docPobierz cały dokoment
download 
Reklamacja Transkrypt
Pobierz cały dokoment
Załącznik do uchwały nr 1/2008 samorządu mieszkańców wsi Witoszyce z dnia 9 grudnia 2008 roku PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WITOSZYCE PołoŜonej w gminie miejsko-wiejskiej Góra na Dolnym Śląsku Na lata 2008 - 2015 Opracowany zgodnie z zasadami zrównowaŜonego rozwoju i AGENDY 21 Listopad 2008 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WITOSZYCE Autorami Planu Odnowy Miejscowości Witoszyce są jej mieszkańcy, którzy poświęcili czas i zaangaŜowali się w bezpośrednią pracę nad jego opracowaniem Plan Odnowy Miejscowości Witoszyce powstał dzięki zaangaŜowaniu, poświęceniu czasu i wiedzy osób reprezentujących społeczność naszej wsi. W odpowiedzi na prośbę Rady Sołeckiej i władz Gminy, wzięliśmy udział w warsztatach. Podczas spotkań mieszkańcy reprezentujący społeczność lokalną, lokalnych liderów, radnych i przedsiębiorców sami opracowali Plan, korzystając jedynie z pomocy zewnętrznych konsultantów i moderatora. W dwóch spotkaniach warsztatowych tworzących niniejszy dokument udział wzięła 27 osobowa grupa - aktywnych mieszkańców odnowy naszej wsi Mieszkańcy. Pomocy w postaci moderowania prac warsztatowych oraz redakcji dokumentu udzielił nam Łukasz śuber (Chojnów tel. 0603 335 453, e-mail: [email protected]), w imieniu Agencji Rozwoju Regionalnego ARLEG z Legnicy - na podstawie umowy z Gminą Góra. Metodyka pracy nad dokumentem to autorska metoda opracowana przez Łukasza śubera i Andrzeja Ruszlewicza - w oparciu o materiały UMBRELLA PROJECT UNDP. 2 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WITOSZYCE SPIS TREŚCI Strona WSTĘP Informacje ogólne Metoda pracy CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI 4 9 Opis ogólny miejscowości PołoŜenie, przynaleŜność administracyjna, zaludnienie Historia miejscowości Przestrzenna struktura miejscowości Planowane kierunki odnowy miejscowości Wizja odnowy miejscowości Witoszyce Cele odnowy i rozwoju Powiązanie z planami i działaniami realizowanymi w gminie oraz regionie INWENTARYZACJA ZASOBÓW SŁUśĄCYCH ODNOWIE MIEJSCOWOŚCI Zasoby przyrodnicze Dziedzictwo kulturowe Obiekty i tereny Infrastruktura społeczna Infrastruktura techniczna Gospodarka i rolnictwo Kapitał społeczny i ludzki OCENA MOCNYCH I SŁABYCH STRON ORAZ SZANS I ZAGROśEŃ MIEJSCOWOŚCI Analiza SWOT Problemy rozwoju miejscowości OPIS PLANOWANYCH ZADAŃ INWESTYCYJNYCH I PRZEDSIĘWZIĘĆ AKTYWIZUJĄCYCH SPOŁECZNOŚĆ LOKALNĄ Zadania inwestycyjne i przedsięwzięcia Szacunkowy koszt realizacji REALIZACJA PLANU Zasady realizacji planu Sposoby monitorowania, oceny i aktualizacji planu Komunikacja społeczna 12 15 17 25 3 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WITOSZYCE WSTĘP Informacje ogólne Plan Odnowy Miejscowości Witoszyce powstał jako odpowiedź na potrzebę zdefiniowania kierunków dalszego rozwoju naszej wsi, a takŜe sprostaniu wyzwaniom, które stawiane są szczególnie małym miejscowościom w dobie XXI wieku. Podczas opracowania Planu przyjęliśmy, Ŝe będą nami kierowały dwa podstawowe uwarunkowania: o Zasady zrównowaŜonego rozwoju. o Zasady Agendy 21. Zasady zrównowaŜonego rozwoju zostały przez nas wszystkich ustanowione w 1997 roku, w którym przyjęliśmy Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej. W art. 5 Konstytucji jest zapisane: "Rzeczpospolita Polska (...) zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównowaŜonego rozwoju". "Władze Publiczne prowadzą politykę zapewniającą bezpieczeństwo ekologiczne współczesnemu i przyszłym pokoleniom" (art. 74). Idea zrównowaŜonego rozwoju wynika z konieczności sprostania wyzwaniom nowego tysiąclecia. Po Ŝywiołowym rozwoju przemysłowym, nieograniczonym korzystaniem z zasobów naturalnych i beztroskim zanieczyszczaniu i przekształcaniu środowiska przyrodniczego, przyszedł czas na refleksję i zmianę postaw. ZauwaŜyliśmy, Ŝe prawa rządzące światem Ŝywym w równej mierze dotyczą nas jak i kaŜdej Ŝywej istoty na naszej planecie. Po zachwycie rozwojem technologii i okresem wiary, Ŝe nasz umysł pozwoli nam panować nad prawami natury wiemy, Ŝe zbliŜają się granice, których nie moŜemy przekroczyć. śycie bez wody zdatnej do picia, gleb dających nam bezpieczną Ŝywność, czy roślin odnawiających zasoby tlenu jest niemoŜliwe. Ten uproszczony przykład to tylko niewielki ułamek skomplikowanych powiązań i zaleŜności miedzy człowiekiem a innymi organizmami i zjawiskami warunkującymi Ŝycie na Ziemi. Przyjęta przez nas zasada zrównowaŜonego rozwoju to zgoda na rozwój gospodarczy i społeczny w harmonii z poszanowaniem przyrody. Granicą podejmowanych działań powinno być zagroŜenie dla środowiska przyrodniczego. Podstawowa zasada zrównowaŜonego rozwoju "myśleć globalnie, działać lokalnie" powinna przejawiać się we wszystkich naszych działaniach, takŜe polityków i władz. Obszar i środowisko przyrodnicze, w którym teraz Ŝyjemy, za chwilę będzie musiał słuŜyć naszym potomkom. Czy pozostawimy im szansę na godne i spokojne Ŝycie? Czy oni zrozumieją, Ŝe muszą toczyć wojny o czystą wodę, bo my chcieliśmy mieć jeszcze jeden luksusowy samochód? Czasami trzeba tylko trochę dobrej woli, aby postępować zgodnie z zasadami zrównowaŜonego rozwoju. Szacunek dla środowiska przyrodniczego to cecha, która zachowała się w wielu umysłach mieszkańców takich małych miejscowości jak nasza wieś. Codzienne od małego dziecka obcowanie z naturą, która jest tuŜ obok nas, na podwórku czy za płotem, uczy szacunku dla kaŜdej Ŝyjącej istoty. Czym na poziomie wsi i społeczności lokalnych jest zrównowaŜony rozwój? ZrównowaŜony rozwój wsi to taki kierunek rozwoju społecznego i gospodarczego, który w zaspokojeniu potrzeb naszych mieszkańców nie doprowadza do zniszczenia środowiska przyrodniczego. Taki rozwój nie oznacza zahamowania procesów gospodarczych we wsi kosztem działań chroniących środowisko. Wprost przeciwnie – oznacza harmonijny, zrównowaŜony rozwój w wymiarze ekologicznym, ekonomicznym i społecznym z pełnym uwzględnieniem ładu przestrzennego. 4 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WITOSZYCE Podstawą są trzy zasady: 1. Równość szans w dostępie do zasobów i odprowadzania zanieczyszczeń - filozofia sprawiedliwości międzypokoleniowej. 2. Równość szans pomiędzy człowiekiem i przyrodą. Funkcjonowanie cywilizacji ludzkiej z zachowaniem trwałości podstawowych procesów przyrodniczych wraz z ochroną róŜnorodności biologicznej. 