Dialog o ofercie aktywizacyjnej

DIALOG O OFERCIE AKTYW IZACYJNEJ
dane organizacji;
Gmina Miasta Gdynia -Pom orski Park Naukowo Technologiczny Gdynia (Innowacje Społeczne), Centrum Aktywności Seniora (CAS),
Kluby Seniora, Pracownia Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia”
•
nazwa, istota, cel przedsięwzięcia;
Istotą dialogu o ofercie aktywizacyjnej było przeprowadzenie ewaluacji wybranych elementów miejskiej oferty aktywizacyjnej realizowanej
przez CAS, GUTW oraz Kluby Seniora.
Dialog przyjął formę spotkań z osobami starszymi. Jako fokusy z konkretną grupą uczestników, prowadzone wg przygotowanego scenariusza,
które mają pomóc w uzyskaniu opinii grupy na omawiany temat. W przypadku Gdyni spotykano się z mieszkańcami miasta w wieku 55+, aby
45
poznać zdanie na temat aktualnej oferty miasta kierowanej do seniorów. W edycji 2014 zorganizowano 9 spotkań, w których wzięło udział 51
osób.
Każde spotkanie miało określony cel, który obejmował diagnozowanie stanu faktycznego wspólnie z użytkownikami i rozwijanie oferty miasta
dla osób starszych oraz poznanie opinii odbiorców miejskiej oferty usług.
W Pomorskim Parku Naukowo-Technologicznym omawiane były tematy związane z codziennym życiem, działania Gdyni na rzecz starszych
mieszkańców, a także oferta miasta dla osób korzystających ze wsparcia dziennych ośrodków pomocy społecznej oraz usług opiekuńczych.
Pytano o wrażenia dotyczące korzystania z oferty Gdyńskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku, Centrum Aktywności Seniora i Klubów Seniora
oraz rekomendacje do dalszego rozwijania oferty. Uczestnicy zastanawiali się, jaki jest portret gdyńskiego seniora, z jakich propozycji miasta
chce korzystać i skąd czerpie informacje o tej ofercie. Poruszane były również trudne tematy dotyczące problemów rodzin, w których ktoś z jej
członków jest poważnie chory i wymaga kilkugodzinnej lub całodobowej profesjonalnej opieki. Wspólnie rozwijano temat społecznej wiedzy na
temat starości i tego, co można zrobić, żeby zarówno sami seniorzy jak i ich rodziny korzystały ze wsparcia, które oferują miejskie instytucje.
•
uzyskane rezultaty
Grupy fokusowe uzupełniają, ale też rozszerzają rezultaty panelu obywatelskiego. Najważniejszym z nich jest wiedza, wizerunek seniora
mieszkającego w Gdyni. W zależności od tematyki poruszanej przez poszczególne grupy fokusowe jest to wiedza dotycząca znajomości,
korzystania (lub nie) z oferty miasta kierowanej do seniorów (w klubach seniora, Centrum Aktywności Seniora, na Gdyńskim Uniwersytecie
Trzeciego Wieku, przez organizacje pozarządowe), rekomendacje samych seniorów w zakresie tematyki zajęć, ilości zajęć i miejsc, gdzie oferta
miasta jest udostępniania. Ważnym rezultatem jest wiedza, skąd seniorzy czerpią informacje o działaniach miasta i organizacji pozarządowych,
czy znają strony internetowe (np. www.seniorplus.gdynia.pl), informator miejski „Ratusz”.
W kontekście
fokusów, które obejmowały poznanie opinii na temat wsparcia, oferowanego potrzebującym tego mieszkańcom Gdyni
najważniejszymi rezultatami była wiedza, jaki rodzaj wsparcia jest seniorom i ich rodzinom naprawdę potrzebny, jakie informacje dotyczące
46
oferty miasta w tym zakresie powinny być dostępne i w jakich instytucjach, jak w sposób kompleksowy tę wiedzę przekazywać (np. warto
rozważyć uruchomienie stałych, regularnych i bardziej rozbudowanych form wsparcia rodzin opiekujących się seniorami wymagającymi
wsparcia; opiekunowie często posiadają dużą wiedzę i doświadczenie - warto z tego skorzystać i stworzyć platformę do wymiany wiedzy i
doświadczeń).
•
opis etapów działania (z podaniem czasu ich realizacji)
Spotkania fokusowe są relatywnie nową inicjatywą władz samorządowych miasta Gdyni, zainicjowaną wiosna 2014 roku. W miesiącach marzec
- maj 2014 zorganizowanych zostało 9 spotkań fokusowych, w trakcie których pod okiem moderatorów pracowały grupy seniorów liczące od 6
do 12 uczestników. O wyborze tematyki spotkań zdecydowała waga poszczególnych kwestii istotnych dla mieszkańców Gdyni: oferta miasta w
zakresie aktywizacji seniorów, wsparcia oferowanego w ramach dziennych ośrodków opieki, kanały informacji o polityce senioralnej w mieście.
