Spis treści
Transkrypt
Spis treści
Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 Spis treści strona I.Wstęp……………………………………………………………………………………………………………………………2 II.Analiza zasobów Gminy Miejskiej Kwidzyn…………………………………………………………………. 5 1.Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kwidzynie………………………………………………………..5 2.Komenda Powiatowa Policji w Kwidzynie…………………………………………………………………….7 3.Straż Miejska w Kwidzynie……………………………………………………………………………………………8 4.Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Kwidzynie……………………………………………………9 5.Zarządzanie oświatą w Kwidzynie………………………………………………………………………………..10 6. Ochrona zdrowia………………………………………………………………………………………………………..13 7. Organizacje pozarządowe…………………………………………………………………………………………..13 III.Prezentacja sytuacji rodzin w Kwidzynie……………………..…………………………………………….14 IV.Cele programu…………………………………………………………………………………………………...........25 V.Adresaci programu………………………………………………………………………………………………………25 VI.Zadania do realizacji oraz wskaźniki realizacji celu……………………………………………………..26 1.Promowanie rodzinnego stylu życia i odpowiedzialności rodziny naturalnej za los dziecka…………………………………………………………………………………………………………………………26 2.Przeciwdziałanie marginalizacji i degradacji społecznej rodziny…………………………………...26 3.Rozwijanie umiejętności opiekuńczo-wychowawczych rodziny…………………………………….28 4.Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży…………………………………………………29 5.Reintegracja rodziny……………………………………………………………………………………………………..30 VII.Realizatorzy i partnerzy programu………………………………………………………………………………32 VIII.Zasady finansowania………………………………………………………………………………………………….33 IX.Monitoring i ewaluacja…………………………………………………………………………………………………34 X.Bibliografia…………………………………………………………………………………………………………………….35 XI.Spis tabel………………………………………………………………………………………………………………………36 Strona 1 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 I. Wstęp Zgodnie z art. 176 ustawy z dnia 09 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.U. Nr 149, poz.887 ze zm.) do zadań własnych gminy należy opracowanie i realizacja gminnego programu wspierania rodziny. Niniejszy Program stanowić ma kompleksowy system wspierania rodzin z terenu Miasta Kwidzyna. Założenia przyjęte w gminnym programie wspierania rodziny na lata 2012-2014 znajdują swoje uzasadnienie w dokumentach strategicznych na poziomie powiatu, województwa i kraju. W „Strategii Rozwoju Kraju 2007-2015” głównym celem jest podniesienie poziomu i jakości życia mieszkańców Polski: poszczególnych obywateli i rodzin. W Priorytecie 4 Budowa zintegrowanej wspólnoty społecznej i jej bezpieczeństwa wyodrębniono działanie obejmujące promocję polityki integracji społecznej, w tym prorodzinnej, zwłaszcza w zakresie funkcji ekonomicznych, opiekuńczych i wychowawczych. Program zgodny jest także ze „Strategią Rozwoju Województwa Pomorskiego” - wizja do roku 2020, w ramach celu strategicznego 2 – silne, zdrowe i zintegrowane społeczeństwo, w odniesieniu do Priorytetu II. Spójność – oddziaływanie na zmniejszenie zróżnicowań wewnątrz województwa w poziomie rozwoju społecznego, gospodarczego i przestrzennego. W strategii tej zaplanowano następujące działania: - budowa partnerstwa regionalnego na rzecz realizacji aktywnej polityki społecznej; - wspieranie działań na rzecz reintegracji wszystkich grup zagrożonych wykluczeniem; - ograniczenie patologii spolecznych, m. in. poprzez inicjowanie i wspieranie programów profilaktycznych oraz terapeutycznych; - kompleksowe wspieranie funkcjonowania rodziny, w tym tworzenie rozwiazań służących godzeniu pracy zawodowej z wychowywaniem dzieci oraz rozwijanie usług społecznych na rzecz rodziny. Przygotowanie gminnego programu wspierania rodziny na lata 2012-2014 stanowi także uszczegółowienie „Powiatowej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2011-2014”, w której wyodrębniono cel strategiczny: wspomaganie osób i rodzin we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności realizacji potrzeb życiowych i uczestnictwa w życiu społecznym. Strona 2 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 Rekomendację dla Programu stanowi także Narodowy Plan Działań na Rzecz Dzieci na lata 2004-2012 „Polska dla Dzieci”, który dla zapewnienia dzieciom godnych warunków życia w rodzinie odnosi się do celu pomocy i wsparcia dla rodziny, tak by wszystkie dzieci były wychowywane w środowisku pełnej opieki, z uwzględnieniem prymatu form rodzinnych oraz wspieraniu rodzin dysfunkcyjnych w prawidłowym wypełnianiu obowiązków opiekuńczych i wychowawczych. Powyższe priorytety są zgodne z podstawą aksjologiczną ustawy z dnia 09 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastepczej, która w preambule odwołuje się do dobra dzieci, które potrzebują szczególnej ochrony i pomocy ze strony dorosłych, środowiska rodzinnego, atmosfery szczęścia, miłości i zrozumienia, w trosce o ich harmonijny rozwój i przyszłą samodzielność życiową, dla zapewnienia ochrony przysługujacych im praw i wolności. W Programie przedstawiono diagnozę determinant prawnych, społecznych i ekonomicznych ograniczających osiagnięcie stabilności życiowej przez rodzinę naturalną. Analizę sporządzono na podstawie danych będących w dyspozycji Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Kwidzynie, Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Kwidzynie, Sądu Rejonowego w Kwidzynie, Powiatowego Urzędu Pracy w Kwidzynie, Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w Kwidzynie oraz danych uzyskanych z instytucji i organizacji działających na rzecz rodziny. Program zawiera nowe rozwiązania w zakresie wsparcia rodziny, opisuje założone do osiągnięcia cele oraz wymienia instytucje, organizacje i służby włączone w jego realizację. Priorytetem niniejszego programu jest wypracowanie spójnego systemu wsparcia rodziny na terenie Gminy Miejskiej Kwidzyn. Program będzie realizowany w oparciu o następujace akty prawne: - ustawa z dnia 09 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.U. Nr 149, poz. 887 ze zm.) - ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 ze zm.) - ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. z 2010 r. Nr 33, poz. 178 oraz z 2011 r. Nr 112, poz. 654 ze zm.) Strona 3 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 - ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 ze zm.) - ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493 ze zm.) - ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz.U. Nr 112, poz. 654) Strona 4 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 II. ANALIZA ZASOBÓW GMINY MIEJSKIEJ KWIDZYN 1. