Kongres Historyków Języka

Kongres Historyków Języka
Katowice, 13–15 IV 2016
KONGRES HISTORYKÓW JĘZYKA
Językoznawstwo historyczne – w poszanowaniu przeszłości, w trosce o przyszłość
Katowice, 13–15 kwietnia 2016 r.
ŚRODA, 13 kwietnia 2016 r.
Wydział Prawa i Administracji UŚ (ul. Bankowa 11b, aula nr 7)
8.30–9.00
9.00–9.15
rejestracja gości
otwarcie Kongresu Historyków Języka
9.15–10.30
OBRADY PLENARNE
Bogdan Walczak (Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. J. Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu): Historia języka –
subdyscyplina polimetodologiczna
Stanisław Borawski (Uniwersytet Zielonogórski): Synteza dziejów polszczyzny a możliwość integracji badań
Maria Wojtak (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej): Genologia historyczna – zarys koncepcji
10.30–11.00
dyskusja
11.00–11.30
przerwa kawowa
11.30–13.00
OBRADY PLENARNE
Danuta Ostaszewska (Uniwersytet Śląski): Tytułowe pojęcia kongresu: „troska” i „poszanowanie” w kontekście współczesnej komunikologii
Bogusław Wyderka (Uniwersytet Opolski): O potrzebie nowej syntezy historii polszczyzny na Śląsku
Leszek Bednarczuk (Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN): Prezentacja „Polskiego słownika etymologicznego” Witolda Mańczaka
13.00–13.30
dyskusja
Strona | 1
Kongres Historyków Języka
Katowice, 13–15 IV 2016
13.45–15.00
OBIAD
15.00–18.30
OBRADY W SEKCJACH
Sekcja A
Sekcja B
Rektorat (ul. Bankowa 12), Rektorat (ul. Bankowa 12), s.
aula im. Kazimierza Lepsze- 61
go, 1. piętro
15.00–16.30
15.00–16.30
Sekcja C
Rektorat (ul. Bankowa 12),
s. 29
Sekcja D
CINiBA (ul. Bankowa 11a),
sala konferencyjna, parter
Sekcja E
CINiBA (ul. Bankowa 11a),
sala dydaktyczna, parter
Strona | 2
SEKCJA F
CINiBA (ul. Bankowa 11a),
sala seminaryjna, 2. piętro
15.00–16.30
15.00–16.30
15.00–16.30
15.00–16.30
Imke Mendoza (Universität
Salzburg): On the history of
relative constructions in
Polish. A corpus-based
approach
Krzysztof Tomasz Witczak
(Uniwersytet Łódzki): Zanik
liczby podwójnej – przyczyny
i konsekwencje
Anna Just, Monika Opalińska (Uniwersytet Warszawski): Rękopis w warsztacie
historyka języka, filologa
i wydawcy – reguła czy wyjątek?
Beata Raszewska-Żurek (IS
PAN): Metaforyzacja wartości
w dawnej polszczyźnie –
konwencjonalność ujęć
Ewa Deptuchowa (IJP PAN):
Warsztat
współczesnego
leksykografa historycznego
Ewelina Kwapień (Uniwersytet Warszawski): Wykorzystywanie elektronicznych baz
danych do badań nad dziejami słownictwa
Tomasz Mika, Agnieszka
Słoboda, Zdzisława Krążyńska (Uniwersytet im.
Adama Mickiewicza w Poznaniu): Nowa koncepcja
opisu składni staropolskiej
jako narzędzie interpretacyjne
procesów składniowych
Mariola Jakubowicz (IS
PAN): O rekonstrukcji prajęzyków
Mariusz Leńczuk (IJP PAN):
Historia języka – możliwości
i konieczności badań źródłowych w XXI wieku
Katarzyna Sicińska (Uniwersytet Łódzki): Dylematy
interpretacyjne
badacza
dawnej polszczyzny południowokresowej
Włodzimierz Gruszczyński,
Dorota Adamiec, Magdalena Majdak, Wiesław Morawski (IJP PAN): Jak definiować znaczenia haseł w
słowniku
historycznym?