3. Równość szans między tym, co lokalne a ponad lokalne. Potrzeby ogólnospołeczne są zaspokajane na równi z potrzebami lokalnych społeczności. DąŜąc do zrównowaŜonego rozwoju powinniśmy uruchomić i kontynuować takie podstawowe procesy jak: • Ograniczenie zuŜywania odnawialnych zasobów do granic moŜliwości ich odtwarzania. • Ograniczenie zuŜywania nieodnawialnych zasobów do skali pozwalającej na zastępowanie ich poprzez odpowiednie substytuty. • Stopniowe eliminowanie substancji niebezpiecznych i toksycznych. • Utrzymywanie skali emisji zanieczyszczeń i zakłóceń tak, aby nie przekroczyć pojemności asymilacyjnej środowiska. • Stała ochrona róŜnorodności biologicznej na poziomie krajobrazu, ekosystemów, gatunków i genów. • Uspołecznienie procesów podejmowania decyzji na róŜnych poziomach, poczynając od parlamentu kończąc na samorządach i społecznościach lokalnych. • Tworzenie warunków dla zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego kaŜdego człowieka. Szansę na zrównowaŜony rozwój w miejscowości zaleŜą od wielu czynników: • Jej mieszkańcy i władze gminy muszą posiadać silną wolę opracowania i wdroŜenia strategii zrównowaŜonego rozwoju gminy i planu odnowy miejscowości. • Rada Sołecka i Rada Gminy, są głównymi animatorami rozwoju swoich "małych ojczyzn", na nich spoczywa pobudzanie, organizowanie i realizacja działań zrównowaŜonego rozwoju. • Podstawą powodzenia jest wysoka świadomość ekologiczna społeczeństwa. • Społeczność lokalna musi rozumieć i aktywnie wspierać realizację działań przyjętych w Planie Odnowy Miejscowości. • śadne plany nie mogą być skutecznie realizowane bez aktywnego udziału mieszkańców. Agenda 21 to dokument przyjęty na Szczycie Ziemi w Rio de Janeiro w 1992 roku (równieŜ przez Polskę) i określany jako program działań na rzecz zrównowaŜonego rozwoju w perspektywie XXI wieku. Agenda 21 uwzględnia globalną, krajową i lokalną (gminną, wiejską) skalę działań w sferze ekologicznej, społecznej, gospodarczej i przestrzennej. Lokalna Agenda 21 to uspołeczniony, partnerski i dynamiczny proces planowania zmierzający do osiągnięcia celu, jakim jest trwały i zrównowaŜony rozwój wsi. Lokalna Agenda 21 oznacza w praktyce konieczność budowania we wsi: • Współpracy partnerskiej na rzecz zrównowaŜonego rozwoju między samorządem, mieszkańcami, biznesem, organizacjami pozarządowymi i lokalnymi liderami. • Systemu informacji o zasobach wsi (w tym przyrodniczych, kulturowych). • Planu odnowy miejscowości opartego na zrównowaŜonym rozwoju. • Systemu społecznego monitoringu realizacji Planu (lokalnej Agendy 21). 5 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WITOSZYCE LOKALNA AGENDA 21 MIĘDZYSEKTOROWA GRUPA SPOŁECZNA (np.: Grupa Odnowy Wsi, Stowarzyszenie Rozwoju Wsi) INFORMACJA O ZASOBACH MIEJCOWOŚCI Inwentaryzacja przyrodnicza i kulturowa gminy Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI MONITORING REALIZACJI PLANU Strategia ZrównowaŜonego Rozwoju Miasta i Gminy Aktualizacja Strategii ZrównowaŜonego Rozwoju Miasta i Gminy oraz miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Aktualizacja Planu Odnowy Miejscowości Podjęliśmy decyzję o opracowaniu planu odnowy własnej miejscowości zgodnie z zasadami zrównowaŜonego rozwoju i w oparciu o zasady Agendy 21. Pracę nad Planem prowadziła grupa mieszkańców, tworząc podstawy do stworzenia międzysektorowej grupy społecznej na rzecz wprowadzania zrównowaŜonego rozwoju w miejscowości. Pragniemy włączyć się w działania, rozwijane od wielu lat w ramach wspólnoty europejskiej, nazywane popularnie ‘odnową wsi’. Istotna dla nas jest pomoc w realizacji Planu w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013; OŚ 3 Jakość Ŝycia na obszarach wiejskich i róŜnicowanie gospodarki wiejskiej oraz OŚ 4 LEADER. Jest to dla nas jedno z waŜniejszych źródeł realizacji planu, ale zdajemy sobie sprawę, Ŝe pełna realizacja przyjętych celów wymaga od nas samych duŜej aktywności, a takŜe poszukiwania innych źródeł pomocy. Idea odnowy wsi w Europie Zachodniej1 zrodziła się w wyniku kryzysu ekonomicznego i społecznego na wsi, który dotknął tereny wiejskie w latach 70 i 80 XX wieku. Przyczyną były radykalne zmiany w produkcji rolnej, transporcie, a takŜe niszczenie handlu lokalnego przez supermarkety. Istotną podstawę kryzysu stanowiła Wspólna Polityka Rolna Unii Europejskiej. Do tej pory podstawowym jej załoŜeniem było produkowanie masowo taniej Ŝywności (wspieranie trwa do dzisiaj), bez uwzględniania jej jakości, oraz lokalnych powiązań producentów (rolników) z konsumentami. Nadzieję budzą obecne próby zmiany polityki rolnej 1 Fragment dotyczący historii odnowy wsi opracowano na podstawie: R. Wilczyński, „Odnowa wsi perspektywą rozwoju obszarów wiejskich w Polsce". RCDRRiOW Poznań, 2003. 6 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WITOSZYCE w kierunku wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich i nie dotowania samej produkcji Ŝywności, ale wspieranie producentów rolnych, w tym produkujących dobrej jakości Ŝywność w mniejszych gospodarstwach (np.: program rolnośrodowiskowy, produkty lokalne, odnowa wsi, róŜnicowanie produkcji na terenach wiejskich, LEADER). Polska jest obecnie w sytuacji Ŝywiołowego rozwoju supermarketów, a więc ten kryzys nas dotyka i będzie się rozwijał. Koncepcja odnowy wsi powstała w Niemczech w połowie lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku. WaŜne daty dla tego działania to: o 1984 - powstał Europejski Ruch Odnowy Wsi i Małych Miast. o 1994 - opracowanie i przyjęcie „Strategii dla wiejskiej Europy", o 1996 - na III Kongresie Odnowy Wsi przyjęto „Przewodnią koncepcję rozwoju terenów wiejskich i odnowy wsi w Europie". Dokument „Strategia dla wiejskiej Europy" określa trzy podstawowe zasady, które powinny być przestrzegane w rozwoju obszarów wiejskich. Zasadnicza ich treść zawarta jest poniŜej. 1. Wzajemne powiązania ludzi ze środowiskiem (naturalnym i kulturowym), w którym Ŝyją. Sprawy związane z mieszkańcami i ich aktywnością nie mogą dominować nad potrzebą ochrony środowiska, jak równieŜ ochrona środowiska nie moŜe być celem samym w sobie, nie uwzględniającym potrzeb ludzi. 2. Współpraca i zintegrowane działanie. Rozwój lokalny moŜe być skutecznie realizowany tylko dzięki efektywnej współpracy wszystkich zainteresowanych stron. WaŜna jest szczególnie współpraca pomiędzy mieszkańcami i gminą. Istotne jest, aby układ współpracy był partnerski, bez dominacji, narzucania woli czy zastępowania w działaniach przez jedną ze stron. 3. Konsultacje i zaangaŜowanie. W planowaniu i realizacji działań naleŜy uwzględniać poglądy i oczekiwania tych, którzy Ŝyją w danej miejscowości. Do realizacji rozwoju powinniśmy w pierwszej kolejności korzystać z zasobów lokalnych – zarówno ludzkich, jak i przyrodniczych, kulturowych, gospodarczych. W proces muszą być aktywnie włączone społeczności lokalne. PowyŜsze zasady uwzględniają podstawowe załoŜenia zrównowaŜonego rozwoju, oraz Agendy 21. Metoda pracy. Jak i dlaczego pracowaliśmy? Opracowaliśmy Plan Odnowy Miejscowości samodzielnie, korzystając jedynie z pomocy zewnętrznego eksperta w zakresie metodyki, materiałów i redakcji końcowej dokumentu. Plan jest dla nas sposobem osiągania wyznaczonych celów poprzez kierowanie rozwojem. Po co nam plan odnowy miejscowości? • Tworzenie planu pozwala nam mieszkańcom zaplanować swoją przyszłość w perspektywie kilku lat, spojrzeć na miejscowość całościowo, rozpatrując poszczególne obszary aktywności w powiązaniu ze sobą. • Plan to nie tylko dokument opisujący drogi dojścia do załoŜonych celów, ale takŜe proces, w którym uczestniczą mieszkańcy zainteresowani przyszłością swojej miejscowości. • Zapisanie planu w formie dokumentu umoŜliwia stałą ocenę postępów i korygowanie błędów przez wszystkich mieszkańców miejscowości. • Budowanie planu umoŜliwia zaangaŜowanie władz oraz mieszkańców w planowanie swojej przyszłości. Uwzględnienie róŜnych opinii, pomysłów i koncepcji często wymaga ugody. 