95KB

ANNALES
UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA
LUBLIN - POLONIA
VOL.LX, SUPPL. XVI, 40
1)
2)
SECTIO D
2005
Akademia Wychowania Fizycznego w Katowicach
Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie
3)
Śląskie Tereny Rekreacyjne
BOREK ZBIGNIEW1), GABRYŚ TOMASZ2) , BOREK JACEK3)
The Mountain biking as a way of spending free time
Kolarstwo górskie jako forma spędzania czasu wolnego
Tempo współczesnego życia naraża nas na pośpiech, znużenie, zmęczenie, wyczerpanie a co za
tym idzie ogromny stres (2). Naturalną reakcją organizmu na taką sytuację jest odreagowanie w
sposób dający natychmiastowe „złudne ukojenie” tj. alkohol, papierosy czy narkotyki, lub poprzez
dobrze zorganizowany czas wolny, dający prawdziwą szansę odreagowania (1). Zdaniem autorów
dobrze zorganizowanym czasem wolnym może być aktywność ruchowa, wpływająca na podniesienie
sprawności fizycznej i zdrowia. Wydaje się, że imprezy rekreacyjne w zakresie amatorskiego
kolarstwa górskiego to świetna forma upowszechniania aktywności ruchowej (4). Celem badań było
określenie charakterystyki uczestników wybranych sportowych zawodów MTB w Polsce. Formułując
cel badań przyjęto następujące hipotezy badawcze:
współczesne sportowe imprezy MTB mogą być stymulatorem ruchu rekreacyjnego w kolarstwie
górskim,
dostępność do sportowych imprez amatorskich jest ograniczona statusem materialnym
potencjalnych uczestników.
Do zrealizowania wyżej wymienionego celu i weryfikacji podstawowych hipotez poszukiwano w
toku badań odpowiedzi na następujące pytania badawcze:
Jaka jest charakterystyka społeczna uczestników zawodów MTB dla amatorów?
Dlaczego i w oparciu o jakie założenia metodyczne uczestnicy rekreacyjnych zawodów MTB
podejmują aktywność ruchową?
MATERIAŁ I METODY BADAŃ
W celu uzyskania odpowiedzi na postawione pytania badawcze posłużono się analizą literatury
źródłowej, sondażem diagnostycznym oraz techniką badawczą jaką był kwestionariusz ankietowy (10
pytań plus metryczka osobowa).
Badaniami z wykorzystaniem kwestionariusza ankiety objęto 50 respondentów. Wszyscy byli
uczestnikami zawodów kolarstwa górskiego dla amatorów nie posiadających licencji. Ankiety były
anonimowe, a respondenci zostali poinformowani o celu prowadzonych badań. Badania
przeprowadzono w 2003 roku.
WYNIKI BADAŃ
Wyniki badań ujęto w formie wykresów. Analiza danych liczbowych zawartych w wykresach
dostarcza wielu ciekawych informacji:
więcej mężczyzn (62%) niż kobiet (38%) jeździ na rowerze górskim (ryc. 1),
ponad połowa (52%) mieści się w przedziale wiekowym 19-25 lat (ryc. 2),
osoby stanu wolnego częściej (80%) uprawiają kolarstwo górskie (ryc. 3),
są to osoby w większości wykształcone (50% wyższe, 38% średnie) (ryc. 4),
179
z roweru górskiego duża część korzysta tylko raz w tygodniu (44%) (ryc. 5),
prawie jedna czwarta (24%) jednorazowo poświęca czas na jazdę na rowerze tylko do 30
min. (ryc. 6),
największym propagatorem kolarstwa górskiego wśród badanych są media (34%) oraz
znajomi i przyjaciele (24%) (ryc. 7),
najpoważniejszym motywem do uprawiania kolarstwa górskiego jest potrzeba aktywnego
odpoczynku (18%) oraz kontrola ciężaru ciała (15%) (ryc. 8),
większość korzysta z pomocy fachowej (76%), wśród której są czasopisma i podręczniki
(34%), znajomi (27%), programy telewizyjne (24%), instruktorzy i trenerzy (tylko 20%)
oraz nauczyciele wf (tylko 5%) (ryc. 9),
głównymi czynnikami przeszkadzającymi w uprawianiu kolarstwa górskiego są szkoła i
praca (33%), obowiązki domowe (19%) oraz brak czasu wolnego (12%) (ryc. 10),
nie było osoby która by nie polecała kolarstwa górskiego.
