historia technikum 1

Tematy i zagadnienia programu nauczania historii w klasie I TG, I TE1, I TE2, I TK1, I TK2, I TRA, I TH, I TI – zakres podstawowy.
Moduł, dział
temat
Lekcja organizacyjna.
1
Przeszłość i jej poznanie.
2
Pierwsze cywilizacje i ich twórcy.
Zakres treści
Lp.
3
- program nauczania,
- przedmiotowy system oceniania,
- standardy egzaminacyjne z historii.
- epoki archeologiczne i historyczne,
- klasyfikacja źródeł historycznych,
- nauki pomocnicze historii.
Pojęcia i terminy:
historia, źródło historyczne (pisane i niepisane), inskrypcja, historiografia, epoka,
- cywilizacja i kultura,
- rozmieszczenie najstarszych cywilizacji,
- ludy semickie i indoeuropejskie.
Pojęcia i terminy:
rewolucja neolityczna, kultura, cywilizacja, ustrój teokratyczny, kanały irygacyjne, kremacja.
Test diagnozujący
Cywilizacje Mezopotamii i Egiptu.
Cywilizacje Indii i Chin.
Cywilizacje Wschodu poza wielkimi
rzekami.
4
5
6
7
- Sumerowie,
- kultura i religia Mezopotamii,
- kultura i religia Egipcjan.
Pojęcia i terminy:
kodeks, zikkuraty, politeizm, antropomorfizm, zoomorfizm.
- dolina Indusu,
- Ariowie,
- indyjskie postawy religijne,
- cywilizacja Żółtej Rzeki,
- Państwo Środka.
Pojęcia i terminy:
kasty, bramini, reinkarnacja, buddyzm, hinduizm, konfucjanizm, taoizm.
- Fenicja,
- Hebrajczycy i ich religia,
- imperium perskie.
1
Pojęcia i terminy:
Biblia, Tora, Arka Przymierza, niewola babilońska, diaspora, satrapa.
Lekcja powtórzeniowa – z dziejów
Starożytnego Wschodu.
Sprawdzian pisemny – z dziejów
cywilizacji Starożytnego Wschodu.
Kształtowanie świata greckiego.
Między Spartą i Atenami.
Kultura helleńska.
Świat hellenistyczny.
Republika rzymska i jej ekspansja.
8
9
10
- Hellada i jej mieszkańcy,
- kolonie i metropolie,
- wojny z Persami,
- wierzenia i igrzyska.
11
Pojęcia i terminy:
Hellada, Achajowie, Eolowie, Jonowie, Dorowie, polis, kolonie, metropolie, barbarzyńcy, hoplici, falanga, herosi,
olimpiada, gimnazjon, Termopile, Maraton, Salamina.
- problemy wewnętrzne polis,
- Lakonia,
- Attyka,
- wojna o hegemonię.
12
Pojęcia i terminy:
monarchia, arystokracja, tyrania, demokracja, trybunały, oligarchia, akropolis,
sympozjony, Geruzja, ostracyzm.
- Grecy wobec osiągnięć Wschodu,
- świat muz,
- architektura i sztuka,
- helleńskie wzory.
13
14
Pojęcia i terminy:
filozofia, porządki architektoniczne, jońska filozofia przyrody, sofiści, idealizm.
- Hellenowie i Macedończycy,
- podboje Aleksandra Wielkiego,
- państwa i miasta hellenistyczne,
- postawy Żydów,
- synkretyzm kulturowy.
Pojęcia i terminy:
hellenizm, kultura helleńska i hellenistyczna, synkretyzm.
- Italia i Rzym,
2
- republika i jej armia,
- ekspansja śródziemnomorska,
- organizacja imperium,
- przemiany społeczne.
Cesarstwo Rzymskie.
Osiągnięcia cywilizacji rzymskiej.
Przemiany religijne, powstanie
chrześcijaństwa.
Upadek Cesarstwa Rzymskiego.
15
16
17
18
Pojęcia i terminy:
Italia, Latynowie, Etruskowie, res publika, senat, konsulowie, dyktator, trybun, weto, patrycjusze, plebejusze, legiony,
ekwici, proletariusze.
- kryzys republiki,
- dwie formy cesarstwa,
- dalsze podboje Rzymian,
- ziemie polskie w omawianym okresie.
