ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA POZIOM

Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
Przykáadowy zestaw zadaĔ z biologii
Odpowiedzi i schemat punktowania – poziom podstawowy
1
ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA
POZIOM PODSTAWOWY
Zasady oceniania
x Za rozwiązanie zadaĔ moĪna uzyskaü maksymalnie 50 punktów.
x Model odpowiedzi uwzglĊdnia jej zakres merytoryczny, ale nie jest Ğcisáym wzorcem
sformuáowania (poza odpowiedziami jednowyrazowymi i do zadaĔ zamkniĊtych).
x Za odpowiedzi do poszczególnych zadaĔ przyznaje siĊ wyáącznie peáne punkty.
x Za zadania zamkniĊte, w których udzielono odpowiedzi wiĊcej niĪ wynika to z polecenia
naleĪy przyznaü zero punktów.
x Za zadania otwarte, za które moĪna przyznaü tylko jeden punkt, przyznaje siĊ punkt
wyáącznie za odpowiedĨ w peáni poprawną.
x Za zadania otwarte, za które moĪna przyznaü wiĊcej niĪ jeden punkt, przyznaje siĊ tyle
punktów, ile prawidáowych elementów odpowiedzi, zgodnie z wyszczególnieniem
w modelu, przedstawiá zdający.
x JeĪeli podano wiĊcej odpowiedzi (argumentów, cech itp.) niĪ wynika to z polecenia
w zadaniu, ocenie podlega tyle kolejnych odpowiedzi (liczonych od pierwszej), ile jest
w poleceniu.
x JeĪeli podane w odpowiedzi informacje Ğwiadczą o braku zrozumienia omawianego
zagadnienia i zaprzeczają udzielonej prawidáowej odpowiedzi lub zawierają báąd
merytoryczny, odpowiedĨ taką naleĪy oceniü na zero punktów.
Uwagi do zapisu modelu:
x Odpowiedzi alternatywne (tylko jedna z nich podlega ocenie) oddzielone są od siebie
ukoĞnikami (/), np.: ruch koĔczyn /ruch i w ocenie są równowaĪne.
x Sformuáowanie zapisane w nawiasach nie jest wymagane w odpowiedzi. Jego
umieszczenie w odpowiedzi nie ma wpáywu na ocenĊ.
Numer
zadania
1.
SCHEMAT OCENIANIA
Za podanie prawidáowej nazwy i funkcji struktury X – 1 pkt.
Przykáady odpowiedzi:
dendryty przewodzą impulsy nerwowe w kierunku doĞrodkowym,
dendryty doprowadzają impulsy nerwowe do ciaáa komórki.
Za podanie prawidáowej nazwy i okreĞlenie funkcji struktury Y – 1 pkt.
Przykáady odpowiedzi:
osáonka mielinowa ochrania akson,
osáonka mielinowa umoĪliwia szybsze przewodzenie / skokowe
przewodzenie impulsów nerwowych,
lemocyty (komórki Schwanna) tworzą osáonkĊ mielinową / umoĪliwiają
regeneracjĊ aksonu.
Maks.
punktacja
za zadanie
2
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
Przykáadowy zestaw zadaĔ z biologii
Odpowiedzi i schemat punktowania – poziom podstawowy
2
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Za podanie poprawnego przykáadu – 1 pkt.
Przykáady odpowiedzi:
soczewka / tĊczówka / Ĩrenica.
Za okreĞlenie na czym polega adaptacja podanej struktury – 1 pkt.
Przykáad odpowiedzi:
przez zmianĊ ksztaátu soczewki moĪliwe jest ostre widzenie
przedmiotów z róĪnej odlegáoĞci,
zwĊĪanie i rozszerzanie tĊczówki dostosowuje wielkoĞü Ĩrenicy
do natĊĪenia Ğwiatáa,
zmienia siĊ wielkoĞü Ĩrenicy stosownie do natĊĪenia Ğwiatáa.
Za poprawny wpis do tabeli okreĞleĔ opisujących tĊtnice i ĪyáĊ po 1 pkt.
TĊtnica: odprowadza krew z serca, ma grubą warstwĊ miĊĞniową,
wytrzymuje wysokie ciĞnienie / 5, 2, 3.
ĩyáa: doprowadza krew do serca, ma zastawki, zapobiega cofaniu siĊ krwi /
4, 1, 6.
Za prawidáowe podanie numeru kolumny dla kaĪdej tkanki po 1 pkt.
Poprawna odpowiedĨ:
a) III, b) II.
Za poprawne podanie bodĨca i reakcji po 1 pkt.
Poprawna odpowiedĨ:
a) Bodziec – niski poziom glukozy.
b) Reakcja – jedzenie.
Za poprawne uzupeánienie zdania – 1 pkt.
Poprawna odpowiedĨ:
Filtracja polega na przenikaniu substancji drobnocząsteczkowych m.in.
wody, glukozy, mocznika z krwi do wnĊtrza torebki káĊbuszka
naczyniowego (torebki Bowmana), w wyniku czego powstaje mocz
pierwotny spáywający do kanalika.
