Pobierz

Standaryzacja i harmonizacja norm w Egipcie
1. System instytucjonalny egipskiej normalizacji
Oficjalne wdrażanie normalizacji rozpoczęło się w Egipcie w 1957 r., wraz z
prezydenckim dekretem nr 29/1957 ustanawiającym Egyptian Organization for
Standardization (EOS). Trzy główne instytucje państwowe zaangażowane w rozwój i
egzekwowanie norm to:
Egipska Organizacja ds. Norm i Kontroli Jakości (Egyptian Organization for
Standards and Quality Control - EOS) powstała w 1957 r. jako instytucja podległa
Ministerstwu Handlu i Przemysłu. EOS opracowuje i publikuje normy oraz regulacje
techniczne w konsultacjach z ministerstwami i przedstawicielami sektora prywatnego.
Zadanie kontroli zgodności z normami i przepisami technicznymi należy do odpowiednich
agencji podległych Ministerstwu Zdrowia, Ministerstwu Rolnictwa oraz do Generalnego
Urzędu Kontroli Eksportu i Importu GOEIC, jednostki podległej Ministerstwu Handlu i
Przemysłu.
EOS angażuje się również w działania oceny zgodności takich jak certyfikacja
produktów, testowanie i kalibracja. EOS testuje produkty w celu oceny ich zgodności z
normami dla potrzeb Systemów Certyfikacji Produktów EOS oraz dla organów nadzoru
rynku. Prowadzi również szkolenia dla personelu EOS, a także zapewnia doradztwo
techniczne dla firm przemysłowych i klientów indywidualnych. W ramach instytucji
funkcjonuje Centrum Informacji odpowiedzialne za tworzenie i aktualizowanie baz danych
oraz Wydział Ochrony Konsumenta.
Generalny Urząd Kontroli Eksportu i Importu (General Organization for Export
and Import Control - GOEIC) – instytucja podlegająca Ministerstwu Handlu i Przemysłu,
posiada 22 biura i laboratoria, znajdujące się we wszystkich głównych portach i lotniskach,
w celu prowadzenia kontroli importu, a także 11 biur i laboratoriów kontrolujących eksport.
GOEIC jest odpowiedzialny za testowanie importowanych i eksportowanych towarów
sprawdzając ich zgodność z normami EOS. Ponadto GOEIC może również pośrednio
generować normy poprzez komitet techniczny "ad hoc". Komitet ten przedstawia zalecenia
dotyczące odpowiednio tworzenia lub modyfikowania norm, które są następnie
przekazywane do Ministerstwa Handlu i Przemysłu dla dopełnienia formalności ich
akceptacji i opublikowania. GOEIC testuje również produkty w celu ochrony konsumentów
przed nadużyciami i oszustwami gospodarczymi. Dekret Prezydencki z 1999 r. ustanowił
GOEIC jako koordynatora wszystkich kontroli przywozowych.
W 2005 r. przyjęto nowe regulacje importowo-eksportowe, których celem było
zwiększenie przejrzystości stosowania norm oraz liberalizacja reguł w celu ułatwienia
prowadzenia handlu. Nowe regulacje zmniejszyły liczbę przywożonych towarów
podlegających obowiązkowej kontroli GOEIC, jak również pozwoliły importerom korzystać
z certyfikatów zgodności wydanych przez każde laboratorium, egipskie lub zagraniczne,
które uzyskało międzynarodową akredytację dla towarów podlegających kontroli GOEIC.
1
Narodowy Instytut Normalizacyjny (National Institute of Standards - NIS) –
afiliowany przy Ministerstwie Szkolnictwa Wyższego i Badań Naukowych. Jest głównym
egipskim laboratorium norm. Zajmuje się głównie pomiarami, testowaniem, kalibracją,
akredytacją i konsultacją, zapewnia także laboratoryjne usługi akredytacyjne.
