114 Wojcik_Layout 1
Transkrypt
114 Wojcik_Layout 1
114 Wojcik:Layout 1 2011-12-13 16:11 Strona 1 ARTYKUŁ ORYGINALNY / ORIGINAL ARTICLE Zaangażowanie Autorów A – Przygotowanie projektu badawczego B – Zbieranie danych C – Analiza statystyczna D – Interpretacja danych E – Przygotowanie manuskryptu F – Opracowanie piśmiennictwa G – Pozyskanie funduszy Author’s Contribution A – Study Design B – Data Collection C – Statistical Analysis D – Data Interpretation E – Manuscript Preparation F – Literature Search G – Funds Collection Medycyna Sportowa © MEDSPORTPRESS, 2011; 3(4); Vol. 27, 213-221 Małgorzata Wójcik1(A,B,D,F), Tadeusz Rynkiewicz2(A,D,F), Mateusz Rynkiewicz2(A,D), Jacek Biernacki1(B) 1 Wydział Zdrowia Publicznego, Wyższa Szkoła Pedagogiki i Administracji, Poznań Akademia Wychowania Fizycznego w Poznaniu, Zamiejscowy Wydział Kultury Fizycznej, Gorzów Wlkp. 1 Departament of Public Health, College of Education and Administration, Poznań 2 University School of Physical Education in Poznan, Local Department of Physical Culture, Gorzow Wlkp. 2 PRÓBA WYKORZYSTANIA TESTÓW KONCEPCJI PERFORMANCE STABILITY DO DIAGNOSTYKI POŁĄCZEŃ UKŁADU MIĘŚNIOWEGO NA PRZYKŁADZIE ZAAWANSOWANYCH KAJAKARZY ATTEMPT AT USE OF PERFORMANCE STABILITY CONCEPTION TESTS TO DIAGNOSIS MUSCULAR SYSTEM CONNECTIONS AS ILLUSTRATED WITH THE EXAMPLE OF PROFESSIONAL KAYAKERS Słowa kluczowe: słabe połączenia łańcucha biokinematycznego, testy koncepcji Performance Stability, trening sensomotoryczny (SMT) Key words: biokinematics chain weak connections, conception Performance Stability Tests, sensomotoric training (SMT) Streszczenie Wstęp. W poszukiwaniu skutecznych narzędzi do oceny jakości kontroli motorycznej, podjęto badania w celu określenia przydatności testów Performance Stability do oceny stopnia narażenia łańcucha biokinematycznego zawodników uprawiających kajakarstwo na wystąpienie dysfunkcji, a w konsekwencji urazu. Przyjęto następujące hipotezy: 1. U kajakarzy nie występują słabe połączenia w łańcuchu biokinematycznym. 2. Kajakarze nie odczuwają dolegliwości bólowych w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Dolegliwości LBP występują u kanadyjkarzy ze względu na asymetryczną technikę wiosłowania. Materiał i metody. Przebadano 9 zawodników kadry narodowej Polski w maratonie kajakowym (2 kobiety i 7 mężczyzn), w tym 4 kajakarzy i 5 kanadyjkarzy. Do oceny obecności słabych połączeń narządu ruchu wykorzystano testy koncepcji Performance Stability – 5 testów niskiego progu aktywności i 5 testów wysokiego progu aktywności. Zastosowano również skalę numeryczną oceny bólu, na której badani określali odczucie bólu w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Wyniki. U wszystkich zawodników stwierdzono słabe ogniwa narządu ruchu o zróżnicowanej lokalizacji. Występowały one we wszystkich odcinkach kręgosłupa oraz w stawach ramienno-łopatkowym i kolanowym. W dwóch przypadkach stwierdzono odczuwanie LBP. Wnioski. Testy koncepcji Perfomance Stability są dostępnym i skutecznym narzędziem do oceny występowania słabych połączeń narządu ruchu. Wczesna diagnostyka słabych połączeń i zastosowanie odpowiednich środków treningowych mogą zapobiec urazom narządu ruchu w obrębie tułowia i stawów obwodowych, a tym samym zwiększyć efektywność treningu. Summary Word count: Tables: Figures: References: 5024 3 1 26 Background. Research has been undertaken to evaluate the effectiveness of Performance Stability Tests as a tool for estimation of the degree of exposure of kayak competitors’ biokinematics chain to dysfunction and, by extension, to sport injuries. Two hypothesis were put forward: 1. There are no weak connections in biokinematics chain in kayakers. 2. Kayakers do not suffer from Low Back Pain symptom. LBP when experienced by canoeists is the result of asymmetric paddling technique. Material and methods. Nine polish national team kayak marathon competitors were tested (2 women and 7 men – 4 kayakers and 5 canoeists). Performance Stability Conception Tests were used to evaluate the presence of motor system weak connections – five low activity threshold and 5 high activity threshold were used. Tested competitors also had to rate the pain experienced in a lumbar part of the spine, according to a numerical evaluation scale. Results. Existence of weak motor system links, at different localization, was confirmed in all the tested competitors. Weak motor connections occurred in all segments of the spine, in the shoulderscapula joints as well as knee joints. Two players suffered from LBP. Conclusions. Conception Performance Stability Tests are available and successful tool to asses weak motor system connections. Early diagnose of this problem combined with use of appropriate training methods may prevent emergence of