Ocenę jakości procesu kształcenia w Filii AWF Warszawa

AWF Warszawa
Filia AWF Warszawa w Białej Podlaskiej
Zespół ds. oceny procesu kształcenia
Skład zespołu:
Przewodniczący: dr Krystyna Buchta
Członkowie:
mgr Renata Kopytiuk
mgr Anna Kulik
mgr Justyna Sacharuk
student Adam Piekarz
studentka Melania Warchoł
absolwentka Agnieszka Torenc
Raport z badania procesu kształcenia na Wydziale Turystyki i Zdrowia
w roku akademickim 2014/2015
Ocenę procesu kształcenia przeprowadzono w oparciu o analizę dokumentacji
uczelnianej oraz badania pierwotne przeprowadzone wśród studentów kończących
kształcenie na kierunkach: turystyka i rekreacja (TiR), kosmetologia (K) i fizjoterapia
(F). Materiał empiryczny zgromadzono przy zastosowaniu metody sondażu
diagnostycznego z techniką ankiety. Kwestionariusze ankiet zostały skonstruowane w
oparciu o ustalenia uczelnianego systemu jakości kształcenia. Uwzględniając
specyfikę kształcenia na badanym kierunku, w opracowanych kwestionariuszach
ankiet zawarto następujące bloki tematyczne:
nabyte i oczekiwane kompetencje,
ocena zadowolenia ze studiów,
uczestnictwo w kursach doszkalających,
plany edukacyjno-zawodowe po ukończeniu studiów,
ocena możliwości współdecydowania o funkcjonowaniu uczelni,
metryczka.
W wyniku przeprowadzonych analiz stwierdzono, iż:
założone na badanych kierunkach efekty kształcenia są zgodne z misją i
strategią uczelni;
obowiązujące na wszystkich kierunkach programy kształcenia zostały
przygotowane zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi;
programy kształcenia podlegają doskonaleniu, zgodnie z wytycznymi
wewnętrznego systemu zapewniania jakości kształcenia.
Ocenę efektów procesu kształcenia przeprowadzono z perspektywy studenta
kończącego dany etap studiów (w kontekście wiedzy, umiejętności i kompetencji
społecznych, pozwalających mu na realizację określonych zadań w praktyce) . Analiza
opinii studentów pokazała stopień realizacji efektów kształcenia na poszczególnych
kierunkach.
Wyniki
Turystyka i rekreacja
Wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne (postawy) – poziom oczekiwany i
zdobyty podczas studiów (Tab. 2-4)
Badania ankietowe przeprowadzono wśród 36 studentów kończących I etap
kształcenia na kierunku TiR i 20 studentów kończących studia II stopnia pod koniec
semestru letniego. Udział w badaniu był dobrowolny.
Dokonując oceny nabytych podczas studiów kompetencji zawodowych
uwzględniono zarówno ich oczekiwany, jak i zdobyty poziom, oceniany przez
respondentów w skali pięciopunktowej.
Wyniki badań pokazały, że studenci obu stopni kształcenia prezentowali dość
wysoki poziom oczekiwań wobec studiów, przy czym oczekiwania studentów
pobierających naukę na poziomie magisterskim były nieco wyższe. Respondenci
oczekiwali, że zdobędą wiedzę na poziomie odpowiednio: 4,06 i 4,40 (w skali 1-5; 5max); umiejętności zawodowe: studia I stopnia – 4,22pkt; studia II stopnia – 4,58pkt.
oraz kompetencje społeczne (4,21; 4,38).
Deklarowany poziom nabytych podczas studiów kompetencji zawodowych
znacząco odbiegał od oczekiwań respondentów. Zdobyty poziom wiedzy oceniono na
3,41pkt. (studia I stopnia) i 3,35pkt. (II stopień), umiejętności zawodowe odpowiednio
na poziomie (3,50 i 3,45pkt.), zaś kompetencje społeczne – 3,76 i 3,25 (Tab. 2-4).
Niepokojący wydaje się zatem fakt nieco niżej ocenionych kompetencji przez
studentów II stopnia TiR, przy jednocześnie wyższych oczekiwaniach wobec
przygotowania zawodowego.