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kwidzynie Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Pomoc społeczna polega w szczególności na: - przyznawaniu i wypłacaniu świadczeń, - pracy socjalnej, - prowadzeniu i rozwijaniu niezbędnej infrastruktury socjalnej, - analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej, - realizacji zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych, - rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb. Na koniec 2011r. w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Kwidzynie zatrudnionych było 55 osób, w tym 19 pracowników socjalnych. A tym samym spełniony został wymóg zatrudnienia pracowników socjalnych proporcjonalnie do liczby ludności gminy w stosunku jeden pracownik socjalny na 2000 mieszkańców, nie mniej jednak niż trzech pracowników socjalnych. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kwidzynie w zakresie wspierania rodziny realizuje szereg zadań wynikających z ustawy o pomocy społecznej oraz w odpowiedzi na potrzeby społeczne mieszkańców : Praca socjalna – jest zadaniem ukierunkowanym na analizę sytuacji klienta i wskazanie możliwości przezwyciężenia występujących problemów w rodzinie. Zadaniem pracownika socjalnego jest motywacja i wspieranie klienta pomocy społecznej do zmiany zachowań i ukierunkowania na możliwości rozwiązywania problemów. Pracownicy przeprowadzają pierwsze mediacje w sytuacjach konfliktowych a w dalszej pracy prowadzą wiele rozmów, interwencji oraz współpracują z różnymi instytucjami i organizacjami w zakresie rozwiązywania problemów rodziny. Strona 5 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 Poradnictwo specjalistyczne – prowadzone jest nieodpłatnie w celu wspomagania osób i rodzin we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności realizacji potrzeb życiowych i uczestnictwa w życiu społecznym poprzez: - promowanie modelu zdrowej rodziny; wzmocnienie poczucia odpowiedzialności rodziców za własną sytuację życiową, los dzieci; adekwatne spostrzeganie swoich problemów oraz zmianę stylu wychowania dzieci; zwrócenie uwagi na ich indywidualne potrzeby i umiejętności w poszczególnych okresach rozwojowych, a także dostarczanie wiedzy na temat prawidłowego wypełniania obowiązków rodzicielskich, - dostarczanie wiedzy na temat ważnych życiowych umiejętności (radzenia sobie ze stresem, asertywnego zachowania, rozwiązywania konfliktów oraz radzenia sobie w sytuacjach kryzysowych), - przeciwdziałanie rozpadowi rodziny oraz przemocy w rodzinie i jej skutkom; pozyskiwanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego radzenia sobie, budowania podstaw autonomicznego, konstruktywnego funkcjonowania i decydowania o kształcie własnego życia, - zapewnienie pomocy rodzinie i dzieciom sprawiającym problemy wychowawcze; zagrożonym demoralizacją, przestępczością lub uzależnieniami, - współpraca ze szkołami i innymi instytucjami społeczności lokalnej w rozwiązywaniu problemów wychowawczych dzieci i młodzieży, - indywidualne wsparcie psychologiczne dla osób pozostających bez pracy; pomoc ukierunkowana na poprawę funkcjonowania na rynku pracy, radzenie sobie ze stresem, skuteczną komunikacją społeczną; pomoc w poznaniu cech swojej osobowości, preferencji zawodowych, kompetencji społecznych, motywowanie i udzielanie wsparcia w podejmowaniu pozytywnych zmian. Usługi opiekuńcze – świadczenia oferowane osobom przewlekle chorym i niepełnosprawnym w ich środowisku domowym. Pomoc społeczna od dnia 1 maja 2004 r. funkcjonuje na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Tekst jednolity Dz.U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 ze. zm.). Strona 6 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 2. Komenda Powiatowa Policji w Kwidzynie Komenda Powiatowa Policji w Kwidzynie na rzecz poprawy bezpieczeństwa dzieci z terenu Gminy Miejskiej Kwidzyn podejmuje działania o charakterze represyjnym, jak i profilaktycznym. Działania represyjne prowadzone są w stosunku do osób zobowiązanych do zapewnienia odpowiedniej opieki małoletnim, a jednocześnie w sposób drastyczny zaniedbujących swoje obowiązki. Bezpieczeństwo i ochrona dzieci to stałe zadania realizowane w toku codziennej służby przez wszystkich policjantów. W sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia dziecka, braku należytej opieki natychmiastowe działania są podejmowane przez służby interwencyjne. Szczególne działania wobec dzieci są podejmowane w ramach realizacji procedury „Niebieskiej Karty”. W przypadku stwierdzenia obecności małoletnich podczas przeprowadzania interwencji dotyczącej przemocy domowej informacje w tym zakresie są przesyłane do Sądu Rejonowego w Kwidzynie Wydział Rodzinny i Nieletnich. Działania profilaktyczne prowadzone na rzecz poprawy bezpieczeństwa dzieci prowadzone są w ramach realizowanych programów prewencyjnych, skierowanych do różnych grup wiekowych dzieci i młodzieży. Główne programy profilaktyczne realizowane w tym zakresie, to: „Bezpieczeństwo dziecka” Program adresowany do najmłodszych mieszkańców Kwidzyna, dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. W ramach tego programu prowadzone są zajęcia w obszarach: bezpieczne zabawy w domu, na podwórku, na placach zabaw, przestrzeganie zasad bezpieczeństwa w okresie wypoczynku nad wodą, w lesie, na lodowisku, urządzenia elektryczne, zachowanie wobec osób obcych. Organizowane są także spotkania najmłodszych w Komendzie Powiatowej Policji w Kwidzynie, które mają budować zaufanie dzieci do policji. „Bezpieczny wypoczynek” Działania profilaktyczne realizowane w okresie wolnym od nauki szkolnej, tj. w czasie wakacji, ferii zimowych oraz przerw świątecznych głównie przez edukację dzieci i młodzieży na temat bezpiecznych zachowań. W ramach działalności profilaktycznej prowadzono prelekcje przed zakończeniem roku szkolnego, propagowano ulotki „Bezpieczne wakacje”. Strona 7 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 „Bezpieczna droga do szkoły” Powyższe działania realizowane są całorocznie z nasileniem na pierwsze miesiące roku szkolnego i ukierunkowane na uczniów klas pierwszych szkół podstawowych. W ramach działań prowadzone są zajęcia edukacyjne dla pierwszoklasistów połączone z rozdaniem elementów odblaskowych, materiałów edukacyjnych i plakatów. „Bezpieczna szkoła” Działania prowadzone w szkołach wszystkich szczebli m.in. prelekcje, działania dostosowane do wieku uczniów mają na celu kształtowanie bezpiecznych zachowań, wychowanie w poszanowaniu norm prawnych i społecznych oraz budowanie zaufania do Policji. „Działania patologie” W ramach realizacji powyższego działania prowadzone są kontrole zachowań młodzieży w miejscach publicznych pod kątem przestrzegania przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, w tym ujawniania przypadków sprzedaży i podawania napojów alkoholowych wbrew zakazom, rozprowadzania środków odurzających, ujawniania nieletnich pod wpływem alkoholu lub innych środków. 