Recenzja dr hab. Aleksander Pieniek

dr hab. Aleksander Pieniek
Kraków, dnia 21 listopada 2016 roku
Akademia Sztuk Pięknych
im. Jana Matejki w Krakowie,
Wydział Intermediów
RECENZJA DOKTORSKA
sporządzona w związku z przewodem doktorskim mgr Wojciecha Kowalczyka
w dziedzinie sztuk plastycznych w dyscyplinie sztuki piękne, otwartym
na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
OCENA szczególnej jakości i rozmiaru dorobku artystycznego doktoranta
Wojciech Kowalczyk, urodzony w 1957 roku w Bydgoszczy, ukończył studia pedagogiczne
oraz studia podyplomowe w zakresie kulturoznawstwa. Uprawia twórczość w zakresie
performance art i video art, wystawia instalacje, zajmuje się malarstwem oraz
sformułowanymi przez siebie gatunkami sztuki, takimi jak: GHNO art (sztuka
właściwościowa), KATEEM art (ustalanie kolorów teoretycznych), ALO art (rzeźba
teoretyczna – antyrzeźba teoretyczna), MEZIT art (sztuka pośredników),
HIPERIMPRESJONIZM PARAMETRALNY, ARX art (sztuka komunikacji z osobami zmarłymi),
PLEN art, IMIT art, a także NUN art.
Inicjator i kurator Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Performance „Zdarzenia / Zderzenia
Bydgoskie” – prezentacji sztuki zaproszonych artystów performance art w Galerii BWA w
Bydgoszczy oraz w „Bydgoskim Spichlerza Sztuki”.
W Związku Polskich Artystów Plastyków – Okręg bydgoski pełni funkcję członka Zarządu, jest
także członkiem warszawskiego Stowarzyszenia Artystów Sztuk Innych, uczestniczy w akcjach
warszawskiej grupy artystycznej „Młodzi Sztuką”, jest współzałożycielem Biura Wtrąceń
Artystycznych Bydgoszcz Główna.
Uczestniczył w kilkudziesięciu wystawach, jako autor działań artystycznych, w kraju i za
granicą. Między innymi brał udział w następujących wystawach sztuki i wystąpieniach
artystycznych (wybór), które miały miejsce w:
Galerii „S" przy Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, 1987,
Stowarzyszeniu Artystycznym „Wieża Ciśnień" w Bydgoszczy, 1993, 94, 95, 97,
Muzeum Narodowym w Warszawie na I Ogólnopolskim Festiwalu „Pojawień się i
Wyglądów", 1994,
Klubach „Pod Kątem Prostym" i Mózg" w Bydgoszczy na Festiwalu Sztuki Performance, 1994,
Galerii „Nad Wisłą” na Ogólnopolskich Spotkaniach Młodych Twórców " Oblicza Przemian,
Przemijań" w Toruniu,
Galerii „Moje Archiwum" na Spotkaniach Performerów w Koszalinie, 1994, 1995,
Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie – wystawa „Sztuka na Pomorzu po roku 1945”, 1995,
BWA Słupsk na 1 Spotkaniach Artystów Performance „Performance Polski”, 1995,
Bałtyckiej Galerii Sztuki w Ustce podczas Irlandzko-Polsko-Szkockiego seminarium „Irisch
Days”, 1995,
Galerii „S” w Toruniu na Festiwalu Performerów „Tu Performance", 1995,
BWA Bydgoszcz – Performance, 1995,
Galerii Sztuki BWA Jelenia Góra – „Wieczór z performance”, 1995,
Galerii „Kont” w Lublinie na Festiwalu Sztuki Performance, 1996,
BWA Bydgoszcz na III Biennale Plastyki Bydgoskiej, instalacja, 1996,
podczas IV Międzynarodowych Spotkań Artystów „Zamek Wyobraźni" w Bytowie, 1996,
