I. Sektor naftowy

ENERGETYKA BIAŁORUSI
I.
Sektor naftowy
Białoruś nie ma własnych liczących się zasobów ropy naftowej. Z lokalnych
źródeł wydobywa się tylko 1,5-1,7 mln ton, co stanowi mniej niż 8% całości
surowca przerabianego w rafineriach.
W Republice Białoruś istnieją 2 rafinerie:
1. Rafineria w Mozyrzu – na południu kraju zbudowana pod koniec lat
sześćdziesiątych ub. wieku. W ostatnim okresie została częściowo
zmodernizowana. Produkuje głównie olej napędowy i mazut, z których 2/3
produkcji kierowane jest na eksport, do ok. 15 krajów (w tym do Polski).
Zakład przerabia rocznie 11-13 mln ton ropy. Aktualnie właścicielem
zakładu jest rosyjsko-białoruska spółka „Slavneft”.
 „Slavneft – 42,58% akcji
 Komitet majątku państwowego – 42,76% akcji
 Rafineria – 12,25% akcji
 Osoby fizyczne – 2,41% akcji
Rynkowa wartość firmy oceniana jest na ok. 4 mld USD.
2. Rafineria w Nowopołocku – na północy kraju, zbudowana również w latach
sześćdziesiątych, jest własnością państwowego komitetu „Belneftechim”
(99,8%). Zakład po modernizacji jest obiektem głębokiego przetwarzania
ropy (92%), produkujący paliwa silnikowe – benzyny i olej napędowy – o
europejskich standardach. Produkty tej rafinerii są dalej przetwarzane
chemicznie (polimery). Zakład jest nadal modernizowany, co pozwala
prawie 80% produkcji kierować na eksport.
Obie białoruskie rafinerie pracują na ropie rosyjskiej. Zaliczane są do
najnowocześniejszych w krajach b. ZSSR. Mogą przerabiać rocznie do 24 mln ton
surowca. Tyle też przerabiają 22 mln to dostawy z FR i ok. 1,5-1,7 mln z własnego
wydobycia. Transport surowca prowadzony jest głównym rurociągiem „Druzhba” i
jego odgałęzieniami. Również transport oleju napędowego w znacznym zakresie
prowadzony jest rurociągami.
Rafinerie są głównym płatnikiem podatków. Z ich źródeł pochodzi ponad
30% wpływów do budżetu.
1
Ponieważ na eksport kierowane jest ok. 60% produkcji, jest ona obłożona
cłami eksportowymi. Jest to ok. 3,5-4 mld USD, które dotychczas Białoruś
odprowadza do FR. O te cła toczyła się bardzo zacięta dyskusja w czasie
negocjacji traktatu „zjednoczeniowego” WOG. Ostatecznie ustalono, że od 2015
roku nie mniej niż 1,5 mld USD będzie odprowadzane do budżetu RB. Tej kwocie
będzie w głównej mierze podporządkowana polityka finansowa państwa, ponieważ
ta kwota ma być głównym stałym zabezpieczeniem obsługi zadłużenia
zagranicznego państwa. Jak długo trwać będzie taki okres (przejściowy) zależeć
będzie od wielu czynników, jakie ukształtują się w nowym związku
gospodarczym.
Białoruś jest ważnym tranzytowym dla rurociągów europejskich.
Tranzytem transportuje się ok. 60 mln ton ropy naftowej rocznie.
2
3
II.Gaz
Gaz jest głównym paliwem i źródłem energii dla gospodarki Białorusi. Jego
zużycie wynosi ok. 20 mld m³ rocznie, z czego ok. 80% zużywanie jest w celach
przemysłowych. System rurociągów gazowych liczy ok. 8 tys. km i jest
zarządzany przez Gazprom Transgaz Białoruś – spółkę-córkę „Gazprom”, do
którego należy 100%akcji córki.
Przez Białoruś przebiegają tez główne magistrale gazowe na zachód, w tym
liczący 575 km odcinek „Jamału” i 5 stacji kompresorowych.
Tranzyt gazu przez Białoruś wynosi rocznie ok. 60-70 mld m³ i, co należy
podkreślić, przebiega bez zakłóceń.
4
III. Atom
Białoruś buduje własną siłownię atomową w miejscowości Ostrowiec przy
granicy z Litwą.
Inwestycja jest realizowana przez „Atomstrojeksport” z FR. Udział
białoruskich urządzeń to ok. 25% całości. Całość inwestycji ma kosztować 9 mln
USD, z tego 6 mld dwa bloki po 1150 MW i 3 mld to koszt infrastruktury. Bloki
typu WWER – 1200/491 o mocy 1150 MW brutto.
Po kilkuletnich przygotowaniach w 2013 r. rozpoczęto budowę. Pierwszy
blok ma być gotowy do eksploatacji w końcu 2018 r. Całość składać się będzie ze
120 różnych obiektów inżynieryjno-budowlanych. Aktualnie roboty prowadzone
są na 40 obiektach, na których pracuje 3,4 tys. osób, z tego 90% to Białorusini.
Do końca 2014 zaawansowanie prac na bloku jądrowym ma wynieść:

63% w zbrojeniach, 33% w robotach betonowych na
obiekcie turbiny;

45% w zbrojeniach, 26% w robotach betonowych na obiekcie
chłodzenia;

74% w zbrojeniach, 61% w robotach betonowych na obiekcie
systemu ochronnego radiacji.
Na koniec br. na budowie będzie zużyte 86 tys. ton stali i 105 tys. ton
betonu.
Zakłada się, że ta pierwsza elektrownia atomowa stanie się zalążkiem
jądrowego ośrodka naukowego dla całej gospodarki kraju. Nadzór nad inwestycją
sprawuje departament bezpieczeństwa promieniowania jądrowego Ministerstwa
Sytuacji Nadzwyczajnych. Utworzona zostanie do końca 2015 roku specjalna
struktura Państwowego Nadzoru Atomowego, która stale prowadzić będzie
działalność na tym obiekcie.
5
6