3. Straż Miejska w Kwidzynie Straż Miejska w Kwidzynie w latach 2009-2011 prowadziła szereg działań z zakresu prewencji i profilaktyki dotyczącej dzieci i młodzieży, jak program „Bezpieczny Przedszkolak”, „Bezpieczeństwo w ruchu drogowym” oraz program edukacyjno-promocyjny z zakresu bezpieczeństwa mieszkańców Kwidzyna „Rowerowy Kwidzyn”. Powyższe działania miały za zadanie: - przygotować dzieci do pewnego i bezpiecznego poruszania się po drogach, - zapoznanie dzieci z podstawowymi zasadami obowiązującymi w ruchu pieszym i rowerowym, - wyposażenie dzieci w elementy odblaskowe ( poprawienie widoczności na drodze), Dodatkowo akcje mają wpłynąć na: - wyeliminowanie zagrożeń wynikających z niewłaściwego przygotowania terenów przedszkoli do rozpoczynającego się roku szkolnego, Strona 8 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 - czuwanie nad bezpieczeństwem dzieci w drodze do przedszkola. 4. Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Kwidzynie Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Kwidzynie jest publiczną placówką oświatową, której oferta skierowana jest do dzieci i młodzieży powiatu kwidzyńskiego, a także do ich rodziców i nauczycieli. Zakres kompetencji Poradni obejmuje w szczególności: - diagnozowanie przyczyn trudności w nauce i zachowaniu dzieci i młodzieży, - diagnozowanie dzieci z zaburzeniami wzroku, słuchu, autyzmu, - badanie mowy, - wybiórcze badania psychologiczno – pedagogiczno – logopedyczne dzieci w młodszym wieku szkolnym, - konsultacje, porady dla uczniów, rodziców i nauczycieli, - psychoterapię indywidualną młodzieży, - terapię rodzin, - terapię logopedyczną – indywidualną i grupową, - terapię pedagogiczną – indywidualną i grupową, - terapię dzieci niepełnosprawnych – indywidualną, - terapię dzieci dyslektycznych, - grupy wsparcia, - grupy dla dzieci z problemami interpersonalnymi, - zajęcia dla dzieci zdolnych, - spotkania warsztatowe dla dzieci i młodzieży, - spotkania edukacyjno - informacyjne dla rodziców, - szkoła dla rodziców i wychowawców, - realizacja cyklicznych programów edukacyjnych, wychowawczych, profilaktycznych i korekcyjnych. Strona 9 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 5. Zarządzanie oświatą w Kwidzynie Zadania związane z zarządzaniem oświatą w Gminie Miejskiej Kwidzyn zostały sformułowane w Uchwale Rady Miejskiej w sprawie przyjęcia Programu Wyrównywania Szans Edukacyjnych oraz Wspierania Uzdolnionych Dzieci i Młodzieży z Gminy Miejskiej Kwidzyn. W programie tym przyjęto, iż wyrównywanie szans rozwoju młodego pokolenia to główny cel działań samorządu dla dzieci i młodzieży. Fundamentalne znaczenie ma także tworzenie warunków do samorealizacji młodego pokolenia i wyzwalania jego aktywności społecznej. Co czwarty uczeń/wychowanek kwidzyńskich placówek oświatowych posiada defekty rozwojowe. Większość z nich może i powinna uczyć się w tzw. oddziałach masowych. Jednak dla pewnej grupy dzieci i młodzieży szansą na sukces edukacyjny jest funkcjonowanie oddziałów integracyjnych. Powstała ścieżka kształcenia integracyjnego, na którą składa się Przedszkole z Oddziałami Integracyjnymi, Szkoła Podstawowa Nr 6 z oddziałami integracyjnymi oraz Gimnazjum Nr 3 z oddziałami integracyjnymi. W szkołach bardzo liczną grupę stanowią dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych, wymagające w procesie uczenia się szczególnych warunków, odpowiadających zarówno ich indywidualnym możliwościom, jak i potrzebom. Do grupy tej oprócz uczniów zdolnych i wybitnie zdolnych zalicza się dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się. Z myślą o uczniach o specjalnych potrzebach edukacyjnych w szkołach prowadzone są dodatkowe zajęcia korekcyjno-kompensacyjne czy też zajęcia dydaktyczno - wyrównawcze. Zadaniem dyrektora szkoły/przedszkola jest takie wykorzystanie przyznanych środków finansowych, by: - umożliwić wszechstronny rozwój osobowości ucznia, - podmiotem działania szkoły był uczeń, - wyznacznikiem funkcjonowania placówek była jakość, - zapewnić uczniowi indywidualną drogę rozwoju, - przeciwdziałać problemowi wykluczenia społecznego. Oferta kwidzyńskich szkół związana z całą sferą zadań opiekuńczo – wychowawczych jest bardzo bogata. Poniższa tabela przedstawia wybrane działania opiekuńcze, wychowawcze i profilaktyczne podjęte przez szkoły podstawowe i gimnazja w roku szkolnym 2010/2011. Strona 10 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 Tab.1 Wybrane działania opiekuńcze, wychowawcze i profilaktyczne w roku szkolnym 2010/2011. Działanie Szkoła Podstawowa Nr 2 Zapewnienie bezpieczeństwa i opieki wychowawczej nad uczniami ze szczególnym uwzględnieniem dzieci 6-letnich Realizacja programów wychowawczo- profilaktycznych wśród uczniów klas I-VI: „Spójrz inaczej”, „Spójrz inaczej na agresję”, „Dobry wybór”, „Zgrana klasa”, „Festyn szkolny”, „Kwidzyn moje miasto”, „Każdy uczeń SP2 historię swego miasta zna”, spotkania edukacyjne dla rodziców z zakresu profilaktyki uzależnień (dopalacze). Udzielanie i współorganizowanie pomocy materialnej rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji bytowej: stypendia socjalne, wyprawki szkolne, prowadzenie akcji charytatywnych. Szkoła Podstawowa Nr 4 Realizacja ogólnopolskiego programu „Ratujemy i uczymy ratować”współpraca z WOŚP. Program jest realizowany w klasach III. Realizacja ogólnopolskiego programu wychowawczo- profilaktycznego: „Szkoła bez przemocy”. W ramach programu uczniowie m. in. wzięli udział w konkursie na projekt koszulki z logo programu, wybierali Wychowawcę Roku 2011, uczestniczyli w obchodach Dnia Szkoły bez Przemocy (06.06.2011r.) Realizacja ogólnopolskiego programu „Wolność oddechu-zapobiegaj astmie” koordynowanego przez Państwową Inspekcję Sanitarną. Szkoła Podstawowa Nr 5 Rozpoznawanie indywidualnych potrzeb uczniów oraz analizowanie przyczyn niepowodzeń szkolnych. Minimalizowanie skutków zaburzeń rozwojowych, zapobieganie zaburzeniom zachowania oraz organizowanie różnych form pomocy wychowawczej w środowisku szkolnym i pozaszkolnym ucznia. Podejmowanie działań profilaktyczno- wychowawczych wynikających z programu wychowawczego szkoły w stosunku do uczniów z udziałem rodziców i nauczycieli. Szkoła Podstawowa Nr 6 Zwiększenie umiejętności wychowawczych rodziców. Organizowanie zebrań informacyjnych, edukacyjnych z rodzicami, prowadzenie dziennika elektronicznego, prowadzenie pedagogizacji tematycznych ogólnoszkolnych nt. m.in. profilaktyki uzależnień (dopalacze), szkoły dla rodziców- sposobów radzenia sobie z trudnymi