Międzynarodowego Sympozjum Interdyscyplinarnego w Pile – Młyn, 1996,
w Galerii Monachijskiej Akademii Sztuk Pięknych, Straubingen – wystawa dokumentacji
1996,
Miejska Galerii Sztuki, w Częstochowie – Festiwal Performance, 1997,
podczas VI Międzynarodowego Biennale Sztuki Medialnej „WRO" we Wrocławiu, 1997,
Międzynarodowego Forum Mediów Elektronicznych w Dessau (Niemcy), 1997,
w Galerii „Kont” w Lublinie na Festiwalu Sztuki Performance „Kontperformance 4", 1998,
BWA Bydgoszcz podczas V Biennale Plastyki Bydgoskiej, 1998,
podczas Międzynarodowego Sympozjum Interdyscyplinarnego w Schwarcach (Niemcy),
1998,
w Galerii Szymona Szymankiewicza w Łodzi – Performance art, 1999,
BWA Zielona Góra – Performance art, 1999,
Galerii „Kino” w Warszawie – Performance art, 1999,
Galerii „Forum Fabricum” w Łodzi – Performance art, 1999,
BWA Wrocław, „Performance po polsku”, 2000,
Galerii BWA Gorlice na Międzynarodowym Sympozjum Interdyscyplinarnym, 2000,
BWA Bydgoszcz podczas Spotkań Performerów, 2000,
podczas Międzynarodowych Spotkań Artystów „Zamek Wyobraźni” w Słupsku, Ustce,
Gdańsku i Sopocie, 2000,
w Mińsku (Białoruś) na Międzynarodowym Festiwalu Sztuki Performance "Navinki 2000",
2000,
Galerii „Bunkier Sztuki” w Krakowie na Festiwal Sztuki Współczesnej „Popelita”,
performance, 2000,
Muzeum Narodowym w Warszawie na II Festiwalu „Pojawień się i Wyglądów”, performance,
Alo art, 2001,
Centrum Sztuki Współczesnej w Poznaniu na Międzynarodowych Spotkaniach
Artystów „Continuum 2001", 2001,
Muzeum im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy – Wystawa Sztuki Konceptualnej „Mezit
art”, 2001,
podczas X Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Performance „Zamek Wyobraźni" w Ustce,
2002,
w Muzeum im. L. Wyczółkowskiego w Bydgoszczy – Performance art, 2002,
Galerii „Kont” w Lublinie” na Festiwalu Performance „Kontperformance VI", 2002,
BWA Bydgoszcz na VI Biennale Sztuki Bydgoskiej, 2002,
Galerii Miejskiej w Bydgoszczy – „Zdarzenie/Zderzenie Bydgoskie”, performance, 2002, 2003,
podczas Międzynarodowego Festiwalu Sztuk „Rejs 2003", obiekt, performance, 2003,
w Galerii „Farbiarnia" w Bielsko-Białej – Performance art, 2003,
Galerii „Wozownia" w Toruniu – Performance art, 2003,
Galerii „Nad Wilią" w Wilnie (Litwa) – „Współczesna Sztuka Bydgoska”, 2004,
Galerii „Gratz" w Riegensburgu (Niemcy) – „Polska Sztuka Współczesna”, 2004,
Galerii Krytyków „Pokaz" w Warszawie – Performance art, 2005,
Galerii Miejskiej w Bydgoszczy – „Noc Kulturalna”, performance, 2006,
podczas XIII Festiwalu Sztuki Performance „Zamek Wyobraźni" w Ustce, Słupsku, Toruniu i
Krakowie, 2005,
w Galerii „Klosz” w Gdańsku – Performance art", 2006,
jako uczestnik „Polskiej Sztuki Video" w Sarbrucken (Niemcy), 2006,
w Galerii Miejskiej w Bydgoszczy – Przegląd twórczości członków ZPAP Okręgu Bydgoskiego
„Dzieło Roku", Bydgoszcz, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007,