2. Harmonizacja egipskich norm
EOS deklaruje, że posiada system norm obowiązkowych zharmonizowany z
normami światowymi, a ok. 80% norm obowiązkowych opiera się na normach wydanych
przez instytucje międzynarodowe takie jak Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna
(International Organization for Standardization). W przypadku braku obowiązkowej normy
egipskiej Dekret Ministerialny 180/1996 pozwala importerom na wybór odpowiedniej
normy z siedmiu systemów międzynarodowych, według następującej preferencji:
- normy międzynarodowe ISO/IEC
- normy europejskie EN – a w przypadku ich braku: normy brytyjskie BS,
niemieckie DIN, francuskie NF
- normy amerykańskie ANS
- normy japońskie JIS,
- w przypadku produktów żywnościowych - normy Codex.
Wszystkie certyfikaty dotyczące importowanego towaru muszą być podpisane przez
Izbę Handlową i potwierdzone notarialnie przez egipską ambasadę lub konsulat w kraju
pochodzenia.
Na chwilę obecną Egipt posiada ok. 10 tys. własnych norm, spośród których ok. 10%
to przepisy techniczne lub normy obowiązujące. Większość z egipskich specyfikacji jest
zatem opcjonalna, wyjątkiem są normy odnoszące się do zdrowia, bezpieczeństwa
publicznego i ochrony konsumentów. Dynamiczny wzrost egipskiej gospodarki pociąga za
sobą potrzebę opracowania nowych norm w nowych obszarach zainteresowania. Ocenia się,
że rocznie w Egipcie wydaje się ok. 1000 nowych norm.
Projekt harmonizacji egipskich norm współfinansowany jest przez Unię Europejską i
Egipskie Centrum Modernizacji Przemysłowej (Egyptian Industrial Modernization Center IMC). Pierwsza faza projektu zakończyła się w 2006 r. – do europejskich norm dostosowano
wówczas 3.400 norm egipskich. Wraz z zakończonym w ostatnim czasie drugim etapem,
dostosowane zostały kolejne egipskie normy. Łącznie harmonizacja objęła ponad 5.300
norm w takich sektorach jak żywność, branża inżynieryjna, chemiczna i przemysł tekstylny.
Obecnie trwają prace nad harmonizacją pozostałych egipskich norm. Ich katalog dostępny
jest na stronie internetowej EOS.
Celem harmonizacji jest ułatwianie wymiany handlowej poprzez usuniecie barier
technicznych przy jednoczesnym zagwarantowaniu jakości produktów i technologii.
Harmonizacja realizowana jest w 5 równoległych płaszczyznach:
- wszystkie istniejące egipskie normy muszą zostać przeanalizowane w celu ich
dostosowania do norm międzynarodowych
- należy przyjąć niektóre międzynarodowe/ europejskie normy
- przyjęte normy muszą być przetłumaczone na j. arabski
- obowiązkowe egipskie normy muszą być przetłumaczone na j. angielski
- nowe normy muszą być opracowywane zgodnie z normami międzynarodowymi.
Aktualnie trwają przygotowania do negocjacji umowy pomiędzy UE a Egiptem
dotyczącej oceny zgodności i akceptacji (Agreements for Conformity Assessment and
Acceptance – ACAA) dla zabawek i urządzeń gazowych. W dalszej przyszłości realizowana
2
będzie harmonizacja norm dodatkowych branż: wyrobów budowlanych, urządzeń
elektrycznych, ciśnieniowych i medycznych, a także maszyn, pojazdów i ich części. Po
podpisaniu ACAA objęte umową produkty obu stron będą mogły być wprowadzane na ich
rynki bez konieczności przeprowadzania dodatkowych badań.
3. Ocena zgodności
Żaden importowany produkt, należący do kategorii norm obowiązkowych nie może
być wystawiony do sprzedaży bezpośredniej na egipskim rynku bez uprzedniego
stwierdzenia zgodności z egipskimi specyfikacjami lub, w wypadku braku egipskich norm
odpowiadających
importowanemu
produktowi,
z
odpowiednimi
normami
międzynarodowymi. Kontrola stosowania norm, w tym również poprzez kontrole graniczne
i testy należy do kompetencji GOEIC.