Wybrane problemy semantyki
historycznej
Dariusz Piwowarczyk (Uniwersytet Jagielloński): Elektroniczna platforma do badań
nad fonologią i morfologią
historyczną
Bronisława Ligara (Uniwersytet Jagielloński): Badania
bilingwizmu (i wielojęzyczności) wybitnych nosicieli języka
w przestrzeni języka polskiego: nowa subdomena historii
języka?
Katarzyna Jasińska (IJP
PAN): Stare czy nowe? O
metodach badania dziedzictwa
praindoeuropejskiego
w polszczyźnie
Dorota Kołodziej, Magdalena Klapper (IJP PAN): Glosa
w rękopisie, edycji i słowniku
– na przykładzie glos polskich
z Katalogu łacińskich rękopisów średniowiecznych Biblioteki Jagiellońskiej
Katarzyna
Konczewska
(Białoruś): Źródła historycznojęzykowe w badaniach nad
archaizmami
leksykalnymi
współczesnej
polszczyzny
grodzieńskiej
Wanda Decyk-Zięba, Monika Kresa, Izabela Stąpor
(Uniwersytet Warszawski):
Słownik historyczny terminów
gramatycznych – koncepcja,
źródła, przeznaczenie
Bożena Sieradzka-Baziur
(IJP PAN): Struktura słownictwa staropolskiego w świetle
elektronicznego
Słownika
pojęciowego języka staropolskiego
Kongres Historyków Języka
Katowice, 13–15 IV 2016
16.30–17.00 przerwa kawowa
17.00–18.30
17.00–18.30
17.00–18.30
17.00–18.30
Krzysztof Maćkowiak (Uniwersytet
Zielonogórski):
Źródła
metajęzykowe
w badaniach nad dawną
świadomością
językową
Polaków
Lidia Przymuszała (Uniwersytet Opolski): O potrzebie
badań nad frazeologią historyczną
Jadwiga Waniakowa (Uniwersytet Jagielloński): Rola
źródeł historycznojęzykowych
we współczesnych badaniach
etymologicznych
Dušan-Vladislav Paždjerski
(Uniwersytet Gdański): Elementy polityki językowej
i planowania języka kaszubskiego w twórczości Floriana
Ceynowy (1817-1881)
Urszula Sokólska (Uniwersytet w Białymstoku): Terminologia „motylowa” w „motylniczych” dziełach naukowych
XIX wieku
Tomasz Lisowski (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza
w Poznaniu): Intelektualizacja
i jej pochodne: standaryzacja
oraz grafizacja jako czynniki
kształtujące
polszczyznę
literacką w początkach ery
typograficznej
Agnieszka Piela (Uniwersytet Śląski): Polskie tradycjonalizmy
19.00
Uroczysta kolacja
17.00–18.30
17.00–18.30
Halina Pelcowa (Uniwersytet
Marii
Curie-Skłodowskiej):
Diachroniczny aspekt badań
regionalnych
Jolanta Migdał, Agnieszka
Piotrowska-Wojaczyk (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu): Słowniki
jako źródło do badań historycznojęzykowych
Ewa Woźniak (Uniwersytet
Łódzki): Nowy wybór tekstów
do historii języka w dydaktyce Strona | 3
uniwersyteckiej
Dorota Kozaryn (Uniwersytet
Szczeciński):
Odkrywanie
znaczenia w tekstach dawnych
Jerzy Sierociuk (Uniwersytet
im. Adama Mickiewicza
w Poznaniu): O różnym stopniu przydatności materiałów
terenowych dla badań historycznojęzykowych
Beata Kuryłowicz (Uniwersytet w Białymstoku): Słownik
historyczny jako źródło do
rekonstrukcji dawnych sposobów myślenia o świecie
Rafał Zarębski (Uniwersytet
Łódzki): Nowy "Wybór tekstów z dziejów języka polskiego" w świetle wyborów
dawniejszych
Joanna Kuć (Uniwersytet
Przyrodniczo-Humanistyczny
w Siedlcach): Akty notarialne
z XIX wieku jako źródła do
badań genologicznych
Maciej Rak (Uniwersytet
Jagielloński): Między historią
języka a dialektologią - słownictwo testamentów góralskich z XVII i XVIII w.