7 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WITOSZYCE • • • Osiągnięta na drodze otwartej dyskusji pozwala na wypracowanie planu, z którym będą identyfikowali się mieszkańcy. Tworzenie planu sprzyja realistycznej ocenie mocnych i słabych stron miejscowości, przyjrzenie się moŜliwościom, potencjalnym problemom, które mogą się pojawić w przyszłości. Plan umoŜliwia efektywne gospodarowanie zasobami takimi jak środowisko, ludzie, teren, infrastruktura i środki finansowe. Zasoby te są zwykle ograniczone, dlatego teŜ moŜna zaplanować odpowiednie gospodarowanie nimi. Plan to instrument długofalowego zarządzania miejscowością. Wnosi elementy ciągłości w poczynania władz gminy, niezaleŜnie od zmieniających się układów politycznych. Do opracowania planu odnowy miejscowości Rada Sołecka i Gmina zaprosiły wszystkich mieszkańców Witoszyc jak równieŜ osoby zainteresowane problematyką. Nie wszystkie zaproszone osoby skorzystały z moŜliwości uczestniczenia w pracach grupy. Praca polegała na uczestniczeniu w zajęciach warsztatowych. Prowadzący warsztaty moderator miał za zadanie przeprowadzenie grupy przez kolejne etapy pracy, a takŜe pomóc w redagowaniu wyników prac warsztatowych. Wszystkie zapisy w planie zostały samodzielnie wypracowane przez uczestników warsztatów, kaŜdy zapis był poddany ogólnej dyskusji i przyjmowany przez ogół zgromadzonych. W wyniku budowy planu odnowy miejscowości otrzymaliśmy: 1. Dokument planu. 2. Grupę, która moŜe się zaangaŜować w rozwój miejscowości. Struktura Planu Odnowy Miejscowości WIZJA ODNOWY MIEJSCOWOŚCI Co 3 lata aktualizacja ANALIZA SŁABYCH I MOCNYCH STRON ORAZ SZANS I ZAGROśEŃ Co roku ocena realizacji INWENTARYZACJA ZASOBÓW Cele Odnowy Miejscowości DZIAŁANIA / PRZEDSIĘWZIĘCIA PROJEKTY REALIZACYJNE • • ZARZĄDZANIE REALIZACJĄ PLANU Społeczny i wskaźnikowy system monitorowania planu System aktualizacji planu 8 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WITOSZYCE CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI Jaka jest nasza miejscowość dzisiaj? Jak i gdzie chcemy Ŝyć i mieszkać? Opis ogólny miejscowości PołoŜenie, przynaleŜność administracyjna, zaludnienie. Witoszyce to malownicza wieś połoŜona wśród łąk i pól. LeŜy ok. 8 km na północ od Góry, przy drodze prowadzącej do Leszna, w północnej części województwa dolnośląskiego w Gminie Góra, powiecie górowskim. Wraz z 34 innymi sołectwami i miastem Góra tworzy wspólnotę samorządową Gminę Miejsko-Wiejską Góra. Miejscowość liczy około 500 mieszkańców. Historia miejscowości. Pierwsza wzmianka na temat Witoszyc pochodzi z 1350 roku w kontekście właściciela, którym był hrabia Dohna. W rękach tej rodziny wioska pozostaje do roku 1569. Przez setki kolejnych lat wioska przechodzi z rąk do rąk, choć najdłuŜej panujący był tu ród Von Kreckwitz. W 1879 roku majątek w Witoszycach zakupiła rodzina von Bernuth. W 1910 z inicjatywy tej rodziny przebudowano istniejący tu barokowy pałac, a pochodzący z 1770 roku i znajdujący się obok ówczesnego kościoła ewangelickiego. Po przebudowie miał on 500m2, składał się z 29 pokoi z centralnym ogrzewaniem oraz 21 innych pomieszczeń. Park pałacowy był mały ale zadbany, z aleją wysadzaną lipami otaczającą budynek z trzech stron. Posiadłość graniczyła z 2,5 morgowym ogrodem warzywno – owocowym. Wnętrze pałacu zostało zdewastowane po opuszczeniu go przez dyrekcję zlikwidowanego Państwowego Gospodarstwa Rolnego na początku lat 90-tych XX wieku. Obecnie pałac stanowi własność prywatną. Znaczny rozwój do Witoszyc wnosi reformacja a właściwie smutny dla ewangelików fakt, Ŝe w sąsiedniej Chróścinie w 1654 roku odebrano im kościół. Budowa kościoła w Witoszycach zaczęła się 3 kwietnia 1766 roku, a pierwsze naboŜeństwo odprawiono 10 listopada tego samego roku. Rok później załoŜono w Witoszycach pierwszą szkołę. Kościół dotrwał w całości do końca II wojny światowej. Obok kościoła wznosiła się drewniana dzwonnica oraz murowana pastorówka. Z tych zabudowań do dziś ostała się jedynie pastorówka. Kościół i dzwonnica zostały zburzone. W pastorówce w 1944 roku przyszedł na świat Christpoh Hein – niemiecki pisarz. TuŜ przed I wojną światową powstała linia kolejki wąskotorowej Leszno – Góra przebiegająca równieŜ przez wieś. Kościół ewangelicki, gospoda, pałac oraz plebania w Witoszycach - na karcie pocztowej z początku XX w. 9 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WITOSZYCE Przestrzenna struktura miejscowości. Witoszyce są duŜą wsią ulicową załoŜoną wzdłuŜ osi wschód - zachód, przy drodze wiodącej z Góry do Leszna. Zabudowa cofnięta od linii jezdni – sady, łąki, ogrody. Pałac oraz zespół pałacowo – folwarczny znajdują się w centrum wsi. Zachowały się archiwalne fotografie pałacu. Jest to trzykondygnacyjna budowla barokowa z 1770 roku. Pałac obecny kształt kubatury uzyskał w 1910 roku. Po 1945 roku był siedzibą Państwowego Gospodarstwa Rolnego. W tym okresie uległ zaniedbaniu a zdewastowany został w latach 90 – tych XX wieku po zamknięci PGRu. Obecnie znajduje się w rękach prywatnych. W zespole pałacowo – folwarcznym wyróŜnić moŜna jeszcze inne zabytki stanowiące elementy charakterystyczne dla miejscowości. Są to: mur i brama wjazdowa, oranŜeria z 1910 r., dom ogrodnika, gorzelnia, budynek mieszkalny - pofolwarczny z 1900 r., obora w folwarku, budynek magazynowo- paszowy z XX w., stodoła z 1900 r. Elementem zauwaŜalnym w przestrzennej strukturze wsi jest równieŜ budynek Szkoły Podstawowej oraz przedszkole. Planowane kierunki odnowy miejscowości Wizja odnowy (zrównowaŜonego rozwoju) miejscowości Witoszyce. Jak i gdzie chcemy Ŝyć i mieszkać? Do czego zmierzamy? Wizja odnowy miejscowości to obraz jej przyszłego stanu, do którego będzie się dąŜyć, uwzględniając dobro środowiska przyrodniczego i potrzeby mieszkańców. Sformułowaliśmy obraz miejscowości za około 8 lat, określając jej wygląd, poŜądane cechy środowiska przyrodniczego, aktywność gospodarczą, funkcjonowanie wsi i poziom Ŝycia mieszkańców. Poprzez stworzenie wizji przygotowaliśmy ramy, które pozwoliły na wyznaczenie celów i sposobów ich realizacji w Planie. Jest to bardzo istotny etap. KaŜdy z nas planuje swoją przyszłość w oparciu o marzenia i chęć osiągnięcia określonych celów, równieŜ my tak postąpiliśmy, mając na myśli naszą miejscowość. Perspektywa 8 lat pozwala na dosyć realne określenie, jakie mają być Witoszyce z moŜliwością zaplanowania działań, które przybliŜą nas do wizji. Oto nasza wizja zrównowaŜonego rozwoju (odnowy) miejscowości Witoszyce: Witoszyce to miejscowość znana w regionie, słynąca z duŜej aktywności mieszkańców, oferty kulturalno-sportowej oraz rolnictwa, którego płody oparte o wyjątkowe walory smakowe i zdrowotne - są niezwykle atrakcyjne i poszukiwane. Bardzo dobre warunki bytowe oraz poczucie bezpieczeństwa sprawiają, Ŝe Witoszyce to idealne miejsce do Ŝycia i zamieszkania. Rozwinięte zapisy dotyczące wizji: » Miejscowość słynie z ekologicznego rolnictwa i zdrowej Ŝywności, regionalnych potraw, dobrej jakości usług oraz ciekawych tradycji i obyczajów ludności napływowej kresów wschodnich, » We wsi funkcjonuje „park dinozaurów” połączony z placem zabaw oraz park linowy, 10 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WITOSZYCE » Nasyp kolejowy wykorzystano na potrzeby ścieŜki rowerowej przebiegającej obok cennego przyrodniczo siedliska bobrów, które doczekały się swojej ostoi, » Jesteśmy zdrowi, wykształceni i zorganizowani w ramach róŜnych klubów i kół zainteresowań oraz grup aktywności lokalnej - działających na rzecz wsi i mieszkańców, » Nasza młodzieŜ wykazuje duŜą aktywność i dbałość o wieś oraz jakość jej Ŝycia społecznokulturalnego, » W miejscowości działa