MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA

MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA ARKUSZA II A1, A4
(A1 – arkusz standardowy, A4 – arkusz dla sáabo widzących)
Zasady oceniania
x Za rozwiązanie zadaĔ z arkusza II moĪna uzyskaü maksymalnie 50 punktów.
x Model odpowiedzi uwzglĊdnia jej zakres merytoryczny, ale nie jest Ğcisáym wzorcem sformuáowania (poza odpowiedziami jednowyrazowymi
i do zadaĔ zamkniĊtych).
x Za odpowiedzi do poszczególnych zadaĔ przyznaje siĊ wyáącznie peáne punkty.
x Za zadania otwarte, za które moĪna przyznaü tylko jeden punkt, przyznaje siĊ punkt wyáącznie za odpowiedĨ w peáni poprawną.
x Za zadania otwarte, za które moĪna przyznaü wiĊcej niĪ jeden punkt, przyznaje siĊ tyle punktów, ile prawidáowych elementów odpowiedzi,
zgodnie z wyszczególnieniem w modelu, przedstawiá zdający.
x JeĪeli podano wiĊcej odpowiedzi (argumentów, cech itp.) niĪ wynika to z polecenia w zadaniu, ocenie podlega tyle kolejnych odpowiedzi
(liczonych od pierwszej), ile jest w poleceniu.
x JeĪeli podane w odpowiedzi informacje Ğwiadczą o braku zrozumienia omawianego zagadnienia i zaprzeczają udzielonej prawidáowej odpowiedzi lub zawierają báąd merytoryczny, odpowiedĨ taką naleĪy oceniü na zero punktów.
Uwagi do zapisu modelu:
x Odpowiedzi alternatywne (tylko jedna z nich podlega ocenie) oddzielone są od siebie ukoĞnikami (/), np.: ruch koĔczyn /ruch i w ocenie są równowaĪne.
x Sformuáowanie zapisane w nawiasach nie jest wymagane w odpowiedzi. Jego umieszczenie w odpowiedzi nie ma wpáywu na ocenĊ.
Numer
zadania
29.
30.
31.
Oczekiwana odpowiedĨ i sposób jej oceny
Za trafny wybór kaĪdego z dwóch zdaĔ – po 1 pkt.
Poprawna odpowiedĨ: I (1 pkt), II (1 pkt).
Za poprawne okreĞlenie wpáywu wskazanej wáaĞciwoĞci enzymów na przebieg reakcji –
1 pkt.
Przykáady odpowiedzi: uáatwiają przebieg reakcji/ zwiĊkszają szybkoĞü reakcji/ przyspieszają reakcje (1 pkt).
Za trafną i poprawnie sformuáowaną hipotezĊ – 1 pkt.
Przykáady hipotez:
- aktywnoĞü enzymów zaleĪy od pH Ğrodowiska (1 pkt),
- enzymy wystĊpujące w lizosomach są aktywne w Ğrodowisku kwaĞnym (1 pkt),
- enzymy wystĊpujące w lizosomach są nieaktywne w Ğrodowisku obojĊtnym/ gdy pH Ğrodowiska jest 7,2 (1 pkt).
Strona 1 z 6
Maksymalna
punktacja
za zadanie
2
1
1
Uwagi
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
Badanie diagnostyczne z biologii
Arkusz II
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
Badanie diagnostyczne z biologii
Arkusz II
32.
33.
34.
35.
36.
37.
Za rozpoznanie i podanie poprawnej nazwy kaĪdego z dwóch skáadników, peániących okreĞloną funkcjĊ w komórce – po 1 pkt.
Poprawna odpowiedĨ:
- proces kataboliczny: b – mitochondrium (1 pkt),
- synteza glikoprotein: f – aparat Golgiego (1 pkt).
Za poprawne podanie nazwy i okreĞlenie cechy budowy– 1 pkt.
Przykáad odpowiedzi: jądro komórkowe – obecnoĞü porów w otoczce jądrowej (1 pkt).
Za poprawne okreĞlenie zmiany poziomu energetycznego i stopnia utlenienia produktu reakcji w stosunku do substratu – po 1 pkt.
Przykáady odpowiedzi:
- poziom energetyczny produktu jest wyĪszy niĪ substratu (1 pkt),
- stopieĔ utlenienia produktu jest niĪszy w porównaniu z substratem (1 pkt).