Joanna Kulwicka-Kamińska
(Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu): Cechy archaiczne i regionalne w odnalezionym fragmencie rękopisu
filomackiego przekładu Koranu na język polski
Kacper Kardas: Wyrazy
pochodzenia łacińskiego we
współczesnej polszczyźnie
potocznej
Kongres Historyków Języka
Katowice, 13–15 IV 2016
CZWARTEK, 14 kwietnia 2016 r.
Sala Rady Wydziału Filologicznego (Katowice, pl. Sejmu Śląskiego 1, 5. piętro)
9.30–10.00
UROCZYSTE NADANIE INSTYTUTOWI JĘZYKA POLSKIEGO UŚ IMIENIA IRENY BAJEROWEJ
10.00–10.30
przerwa kawowa
10.30–11.50
SYMPOZJUM „NON OMNIS MORIAR” – WYSTĄPIENIA WSPÓŁPRACOWNIKÓW I CZŁONKÓW RODZINY PROFESOR IRENY BAJEROWEJ
Leonard Neuger: Występne przyjemności uczonego
Mateusz Turlej: Szlakiem pamięci Zenona Klemensiewicza
Renata Turlej: Narodziny języków współczesnej Hiszpanii
Aleksandra Niewiara: Wesół był Polak – z samodzielnych prac czeladnika
11.50–12.20
Głosy uczestników uroczystości
13.00–14.30
OBIAD
14.30–16.00
PANEL DYSKUSYJNY
CINiBA (ul. Bankowa 11a), sala konferencyjna, parter
Debata panelowa na temat wyzwań badawczych i metodologicznych lingwistyki historycznej
Prowadzenie: Krystyna Kleszczowa (Uniwersytet Śląski), Tomasz Mika (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu)
Uczestnicy: Maciej Eder (Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN), Magdalena Hawrysz (Uniwersytet Zielonogórski), Magdalena Pastuchowa (Uniwersytet Śląski),
Agnieszka Słoboda (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), Piotr Sobotka (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), Izabela Winiarska-Górska (Uniwersytet Warszawski)
Strona | 4
Kongres Historyków Języka
Katowice, 13–15 IV 2016
16.00–16.30
SESJA POSTEROWA
CINiBA (ul. Bankowa 11a), hol na parterze
Prezentacja posterów
Renata Bronikowska i Aldona Przyborska-Szulc (IJP PAN): Elektroniczny korpus tekstów polskich z XVII i XVIII wieku (do 1772 r.)
Emilia Czarnota (Uniwersytet Śląski): Związki frazeologiczne o proweniencji biblijnej i mitologicznej w „Słowniku ortoepicznym...” Stanisława Szobera
Joanna Duska (IJP PAN): Czy fraszki Kochanowskiego mogą dzisiaj „zachwycać”, czyli próba przybliżenia tekstu dawnego
Anna Grzeszak (Uniwersytet Warszawski): O oryginalności polskiego działu słownika Piotra Lodereckera z 1605 roku
Dorota Kondratczyk-Przybylska (Uniwersytet Warszawski): Analiza porównawcza pola leksykalno-semantycznego ‘kobieta w relacji seksualnej’ w dobie staropolskiej
i współczesności
Magdalena Majdak i Paweł Kupiszewski (IJP PAN): Elektroniczny słownik języka polskiego XVII i XVIII wieku
Dorota Mika (IJP PAN): Uwaga jako proces poznawczy w świetle leksyki staropolskiej – zagadnienia semantyczne
Ewa Oronowicz-Kida i Agnieszka Myszka (Uniwersytet Rzeszowski): „Na tropach przeszłości języka” – czy gramatyka historyczna może być interesująca dla podejmujących studia polonistyczne
Marek Osiewicz (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu): Materialne uwarunkowania wariantywności graficznej i językowej w drukach i rękopisach z XVI wieku
Patrycja Potoniec i Krzysztof Opaliński (IBL PAN): Nowoczesność historii – „Słownik polszczyzny XVI wieku" w drodze do przyszłości
Kinga Wąsińska (Uniwersytet Śląski): Język jako archiwum kulturowe – konteksty śląskiej dydaktyki polonistycznej (na przykładzie „Dworzanina polskiego” Łukasza Górnickiego)
