A – V Niedz. Wlk. Postu J 11, 3-7. 17. 20-27. 33b

A – V Niedz. Wlk. Postu J 11, 3-7. 17. 20-27. 33b-45
Wybór okreĞlonych treĞci zaleĪy od celu, jaki przyĞwiecaá ewangeliĞcie przy pisaniu jego dzieáa.
Cel Ew. J: J 20,30-31 „abyĞcie wierzyli, Īe Jezus jest Mesjaszem, Synem BoĪym i abyĞcie
wierząc mieli Īycie”
abyĞcie wierzyli
ϣΑ΅ȱΔ΍ΗΘΉϾ΋ΘΉȱȱ
abyĞcie uwierzyli ϣΑ΅ȱΔ΍ΗΘΉϾ[Ζ]΋ΘΉȱȱ
ĺ idzie o kontynuacjĊ i pogáĊbienie (Ew. dla wierzących)
ĺ Īeby nawróciü go do Ojca (Ew. dla Ğwiata Īydowskiego
lub pogaĔskiego)
tzn. Īe cel Ew. ĺ wzbudzenie takiej wiary, która daje aktualne Īycie wieczne
ĺ skierowana do wierzących o róĪnych poziomach wiary (uczniów JX i do mających wiarĊ
początkową i sáabą, wiarĊ wyraĪającą siĊ w zewn. rytach, ale bez oparcia w Īyciu,
ĺ w I cz. Ew. – widaü to w ludzie idą za JX ĺ to ludzie, którzy opuĞcili swe anonimowe Īycie
w táumie, w Ğwiecie i poszli za Jezusem
po pytaniu 12,34 w sprawie wiecznego panowania Mesjasza, táum znika i w II cz. Ew. Jana
pozostają: 1. ĩydzi i Ğwiat (opozycja)
2.
Jezus i uczniowie
ĺ NIE WYSTARCZY BYû W TàUMIE otaczającym JX lecz wymaga to osobistej z Nim wiĊzi.
Ew. Jana próbuje doprowadziü do takiej wiary/wiĊzi z JX, która wyraĪa siĊ w sáowach:
Tomasza: Pan mój i Bóg mój (20,28)
Wiara wg:
- Ğw. Pawáa ΔϟΗΘ΍Ζ to wiara (zaufanie) w mroku, przeciwstawienie ludzkiej sáaboĞci
(Abraham Rz 4,18-20) mocy Boga.
- Ğw. Jana: czasownikowo wierzyü Δ΍ΗΘΉϾΝ - poniewaĪ zwraca uwagĊ na inny aspekt
oĞwiecający: wiara jest drogą ku boskiemu Ğwiatáu, jest wzrostem poznania i jasnoĞci.
Wiara to jakby punkt docelowy = „oĞwiecenie” (widzenie, sáuchanie, poznawanie,
pojmowanie, ujrzenie)
1.
- u Jana ma ona 2 przejawy:
przedmiot wiary
2.
przedmiot poznania (np. 8,26.28)
tzn. przedmiot wiary jest jednoczeĞnie przedmiotem poznania (8,26.28;10,14.38; 11,42)
J 11,1-45 dotyczy wskrzeszenia àazarza (hebr. Eleazar – Bóg pomógá) – jest to znak kulminacyjny,
objawiający przez JX i w Nim chwaáĊ Boga. Dotychczas JX ukazaá wáadzĊ nad uáomnoĞcią ludzką
(umierający 4,46-54; chromy 5,1-18; niewidomy 9,1-41) teraz jednak objawia siĊ jako
absolutny zwyciĊzca tego, co po ludzku niepokonalne (Iz 25,8) oraz jako ten który speánia
zapowiedĨ J 5,25n (usáyszą gáos JX i Īyü bĊdą).