Pojęcia i terminy:
Galia, imperator, augustus, pryncypat, dominat, Pax Romana.
- wpływy greckie,
- literatura i jej twórcy,
- osiągnięcia techniczne i urbanizacja,
- rozrywki,
- prawo.
Pojęcia i terminy:
kopuły, arkady, amfiteatry, bazyliki, termy, forum, portyki, igrzyska, gladiatorzy, prawo.
- kult rodzimy i wpływy obce,
- Chrystus i Ewangelia,
- rozwój chrześcijaństwa,
- chrześcijaństwo a tradycja antyczna.
Pojęcia i terminy:
westalki, auspicja, kult władców, Ewangelia, męczennicy, edykt, sobór, synod, gmina, biskup, bazylika, poganie,
Mesjasz, Stary Testament, Nowy Testament.
- zagrożenia zewnętrzne,
- problemy wewnętrzne,
- podział cesarstwa,
- upadek Cesarstwa Zachodniego.
Pojęcia i terminy:
diecezje, psucie monety, przypisanie do ziemi, diadem, wędrówka ludów, barbaryzacja.
Lekcja powtórzeniowa – z dziejów
19
3
cywilizacji antycznej.
Sprawdzian pisemny – z dziejów
cywilizacji antycznej.
Europa i basen Morza Śródziemnego po
upadku Cesarstwa Zachodniego.
Arabowie i świat islamu.
Cesarstwo i papiestwo we wczesnym
średniowieczu.
Wizerunek
wieku.
Europy w IX i X
20
21
22
23
24
- Cesarstwo Wschodnie – władza i Kościół,
- wpływy bizantyjskie w Europie Południowo – Wschodniej i jej chrystianizacja,
- przemiany polityczne na obszarze dawnego Cesarstwa Zachodniego,
- zanik miast,
- gospodarka i społeczeństwo wiejskie,
- początki klasztorów benedyktyńskich,
- języki i ludy Europy.
Pojęcia i terminy:
kodeks prawa cywilnego, cezaropapizm, cyrylica, papież, patriarcha, zależność feudalna, benedyktyni.
- Półwysep Arabski – warunki naturalne, ludność,
- działalność Mahometa,
- powstanie Islamu,
- podstawy i zasady nowej religii,
- podboje Arabów,
- podział imperium arabskiego,
- gospodarcze pośrednictwo Arabów w handlu między Wschodem a Zachodem,
- rola Arabów w dziejach kultury.
Pojęcia i terminy:
Beduini, islam, muzułmanie, Koran, ramadan, kalif, szyici, sunnici.
- dziedzictwo Merowingów,
- rozwój terytorialny państwa Karola Wielkiego,
- organizacja państwa Karola Wielkiego,
- sakralny i patrymonialny charakter państwa Karola Wielkiego,
- rozwój Państwa Kościelnego,
- podobieństwa i różnice między Kościołem Wschodnim i Zachodnim,
- podział chrześcijaństwa w 1054 roku.
Pojęcia i terminy:
państwo patrymonialne, majordom, hrabstwa, marchie, renesans karoliński, schizma wschodnia.
- traktat w Verdun i dziedzictwo monarchii Karola Wielkiego,
- państwo Ottonów i jego ekspansja,
- odnowienie Cesarstwa w 962 roku,
- Otton III i jego uniwersalizm,
- monarchia Kapetyngów,
4
- najazdy Wikingów i ich rola,
- powstanie nowych państw w Europie Środkowo – Wschodniej.
Powstanie państwa polskiego.
Państwo, społeczeństwo, kultura za
pierwszych Piastów.
Społeczeństwo i gospodarka feudalna.
Przemiany gospodarcze i społeczne w
Europie w XI-XIII wieku.
25
26
27
28
Pojęcia i terminy:
Marchia Wschodnia, wikingowie, głagolica, cyrylica, młodsza Europa.
- plemiona słowiańskie i związki plemienne,
- Wiślanie i Polanie,
- państwo Mieszka I i znaczenie chrztu,
- stosunki z Cesarstwem i papiestwem,
- państwo Bolesława Chrobrego,
- zjazd w Gnieźnie,
- koronacja Bolesława Chrobrego,
- kryzys państwa polskiego za Mieszka II i odbudowa państwa za Kazimierza Odnowiciela.
Pojęcia i terminy:
wiec, metropolia, arcybiskupstwo, diecezja, biskupstwo, relikwie.