jako uczestnik 14 Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Performance „Zamek Wyobraźni"
w Broellin (Niemcy), w galerii „OFFicyna" w Szczecinie, 2006,
Międzynarodowego Festiwalu Sztuki „Bulwar Sztuki" w Toruniu – performance, 2006,
w Galerii „Wozownia” w Toruniu – Wystawa z okazji 15. lecia działalności galerii „Nad
Wisłą"; „Zdążyć przed zachodem słońca", performance, 2006,
Galerii „Kuluary” w Warszawie – Wystawa konkursowa „Love jak M", instalacja, 2007,
Muzeum Nadwiślańskim w Kazimierzu Dolnym-Oddział Zamek w
Janowcu nad Wisłą, „Noc Muzeów”, performance, 2007,
Galerii Miejskiej w Bydgoszczy „Wiele Ojczyzn – Ojczyzna Wielu", performance w ramach
współpracy z Teatrem Polskim w Bydgoszczy, (Wojciech Kowalczyk & Danuta Nawrocka),
2007
uczestnictwo w „Survivalu 5” – Przeglądzie Młodej Sztuki w Ekstremalnych Warunkach we
Wrocławiu, instalacja, 2007,
w Muzeum Ziemi Pałuckiej w Żninie „Nadszedł nowy czas”, performance, (Wojciech
Kowalczyk & Danuta Nawrocka), 2007,
Galerii Krytyków „Pokaz" w Warszawie,” Jestem eklektyczny”, performance, (Wojciech
Kowalczyk & Danuta Nawrocka), 2007,
Galerii „Basen” w Warszawie na Festiwalu Sztuki; „Weź to wyłącz”, performance, 2008,
Galerii NRD w Toruniu na Przeglądzie Sztuki Współczesnej, „Egojego”, instalacja, 2008,
Galerii TCK w Tarnowskich Górach na Festiwalu Sztuki Performance, 2008,
podczas obchodów 50. lecie ZPAP Okręgu Bydgoskiego, instalacja w Galerii Miejskiej BWA w
Bydgoszczy, 2008,
Festiwalu Sztuki Performance w Galerii Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja
Kopernika w Toruniu, 2009,
w Galerii „Cut" w Gdyni, Performance art, 2009,
podczas Festiwalu Sztuki Performance „Granice wnętrza" w Galerii „Przychodnia" w
Poznaniu, 2009,
uczestnik Międzynarodowego Pleneru Artystycznego, Wystawa malarstwa w Galerii NDK w
Nowogardzie, 2009,
Festiwalu Sztuki Video „Makro-Mikro" w Centrum Kultury w Słupsku, 2009,
Przeglądu twórczości członków ZPAP Okręgu bydgoskiego „Dzieło Roku 2009", instalacja w
Galerii Miejskiej BWA w Bydgoszczy, 2009,
w Galerii „Ars" w Poznaniu, performance, 2010,
z okazji „Majówki" – Nocy Muzeów w Galerii „Montownia" w Gdańsku, performance, 2010,
w Galerii „Autograf" w Warszawie, performance (Wojciech Kowalczyk & Danuta Nawrocka),
2010,
uczestnik Międzynarodowego Pleneru Malarskiego, Wystawa poplenerowa, performance,
Nowogard, 2010,
Wystawy zbiorowej „Hallo”, obiekt w Galerii Miejskiej BWA Bydgoszcz, 2010,
„Nocy z performance", w Galerii Miejskiej Bydgoszcz, 2010,
w Galerii Miejskiej BWA Bydgoszcz, „Polygonum", akcja, (Wojciech Kowalczyk & Danuta
Nawrocka & Marta Filipiak), 2010,
podczas VI Festiwalu Performance – „Koło Czasu”, (Wojciech Kowalczyk & Danuta Nawrocka)
w Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu, 2010,
uczestnik konkursu „Dzieło Roku 2010", Wystawa członków ZPAP Okręgu bydgoskiego,
obiekty, w Galerii Miejskiej BWA Bydgoszcz, 2011,
w Galerii „Ratuszowa" w Olsztynie, performance, 2011,
w Galerii „Ars" w Poznaniu, instalacja, performance, 2011,