Zgromadzony
materiał
empiryczny
umożliwił
identyfikację
luk
kompetencyjnych (różnice między oczekiwaną a postrzeganą oceną kompetencji) w
przygotowaniu zawodowym absolwentów badanego kierunku. Wyniki analiz
przeprowadzonych przy wykorzystaniu tzw. modelu luki kompetencyjnej pokazały
większe rozbieżności w przypadku studentów II stopnia kształcenia. Największe
rozbieżności odnotowano m.in. w zakresie umiejętności dot. przygotowania do
podjęcia własnej działalności gospodarczej (zakładania i prowadzenia własnej firmy),
organizowania
przedsięwzięć
turystyczno-rekreacyjnych
(1,4pkt.),
ale
także
umiejętności językowych i obsługi komputera (1,35pkt.).
Korzystniej wygląda przygotowanie zawodowe z punktu widzenia studentów
studiów I stopnia, bowiem poziom nabytych w czasie studiów kompetencji był w
poszczególnych zakresach bardziej zbliżony do oczekiwanego. Te ustalenia pozwalają
wnioskować o zróżnicowanych możliwościach kształcenia na obu etapach studiów.
Niedostatecznie oceniono (II stopień TiR):
umiejętność zarządzania firmą / zasobami ludzkimi;
przygotowanie do podjęcia studiów wyższego stopnia;
przygotowanie do pełnienia stanowisk kierowniczych w kf.
Satysfakcja ze studiowania
W marketingowym podejściu do procesu kształcenia poziom satysfakcji
studenta jest wskaźnikiem globalnej oceny postrzeganej jakości usługi edukacyjnej.
Podjęta w pracy próba zdiagnozowania poziomu zadowolenia studentów ze studiów
wychowania fizycznego pokazała, że gros z nich pozytywnie ocenia przebieg studiów
pierwszego i drugiego stopnia (odpowiednio: 78% i 85% wskazań), przy podobnym
odsetku odpowiedzi skrajnie pozytywnych (kategoria: zdecydowanie zadowolony:
14% i 10%). Z kolei odsetek studentów zdecydowanie niezadowolonych wynosił
jedynie 8%-10% (na korzyść studiów I stopnia; Tab. 5).
Uczestnictwo w kursach doszkalających
Respondenci mieli także okazję wypowiedzieć się na temat uczestnictwa w
różnego rodzaju kursach wzbogacających przygotowanie zawodowe. Częściej
deklarację o skorzystaniu z takiej możliwości złożyli kończący studia I stopnia ok.
56%, wobec zaledwie co czwartego z badanych na II stopniu kształcenia (Tab. 6).
Plany edukacyjno-zawodowe po ukończeniu studiów
Kolejnym wątkiem istotnym z punktu widzenia realizowanej problematyki
badawczej było poznanie opinii respondentów dotyczących ich przyszłości
edukacyjno-zawodowej. Analiza planów w tym zakresie pokazała, że absolwenci I
stopnia TiR najczęściej planują dalsze kształcenie, przy czym blisko 40% zamierza
podjąć studia II stopnia, zaś 14% jednocześnie chce podjąć pracę zawodową (Tab. 7).
Analiza wypowiedzi badanych po II stopniu studiów pokazała, że blisko co
trzeci zamierza podjąć pracę w zawodzie zgodnie z kierunkiem kształcenia, zaś dalsze
5% - dowolną inną pracę. Ponadto co piąty badany zamierza podjąć studia
podyplomowe, a 15% respondentów studia na innym kierunku.
Ocena możliwości współdecydowania o funkcjonowaniu uczelni
Studenci, jako główni interesariusze Uczelni powinni mieć szanse wpływu na
jej funkcjonowanie. Opinie przedstawione w badaniu pokazują, że taką możliwość
widzi jedynie ok. 14% respondentów I stopnia kształcenia i 5% studentów turystyki i
rekreacji na drugim stopniu studiów (Tab. 8).
Kosmetologia
Badania ankietowe przeprowadzono wśród 44 studentek kończących I etap kształcenia
na kierunku kosmetologia.
Poziom kompetencji
Wyniki badań pokazały, że studenci prezentowali dość wysoki poziom
oczekiwań wobec studiów:
o 4,77– wiedza,
o 4,84 – umiejętności,
o 4,84 – kompetencje społeczne.