Dla akceptacji przywożonego do Egiptu towaru, przesyłka musi posiadać
następujące dokumenty: fakturę, świadectwo pochodzenia, lotniczy list przewozowy lub
konosament, fakturę proforma i akredytywę. Obecne regulacje importowe wymagają, aby
kontrolowany był każdy składnik produktu, niezależnie od historii zgodności produktu,
kraju pochodzenia, importera, nadawcy lub eksportera. Po przybyciu przesyłki do
egipskiego punktu celnego, proces kontroli odbywa się następująco:
1. Zespół złożony zarówno z organów celnych jak i organów bezpieczeństwa
sprawdza przesyłkę zarówno dla bezpieczeństwa jak i celem walki z nielegalnym
importem.
2. Importer przedstawia celnikom wymaganą dokumentację w celu realizacji
odprawy celnej przesyłki.
3. Po sprawdzeniu dokumentów celnicy dokonują odprawy celnej przesyłki w celu
jej bezpośredniego wydania importerowi lub kierują przesyłkę do innych organów,
zwykle GOEIC dla przeprowadzenia badań i kontroli. Następnie określane są cła,
których opłata uiszczana jest w egipskich funtach.
Podczas odprawy celnej pojawia się często problem, który można określić jako
"tworzenie normy w porcie". Kiedy do kraju wwożony jest produkt, który nigdy wcześniej
nie został zaimportowany i dla którego nie ma przypisanej normy, celnicy będą starali się
dopasować produkt do którejś z istniejących wcześniej kategorii norm.
Kontrola i badanie przewiezionych towarów różnią się w zależności od rodzaju
przesyłki. Przykładowo, produkty rolne wysyłane są do specjalnych organów w
Ministerstwie Rolnictwa dla przeprowadzenia szczegółowej kontroli chemicznej. Towary
przemysłowe i produkcyjne mogą zostać skierowane do kontroli w Ministerstwie Przemysłu
i Handlu, a produkty medyczne - do Ministerstwa Zdrowia, EOS i innych akredytowanych
laboratoriów. Wysłanie próbki towaru do GOEIC jest obowiązkowe, zasadniczo wyłącznie
w celu zakwalifikowania produktu według kodów HS. Proces ten jest szczególnie ważny w
przypadkach, gdy celnicy nie są pewni co do klasyfikacji produktów i określenia taryfy.
Prawo pobrania próbek przywiezionego towaru do dalszej kontroli i badań przysługuje
również innym instytucjom państwowym.
Do niedawna każda przesyłka podlegała testowi w celu zbadania jej zgodności z
wymaganymi normami, niezależnie od tego, czy poprzednia partia przesyłek danego
eksportera została przyjęta czy odrzucona, co wiązało się z każdorazowym
przeprowadzaniem badań i kontroli. Od niedawna EOS zaczął korzysta z „historii
produktów”, eksporterów i importerów. Oznacza to, że gdy produkt importowany jest po raz
pierwszy, musi przejść przez pełną kontrolę. Jeśli natomiast importowany jest wielokrotnie
3
w ciągu roku i pomyślnie przechodzi przez wszystkie procedury kontrolne, podlega
uproszczonej kontroli.
4. Certyfikacja wyrobów
Egipski Znak Jakości (Quality Mark) oparty jest na międzynarodowych normach
określonych w ISO/IEC Guide 28/1982. Dekret Prezydencki 392/1979 stanowi, że organem
udzielającym zezwoleń na zastosowanie Znaku Jakości wobec towarów i produktów
przemysłowych jest EOS. Licencję Znaku Jakości zdobyć mogą wyłącznie towary
wyprodukowane w Egipcie, ponieważ jej przyznanie wiąże się nie tylko z testowaniem
produktu, ale też inspekcją całej linii produkcyjnej, podobnie jak w przypadku aprobaty
ISO. Egipski Znak Jakości nie jest więc osiągalny dla produktów importowanych, ze
względu na brak możliwości kontroli produkcji danej firmy.