zachowaniami u dzieci (kłamstwo, konflikty, agresja, trudności szkolne). Diagnoza sytuacji wychowawczej. Przeprowadzenie badań ankietowych wśród uczniów nt. m.in. „Zagrożenia dla mojego bezpieczeństwa”, „Nauczyciel-wychowawca”, ankietowanie rodziców dot. oceny szkoły. Współpraca z instytucjami wspomagającymi wychowanie i profilaktykę w celu wzmocnienia i rozszerzenia specjalistycznej pomocy dziecku i rodzinie. Gimnazjum Nr 1 Motywowanie uczniów poprzez nagradzanie- stypendia, wyróżnienie za osiągnięcia (apele, tablica prymusa przedmiotu). Realizacja programu „Trzymaj formę”- kształtowanie prozdrowotnych zachowań, propagowanie zdrowego stylu życia. Strona 11 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 Gimnazjum Nr 2 Gimnazjum Nr 3 Opracowanie „Szkolnego systemu bezpieczeństwa”. Jasno zostały określone działania pracowników szkoły w zjawiskach dotyczących problematyki bezpieczeństwa uczniów tj.: opuszczania przez uczniów terenu szkoły podczas trwania zajęć, używania na lekcjach telefonów komórkowych, zachowań agresywnych wobec innych uczniów, stosowania przemocy fizycznej i psychicznej, niszczenia mienia szkoły, incydentalnego zachowania agresywnego wobec nauczycieli, odmowy wykonania poleceń. Spotkania rodziców uczniów wszystkich klas z funkcjonariuszami KPP w Kwidzynie dotyczące skutków zażywania substancji niedozwolonych (narkotyków i dopalaczy). Kształtowanie postaw kulturalnych i patriotycznych. Warsztaty dla uczniów klas I dotyczące tolerancji przeprowadzone przez psychologów z PPP. Program przeciwdziałania demoralizacji wśród uczniów, współpraca z funkcjonariuszami policji z wydziału dla nieletnich oraz kuratorami zawodowymi. Pogłębianie wiedzy na temat karalności nieletnich za popełnione czyny niezgodne z prawem. Dzień Integracji, Gimnazjada Integracyjna „Razem Łatwiej”.1 Od 1 września 2011 roku funkcjonuje w Kwidzynie Społeczna Szkoła Podstawowa przestało natomiast istnieć Gimnazjum Nr 1. Miasto Kwidzyn przeznacza corocznie środki finansowe na wypłatę stypendiów i innych form pomocy finansowej dla uczniów i młodzieży. Formy pomocy stypendialnej: - stypendia szkolne; uczniom szkół podstawowych, gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych i innym uczniom/słuchaczom spełniającym kryteria zawarte w art. 90b i 90d ustawy o systemie oświaty; będącym w trudnej sytuacji materialnej, wynikającej z niskich dochodów w rodzinie, - stypendia za wyniki w nauce i osiągnięcia sportowe; przekazano dla uczniów klas IV-VI szkół podstawowych i uczniom klas I-III gimnazjów za wyniki w nauce oraz za osiągnięcie wysokich wyników we współzawodnictwie sportowym – stypendia udzielane są zgodnie z regulaminem ustalonym przez dyrektora szkoły, - stypendia zwyczajne; dla studentów uczelni dziennych i uczniów szkół ponadgimnazjalnych, - stypendia naukowe; dla studentów uczelni zagranicznych. 1 Informacja Burmistrza Miasta Kwidzyna o stanie realizacji zadań oświatowych za rok szkolny 2010/2011 Strona 12 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 6. Ochrona zdrowia Działania pomocowe w zakresie profilaktyki na rzecz dziecka i rodziny prowadzą także placówki służby zdrowia. Na terenie Miasta Kwidzyna funkcjonuje 18 zakładów podstawowej opieki zdrowotnej, 14 świadczeniodawców ambulatoryjnej opieki specjalistycznej i 17 poradni specjalistycznych. Prowadzone są ok. 192 prywatne praktyki lekarskie oraz działa 17 aptek i punktów aptecznych. 7. Organizacje pozarządowe W Gminie bardzo aktywnie działają liczne organizacje pozarządowe. Ich praca ukierunkowana jest na potrzeby i oczekiwania mieszkańców. Podejmowanie różnorodnej aktywności na rzecz społeczności lokalnej pozwala na nieograniczony dostęp do kultury, edukacji, rekreacji i aktywnego wypoczynku mieszkańców miasta. Wykorzystanie potencjału tych organizacji pozwoli Gminie stworzyć szeroką i atrakcyjną ofertę również dla rodzin zagrożonych lub już wykluczonych społecznie i przyczyni się do szeroko rozumianej integracji społecznej mieszkańców. Strona 13 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 III. PREZENTACJA SYTUACJI RODZIN W KWIDZYNIE Na dzień 31 grudnia 2011 roku Miasto Kwidzyn liczyło 37368 mieszkańców. W tym samym okresie w Powiatowym Urzędzie Pracy w Kwidzynie zarejestrowanych było 2162 osób bezrobotnych (Miasto Kwidzyn), co stanowi 12,9 % ogółu populacji; z czego ponad połowę bezrobotnych stanowiły kobiety, tj. 1166 osób (53,93 %). Analizując lata wcześniejsze, tj. 2009-2011 warto zauważyć, że szacunkowa stopa bezrobocia w Kwidzynie wzrosła w stosunku do lat poprzednich (Tab. 2). W obserwowanych przez nas latach nie zmienił się natomiast odsetek kobiet pozostających bez pracy, które stanowiły w tych 3 latach połowę osób bezrobotnych. Tab.2 Szacunkowa stopa bezrobocia w Kwidzynie w latach 2009-2011 14 12 12,9 10,8 10 9,9 8 Stopa bezrobocia 6 4 2 0 2009 rok 2010 rok 2011 rok Odnosząc się do zarejestrowanych osób bezrobotnych do 25 roku życia i osób długotrwale bezrobotnych w minionym okresie procentowo wartości te kształtowały się między: 22,01 % w 2009 r. do 18,73 % w 2011 r. – do 25 r.ż. oraz 36,22 % w 2009 r. do 35,85 % w 2011 r. W obu zatem przedziałach można zauważyć niewielki spadek. W analizowanych przez nas latach 2009-2011 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kwidzynie działając w zakresie wspierania rodziny realizował szereg zadań wynikających z ustawy o pomocy społecznej obejmował swoją pomocą (bez względu na rodzaj świadczonej pomocy) od 1554 w 2010 roku do 1668 rodzin w 2011 roku. Szczegóły przedstawia Tab. 3. Strona 14 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 Pomoc społeczna polega w szczególności na przyznawaniu i wypłacaniu świadczeń, pracy socjalnej, prowadzeniu i rozwijaniu niezbędnej infrastruktury socjalnej, analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej, realizacji zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych, czy też rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb. Tab.3 Typy rodzin objętych pomocą społeczną Rok 2009 WYSZCZEGÓLNIENIE Liczba rodzin Rok 2010 Rok 2011 Liczba Liczba Liczba Liczba osób w rodzin osób w rodzin rodzinach rodzinach Liczba osób w rodzinach RODZINY OGÓŁEM (wiersz 2+3+4+5+6+7) 1 1636 3578 1554 3255 1668 3524 o liczbie osób: 1 2 842 842 851 851 908 908 2 3 237 474 217 434 219 438 3 4 199 597 185 555 211 633 4 5 213 852 169 676 184 736 5 6 89 445 76 380 101 505 6 i więcej 7 56 368 56 359 45 304 w tym (z wiersza 1) rodziny z dziećmi ogółem (wiersz 9+10+11+12+13+14+15) 8 633 2370 569 2115 607 2250 o liczbie osób: 1 9 256 712 233 632 249 686 2 10 229 873 198 735 220 832 3 11 100 478 95 462 94 452 4 12 32 193 20 120 30 177 5 13 11 72 