- organizacja grodowa,
- znaczenie wiecu,
- zajęcia ludności,
- powinności ludności wobec władcy i Kościoła,
- utrwalenie organizacji kościelnej,
- początki kultury uczonej i piśmiennictwo łacińskie.
Pojęcia i terminy:
prawo książęce, państwo patrymonialne, wojewoda, podskarbi, kanclerz, regalia, wsie służebne, opole, kasztelan,
palatyn.
- utrwalenie systemu lennego na Zachodzie,
- powinności chłopskie,
- gospodarka samowystarczalna.
Pojęcia i terminy:
wasal, senior, drabina feudalna, lenno, suzeren, inwestytura, rozdrobnienie feudalne, pokój boży, dziesięcina.
- zmiany w technice rolnej,
- rycerstwo,
- początki i rozwój miast,
- rozwój gospodarki pieniężnej,
- handel i szlaki handlowe,
- udział Żydów w życiu gospodarczym.
5
Walka o hegemonię w świecie
chrześcijańskim.
29
Monarchia piastowska między jednością
a rozbiciem.
30
Ziemie polskie w okresie rozbicia
dzielnicowego – sytuacja polityczna.
31
Ziemie polskie w okresie rozbicia
dzielnicowego - gospodarka i
społeczeństwo.
Rozkwit kultury średniowiecza XI-XIII
32
33
Pojęcia i terminy:
dwupolówka, trójpolówka, samorząd wiejski, komuna, rajcowie, burmistrz, patrycjat, pospólstwo, plebs, cechy, gildie,
banki, lichwa, getto.
- kryzys Kościoła w X wieku i początki jego reform,
- Grzegorz VII i spór o inwestyturę,
- rozszerzenie organizacji parafialnej,
- rozwój życia zakonnego,
- wyprawy misyjne,
- pielgrzymki,
- krucjaty w Europie i poza Europą,
- herezje i inkwizycja,
- początki monarchii stanowych w Anglii i we Francji.
Pojęcia i terminy:
celibat, symonia, nepotyzm, inwestytura, konklawe, krucjaty, cystersi, zakony rycerskie, zakony żebrzące, parafie,
stany, monarchia stanowa, Stany Generalne, parlament.
- polityka zagraniczna Kazimierza Odnowiciela,
- polityka zagraniczna i wewnętrzna Bolesława Śmiałego,
- konflikt Bolesława Śmiałego z biskupem Stanisławem,
- uzależnienie Polski od cesarza za Władysława Hermana,
- walka Bolesława Krzywoustego o jedność państwa,
- uzależnienie lenne Pomorza Zachodniego,
- testament Bolesława Krzywoustego.
Pojęcia i terminy:
trybut, statut, seniorat, pryncypat, palatyn.
- obalenie senioratu,
- walki wewnętrzne,
- wzrost zagrożenia zewnętrznego Polski.
Pojęcia i terminy:
Marchia Brandenburska, ziemia chełmińska, Mongołowie, Zakon Najświętszej Marii Panny.
- zasiedlanie nowych terenów,
- rozwój prawa osadniczego,
- lokacja wsi i miast.
Pojęcia i terminy:
prawo książęce, immunitety, dokument lokacyjny, zasadźca, czynsz, wolnizna, sołtys, wójt, burmistrz, ratusz, prawo
magdeburskie, prawo chełmińskie, jarmark.
- uniwersalizm kultury średniowiecza,
6
wieku
- organizacja szkolnictwa i rozwój uniwersytetów,
- systemy filozoficzne,
- literatura świecka,
- sztuka romańska i gotycka,
- budowa i organizacja miast,
- kultura rycerska, mieszczańska, ludowa,
- rozwój kultury piśmienniczej w Polsce.
Pojęcia i terminy:
uniwersalizm, kultura ludowa, scholastyka, dialektyka, bakałarz, magister, doktor, żywoty świętych (hagiografia),
biblia pauperum.
Lekcja powtórzeniowa – z dziejów
34
pełnego średniowiecza
Sprawdzian pisemny – z dziejów
35
pełnego średniowiecza.
Przemiany w gospodarce, społeczeństwie 36
i świadomości europejskiej w XIV i XV
wieku.
Polityczny wizerunek Europy w późnym
średniowieczu.