EOS nadaje również licencję Znak Zgodności (Conformity Mark) dla wyrobów
bezpieczeństwa i Znak Halal (Halal Mark) dla produktów żywnościowych.
5. Akredytacja
Dekret Prezydencki 312/1996 ustanowił Egipską Radę Akredytacyjną (Egyptian
Accreditation Council - EGAC) jako jedyny organ krajowy dla oceny i akredytacji instytucji
przeprowadzających testy zgodności i inspekcje produktów oraz systemów a także
personelu. EGAC podlega Ministerstwu Handlu i Przemysłu. EGAC kierowany jest przez
Zarząd składający się z 14 członków, reprezentujących zainteresowane organy i instytucje
okołobiznesowe.
6. Opakowanie:
Art. Nr 74 Przepisów Importowych i Eksportowych stanowi, że opakowanie
powinno odpowiednio zabezpieczać produkt, a produkt powinien zajmować całą przestrzeń
pojemnika. Jeśli pojemnik jest drewniany konieczne są oficjalne dokumenty stwierdzające,
że nie zawiera on szkodliwych dla drewna insektów.
7. Próbki
Pobieranie próbek i i ich kontrola należą do obowiązków GOEIC, jednak niektóre
produkty mogą podlegać kontroli również innych zainteresowanych instytucji.
Przykładowo, w wypadku produktów żywnościowych prawo do pobierania próbek z każdej
zaimportowanej przesyłki mają następujące podmioty:
- Departament Promieniowania Ministerstwa Energetyki i Energii Elektrycznej
- Ministerstwo Zdrowia
- Ministerstwo Rolnictwa
- Ministerstwo Handlu i Przemysłu
Każda agencja pobiera próbkę i testuje ją samodzielnie.
8. Okres ważności i specyfikacje produktu
W 1994 r. egipski rząd wydał dekret, zgodnie z którym w momencie wwozu na teren
Egiptu nie może upłynąć więcej niż 50% okresu trwałości wwożonego produktu
spożywczego. Ponadto Egipt stosuje normy okresu trwałości niektórych towarów
nieżywnościowych, takich jak np. strzykawki czy cewniki. Produkty typu mleko, nabiał,
mięso, ryby, drób posiadają okres trwałości określony przez EOS. Eksporterzy do Egiptu
4
muszą mieć świadomość, że okres trwania procedur importowych i celnych wynosi co
najmniej 2 tygodnie, dlatego też okres trwałości musi być odpowiednio dłuższy.
9. Konkluzje
Normy i regulacje:
- Ok. 80% norm przemysłowych odpowiada normom europejskim/
międzynarodowym
- Brak jasnego podziału na normy obowiązkowe i dobrowolne
- Część norm obowiązkowych opiera się na pojęciu jakości, podczas gdy w UE
normy odnosza się do bezpieczeństwa, ochrony zdrowia i środowiska naturalnego
Laboratoria
- Zaledwie 30% laboratoriów posiada międzynarodową akredytację
- Ponad 90% laboratoriów testujących produkty jest własnością państwa
- Koncentracja laboratoriów w Kairze i Aleksandrii
Ocena zgodności
- Brak zasad oceny zgodności i spójności pomiędzy oceną zgodności a testami
laboratoryjnymi i systemem kontroli rynku
System kontroli rynku
- Brak systemu kontroli importowanych produktów opartej na ocenie ryzyka
- Nieskuteczna kontrola rynku wewnętrznego.
Przydatne linki:
Egyptian Organization for Standards and Quality Control (EOS):
http://www.eos.org.eg/Public/en-us/Default
General Organization for Export and Import Control - GOEIC
http://www.goeic.gov.eg/en/
Egyptian Accreditation Council (EGAC)
http://www.egac.gov.eg/
Opracowanie: WPHI w Kairze
5