17 114 11 75 6 14 2 17 4 33 1 8 15 3 25 2 19 2 20 7 i więcej Strona 15 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 RODZINY NIEPEŁNE ogółem (wiersz 17+18+19+20) 16 285 824 274 812 292 917 o liczbie dzieci: 1 17 127 254 122 245 140 321 2 18 94 282 93 281 92 299 3 19 43 172 37 156 39 171 4 i więcej 20 21 116 22 130 21 126 Analizując, z jakich powodów MOPS udzielał pomocy swoim świadczeniobiorcom, możemy stwierdzić, iż bez względu na rok, w którym udzielano pomocy od lat dominują niezmiennie te same przyczyny, tj. 1) ubóstwo*, 2) bezrobocie, 3) niepełnosprawność, 4) długotrwała lub ciężka choroba, 5) alkoholizm 6) bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego oraz 7) przemoc w rodzinie (*podajemy wg liczby rodzin). W poszczególnych latach liczba rodzin i ilość osób w tych rodzinach ulegała niewielkim wahnięciom, ale widać co najmniej trzy tendencje wzrostowe: bezrobocie – wzrost z 864 rodzin w 2009 roku do 1087 rodzin w 2011 roku, niepełnosprawność – wzrost z 426 rodzin w 2009 roku do 605 rodzin w 2011 roku i bezradność w sprawach opiekuńczowychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego – wzrost z 139 rodzin w 2009 roku do 397 rodzin w 2011 roku. Tab. 4 Powody przyznania pomocy (lata 2009-2011) Rok 2009 Rok 2010 Rok 2011 Liczba rodzin Liczba osób w rodzinach Liczba rodzin Liczba osób w rodzinach Liczba rodzin Liczba osób w rodzinach Ubóstwo 1215 2430 1116 2165 1254 2526 Sieroctwo 0 0 0 0 0 0 Bezdomność 123 132 128 135 137 139 Potrzeba ochrony macierzyństwa 26 88 29 96 79 391 W tym: wielodzietność 6 37 2 12 42 273 Bezrobocie 864 1950 838 1867 1087 2535 Niepełnosprawność 426 631 441 704 605 1127 POWÓD TRUDNEJ SYTUACJI ŻYCIOWEJ Strona 16 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 Długotrwała lub ciężka choroba 266 494 313 542 356 682 Bezradność w sprawach opiek.wychowawczych - ogółem 139 380 153 385 397 1150 W tym: rodziny niepełne 61 181 58 166 290 913 14 95 17 108 5 30 Przemoc w rodzinie 89 305 54 179 65 222 Potrzeba ochrony ofiar handlu ludźmi 0 0 0 0 0 0 168 237 157 223 178 241 Narkomania 3 4 4 5 4 8 Trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego 24 29 23 26 26 31 Brak umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze 1 1 0 0 0 0 Trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą 0 0 2 10 4 21 Zdarzenie losowe 2 5 0 0 5 10 Sytuacja kryzysowa 8 25 6 23 5 21 Klęska żywiołowa lub ekologiczna 0 0 0 0 0 0 rodziny wielodzietne Alkoholizm Oprócz udzielanej pomocy finansowej MOPS świadczy także pomoc niematerialną w trzech podstawowych formach: poradnictwa specjalistycznego (prawnego, psychologicznego i rodzinnego), interwencji kryzysowych i pracy socjalnej. Jak widać na poniższej tabeli (Tab. 5) wzrosła znacznie liczba rodzin, w których prowadzona jest praca socjalna – ze 139 rodzin w 2009 roku do 292 rodzin w 2011 roku. Tab.5 Formy pomocy niematerialnej Rok 2009 Rok 2010 Rok 2011 FORMY POMOCY PORADNICTWO SPECJALISTYCZNE INTERWENCJA KRYZYSOWA PRACA SOCJALNA Liczba rodzin Liczba osób w rodzinach Liczba rodzin Liczba osób w rodzinach Liczba rodzin Liczba osób w rodzinach 282 1034 264 929 268 827 8 25 6 23 5 21 139 324 178 364 292 549 Strona 17 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 Dane ukazujące liczbę przyznanych posiłków dla dzieci prezentuje Tab.6: Tab.6 Ilość dzieci korzystających z posiłków POSIŁKI Rok 2009 Rok 2010 Rok 2011 Liczba dzieci, którym przyznano decyzją świadczenie Liczba rodzin 719 700 707 425 378 409 Liczba osób w rodzinach 1628 1419 1607 Według posiadanych przez nas danych (stan z 30.08.2010 r.) w szkołach podstawowych i gimnazjach liczebność uczniów wynosiła 3889 dzieci, natomiast w przedszkolach w roku szkolnym 2010/2011 – 1480 wychowanków (z czego 102 dzieci było spoza Kwidzyna). Ilość uczniów w szkołach ponadgimnazjalnych w analogicznym okresie wynosiła 3056 osób, z czego 2584 stanowiły osoby, które nie ukończyły 18 roku życia. Uczniowie ci objęci są pomocą Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Kwidzynie, która jest publiczną placówką oświatową i której oferta skierowana jest między innymi do dzieci i młodzieży z terenu Miasta Kwidzyna, a także do ich rodziców i nauczycieli. W obecnym roku szkolnym Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Kwidzynie obejmuje swoją opieką 18 tys. uczniów w 79 placówkach*. PPP realizowała m.in. warsztaty dla dzieci i młodzieży (ogółem ilość uczestników – 1612), wykłady i prelekcje dla dorosłych (ogółem ilość uczestników – 1485), czy też programy profilaktyczno-wychowawcze (ogółem ilość uczestników – 537). Powyższe dane dotyczą roku szkolnego 2010/2011. (* Teren działania Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Kwidzynie obejmuje Miasto Kwidzyn, Gminę Kwidzyn, Gminę Sadlinki, Gminę Gardeja, Gminę Ryjewo, Miasto-Gminę Prabuty). Dla dzieci wymagających wsparcia przewidziano też opiekę w świetlicach środowiskowych, które podobnie jak PPP, prowadzą program socjoterapeutyczny – działanie to jest realizowane przez Stowarzyszenie Rodzin Katolickich. W 3-letnim okresie najmniej dzieci, bo 102 osoby, korzystało z tej formy zajęć w 2011 roku. Szczegóły – Tab. 7 Strona 18 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 Tab. 7 Ilość dzieci objęta opieką w świetlicach środowiskowych 120 120 114 115 110 105 102 Liczba dzieci 100 95 90 2009 rok 2010 rok 2011 rok W latach 2009-2011 na terenie Kwidzyna funkcjonowało od 75 do 65 rodzin zastępczych, w których przebywało łącznie ponad 100 dzieci – można tutaj zaobserwować małą tendencję spadkową, choć zarazem z każdym rokiem przybywało też dzieci, które były umieszczane w środowisku zastępczym – z 16 do 20 dzieci. Szczegóły przedstawia Tab.8. Tab.8 Liczba dzieci umieszczonych i przebywających w rodzinach zastępczych oraz ogólna liczba rodzin zastępczych 120 112 109 106 100 80 75 65 65 60 40 20 16 17 20 2009 rok 2010 rok 2011 rok 0 Liczba dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych Liczba dzieci przebywających w rodzinach zastępczych Liczba rodzin zastępczych, które objęły dzieci opieką i wychowaniem Strona 19 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 Zarazem przybywało również osób z terenu Kwidzyna, które zostały objęte przez PCPR w Kwidzynie procesem usamodzielnienia (w tym pomocą na kontynuowanie nauki, usamodzielnienie i zagospodarowanie) – szczegóły poniżej. Tab.9 Liczba usamodzielnionych osób 60 50 52 57 46 40 30 Liczba osób 20 10 0 2009 rok 2010 rok 2011 rok Spośród rodzin pozostających pod nadzorem kuratora sądowego widać, że liczba tych rodzin nie zmienia się znacząco w analizowanym 3-letnim okresie i kształtuje się na poziomie 150 rodzin, przy czym są to zarówno rodziny, w których