Ten cud umieszczony jest bezpoĞrednio przed mĊką i Ğmiercią JX – speánia jakby rolĊ
Przemienienia Jezusa na Górze, które rzuca Ğwiatáo na rozumienie wydarzeĔ Golgoty.
w. 3-7
sytuacja miejsca i osób
Jezus jest w Zajordanii (prawdopodobnie Perea – obszar poza jurysdykcją przywódców
Jerozolimy J 10,39). Siostry àazarza z Betanii przekazują Mu wiadomoĞü, Īe ich brat jest
ciĊĪko chory. Chrystus na wieĞü o chorobie przyjaciela wcale siĊ nie spieszy, aby go uzdrowiü
(formalnej proĞby nie byáo, tylko delikatna aluzja przypominająca o specjalnych wiĊzach (w.35).
On zwleka z udaniem siĊ do Betanii aĪ 2 dni twierdząc: choroba àazarza „nie zmierza ku
Ğmierci ale ku chwale BoĪej” (w.4).
w. 3
kochasz Κ΍ΏνΝȱ
w. 5
miáowaü Φ·΅ΔΣΝȱmiáowaü, kochaü
ȱȱkochaü, miáowaü, lubiü
! - zobacz J 21,15-19
– bardziej akt miáoĞci emocjonalnej
- bardziej akt woli (przekáada siĊ na
dziaáanie i komunikacjĊ)
JX jest związany nie tylko uczuciem przyjaĨni lecz takĪe czynną miáoĞcią
w. 4
sygnaá, Īe dokona siĊ cud
idzie tu o zamanifestowanie „chwaáy BoĪej” tak, by Syn zostaá uwielbiony przez nią (por. 9,3)
ĺ tu JX ukaĪe wáadzĊ nad Īyciem. àazarz musi umrzeü by JX okazaá siĊ Panem Īycia.
OPRACOWAŁ
ks. Piotr Domaros
w. 6 JX zwleka (by uwydatniü brak) – by byáo pewne, Īe àazarz umará, by nie byáo wątpliwoĞci.
ĺ JX nie postĊpuje jak zwyczajny czáowiek ani nawet jak cudotwórca – ma wyĪszy plan
ĺ Jego zwáoka, dziaáania są niezrozumiaáe (odlegáoĞü do Betanii to ok. 30 km)
w. 7
pojawiają siĊ uczniowie jakby w tle dla nakreĞlenia sytuacji:
ĺ wskazanie, Īe Īycie JX jest w niebezpieczeĔstwie (w.8)
w. 17
4 dni w grobie – (ze wzgl. na klimat pogrzeb odbywaá siĊ w dniu zgonu, ok. 8 godz. po Ğmierci)
- po pogrzebie grobowiec byá zamkniĊty prowizorycznie przez 3 dni, aby mogli oddaü
czeĞü ciaáu przez namaszczenie – po 3 dniach przywalano grobowiec wielkim kamieniem
jest to Ğwiadectwo faktycznej Ğmierci i mocy, nad którą czáowiek nie ma wáadzy.
ww. 20-21
impulsywna Marta (àk 10,38-42) wybiega na spotkanie Jezusa natychmiast po wiadomoĞci
o przyjĞciu Jego ĺ ukierunkowuje od pierwszych sáów rozmowĊ ze wzglĊdu na brata
ww. 22-24
w. 22
w. 23
w. 24
wyraĪa oczekiwanie na natychmiastową akcjĊ: „Bóg da Ci wszystko”
JX stara siĊ, by Jego rozmówczyni skupiáa swą uwagĊ na Nim - Panu dającym Īycie
Marta nie liczy na natychmiastową akcjĊ, wie Īe zmartwychwstanie nastąpi w dniu
ostatecznym
dialog:
- Jezus wypowiada sáowo, które moĪna rozumieü na 2 sposoby (w. 23)
- Marta pojmuje niewáaĞciwie (w. 24)
- JX uĞciĞla prawdziwy sens swoich myĞli (ww. 25-26)
Idea zmartwychwstania:
ST - Ğmierü to koniec wszelkiego Ğwiadomego i osobistego Īycia (Īycie staje siĊ cieniem
zamkniĊtym w ciemnoĞciach Szeolu, w którym nie ma autentycznego Īycia). Dopiero „na
koĔcu dni” (Dn 12,13) „w dniu ostatecznym” (J 11,24) „na koĔcu czasów” (Dn 12.9) zmarli
wrócą do Īycia by odnaleĨü „swój” byt fizyczny, ĞwiadomoĞü, osobowoĞü.