Polska na drodze do państwa stanowego.
37
38
- kryzys gospodarczy, demograficzny i społeczny na Zachodzie,
- zmiany organizacji produkcji,
- rozwój gospodarki pieniężnej,
- nowe szlaki i ośrodki handlowe,
- schizma i idea soborowa,
- wystąpienie Jana Husa.
Pojęcia i terminy:
„psucie monety”, dewaluacja, czarna śmierć, partacze, nakład, wielka schizma, Złota Bulla, nowa pobożność, sobór w
Konstancji, druk.
- wojna stuletnia i jej następstwa,
- przemiany w Cesarstwie,
- nowe formy organizacji państwowych,
- sytuacja w basenie Morza Bałtyckiego,
- upadek Konstantynopola,
- rozwój państwa osmańskiego,
- jednoczenie ziem ruskich,
- idea Moskwy jako Trzeciego Rzymu.
Pojęcia i terminy:
Habsburgowie, państwo federacyjne, konfederacja, unia personalna, parlament, Hanza, sułtan, „Trzeci Rzym”.
- czynniki jednoczenia państwa i rola ośrodków dzielnicowych,
- Władysław Łokietek w walce o zjednoczenie państwa,
- koronacja Władysława Łokietka,
7
- polityka zagraniczna Kazimierza Wielkiego,
- polityka wewnętrzna Kazimierza Wielkiego.
Unia Polski za Andegawenów i
Jagiellonów.
Monarchia polska w drugiej połowie XV
wieku.
Kultura późnego średniowiecza w
Europie i Polsce.
Świat w końcu XV wieku.
39
40
41
42
Pojęcia i terminy:
poradlne, przymus drogowy, prawo składu, grosz, starosta, kanclerz, marszałek, podskarbi, sąd apelacyjny, statut
wiślicki, statut piotrkowski, Korona Królestwa Polskiego.
- rządy Andegawenów,
- przywilej koszycki,
- geneza i charakter unii w Krewie,
- chrzest Litwy,
- unia w Horodle,
- Wielka Wojna z Zakonem,
- sobór w Konstancji,
- rola przywilejów szlacheckich,
- unia polsko – węgierska.
Pojęcia i terminy:
unia personalna, nietykalność osobista, bojarzy.
- Związek Pruski i inkorporacja Prus,
- wojna trzynastoletnia,
- drugi pokój toruński,
- rozwój przywilejów i wzrost znaczenia szlachty,
- utrwalenie struktury stanowej,
- polityka dynastyczna Kazimierza Jagiellończyka.
Pojęcia i terminy:
inkorporacja, stany pruskie, pospolite ruszenie, wojska zaciężne, Związek Jaszczurczy, Związek Pruski.
- rozwój szkolnictwa i uniwersytetów,
- piśmiennictwo i awans języków narodowych,
- wynalezienie druku,
- rola dworu.
Pojęcia i terminy:
szkoły parafialne, uniwersytety, druk, papier.
- podróże w średniowieczu,
- postęp wiedzy geograficznej,
- rozwój techniki nawigacyjnej,
- życie polityczne, społeczne i gospodarcze ludów pozaeuropejskich.
8
Pojęcia i terminy:
- pielgrzymki, karawele, kompas, cywilizacje prekolumbijskie, Aztekowie, Majowie, Inkowie.
Lekcja powtórzeniowa – z dziejów
późnego średniowiecza.
Sprawdzian pisemny – z dziejów
późnego średniowiecza.
Droga do europejskich potęg
kolonialnych.
Początek dominacji Europy w
nowożytnym świecie.
Humanizm i odrodzenie w Europie i w
Polsce.
Reformacja - rozłam w chrześcijaństwie
zachodnim.
43
44
45
46
47
48
- przyczyny wypraw dalekomorskich,
- charakter wypraw portugalskich i hiszpańskich,
- kolonialne dążenia Anglii i Francji,
- konsekwencje odkryć geograficznych.
Pojęcia i terminy:
karawele, kolonie, faktorie, konkwistadorzy.
- nowości w technice i organizacji produkcji,
- handel i finanse,
- przemiany społeczne,
- rewolucja cen,
- skutki odkryć geograficznych dla ludów pozaeuropejskich.
Pojęcia i terminy:
koło nasiębierne, warsztat tkacki, nakład, manufaktura, plantacje, giełdy pieniężne, system kredytowy, rewolucja cen,
nożyce cen.