Ryc.1. Płeć ankietow anych
Ryc.2. Wiek ankietow anych
12%
4%
8%
38%
15-18 lat
19-25 lat
kobiety
62%
mężczyźni
26-30 lat
24%
52%
31-35 lat
36-40 lat
Ryc.3. Stan cywilny ankietowanych
Ryc.4. Wykształcenie ankietowanych
wolny
2%
2%
34%
42%
wolna
8%
8%
50%
38%
żonaty
Ryc. 6. Czas jazdy podczas jednego
treningu
12%
1 x w tygodniu
2x w tygodniu
44%
24%
14%
do 30 minut
od 30 min.do 1 h
3x w tygodniu
od 1 h do 1,5 h
4x w tygodniu
26%
zawodowe
podstawowe
kawaler
Ryc.5. Jak często ankietowani jeżdżą
na rowerze
10% 6% 2%
12%
wyższe
średnie
mężatka
12%
4%
panna
5x w tygodniu
inna odpowiedź
22%
28%
od 1,5 h do 2 h
powyżej 2 h
180
Ryc. 8. Motywy uprawiania kolarstwa
przebywanie w
górskiego
Ryc. 7. Czynniki decydujące o
uprawianiu kolarstwa górskiego
6%
16%
8%
grupie
współzawodnictw
o
odpoczynek
rodzina
24%
8%
znajomi, przyjaciele
8%
9%
9%
szkoła, kluby
przebywanie na
powietrzu
spędzanie
wolnmego czasu
kontrola ciężaru
ciała
sprawność
12%
media
czasopisma.literatura
12%
34%
inne
18%
15%
11%
10%
potrzeba ruchu
zabawa
Ryc. 10. Czynniki uniemożliwiające uprawianie
kolarstwa górskiego
Ryc. 9. Korzystanie z pomocy fachowej
12%
5%
33%
8%
znajomi
24%
34%
27%
5%
10%
4%
5%
instruktor, trener
19%
7%
2%
5%
nauczyciel wf
czasopisma,
podręczniki
programy tv, video
brak wolnego czasu
inne rozrywki
brak sprzętu
duże wydatki
szkoła, praca
zdrowie
inne
brak umiejętności
obowiązki domowe
WNIOSKI
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Analiza wyników badań pozwala na sformułowanie odpowiedzi na postawione hipotezy i pytania
oraz wniosków:
Amatorzy kolarstwa górskiego co najmniej raz w tygodniu przygotowują się do zawodów, które
są niezłym stymulatorem spędzania czasu wolnego w sposób aktywny,
Badani niechętnie i raczej nieoficjalnie (poza ankietą) przyznawali się, że mocnym
ograniczeniem w uprawianiu i uczestnictwie w zawodach MTB jest brak pieniędzy.
Kolarstwo górskie uprawiane jest w większości przez młodych ludzi, najczęściej mężczyzn, stanu
wolnego i z wyższym wykształceniem.
Główne motywy uprawiania kolarstwa górskiego to potrzeba odpoczynku i relaksu, kontrola
ciężaru ciała oraz chęć przebywania wśród ludzi o podobnych zainteresowaniach.
Zaskakującym jest fakt, że bardzo niewielka ilość zdobywanych fachowych informacji pochodzi
od instruktorów i nauczycieli wf.
Wprowadzenie kolarstwa górskiego do programu Igrzysk Olimpijskich (Ateny), nowa
technologia, tańszy, a co za tym idzie łatwiej dostępny sprzęt oraz wzrost zamożności polskiego
społeczeństwa to istotne czynniki pozytywnie wpływające na popularyzację tego sportu w
wypełnianiu czasu wolnego.
181
PIŚMIENNICTWO
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Czajka S.: Z problemów czasu wolnego. Warszawa 1974.
Czajkowski K.: Wychowanie do rekreacji. Warszawa 1979.
Kalendarz imprez sportowych 2002. PZKol.
Sportowy styl. Festiwal MTB. 1997, nr 6.
Tomber R.D., Siwiński W.: Pedagogika czasu wolnego. Poznań 2002.
Winiarski R.: Wstęp do teorii rekreacji. Kraków 1989.
STRESZCZENIE
W pracy podjęto problematykę uprawiania kolarstwa górskiego w wymiarze czasu wolnego. W
celu scharakteryzowania amatorów uprawiania kolarstwa górskiego dokonano analizy materiału
badawczego (n=50), opartego na kwestionariuszu ankiety. Na podstawie wyników badań
sformułowano wnioski, które pozwoliły na przyjęcie postawionych hipotez i pytań badawczych.
Kolarstwo górskie może być podstawową formą aktywności fizycznej i aktywnego wypoczynku dla
wielu ludzi.
SUMMARY
This work concerns the problems of practising mountain biking in a free time. In order to qualify
the mountain bike fanciers, there was done the analysis of reaserch material which was based on the
questionnaire. On the grounds of the results there were formulated the conclusions which allowed to
accept put research hypothesis and questions. The Mountain biking may be essential form of physical
activity and active resting for many people.
182