kompleksowa infrastruktura techniczna i społeczna odpowiadająca na potrzeby mieszkańców, » Rolnictwo cechuje się rozwiniętymi technologiami i wysoką opłacalnością produkcji, » Osoby szukające pracy znajdują zatrudnienie w samej miejscowości jak równieŜ okolicznych miastach, do których prowadzi rozwinięta oferta połączeń komunikacyjnych, » Funkcjonuje nowoczesna szkoła, a mieszkańcy oraz goście aktywnie korzystają z oferty Centrum Kulturalno – Sportowego, » Cechuje nas dbałość o środowisko naturalne i okoliczną przyrodę, która przyciąga turystów. Cele odnowy i rozwoju. Co musimy zrobić? Cele wynikają z przeprowadzonej dyskusji w ramach analizy SWOT oraz zidentyfikowanych problemów, które przeszkadzają nam w rozwoju i dąŜeniu do wizji. Cele powinny być konkretne i mierzalne, realistyczne, osiągalne, określone w czasie, czyli takie, o których moŜna powiedzieć, Ŝe zostały wykonane lub nie. Cele powinniśmy osiągać w całości i w pełni za to ponosimy odpowiedzialność. DąŜenie do celów powinno nas doprowadzić do realizacji wizji i satysfakcji z rozwoju miejscowości. Przy realizacji planu opartego o zrównowaŜony rozwój cele społecznogospodarcze muszą być zharmonizowane ze środowiskiem naturalnym. Granicą podejmowanych działań jest trwałość zasobów przyrodniczych. Przyjęliśmy następujące cele odnowy i rozwoju miejscowości: 1. Wygląd wsi 1.1. Poprawa wyglądu i czystości wsi 1.2. Wzrost bezpieczeństwa przy głównej trasie komunikacyjnej biegnącej przez Witoszyce 2. Mieszkańcy i ich aktywność 2.1. Kształtowanie miejsc i tworzenie warunków dla rozwoju Ŝycia społeczno-kulturalnego wsi oraz aktywności sportowej mieszkańców 2.2. Pobudzanie oddolnych działań i aktywizacja społeczności lokalnej 3. Aktywność gospodarcza 3.1. Poprawa sytuacji gospodarczej wsi i jej mieszkańców 3.2. Wzrost efektywności gospodarstw rolnych 11 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WITOSZYCE Powiązanie z planami i działaniami realizowanymi w gminie oraz regionie Plan realizuje kierunki i cele zawarte w Strategii ZrównowaŜonego Rozwoju Miasta i Gminy Góra, jak równieŜ jest zgodny z obowiązującymi kierunkami polityki przestrzennej gminy (Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Góra). oraz obowiązującym prawem miejscowym dotyczącym zagospodarowania przestrzennego Gminy Góra. Ponadto Plan ten realizuje kierunki i cele zawarte w Strategia ZrównowaŜonego Rozwoju Powiatu Górowskiego. INWENTARYZACJA ZASOBÓW SŁUśĄCYCH ODNOWIE MIEJSCOWOŚCI Zasoby przyrodnicze Wieś połoŜona w typowym krajobrazie rolniczym Niziny Południowo-wielkopolskiej w mezoregionie Wysoczyzny Leszczyńskiej. Wysoczyzna jest krainą rolniczą z niewielką ilością lasów. Powierzchnia została ukształtowana w wyniku działalności lądolodu. Obszar jest zróŜnicowany od terenów płaskich po lekko faliste. Sama wieś nie wyróŜnia się duŜymi zasobami przyrodniczymi. Spośród roślin chronionych stwierdzono tu ponad 30 okazów Bluszczu pospolitego Hedera helix w laskach na południe od wsi. We wsi jest zajęte gniazdo bociana białego Ciconia ciconia, na słupie koło parku. Na pobliskich polach spotkamy małego sokoła – pustułkę Falco tinnunculus. Jej gniazdo jest gdzieś w pobliŜu na północ od wsi, tam teŜ gnieździ się srokosz Lanius excubitor. Niedaleko od wsi, przy skrzyŜowaniu dróg Radosław – Łagiszyn – Witoszyce, jest niewielka powierzchnia o wyjątkowych walorach przyrodniczych. Proponowane jest tu utworzenie uŜytku ekologicznego „GLINIANKI PRZY KRZYśÓWCE” na powierzchni ok. 3 ha. W nieczynnych silnie zarastających gliniankach rosną rzadkie i cenne gatunkami roślin – lepięŜnik róŜowy, pierwiosnka lekarska. W wodzie rozmnaŜają się i Ŝerują płazy: kumak nizinny, rzekotka drzewna, Ŝaba wodna, oraz ptaki: błotniak stawowy, kokoszka wodna, ortolan, trzciniak. Wieś Witoszyce pod względem klimatycznym połoŜona jest w obrębie regionu śląskowielkopolskiego, który znajduje się na obszarze pozostającym pod wpływem wilgotnych mas powietrza znad Oceanu Atlantyckiego. Amplitudy temperatur są niŜsze od przeciętnych w kraju. Średnia roczna temperatura wynosi 8,5°C. Zima jest łagodna i krótka a lato, długie i ciepłe. Pokrywa śnieŜna zalega od 50 do 60 dni. Okres wegetacyjny trwa 210-220 dni. Opady atmosferyczne są niŜsze od średniej krajowej i wynoszą 500-700 mm rocznie. Dziedzictwo kulturowe Jak wspomniano pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1350 roku. Jednak na terenie wsi nie zachowały się zabudowania z tego okresu. W rejestrze Dolnośląskiego Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków znajdują się: Pałac oraz zespół pałacowo – folwarczny. Podkreślić naleŜy znaczenie przybliŜonych wcześniej Pastorówki oraz dzwonnicy, z której zostały jedynie fundamenty. We wsi znajdował się równieŜ pomnik upamiętniający mieszkańców, którzy zginęli podczas I wojny światowej. Jednak do dziś dotrwał jedynie cokół z obłupanymi, 12 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WITOSZYCE nieczytelnymi napisami. We wsi znajduje się poewangelicki cmentarz, załoŜony prawdopodobnie w XIX wieku. Jednak obiekt ten uległ duŜej dewastacji. Dla pasjonatów kolejnictwa ciekawe mogą być pozostałości po przebiegającej tędy linii kolejki wąskotorowej z Leszna do Góry, tj. ruiny mostów oraz nasyp. Obiekty i tereny Witoszyce to typowa wieś o charakterze ulicowym. Przy głównej drodze występuje dość gęsta zabudowa mieszkalna. Centrum wsi zdominowane jest przez kubaturę pałacu i zabudowań pofolwarcznych. W miejscowości Witoszyce przewaŜająca część to budynki powstałe przed 1945 rokiem. Są to głównie obiekty jedno kondygnacyjne pokryte dachówką. Nowa zabudowa stanowi zdecydowanie mniejszy odsetek wszystkim budynków mieszkalnych. Jej główny mankament to brak zachowanie odpowiedniej liczby kondygnacji i pojawianie się budynków, które zaburzają tradycyjny układ miejscowości. Głównym materiałem, którego uŜyto do pokrycia dachów jest dachówka. Występują takŜe pokrycia wykonane z blachodachówki, papy, blachy i eternitu. Wśród obiektów w miejscowości dominuje stan średni. W złym stanie są głównie obiekty sprzed 1945 roku, które zostały zaniedbane i widać na nich nieubłagany upływ czasu. Tereny wokół Witoszyc uŜytkowane są przede wszystkim rolniczo, pewną ich część stanowią łąki, które są cennymi siedliskami przyrodniczymi. Infrastruktura społeczna Większość potrzeb związanych z kulturą, opieką społeczną i zdrowotną, usługami bankowymi, pocztowymi mieszkańcy Witoszyc muszą zaspokajać poza swoją miejscowością. Mieszkańcy wsi nie mają odpowiedniego miejsca do spotkań, aktywności, działalności kulturalnej i sportowo-rekreacyjnej. We wsi znajduje się Szkoła Podstawowa i przedszkole jednak bez sali gimnastycznej. Mimo tych wszystkich utrudnień mieszkańcy wsi chętnie organizują doŜynki parafialne, zabawy okolicznościowe, festyny i wspólny opłatek (korzystając w miarę moŜliwości z uprzejmości szkoły). We wsi występują równieŜ utrudnienia w komunikacji zbiorowej. Infrastruktura techniczna Wieś ma doprowadzone podstawowe media takie jak woda z wodociągów, energia elektryczna, sieć telekomunikacyjna. Odczuwa się natomiast brak sprawnego systemu segregacji odpadów i utylizacji ścieków. Ścieki są gromadzone w szambach przydomowych i okresowo wywoŜone do oczyszczalni ścieków. Wieś posiada dostęp do internetu dostarczanego drogą radiową. Stan dróg i poboczy jest w nienajlepszym