- koncepcje społeczne humanistów,
- odrodzenie w sztuce,
- renesans w Polsce.
Pojęcia i terminy:
humanizm, odrodzenie, renesans, mecenat.
- przyczyny reformacji,
- początek reformacji w Niemczech,
- reformacja w Szwajcarii,
- kościół anglikański,
- reformacja w krajach skandynawskich,
- wojny religijne,
- kontrreformacja,
- sobór trydencki,
- reformacja w Polsce.
Pojęcia i terminy:
9
Europa w XVI wieku.
Gospodarka i społeczeństwo Polski w
XVI wieku.
49
50
reformacja, kontrreformacja, odpusty, luteranizm, kalwinizm, teoria predestynacji, anglikanizm, akt supremacji,
hugenoci, sobór trydencki, jezuici, arianie, konfederacja warszawska.
- walka Francji o znaczenie w Europie,
- kraje niemieckie,
- wzrost znaczenia Anglii,
- Wielkie Księstwo Moskiewskie.
Pojęcia i terminy:
państwo scentralizowane, Reichstag, protekcjonizm, ogradzanie, Niezwyciężona Armada, opricznina.
- przemiany w Europie Zachodniej,
- wzrost znaczenia gospodarczego Polski i jego skutki.
Pojęcia i terminy:
refeudalizacja, dualizm agrarny, pańszczyzna, folwark, statuty piotrkowskie, taksy wojewodzińskie, ludzie luźni.
Lekcja powtórzeniowa – z dziejów XVI
51
wieku.
Sprawdzian pisemny – początek czasów
52
nowożytnych.
Rzeczpospolita szlachecka w XVI wieku. 53
Polityka zagraniczna ostatnich
Jagiellonów.
Państwa Europy w XVII wieku.
54
55
- sejm Rzeczpospolitej,
- ostatnie przywileje szlacheckie,
- Rzeczpospolita Obojga Narodów.
Pojęcia i terminy:
sejmiki ziemskie, sejm walny, sejm konwokacyjny, sejm koronacyjny, sejm obozowy, sejm rokoszowy, nihil novi,
unia realna, latyfundia.
- polityka Zygmunta I Starego,
- polityka zagraniczna Zygmunta Augusta,
- imperium Osmańskie.
Pojęcia i terminy:
sekularyzacja, hołd pruski, żegluga narewska, wieczysty pokój, Inflanty, Kurlandia.
- upadek znaczenia Hiszpanii,
- Francja monarchią absolutną,
- umocnienie się parlamentaryzmu w Anglii,
- skutki wojny trzydziestoletniej,
- rozwój państwa rosyjskiego.
Pojęcia i terminy:
10
Szlachecka Rzeczpospolita Obojga
Narodów.
Wojny Rzeczypospolitej w XVII wieku.
Kryzys Rzeczypospolitej w XVII wieku.
Kultura baroku.
56
57
58
59
monarchia absolutna, monarchia parlamentarna, merkantylizm, purytanie, Stany Generalne, Izba Gmin, Izba Lordów,
Duma.
- następstwa unii lubelskiej,
- pierwsza wolna elekcja,
- Rzeczpospolita za Stefana Batorego.
Pojęcia i terminy:
latyfundia, kościół grecko – katolicki, konfederacja warszawska, interrex, viritim, pacta conventa, artykuły
henrykowskie, husaria, piechota łanowa.
- wojny Rzeczpospolitej ze Szwecją, Rosją i Turcją,
- powstanie kozackie.
Pojęcia i terminy:
detronizacja, traktaty welawsko – bydgoskie, Kozacy, rejestr, pospolite ruszenie, rokosz.
- sytuacji wsi i miast polskich,
- rola szlachty w życiu politycznym,
- osłabienie władzy królewskiej.
Pojęcia i terminy:
magnateria, klientela, liberum veto, vivente rege, ksenofobia, sarmatyzm.
- barok europejski,
- barok w Polsce.
Pojęcia i terminy:
barok, fasada, jezuici, kalwaria, mecenat, pamiętnikarstwo, epistolografia, kolegia, sarmatyzm, wzory orientalne.
Lekcja powtórzeniowa – z dziejów XVII
wieku.
Sprawdzian pisemny – z dziejów XVII
wieku.
60
61
11