Przykład - Akademia Mistrza

Praktyczne kwestie znakowania wyrobów
cukierniczych
Dr Agnieszka Szymecka-Wesołowska
Podwieczorek z Akademią Mistrza
Kraków, 20 wrzesień 2016 r.
1
Program spotkania:
1. Informacja o wartości odżywczej
2. Deklarowanie alergenów
3. Budowanie wykazu składników
2
Ogólne podstawy prawne: obecnie
• Poziom europejski
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z 25
października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na
temat żywności
• Poziom krajowy
- Ustawa z 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia
(rozdział 11)
- Ustawa z 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolnospożywczych (art. 6-7a)
- Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014 r.
w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych
3
Żywność opakowana/żywność „luz”
• „żywność opakowana” oznacza każdą pojedynczą
sztukę przeznaczoną do prezentacji konsumentowi
finalnemu i zakładom żywienia zbiorowego, składającą
się ze środka spożywczego i opakowania, w które został
on zapakowany przed oferowaniem na sprzedaż,
niezależnie od tego, czy takie opakowanie obejmuje
dany środek spożywczy całkowicie czy też jedynie
częściowo, ale w każdym razie w taki sposób, że
zawartość nie może być zmieniona bez otwarcia lub
zmiany opakowania; „żywność opakowana” nie
obejmuje żywności pakowanej w miejscu sprzedaży na
życzenie konsumenta lub pakowanej do bezpośredniej
sprzedaży
4
Znakowanie żywności nieopakowanej
Dyrektywa 2000/13/WE (art. 14): obligowała
Państwa Członkowskie do określenia sposobu
podawania informacji obowiązkowych i
dawała możliwość zrezygnowania z wymogu
podawania
wszystkich
lub
niektórych
informacji
Rozporządzenie nr 1169/2011 (art. 44):
obowiązkowe jest podawanie tylko informacji
o alergenach, w pozostałym zakresie możliwe
ustanowienie przepisów krajowych
5
Regulacja krajowa: żywność „luzem”
§ 19. 1. W przypadku środków spożywczych oferowanych do sprzedaży konsumentowi finalnemu
lub zakładom żywienia zbiorowego bez opakowania lub w przypadku pakowania środków
spożywczych w pomieszczeniu sprzedaży na życzenie konsumenta finalnego lub ich pakowania do
bezzwłocznej sprzedaży podaje się:
1) nazwę środka spożywczego wskazaną w sposób określony w art. 17 rozporządzenia nr
1169/2011;
2) nazwę albo imię i nazwisko producenta;
3) wykaz składników – zgodnie z art. 18–20 rozporządzenia nr 1169/2011, z uwzględnieniem
informacji, o których mowa w art. 21 tego rozporządzenia;
4) klasę jakości handlowej albo inny wyróżnik jakości handlowej, jeżeli zostały one ustalone w
przepisach w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie jakości handlowej poszczególnych
artykułów rolno-spożywczych lub ich grup albo jeżeli obowiązek podawania klasy jakości
handlowej albo wyróżnika wynika z odrębnych przepisów;
5) w przypadku produktów rybołówstwa w rozumieniu pkt 3.1 załącznika I do rozporządzenia
(WE) nr 853/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. ustanawiającego
szczególne przepisy dotyczące higieny w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego
mrożonych glazurowanych – dodatkowo informację dotyczącą ilościowej zawartości glazury lub
ryby albo owoców morza w tych produktach;
6) w przypadku pieczywa – dodatkowo:
a) masę jednostkową,
b) informację „pieczywo produkowane z ciasta mrożonego” albo „pieczywo produkowane z
ciasta głęboko mrożonego” – gdy został zastosowany taki proces technologiczny
6
Miejsce oznakowania: zasada ogólna
• Art. 6 rozporządzenia nr 1169/2011
Każdemu środkowi spożywczemu przeznaczonemu do dostarczenia konsumentowi
finalnemu lub do zakładów żywienia zbiorowego muszą towarzyszyć informacje na
temat żywności, zgodnie z niniejszym rozporządzeniem.