w Galerii „022" i w Domu Artysty Plastyka w Warszawie, performance, 2011,
uczestnik „Akademickiej Przestrzeni Kulturalnej", instalacja, performance, WSG w
Bydgoszczy, 2011,
w Galerii Miejskiej BWA Bydgoszcz „Noc z performance”, 2011,
uczestnik Pierwszej Międzynarodowej Konferencji Artystycznej „Idkart trading 1",
performance, obiekt w Domu Artysty Plastyka w Warszawie, 2011,
V Festiwalu Sztuki Performance „Koło czasu" w CSW w Toruniu, 2011,
autor: „Perfidia Perfearance – performance” na Cmentarzu Prawosławnym w Warszawie, w
Galerii XX1 w Warszawie, 2011,
w Galerii „Wspólna” w Bydgoszczy, performance podczas „Nocy Muzeów”, 2012,
Galerii Miejskiej BWA Bydgoszcz, performance podczas „Nocy Muzeów”, 2012,
uczestnik „Bydgoskiego Spichlerza Sztuki 2012" – Międzynarodowy Festiwal Sztuki
Performance w Muzeum Okręgowym, im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy,
VI Festiwalu Sztuki Performance „Koło czasu" w Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu,
2012,
II Festiwalu Sztuki Young At Art, performance w Domu Artysty Plastyka w Warszawie, 2013,
„Bydgoskiego Spichlerza Sztuki 2013" – Międzynarodowy Festiwal Sztuki Performance, Stary
Rynek i Galeria „Wspólna" w Bydgoszczy, 2013,
VII Festiwalu Sztuki Performance „Koło czasu" w Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu,
2013,
Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Performance „Navinki 2013". Mińsk (Białoruś),
w Domu Artysty Plastyka w Warszawie, performance, 2013,
uczestnik VIII Festiwalu Sztuki Performance „Koło Czasu" w Centrum Sztuki Współczesnej w
Toruniu, 2014,
w Centrum Sztuki „Kartonownia" w Warszawie, performance, 2014,
Galerii Miejskiej BWA Bydgoszcz podczas „Nocy z performance”, 2014,
uczestnik Międzynarodowego Festiwalu Sztuki „Bydgoski Spichlerz Sztuki, 2014, 2015,
performance, Stary Rynek i galeria „Wspólna" w Bydgoszczy, 2014, 2015, udział w Wystawie
interdyscyplinarnej „Ślady" grupy artystycznej „Młodzi Sztuką", performance w Domu
Artysty Plastyka w Warszawie, 2015,
na IX i X Festiwalu Performance „Koło czasu” w Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu,
2015, 2016,
w „Nocy z performance”w Galerii Miejskiej BWA, Bydgoszcz, 2015, oraz 2016 z okazji 25.
lecia Galerii „Nad Wisłą”, performance w Galerii ZPAP w Toruniu, 2016.
Dokumentacja filmowa performances Wojciecha Kowalczyka znajduje się w Centrum Sztuki
Współczesnej w Toruniu i Galerii Miejskiej BWA w Bydgoszczy. Zaprezentowany powyżej
wybór jego wystaw, instalacji i performerskich działań jest dowodem rozległości
zainteresowań i wysokiego stopnia determinacji artystycznej performera. Forma wypowiedzi
teoretycznej, a także sposób opisu dzieła, w przeciwieństwie do charakteru awangardowego
jego postawy artystycznej, konwencjonalna, aczkolwiek jasna i komunikatywna. Oceniam
poziom dorobku Wojciecha Kowalczyka za zadawalający, a stopień przygotowania prac w
związku z przewidywanym trminem obrony doktorskiej jako wystarczający.