motor system injuries in the trunk and distal joints, and can increase training efficiency. Adres do korespondencji / Address for correspondence Małgorzata Wójcik Wydział Zdrowia Publicznego, Wyższa Szkoła Pedagogiki i Administracji, Poznań 61-485 Poznań, ul. 28 czerwca 1956 r. 213-215, tel./fax: (61) 831-25-00, e-mail: [email protected] Otrzymano / Received Zaakceptowano / Accepted 20.10.2010 r. 18.07.2011 r. 213 114 Wojcik:Layout 1 2011-12-13 16:11 Strona 2 Wójcik M. i wsp., Kajakarze – przydatność Performance Stability do oceny połączeń układu mięśniowego Wstęp Background Celem procesu treningowego jest uzyskanie maksymalnego wyniku sportowego. W dążeniu do jego osiągnięcia konieczne jest zastosowanie odpowiednio silnych bodźców treningowych. Związane z tym obciążenia prowadzą do zmian dostosowawczych, również w obrębie układu mięśniowo-szkieletowego. Trening sportowy jest efektywny, gdy stosuje się w nim maksymalne obciążenia treningowe, których wielkość niebezpiecznie bliska jest indywidualnym granicom możliwości adaptacyjnych zawodników. W praktyce sportowej są one często przekraczane. W efekcie pojawiają się zmiany przeciążeniowe, które prowadzą do urazów, rzutujących niekorzystnie na zdolność do osiągania znacznych wyników sportowych, a często powodujące bardzo negatywne konsekwencje dla jakości życia po zakończeniu kariery sportowej. Przeprowadzone obserwacje dostarczają informację, że zawodnicy uprawiający sport wyczynowy narażeni są na częste występowanie dysfunkcji narządu ruchu [1]. Występujące mikrourazy tkanek miękkich mogą przyczynić się do powstania urazów [2]. Zmiany przeciążeniowe są sygnalizowane objawami bólowymi. Dyskomfort, jaki powodują odczucia bólowe związane z funkcjonowaniem układu mięśniowo-szkieletowego, często towarzyszy zawodnikom różnych dyscyplin. Uniemożliwia on nie tylko uzyskiwanie mistrzowskich rezultatów sportowych, ale wręcz uczestnictwo w zwiększonej aktywności ruchowej. Często powtarzający się ból zmusza do korzystania z pomocy fizjoterapeuty i lekarza. Jednak nawet pomimo skutecznej pomocy, czynnik bólowy ogranicza efektywność prowadzonego procesu treningowego. Przyczynia się też do zmniejszenia rekrutacji jednostek motorycznych zaangażowanych w wykonywanie ruchu [3,4]. Powoduje tym samym upośledzenie zdolności do przejawiania maksymalnego napięcia mięśniowego. Ból ostrzega ciało przed działaniem szkodliwych czynności i zaburzeniami funkcji [5]. Odczuwanie dolegliwości bólowych powoduje zmianę napięcia poszczególnych grup mięśniowych, przyczynia się do zmiany sylwetki, osłabienia kontroli motorycznej i zaburzenia wzorców ruchowych [3,6,7,8,9]. Zakłócenie prawidłowej sylwetki ciała prowadzi do zaburzenia równowagi mięśniowej, powodując tym samym ograniczenie kontroli wyprostu lub zgięcia tułowia. Stan taki powoduje wystąpienie syndromu skrzyżowania górnego i/lub dolnego (Ryc. 1) [10]. Zaburzenie kontroli motorycznej, przekładające się na nieprawidłowy wzorzec ruchowy, wpływa negatywnie na jakość wykonywanego ruchu, a tym samym na końcowy efekt treningu techniki sportowej. Nieprawidłowy wzorzec ruchowy zwiększa ryzyko wystąpienia urazu, którego powstanie często poprzedza dysfunkcja łańcucha biokinematycznego. Prawidłowa kontrola motoryczna jest czynnikiem wpływającym na jakość ruchów związanych z czynnościami życiowymi. Szczególnie istotna jest u osób poddanych rehabilitacji, sportowców i ludzi zajmujących się regularnie rekreacją ruchową. Niezbędne jest poszukiwanie skutecznych narzędzi do oceny jakości kontroli motorycznej. Ze względu na znaczenie praktyczne tego problemu, podjęto badania w celu określenia przydatności testów Performance Stability do oceny stopnia narażenia łańcu- The objective of any sport training process is to attain the best sport achievements. In order to excel in sports appropriately strong training stimulus have to be used. The mammoth efforts associated with this lead to adaptable changes, also within the musculoskeletal system. Sports training is effective when maximum training load, the size of whose is dangerously close to an individual’s adaptability limits is applied. In practice these borders are often crossed. As a result, system overload changes that result injuries appear. They negatively hinder the ability to achieve significant results in competition and often produce very negative consequences for the quality of life after end of sporting career. From observations it has been noted that athletes involved with professional sports are exposed to frequent dysfunction of the motor system [1]. Appearance of soft tissue microtrauma may contribute to the emergence of injuries [2]. Changes resulting from body system overloading are signaled by pain symptoms. The discomfort resulting from feelings of pain