ĺ w tej koncepcji istnieje przerwa miĊdzy Ğwiadomym Īyciem przed Ğmiercią
a zmartwychwstaniem
zmartwychwstanie ΦΑϟΗΘ΋ΐ΍
1.
2.
podnosiü, wskrzeszaü
wstawaü, podnosiü siĊ
ww. 25-26a
Jezus wyjaĞnia co rozumie przez termin „zmartwychwstanie”
ĺ schemat Janowy: - JX podaje wáasną definicjĊ od sáów: Ja jestem…
- póĨniej podaje warunek dla ludzi („ten”, „kto”, „jeĞli, ktoĞ”) aby
uczestniczyü w tym, co Jezus przynosi
jeĞli jest wiara ĺ bĊdzie speánienie; kto wierzy ĺ nie umrze
Jezus odrzuca Ğmierü w rozumieniu Īydowskim, tzn. jakby unicestwienie czáowieka
w ciemnoĞciach Szeolu.
- dla Jezusa: 1. chrzeĞcijanin „wchodzi do Īycia” (Mk 9,43.45) – kontynuuje Īycie
w duchowej czĊĞci swojego bytu
2.
od momentu otrzymania Sáowa (5,24; 1J 3,14) przeszedá ze Ğmierci do Īycia
ww. 26b-27
JX wymaga od Marty wiary: Wierzysz w to? Deklaracja przed cudem!
!!!
tzn. Īe cud nie jest tu „sprawcą” lecz wynikiem wiary
„uwierzyáam”, Īe Ty jesteĞ… (echo wyznania Piotra 6,69)
ĺ wiara w JX dokonuje rzeczy dotychczas nieznanych, niewyobraĪalnych
ww. 33-37
w. 32 Maria czyni podobne uwagi, co Marta (w. 21)
na widok ludzkiej nĊdzy JX „wzrusza siĊ” (zob. JX - litowaá siĊ Mt 9,36; wyraĪaá Īal Mk 8,2)
tu: wnĊtrze JX jest wstrząĞniĊte…
uczucia JX nabierają coraz wiĊkszej siáy i wyzwalają siĊ w páaczu (kochaá àazarza)
wzruszyá siĊ πΐΆΕ΍ΐΣΓΐ΅΍ȱȱ
1.
2.
karciü, ganiü, surowo mówiü
wzruszaü siĊ, wstrząsaü siĊ
ĺ Jezus skarciá ją (po wyrzucie, który Maria czyni JX w w.32), prawdopodobnie przeróbki
tekstu Jana: dodano Īe Maria páakaáa i stąd pojawia siĊ inne znaczenie tego zwrotu:
ĺ Jezus wzruszyá siĊ… rozrzewniá siĊ
byü moĪe chodzi o rodzaj oburzenia, dezaprobaty bowiem u Jana zachowanie siĊ ĩydów
przedstawia ziemskie rozumienie spraw (jakby opozycja)
rozrzewniá Θ΅ΕΣΗΗΝ
1.
2.
poruszyü, mąciü, wzburzaü
siaü zamĊt, doznawaü niepokoju, lĊku, trwogi
ĺ lĊk jako reakcja JX na zachowanie ĩydów i Marii – wypáywa to z faktu, Īe:
- Jezus ma na uwadze inną stronĊ potĊgi Ğmierci niĪ oni,
- oni widzą ziemską stronĊ – Jezus konfrontacjĊ (kulminacja na krzyĪu 12,27; 13,21)
w. 34
gdzie go poáoĪyliĞcie – [przecieĪ wie…] ĺ aluzja: Adamie gdzie jesteĞ? (Rdz 3,9)
- Bóg idzie szukaü czáowieka nawet do grobu
chodĨ i zobacz – por. 1,38 – sáowa ostatniej nadziei
w. 35
Jezus zapáakaá – juĪ páakaá nad Jerozolimą àk 19,41 ale nie zostawia jej w grobie
páacz:
1.