Za kaĪde dwie z czterech poprawnych odpowiedzi – po 1 pkt.
Poprawna odpowiedĨ: 1 – P, 2 – P, 3 – F, 4 – F.
Za prawidáowe zaznaczenie kaĪdego z dwóch sformuáowaĔ – po 1 pkt.
Poprawna odpowiedĨ: A (1 pkt), D (1 pkt).
Za poprawne okreĞlenie kaĪdego z dwóch rodzajów (aspektów) róĪnorodnoĞci – po 1 pkt.
Przykáad odpowiedzi: rodzaj/ aspekt/ genetyczny (1 pkt), gatunkowy (1 pkt) lub biocenotyczny/ ekologiczny/ poziom ekosystemu (1 pkt).
2
1
2
2
2
2
38.
Za prawidáowe wskazanie numeru rysunku (2) – 1 pkt.
1
39.
Za przedstawienie kaĪdej z dwóch trafnie wybranych cech bakterii waĪnych dla ich rozpowszechnienia w biosferze – po 1 pkt.
Przykáady odpowiedzi:
- są odporne na niekorzystne dla Īycia czynniki Ğrodowiska /w niesprzyjających warunkach mogą tworzyü formy przetrwalnikowe (1 pkt),
- w sprzyjających warunkach rozwijają siĊ masowo dziĊki bardzo czĊstym podziaáom komórkowym (1 pkt),
- mikroskopowa wielkoĞü uáatwia przenoszenie na znaczne odlegáoĞci (1 pkt).
Za kaĪde dwie prawidáowo podane cechy róĪniące grzyby i roĞliny – po 1 pkt.
Prawidáowe odpowiedzi:
a) roĞliny – C, E (1 pkt); b) grzyby – D, F (1 pkt).
2
40.
Strona 2 z 6
2
Dla sáabo widzących (A4) za
podanie numeru nazwy – 2.
41.
42.
43.
44.
Za wáaĞciwe opisanie i wyskalowanie osi Y – czĊstoĞü grup krwi (%) oraz opisanie grup
krwi na osi X – 1 pkt.
Za narysowanie obok siebie sáupków (odpowiedniej wysokoĞci) odnoĞnie danej grupy krwi
w obu populacjach – 1 pkt.
Za trafny wybór kaĪdej z cech budowy skórki korzenia i liĞcia oraz powiązanie z peánionymi
funkcjami – po 1 pkt.
Przykáady odpowiedzi:
- przystosowaniem korzenia do pobierania wody z gleby jest obecnoĞü wáoĞników/ cienkoĞciennych wypustek komórek skórki (1 pkt),
- w skórce liĞcia wystĊpują aparaty szparkowe umoĪliwiające pobieranie CO2 niezbĊdnego
do fotosyntezy/ wymianĊ gazową/ regulacjĊ intensywnoĞci transpiracji (1 pkt).
I sposób oceniania: za poprawne porównanie wpáywu kaĪdego z dwóch sposobów rozmnaĪania na róĪnorodnoĞü potomstwa oraz porównanie istoty tych sposobów rozmnaĪania – po
1 pkt.
Przykáad odpowiedzi: rozmnaĪanie wegetatywne nie prowadzi do zmiany informacji genetycznej u osobników potomnych, poniewaĪ powstają one z fragmentów jednej roĞliny/ przez
podziaá jednego osobnika macierzystego (1 pkt), natomiast w czasie rozmnaĪania páciowego
ma miejsce zapáodnienie/ poáączenie gamet wytworzonych przez róĪne osobniki macierzyste/, dlatego potomstwo róĪni siĊ genetycznie od organizmów rodzicielskich (1 pkt).
II sposób oceniania:
– za poprawne porównanie wpáywu obu procesów na róĪnorodnoĞü potomstwa – 1 pkt.
Przykáad odpowiedzi: rozmnaĪanie wegetatywne nie prowadzi do zmiany informacji genetycznej u osobników potomnych, zaĞ potomstwo powstaáe w wyniku rozmnaĪania páciowego
róĪni siĊ genetycznie od organizmów rodzicielskich (1 pkt).
– za poprawne porównanie istoty obu procesów – 1 pkt.