jedno, bądź dwoje rodziców ma ograniczoną władzę rodzicielską. W obu przypadkach nie odnotowano w latach 2009-2011 zwiększenia liczby takich rodzin – szczegóły w Tab.10. Warto także podkreślić zmniejszenie liczby nieletnich pozostających pod nadzorem kuratora sądowego – Tab.11. Strona 20 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 Tab.10 Sprawy pozostające pod nadzorem kuratora sądowego sprawującego nadzór nad sposobem wykonywania władzy rodzicielskiej przez rodziców nad małoletnimi dziećmi 250 203 200 200 176 150 100 80 71 75 70 75 70 2010 rok 2011 rok 50 0 2009 rok Liczba rodzin, w których jeden z rodziców ma ograniczoną władzę rodzicielską lub został jej pozbawiony Liczba rodzin, w których oboje rodziców ma ograniczoną władzę rodzicielską Liczba małoletnich dzieci w rodzinach, które pozostają pod nadzorem kuratora sądowego Tab.11 Nieletni pozostający pod nadzorem kuratora sądowego, którzy na dzień 31.12.2011 r. nie ukończyli 18 lat 95 92 90 90 85 80 78 75 70 2009 rok 2010 rok 2011 rok Strona 21 Liczba osób Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 Analizując działania Komendy Powiatowej Policji w Kwidzynie w latach 2009-2011 wobec rodzin (zwłaszcza pod kątem nieletnich) można zaobserwować dwie główne tendencje: 1) spadek liczby wniosków kierowanych do Sądu Rejonowego w Kwidzynie w sprawach nieletnich i 2) wzrost liczby wniosków kierowanych do Sądu Rejonowego w Kwidzynie w sprawach opiekuńczych. Na uwagę zasługuje również zmniejszenie liczby nieletnich zatrzymywanych pod wpływem alkoholu i z kolei zwiększenie od 2009 roku liczby nieletnich używających narkotyków, bądź środków psychoaktywnych. Szczegóły w Tab. 12. Tab. 12 Działania podejmowane przez KPP w Kwidzynie w rodzinach, gdzie stwierdzono zaniedbania opiekuńcze, przejawy patologii (alkoholizm, narkomania, przemoc domowa oraz przestępczość i demoralizacja nieletnich) 120 118 112 100 94 80 60 46 49 53 48 57 53 41 40 45 38 36 28 26 20 0 2009 rok 2010 rok 2011 rok Wnioski do SR w sprawie nieletnich Wnioski do SR w sprawach opiekuńczych Wnioski do MKRPA o przymusowe leczenie odwykowe Nieletni pod wpływem alkoholu Przestępstwa z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii Strona 22 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 Odnosząc się do liczby interwencji w rodzinach w latach 2009-2011 odnotowujemy znaczący wzrost liczby interwencji – z 431 w 2009 r. do 732 w 2011 r., czyli prawie 1,7 razy więcej; przy czym ilość sporządzanych Niebieskich Kart spadła z 121 w 2009 r. do 82 w 2011 r. – więcej w Tab. 13. Tab. 13 Ilość interwencji w rodzinach 800 732 700 631 600 500 431 400 300 200 121 100 64 82 2010 rok 2011 rok 0 2009 rok Ilość przeprowadzonych interwencji domowych Ilość sporządzonych Niebieskich Kart Uwzględniając działania Straży Miejskiej w Kwidzynie warto odnotować, że w latach 20092011 SM prowadziła szereg działań z zakresu prewencji i profilaktyki dotyczącej dzieci i młodzieży – łącznie różnego rodzaju programami edukacyjno-profilkatycznymi objęto 9000 dzieci. Największym zagrożeniem zdrowia dzieci i młodzieży, mieszkańców Gminy Miejskiej Kwidzyn są choroby układu oddechowego. Kolejnymi pod względem ilościowym problemami zdrowotnymi są zaburzenia refrakcji i akomodacji oka oraz zniekształcenia kręgosłupa. Znaczący problem stanowi także otyłość wśród dzieci. Szczegółowe wyróżnienie poszczególnych zaburzeń i chorób obrazuje Tab. 14. Strona 23 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 Tab. 14 Najczęstsze schorzenia dzieci i młodzieży w 2010 roku Liczba dzieci i młodzieży Rodzaj schorzenia nowotwory 4 niedokrwistość 37 choroby tarczycy 54 cukrzyca 9 otyłość 106 upośledzenie umysłowe 28 padaczka 21 dziecięce porażenie mózgowe 11 zaburzenia refrakcji i akomodacji oka 166 choroba nadciśnieniowa 20 dychawica oskrzelowa 290 alergie skórne 90 alergie pokarmowe 49 zniekształcenia kręgosłupa 152 choroby układu moczowego 13 wady rozwojowe lub choroby układu nerwowego 12 choroby narządów płciowych 5 choroby układu krążenia 27 choroby układu mięśniowo-kostnego i tkanki łącznej – choroby reumatyczne – choroby układu trawiennego – Dane NZOZ im. Św. Łukasza, NZOZ „SANMED”, NZOZ „Mediana” SC, NZOZ „MEDICUS”, Centrum Medycyny Pracy w Kwidzynie. Strona 24 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 IV. CELE PROGRAMU: 1.CEL GŁÓWNY: Rodzina w Kwidzynie silniejsza i odpowiedzialna za swój los, tworząca lepsze warunki prawidłowego rozwoju i opieki wszystkim swoim członkom. 2. CELE SZCZEGÓŁOWE: 1. Promowanie rodzinnego stylu życia i odpowiedzialności rodziny naturalnej za los dziecka 2. Przeciwdziałanie marginalizacji i degradacji społecznej rodziny 3. Rozwijanie umiejętności opiekuńczo - wychowawczych rodziny 4. Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży 5. Reintegracja rodziny V. ADRESACI PROGRAMU: Program wspierania rodziny stanowi sposób realizacji miejskiej polityki rodzinnej mającej na celu przywrócenie rodzinie zdolności do wypełniania funkcji opiekuńczo - wychowawczych. Adresatami programu są rodziny mające trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo – wychowawczych, w których występują różnego rodzaju dysfunkcje oraz zagrożenie umieszczenia dzieci w pieczy zastępczej. Strona 25 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 VI. ZADANIA DO REALIZACJI ORAZ WSKAŹNIKI REALIZACJI CELU Cel szczegółowy 1: Promowanie rodzinnego stylu życia i odpowiedzialności rodziny naturalnej za los dziecka W wymiarze zarówno jednostkowym, jak i społecznym niezmiernie ważne staje się promowanie rodzinnego stylu życia i odpowiedzialności naturalnej rodziny za los dziecka. Bezcenne jest, aby dzieci mogły wychowywać się w prawidłowo funkcjonujących rodzinach, dlatego istotne są działania mające na celu wzmocnienie rodziny w sprawowaniu jej podstawowych funkcji. Zadania do realizacji: - tworzenie kampanii edukacyjnych na rzecz umacniania wartości rodziny, - inicjowanie różnorodnych form integracji rodzin (festyny, warsztaty, spotkania), - organizowanie konsultacji i poradnictwa specjalistycznego, - promowanie prawidłowego modelu rodziny oraz edukowanie rodzin w zakresie właściwego wypełniania ról rodzicielskich ( np. w ramach „Szkoły dla rodziców”). Wskaźniki realizacji celu: - ilość artykułów i programów pojawiających się w lokalnych mediach, - ilość inicjatyw na rzecz rodziny, - ilość osób korzystających z konsultacji i poradnictwa specjalistycznego. Cel szczegółowy 2: Przeciwdziałanie marginalizacji i degradacji społecznej rodziny Jak wynika z przeprowadzonych w Polsce badań „podstawową przyczyną umieszczania dzieci w różnych formach opieki zastępczej jest brak realnej pomocy rodzinie zmarginalizowanej