OCENA Rozprawy doktorskiej i Dzieła artystycznego oraz Opisu tego dzieła
Przedstawiony przez mgr Wojciecha Kowalczyka tekst rozprawy doktorskiej, zatytułowany:
Autorskie gatunki sztuki jako ewaluacja performance w aspekcie praktycznym i
teoretycznym zawiera zgrupowane w siedmiu rozdziałach rozważania na temat odkrytego
przez autora potencjału jakościowego, obecnego jego zdaniem, w niektórych praktycznych i
teoretycznych odniesieniach do uprawianej przez niego performatywnej aktywności
artystycznej. Wyodrębnione zostały ze znanego autorowi pola performace art i
przedstawione w formie adekwatnych wobec jego twórczości gatunków sztuki. Z niezwykłą
wyrazistością, mniej lub bardziej sugestywnie ale zawsze przekonywująco, zakreślone zostały
te obszary twórczości, określone efektownymi kryptonimami, takimi jak: ARX art, ALO art,
GHNO art, PROMT art, IMIT art, NUN art, czy PLEN art. Zdefiniowane w ten sposób gatunki
sztuki charakteryzują treści aksjologiczne, sytuacyjne oraz emocjonalne, zwykle
artykułowane w spektakularnych wystąpieniach Kowalczyka, dla którego ważniejsze są one
od poszukiwań najczęściej konwencjonalnego w swej naturze czynnika estetycznego.
ARTyzm byłby dla tego ARTysty AUTYzmem, czyli formą wyalienowania w kontekście
ontologicznym i społecznym. Akcyjność w praktyce performerskiej Wojciecha Kowalczyka
oparta jest na reakcjach i odruchach artysty, obywatelsko, egzystencjonalnie i duchowo
„rozbudzonego”, a nawet zorientowanego eschatologicznie. Atrakcyjność takiej artystycznej
postawy bierze się z aktu trafnego przewartościowania, nagromadzonego w performatywnej
formie spektaklu, potencjału jakości praktycznych i teoretycznych. Podkreślenia godna jest
zdolność performera do formułowania efektownych wniosków. To dzięki wnikliwej analizie
wyników, przeprowadzonej przez Kowalczyka sondy, możliwe było „doszacowanie” tej,
pozbawionej przecież już od dość dawna, atutów nowości, formy artystycznej wypowiedzi,
jaką jest performance art.
Połowę niezbyt obszernego opracowania zajmują zgromadzone przez autora materiały
ilustracyjne, dokumentujące dorobek jego performerskiej działalności, zrealizowanej w
kontekście ARX art-u, ALO art-u, PLEN art-u i PERFORMANCE art-u. Wyborowi dokumentacji
fotograficznej towarzyszy zapis cyfrowy akcji, udostępniony na dwóch płytach DVD. Jedna z
nich zawiera utrwalone cyfrowo nietytułowane działanie performatywne, które autor
nazywa dziełem artystycznym. Nie jest zadaniem recenzenta opisywanie dzieła, czy
streszczanie treści rozprawy, ale obiektywna ocena stopnia sproblematyzowania wybranych
przez doktoranta zagadnień sztuki, użyjmy tego określenia, aktualnej. W celu
uwiarygodnienia użytych przez recenzenta argumentów i środków perswazji dopuszczalna
byłaby pewna doza subiektywizmu, wszak od recenzenta nie można oczekiwać że będzie w
pełni władny, aby zaprezentować zdystansowane opinie typowego badacza zjawisk
artystycznych. Tym bardziej, jeżeli próbuje on łączyć własną działalność na polu
pedagogiczno-naukowym z aktywnością w szeroko rozumianych obszarach sztuki.