Przykáad odpowiedzi: w czasie rozmnaĪania wegetatywnego osobniki potomne powstają
z fragmentów jednej roĞliny/ przez podziaá jednego osobnika macierzystego/, zaĞ w czasie
rozmnaĪania páciowego ma miejsce zapáodnienie/ poáączenie gamet wytworzonych przez
róĪne osobniki macierzyste (1 pkt).
Za trafne sformuáowanie problemu badawczego, uwzglĊdniającego zaleĪnoĞci miĊdzy
przedstawionymi danymi oraz wniosku po – 1 pkt.
Przykáad problemu: na czym polega/ czy wystĊpuje/ jaka jest zaleĪnoĞü miĊdzy dáugoĞcią
Strona 3 z 6
2
2
2
2
Uznaje siĊ diagram poziomy
przy odwrotnym opisie osi (X
– czĊstoĞü grup krwi (%), Y –
grupy krwi).
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
Badanie diagnostyczne z biologii
Arkusz II
45.
46.
47.
ciąĪy a masą organizmu? (1 pkt).
Przykáad wniosku:
dáugoĞü ciąĪy u zwierząt wydáuĪa siĊ wraz ze wzrostem masy ciaáa (1 pkt).
Za uwzglĊdnienie w projekcie zestawu doĞwiadczalnego:
- wysiania w pojemniku po kilka (nie mniej niĪ trzy) nasion maáych i duĪych na róĪnych
gáĊbokoĞciach (1 pkt),
- wysiania kaĪdego z rodzajów nasion, w tym samym pojemniku z glebą, przynajmniej
na dwóch gáĊbokoĞciach (1 pkt).
Przykáad schematycznego rysunku zestawu doĞwiadczalnego
Za trafnie sformuáowaną prawidáowoĞü i poprawne podanie znaczenia przystosowawczego
wskazanej cechy – po 1 pkt.
Przykáady odpowiedzi:
a) PrawidáowoĞü: zwierzĊta Īyjące w cháodniejszym klimacie mają mniejsze rozmiary odstających czĊĞci ciaáa (np. uszy)./ U zwierząt Īyjących w klimacie cieplejszym/gorącym wystające czĊĞci ciaáa (np. uszy) są wiĊksze.(1 pkt)
b) Znaczenie przystosowawcze: mniejsze rozmiary/dáugoĞü/wielkoĞü wystających czĊĞci
ciaáa/uszu zwierząt Īyjących w cháodnym klimacie ograniczają/zmniejszają straty ciepáa/
zwierzĊtom Īyjącym w klimacie gorącym wiĊksze rozmiary tych czĊĞci uáatwiają termoregulacjĊ. (1 pkt).
Za zaliczenie roĞlin do jednego gatunku i za trafne uzasadnienie po – 1 pkt.
Przykáady odpowiedzi:
- roĞliny naleĪą do jednego gatunku (1 pkt), gdyĪ naturalnie krzyĪują siĊ organizmy
w obrĊbie gatunku/ osobniki krzyĪują siĊ ze sobą w obrĊbie populacji/ grupie organizmów jednego gatunku/ (1 pkt),
- roĞliny naleĪą do jednego gatunku (1 pkt), gdyĪ swobodny przepáyw genów odbywa siĊ
miĊdzy osobnikami w obrĊbie populacji/ grupie organizmów jednego gatunku/ (1 pkt),
- roĞliny naleĪą do jednego gatunku (1 pkt), gdy jest to gatunek politypowy/zróĪnicowany/
Strona 4 z 6
2
2
2
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
Badanie diagnostyczne z biologii
Arkusz II
48.
49.
50.
obejmuje osobniki o niejednolitym wyglądzie, w obrĊbie którego wydziela siĊ grupy populacji zamieszkujące odmienne regiony geograficzne (1 pkt).
Za poprawne wyjaĞnienie uwzglĊdniające treĞü I prawa Mendla – 1 pkt.
Przykáad odpowiedzi: zgodnie z I prawem Mendla/ prawem czystoĞci gamet/ gamety zawierają po jednym genie z kaĪdej pary/jednym allelu genu/jednym czynniku dziedzicznym
(1 pkt).
Za poprawną nazwĊ mutacji i okreĞlenie jej przyczyny po – 1 pkt.