associated with the functioning of the musculoskeletal system often accompanies athletes from all the disciplines of sports. This prevents one not only from attaining competitive results, but also from participating in increased physical activities. The recurrent pain often forces one to seek physiotherapist and medical help. However, even in spite of effective professional assistance, the pain factor reduces the effectiveness of sport training. It also contributes to a reduction in activating of motor units involved in the carrying out movements [3,4]. This causes, on the other hand, leads to impairment of the ability to obtain maximum muscle tension. Pain alerts the body of harmful activities and function impairment [5]. Feeling of pain causes changes in the tension of individual muscle groups, leads to change of body shape, causes weakening of motor control and abnormal movement patterns [3,6,7,8,9]. Disruption of normal body posture leads to muscle imbalance, thereby reducing control of extension or flexion of the trunk. Such condition causes upper and/or lower crossed syndrome (Fig. 1) [10]. Impaired motor control, translating to abnormal motor pattern, adversely affects the quality of performed movement, and thus the final effect of training of sports techniques. Abnormal motor pattern increases the risk of injury, whose appearance is often preceded by biokinematics chain dysfunction. Normal motor control is a factor affecting the quality of the movements associated with normal life operations. It is particularly important in patients undergoing rehabilitation, athletes and people engaged in regular physical recreation. Hence it is necessary to search for effective tools for evaluating the quality of motor control. Given the practical importance of this problem, research studies have been conducted to evaluate the suitability of Performance Stability Tests as a tool for estimation of degree of exposure of kayak competitors’ biokinematics chain to dysfunction and, by extension, to sport injuries. Two hypothesis were established: 1. There are no weak connections in biokinematics chain in kayakers. 2. Kayakers do not suffer from Low Back Pain symptom. LBP when experienced by canoeists is a result of asymmetric paddling technique. 214 114 Wojcik:Layout 1 2011-12-13 16:11 Strona 3 Wójcik M. i wsp., Canoeists – usefulness of Performance Stability in evaluation of muscular system connections Ryc. 1. Syndrom skrzyżowania górnego i dolnego wg Jandy [10] Fig. 1. Syndrome of the upper and lower crossing by Janda [10] cha biokinematycznego zawodników uprawiających kajakarstwo na wystąpienie dysfunkcji, a w konsekwencji urazu. Przed przystąpieniem do badań przyjęto następujące hipotezy: 1. U zawodników trenujących kajakarstwo nie występują słabe połączenia w łańcuchu biokinematycznym. 2. Zawodnicy wiosłujący w kajakach nie odczuwają dolegliwości bólowych w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Dolegliwości LBP występują u kanadyjkarzy, a powodem ich pojawiania się jest asymetryczna technika wiosłowania. Materiał i metody Material and methods W badaniach wykonanych w czerwcu 2010 roku uczestniczyło 9 zawodników kadry narodowej Polski w maratonie kajakowym (2 kobiety i 7 mężczyzn). Wśród badanych było 4 kajakarzy i 5 kanadyjkarzy. Najmłodszy zawodnik miał 16 lat, a najstarszy 23 lata. Średni staż treningowy wynosił 6,3 lat (Tab. 1). Poziom sportowy badanych był określony normami pierwszej klasy sportowej (6 osób) i klasy mistrzowskiej krajowej – 3 osoby. Do oceny obecności słabego połączenia lub słabych połączeń narządu ruchu wykorzystano testy koncepcji Performance Stability [3]. Koncepcja ta służy do analizy dysfunkcji ruchu i ich korekcji. Słabe połączenie określa się jako miejsce w łańcuchu biokinematycznym człowieka, podatne na wystąpienie urazu lub deficytu jako: zaburzonej kontroli nerwowo-mięśniowej, zaburzonej stabilizacji. Przeprowadzo- For research studies carried out in June 2010, nine polish national team kayak marathon competitors were tested (2 women and 7 men). The experimental group included 4 canoeists and 5 Canadian canoe athletes. The youngest contestant was 16 years old and the oldest 23 years. The average length of training was 6.3 years (Tab. 1). The level of sporting was: first-class sports (6 persons) and national sports championship – 3 persons. Concept of Performance Stability tests were used to assess the presence of weak connections or weak motor system connections [3]. This concept is used to analyze movement dysfunctions and their correction. Weak connection is defined as a place in human biokinematics chain prone to injury or deficit as: impaired neuromuscular control, impaired stability. 