Imiesłów przymiotnikowy

Język rosyjski
Imiesłów przymiotnikowy
Jest to forma czasownika, która posiada cechy czasownika i przymiotnika.
Cechy czasownika
- Czasowniki przechodnie(переходные глаголы) i czasowniki nieprzechodnie (непереходные глаголы)
- Kategoria strony (категория залога)
- Kategoria aspektu (категория вида), imiesłowy czasowników niedokonanych posiadają formy czasu
teraźniejszego i czasu przeszłego, a imiesłowy czasowników dokonanych posiadają tylko formy czasu przeszłego
- Kategoria czasu (категория времени), imiesłowy przymiotnikowe posiadają tylko dwie formy czasu: czasu
teraźniejszego i czasu przeszłego( form czasu przyszłego nie posiadają)
- Nie posiada kategorii trybu (категории наклонения) i kategorii osoby (категории лица).
Cechy przymiotnika
- Oznacza cechę przedmiotu
- Posiada kategorię rodzaju (категория рода)
- Kategorię liczby (категория числа)
Odmiana imiesłowu przymiotnikowego
Przypadek
Падеж
Mianownik, ( kto? co?)
именительный падеж ( кто?
что?)
Dopełniacz, ( kogo? czego?)
родительный падеж ( кого?
чего?)
Celownik, ( komu? czemu?)
дательный падеж (кому?
чему?)
Biernik, ( kogo? co?)
винительный падеж (кого?
что?)
Narzędnik, ( kim? czym?)
тварительный падеж (кем?
чем?)
Miejscownik,
предложный
( o kim? o czym?)
падеж (о кем? о
Rola w zdaniu
чем?)
W zdaniu pełni rolę przydawki (определения) i orzeczenia imiennego (именного сказуемого)
imiesłowów przymiotnikowych i ich tworzenie
Podział
Imiesłów przymiotnikowy czynny (причастие действительного залога)
Posiada tylko pełną formę czasownika. Posiada dwie formy czasu: czas teraźniejszy i czas przeszły( form czasu
przyszłego nie posiada). Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu teraźniejszego
strona 1 / 4
Język rosyjski
Imiesłów przymiotnikowy
W języku polskim imiesłów przymiotnikowy czynny posiada końcówkę ący : robiący, śmiejący się, śpiewający
- Tworzy się od tematu czasownika czasu teraźniejszego przy pomocy: sufiksu ущ ющ – dla czasowników
należących do koniugacji I
- sufiksu ащ/ ящ - dla czasowników należących do koniugacji II
- oraz dodajemy końcówkę przymiotnika:
- dla rodzaju męskiego - ий(miękka odmiana) /ый(twarda odmiana)
- dla rodzaju żeńskiego ая(twarda odmiana)/яя(miękka odmiana)
- dla rodzaju nijakiego ое(twarda odmiana)/ ее(miękka odmiana)
- dla liczby mnogiej ие(miękka odmiana)/ ые(twarda odmiana)
- соблюдать (po odcięciu bezokolicznika otrzymujemy temat czasownika czasu teraźniejszego) соблюда, do
którego dodajemy odpowiedni sufiks (w tym wypadku jest to sufiks dla czasowników należących do koniugacji I)
соблюда+ющ+ końcówka przymiotnika ий /ый /ая/ яя /ое /ее/ ие /ые: соблюдающий : śledzący
- читать – читающий czytający
- делать-делающий robiący
- требовать-требующий wymagający
- нарисовать-nie od każdego czasownika można utworzyć imiesłów przymiotnikowy czynny czasu teraźniejszego
rysujący
Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu przeszłego
W języku polskim nie ma odpowiednika dla tego imiesłowu, dlatego tłumaczy się go poprzez formę opisową np. ten,
który czekał, ten, który robił.
- Tworzy się od tematu bezokolicznika przy pomocy sufiksów вш (po samogłoskach)ш (po spółgłoskach) +
końcówka przymiotnika ий:
- Читать – читавший ten, który czytał
- Делать- делавший ten, który robił
- Требовать-требовавший ten, który wymagał
- Нарисовать-нарисовавший –ten, który narysował
- Od niektórych czasowników czasu przeszłego imiesłowy przymiotnikowe czynne czasu przeszłego tworzy się
nie od bezokolicznika a od tematu czasu przeszłego.
Imiesłów przymiotnikowy bierny (причастие страдательного залога)
- Posiada pełną i krótką formę czasownika.
- Posiada dwie formy czasu: czas teraźniejszy i czas przeszły (form czasu przyszłego nie posiada).
Imiesłów przymiotnikowy bierny czasu teraźniejszego
W języku polskim zakończony jest końcówką ny: zrobiony, skończony, zamykany.
- Tworzy się od tematu czasownika czasu teraźniejszego od czasowników przechodnich przy pomocy sufiksów
емом– dla czasowników należących do koniugacji I sufiksu им – dla czasowników należących do koniugacji II
oraz dodajemy końcówkę przymiotnikaый
- Читать – читаемый czytany
- Делать- делаемый robiony
- Требовать-требуемый wymagany
- Нарисовать- nie od każdego czasownika można utworzyć imiesłów przymiotnikowy bierny czasu
teraźniejszego narysowany
Imiesłów przymiotnikowy bierny czasu przeszłego
W języku polski także posiada końcówkę na ny: przeważnie tworzy się go od czasowników dokonanych (zdarza się
jednak, że i od czasowników niedokonanych można je utworzyć: читанный деланный) tworzy się od tematu
strona 2 / 4
Język rosyjski
Imiesłów przymiotnikowy
bezokolicznika czasowników przechodnich przy pomocy: sufiksu нн sufiks ten dodajemy do czasowników , których
temat kończy się na а/ я oraz dodajemy końcówkę przymiotnika ый:
- деланный-robiony
- сделанный-zrobiony
- званный-wołany, wzywany
- названный-nazwany, zatytułowany
- изданный-wydany, uchwalony
- Sufiksu енн sufiks ten dodajemy do czasowników , których temat kończy się na и/ е oraz dodajemy końcówkę
przymiotnika ый:
- бережённый –pilnowany
- разбуждённый –obudzony
- разделённый-podzielony, rozdzielony
- куренный-palony
- Sufiksu т sufiks ten dodajemy do czasowników , których temat kończy się na о /ну /ере oraz dodajemy
końcówkę przymiotnika ый:
- тёртый – nacierany, wycierany
Imiesłów
Imiesłów
Imiesłów
Imiesłów
przymiotnikowy czynny czasu teraźniejszego –
przymiotnikowy czynny czasu przeszłego,
przymiotnikowy bierny czasu teraźniejszego,
przymiotnikowy bierny czasu przeszłego,
Бегающий biegający
Бегавший ten,który biegał
--------------------------Бегущий biegnący
Бежавший ten, który biegał
-------------------------Берегущий pilnujący
берегший ten, który pilnował
-----------Береженный pilnowany
Борющийся walczący
Боровшийся ten, który walczył
----------------------Делающий robiący
Делавший ten, który robił
Делаемый robiony
Деланный robiony
Жалеюший żałujący
Жалевший ten, który żałował
Жалеемый żałowany
-----------strona 3 / 4
Język rosyjski
Imiesłów przymiotnikowy
strona 4 / 4