Seniorzy byli zapraszani indywidualnie i do zaproszenia dołączony był list od prezydenta miasta.
Na każde spotkanie opracowany został
scenariusz, według którego animator spotkania moderował dyskusję, wszystkie spotkania były nagrywane, aby ułatwić sporządzanie raportów.
Ważnym etapem jest dalsze utrzymywanie kontaktu z osobami, które zaktywizowały się dzięki udziałowi w fokusach i stworzenie czegoś na
kształt bazy ekspertów, z których wiedzy można korzystać przy następnych spotkaniach i rozszerzaniu tematyki.
•
zastosowane sposoby działania, narzędzia;
Grupy fokusowe to narzędzie wykorzystujące prowadzoną przez animatora dyskusję w obrębie małej grupy mieszkańców (od 6 do 12 osób, żeby
skutecznie moderować dyskusję).
Technika ta umożliwia pogłębioną dyskusję na określony temat oraz zdobycie wiedzy, jak kwestie dotyczące różnych aspektów polityki
społecznej miasta, oferty kierowanej do seniorów są postrzegane przez uczestników spotkań.
47
Każde spotkanie trwało od 2 do 3 godzin. Zasadą spotkań fokusowyeh jest nagrywanie przebiegu, żeby ułatwić przygotowanie raportu.
•
uczestnicy (beneficjenci, jednostki organizacyjne, partnerzy);
Jednostki organizacyjne i partnerzy:
Realizacja projektu była możliwa dzięki współpracy Miasta Gdynia z Pracownią Badań i Innowacji Społecznych STOCZNIA, Miejskim
Ośrodkiem Pomocy Społecznej, Dziennymi Ośrodkami Pomocy Społecznej, Centrum Aktywności Seniora oraz gdyńskimi Klubami Seniora.
Beneficjenci:
Bezpośrednimi beneficjentami projektu są seniorzy, mieszkańcy Gdyni, ze szczególnym uwzględnieniem zróżnicowanych grup uczestników - w
procesie udział wzięli seniorzy aktywni (studenci Gdyńskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku, użytkownicy Centrum Aktywności Seniora,
gdyńskich Klubów Seniora), seniorzy, którzy nie działają aktywnie w mieście i nie korzystają z oferty miasta, a także osoby, których członkowie
rodzin korzystają z dziennych ośrodków pomocy społecznej oraz usług opiekuńczych.
Jednak ich rekomendacje jako ekspertów najlepiej znających potrzeby własne i swojej grupy mają swoje odzwierciedlenie w odniesieniu do
beneficjentów pośrednich - całej populacji gdyńskich seniorów (na koniec 2013 r. ponad 80 000 mieszkańców miasta w wieku 55+).
•
nakłady (pieniądze, kadry, czas pracy, wykorzystywana przestrzeń, urządzenia itd.);
Główne koszty procesu stanowiła praca merytoryczna osób zaangażowanych w przygotowanie scenariuszy. Dodatkowym kosztem było
przygotowanie i wydrukowanie wszelkich materiałów niezbędnych do prawidłowego przebiegu procesu (zdjęcia, materiały pomocnicze).
Ważnym nakładem czasowym było również przeprowadzenie wśród instytucji i organizacji pracujących z seniorami (Centrum Aktywności
Seniora, Kluby Seniora, Gdyński Uniwersytet Trzeciego Wieku, MOPS) rekrutacji chętnych na wzięcie udziału w grupach fokusowyeh.
48
Zorganizowano 9 zróżnicowanych grup fokusowyeh, każde spotkanie trwało od 2 do 3 godzin. Zasadą spotkań fokusowyeh jest nagrywanie
przebiegu, żeby ułatwić przygotowanie raportu - także w gdyńskiej dobrej praktyce wykorzystane były dyktafony, kamery i aparat fotograficzny.
Część kosztów realizacji procesu pokryta została z projektu „Kurs Partycypacja!”, współfinansowanego przez Szwajcarię w ramach
Szwajcarskiego Programu Współpracy, realizowanego przez Pracownie Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia” w partnerstwie z Gminą
Gdynia oraz organizacją Involve.
Przestrzeń i urządzenia - do realizacji na poszczególnych etapach wykorzystane były przestrzenie i urządzenia dostępne w jednostkach miejskich
- PPNT Gdynia, Innowacje Społeczne.
•
ocena i samoocena (mocne strony/zalety; zagrożenia/możliwe trudności);
Mocne strony:
- szerokie spektrum bezpośrednio zebranych opini, ocen i konkretnych rekomendacji osób starszych.