5 lowthreshold activity and 5 high-threshold activity tests 215 114 Wojcik:Layout 1 2011-12-13 16:11 Strona 4 Wójcik M. i wsp., Kajakarze – przydatność Performance Stability do oceny połączeń układu mięśniowego Tab. 1. Charakterystyka osób badanych (n=9) Tab. 1. Characteristics of subjects (n=9) no 5 testów niskiego progu aktywności i 5 testów wysokiego progu aktywności. Testy niskiego progu aktywności polegają na czynnym wykonywaniu ruchu przez osobę badaną, natomiast w testach wysokiego progu aktywności badany wykonuje ruch z pokonaniem oporu własnego ciała. Przed wykonaniem każdego testu zawodnikom dokładnie objaśniano sposób wykonania testu i przeprowadzano pokaz. Po wykonaniu testu nanoszono wynik na arkusz oceny. Zastosowano następujące testy niskiego progu aktywności: • test 1 – kontrola stania na lekko zgiętej nodze, • test 2 – dysocjacja kręgosłupa, • test 3 – kontrola stawu barkowego w staniu, • test 4 – kontrola kończyn w leżeniu tyłem z ugiętymi stawami kolanowymi, • test 5 – kontrola kończyn w klęku podpartym. Do oceny wysokiego progu aktywności wykorzystano następujące testy: • test 1 – obciążanie kończyn w leżeniu tyłem z ugiętymi stawami kolanami, • test 2 – aktywność w podporze przodem, • test 3 – obciążanie stawu ramiennego w staniu, • test 4 – obciążanie w wykroku, • test 5 – szybkie odbicie stopy. Zastosowano również skalę numeryczną oceny bólu, na której osoby badane określały odczucie bólu w odcinku lędźwiowym kręgosłupa [11]. Projekt badawczy uzyskał aprobatę Terenowej Komisji Bioetycznej. Badania przeprowadzono za zgodą osób zainteresowanych, a w przypadku osób niepełnoletnich – za zgodą rodziców. were carried out. Low-threshold activity tests consist of active physical movement by the person undergoing the test, whereas in high-threshold the participant had to overcome one’s own body resistance in order to move. Before performing each test, the participants were precisely shown and demonstrated what to do and how to do it. After the test, results were transferred to an evaluation sheet. The following low-threshold activity tests were applied: • test 1 – control of standing on a slightly bent leg, • test 2 – dissociation of the spine, • test 3 – control of shoulder joint in standing, • test 4 – control of the limbs lying on the back with bent knee joints, • test 5 – control of supported kneel. The following tests were used for evaluation of high-threshold activity: • test 1 – loading the limbs lying on the back with bent knees joints, • test 2 – activity in front prop, • test 3 – loading of the shoulder joint in standing position, • test 4 – loading in stride, • test 5 – quick bouncing of the foot. A numerical scale for the evaluation of pain, in which the subjects defined the pain felt in lumbar spine, was used [11]. The research project has been approved by the Local Ethics Committee. The study was conducted with the consent of the persons concerned, in the case of minors – with parental consent. Wyniki Results Mała liczebność badanej grupy zawodników wskazuje na konieczność potraktowania uzyskanych wyników jako obserwacji wstępnych. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że u wszystkich zawodników wystąpiły słabe połączenia. Najwięcej słabych połączeń odnotowano w odcinku lędźwiowym kręgosłupa i stawach kolanowych (Tab. 2). Najmniejsza liczba słabych połączeń była typowa dla stawów biodrowych oraz ramiennych. The small sample size of the experimental group means the results should be as treated as preliminary observations. Based on the studies conducted it was noted that weak connections were present in all the competitors. The highest number of weak connections was registered in the lumbar spine and knee joints (Tab. 2). While the hip and shoulder joints were characterized by the smallest number. 216 114 Wojcik:Layout 1 2011-12-13 16:11 Strona 5 Wójcik M. i wsp., Canoeists – usefulness of Performance Stability in evaluation of muscular system connections Tab. 2. Słabe połączenia narządu ruchu występujące u badanych kajakarzy (n=9) Tab. 2. Low connections of motor system in examined canoeists (n=9) Interesująco przedstawiały się wyniki samooceny występowania objawów bólowych. Na podstawie rezultatów uzyskanych w 10-stopniowej skali bólu stwierdzono, że jedynie dwóch kajakarzy uskarżało się na symptomy bólowe. Jeden z nich deklarował objawy czwartego stopnia, a drugi – trzeciego stopnia (Tab. 3). Results of self-assessment of pain symptoms were found to be interesting. Based on the results obtained in a 10-point scale pain evaluation, only two canoeists complained of pain symptoms. One of them declared fourth degree pain symptoms, the second – third degree. (Tab. 3). Dyskusja Discussion Wiosłowanie w kajakach i kanadyjkach wymaga znaczącej aktywności mięśni kończyn górnych i tułowia. Aktywność tych grup mięśniowych jest bardzo ważna dla prędkości przemieszczania się układu łódź-zawodnik-wiosło. Jednak skuteczne przenoszenie siły wymaga też zaangażowania mięśni kończyn dolnych [12,13,14,15]. Paddling normal and Canadian canoes requires extreme upper limbs and trunk muscle activities. The activity of these muscle groups is very important for the speed of movement of the boat-rower-oar system. However, effective transfer of power also requires involvement of muscles of lower limbs [12,13, 14,15]. 