lub rodzinie w kryzysie. Dlatego istotą proponowanych rozwiązań jest stworzenie spójnego systemu opieki nad dzieckiem i rodziną jeżeli ma ona trudności w prawidłowym wypełnianiu swoich funkcji. Strona 26 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 Działania podejmowane w ramach tego systemu powinny zapewnić rodzinie taką pomoc, aby w jej efekcie wyeliminowane zostało zagrożenie zabrania dziecka z rodziny lub zapewniony szybki do niej powrót dla tych dzieci, które z uwagi na ich dobro, okresowo musiały zostać umieszczone poza rodziną”2 Zadania do realizacji: - dostarczenie świadczeń z pomocy społecznej rodzinom żyjącym w trudnych warunkach materialnych, - aktywizacja zawodowa rodzin z problemem bezrobocia, - zaspokajanie potrzeb osób niepełnosprawnych, - pomoc w dostępie do przedszkoli, współfinansowanie pobytu dzieci z rodzin wymagających wsparcia, - zapewnienie dzieciom i młodzieży z rodzin ubogich posiłku w szkole, - pomoc w zaopatrzeniu dzieci w artykuły szkolne i podręczniki, - udzielenie dzieciom i młodzieży stypendiów, - współfinansowanie wypoczynku dzieci i młodzieży z rodzin ubogich, - monitorowanie sytuacji zdrowotnej dzieci z rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych (kontakt z punktami szczepień, lekarzem rodzinnym). Wskaźniki realizacji celu: - procent świadczeniobiorców Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Kwidzynie w stosunku do ogółu mieszkańców, - liczba bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Kwidzynie uczestniczących w szkoleniach, - liczba bezrobotnych mieszkańców Kwidzyna podejmujących zatrudnienie, - liczba usług opiekuńczych wśród osób niepełnosprawnych pozostających w rodzinie, - liczba dzieci z rodzin wymagających wsparcia korzystających z edukacji przedszkolnej, - liczba dzieci i młodzieży korzystających z dożywiania w szkole, - liczba dzieci objętych pomocą w formie zaopatrzenia w artykuły szkolne i podręczniki, 2 Założenia projektu ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa 2009 Strona 27 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 - liczba dzieci i młodzieży, które otrzymały stypendia, - liczba dzieci uczestniczących w organizowanym wypoczynku, - liczba rodzin objętych monitoringiem w zakresie sytuacji zdrowotnej. Cel szczegółowy 3: Rozwijanie umiejętności opiekuńczo - wychowawczych rodziny Obok rodzin dobrze funkcjonujących, które potrafią sprostać wyzwaniom codziennego życia, istnieją te dotknięte różnymi problemami i dysfunkcjami. Należą do nich między innymi: ubóstwo, uzależnienia, bezrobocie, niezaradność życiowa, niewydolność wychowawcza, przemoc w rodzinie. Czynniki powstawania problemów i trudności mogą być różne, istotne jest jednak, by dobrze funkcjonujący system lokalny wspierał rodzinę w sytuacjach kryzysowych, tak aby mogła ona odzyskiwać równowagę i funkcjonować samodzielnie. Zewnętrzna interwencja w życie rodzinne powinna być nastawiona na uruchomienie potencjału i zasobów tkwiących w rodzinie oraz wyposażenie jej w nowe umiejętności, przydatne w przezwyciężaniu problemów. Zadania do realizacji: - udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów socjalnych, psychologicznych, wychowawczych z dziećmi, - podejmowanie działań interwencyjnych i zaradczych w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dzieci i rodzin, - pozyskiwanie i szkolenie rodzin wspierających, - prowadzenie placówek wsparcia dziennego dla dzieci, - organizowanie narad, spotkań służących doskonaleniu systemu współpracy instytucji i organizacji, - podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników socjalnych, asystentów rodziny, pedagogów, psychologów w zakresie pracy z dziećmi i rodziną. Strona 28 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 Wskaźniki realizacji celu: - liczba rodzin w kryzysie korzystających z poradnictwa rodzinnego, psychologicznego, prawnego, - liczba rodzin skierowanych do Zespołu Interdyscyplinarnego, - liczba rodzin korzystających z pomocy asystenta rodziny, - liczba rodzin wspierających, - liczba dzieci korzystających z placówek wsparcia dziennego, - liczba narad i spotkań poświęconych doskonaleniu współpracy pomiędzy instytucjami i organizacjami, - liczba szkoleń, w których wzięli udział specjaliści pracujący z dzieckiem i rodziną. Cel szczegółowy 4: Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży Dzieci i młodzież często potrzebują szczególnego wsparcia skierowanego na osiąganie sukcesów edukacyjnych, rozwijanie zdolności i szczególnych umiejętności, usuwanie zaburzeń i dysharmonii w rozwoju psychospołecznym oraz wzmacnianie roli rodziny w tworzeniu właściwych postaw wobec wymagań szkoły i pozytywnej motywacji do nauki szkolnej. Zadania do realizacji: - pomoc w wyrównywaniu i uzupełnianiu braków edukacyjnych dzieci i młodzieży z rodzin szczególnie zaniedbanych, niepełnosprawnych, z dysfunkcjami rozwojowymi, - wsparcie dzieci z rodzin nie posiadających możliwości finansowych w rozwijaniu uzdolnień, - rozwój i wzbogacanie programów profilaktycznych i edukacyjnych, - współpraca międzyinstytucjonalna na rzecz aktywizacji społecznej, edukacyjnej i zawodowej dzieci i młodzieży. Strona 29 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 Wskaźniki realizacji celu: - liczba dzieci objętych wsparciem w szkołach integracyjnych, - liczba dzieci korzystających z oferty placówek wsparcia dziennego, - liczba programów skierowanych do dzieci ze szczególnymi uzdolnieniami a znajdującymi się w trudnej sytuacji materialnej, - liczba dzieci i młodzieży uczestniczących w programach profilaktycznych, korekcyjnokompensacyjnych, wyrównawczych, - liczba podjętych inicjatyw na rzecz aktywizacji społecznej, edukacyjnej i zawodowej dzieci i młodzieży. Cel szczegółowy 5: Reintegracja rodziny Pojęcie reintegracji rodziny oznacza „planowy proces odbudowywania więzi w rodzinach, w których na skutek kryzysu więzi te zostały zerwane lub nadwyrężone od udzielenia informacji, nawiązania i podtrzymywania kontaktu, do faktycznego powrotu dziecka do rodziny biologicznej”3 Zadania do realizacji: - zapobieganie trwałej dezintegracji rodziny w wyniku przedłużającego się rozdzielenia jej członków, - upowszechnianie wiedzy prawnej; obowiązek alimentacyjny rodziców naturalnych, - kształtowanie prawidłowych postaw rodzicielskich, - przełamywanie uprzedzeń do osób sprawujących pieczę zastępczą oraz instytucji wspierania rodziny. Wskaźniki realizacji celu: - liczba dzieci powracających do rodzin naturalnych w wyniku zmiany formy ograniczenia bądź przywrócenia władzy rodzicielskiej, 3 M. Kolankiewicz (red.): Zagrożone dzieciństwo. Rodzinne i instytucjonalne formy opieki, Warszawa 1998, s. 108 Strona 