Deklarowany poziom nabytych podczas studiów kompetencji zawodowych
oceniono następująco:
o 3,60 – wiedza,
o 3,53– umiejętności,
o 3, 43 - kompetencje społeczne. (Tab. 2K - 4K; ).
Niepokojącym faktem są nieco niżej ocenione kompetencje, przy jednocześnie
wyższych oczekiwaniach wobec przygotowania zawodowego.
Zgromadzony
materiał
empiryczny
umożliwił
identyfikację
luk
kompetencyjnych (różnice między oczekiwaną a postrzeganą oceną kompetencji) w
przygotowaniu zawodowym absolwentów badanego kierunku. Wyniki analiz
przeprowadzonych przy wykorzystaniu modelu luki kompetencyjnej pokazały
największe rozbieżności m.in. w zakresie:
Wiedza
z
zakresu
nowości
technologicznych
i
produktów
kosmetycznych (1,50)
Umiejętności:
współpraca z lekarzem dermatologiem w zakresie pielęgnacji
zmienionej chorobowo skóry (2,27)
posługiwania się językami obcymi (1,55)
przygotowanie do prowadzenia własnej działalności gospodarczej
(1,68)
zakładanie i prowadzenia własnej firmy (1,52)
wykonywanie
podstawowych
czynności
laboratoryjnych
(np.
warzenie, odmierzanie, wykonywanie roztworów) (1,50)
Niedostatecznie oceniono:
umiejętność współpracy z lekarzem dermatologiem w zakresie pielęgnacji zmienionej
chorobowo skóry.
Satysfakcja ze studiowania
Podjęta próba zdiagnozowania poziomu zadowolenia studentów kierunku
Kosmetologia pokazała, że większość z nich pozytywnie ocenia przebieg studiów
(55% - odpowiedź: raczej zadowolony, 5% - zdecydowanie zadowolony). Z kolei
odsetek studentów niezadowolonych wynosił 20,5%. (Tab.5K).
Uczestnictwo w kursach doszkalających
Respondenci mieli także okazję wypowiedzieć się na temat uczestnictwa w
różnego rodzaju kursach wzbogacających przygotowanie zawodowe. Deklarację o
skorzystaniu z takiej możliwości złożyło 89% badanych. (Tab. 6K).
Plany edukacyjno-zawodowe po ukończeniu studiów
Kolejnym wątkiem istotnym z punktu widzenia realizowanej problematyki
badawczej było poznanie opinii respondentów dotyczących ich przyszłości
edukacyjno-zawodowej. Analiza planów w tym zakresie pokazała, że najczęściej
planują podjąć dalsze kształcenie – 14% zamierza podjąć studia II stopnia i taki sam
odsetek studia na innym kierunku, zaś 36% jednocześnie chce podjąć pracę zawodową
i dalej się kształcić (Tab. 7K).
Ocena możliwości współdecydowania o funkcjonowaniu uczelni
Studenci, jako główni interesariusze Uczelni powinni mieć szanse wpływu na jej
funkcjonowanie. Opinie badanych wskazują, że możliwość taką widzi jedynie 7%
respondentów (Tab. 8K).
Fizjoterapia
Badania ankietowe przeprowadzono wśród 20 studentów kończących III rok
kształcenia na kierunku Fizjoterapia. Udział w badaniu był dobrowolny.
1. Wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne (postawy) – poziom
oczekiwany i zdobyty podczas studiów
Dokonując oceny nabytych podczas studiów kompetencji zawodowych
uwzględniono zarówno ich oczekiwany, jak i zdobyty poziom, oceniany przez
respondentów w skali pięciopunktowej: 1-5; 5-max.
Wyniki badań pokazały, że studenci prezentowali dość wysoki poziom
oczekiwań wobec studiów:
o 4,41 – wiedza,
o 4,69 – umiejętności,
o 4,61 – kompetencje społeczne.
Deklarowany poziom nabytych podczas studiów kompetencji zawodowych
oceniono następująco:
o 3,11 – wiedza,
o 3,35 – umiejętności,
o 3,34 - kompetencje społeczne. (Tab. 2F - F4).