217 114 Wojcik:Layout 1 2011-12-13 16:11 Strona 6 Wójcik M. i wsp., Kajakarze – przydatność Performance Stability do oceny połączeń układu mięśniowego Tab. 3. Wyniki oceny bólu u badanych kajakarzy w 10-stopniowej skali numerycznej (n=9) Tab. 3. Results of pain evaluation in canoeists examined in 10 numerical grade scale (n=9) W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono występowanie słabych ogniw w odcinku szyjnym, piersiowym i lędźwiowym kręgosłupa oraz w stawach ramienno-łopatkowym, kolanowym i biodrowym. W badaniach przeprowadzonych przez Lewandowskiego oraz Rynkiewicza T. i Rynkiewicza M. stwierdzono, że trening sportowy w kajakarstwie powoduje znaczne ograniczenie ruchomości w każdym odcinku kręgosłupa, we wszystkich trzech płaszczyznach (dane niepublikowane). Być może ograniczenie ruchomości poszczególnych odcinków kręgosłupa było spowodowane syndromem nierównowagi mięśniowej [10]. Specyfika techniki wiosłowania kajakarek przejawia się w wiosłowaniu w pozycji, w której tułów jest pochylony w przód. Takie ustawienie powoduje sprzyjające warunki do pochylenia głowy w przód, co może powodować zwiększenie napięcia mięśni tylnej strony odcinka szyjnego kręgosłupa. Prawdopodobnie wiosłowanie z tułowiem pochylonym w przód powoduje ograniczenie rotacji kręgosłupa w odcinku lędźwiowym. Inaczej jest u kajakarzy płci męskiej, u których podczas wiosłowania kręgosłup powinien być prosty, a mięśnie stabilizujące jego położenie muszą być napięte, aby doprowadzić do minimalizacji stopni swobody. Takie działanie jest jednym z zasadniczych kryteriów prawidłowej techniki wiosłowania w kajakarstwie [15,16]. Richardson i wsp. dowodzą, że długotrwałe utrzymywanie odcinka lędźwiowego kręgosłupa w pozycji zgięcia powoduje wyłączenie funkcji mięśnia wielodzielnego [9]. W efekcie stabilizacja na poziomie lokalnym odcinka lędźwiowego kręgosłupa zostaje osłabiona. Panjabi głosi, że za stabilizację narządu ruchu odpowiedzialne są trzy systemy: pasywny, aktywny i kontrola nerwowa [17]. System pasywny tworzą elementy kostne, krążki międzykręgowe i więzadłowe. System aktywny stanowią mięśnie, a system nerwowy zapewnia dynamiczną stabilność dzięki kontroli systemu aktywnego. Równoczesna praca tych trzech systemów zapewnia optymalną stabilizację narządu ruchu. Dzięki temu sztywność pasywna, sztywność czynna i informacje z proprioreceptorów wpływają na stabilizację ogniw biokinematycznych [9]. Sprawnie funkcjonująca stabilizacja wpływa na poprawność kontroli motorycznej, a w konsekwencji wywiera pozytywny wpływ na umiejętności technicz- 218 Results of the studies conducted found out that weak links in the section of cervical, thoracic and lumbar spine as well as in the scapular brachiocephalic, knee and hip joints. Studies conducted by Lewandowski and Rynkiewicz T. and Rynkiewicz M. found that sports training in kayaking causes significant limitation of movement in every segment of the spine, in all three levels (unpublished data). Perhaps the limitation of the movement of individual segments of the spine was caused by muscle imbalance syndrome [10]. The unique feature of lady canoeists rowing technique manifests itself in rowing in a position with the torso tilted forward. This position favor tilting the head forward, which could lead to increased tension of the muscle of the back of the cervical spine. Most probably, rowing with the torso leaning forward reduces the rotation of the lumbar spine. The case is different in male canoeists whose backs while paddling are straight, and the muscles stabilizing the back in position must be tight to minimize the degree of freedom. Such action is one of the essential criteria for proper rowing technique in kayaking [15,16]. Richardson et al has argued that prolonged maintenance of the lumbar spine in flexion position disables the function of musculus multifidus [9]. As a result local stabilization of the lumbar spine is weakened. Panjabi has proposed that the following three systems are responsible for stabilization of the motor system: passive, active and neural control system [17]. The passive system comprises of bone elements, intervertebral and ligamentous discs. Muscles constitute the active system while the nervous system guarantees