16.30–18.00
PANEL DYSKUSYJNY
CINiBA (ul. Bankowa 11a), sala konferencyjna, parter
Debata panelowa na temat językoznawstwa diachronicznego w dydaktyce akademickiej, szkolnej i w glottodydaktyce: Nauczycielskie zadania historyków języka wobec narodowej wspólnoty komunikatywnej dawniej i obecnie
Prowadzenie: Stanisław Borawski (Uniwersytet Zielonogórski), Bernadeta Niesporek-Szamburska (Uniwersytet Śląski)
Strona | 5
Kongres Historyków Języka
Katowice, 13–15 IV 2016
Uczestnicy: Magdalena Jurewicz-Nowak (Uniwersytet Zielonogórski), Jolanta Klimek-Grądzka (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II), Irmina Kotlarska (Uniwersytet Zielonogórski), Stanisław Koziara (Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN), Iwona Pałucka-Czerniak (Uniwersytet Zielonogórski), Waldemar Podkidacz (III LO
im. Stefana Batorego w Chorzowie), Helena Synowiec (Uniwersytet Śląski), Dorota Szagun (Uniwersytet Zielonogórski), Mirosława Wronkowska-Dimitrowa (Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy)
18.00
19.30
KOLACJA
KONCERT (Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia z siedzibą w Katowicach, plac Wojciecha Kilara 1, 40-202 Katowice )
PIĄTEK, 15 kwietnia 2016 r.
9.00–12.30
OBRADY W SEKCJACH
Sekcja A
Rektorat (ul. Bankowa 12), aula im.
Kazimierza Lepszego, 1. piętro
9.00–10.30
Sekcja B
Rektorat (ul. Bankowa 12), s. 159
Sekcja C
CINiBA (ul. Bankowa 11a), sala
konferencyjna, parter
9.00–10.30
Sekcja D
CINiBA (ul. Bankowa 11a), sala
dydaktyczna, parter
9.00–10.30
Sekcja E
CINiBA (ul. Bankowa 11a), sala
seminaryjna, 2. piętro
9.00–10.30
Tadeusz Lewaszkiewicz (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza
w Poznaniu): Syntezy historii języka
polskiego na tle wybranych syntez
historii innych języków słowiańskich
(problemy metodologiczne)
Józef Kość (Uniwersytet Marii
Curie-Skłodowskiej): Instytucjonalizacja
komunikacji
językowej
w sądach miejskich XVI wieku
Elżbieta
Skorupska-Raczyńska
(PWSZ Gorzów Wielkopolski):
Zmienność granic normy w polszczyźnie XX wieku (na materiale
słowników poprawnej polszczyzny)
Radosław Pawelec (Uniwersytet
Warszawski): Od niewidomego
grzesznika do miss na wózku –
leksyka związana z niepełnosprawnością w historii polszczyzny
Leonarda Mariak (Uniwersytet
Szczeciński): Korespondencja prywatna jako przyczynek do badań
języka osobniczego (na podstawie
listów prywatnych Henryka Sienkiewicza)
Władysława Bryła (Uniwersytet
Marii Curie-Skłodowskiej): Językoznawstwo historyczne w Lublinie:
UMCS
Małgorzata Dawidziak-Kładoczna
(Uniwersytet Wrocławski): Stan
badań nad komunikacją polityczną
I Rzeczpospolitej
Jolanta Tambor (Uniwersytet Śląski): Unifikacja tendencją w polskiej
gramatyce przełomu XX i XXI wieku
Agata Kwaśnicka-Janowicz (Uniwersytet Jagielloński): Staropolska
terminologia bartnicza – stan badań
i strategie interpretacyjne
Danuta Kowalska (Uniwersytet
Łódzki): Czy Mikołaj Rej jest autorem prozatorskiej parafrazy Psałterza? O dylematach badacza
w ustalaniu autorstwa dawnych
tekstów
9.00–10.30
Strona | 6
Kongres Historyków Języka
Katowice, 13–15 IV 2016
Henryk Duda (Katolicki Uniwersytet
Lubelski Jana Pawła II): Językoznawstwo historyczne w Lublinie:
KUL
Joanna Przyklenk (Uniwersytet
Śląski): Pytając o zmianę językową.