Żywność opakowana
bezpośrednio na opakowaniu lub na
dołączonej
do
niego
etykiecie tj. na
jakiejkolwiek metce, znaku firmowym, znaku
handlowym, ilustracji lub innym opisie pisanym,
drukowanym, tłoczonym, odbitym lub w inny
sposób naniesionym na opakowanie lub
pojemnik z żywnością lub dołączonym do
opakowania lub pojemnika z żywnością
Żywność nieopakowana
w
miejscu
sprzedaży
na
wywieszce dotyczącej danego
środka spożywczego lub w inny
sposób, w miejscu dostępnym
bezpośrednio
konsumentowi
finalnemu
7
Informacja o wartości odżywczej
8
Informacja o wartości odżywczej: zmiana podejścia
Dotychczas
1169/2011
Co do zasady: deklarowanie wartości Co do zasady: deklarowanie wartości
odżywczej nieobowiązkowe
odżywczej obowiązkowe (od 13.12.2016r.)
Wyjątki:
• środki spożywcze specjalnego
przeznaczenia żywieniowego,
• żywność wzbogacona,
• żywność oznaczona oświadczeniem
żywieniowym lub zdrowotnym,
• naturalne wody mineralne i wody
stołowe,
• suplementy diety
Wyjątki:
Załącznik V Rozporządzenia 1169/2011
(19 rodzajów produktów)
9
Deklaracja nieobowiązkowa
1. produkty nieprzetworzone, które zawierają pojedynczy składnik lub pojedynczą kategorię
składników
2. produkty przetworzone (tylko dojrzewanie i tylko jeśli zawierają pojedynczy składnik lub
pojedynczą kategorię składników)
3. wody przeznaczone do spożywania przez ludzi
4. zioła, przyprawy lub ich mieszaniny
5. sól i substytuty soli
6. Słodziki stołowe
7. Ekstrakty kawy i cykorii (całe lub zmielone ziarna kawy)
8. Napary ziołowe i herbaty
9. Octy fermentowane i substytuty octu
10. Aromaty
11. Dodatki do żywności
12. Substancje pomocnicze w przetwórstwie
13. Enzymy spożywcze
14. Żelatyna
15. Składniki powodujące zestalanie się dżemów
16. Drożdze
17. Gumy do żucia
18. żywność w opakowaniach lub pojemnikach, których największa powierzchnia jest mniejsza niż
25 cm2
19. żywność, w tym żywność wytwarzana ręcznie, dystrybuowana w formie sprzedaży
bezpośredniej
10
Informacja o wartości odżywczej: porównanie
11
Prezentacja informacji o wartości odżywczej
 Informacja wyrażana w formie tabeli z
wyrównanymi liczbami lub liniowej (jeśli nie ma
miejsca na tabelę)
 Informacje
obowiązkowe
i
dobrowolne
przedstawiane są w tym samym polu widzenia,
łącznie, w czytelnym formacie oraz w kolejności
wskazanej w Załączniku XV
12
Prezentacja informacji o wartości odżywczej (Zał. XV)
Centrum Prawa Żywnościowego
www.food-law.pl
Obowiązkowy sposób oznakowania
 Informacja wyrażana w jednostkach na 100 g lub
100 ml produktu
 Jeśli podawana jest informacja o witaminach i
minerałach (NB. tylko jeśli występują w „znaczącej
ilości”) OBOWIĄZKOWO informacja ta wyrażana
jest także jako wartość procentowa referencyjnych
wartości spożycia (RWS) (zastępują dotychczasowe
„dzienne zalecane spożycie (RDA)”)
14
RWS dla witamin i składników mineralnych określa załącznik XIII cz. A
15
Znacząca ilość: zmiana
 15 % RWS zawarte w 100 g lub 100 ml, w
przypadku produktu innego niż napoje lub w
przeliczeniu na porcje, jeżeli dane opakowanie
zawiera wyłącznie jedną porcję
 7,5 % RWS zawarte w 100 ml w przypadku
napojów
16
Fakultatywny sposób oznakowania (1)
 informacja o obowiązkowych składnikach
odżywczych może być także podana jako
wartość procentowa referencyjnych wartości
spożycia (RWS)
NB. W takim wypadku konieczne jest
zamieszczenie
dodatkowego
komunikatu
„Referencyjna wartość spożycia dla przeciętnej
osoby dorosłej (8400kJ/2000 kcal)”
17
RWS dla innych składników odżywczych określa załącznik XIII cz. B
18
Przykład
19
Fakultatywny sposób oznakowania (2)
 informacja o wszystkich składnikach odżywczych
może być także podana w przeliczeniu na porcję
lub jednostkową ilość żywności
Warunki:
- występuje bezpośrednio obok obowiązkowego
wyrażania ilości w przeliczeniu na 100 g lub 100 ml
- porcja/ilość łatwo rozpoznawalna przez
konsumenta (np. 1 saszetka, 20 gram, 1 plaster itd.)