30 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 - liczba rodzin współpracujących z asystentem rodziny, - zmiana ilościowa i jakościowa kontaktów rodziców naturalnych z dziećmi objętymi pieczą zastępczą oraz zaangażowania w proces wychowawczy ( ilość i częstotliwość spotkań, urlopowań do domu rodzinnego, udział w zebraniach szkolnych). Czas realizacji działań: Działania ciągłe na lata 2012 -2014 Strona 31 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 VII. REALIZATORZY I PARTNERZY PROGRAMU Realizacja programu odbywać się będzie na zasadach współpracy z jednostkami administracji rządowej i samorządowej, właściwymi organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami oraz osobami specjalizującymi się w działaniach na rzecz dziecka i rodziny. Instytucje działające na terenie Gminy Miejskiej Kwidzyn należące do systemu profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną, które przyczyniły się do przygotowania programu, a tym samym wytyczyły zadania w programie, to: - Urząd Miejski w Kwidzynie, - Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kwidzynie, - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kwidzynie, - Zespół Kuratorów Zawodowych Rodzinnych Sądu Rejonowego w Kwidzynie, - Komenda Powiatowa Policji w Kwidzynie, - Straż Miejska w Kwidzynie, - Powiatowy Urząd Pracy w Kwidzynie, - Placówki oświatowo-wychowawcze, - Zakłady opieki zdrowotnej, - Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna w Kwidzynie. Realizacja programu odbywać się będzie we współpracy z: - Organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz dziecka i rodziny, - Parafiami. Program jest zobowiązaniem do realizacji przyjętych celów i zadań przez instytucje i organizacje działające na rzecz dziecka i rodziny. Strona 32 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 VIII. ZASADY FINANSOWANIA Finansowanie programu odbywać się będzie na podstawie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, ze środków na realizację programów rządowych oraz pozyskiwanych z funduszu UE. Środki finansowe na realizację zadań będą uwzględniane w rocznych planach finansowych poszczególnych jednostek. Strona 33 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 IX. MONITORING I EWALUACJA W okresie obowiązywania program jest analizowany w procesie monitoringu. Monitoring programu odbywa się poprzez: coroczne raportowanie i ocenę zgodności faktycznego postępu z założeniami i celami programu, ocenę nowych wyzwań i zagrożeń, uaktualnienie programu w odpowiedzi na potrzeby społeczne. Ewaluacji podlegają: - standard i dostępność usług, - stopień i realizacja celów. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Kwidzynie sporządza sprawozdania rzeczowofinansowe z zakresu wspierania rodziny oraz przekazuje je właściwemu wojewodzie. W terminie do dnia 31 marca każdego roku Burmistrz Miasta Kwidzyna składa Radzie Gminy roczne sprawozdanie z realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny oraz przedstawia potrzeby związane z realizacją zadań. Strona 34 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 X. BIBLIOGRAFIA Człowiek w obliczu wykluczenia i marginalizacji społecznej. Wokół zagadnień teoretycznych. Red. K. Białobrzeska, S. Kawula, Toruń 2006 Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej. Red. D.Lalak, T.Pilch, Warszawa 1999 Kawula S., Brągiel J., Janke A.W., Pedagogika rodziny. Obszary i panorama problematyki, Toruń 2000 Krasiejko I., Metodyka działania asystenta rodziny. Podejście skoncentrowane na rozwiązaniach w pracy socjalnej, Katowice 2010 Zagrożone dzieciństwo. Rodzinne i instytucjonalne formy opieki. Red. Kolankiewicz M., Warszawa 1998 Inne źródła Informacja Burmistrza Miasta Kwidzyna o stanie realizacji zadań oświatowych za rok szkolny 2010/2011 Informacja Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Kwidzynie w zakresie wspierania rodziny za okres 2009-2011 Informacja Komendy Powiatowej Policji w Kwidzynie dotycząca działań na rzecz poprawy bezpieczeństwa dzieci oraz w zakresie podejmowanych działań w rodzinie za okres 20092011 Informacja Straży Miejskiej w Kwidzynie dotycząca czynności ukierunkowanych na rzecz dziecka i rodziny za okres 2009-2011 Informacja Powiatowego Centrum Pomocy Rodziny w Kwidzynie za okres 2009-2011 Informacja Powiatowego Urzędu Pracy w Kwidzynie za okres 2009-2011 Informacja Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Kwidzynie za rok szkolny 2009/2010; 2010/2011 Informacja Zespołu Kuratorów Zawodowych Rodzinnych Sądu Rejonowego w Kwidzynie za okres 2009- 2011 Informacja zakładów opieki zdrowotnej za rok 2010 Narodowy Plan Działań na Rzecz Dzieci na lata 2004-2012 „Polska dla Dzieci” Powiatowa Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2011-2014 Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015 Założenia projektu ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej nad dzieckiem, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa 2009 Strona 35 Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 - 2014 XI. SPIS TABEL strona Tabela 1 Wybrane działania opiekuńcze, wychowawcze i profilaktyczne w roku szkolnym 2010/2011…………………………………………………………………………………………………………….….……11 Tabela 2 Szacunkowa stopa bezrobocia w Kwidzynie w latach 2009-2011…….….………………………….14 Tabela 3 Typy rodzin objętych pomocą społeczną……………………………………………………………….….……..15 Tabela 4 Powody przyznania pomocy (lata 2009-2011)……………………………………………………….…………16 Tabela 5 Formy pomocy niematerialnej……………………………………………………………………………….………..17 Tabela 6 Ilość dzieci korzystających z posiłków……………………………………………………………………….……..18 Tabela 7 Ilość dzieci objęta opieką w świetlicach środowiskowych………………………………………………..19 Tabela 8 Liczba dzieci umieszczonych i przebywających w rodzinach zastępczych oraz ogólna liczba rodzin zastępczych………………………………………………………………………………………….………19 Tabela 9 Liczba usamodzielnionych osób……………………………………………………………………………………….20 Tabela 10 Sprawy pozostające pod nadzorem kuratora sądowego sprawującego nadzór nad sposobem wykonywania władzy rodzicielskiej przez rodziców nad małoletnimi dziećmi..21 Tabela 11 Nieletni pozostający pod nadzorem kuratora sądowego, którzy na dzień 31.12.20011r. nie ukończyli 18 lat………………………………………………………………………………………………………….21 Tabela 12 Działania podejmowane przez KPP w Kwidzynie w rodzinach, gdzie stwierdzono zaniedbania opiekuńcze, przejawy patologii (alkoholizm, narkomania, przemoc domowa oraz przestępczość i demoralizacja nieletnich)………………………………………………………………..22 Tabela 13 Ilość interwencji w rodzinach………………………………………………………………………………………….23 Tabela 14 Najczęstsze schorzenia dzieci i młodzieży w 2010r…………………………………………………….…….24 Strona 36