Językoznawstwo
historyczne
a socjolingwistyka
Błażej Osowski (Uniwersytet im.
Adama Mickiewicza w Poznaniu):
Gwara i dialekt w perspektywie
historycznej
Joanna Kamper-Warejko (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu):
Tekst źródłowy jako świadectwo
ewolucji języka specjalistycznego –
na przykładzie polskiego tłumaczenia poradnika Piotra Krescencjusza
Karolina Borowiec (Uniwersytet im.
Adama Mickiewicza w Poznaniu):
Metodologia badania tekstów polsko-czeskich
11.00–12.30
11.00–12.30
10.30–11.00 przerwa kawowa
11.00–12.30
11.00–12.30
11.00–12.30
Alina Kępińska (Uniwersytet Warszawski): Wzmocnione partykułami
operatory pytajne w polszczyźnie
dawnej i współczesnej
Artur Rejter (Uniwersytet Śląski):
Onomastyka literacka wobec lingwistyki tekstu i teorii dyskursu – perspektywa historyczna
Barbara Mitrenga (Uniwersytet
Śląski): O relacji mistrz – uczeń
w kształceniu historycznojęzykowym
Joanna Okoniowa (PWSZ Tarnów): O kształtowaniu się stylu
popularnonaukowego na przykładzie XVII-wiecznego dzieła Erazma
Sykstusa O cieplicach we Śkle
Maria Trawińska (IS PAN): Edycja
średniowiecznych
rękopisów
w świetle najnowszych badań
Piotr Sobotka, Magdalena Żabowska (Uniwersytet Mikołaja
Kopernika w Toruniu): Problemy
funkcji gramatycznych, leksykalnych
i wypowiedzeniowych w badaniach
tekstów dawnych (na przykładzie
partykuł i spójników)
Magdalena Pietrzak (Uniwersytet
Łódzki): Kronika informacyjna w
prasie
dziewiętnastowiecznej
z perspektywy genologicznej
Marcin Maciołek (Uniwersytet
Śląski): Dlaczego warto uczyć gramatyki historycznej i historii języka
oraz jak sprawić, by były one atrakcyjne dla uczniów i studentów?
Agnieszka Szczaus (Uniwersytet
Szczeciński): O trudnościach interpretacyjnych dawnych tekstów
naukowych i technicznych
Dorota Masłej (Uniwersytet im.
Adama Mickiewicza w Poznaniu):
Tekst kanoniczny i jego realizacje.
22 średniowieczne przekazy Ojcze
nasz jako źródło wiedzy historycznojęzykowej
Aleksandra Janowska (Uniwersytet Śląski): Między stałością
a zmiennością. Rzecz o rozproszonych zbiorach
Renata Bizior (Akademia im. Jana
Długosza w Częstochowie): Perspektywa badawcza w pracy nad
kazaniami 2 połowy XIX wieku
Damian Pisarski (Uniwersytet
Śląski): Nauczanie języka starocerkiewno-słowiańskiego
kiedyś
i dziś - próba analizy
Dorota Rojszczak-Robińska (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza
w Poznaniu): Badania historycznojęzykowe w służbie mediewistyce
filologicznej
Strona | 7
Kongres Historyków Języka
Katowice, 13–15 IV 2016
12.30–13.30
OBRADY PLENARNE
Rektorat (ul. Bankowa 12), aula im. Kazimierza Lepszego, 1. piętro
Magdalena Pastuchowa (Uniwersytet Śląski): Metoda czy metodologia? Współczesne potrzeby historii języka
Mirosława Siuciak (Uniwersytet Śląski): Nowe perspektywy i zadania historii języka polskiego
13.30–14.00
14.00
15.00
PODSUMOWANIE OBRAD I ZAMKNIĘCIE KONGRESU HISTORYKÓW JĘZYKA
OBIAD
zwiedzanie Muzeum Śląskiego LUB CINiBA LUB warsztaty w CINiBA
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Strona | 8