- podana jest liczba porcji lub jednostkowych ilości
zawartych w opakowaniu
20
Przykład
21
Przykład
Na 100 g
Wartość energetyczna
kJ/kcal
Na porcję
(50g)
kJ/kcal
Tłuszcz, w tym:
kwasy tłuszczowe
nasycone
Węglowodany, w tym:
cukry
Białko
Sól
Witamina E
Wapń
g
g
g
g
g
g
g
g
mg (% DRWS*)
mg (% DRWS*)
g
g
g
g
mg
mg
*Dzienne referencyjne wartości spożycia witamin i składników mineralnych (dla
osób dorosłych)
22
Powtórzenie w oznakowaniu informacji o wartości odżywczej
Wyłącznie następujące informacje mogą zostać powtórzone:
1) wartość energetyczna
2) wartość energetyczna, ilość tłuszczu, kwasów tłuszczowych
nasyconych, cukrów oraz soli
Prezentacja (warunki):
- tylko w głównym polu widzenia
- w określonej czcionce (min. 1,2 mm)
- dozwolona inna forma niż tabelaryczna lub liniowa
- składniki z pkt 2 mogą być wyrażone jedynie w przeliczeniu na
porcję lub jednostkową ilość żywności (a nie na 100g/100ml),
wtedy jednak wartość energetyczna musi być wyrażona także
w przeliczeniu na 100g/100ml
23
Główne pole widzenia
Główne pole widzenia: pole widzenia opakowania, które konsument
najprawdopodobniej zobaczy przy pierwszym spojrzeniu na produkt w
momencie zakupu i które umożliwia mu natychmiastową identyfikację
produktu, jeśli chodzi o jego charakter lub rodzaj, a w szczególnych
przypadkach jego markę. Jeśli opakowanie ma kilka identycznych
głównych pól widzenia, to główne pole jest polem wybranym przez
podmiot działający na rynku spożywczym.
• główne pole widzenia = „przód opakowania”
24
Przykład
• Podawanie z przodu opakowania w
przeliczeniu na 100 g/100ml
100 g produktu zawiera:
Energia
710 Kcal
Tłuszcz
0g
7%
0%
Kwasy
tłuszczowe
nasycone
0g
0%
Cukry
35 g
Sól
0g
39%
0%
 Referencyjna wartość spożycia dla przeciętnej osoby dorosłej (8400kJ/2000 kcal)
25
Przykład
• Podawanie z przodu opakowania w
przeliczeniu na porcję
Wielkość porcji – 20 g:
Energia
142 Kcal/876
kJ
(710 Kcal/215
kJ na 100 g)
7%
Tłuszcz
0g
0%
Kwasy
tłuszczowe
nasycone
0g
0%
Cukry
7g
Sól
0g
39%
0%
 Referencyjna wartość spożycia dla przeciętnej osoby dorosłej (8400kJ/2000 kcal)
26
Znikoma ilość: odstępstwa
• W przypadkach gdy wartość energetyczna lub
ilość
składnika(-ów)
odżywczego(-ych)
w
produkcie jest znikoma, informacje dotyczące
tych elementów można zastąpić takim
komunikatem, jak „Zawiera znikome ilości…”,
który umieszcza się bezpośrednio w pobliżu
informacji o wartości odżywczej, o ile informacja
taka występuje
• Co oznacza „znikoma ilość”? – może określić KE w
akcie wykonawczym
27
Sposób obliczania wartości odżywczej
a) analiza żywności dokonana przez producenta
b) znane lub rzeczywiste wartości średnie
użytych składników
c) ogólnie dostępne i zaakceptowane dane
28
Obliczanie wartości energetycznej
29
Podane wartości
podawane są wartości średnie
w odniesieniu do żywności w postaci
dostępnej dla konsumenta
wyjątkowo, informacje mogą odnosić się do
żywności po przygotowaniu, pod warunkiem
że podawane są wystarczająco dokładne
instrukcje dotyczące przygotowania, a
informacje odnoszą się do żywności
przygotowanej do spożycia
30
Nowe progi tolerancji
Wytyczne Komisji Europejskiej z
grudnia 2012 r. w zakresie określenia
limitów tolerancji dla składników
odżywczych wymienionych na
etykiecie
31
Progi tolerancji dla żywności (ogólnie)
32
Przykład stosowania
• Deklarowana na etykiecie zawartość cukrów:
8,5 g/100g
• Zgodnie z zasadami zaokrąglenia ww. wartość
odpowiada przedziałowi od 8,45 g do 8,54 g
• NAJNIŻSZY PRÓG TOLERANCJI
8,45 g – 2 g = 6,45 g - po zaokrągleniu - 6,5 g
• NAJWYŻSZY PRÓG TOLERANCJI
8,54 g + 2 g = 10,54 g - po zaokrągleniu - 11 g
33
Tytuł slajdu lub prezentacji
34
Przekroczenie limitów tolerancji
2.4 Aspekty, które należy uwzględnić, jeśli mierzona wartość leży poza limitem tolerancji dla wartości
podanej
Jeśli wartość mierzona leży poza limitem tolerancji dla wartości podanej, należy ustalić, czy konieczne jest
