Zapis pionowy symboli UKD w "Przewodniku

Zapis pionowy symboli UKD w "Przewodniku Bibliograficznym".
28 marca 2012 roku w Publicznej Bibliotece Pedagogicznej w Koninie odbyły się warsztaty
metodyczne dla nauczycieli bibliotekarzy z powiatu konińskiego i słupeckiego na temat: Zapisu
pionowego symboli Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej w "Przewodniku Bibliograficznym".
Zajęcia te przeprowadziły Anna Chudzińska i Hanka Kasperska-Stróżyk z Publicznej Biblioteki
Pedagogicznej w Koninie Filii w Słupcy.
Warsztaty skierowane były do nauczycieli bibliotekarzy, zajmujących się opracowaniem rzeczowym
dokumentów. Temat warsztatów ważny i interesujący również dla tych, którzy opracowaniem zbiorów nie
zajmują się, z uwagi na fakt, że wszyscy bibliotekarze, pracując z czytelnikami i pomagając im w
poszukiwaniu materiałów, wykorzystują różne języki informacyjno - wyszukiwawcze, także symbole UKD.
W warsztatach wzięło udział 16 nauczycieli bibliotekarzy. Uczestnictwo w warsztatach było bezpłatne.
Program warsztatów:
 Zapis poziomy a zapis pionowy UKD.
 Zapis pionowy UKD w "Przewodniku Bibliograficznym".
 Stosowanie zapisu pionowego w Bibliotece Narodowej (analiza tablic skróconych UKD ze względu
na zapis pionowy).
 Adaptacja zapisu pionowego w systemie bibliotecznym SOWA2 (propozycje rozwiązań dla
Katalogu Publicznej Biblioteki Pedagogicznej w Koninie).
Zapis poziomy a zapis pionowy UKD w "Przewodniku Bibliograficznym"
Symbole UKD stosowane są w "Przewodniku Bibliograficznym" od 1949 roku według sześciu wydań tablic
skróconych. Symbole UKD zapisywane były w poziomie, nie meliorowano ich, nie dokonywano
reklasyfikacji.
Zapis pionowy UKD w "Przewodniku Bibliograficznym"
Od numeru pierwszego 2011 r. stosowany jest w "Przewodniku Bibliograficznym" zapis pionowy UKD.
W formacie MARC21 pole 080 z symbolem UKD jest powtarzalne. Powtarzalność pola umożliwia zapisanie
po rozbiciu na cząstki nawet bardzo rozbudowanego symbolu złożonego. Każdy symbol elementarny
stanowi wejście do indeksu i staje się osobnym kluczem wyszukiwawczym.
Symbole w zapisie pionowym są prezentowane w kolejności ich wprowadzenia (logika zapisu i metoda
UKD). Przyjęto zasadę tworzenia do 8 symboli. Pierwszy symbol decyduje o układzie "Przewodnika
Bibliograficznego". Układ "PB" pozostaje niezmieniony.
Baza
BN oparta jest na tablicach: Uniwersalna Klasyfikacja Dziesiętna: publikacja nr UDC-P058
autoryzowana przez Konsorcjum UKD nr licencji UDC-2005/06. Wydanie skrócone dla bieżącej bibliografii
narodowej i bibliotek publicznych.
Stosowanie zapisu pionowego w Bibliotece Narodowej (analiza tablic skróconych UKD ze względu na zapis
pionowy).
Wprowadzenie zapisu pionowego symboli UKD poprzedzone było analizą tablic skróconych UKD.
Przejrzano wszystkie symbole w złożeniach (rozwinięte i złożone) i podjęto decyzje, które z nich zostaną
wprowadzone do kartoteki wzorcowej jako symbole jednolite, będą to symbole rozwinięte i złożone
wybrane z tablic UKD P058.
Zapis pionowy wymusza zastosowanie uproszczeń i modyfikacji dotychczasowej metody klasyfikowania.