2.
przyjacióá àazarza wyraĪa ból i brak wiary w moc Jezusa
Jezusa wyraĪa potĊgĊ miáoĞci (Bóg páacze, gdy záo dotyka czáowieka którego kocha)
ww. 36-37
Jezus okazaá znak ludzkiej miáoĞci wzgl. àazarza – podziaá wĞród ĩydów we ázach JX:
1.
widzą dowód miáoĞci i przyjaĨni z àazarzem (w. 36)
2.
uprzedzają siĊ – rodzą siĊ podejrzenia dotyczące mocy JX (3.37)
w. 38-40
– weryfikacja cudu
„spoczywaá kamieĔ” (zob. komentarz do w. 17)
grób:
1.
2.
wykuty w skale
lub z wejĞciem od góry (syt. àazarza)
to 4 dzieĔ! (pewnoĞü Ğmierci) ĺ w myĞl wierzeĔ ludowych dusza zmaráego przez 3 dni krąĪyáa
jeszcze wokóá ciaáa zmaráego, póĨniej oddalaáa siĊ w zaĞwiaty
„juĪ cuchnie” – by wskrzeszenie nie budziáo wątpliwoĞci
- dla ówczesnych ĩydów faktyczna Ğmierü nastĊpowaáa 4 dni po zgonie, kiedy ciaáo
zaczynaáo siĊ rozkáadaü
„czyĪ nie powiedziaáem ci?”
(dot. rozmowy z Martą w ww. 25-26)
„widzieü chwaáĊ BoĪą” Wj 16,7; Lb 14,22-23 – objawienie boskiej natury i boskich atrybutów
ĺ dlatego JX opóĨnia przybycie ĺ ma to byü fakt niepodwaĪalny
ww. 41-42
„Jezus wzniósá oczy do góry” (por. 17,1 - w modlitwie do Ojca) - „Ojcze” (12,27; Mt 11,25)
i Jezus cytuje sáowa Ps 118,28 – w kontekĞcie jest mowa o Ğmierci Ps 118,17-18: „nie umrĊ
lecz bĊdĊ Īyá i gáosiá dzieáa PaĔskie. CiĊĪko mnie Pan ukaraá, ale na Ğmierü mnie nie wydaá”
Jezus modli siĊ ze wzgl. na otaczający táum – aby wzbudziü w nich wiarĊ, Īe JX jest posáany
przez Boga. (por. Tabor Mt 17,2)
ww. 43-44
opis przygotowania do odkrycia pustego grobu JX (20,1-10)
(odsuniĊcie kamienia, opuszczenie grobu, rozwiązanie przepasek, záoĪenie caáunu
i przepasek na jednym miejscu)
zawoáaá ΎΕ΅Ι·ΣΊΝ – aluzja do woáania Jana Chrzciciela (1.15)
wielkim gáosem ΚΝΑϜȱΐΉ·ΣΏϙ - wystĊpuje takĪe na krzyĪu Mk 15,34; Mt 27,46
to jakby decydujące Ğwiadectwo JX – by przyjaciel powróciá do Īycia
antycypacja zmartwychwstania: ci, którzy usáyszą gáos (5,28nn)
„àazarzu” imienne wezwanie
„wyjdĨ” ΈΉІΕΓ [dosáownie: tu, tutaj] moĪliwe táum. chodĨ, przyjdĨ – wystĊpuje w opisie
powoáania apostoáów Mk 1,17; Mt 4,19
ww. 44-45
„opaski” – taki sposób chowania zmaráych nie byá znany ĩydom – związanie rąk i nóg
opaskami to symbol (jeniec, wiĊzieĔ) – wiĊzieĔ Ğmierci Dz 21,1; PS 116,3.15-16; PS 18)
teraz Jezus równy Bogu, moĪe uwalniaü z wiĊzów Ğmierci tych, których kocha
Caáun, chusta na twarzy àazarza – prawdopodobnie wartoĞü symboliczna – aluzja Iz 25,7-8
Paralelizm:
wskrzeszenie àazarza
zmartwychwstanie Jezusa
x Maria páacze (11,31)
x Maria Magdalena páacze
x pytania Jezusa (11,34)
x pytanie Marii Magdaleny
(20,11.15)
(20,15)
x àazarz i Jezus związani są opaskami (11,43; 20,5-7)
x obydwaj mają caáun na twarzy lub na gáowie (11,44; 20,7)