podjęcie określonych działań lub wprowadzenia środków. Należy przy tym uwzględnić na przykład:
a) dany składnik odżywczy;
b) rozmiar odchylenia;
c) rodzaj odchylenia (szacunek zawyżony lub zaniżony) w stosunku do danego składnika odżywczego;
d) naturalne wysokie zróżnicowanie pod względem danego składnika odżywczego, w tym wahania
sezonowe;
e) szczególnie wysoka szybkość rozkładu składników odżywczych w niektórych matrycach
żywnościowych;
f) szczególnie duże różnice w analizach dotyczących składników żywności w określonej matrycy
żywnościowej;
g) szczególnie niska homogenność danego produktu, która prowadzi do szczególnie dużego
zróżnicowania zawartości składników odżywczych w tym produkcie i której nie skompensowano w
procedurze pobierania próbek;
h) zgodność większości próbek z danej partii z zakresem tolerancji, o ile takie dane są dostępne;
i) ważność procesów producenta służących ustaleniu podanej wartości odżywczej;
j)
ogólny sposób działania kontroli własnej przedsiębiorstwa;
k) wcześniejsze problemy lub dotychczasowe sankcje wobec przedsiębiorstwa.
35
36
Okresy przejściowe
• do 13 grudnia 2014 r. – dla znakowania
(dotychczas) dobrowolnego i obowiązkowego
nowe lub dotychczasowe zasady
• po 13 grudnia 2014 r. – dla znakowania
(obecnie) dobrowolnego i obowiązkowego
tylko nowe zasady (tracą moc dotychczasowe
regulacje)
• od 13 grudnia 2016 r. – obowiązkowe dla
wszystkich rodzajów żywności
37
Deklarowanie alergenów
38
Porównanie
DOTYCHCZAS
PO 13.12.2014
Alergeny nie wymienione osobno wśród
informacji obowiązkowych
Składniki alergenne i substancje pomagające w
przetworzeniu wymienione wśród informacji
obowiązkowych (art. 9 ust. 1 lit. c)
Składnik alergenny lub substancja pomagająca
w przetwarzaniu oznaczane na etykiecie z
wyraźnym odniesieniem do nazwy określonej
w załączniku do (poprzednio obowiązującego)
rozporządzenia ministra
Obowiązek
zamieszczania
w
wykazie
składników z wyraźnym odniesieniem do
nazwy
wymienionej
w
załączniku
II
rozporządzenia nr 1169/2011 (art. 21 ust. 1 lit.
a)
Brak wymogu
Informacje o alergenach muszą pojawić się w
przypadku
nieopakowanych
środków
spożywczych lub pakowanych przy sprzedaży
na życzenie konsumenta, a także w przypadku
żywności sprzedawanej do zakładów żywienia
zbiorowego
Brak wymogu
Nazwa alergenu powinna być podkreślona za
pomocą pisma wyraźnie odróżniającego ją od
reszty wykazu składników
39
Lista alergenów
 zboża zawierające gluten, tj. pszenica (w tym orkisz i pszenica khorasan), żyto,
jęczmień, owies, lub ich odmiany hybrydowe a także produkty podchodne
 skorupiaki i produkty pochodne
 jaja i produkty pochodne
 ryby i produkty pochodne
 orzeszki ziemne (arachidowe) i produkty pochodne
 soja i produkty pochodne
 mleko i produkty pochodne
 orzechy, tj. migdały, orzechy laskowe, orzechy włoskie, orzechy nerkowca,
orzeszki pekan, orzechy brazylijskie, pistacje/orzechy pistacjowe, orzechy
makadamia lub orzechy Queensland i produkty pochodne
 seler i produkty pochodne
 gorczyca i produkty pochodne
 nasiona sezamu i produkty pochodne
 dwutlenek siarki i siarczyny (powyżej 10mg/kg lub 10mg/litr)
 łubin i produkty pochodne
 mięczaki i produkty pochodne
40
Sposób znakowania składników alergennych
Składniki alergenne podaje się:
 z wyraźnym odniesieniem do nazwy
składnika
określonej
w
załączniku
wymieniającym składniki alergenne oraz
z wyróżnieniem ww. nazwy
Przykład:
- składnikiem jest kazeina – w wykazie: „kazeina
(białko mleka/pochodna mleka)”
41
Przewodnik KE
Guidelines relating to the provision of
information on substances or products
causing allergies or intolerances as listed
in Annex II of Regulation (EU) No
1169/2011 on the provision of food
information to consumers
42
Wyjątek: przewodnik Komisji
W niektórych przypadkach nazwa szczegółowa (niewymieniona
w załączniku) może być w takim samym stopniu zrozumiała dla
konsumentów, jak nazwa ogólna alergenu wymieniona w
załączniku, np.
