Rady dla nauczycieli stosujących "zabawę w teatr"

Dorota Markiewicz
nauczycielka szkoły podstawowej
Warszawa
Moje rady dla nauczycieli stosujących "zabawę w teatr"
Warto podejmować z dziećmi zabawę w teatr - służy ona integracji
grupy, rozwija wyobraźnię, urozmaica szkolne życie, pomaga polubić
literaturę i poezję, rozwija dykcję, wyrabia odwagę w indywidualnych
wystąpieniach, uczy dyscypliny, współpracy w grupie, wyrabia poczucie
odpowiedzialności.
Najlepiej, gdy wciągniemy do przedstawienia całą klasę, a nie tylko
wybrane dzieci - nie ma problemu zajęcia "czymś" w czasie prób innych
dzieci.
Dobrym rozwiązaniem jest odgrywanie wielu ról przez jedną osobę
w tym samym przedstawieniu. Dzieci gestami i postawą ciała mogą
bardzo wiele pokazać - nie muszą o tym mówić, bo teatr dziecięcy, to
głównie - ruch, a nie tekst. Dzieci nieśmiałe mogą też coś odgrywać.
Można nie przydzielać wcześniej ról, tylko zorientować się podczas
odgrywania tej samej scenki, kto co dobrze mówi i robi i dopiero wtedy
określić postaci.
Przygotowując dzieci do występów powinno się ich uczyć wielu wierszy
na pamięć, trzeba też zwracać uwagę na ćwiczenia głośnego i wyraźnego
mówienia. Oto kilka przykładów zabaw ćwiczących poprawną wymowę:
dzieci mówią wspólnie wiersz, np. "Czarna krowa w kropki bordo..."
poczynając od cichego tonu, a kończąc na krzyku (i odwrotnie).
dziecko mówi dowolny wierszyk jak najdłużej na jednym oddechu (lub
jak najwięcej razy go powtarza).
ten sam wiersz można recytować w różnych konwencjach, np. w tonie
smutku, radości, patosu, lęku, tajemniczości itp.
jeden i ten sam wiersz można recytować w różnym rytmie, melodii
(np. w rytmie rapu).
dobrze jest ćwiczyć mięśnie wokół ust (dmuchanie z wygięciem warg
w różnych kierunkach, ziewanie, oblizywanie warg, dyszenie jak pies,
stukanie językiem w podniebienie, jazda konikiem).
dobrze jest ćwiczyć wierszyki trudne w wymowie, np. "Chłop pcha
pchłę, pchłę pcha chłop", "W czasie suszy szosa sucha" itd.
1
dzieci bardzo lubią wspólne wymyślanie wierszy, np. można zacząć
mówić wiersz, a dzieci go kończą, np.
"Wlazła myszka do słoika
I to koniec jest wierszyka" - to wzór takiego dwuwersu. Można go zacząć inaczej:
"Wlazła myszka do piwnicy..."(i dzieci to kończą).
Może to być też taki wierszyk:
"Siedzi baba na cmentarzu
trzyma nogi w kałamarzu.
Przyszedł duch - babę w brzuch
Baba fik, a duch znikł"
Dobrze jest, gdy dzieci podczas spektaklu raz mówią grupowo, raz
indywidualnie, gdy zmienia się rytm mówionych wierszy.
Tekst scenariusza powinien podobać się dzieciom, a im jest bardziej
humorystyczny - tym lepiej.
Przedstawienie jest tym ciekawsze, im ma bogatszą ścieżkę dźwiękową.
Muzykę powinno się nagrywać na 1 kasetę z minimalnymi przerwami
między melodiami.
Dobrze jest wplatać nie tylko piosenki śpiewane przez dzieci, ale i taniec
(dzieci mogą współuczestniczyć w jego tworzeniu).
Wielokrotne próby pozwalają wszystkim dzieciom zapamiętać cały tekst,
co jest ważne w momencie choroby jakiegoś aktora - można go od razu
zastąpić kimś innym. Nie należy jednak przesadzać w ilości prób, bo to
może wywołać zniechęcenie i znudzenie występujących dzieci.
Scenografię powinny przygotowywać własnoręcznie dzieci, najlepiej
w kilkuosobowych zespołach, można też wykorzystać wcześniejsze
prace dzieci robione przy innej okazji.
Koszulki typu T-shirty o rozmiarze XL są uniwersalnym strojem można je w razie potrzeby przewiązać paskiem, można pociąć
nożyczkami dół rękawów, można wybrać odpowiednią kolorystykę.
Dodane do nich nakrycia głowy lub inne drobne rekwizyty wystarczają
do określenia postaci i nie ograniczają swobody aktora. Uniwersalność
stroju pozwala każdemu dziecku odgrywać w jednej sztuce kilka postaci,
jak również umożliwia wykorzystywać go w wielu różnych
przedstawieniach.
Warto zachęcać rodziców do współpracy i pomocy, chociażby przy
dokumentowaniu wyników (fotografowaniu lub filmowaniu).
Dobre przygotowanie przedstawienia trwa około pół roku.
2
Nie bójmy się "zabawy w teatr". Zostaje ona na długo w pamięci wszystkich
jej uczestników, a podczas jej trwania na pewno nikt się nie nudzi.
3