- budowa bazy respondentów, do której można wracać z dalszymi pytaniami i prośbami o konsultacje kolejnych zagadnień
- łatwo dostępna dla decydentów „grupa ekspercka”, z która można konsultować wiele dodatkowych kwestii dotyczących osób starszych - np.
tworząc kolejne grupy fokusowe;
- celowe dotarcie do wybranej grupy, rzadko reprezentowanej w innych formach partycypacji;
- zwykle niskie koszty uczestnictwa dla osób starszych (czas, łatwość udziału)
- potencjał dla kontynuacji zaangażowania - udział w spotkaniu fokusowym może być pierwszym krokiem do dalszej aktywności i partycypacji;
- udział w spotkaniu i możliwość wypowiedzenia daje seniorom poczucie bycia ekspertami i realnego wkładu w dyskusję nad poszczególnymi
rozwiązaniami.
Zagrożenia/możliwe trudności:
- trudności w przekonaniu seniorów o znaczeniu ich udziału w spotkaniach fokusowyeh
49
- bariera dostępu - udział wybranej grupy seniorów, która poprzez aktywność w CAS, klubach seniora, czy informacje w prasie lokalnej
dowiedziała się o zaproszeniu na spacery badawcze.
•
warunki wstępne (np. potrzebne zasoby, kompetencje);
Najważniejszym z warunków wstępnych jest chęć władzy samorządowej do otwarcia polityki miejskiej na partycypację z mieszkańcami. Aby
sam proces został przeprowadzony w sposób rzetelny i przyniósł realne efekty potrzebne jest zagwarantowanie odpowiednio długiego okresu
czasu, ponieważ wymaga tego zarówno samo przygotowanie scenariuszy na spotkania z poszczególnymi grupami seniorów, rekrutacja
uczestników, jak i realizacja - każde spotkanie trwało średnio 2-3 godziny. „Czynnik ludzki” również w tym wypadku to chyba najistotniejszy
element dobrze przeprowadzonego projektu, zarówno w odniesieniu do kompetencji, zaangażowania i otwartości pracowników zaangażowanych
w proces, partnerów i animatora moderującego spotkania, który wiele czasu poświecił zarówno na odpowiednie przygotowanie, realizację oraz
zebranie nagranego materiału i przekazanie go w formie raportu.
•
ewentualne doświadczenia z wdrażaniem dobrej praktyki w innym miejscu i czasie.
Spotkania fokusowe są jedną z metod diagnozowania potrzeb mieszkańców. Praca w grupach fokusowyeh umożliwia zebranie wiarygodnych
informacji i rekomendacji uczestników. Dynamika grupy oraz interakcja w trakcie spotkań mogą zaowocować bardzo konkretnymi
rekomendacjami, które władze samorządowe i instytucje miejskie mogą wykorzystać i wdrażać. Takie działania z jednej strony pozwala w
sposób regularny włączać mieszkańców w procesy decyzyjne, z drugiej dają faktyczne poczucie sprawczości i odpowiedzialności mieszkańców.
Często seniorzy poprzez kontakt z innymi uczestnikami w grupie ośmielają się i chętniej wyrażają swoją opinię, co z kolei przekłada się za
twórcze myślenie całej grupy.
50
6. Czy była przeprowadzona ewaluacja zewnętrzna ocenianej praktyki? Tak/Nie
Jeżeli tak - prosimy o dostarczenie dokumentacji.
7. Czy przedsięwzięcie było promowane (media, konferencje, zgłoszenie do konkursu itp.)? Tak/Nie
Jeśli tak - prosimy o szczegółowe informacje.
Konferencje:
Forum Praktyków Partycypacji, Warszawa 2014
Media:
„Ratusz” - Informator Rady i Prezydenta Miasta, kwartalnik informacyjny Gdynia 50+
8. Czy wnioskodawca dysponuje informacjami o zainteresowaniu tym przedsięwzięciem w innych instytucjach/ organizacjach,
o naśladowcach? Tak/Nie
Jeśli tak - prosimy o szczegółowe informacje.
9. Inne informacje - ważne zdaniem wnioskodawcy (np. link do stron internetowych).
Wszystkie inicjatywy są promowane na stronie miasta Gdynia www.gdvnia.pl , na stronach instytucji miejskich:
www.mops.gdynia.pl ; w w w .cas.gdynia.pl, www.innowaciespoleczne.gdynia.pl ; www.seniorplus.gdynia.pl
oraz na profilach społecznościowych:
www.facebook.com/gdynskidialog ; www.facebook/com/mops , www.facebook.com/cas , www.facebook.com/seniorpluss
51