- „łosoś” zamiast „ryba”
- „ser”, „masło” zamiast „(z mleka)”
- „krewetka” zamiast „skorupiak”
43
Deklaracja orzechów i zbóż: przewodnik Komisji
Orzechy i zboża zawierające gluten są
deklarowane w wykazie składników przy
użyciu ich szczegółowych nazw.
Przykład:
- prażone pistacje, aromaty (migdały)
- mąka pszenna, płatki owsiane
44
Znakowanie glutenu
 Słowo „gluten” może być dodane na zasadzie
dobrowolności, ale w takim przypadku
konieczne
jest
podkreślenie
nazwy
konkretnego rodzaju zboża
Przykład: mąka pszenna (zawiera gluten)
 Jeśli gluten jest dodawany jako osobny
składnik, należy podać jednocześnie nazwę
zboża, z którego pochodzi
Przykład: gluten (pszenica), gluten pszeniczny
lub gluten (z pszenicy)
45
Kazus
Czy możliwe jest użycie oświadczenia
„bezglutenowy” w przypadku, gdy składnikiem
produktu jest np. bezglutenowa pszenica?
Jeśli tak, czy konieczne/możliwe jest
jednoczesne podkreślenie słowa „pszenica” w
wykazie składników?
 „pszenica (bezglutenowa)”
46
Oświadczenia dotyczące glutenu
Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) NR 828/2014 z dnia 30
lipca 2014 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na
temat nieobecności lub zmniejszonej zawartości glutenu w żywności
BEZGLUTENOWY
Sformułowanie "bezglutenowy" można stosować wyłącznie, jeśli dana
żywność w postaci sprzedawanej konsumentowi końcowemu zawiera
nie więcej niż 20 mg/kg glutenu.
O BARDZO NISKIEJ ZAWARTOŚCI GLUTENU
Sformułowanie "o bardzo niskiej zawartości glutenu" można stosować
wyłącznie, jeżeli zawartość glutenu w żywności składającej się z
jednego lub większej liczby składników lub zawierającej jeden lub
większą liczbę składników wytworzonych z pszenicy, żyta, jęczmienia,
owsa lub ich odmian krzyżowych, które zostały specjalnie
przetworzone w celu zmniejszenia zawartości glutenu, nie przekracza
100 mg/kg glutenu w żywności sprzedawanej konsumentowi
końcowemu.
47
Kazus
• Czy olej sezamowy jest alergenem, skoro olej
jest rafinowany a alergizuje białko sezamowe?
Zgodnie z Załącznikiem II rozporządzenia
1169/2011 nasiona sezamu i produkty
pochodne uznawane są za produkty powodujące
alergie lub reakcje nietoleracji. Olej sezamowy
jest produktem pochodnym nasion sezamu.
48
Dwutlenek siarki i siarczyny
Substancje te powinny pojawić się w wykazie
składników pod ich nazwą chemiczną.
Nie jest wystarczające podanie tylko funkcji
technologicznej i numeru E.