dynamic stability, thanks to control of the active system. Simultaneous the operation of these three systems provides optimal stabilization of the motor system. Owing to this passive stiffness, active stiffness and information from proprioceptors influence the stabilization of biokinematics links [9]. An efficiently working stabilization guarantees correct motor control and consequently has a positive impact on technical skills, manifested especially during the starting moment. The functioning of the trunk stabilization mechanism could be explained using the concept of a cylinder with a double bottom. Stable trunk on which muscles of local and extensive reach 114 Wojcik:Layout 1 2011-12-13 16:11 Strona 7 Wójcik M. i wsp., Canoeists – usefulness of Performance Stability in evaluation of muscular system connections ne, przejawiane zwłaszcza w sytuacjach startowych. Funkcjonowanie mechanizmu stabilizacji tułowia można wyjaśnić posługując się koncepcją cylindra z podwójnym dnem. Stabilny tułów, w którym prawidłowo funkcjonują mięśnie o lokalnym i globalnym oddziaływaniu, pozwala zapobiec występowaniu dolegliwości bólowych w obrębie odcinka lędźwiowego kręgosłupa (LBP) [18]. Przyjmuje się, że głęboki system mięśniowy i powięziowy powoduje zwiększenie sztywności stawów odcinka lędźwiowego kręgosłupa i miednicy. Stan taki jest niezbędny w przypadku podejmowania aktywności fizycznej. Sprawnie funkcjonujący „core”, czyli cylinder, pozwala na prawidłowe przenoszenie obciążeń [9]. Częste występowanie słabych połączeń narządu ruchu wśród zawodników polskiej kadry narodowej w maratonie kajakowym wskazuje na konieczność podjęcia treningu stabilizacji segmentarnej (TSS) jako niezbędnej składowej obciążeń treningowych kajakarzy. Efektem takiego działania powinno być poprawienie efektywności techniki wiosłowania, głównie dzięki poprawie jakości przenoszenia siły z wiosła na łódź. W tym działaniu szczególnie ważne jest wykorzystanie mięśni kończyn dolnych. Wiosłowanie w kajakach jest czynnością symetryczną, a w kanadyjkach zdecydowanie asymetryczną. Wydaje się, że ta ostatnia dyscyplina stanowi zdecydowanie większe zagrożenie dla połączeń w obrębie kręgosłupa i może częściej prowadzić do powstania objawów bólowych. Van Dillen i wsp. donoszą, że asymetryczna praca tułowia predysponuje do występowania dolegliwości bólowych kręgosłupa lędźwiowego [19]. Jednak na podstawie wyników badań własnych stwierdzono, że wśród kanadyjkarzy nie występowały odczucia LBP. Pojawiły się one wśród kajakarzy, pomimo typowej dla wiosłowania w kajakach symetrycznej pracy tułowia (Tab. 3). Ze względu na małą liczebność badanej grupy, nie można jednoznacznie stwierdzić, że to symetryczna praca tułowia kajakarzy przyczyniła się do powstania LBP. W badanej grupie tylko dwóch zawodników zgłosiło odczuwanie LBP. Obecnie obserwuje się narastającą liczbę osób z LBP. Brak podjęcia treningu stabilizacyjnego przez zawodników może być w przyszłości przyczyną pojawienia się bólu. Jest to znaczące, gdyż ból powoduje zaburzenie w przewodnictwie nerwowo-ruchowym, obniżając tym samym jakość ruchu [18]. Utrzymujący się długotrwały stan występowania LBP może przyczynić się do występowania „postural sway”, który powstaje w następstwie braku kontroli ruchu [20,21]. Natomiast brak kontroli tułowia predysponuje do urazów stawu kolanowego [22,23,24]. Przeprowadzone testy dostarczają informacji, że u wszystkich zawodników odcinek lędźwiowy kręgosłupa i stawy kolanowe stanowiły słabe połączenia. Można określić, że słabe połączenie jest deficytem łańcucha biokinematycznego. Eliminacja słabych połączeń założona w hipotezie badawczej wydaje się mieć wybitne znaczenie w procesie treningowym. Ważną składową obciążeń treningowych powinien być również trening sensomotoryczny (SMT) [25]. Celem SMT jest poprawa zwrotnych reakcji nerwowo-mięśniowych i usprawnienie procesów integracji w ośrodkowym układzie nerwowym. Wpływa to na poprawę wzorców ruchowych oraz chroni aparat mięśniowy i stawy przed przeciążeniem [10,26]. operate helps prevent emergence of pain from within the lumbar spine (LBP) [18]. It is assumed that the deep muscular and facial system increases the stiffness of the lumbar spine and pelvis. Such a state is necessary if physical activity is taken up. A wellfunctioning ”core”, i.e. the cylinder, allows for proper load transfer [9]. Frequent appearance of weak connections of motor system among the Polish national team canoe marathon competitors points to the need for segmental stabilization training (TSS), as a necessary component of training loads for canoeists. The result of such action should be improvement of the efficiency of rowing technique, mainly by improving the quality of power transmission from the oar to the boat. For this