stanie i wymaga podjęcia działań. Gospodarka i rolnictwo Podstawą gospodarki Witoszyc jest rolnictwo - główne uprawy to zboŜa, kukurydza i buraki. DuŜa część mieszkańców zdobywa dochody pracując równieŜ poza miejscowością, najczęściej w Górze i Lesznie. We wsi funkcjonują 2 sklepy spoŜywcze, firma ogólnobudowlana, stolarnia, 13 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WITOSZYCE Export-Import, gospodarstwo ekologiczne hodujące kury zielononóŜki. Gleby nie sprzyjają rozwojowi intensywnej uprawy roli, ale ich jakość (czystość, brak skaŜeń) pozwalają na rozwój rolnictwa ekologicznego. Kapitał społeczny i ludzki Witoszyce to wieś licząca około 500 mieszkańców. Ludzi łączy wspólna troska o wieś, dzieli zbyt małe zorganizowanie i aktywność. Mieszkańcy nie mają odpowiedniego miejsca do spotkań, aktywności, działalności kulturalnej i sportowo-rekreacyjnej. Mimo tych wszystkich utrudnień mieszkańcy wsi chętnie organizują doŜynki parafialne, zabawy okolicznościowe, festyny i wspólny opłatek (korzystając w miarę moŜliwości z uprzejmości szkoły). We wsi zarejestrowana jest jedna organizacja pozarządowa „Stowarzyszenie Gminna Szkoła Reymontowska w Witoszycach”. Nie ma jednak organizacji pozarządowej, która pomogłaby mieszkańcom aktywnie zintegrować swoje środowisko, by zdobyć środki na rozwój swojej miejscowości. Wydawana jest gazetka parafialna. Większość potrzeb związanych z kulturą, opieką społeczną, zdrowotną mieszkańcy muszą zaspokajać poza swoją miejscowością. 14 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WITOSZYCE OCENA MOCNYCH I SŁABYCH STRON ORAZ SZANS I ZAGROśEŃ MIEJSCOWOŚCI Na co moŜemy postawić? Na co musimy uwaŜać? Analiza SWOT Zastanawialiśmy się nad tym czy znajdziemy w naszej wsi jakieś mocne strony, które pozwolą nam na wykorzystanie ich do rozwoju. Szukaliśmy równieŜ szans w zmieniającym się wokół nas otoczeniu i przewidywalnej przyszłości, które by nam pomogły. Postanowiliśmy teŜ przyjrzeć się krytycznie i zobaczyć nasze słabe strony, które mogą nam utrudniać rozwój. Staraliśmy się rozpoznać zagroŜenia dla naszej wsi, jakie mogą się pojawić w przyszłości, nie tylko we wsi, ale równieŜ z zewnątrz. Czynniki sprzyjające rozwojowi to stymulatory rozwoju tzn. te czynniki, które umoŜliwią nam realizację przyjętej wizji i celów. Są to czynniki, które moŜemy wykorzystać w pobudzaniu własnego rozwoju. NaleŜy do nich zaliczyć: • Stymulowanie inicjatyw społecznych. Stworzenie warunków do zwiększenia aktywności mieszkańców zarówno w zakresie inicjatyw własnych, jak i przedsięwzięć słuŜących mieszkańcom. Temu celowi moŜe słuŜyć powołanie organizacji pozarządowej. • Tworzenie partnerstwa społecznego i zwiększanie udziału mieszkańców w rozwiązywaniu problemów wsi. SłuŜy temu odpowiedni przepływ informacji pomiędzy Gminą, Radą Sołecką i mieszkańcami. Wykorzystanie wiedzy i pomysłów lokalnej społeczności to rozwój w oparciu o najcenniejszy zasób – potencjał ludzki. Dobra komunikacja to pierwszy warunek zmiany postaw mieszkańców, którzy są często nastawieni obojętnie, a nawet wrogo do działań samorządu. • Wykorzystanie walorów przyrodniczo – krajobrazowych w promocji miejscowości, tworzenie dodatkowych miejsc pracy i przyciąganie inwestorów zewnętrznych. • Przygotowanie szczegółowych projektów do zapisanych celów, przedsięwzięć i zadań Planu i staranie się o zewnętrzne fundusze na ich realizację. Dyskutowaliśmy nad mocnymi i słabymi stronami naszej miejscowości, które znamy dzisiaj i które wpływają na nasze Ŝycie. Odnieśliśmy się równieŜ do moŜliwości i zagroŜeń, które mogą się pojawić w przyszłości i jaki mogą mieć wpływ na nasz rozwój. Stawiając na mocne strony i wykorzystując szanse moŜemy skutecznie zmniejszać negatywny wpływ słabości i zagroŜeń. 15 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WITOSZYCE Ocena mocnych i słabych stron oraz szans i zagroŜeń (SWOT) Mocne strony • • • • • • Cenne i atrakcyjne walory przyrodnicze oraz czyste środowisko naturalne PołoŜenie przy drodze wojewódzkiej: Góra-Leszno – dobry dojazd do miast Pałac z folwarkiem Umiejętność podejmowania wspólnych inicjatyw przez mieszkańców na rzecz wsi Aktywność gospodarcza (rolnicza) Gospodarstwo ekologiczne zw. z kurami zielononóŜkami – modelowy przykład aktywności gospodarczej Słabe strony • • • • • • • • • • • • • Szanse • • • • • • • • • • Dostępność oraz niŜsze koszty uzbrojenia działek budowlanych Budowa ronda dla poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego Poprawa estetyki i atrakcyjności wsi Utworzenie ostoi bobrów Tworzenie miejsc do uprawiania sportów oraz rozwijania Ŝycia kulturalnego wsi Wzrost zainteresowania inwestorów i osób z zewnątrz Witoszycami i ich okolicą Skuteczniejsze aplikowanie o środki na rozwój wsi, łatwiejszy do nich dostęp Rozwój aktywności, przedsiębiorczości i kwalifikacji wśród mieszkańców Rozwój gospodarstw ekologicznych, rolnictwa ekologicznego i zdrowej Ŝywności Skuteczna promocja miejscowości i jej oferty Prowincjonalne połoŜenie w skali województwa Trudne warunki do budowy nowych obiektów Bezpieczeństwo mieszkańców – zły stan drogi i brak chodników Niewłaściwe zagospodarowanie ścieków DuŜa ilość śmieci w miejscowości Mała ilość terenów sprzyjających rozwojowi turystyki i agroturystyki Opuszczanie miejscowości przez młodych ludzi Oferta spędzania wolnego czasu nie zaspakaja potrzeb mieszkańców Trudne warunki do rozwoju kulturalnego i sportowego mieszkańców Słabe wykorzystanie środków wspierających inwestycje i lokalne inicjatywy Małą ilość zakładów i miejsc pracy Niska opłacalność produkcji rolnej Słaba auto-promocja i identyfikacja w regionie ZagroŜenia • • • • • Ruch samochodowy i jego nasilenie Brak moŜliwości zagospodarowania wolnego czasu Starzenie się społeczeństwa oraz niŜ demograficzny Brak zainteresowania młodzieŜy pracą w rolnictwie SkaŜenie środowiska naturalnego 16 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WITOSZYCE Problemy rozwoju miejscowości W wyniku analizy zapisów SWOT ustaliliśmy problemy, które wymagają w najbliŜszych latach podjęcia działań - w celu wyeliminowania lub zmniejszenia ich negatywnego wpływu na rozwój Witoszyc. NiŜej wymienione problemy są podstawą do opracowania i przyjęcia celów odnowy i rozwoju miejscowości: Niewłaściwe zagospodarowanie ścieków i śmieci we wsi Zaniedbana estetyka i ład przestrzenny Zły stan infrastruktury drogowej i okołodrogowej, małe bezpieczeństwo uczestników ruchu Opuszczanie miejscowości przez młodych ludzi Oferta spędzania wolnego czasu nie zaspakaja potrzeb mieszkańców Trudne warunki do rozwoju kulturalnego i sportowego mieszkańców Słabe wykorzystanie środków wspierających inwestycje i lokalne inicjatywy Małą ilość miejsc pracy i źródeł dochodów Trudne warunki do budowy nowych obiektów – brak wyznaczonych i uzbrojonych działek budowlanych » Niska opłacalność produkcji rolnej » Znikoma rozpoznawalność i identyfikacja Witoszyc w regionie » » » » » » » » » OPIS PLANOWANYCH ZADAŃ INWESTYCYJNYCH I PRZEDSIĘWZIĘĆ AKTYWIZUJĄCYCH SPOŁECZNOŚĆ LOKALNĄ Jak zaznaczyliśmy w części wstępnej Planu, jednym z istotnych źródeł finansowania jego realizacji jest Program Rozwoju Obszarów Wiejskich – Oś 3 – Odnowa i rozwój wsi. Z tej pomocy mogą skorzystać miejscowości gmin wiejskich, gmin miejsko-wiejskich i gmin miejskich z wyłączeniem miast liczących powyŜej 5 tys. mieszkańców. Witoszyce połoŜone są w gminie miejsko-wiejskiej i liczą ok. 500 mieszkańców. Bezpośrednim odbiorcą pomocy i realizatorem przedsięwzięć moŜe być: • gmina, • instytucja kultury, dla której organizatorem jest jednostka samorządu terytorialnego, • kościół lub związek wyznaniowy, • organizacja pozarządowa mająca status organizacji poŜytku publicznego. Przedsięwzięcia nie mogą mieć charakteru komercyjnego i muszą słuŜyć osiągnięciu załoŜonych w planie i projekcie celów operacji i ich zachowania przez 7 lat od dnia dokonania przez agencję płatniczą płatności ostatecznej. 