Składniki: woda, owoce,
cukier, substancja
konserwująca: dwutlenek
siarki
Składniki: woda, owoce,
cukier, substancja
konserwująca: E220
49
Wyróżnianie alergenów
1. Nazwa złożona z dwóch (kilku) elementów,
- np. „mleko w proszku”
2. Wszystkie składniki to alergeny:
- wyróżnienie wobec innych informacji obowiązkowych,
takich jak „składniki”, ew. dodatkowa informacja, że
wszystkie składniki produktu to alergeny
3.Składniki
Składnikizłożone
złożone(Przewodnik
(PrzewodnikKomisji)
Komisji)
Jeśli składnik
składnik złożony
złożony zawiera
zawiera substancje
substancje alergenne
- - Jeśli
wymienione
wymienione ww załączniku
załączniku II,II, nazwa
nazwa ich
ich powinna być
podkreślona
podkreślonawwwykazie
wykazieskładników
składników składnika złożonego
• Przykład
wykazu
składników:
margaryna,
krem
• śmietankowy
Przykład wykazu
składników:
„margaryna,
(żółtko jaja,
śmietana, cukier,
woda, …) krem
śmietankowy (żółtko jaja, śmietana, cukier, woda, …)”
50
Kilka składników z jednego źródła
Art. 21 ust. 1 akapit 3 rozporządzenia 1169/2011
„Gdy kilka składników lub substancji pomocniczych w
przetwórstwie
będących
częścią
danego
środka
spożywczego pochodzi od pojedynczej substancji lub
produktu, które wymienione są w Załączniku II, w
etykietowaniu jest to sprecyzowane w odniesieniu do
każdego takiego składnika lub substancji pomocniczej w
przetwórstwie.”
• składnikiem jest marcepan – w wykazie: „marcepan
(migdały, cukier, olejek migdałowy)”
• Przykład z Przewodnika Komisji:
„substancja dodatkowa (1), nośnik, dodatek procesowy (1)”
(1) pochodne pszenicy
51
Dodatkowa informacja „zawiera…”
W przypadku braku wykazu składników
wskazanie
składników
alergennych
powinno być poprzedzone słowem
„zawiera:….”
Czy możliwa jest dodatkowa informacja
„zawiera…”
w
przypadku,
gdy
jednocześnie jest zamieszczony wykaz
składników?
52
Przewodnik Komisji
W świetle rozporządzenia nr 1169/2011 nie jest
możliwa dobrowolna deklaracja dodatkowa o
zawartości składników alergennych, np. “zawiera:
mleko, mąkę pszenną” bądź użycie jakichkolwiek
ostrzegawczych
symboli
poza
wykazem
składników.
Celem takiej harmonizacji jest unikanie mylenia
konsumenta co do różnych sposobów znakowania
alergenów w żywności.
53
Niezamierzona obecność alergenów
- dobra praktyka produkcyjna (zapobieganie
przenoszeniu)
- informowanie
o
możliwej
obecności
alergenów – NIEOBOWIĄZKOWE, ale
 przyszła regulacja tej kwestii (art. 36 ust. 3 lit.
a)
 zakaz wprowadzania konsumenta w błąd
(konieczna potencjalna możliwość „skażenia”)
 odpowiedzialność
54
Odpowiedzialność cywilna
Reżim odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną
przez produkt niebezpieczny.
Art. 449(1) § 1 k.c. „Kto wytwarza w zakresie swojej działalności gospodarczej
(producent) produkt niebezpieczny, odpowiada za szkodę wyrządzoną
komukolwiek przez ten produkt ”
Art. 449(1) § 3 k.c. „(…) O tym czy produkt jest niebezpieczny, decydują
okoliczności z chwili wprowadzenia go do obrotu, a zwłaszcza sposób
zaprezentowania go na rynku oraz podane konsumentowi informacje o
właściwościach produktów”.
55
Sformułowanie
Ostrzeżenie o możliwej obecności alergenów powinno być formułowane w sposób
jak najbardziej precyzyjny i zrozumiały dla konsumenta:
„Może zawierać…../Możliwa obecność….”
–
–
–
–
–
„Może zawierać śladowe ilości….”
„W zakładzie wykorzystywane są także…..”
„Na linii produkcyjnej odbywa się także produkcja z użyciem…”
„Niezalecane dla osób z alergią na….”
„Produkt zawiera gorczycę oraz śladowe ilości selera….”
56
Kazus
Czy konieczne jest podkreślanie nazw
alergenów w informacji dobrowolnej?
Czy powinny być wymienione np.
wszystkie
rodzaje
orzechów
produkowanych na linii (możliwe
zanieczyszczenie), czy możliwe jest
uproszczenie zapisu np. „inne orzechy”?
57
Kazus (cd.)
Art. 36 ust. 1 rozporządzenia nr 1169/2011
W przypadku gdy informacje na temat żywności, o
których mowa w art. 9 i 10, przekazywane są na
zasadzie dobrowolności, muszą być zgodne z
wymogami określonymi w rozdziale IV sekcje 2 i 3.