Wojciecha Kowalczyka wyróżnia, spośród znanych recenzentowi performerów, wspomniana
już pasja definiowania autorskich gatunków sztuki. Weźmy na przykład wymyślony przez
niego ARX art, który określałby sztukę o parareligijnym charakterze, gdzie perspektywa
eschatologiczna mieszałaby się znacząco z banalną doczesnością, albo ALO art, dzięki
któremu mielibyśmy do czynienia ze sztuką przeciwieństw, w której odnaleźć by można
efekty prowokujących gestów Demiurga i ślady jego konstrukcji, wizualizujących treść
przekazu. Istotnym czynnikiem, wyróżniającym ten ostatni gatunek sztuki, byłby postulat
optymalizowania warunków odbioru sztuki. Natomiast GHNO art dotyczyłby sztuki
własnościowej, której celem byłoby usilne promowanie cech materialności dzieł, zaś PROMIT
art, akcentujący fakty Obecności ARTysty, przyczyniałby się do poszerzania pola jego
„naturalnego środowiska”. Znów IMIT art, rozumiany jako rodzaj sztuki narracyjnej,
pozwalałby rozwijać akcję, dzięki inicjującym opowieść aktom naśladownictwa, NUN art zaś
definiowałby sztukę i określał jej rację bytu przez sam fakt werbalizacji, a PLEN art, przez
symulację aktów dobroczynności, przybliżałby nas do głębszego zrozumienia prawdy o
naturze człowieka. Można śmiało zaryzykować opinię, że dzięki zaprezentowanej panoramie
takich alternatywnych gatunków sztuki, wartościujących performance art, Kowalczyk nabywa
uprawnień do tego aby pretendować do rangi „artysty współczesnego”. Bo nie są mu obce
niepokoje epoki przejściowej, epoki estetycznego eklektyzmu i nieskrywanej niechęci do
ideowego fundamentalizmu. Potrafi dać artystyczny wyraz tym niepokojom.
Mamy zatem do czynienia z przykładem pozornego zaprzeczenia założeniom sztuki opartej
na spektaklu, czyli sztuki nieskrępowanej, pozbawionej reguł, wymykającej się definicjom,
której performer próbuje narzucić swój, jak to nazywa, reżim metodyczny. Zapewne
usystematyzowanie wiedzy pomocne mu będzie w kształtowaniu świadomej wypowiedzi
performatywnej. Intuicja twórcy wspomagana aktami iluminacji i kalkulacji może być
skutecznym sojusznikiem w pracy ARTysty. Jego artystyczna strategia zdaje się wpisywać w
kontekst artyzmu hybrydowego. Proces projektowania widza postępować będzie wtedy
równolegle z rozwojem samoświadomości ARTysty.
Twórca, a o performerze chyba możemy tak mówić bez cienia wątpliwości, a więc
powiedzmy: pełnoprawny twórca, prawdopodobnie podświadomie kieruje naszą uwagę
widza ku tradycyjnej triadzie: Piękno / Prawda / Dobro. Tradzie wartości nieobojętnych dla
każdego autentycznego, odpowiedzialnego człowieka sztuki. Poświadcza więc Kowalczyk
„całym sobą” wspomnianą nieobojętność artysty – performera. Dostrzegalna jest ona także
w niezatytułowanej pracy, przedstawionej przez doktoranta jako dzieło, które postrzegać
można jako kwintesencję jego drogi twórczej, jako swoisty katalog typowych dla niego form
performatywnych wypowiedzi. O światopoglądzie artystycznym Kowalczyka świadczą tytuły
jego wystąpień. Wymieńmy niektóre z nich: A gdy nadejdzie moment, Wszystko luźne,
Koncentracja, Rzeźba światła dziennego, Rzeźba światła sztucznego, Hymny 1, 2, 3, 4, Stare i
nowe czasy, Przepraszam za usterki, Wędrowiec polski, I’m sorry, Chleb i talerz. Czy te tytuły
nie są wymowne, czy nie zawierają performatywnego potencjału? Odpowiedź może być
tylko pozytywnie potwierdzająca.