17 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WITOSZYCE Zadania inwestycyjne i przedsięwzięcia PoniŜej zostały przedstawione zadania inwestycyjne i przedsięwzięcia jakie zaplanowaliśmy do realizacji w latach 2008-2015, umieszczone w kolejności wynikającej z ustalonych priorytetów rozwoju miejscowości w trzech grupach zagadnień. W kaŜdej grupie na pierwszym miejscu są najpilniejsze do realizacji. Wzięto pod uwagę kryterium moŜliwości ich realizacji ze względów społecznych, ekonomicznych i organizacyjnych. Jest to lista otwarta, która w trakcie realizacji planu moŜe być modyfikowana i uzupełniana. Szczegółowy opis poszczególnych przedsięwzięć oraz projekty, dokumentacje i kosztorysy prac (jeśli będą wymagane) stanowić będą oddzielne dokumenty opracowane zgodnie z prawem oraz obowiązującymi przepisami. Przewidziano róŜne źródła finansowania działań w tym zaangaŜowanie mieszkańców wsi i ich nieodpłatna praca na rzecz swojej miejscowości. Ustalony szereg zadań i przedsięwzięć realizuje przyjęte wcześniej cele. 1. Wygląd wsi Cel 1.1. Poprawa wyglądu i czystości wsi. Cel ten zostanie osiągnięty poprzez realizację następujących zadań i przedsięwzięć: Nazwa zadania, przedsięwzięcia Przeznaczenie 1.1.1. Oczyszczenie i zabudowa rowów Rozwiązanie problemu usuwania nieczystości do rowów. Ochrona środowiska, poprawa estetyki i warunków Ŝycia mieszkańców. 1.1.2. Budowa kanalizacji Załatwienie problemu ścieków we wsi na poziomie całej miejscowości. Ochrona środowiska i poprawa warunków Ŝycia. 1.1.3. Przeprowadzenie cyklu spotkań z mieszkańcami nt. segregacji odpadów oraz wydanie plakatów i ulotek promujących segregację i dbanie o czystość wsi Podnoszenie świadomości ekologicznej i edukacja mieszkańców. Wzmocnienie ochrony środowiska i poprawa estetyki wsi poprzez świadome działania mieszkańców. 1.1.4. Zakup i rozmieszczenie kompletnego zestawu pojemników do segregacji odpadów Zbiórka odpadów, realizacja programu segregacji śmieci. 1.1.5. Coroczna organizacja konkursu na najładniejsze gospodarstwo we wsi Inspirowanie mieszkańców do starań o schludny wygląd swoich zabudowań i posesji dostosowanie się stylu wioski. 1.1.6. Pielęgnacja alei kasztanowo dębowej Utrzymanie zieleni w naleŜytym stanie. 1.1.7. Nasadzenie drzew i krzewów w wyznaczonych miejscach Uzupełnienie nasadzeń charakterystycznych dla wsi, poprawa estetyki. Cel 1.2. Wzrost bezpieczeństwa przy głównej trasie komunikacyjnej biegnącej przez Witoszyce. Cel ten zostanie osiągnięty poprzez realizację następujących zadań i przedsięwzięć: Nazwa zadania, przedsięwzięcia 1.2.1. Budowa chodników przy trasie głównej Przeznaczenie Bezpieczeństwo pieszych. 18 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WITOSZYCE 1.2.2. Remont i modernizacja drogi Wzrost atrakcyjności wsi, poprawa jej estetyki oraz jakości Ŝycia mieszkańców. 1.2.3. Uzupełnienie oświetlenia Poprawa bezpieczeństwa. 1.2.4. Budowa parkingu przy szkole Poprawa bezpieczeństwa oraz wzrost walorów uŜytkowych terenu przyszkolnego – miejsca spotkań. 2. Mieszkańcy i ich aktywność Cel 2.1. Kształtowanie miejsc i tworzenie warunków dla rozwoju Ŝycia społecznokulturalnego wsi oraz aktywności sportowej mieszkańców. Cel ten zostanie osiągnięty poprzez realizację następujących zadań i przedsięwzięć: Nazwa zadania, przedsięwzięcia Przeznaczenie 2.1.1. Budowa Centrum Kulturalno - Sportowego Tworzenie i róŜnicowanie oferty aktywnego i twórczego spędzania wolnego czasu w miejscowości. Budowa miejsca spotkań, wymiany informacji, integracji i pobudzania aktywności lokalnej społeczności. Poprawa wizerunku i zwiększenie atrakcyjności wsi Przedsięwzięcie to wiąŜe się równieŜ z realizacją celu rozwojowego 3.1. (3.1.4.) – obiekt ten w naszym zamierzeniu ma być takŜe wizytówką wsi i przyciągać gości z okolicznych miejscowości. 2.1.2. Stałe rozwijanie oferty kulturalnej i sportowej w ramach Centrum oraz przygotowanie kalendarza imprez Integracja wsi, poŜyteczne zagospodarowanie wolnego czasu mieszkańców. Pobudzanie i animowanie Ŝycia kulturalnego oraz aktywności w Witoszycach. 2.1.3. Budowa placu zabaw dla dzieci Organizacja miejsca do bezpiecznej aktywności ruchowej dzieci oraz kształtowanie terenu umoŜliwiającego nawiązywanie kontaktów wśród rodziców, wymiany informacji i integracji. Cel 2.2. Pobudzanie oddolnych działań i aktywizacja społeczności lokalnej. Cel ten zostanie osiągnięty poprzez realizację następujących zadań i przedsięwzięć: Nazwa zadania, przedsięwzięcia 2.2.1. ZałoŜenie stowarzyszenia na rzecz rozwoju wsi Przeznaczenie Lepsza współpraca i radzenie sobie z problemami. ZaangaŜowanie młodzieŜy do aktywności i pracy na rzecz wsi, rozwijanie ich zainteresowań i umiejętności. 19 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WITOSZYCE 2.2.2. Szkolenia nt. pisania projektów, moŜliwości pozyskiwania środków finansowych i ich rozliczania Własna edukacja i nabycie umiejętności skutecznego pozyskiwania środków na rzecz rozwoju wsi. 2.2.3. Nawiązanie współpracy z Lokalną Grupą Działania „Ujście Baryczy” Wzmocnienie własnych działań poprzez wsparcie przez inne organizacje, wymiana doświadczeń. 2.2.4. Wymiana doświadczeń z podobnymi organizacjami – poznawanie dobrych praktyk Wzmocnienie własnych działań poprzez wsparcie przez inne organizacje, nabycie nowych umiejętności, lepsze wykorzystanie potencjału wsi. 2.2.5. Organizacja klubu sportowego Zagospodarowanie wolnego czasu młodzieŜy, poprawa ich zdrowia i kondycji, utworzenie druŜyny będącej wizytówką wsi (promocja i rozrywka) 2.2.6. Organizacja kursów z obsługi komputera i wyszukiwania informacji z internetu Dostęp do wiedzy i nowych technologii. MoŜliwość rozwijania się i dokształcania na odległość przez wszystkich mieszkańców. 3. Aktywność gospodarcza Cel 3.1. Poprawa sytuacji gospodarczej wsi i jej mieszkańców. Cel ten zostanie osiągnięty poprzez realizację następujących zadań i przedsięwzięć: Nazwa zadania, przedsięwzięcia Przeznaczenie 3.1.1. Kursy dla mieszkańców nt. przedsiębiorczości i moŜliwości otrzymania pomocy na rozpoczęcie działalności gospodarczej Edukacja i pobudzanie przedsiębiorczości wśród mieszkańców. 3.1.2. Szkolenia w zakresie moŜliwości wykorzystania zdolności i umiejętności mieszkańców (np. rzemiosła, rękodzieła artystycznego, tradycyjnej Ŝywności) Nabywanie kwalifikacji, róŜnicowanie działalności, tworzenie nowych źródeł dochodów oraz rozwój aktywności gospodarczej i mikro-przedsiębiorczości. 3.1.3. Inwentaryzacja lokalnych produktów i usług Utworzenie bazy danych. 3.1.4. Stworzenie ponadlokalnej oferty sportoworekreacyjnej i kulturalnej (w oparciu o Centrum Kulturalno – Sportowe oraz aktywność mieszkańców) Promocja i rozwój gospodarczy Witoszyc. Goście korzystający z oferty, będą mogli przy okazji zaopatrzyć się w zdrową Ŝywność oraz inne lokalne produkty i usługi, zostawiając tym samym swoje pieniądze w naszej miejscowości. 