58
Oświadczenie „bez alergenów”
Informacja „bez alergenów” może być
interpretowana przez konsumentów jako
oznaczająca
zupełny
brak
substancji
alergennych,
podczas
gdy
analitycznie
udowodnione może być tylko, że dana próba
środka spożywczego wykazuje wartość poniżej
analityczną granicę oznaczalności danej metody
badawczej w jednym lub kilku badaniach
art. 7 rozporządzenia nr 1169/2011 – zakaz
wprowadzania konsumentów w błąd
59
Budowanie wykazu składników
60
Nazwa składnika
Reguła ogólna
Zasady nazywania środków spożywczych mają –
co do zasady – zastosowanie także do nazywania
składników środków spożywczych.
(por. art. 18 ust. 2 Rozp. 1169/2011)
61
Nazwa składnika
Nazwą środka spożywczego jest jego nazwa
przewidziana w przepisach. W przypadku
braku
takiej
nazwy,
nazwą
środka
spożywczego jest jego nazwa zwyczajowa, a
jeśli nazwa zwyczajowa nie istnieje lub nie jest
stosowana, przedstawia się nazwę opisową
tego środka spożywczego.
(art. 17 ust. 1 rozp. 1169/2011)
62
Zasady podawania składników
• wykaz składników podaje się w kolejności
malejącej (według ich masy w momencie użycia –
wyjątki określa Załącznik VII cz. A)
• wykaz jest poprzedzony nagłówkiem „składniki”
lub ten wyraz zawiera
• szczegółowe regulacje zwł.:
- składniki złożone
- kwestia określania ilości danego składnika
- oznaczanie składników szczególnych – substancje
dodatkowe
63
Oznaczanie składników złożonych (1)
 zasada wyjściowa: komponenty składnika złożonego
są składnikami wyrobu gotowego
 możliwe zamieszczenie nazwy własnej składnika
złożonego (o ile jest to nazwa określona w przepisach
bądź nazwa zwyczajowa)
 warunek: wykazanie bezpośrednio po nazwie
składnika złożonego jego składników według ich
masy w porządku malejącym
Przykład: czekolada: sucha masa kakaowa, cukier, kakao w proszku o
obniżonej zawartości tłuszczu, emulgator: lecytyna (ze słonecznika),
ekstrakt z laski wanilii.
64
Oznaczanie składników złożonych (2)
 Wyjątki (wykaz składników nieobowiązkowy):
a) gdy skład składnika złożonego jest określony w przepisach
unijnych i składnik ten stanowi mniej niż 2% gotowego środka
spożywczego (z wyj. dodatków do żywności, chyba, że mogą
być pominięte zgodnie z przepisami);
b) w przypadku składnika złożonego z mieszanki przypraw lub
ziół, które stanowią mniej niż 2% gotowego środka
spożywczego (z wyj. dodatków do żywności, chyba, że mogą
być pominięte zgodnie z przepisami);
c) gdy składnik złożony jest środkiem spożywczym, dla którego
wykaz składników nie jest wymagany (zgodnie z przepisami
unijnymi)
WYJĄTKI TE NIE DOTYCZĄ SKŁADNIKÓW ALERGENNYCH
65
Wykazywanie komponentów składników złożonych
Składniki: rodzynki (rodzynki, olej słonecznikowy,
regulator kwasowości: kwas cytrynowy), ananasy
kandyzowane (cukier, ananasy, regulator kwasowości:
kwas cytrynowy, barwniki naturalne: żurawinowy,
chlorofil E 141, beta karoten E 160a), skórka
pomarańczowa
Składniki: rodzynki, ananasy kandyzowane, skórka
pomarańczowa, cukier, olej słonecznikowy, regulator
kwasowości: kwas cytrynowy, barwniki naturalne:
żurawinowy, chlorofil E 141, beta karoten E 160a,.
66
Ilościowa zawartość składników: zasada ogólna
Podanie ilości zawartości składnika lub kategorii składników
jest obowiązkowe, jeżeli:
1) występują w nazwie środka spożywczego lub są zwykle
kojarzone z tą nazwą przez konsumenta;
2) są podkreślone w etykietowaniu słownie, obrazowo lub
graficznie;
3) są istotne dla scharakteryzowania środka spożywczego i
odróżnienia go od innych produktów, z którymi może być
mylony ze względu na podobieństwo nazwy lub wyglądu.
