MIKROBIOLOGIA 318 cych w populacjach o wysokim

MIKROBIOLOGIA
Ramka 32–1. Ważne gatunki Campylobacter i Helicobacter
Ramka 32–2. Podsumowanie: Campylobacter
Drobnoustrój
Historyczne znaczenie nazwy
Biologia, wirulencja i chorobotwórczość
Campylobacter
Kampylos – zakrzywiony; bacter – pałeczka (zakrzywiona pałeczka)
C. jejuni
Jejuni – z jelita czczego
C. coli
Coli – z jelita grubego
C. fetus
Fetus – odnosi się do początkowej obserwacji, że
bakterie te wywołują zakażenia płodu
C. upsaliensis
Upsaliensis, po raz pierwszy izolowane od psa w klinice weterynaryjnej w Uppsala, w Szwecji
Helicobacter
Helix – spiralny; bacter – pałeczka (spiralna pałeczka)
Cienkie, zakrzywione, Gram-ujemne pałeczki
Czynniki odpowiedzialne za adhezję, ruchliwość oraz inwazje słabo
scharakteryzowane
Zespół Guillaina-Barrégo jest chorobą autoimmunologiczną, która
wynika z krzyżowych reakcji swoistych przeciwciał dla lipopolisacharydów otoczkowych niektórych szczepów Campylobacter
z gangliozydami na powierzchni nerwów obwodowych
Najczęstszą postacią zakażenia jest ostre zapalenie jelit z biegunką,
złym samopoczuciem, gorączką i bólem brzucha
Większość zakażeń ustępuje samoistnie, ale może utrzymywać się
przez tydzień lub dłużej
C. fetus powoduje sepsy i rozsiane zakażenia wielu narządów
H. pylori
Pylorus – dolna część żołądka
H. cinaedi
Cinaedi – od homoseksualnego (bakterie te po
raz pierwszy izolowano od homoseksualistów
z zapaleniem żołądka i jelit)
H. fenneliae
Fennelie – nazwa po C. Fennel, który pierwszy
izolował te bakterie
Epidemiologia
Zoonozy; nieprawidłowo przygotowane mięso drobiowe najczęściej
jest przyczyną zakażeń u ludzi
Do zakażeń dochodzi po spożyciu skażonej żywności, niepasteryzowanego mleka lub zanieczyszczonej wody
Transmisja zakażeń z osoby na osobę występuje rzadko
Dawka zakaźna jest wysoka, jeśli nie zostanie zneutralizowana kwaśna treść żołądka
Zakażenia występują przez cały rok na całym świecie
Diagnostyka
cych w populacjach o wysokim współczynniku zapadalności
na zakażenia wywoływane przez Campylobacter rozwija się
swoista odporność w postaci mierzalnych poziomów przeciwciał surowiczych i sekrecyjnych, a zakażenia przebiegają
u nich łagodnie. U pacjentów z hipogammaglobulinemią zakażenia C. jejuni trwają długo i przebiegają ciężej.
Zakażenie żołądka i jelit wywoływane przez C. jejuni charakterystycznie powoduje zmiany histologiczne błony śluzowej jelita czczego (co sugeruje nazwa gatunkowa), krętego i okrężnicy. Zakażona powierzchnia błony śluzowej jelita
wykazuje owrzodzenia, obrzęk z krwawymi ropniami krypt
w węzłach chłonnych nabłonka oraz infliltrację blaszki podstawnej jelita neutrofilami, komórkami jednojądrzastymi
i eozynofilami. Taki obraz zapalenia błony śluzowej odpowiada inwazji tych drobnoustrojów do tkanki jelita. Jednak
precyzyjna rola cytopatycznych toksyn, enterotoksyn i endotoksyny wykryta u szczepów C. jejuni nie została zbadana.
Dla przykładu, szczepy pozbawione enterotoksyny nadal są
w pełni wirulentne.
C. jejuni i C. upsaliensis są związane z zespołem Guillaina-Barrégo, zaburzeniem autoimmunologicznym obwodowego układu nerwowego, charakteryzującym się symetrycznym osłabieniem, które rozwija się w ciągu kilku dni
i ustępuje w ciągu wielu miesięcy lub dłuższego czasu. Mimo
że zespół ten jest rzadkim powikłaniem zakażenia Campylobacter (dotyczącym ok. 1 na 1000 zdiagnozowanych przypadków), jest on związany ze swoistymi serotypami (głównie
C. jejuni serotypu O:19). Uważa się, że patogeneza tej choroby wynika z krzyżowych reakcji swoistych przeciwciał dla
powierzchniowych lipopolisacharydów niektórych szczepów Campylobacter z gangliozydami nerwów obwodowych.
W ten sposób przeciwciała skierowane przeciw antygenom
swoistych szczepów Campylobacter uszkadzają nerwy obwodowego układu nerwowego. Innym, związanym z układem
immunologicznym późnym powikłaniem zakażenia Campylobacter, jest reaktywne zapalenie stawów, stan cechujący
Mikroskopowe wykrywanie w próbkach kału cienkich, o kształcie
litery „S” Gram-ujemnych pałeczek, choć jest metodą nieczułą, ale
swoistą
Hodowla wymaga specjalnych podłoży, dwudniowej lub dłuższej
inkubacji w atmosferze o zredukowanej ilości tlenu i podwyższonej
ilości dwutlenku węgla oraz (dla gatunków termofilnych) podwyższonej temperatury
Wykrywanie antygenów Campylobacter w próbkach kału jest metodą
umiarkowanie czułą, ale bardziej swoistą w porównaniu z hodowlą
Leczenie, zapobieganie i kontrola zakażeń
Zapalenie żołądka i jelit jest zakażeniem ustępującym samoistnie,
które wymaga uzupełniania płynów i elektrolitów
Poważne przypadki zapalenia żołądka i jelit oraz sepsy wymagają
leczenia erytromycyną lub azytromycyną
Zapobieganie zakażeniom polega na prawidłowej obróbce cieplnej
przygotowywanych posiłków oraz pasteryzacji mleka; zapobieganiu zanieczyszczenia ujęć wody i kontroli częstości zakażeń
Rycina 32–1. Mieszana flora bakteryjna z próbki kału. Campylobacter
są cienkimi, zakrzywionymi, Gram-ujemnymi bakteriami (strzałka).
318
317_324_R32_Mikrobiologia-med.indd 318
2011-09-22 17:50:17