3.1.5. Budowa ścieŜki rowerowej pokazującej atrakcyjne Wzbogacenie oferty rekreacyjnej dla przyrodniczo tereny wokół miejscowości mieszkańców i gości z zewnątrz. 3.1.6. Promocja miejscowości, jej oferty produktów i usług poprzez tworzenie ulotek i folderów oraz przekazanie informacji do mediów Promocja zasobów i walorów wsi - nawiązanie kontaktów, sondaŜ 3.1.7. Przygotowanie terenów pod rozwój przedsiębiorczości we wsi Ułatwienie rozwoju przedsiębiorczości we wsi 3.1.8. Opracowanie wspólnie z gminą warunków zachęcających do rozwoju firm Ułatwienie rozwoju przedsiębiorczości we wsi 20 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WITOSZYCE Cel 3.2. Wzrost efektywności gospodarstw rolnych. Cel ten zostanie osiągnięty poprzez realizację następujących zadań i przedsięwzięć: Nazwa zadania, przedsięwzięcia Przeznaczenie 3.2.1. Wyjazdy studyjne do cieszących się powodzeniem Wymiana doświadczeń i nabywanie nowych gospodarstw ekologicznych umiejętności (edukacja). 3.2.2. Kursy rozwijające kwalifikacje i wiedzę w zakresie Poprawa konkurencyjności płodów i produktów nowych technologii oraz moŜliwości jakie stwarza rolno - spoŜywczych. rolnictwo ekologiczne 3.2.3. Tworzenie i wspieranie rozwoju gospodarstw ekologicznych, rolnictwa ekologicznego i produkcji zdrowej – naturalnej Ŝywności Wzrost dochodów, poprawa warunków Ŝycia. 3.2.4. Własna strona internetowa lub podstrona w gminie Promocja walorów i produktów wsi, sprzedaŜ i LGD produktów i usług, nawiązanie kontaktów, sondaŜ. 3.2.5. Uczestniczenie w regionalnych targach, jarmarkach, imprezach, wystawach Promocja walorów i produktów wsi, sprzedaŜ produktów i usług, nawiązanie kontaktów. Przedmiotem przedsięwzięcia, jakie zaplanowaliśmy w pierwszej kolejności do realizacji z PROW-u w ramach osi 3 – „Odnowa i rozwój wsi” jest budowa Centrum Kulturalno – Sportowego w Witoszycach. Realizacja wskazanego zadania pozwoli na kształtowanie miejsc integracji, podtrzymywania kontaktów społecznych, wypoczynku, rekreacji oraz spędzania wolnego czasu poprzez aktywność społeczno-kulturalną i sportową. Inwestycja przełoŜy się na rozwój Ŝycia kulturalnego i toŜsamości wsi - wpłynie na polepszenie jakości Ŝycia lokalnej społeczności oraz przyczyni się do poprawy wizerunku i zwiększenia atrakcyjności wsi. Podjęcie tego zadania rzutuje takŜe na poprawę sytuacji gospodarczej Witoszyc, poprzez zwiększenie przepływu ruchu rekreacyjno-turystycznego. (...)Wypromowanie wsi jako miejsca wypoczynku i rekreacji - opartego o wysokiej jakości usługi oraz ekologiczne, smaczne i zdrowe produkty lokalne. Nadzieje jakie wiąŜemy z tym zadaniem, wiąŜą się z większością przyjętych przez nas celów odnowy miejscowości. Obiekt będzie spełniał funkcje uŜyteczności publicznej z przeznaczeniem na czasowy pobyt ludzi. Szacunkowy koszt realizacji Umieszczone w tabeli dane dotyczące czasu realizacji, szacunkowych kosztów, źródeł finansowania nie wynikają ze szczegółowo opracowanych projektów. Wszystkie mogą ulec zmianie w wyniku dalszych prac nad zadaniami i przedsięwzięciami. Dynamika naszych czasów zapewne ujawni nowe źródła finansowania, technologie i moŜliwości realizacyjne. NaleŜy pamiętać, Ŝe realizacja przedsięwzięć i zadań w duŜej mierze zaleŜy od naszej aktywności - od aktywności mieszkańców. Wymienione w tabeli kwoty nie są związane jakimikolwiek zapewnieniami ich przyznania zarówno ze strony Gminy, jak i innych źródeł. Dopiero starania mieszkańców, wsparte ze strony innych podmiotów, mogą sprawić, Ŝe zostaną uzyskane i wspomogą rozwój wsi. Kolejność wynika ze wcześniej ustalonego podziału na trzy grupy i hierarchii w tych grupach. 21 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WITOSZYCE Harmonogram realizacji Nazwa zadania/przedsięwzięcia Szacunkowy koszt [tyś. PLN] Przewidywane źródła finansowania Odpowiedzialny za realizację + współpracownicy Wygląd wsi 1.1.1. Oczyszczenie i zabudowa rowów 2009-2013 Ustalony w projekcie Fundusze UE, BudŜet gminy Gmina + mieszkańcy 1.1.2. Budowa kanalizacji 2009-2013 Ustalony w projekcie Fundusze UE, BudŜet gminy Gmina + mieszkańcy WFOŚiGW, NGO Fundusze UE, BudŜet gminy Gmina, NGO lub LGD + mieszkańcy 1.1.3. Przeprowadzenie cyklu spotkań z mieszkańcami nt. segregacji odpadów oraz wydanie plakatów i ulotek promujących segregację i dbanie o czystość wsi 2009-2010 5/rok 1.1.4. Zakup i rozmieszczenie kompletnego zestawu pojemników do segregacji odpadów 2009-2010 Ustalony w dokumentacji WFOŚiGW, NGO Fundusze UE, BudŜet gminy Gmina, NGO + mieszkańcy 1.1.5. Coroczna organizacja konkursu na najładniejsze gospodarstwo we wsi 2009-2015 3/rok BudŜet gminy, mieszkańcy, NGO Fundusze UE Gmina + NGO, mieszkańcy, LGD 1.1.6. Pielęgnacja alei kasztanowo dębowej 2009-2015 2-3/rok Mieszkańcy, BudŜet gminy Mieszkańcy + Gmina 1.1.7. Nasadzenie drzew i krzewów w wyznaczonych miejscach 2009-2013 Ustalony w dokumentacji Fundusze UE, NGO, mieszkańcy BudŜet gminy Mieszkańcy + NGO, Gmina 1.2.1. Budowa chodników przy trasie głównej 2010-2011 Ustalony w dokumentacji Fundusze UE, BudŜet gminy Gmina + mieszkańcy, zarząd dróg Ustalony w dokumentacji Fundusze UE, BudŜet gminy i zarządu dróg Gmina + zarząd dróg 2011-2012 Ustalony w dokumentacji Fundusze UE, BudŜet gminy i zarządu dróg Gmina + zarząd dróg 2011-2012 2012 Ustalony w dokumentacji Fundusze UE, BudŜet gminy Gmina + mieszkańcy Harmonogram realizacji Szacunkowy koszt [tyś. PLN] 1.2.2. Remont i modernizacja drogi 1.2.3. Uzupełnienie oświetlenia 1.2.4. Budowa parkingu przy szkole Nazwa zadania/przedsięwzięcia Przewidywane źródła finansowania Odpowiedzialny za realizację + współpracownicy Mieszkańcy i ich aktywność 2.1.1. Budowa Centrum Kulturalno - Sportowego 2009 1 300 2.1.2. Stałe rozwijanie oferty kulturalnej i sportowej w ramach Centrum oraz przygotowanie kalendarza imprez 2009-2015 Ustalony w projekcie 2010 30 2.2.1. ZałoŜenie stowarzyszenia na rzecz rozwoju wsi 2008-2009 - 2.2.2. Szkolenia nt. pisania projektów, moŜliwości pozyskiwania środków finansowych i ich 2009-2013 3-4/rok 2.1.3. Budowa placu zabaw dla dzieci Fundusze UE, BudŜet gminy Gmina + mieszkańcy Mieszkańcy, NGO, LGD, BudŜet gminy Mieszkańcy + NGO, LGD, gmina Fundusze UE, BudŜet gminy Gmina + mieszkańcy - NGO, ARR, UM, Starostwo, LGD, Mieszkańcy Mieszkańcy + LGD 22 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WITOSZYCE Fundusze UE pozyskiwania środków finansowych i ich rozliczania 2.2.3. Nawiązanie współpracy z Lokalną Grupą Działania „Ujście Baryczy” 2009-2015 2.2.4. Wymiana doświadczeń z podobnymi organizacjami – poznawanie dobrych praktyk 2.2.5. Organizacja klubu sportowego 2.2.6. Organizacja kursów z obsługi komputera i wyszukiwania informacji z internetu Nazwa zadania/przedsięwzięcia - - NGO, Fundusze UE, UM, LGD, BudŜet gminy, środki własne Mieszkańcy + LGD Mieszkańcy + NGO, LGD, Gmina 2009-2015 2/rok 2009 - - Mieszkańcy + Gmina 2009-2013 2/rok NGO, ARR, LGD Fundusze UE, Starostwo Mieszkańcy + NGO, LGD Harmonogram realizacji Szacunkowy koszt [tyś. PLN] Przewidywane źródła finansowania Odpowiedzialny za realizację + współpracownicy Aktywność gospodarcza 3.1.1. Kursy dla mieszkańców nt. przedsiębiorczości i moŜliwości otrzymania pomocy na rozpoczęcie działalności gospodarczej 2009-2015 2/rok 