Przykáady odpowiedzi:
- nazwa mutacji: poliploidyzacja/ zwielokrotnienie haploidalnej liczby chromosomów/ euploidyzacja (1 pkt),
- przyczyna mutacji: w czasie mejozy/wytwarzania gamet/ zaburzenia w rozdziale chromosomów do komórek potomnych/ niewytworzenie siĊ wrzeciona kariokinetycznego
(1 pkt).
Za kaĪde dwie z czterech poprawnych odpowiedzi – po 1 pkt.
Poprawna odpowiedĨ: 1 – F, 2 – P, 3 – P, 4 – F.
1
Uznaje siĊ odpowiedĨ, Īe
skáad gamet jest warunkowany
przebiegiem, mechanizmem
mejozy.
2
Uznaje siĊ odpowiedĨ:
zaburzenia mejozy,
poliploidalnoĞü.
2
51.
Za wybór odpowiedzi B – 1 pkt.
1
52.
Za poprawne porównanie kaĪdej z dwóch wskazanych informacji – po 1 pkt.
Przykáad odpowiedzi:
- z obu tekstów wynika, Īe miejscem narodzin gatunku ludzkiego jest Afryka (1 pkt),
- czas kolonizacji wg I tekstu okoáo 50 tys. lat temu, wg II – 200 tys. lat temu (1 pkt).
2
53.
Za kaĪdy z dwóch trafnych argumentów (jeden za, jeden przeciw) – po 1 pkt.
Przykáady argumentów:
- za – modyfikacja umoĪliwi wybiórczą eliminacjĊ niepoĪądanej populacji karpia/ populacji naruszającej równowagĊ biocenotyczną (1 pkt),
przeciw – skutki modyfikacji genetycznych nie zawsze są przewidywalne i mogą prowadziü
do naruszenia równowagi biocenotycznej/ wyeliminowania gatunków nie tylko niepoĪądanych (1 pkt).
2
54.
Za kaĪdą z dwóch prawdopodobnych przyczyn przedstawionego rozmieszczenia zanieczyszczeĔ siarką w Polsce po – 1 pkt.
Przykáady odpowiedzi:
2
Strona 5 z 6
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
Badanie diagnostyczne z biologii
Arkusz II
55.
56.
- emisja zanieczyszczeĔ nie jest jednakowa na obszarze caáego kraju (np. najwiĊksza
w poáudniowo-zachodniej Polsce) (1 pkt),
- w zachodniej Polsce jest wiĊksza emisja zanieczyszczeĔ/ jest wiĊcej zakáadów emitujących zanieczyszczenia (1 pkt),
- najwiĊksze stĊĪenie zanieczyszczeĔ w poáudniowo-zachodniej Polsce jest równieĪ nastĊpstwem ich przemieszczania siĊ/importu/ z Niemiec i/ lub Czech (1 pkt).
Za prawidáowy opis funkcjonowania organizmów przykáadowego gatunku w optimum termicznym oraz zaznaczenie i opisanie na osi poziomej zakresu tolerancji – po 1 pkt.
Poprawna odpowiedĨ:
a) opis (przykáady): w optimum termicznym organizmy tego gatunku wykonują wszystkie
czynnoĞci Īyciowe/ mogą siĊ rozmnaĪaü, co zapewni trwanie gatunku (1 pkt),
b) zakres tolerancji temperatury jest zawarty miĊdzy punktami stycznoĞci krzywej z osią
poziomą (1 pkt).
Za poprawne wyjaĞnienie istoty przepáywu energii i krąĪenia materii – po 1 pkt.
Przykáad odpowiedzi:
- ekosystem wymaga staáego dopáywu energii, gdyĪ czĊĞü energii (w postaci ciepáa) uchodzi bezpowrotnie z ekosystemu (1 pkt), materii zaĞ nie ubywa z ekosystemu, poniewaĪ
krąĪy w nim w obiegu zamkniĊtym (1 pkt),
- energia przepáywa przez ekosystem/ dopáywa w formie Ğwiatáa, uchodzi w postaci ciepáa
(1 pkt), materia krąĪy w obiegu zamkniĊtym, dlatego jej nie ubywa (1 pkt).
Strona 6 z 6
2
2
Do uznania są odpowiedzi
w których:
- wymieniono poszczególne
czynnoĞci Īyciowe,
- stwierdzono, Īe poza optimum termicznym organizmy
tego gatunku siĊ nie rozmnaĪają.
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
Badanie diagnostyczne z biologii
Arkusz II