Za poprawne okreĞlenie cechy budowy – 1 pkt.
Przykáady odpowiedzi:
TĊtniczka / naczynie doprowadzające jest szersze niĪ odprowadzające
(krew z káĊbuszka naczyniowego),
róĪnica w Ğrednicy tĊtniczki / naczynia doprowadzającego
i odprowadzającego.
Za podanie poprawnego argumentu – 1 pkt.
Przykáady odpowiedzi:
w wielu chorobach zmienia siĊ skáad moczu, np. pojawia siĊ cukier /
mogą pojawiü siĊ w nim substancje, które nie wystĊpują w moczu osób
zdrowych, np. cukier / biaáko,
iloĞü poszczególnych skáadników moczu moĪe ulec zmianie, np. zbyt
duĪo kwasu moczowego moĪe byü objawem choroby,
zbyt duĪa / maáa dobowa iloĞü moczu moĪe sugerowaü chorobĊ.
jeĪeli wszystkie parametry moczu są w normie to pacjent jest zdrowy.
a) Za kaĪde dwie poprawne nazwy elementów budowy u. oddechowego
po 1 pkt.
Poprawna odpowiedĨ: A – gardáo, B – krtaĔ, C – tchawica, D – oskrzele /
oskrzela.
b) Za podanie poprawnej nazwy procesu – 1 pkt.
Poprawna odpowiedĨ: wymiana gazowa.
2
2
2
2
1
1
1
3
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
Przykáadowy zestaw zadaĔ z biologii
Odpowiedzi i schemat punktowania – poziom podstawowy
10.
11.
12.
Za poprawne wyjaĞnienie związku miĊdzy miaĪdĪycą a zawaáem – 1 pkt.
Przykáad odpowiedzi:
Záogi cholesterolu odkáadane na / w Ğcianach naczyĔ wieĔcowych zwĊĪają je
/ zatykają, powodując niedokrwienie serca / niedotlenienie bĊdące przyczyną
martwicy.
Za wypisanie jednego z zaleceĔ i uzasadnienie jego roli w zapobieganiu
miaĪdĪycy – 1 pkt.
Przykáady odpowiedzi:
Ograniczenie spoĪycia táuszczów zwierzĊcych, zawierających
cholesterol zmniejsza osadzanie siĊ záogów cholesterolu w tĊtnicach /
naczyniach.
Regularne üwiczenia fizyczne usprawniają przepáyw krwi / pozwalają
dáuĪej zachowaü sprawnoĞü / elastycznoĞü naczyĔ, utrudniając
gromadzenie siĊ záogów.
Za opisanie osi X i Y – 1 pkt.
Poprawna odpowiedĨ:
X – grupy krwi, Y – procent populacji / procentowy udziaá grup krwi.
Za wyskalowanie osi, prawidáowe narysowanie diagramu z uwzglĊdnieniem
w kaĪdej z grup osób z czynnikiem Rh dodatnim i ujemnym (zsumowanie
liczby osób z grupą A Rh+ i A Rh - itd.) – 1 pkt.
Przykáad odpowiedzi:
3
1
1
Procentowy udziaá gáównych grup krwi
2
40
% udziaá grup krwi
35
30
25
20
15
10
5
0
A
0
B
AB
Grupa krwi
13.
14.
Za podanie jednego przykáadu choroby wirusowej i bakteryjnej – 1 pkt.
Przykáady odpowiedzi:
choroba wirusowa: AIDS / wirusowe zapalenie wątroby B / C / opryszczka
narządów páciowych;
choroba bakteryjna: kiáa / syfilis / rzeĪączka / tryper.
a) Za podanie nazwy procesu X i Y po 1 pkt
Poprawna odpowiedĨ:
X – trawienie,
Y – wymiana gazowa.
b) Za poprawne opisanie roli ukáadu krwionoĞnego - 1 pkt.
Przykáady odpowiedzi:
ukáad krwionoĞny doprowadza do komórki substraty do przemiany
materii oraz odprowadza z komórki (zbĊdne, szkodliwe) produkty
przemiany materii,
ukáad krwionoĞny doprowadza do komórki aminokwasy, glukozĊ, tlen
do przemiany materii / niezbĊdne w przemianie materii oraz odprowadza
(szkodliwy) mocznik (produkt tej przemiany).
1
3
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
Przykáadowy zestaw zadaĔ z biologii
Odpowiedzi i schemat punktowania – poziom podstawowy
4
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
Za prawidáowy wybór kaĪdego z dwóch objawów po 1 pkt.
Poprawna odpowiedĨ:
przyspieszony oddech, rozkáad glikogenu w wątrobie.
Za prawidáowo opisane zmiany w jajniku i macicy po 1 pkt.
Przykáad odpowiedzi:
zmiany w jajniku: powstanie a nastĊpnie zanik ciaáka Īóátego,
zmiany w macicy: Ğluzówka / báona Ğluzowa macicy rozrasta siĊ / grubieje
po czym záuszcza siĊ.