operation the use of the muscles of the lower limbs is particularly important. Canoe rowing is symmetric operation but on the other hand Canadian canoe rowing is strongly asymmetric. It could, therefore, seems that the latter discipline is by far the greater threat for the connections in the spine and might often lead emergence of pain. Van Dillen et al has noted that asymmetrical trunk operation is a predisposition to emergence of lumbar pain [19]. However, based on our own research results it was discovered that no LBP was noted among Canadian canoe athletes. These feelings, however, were noted among canoeists, in spite of the typical symmetrical body operation for rowing canoes (Tab. 3). Due to the small sample size of the experimental group, it is not possible to unequivocally tell whether it is the symmetrical operation of the body of canoeists that contributed to the LBP. Only two players reported feeling LBP in the experimental group. Currently the number of people with LBP has been growing. Failure to take up stabilization exercises by the players could in future lead to emergence of pain. This is important because pain causes disorder in the motor-nerve conduction, thereby lowering the quality of movement [18]. Prolong presence of LBP state could contribute to the emergence of ”postural sway”, which arises as consequence of lack of control of movement [20,21]. However lack of trunk control predisposes to injuries of the knee [22,23,24]. The research tests conducted show that the lumbar spine and knee joints constituted weak connections in all competitors. It may be specified that a low connection is a deficit of biokinematics chain. Elimination of weak connections as put forward in the hypothesis seems to be of great significance in the training process. An important component of training loads should also be sensomotoric training (SMT) [25]. The aim of SMT is to improve neuromuscular feedback reaction and streamline integration processes in the central nervous system. This improves the movement patterns and protects muscle system and joints from overloading [10,26]. Performance Stability Tests are simple and inexpensive tool that can use to assess the presence of weak connections of biokinematics chain. Early diagnosis of presence of weak connections and taking up preventive measures could protect against emergence of injury. Existence of weak links in the experimental group of canoeists indicate the need to work on local and extensive stabilization within the trunk and peripheral joints. 219 114 Wojcik:Layout 1 2011-12-13 16:11 Strona 8 Wójcik M. i wsp., Kajakarze – przydatność Performance Stability do oceny połączeń układu mięśniowego Testy koncepcji Perfomance Stability są prostym i tanim narzędziem, za pomocą którego można ocenić występowanie słabych połączeń łańcucha biokinematycznego. Wczesne rozpoznanie występowania słabego/słabych połączeń i podjęta profilaktyka mogą chronić przed wystąpieniem urazu. Istniejące słabe ogniwa u badanych kajakarzy wskazują na konieczność podjęcia pracy nad stabilizacją w zakresie lokalnym i globalnym w obrębie tułowia i stawów obwodowych. Przedstawione wyniki, pomimo małej liczebności grupy badawczej, wydają się być bardzo ważne i interesujące ze względu na fakt, że w testach uczestniczyli zawodnicy Kadry Polski liczący się w swoich wynikach sportowych na arenie międzynarodowej. Przeprowadzone badania są również istotne ze względu na ujęcie w cykl treningowy ćwiczeń zapobiegających występowaniu słabych połączeń w łańcuchu biokinematycznym, a tym samym urazów wśród zawodników odnoszących wysokie noty na zawodach w Polsce i poza jej granicami. The presented results, despite the small number of sample experimental group, seem to be very important and interesting, due to the fact that the tests involved Polish National Team athletes competing at the highest level internationally. The studies conducted are also important due to the inclusion in a series of training of exercises preventing occurrence of low connection in the biokinematics chain, and thus related injuries among athletes with high achievements in competitions within the country and internationally. Wnioski Conclusions 1. U badanych zawodników stwierdzono występowanie słabych połączeń łańcucha biokinematycznego. Ich lokalizacja była zróżnicowana i dotyczyła wszystkich odcinków kręgosłupa i stawów obwodowych. Nie stwierdzono różnic w zależności od płci i specjalizacji sportowej (kajakarki, kajakarze, kanadyjkarze). 2. Nie stwierdzono objawów LPB u kanadyjkarzy, pomimo zdecydowanie asymetrycznej techniki wiosłowania. Jedynie dwóch kajakarzy zgłosiło LBP. 1. Presence of weak connections of biokinematics chain was found in the experimental group comprising of athletes. Their location was diverse and affected all segments of the spine and peripheral joints. No difference was noted due to gender or sports specialization (canoeists: men and women, Canadian canoe athletes). 