67
Ilościowa zawartość składników: wyjątki (zał. VIII rozp. 1169/2011)
Składniki lub kategorie składników:
• jeśli została podana ich masa po odsączeniu
• w przypadku których oznaczenie ilości w etykietowaniu jest już obowiązkowe zgodnie z
przepisami unijnymi
• które są użyte w małych ilościach do celów aromatyczno-smakowych
(NB. poprzednio: „dodanych w celach aromatycznych lub przyprawowych w ilości poniżej 2 %
masy środka spożywczego”)
• które występując w nazwie środków spożywczych, nie wpływają na wybór dokonywany
przez konsumenta w kraju, w którym są wprowadzone na rynek, ponieważ zmiana ilości nie
ma zasadniczego wpływu na charakterystykę środków spożywczych lub nie odróżnia tego
środka spożywczego od podobnych środków spożywczych;
• dla których szczegółowe przepisy unijne ustalają dokładnie ilości, nie przewidując oznaczenia
ich na etykiecie;
• w przypadkach, o których mowa w załączniku VII część A pkt 4 i 5, tj.:
- będąca składnkiem żywności mieszanka owoców, warzyw lub grzybów, gdy żaden z ich
poszczególnych gatunków nie ma znacznej przewagi wagowej i gdy są one stosowane w
proporcjach, które mogą się zmienić (NB: dotychczas: „w różnych proporcjach” obecnie „w
zmiennych proporcjach)
- mieszanki przypraw lub ziół, gdy żadna z przypraw lub ziół nie ma znacznej przewagi wagowej
68
Szczególna kategoria: substancje dodatkowe i enzymy
69
Nazwy substancji dodatkowych
•
Rozporządzenie MZ z 22 listopada 2010 r.
w sprawie dozwolonych substancji
dodatkowych oraz rozporządzenie Komisji
nr 231/2012
E 331 (i) cytrynian
monosodowy
E 331 (ii) cytrynian
disodowy
E 331 (iii) cytrynian
trisodowy
•
Rozporządzenie Komisji UE nr 1129/2011
(załącznik II do rozp. 1333/2008, część B wykaz dodatków dopuszczonych do
żywności)
E 331 Cytryniany sodu
70
Zmiana rozporządzenia nr 1333/2008
"Niniejszy unijny wykaz zawiera:
- nazwę dodatku do żywności i jego numer
E; w ramach alternatywy dopuszczone jest
stosowanie bardziej szczegółowych numerów E i
nazw wymienionych w rozporządzeniu Komisji
(UE) nr 231/2012 * , z wyłączeniem synonimów,
jeśli dane dodatki do żywności rzeczywiście
dodano do określonych środków spożywczych".
71
Dodatkowe dane obowiązkowe związane ze stosowaniem dodatków
„pakowany w atmosferze
ochronnej” (na etykiecie)
gdy trwałość została przedłużona w
wyniku użycia gazów opakowaniowych
dozwolonych zgodnie z rozp. 1333/2008
„zawiera substancję(-e)
słodzącą(-e)” NB.: obok nazwy
środki spożywcze zawierające substancję
lub substancje słodzące dozwolone
zgodnie z rozp. 1333/2008
„zawiera cukier (cukry) i substancję (-e)
słodzącą(-e)” NB.: obok nazwy
środki spożywcze zawierające zarówno
dodatek cukru lub cukrów jak i substancje
słodzące
„zawiera aspartam
(źródło fenyloalaniny)” (na etykiecie)
jeśli w wykazie składników aspartam/sól
aspartamu-acefulfamu są oznaczone
wyłącznie numerem E
„zawiera źródło
fenyloalaniny” (na etykiecie)
jeśli w wykazie składników podana jest
nazwa szczególna aspartamu/soli
aspartamu-acesulfamu
72
Pominięcie komponentów w wykazie składników
• Dodatki do żywności i enzymy spożywcze których obecność w danym
środku spożywczym wynika wyłącznie z faktu, że były zawarte w jednym
lub większej liczbie składników takiego środka spożywczego, zgodnie z
zasadą przenoszenia, pod warunkiem, że nie pełnią one żadnej funkcji
technologicznej w gotowym produkcie
• Dodatki do żywności i enzymy spożywcze, które są stosowane jako
substancje pomocnicze w przetwórstwie
• Stosowane w ilościach ściśle niezbędnych nośniki i substancje, które nie
są dodatkami do środków spożywczych, lecz są stosowane w taki sam
sposób i w tym samym celu co nośniki
• Substancje, które nie są dodatkami do żywności, lecz są stosowane w taki
sam sposób i w tym samym celu co substancje pomocnicze w
przetwórstwie i są nadal obecne w żywności nawet w zmienionej formie
73
Dziękuję za uwagę
[email protected]
74