Niepokojącym faktem są nieco niżej ocenione kompetencje, przy jednocześnie
wyższych oczekiwaniach wobec przygotowania zawodowego.
Zgromadzony
materiał
empiryczny
umożliwił
identyfikację
luk
kompetencyjnych (różnice między oczekiwaną a postrzeganą oceną kompetencji) w
przygotowaniu zawodowym absolwentów badanego kierunku. Wyniki analiz
przeprowadzonych przy wykorzystaniu tzw. modelu luki kompetencyjnej pokazały
największe rozbieżności m.in. w zakresie:
umiejętności dotyczącej prowadzenia dokumentacji fizjoterapeutycznej - (1,85),
wiedzy dotyczącej organizacji systemu ochrony zdrowia - (1,70),
kompetencji związanych z asertywnością i świadomością potrzeby stosowania
technik radzenia sobie ze stresem i objawami wypalenia zawodowego - (1,70).
Niedostatecznie oceniono:
Poziom wiedzy dotyczącej organizacji systemu ochrony zdrowia
oraz wiedzy dotyczącej zasad dydaktyki i pedagogiki oraz andragogiki.
Poziom umiejętności:
Prowadzenia dokumentacji fizjoterapeutycznej;
Postępowania w sytuacjach konfliktowych w zespole terapeutycznym i w relacjach z
pacjentem.
2. Satysfakcja ze studiowania
Podjęta w pracy próba zdiagnozowania poziomu zadowolenia studentów kierunku
Fizjoterapia pokazała, że większość z nich pozytywnie ocenia przebieg studiów (65%
- odpowiedź: raczej zadowolony, przy czym brak odpowiedzi zdecydowanie
zadowolony). Z kolei odsetek studentów zdecydowanie niezadowolonych wynosił
jedynie 5%. (Tab.5F).
3. Uczestnictwo w kursach doszkalających
Respondenci mieli także okazję wypowiedzieć się na temat uczestnictwa w
różnego rodzaju kursach wzbogacających przygotowanie zawodowe. Deklarację o
skorzystaniu z takiej możliwości złożyło 45% badanych. (Tab. 6F).
4. Plany edukacyjno-zawodowe po ukończeniu studiów
Kolejnym wątkiem istotnym z punktu widzenia realizowanej problematyki
badawczej było poznanie opinii respondentów dotyczących ich przyszłości
edukacyjno-zawodowej. Analiza planów w tym zakresie pokazała, że najczęściej
planują podjąć dalsze kształcenie - 65% zamierza podjąć studia II stopnia, zaś 50%
jednocześnie chce podjąć pracę zawodową i dalej się kształcić (Tab. 7F).
5. Ocena możliwości współdecydowania o funkcjonowaniu uczelni
Studenci, jako główni interesariusze Uczelni powinni mieć szanse wpływu na jej
funkcjonowanie. Opinie przedstawione w badaniu SĄ BARDZO NIEPOKOJĄCE.
Możliwość taką widzi jedynie 5% respondentów, przy czym jako możliwość
współdecydowania wymieniona została tylko ta ankieta. (Tab. 8F).
Wnioski końcowe i rekomendacje wynikające z badań
Analiza wypowiedzi badanych studentów pokazała, iż:
1.
Deklarowany poziom nabytych podczas studiów kompetencji zawodowych
na wszystkich badanych kierunkach znacząco odbiegał od oczekiwań
respondentów. Niepokojący wydaje się jednak fakt nieco niżej ocenionych
kompetencji przez studentów II stopnia TiR, przy jednocześnie wyższych
oczekiwaniach tych studentów wobec przygotowania zawodowego.
2.
W przypadku studentów TiR korzystniej wygląda przygotowanie zawodowe
w samoocenie studentów studiów I stopnia, gdzie poziom nabytych w czasie
studiów kompetencji był w poszczególnych zakresach dość wyrównany. Te
ustalenia
pozwalają
wnioskować
o
zróżnicowanych
możliwościach
kształcenia na obu etapach studiów (na korzyść studiów I stopnia).
3.