Za poprawne podanie nazwy enzymu i nazwy odcinka przewodu
pokarmowego po 1 pkt.
Poprawna odpowiedĨ:
Nazwa enzymu: lipaza trzustkowa,
Odcinek przewodu komórkowego: dwunastnica / jelito cienkie.
Za podanie, na czym polega zaburzenie w odĪywianiu siĊ – 1 pkt.
Przykáad odpowiedzi:
Napadowe / systematyczne objadanie siĊ a nastĊpnie prowokowanie
wymiotów / zaĪywanie Ğrodków przeczyszczających.
Za kaĪde dwie poprawnie porównane cechy przeáyku i Īoáądka po 1 pkt.
Poprawna odpowiedĨ:
Przeáyk ĩoáądek
-
+
+
_
+
+
-
+
a) Za poprawne podanie przedziaáu wiekowego, w którym niedowaga
wystĊpuje najrzadziej – 1 pkt.
Poprawna odpowiedĨ:
Przedziaá: 60 – 64 lata
b) Za podanie przyczyn niedowagi w kaĪdym z dwóch wskazanych
przedziaáów wiekowych – po 1 pkt.
Przykáady przyczyn:
w przedziale 25-29 – duĪa aktywnoĞü zawodowa / wiĊksza aktywnoĞü
fizyczna / odchudzanie siĊ,
po 80 roku Īycia – zmniejszony apetyt / sáabsze przyswajanie
skáadników pokarmowych / demineralizacja koĞci.
Za podanie prawidáowej nazwy jednej choroby – 1 pkt.
Za okreĞlenie zmian w kariotypie – 1 pkt.
Przykáady odpowiedzi:
zespóá Downa – trisomia 21 pary chromosomów,
zespóá Klinefeltera – dodatkowy chromosom X / XXY,
zespóá Turnera – brak jednego chromosomu X / XO,
zespóá nadsamca – dodatkowy chromosom Y / XYY,
zespóá nadsamicy – dodatkowy chromosom X / XXX.
2
2
2
1
2
3
2
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
Przykáadowy zestaw zadaĔ z biologii
Odpowiedzi i schemat punktowania – poziom podstawowy
22.
Za podanie kaĪdej z dwóch nazw etapu oraz jego produktu po 1 pkt.
Poprawna odpowiedĨ:
Etap
I. transkrypcja
II. translacja
23.
24.
25.
26.
27.
5
Produkt
pre-mRNA / mRNA
biaáko
a) Za ustalenie genotypów matki i mĊĪczyzny – 1 pkt.
Poprawna odpowiedĨ:
genotyp matki (ii) i mĊĪczyzny (IAIB)
b) Za wykluczenie ojcostwa i za zapisanie krzyĪówki po 1 pkt.
Poprawna odpowiedĨ:
Wskazany mĊĪczyzna nie moĪe byü ojcem.
ƃ/Ƃ
i
i
IA
IA i
IA i
IB
IB i
IB i
Za przedstawienie wpáywu dwóch wybranych dziaáaĔ po 1 pkt.
Przykáady odpowiedzi:
wycinanie lasów – pozbawia schronienia wielu gatunków, które wtedy
bardziej są zagroĪone wyginiĊciem,
chemizacja rolnictwa – moĪe przyczyniü siĊ do eutrofizacji wód
i w konsekwencji do obumierania, np. ryb,
wypalanie traw – niszczy organizmy tam wystĊpujące, co moĪe
ograniczaü róĪnorodnoĞü,
tworzenie parków narodowych – sprzyja zachowaniu róĪnorodnoĞci
biologicznej, poniewaĪ park stanowi obszar chroniony.
a) Za podanie poprawnej nazwy konsumenta IV rz. – 1 pkt.
Poprawna odpowiedĨ:
rekin / dorsz.
b) Za podanie poprawnej nazwy zwierzĊcia naleĪącego do kilku poziomów
troficznych – 1 pkt.
Poprawna odpowiedĨ: ĞledĨ.
Za prawidáowe wyjaĞnienie – 1 pkt.
Przykáad odpowiedzi:
obecnoĞü gawronów Ğwiadczy o wystĊpowaniu bezkrĊgowców,
a to z kolei o czystoĞci gleb / warzywa uprawiane na czystych glebach są
zdrowsze,
gawrony zjadają szkodniki, wiĊc nie trzeba stosowaü Ğrodków
chemicznych (warzywa są zdrowe).
a) Za prawidáowe okreĞlenie tendencji zmian w wielkoĞci emisji SO2
i produkcji cynku (Zn) – 1 pkt.
Przykáad odpowiedzi:
W latach 89-91 spadek emisji SO2 wraz ze spadkiem produkcji cynku (Zn).
b) Za podanie przyczyny zmian w emisji SO2 – 1 pkt.
Przykáady odpowiedzi:
zastosowano nową technologiĊ produkcji cynku (Zn) zmniejszającą
zanieczyszczenie Ğrodowiska SO2,
zastosowano filtry w kominach ograniczające emisjĊ SO2.
2
3
2
2
1
2