Istotny wydaje się, zauważalny w opisie działalności Kowalczyka, brak komentarzy
uwzględniających okoliczności zdarzeń, niezrozumiała jest także jego rezygnacja z
odautorskich uwag na temat oczywistych kontekstów inscenizowanych zdarzeń. Partytura
zdarzenia performatywnego dałaby nam wgląd w intencje twórcze performera, pozwoliłaby
trafniej wyłowić jego przesłanie ARTysty. W przypadku performance ART stajemy przed
sporym wyzwaniem; jak i w jakim celu dokumentować tak efemeryczne, jak performance,
zjawisko. Nie zapominajmy, że racją bytu performance ART jest ulotny charakter tego,
zgodnego z definicją Umberto Eco „dzieła otwartego”. Mitologizująca rola upamiętniania
faktów artystycznych jest nie do przecenienia. Poetycko ulotny sens performatywnych
spektakli motywuje za każdym razem performera do niekonwencjonalnych działań.
Hybrydowe w swej strukturze samorealizacje artystyczne, a często bywa że autotematyczne,
są niczym innym, jak inscenizowanymi i improwizowanymi sposobami bycia ARTysty. Tu i
teraz. Chcę wierzyć, że ku pożytkowi „ogólnemu”.
Przede wszystkim jednak zwraca uwagę proponowana przez Kowalczyka analiza tzw.
zawartości rdzennej sztuki performance, gwarantująca taką definicję zjawiska, która zapewni
w pełni zadawalające autora rezultaty końcowe, ideowe i funkcjonalne. Wystąpienie „na
żywo”, co stanowi, jak wiadomo, podstawowy paradygmat każdej aktywności
performerskiej, umożliwia ARTyście pożądane przez niego interakcje: podmiot – przedmiot.
Zatem, jeżeli przyjrzymy się uważniej wydestylowanym przez Wojciecha Kowalczyka ze
zróżnicowanej strukturalnie i treściowo materii twórczego akcjonizmu, rozmaitym gatunkom
sztuki, to nie będziemy mieli wątpliwości co do ich oryginalności. Autor spełnia również,
moim zdaniem, postulat odkrywczości i progresywności w propagowanym przez siebie
modelu twórczości. Dowodzi, że dzięki konsekwentnie realizowanej linii performerskiego
działania, można odnaleźć swoje miejsce w ponowoczesnym pejzażu kultury
postkomunistycznego społeczeństwa.
Teoretyczna wynalazczość Wojciecha Kowalczyka, merytorycznie uzasadniona, budzi jeżeli
już nie zaufanie do ARTysty, to na pewno podziw i uznanie dla jego zasług na polu
racjonalizacji procesu twórczego. Performerska pasja twórcza popycha ARTystę w
interesująco sugerowanych kierunkach. Za przyczyną zręcznego łączenia kompetencji
ARTysty i teoretyka, umocniona zostaje w nim wola przetrwania na scenie artystycznej w
niełatwych czasach przewartościowań intelektualnych, etycznych, polityczno-społecznych,
światopoglądowych, kulturowych i estetycznych. Czy odkrycia i refleksje, z którymi
zdecydował się podzielić ARTysta Kowalczyka, mają zobiektywizowany walor poznawczy?
Niech czytelnk (słuchacz) potraktuje pozostawienie tego pytania bez odpowiedzi, jako
zaproszenie recenzenta do dyskusji, już w szerszym (kompetentnym) gronie.
KONKLUZJA
Po wnikliwym zapoznaniu się ze sztuką performatywną mgr Wojciecha Kowalczyka,
egzemplifikowaną tu rozprawą zatytułowaną: Autorskie gatunki sztuki jako ewaluacja
performance w aspekcie praktycznym i teoretycznym, oraz po stosownym namyśle,
stwierdzam z całkowitym przekonaniem, że zarówno dorobek twórczy doktoranta oraz
sposób udokumentowania jego działań artystycznych o charakterze efemerycznym, jak i jego
wkład teoretyczny w definiowanie wyodrębnionych przez niego gatunków sztuki,
wartościujących uprawiany przez niego performance art, w pełni uzasadnia nadanie mu
stopnia doktora sztuki w dziedzinie: sztuki plastyczne w dyscyplinie artystycznej: sztuki
piękne.
dr hab. Aleksander Pieniek