Gros badanych jest zadowolonych z przebiegu i efektów kształcenia na
badanych kierunkach, przy czym odsetek niezadowolonych studentów był
podobny i wynosił:
a. Tir I stopień – 14%;
b. TiR II stopień – 15%;
c. Kosmetologia - 20,5%;
d. Fizjoterapia – 15%;
4.
Większość badanych po I stopniu studiów planuje podjąć dalsze kształcenie
lub naukę połączoną z pracą zawodową. Co trzeci absolwent II stopnia TiR
zamierza szukać pracy zgodnej z kierunkiem studiów.
5.
Stosunkowo niewielki odsetek badanych deklaruje możliwość
współdecydowania o losach Uczelni.
Rekomendacje dla kierownictwa WTiZ
1. Należy zwrócić szczególną uwagę na wykazane największe rozbieżności
między oczekiwaniami studentów i ich oceną nabytych w toku studiów
kompetencji;
2. Należy podjąć środki zaradcze zmierzające do poprawy sytuacji w przypadku
kompetencji ocenionych niedostatecznie;
3. Większej uwagi wymaga grupa niezadowolonych studentów (należy podjąć
badania zmierzające do ustalenia czynników determinujących niezadowolenie
ze studiów);
4. Należy umożliwić studentom współudział w zarządzaniu Uczelnią (zbieranie
uwag dotyczących jej funkcjonowania, reagowanie na uwagi wyrażone w
odpowiedziach na pytania otwarte).
Jako wskaźnik poziomu upraktycznienia zajęć dydaktycznych przyjęto
odsetek punktów ECTS uzyskanych przez studentów badanych kierunków w
ramach zajęć praktycznych:
o Studenci I stopnia TiR - 69 ECTS, tj. 38,3%;
o Studenci II stopnia TiR - 54 ECTS (45%);
o Studenci fizjoterapii
- 83 ECTS (46%);
o Studenci kosmetologii - 66 ECTS (37%).
Mobilność studentów oceniano uczestnictwem w wymianie studenckiej w
ramach programu Erasmus plus. W roku akademickim 2014/2015 w programie
Erasmus uczestniczyło 6 studentów TiR i 4 studentów fizjoterapii.
Uczestnictwo studentów poszczególnych kierunków w praktykach
zawodowych realizowanych w czasie studiów oraz odsetek osób z ocenami
niedostatecznymi:
Studenci I stopnia TiR uczestniczyli w praktykach wakacyjnych ciągłych
(rekreacja - 45 osób, w tym 6 osób (13%) uzyskało oceny niedostateczne i
turystyka – 48; 8 ndst (17%);
Studenci kosmetologii – praktyka zawodowa – kosmetologia pielęgnacyjna
35 osób (8% - ndst), kosmetologia pielęgnacyjna, korekcyjna, upiększająca
– 57 osób (wszyscy uzyskali oceny pozytywne);
Studenci fizjoterapii:
Praktyka zawodowa w pracowniach kinezyterapii N=85 (oceny
pozytywne);
Praktyka zawodowa kliniczna n=107 (6% ndst);
Praktyka zawodowa w pracowniach fizykoterapii N= 182 (4% ndst)
Praktyka zawodowa w zakresie fizjoterapii klinicznej N=65 (1 osoba
otrzymała ocenę ndst)
Analizując tworzenie warunków i działalność studenckich kół naukowych,
należy stwierdzić, że okresie sprawozdawczym na WTiZ działało 6 kół, w których
zaangażowanych było 60 studentów. Funkcjonujące koła to:
SKN Menedżerów,
SKN Zarządzania i Marketingu,
SKN Rekreacji i Turystyki,
SKN Przedsiębiorczości,
SKN Prozdrowotny czas wolny,
SKN Aktywny senior.
W roku akademickim 2014/2015 w konferencjach naukowych wzięło udział 8
studentów ww. SKN. Nie uczestniczono natomiast w projektach badawczych.
W roku akademickim 2014/2015 indywidualne toki kształcenia realizowało
29 studentów, w tym 8 – I stopień TiR, 16 – II stopień TiR i 5 studiujących na
kierunku fizjoterapia.
Uwagi dotyczące zapewnienia studentom kontaktu z nauczycielami oraz
władzami wydziału w ramach konsultacji zawarto w raporcie komisji nr 5.