2. There were no signs of LPB for the Canadian canoe athletes, despite the decidedly asymmetrical paddling techniques. Only two canoeists reported LBP. Piśmiennictwo / References 1. Bieganowski K, Hadała M, Wierzbowska C, De Bernando Tejedor N. Charakterystyka urazowości w 32 Pucharze Ameryki. Medycyna Sportowa 2008; 4 (6): 247-257. 2. Kwolek A, Jaźwa P, Bibro P. Urazowość u wspinaczy sportowych. Medycyna Sportowa 2007; 2 (6): 91-94. 3. Comerford M. Screening to identify injury and performance risk: movement control testing – the missing piece of the puzzle. Musculoskeletal Screening 2004; 6: 21-26. 4. Hodges PW, Richardson CA. Inefficient muscular stabilization of the lumbar spine associated with low back pain. Spine 1996; 21: 2640-2650. 5. Lewit K. Terapia manualna w rehabilitacji chorób narządu ruchu. III wydanie. Wydawnictwo ZL Natura Busko Zdrój 2001; 15-18, 53-58. 6. Hides JA, Stokes M, Saide M, Jull GA, Cooper DH. Evidence of lumbar multifidus muscle wasting ipsilateral to symptoms in patients with acute/subacute low back pain. Spine 1994; 19: 165-172. 7. Hodges PW, Richardson CA. Contraction of the abdominal muscles associated with movement of the lower limb. Physical Therapy 1997; 77 (2): 132-142. 8. Hodges PW. Changes in motor planning of feed forward postural responses of the trunk muscles in low back pain. Experimental Brain Research 2001; 141: 216-266. 9. Richardson C, Hodges PW, Hides J. Kinezyterapia w stabilizacji kompleksu lędźwiowo-miednicznego. Wrocław 2009; 13-29, 79-91, 115-118, 123. 10. Page P. Sensorimotor training a ”global” approach for balance training. Journal of Bodywork and Movement Therapies 2006; 10: 77-84. 11. Cepuch G, Wordliczek J, Golec A. Wybrane skale do badania bólu u młodzieży – ocena ich przydatności. Polska Medycyna Paliatywna 2006; 5 (3): 108-113. 12. Fry RW, Morton AR. Physiological and kinanthropometric attributes of elite flatwater kayakists. Med Sci Sports Exerc 1991; 23 (11): 1297-1301. 13. Mišigoj-Durakovič M, Heimer S. Charakteristics of the morphological and functional status of kayakers and canoeists. J Sport Med Phys Fitness 1992; 3 (1): 45-50. 14. Akca F, Muniroglu S. Anthropometric – Somatotype and Strength Profiles and On – Water Performance in Turkish Elite Kayakers. International Journal of Applied Sports Sciences 2008; 20 (1): 22-34. 15. Rynkiewicz T, Rynkiewicz M. Kajakarstwo – trening dzieci i młodzieży. Polski Związek Kajakowy Warszawa 2009. 220 114 Wojcik:Layout 1 2011-12-13 16:11 Strona 9 Wójcik M. i wsp., Canoeists – usefulness of Performance Stability in evaluation of muscular system connections 16. Rynkiewicz T, Starosta W. Changeability of strength and speed endurance in a four-year training cycle of advance women junior kayak paddlers [In:] Starosta W, Jevtić B (eds.) A new ideas in fundamentals of human movement and sport science: current issues and perspectives. Belgrade: Faculty of Sport and Physical Education 2009; 320-325. (IASK Library Series; Vol. 26). 17. Panjabi M. The stabilizing system of the spine. Part 1. Function and dysfunction, adaptation, and enhancement. Journal of Spinal Disordes 1992; 5: 383-389. 18. Comerford M. Core stability: priorites in rehabilitation of the athlete. Sportex Medicine 2004; 22: 15-22. 19 Van Dillen LR, Sahrmann SA, Caldwell ChA, McDonell MK, Bloom NJ, Norton BJ. Trunk Rotation-Related Imparients in People With Low Back Pain Who Participated in 2 Different Types of Leisure Activities: A Secondary Analysis. Journal of Orthopaedic & Sports Physical Therapy 2006; 36 (2): 58-71. 20. Van Dieën JH, Koppes LL, Twsik JW. Low back pain history and postural sway unstable sitting. Spine 2010; 35 (7): 812-817. 21. Leinonen V, Kankaanpää M, Luukkonen M et al. Lumbar paraspinal muscle function, perception of lumbar position, and postural control in disc herniation-related back pain. Spine 2003; 28 (8): 842-848. 22. Cholewicki J, Polzhofer GK, Radebold A. Postura control of trunk during unstable. Journal of Biomechanics 2000; 33 (12): 1733-1737. 23. Zazulak BT, Hewett TE, Reeves NP, Goldberg B, Cholewicki J. The effects of core proprioception on knee injury. Am J Sports Med 2007; 35 (3): 368-373. 24. Zazulak B, Cholewicki J, Reeves P. Neuromuscular control of trunk stability: clinical implications for sports injury prevention. J Am Acad Orthop Surg 2008; 16 (9): 497-505. 25. Liebenson C. Sensory-motor training. Part I. Dynamic Chiropractic 2001; 19 (9): 1-8. 26. Page P. Sensorimotor training. Materiały z Kongresu Reh 2002; 2002: 50. 221 114 Wojcik:Layout 1 2011-12-13 16:11 Strona 10 222