3.1.2. Szkolenia w zakresie moŜliwości wykorzystania zdolności i umiejętności mieszkańców (np. rzemiosła, rękodzieła artystycznego, tradycyjnej Ŝywności) 2009-2015 5/rok 3.1.3. Inwentaryzacja lokalnych produktów i usług 2009-2015 - Mieszkańcy + PUP, LGD, NGO, ARR, inwestor - Mieszkańcy + LGD Ustalony w projekcie Fundusze UE, WFOŚiGW, BudŜet gminy Gmina, LGD, NGO + mieszkańcy 2009-2015 6/rok Mieszkańcy, media, NGO, Fundusze UE Mieszkańcy + NGO, LGD, Gmina 2009-2013 Ustalony w dokumentacji WFOŚiGW, NGO Fundusze UE, BudŜet gminy Gmina + NGO, mieszkańcy 2009 - - 15 3.1.5. Budowa ścieŜki rowerowej pokazującej atrakcyjne przyrodniczo tereny wokół miejscowości 2010-2011 3.1.6. Promocja miejscowości, jej oferty produktów i usług poprzez tworzenie ulotek i folderów oraz przekazanie informacji do mediów 3.1.7. Przygotowanie terenów pod rozwój przedsiębiorczości we wsi 3.2.2. Kursy rozwijające kwalifikacje i wiedzę w zakresie nowych technologii oraz moŜliwości jakie stwarza rolnictwo ekologiczne NGO, ARR, BudŜet gminy, inwestorzy, Fundusze UE, PUP Gmina + mieszkańcy, Starostwo 2009-2010 3.2.1. Wyjazdy studyjne do cieszących się powodzeniem gospodarstw ekologicznych Mieszkańcy + NGO, PUP, LGD, ARR BudŜet gminy, NGO, Starostwo 3.1.4. Stworzenie ponadlokalnej oferty sportoworekreacyjnej i kulturalnej (w oparciu o Centrum Kulturalno – Sportowe oraz aktywność mieszkańców) 3.1.8. Opracowanie wspólnie z gminą warunków zachęcających do rozwoju firm NGO, ARR, BudŜet gminy Fundusze UE, PUP 2009-2015 2009-2015 5-10/rok 5-10/rok Gmina + mieszkańcy NGO, LGD, Fundusze UE, BudŜet gminy, mieszkańcy Mieszkańcy + LGD, Gmina NGO, ARR, BudŜet gminy, inwestorzy, Fundusze UE, PUP Mieszkańcy + PUP, LGD, NGO, ARR, inwestor 23 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WITOSZYCE Środki własne, Fundusze UE, inwestorzy Mieszkańcy + inwestor 3-5/rok Mieszkańcy, NGO, Fundusze UE, BudŜet gminy Mieszkańcy + NGO, LGD, Gmina 5/rok Mieszkańcy, NGO, Fundusze UE, BudŜet gminy Mieszkańcy + NGO, LGD, Gmina 3.2.3. Tworzenie i wspieranie rozwoju gospodarstw ekologicznych, rolnictwa ekologicznego i produkcji zdrowej – naturalnej Ŝywności 2009-2015 Ustalony w projekcie 3.2.4. Własna strona internetowa lub podstrona w gminie i LGD 2009-2015 3.2.5. Uczestniczenie w regionalnych targach, jarmarkach, imprezach, wystawach 2009-2015 UŜyte skróty w tabeli: BudŜet gminy – budŜet Gminy Góra, DZMiUW – Dolnośląski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych, Fundusze UE – fundusze Unii Europejskiej w tym Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, Gmina – Gmina Góra, Inwestor – inicjatywa podmiotu gospodarczego; fundusze z sektora gospodarczego, LGD – Lokalna Grupa Działania realizująca Program LEADER w regionie, Mieszkańcy – mieszkańcy Witoszyc w tym lokalne organizacje pozarządowe (działające we wsi), praca własna mieszkańców, pomoc zdobyta przez nich w tym uzyskane dochody z działalności, NGO – organizacje pozarządowe; fundusze pozyskane przez te organizacje PUP – Powiatowy Urząd Pracy, Starostwo – Starostwo Powiatowe w Górze, UM – Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego lub podległe mu jednostki, WFOŚiGW – Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu, ARR – Agencja Rozwoju Regionalnego. 24 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WITOSZYCE REALIZACJA PLANU Zasady realizacji planu • Plan stanowi drogę, po której będziemy razem szli i osiągali kolejne cele rozwoju naszej miejscowości. • WaŜnymi uczestnikami realizacji Planu jesteśmy my jako mieszkańcy. Osiąganie kolejnych celów w duŜej mierze będzie uzaleŜnione od naszej aktywności osobistej. • Bardzo istotne będą działania organizacji pozarządowych, w których sami będziemy działali lub, które zachęcimy do współpracy. • Gmina będzie aktywnym ośrodkiem pobudzającym i wspierającym realizację naszego Planu. • W celu aktywnego włączenia nas jako mieszkańców do realizacji przedsięwzięć, Rada Sołecka włączy się do opracowania programu współpracy pomiędzy organizacjami pozarządowymi a samorządem. W programie zostaną określone formy i metody współpracy, zasady wymiany informacji i wspierania działań organizacji pozarządowych. • Coroczne spotkania związane z oceną realizacji Planu będą równieŜ słuŜyły do planowania działań na najbliŜszy rok. Na spotkanie my mieszkańcy zaprosimy wszystkich, którzy chcą i mogą nam pomóc, a zwłaszcza organizacje pozarządowe, władze gminy, sąsiadów z zaprzyjaźnionych miejscowości. • Wspólnie z innymi miejscowościami z gminy i regionu opracujemy zasady wymiany doświadczeń i wspólnego działania dla jeszcze bardziej efektywnego realizowania Planu. • Władze Gminy będą uczestniczyły w spotkaniach organizowanych przez sołectwo, organizacje pozarządowe i aktywne grupy mieszkańców. Spotkania będą zwoływane przez bezpośrednio zainteresowane grupy, a ich tematem będą wspólne działania związane z realizacją Planu. Sposoby monitorowania, oceny i aktualizacji planu • Monitorowanie będzie organizował i nadzorował Burmistrz wspólnie z Sołtysem, wskaźnikami będą stopnie realizacji zadań i przedsięwzięć określone procentowo. • Monitorowane będą podstawowe zadania i przedsięwzięcia związane z realizacją planu. • Wyniki monitorowania będą przedmiotem corocznych sprawozdań z postępu realizacji Planu, składanego Radzie Miasta i Gminy i na zebraniu otwartym w miejscowości. • Realizację Planu oceni Rada Miasta i Gminy oraz my wraz z Radą Sołecką, dokonując równieŜ identyfikacji słabych i mocnych stron realizacji planu. • Co trzy lata będziemy aktualizowali plan metodą uspołecznioną, zgodną z metodą przyjętą przy jego opracowaniu. • Inicjatorem aktualizacji będzie Rada Sołecka wspólnie z Burmistrzem i Radą Miasta i Gminy. 25 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WITOSZYCE Komunikacja społeczna • Burmistrz i Sołtys, jako główni animatorzy realizacji Planu, będą systematycznie informowali opinię publiczną o działaniach związanych z realizowanymi przedsięwzięciami. W tym celu ustalą miedzy sobą zasady przekazywania informacji o podejmowanych działaniach. • Główną drogą informowania będzie lokalna prasa, radio, telewizja i internet. • Komunikaty będą kierowane do mieszkańców miejscowości i gminy (informacja wewnętrzna) jak równieŜ do odbiorców regionalnych i ogólnokrajowych (informacja zewnętrzna). • Największy nacisk zostanie połoŜony na informacje skierowane do odbiorców lokalnych. • W przekazywaniu informacji do mieszkańców zostaną wykorzystane równieŜ środki przekazu zwyczajowo przyjęte w gminie (tablica ogłoszeń, informowanie na spotkaniach, informacja przekazywana przez sołtysów itp.). • Radni, my mieszkańcy, zainteresowane osoby i podmioty będą miały bieŜący dostęp do informacji o realizacji Planu. Ograniczeniem będą tylko przepisy prawa, określające zasady udostępniania informacji przez Urząd Miasta i Gminy. Materiały źródłowe: 1. Wilczyński R., Odnowa wsi perspektywą rozwoju obszarów wiejskich w Polsce, RCDRRiOW Poznań 2003. 2. Inwentaryzacja Przyrodnicza Gminy Góra, 2005. 3. Informacje bezpośrednie od mieszkańców. 4. Cześć dokumentacji foto. przedstawiającej miejscowość - udostępnił Piotr Głowacki. 5. Strategia ZrównowaŜonego Rozwoju Miasta i Gminy Góra, 2002. 6. Strategia ZrównowaŜonego Rozwoju Powiatu Górowskiego, 2000. 7. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Góra, 1998. 26