Przyjęto ogólne zasady postępowania:
1. Obowiązuje stosowanie symboli z tablic UDC – P058 [z 2006 r.].
2. Stosowane są wszystkie symbole proste z tablic skróconych. Symbole rozwinięte i złożone w
wybranych przypadkach zostały zmodyfikowane.
3. Umieszczone w tablicach skróconych UDC – P058 symbole poddziałów wspólnych są stosowane w
wyborze.
4. Symbole złożone są zapisywane w osobnych polach 080.
5. Dwukropek podwójny :: nie jest stosowany.
6. Nawias [ ] nie jest stosowany.
7. Nie są tworzone symbole złożone z użyciem kreski ukośnej /. W zapisie pionowym są rozdzielane
(zapisywane w osobnych polach 080). Wyjątek stanowią symbole z kreską ukośną tak zapisane w
tablicach UDC – P058.
8. Nie są tworzone symbole złożone z użyciem plusa+. Wyjątek stanowią symbole tak zapisane w
tablicach UDC – P058.
9. Podział A/Z nie jest stosowany.
10. Symbole główne z poddziałami wspólnymi formy są zapisywane w osobnym polu. Są stosowane
wybrane poddziały wspólne formy.
11. Symbole główne z poddziałami wspólnymi miejsca; rasy, narodowości, grupy etnicznej: czasu z
kreską -02; -04; -05 są zapisywane w jednym polu 080 (symbole jednolite).
12. Poddziały wspólne języka = nie są stosowane. Służą tylko do rozbudowy symboli poddziałów
wspólnych rasy, narodowości oraz symboli z działów 811 i 821 (poszczególne języki, literatura
poszczególnych języków).
13. Poddziały wspólne miejsca (1…/9…) oraz poddziały wspólne rasy, narodowości i grupy etnicznej
(=…) są stosowane w dziale 008, 3, 7, 8, 9.
14. Poddziały wspólne czasu są stosowane tylko w dziale 8, 9. Daty p.n.e. nie są stosowane.
Stosowane są stulecia (dla wyrażenia historii literatury i historii powszechnej). Stosowane są daty
roczne (dla wyrażenia wydarzeń z historii Polski i historii I oraz II wojny światowej).
15. Poddział wspólny z kreską -02 Własności ; -04 Relacje, metody, działania ; -05 Osoby - są
stosowane w wyborze.
16. Poddział wspólny z kreską -03 Materiały - nie są stosowane.
Podczas warsztatów został omówimy i zaprezentowany system stosowania symboli w zakresie wszystkich
dziedzin wiedzy na podstawie materiałów metodycznych ze strony internetowej Biblioteki Narodowej BN/Dla bibliotekarzy/UKD/Zapis pionowy UKD w "Przewodniku Bibliograficznym".
Adaptacja zapisu pionowego w systemie bibliotecznym SOWA2 - propozycje rozwiązań dla Katalogu
Publicznej Biblioteki Pedagogicznej w Koninie.
Od roku pracujemy w programie bibliotecznym SOWA2/MARC21. Tworzymy wspólną bazę dla czterech
placówek, co wiąże się z odpowiedzialnością za jej czytelność i zobowiązuje do:
 stosowania jednolitych zasad opracowania,
 przeprowadzenia niezbędnych poprawek, po to, żeby wyszukiwanie mogło odbywać się
prawidłowo,
 systematycznego meliorowania JHP BN oraz UKD, w związku ze zmianami wprowadzanymi przez
Bibliotekę Narodową.
We września 2011 roku w Publicznej Bibliotece Pedagogicznej w Koninie powołany został Zespół ds.
Ujednolicenia Zasad Katalogowania w formacie MARC21 i Organizacji Procesu Wprowadzania Poprawek
oraz Aktualizacji JHP BN, UKD (zapis pionowy), który pracuje systematycznie.
Oprac. Hanka Kasperska-Stróżyk