zał. nr 10

Starostwo Powiatowe w Wodzisławiu Śląskim
Wydział Obywatelski, Ochrony Informacji Niejawnych i Zarządzania Kryzysowego
INFORMACJA O STANIE BEZPIECZEŃSTWA
PRZECIWPOWODZIOWEGO
W POWIECIE WODZISŁAWSKIM
W OKRESIE SIERPIEŃ 2013 – LIPIEC 2014
Wodzisław Śląski, sierpień 2014 r.
WPROWADZENIE
Powodzie są zjawiskiem naturalnym, które zawsze było, jest i będzie stanowić zagrożenia dla
zdrowia i życia ludzi oraz ich mienia i środowiska przyrodniczego. Całkowite wyeliminowanie
powodzi nie jest możliwe, ale aktualny stan wiedzy pozwala uzyskać znaczne ograniczenie tych
zagrożeń.
Największy wpływ na przebieg powodzi w obrębie głównych polskich rzek ma człowiek, który
swoją działalnością tak przekształcił naturalne środowisko, że warunki kształtowania się fal
powodziowych w dolinach rzecznych są zupełnie inne od tych, jakie występowały jeszcze
kilkadziesiąt lat wcześniej. Na skutek zagospodarowania zlewni spływ powierzchniowy jest
znacznie szybszy i intensywniejszy. Jednocześnie zabudowa dolin rzecznych (nierzadko terenów
zalewowych) sprawia, że straty powodziowe są coraz większe.
Dlatego też współpraca przy rozwiązywaniu problemów powodziowych musi dotyczyć całego
obszaru oraz odbywać się w ścisłym porozumieniu pomiędzy gospodarką wodną a gospodarką
przestrzenną i urbanistyką, rolnictwem i leśnictwem oraz ochroną środowiska. Bardzo istotne
znaczenie w tym zakresie
ma ciągłe wzmacnianie świadomości istniejącego ryzyka oraz
świadomość odpowiedzialności za własne bezpieczeństwo wszystkich podmiotów zagrożonych
powodzią.
ZAGROŻENIE POWODZIOWE NA TERENIE POWIATU WODZISŁAWSKIEGO
W powiecie wodzisławskim wody zajmują około 8,5 km2 powierzchni, co stanowi 2,9 % całej
powierzchni powiatu. Na wielkości te wpływają wody rzek i potoków,
a także zbiorniki
pożwirowe oraz kompleks stawów hodowlanych, zlokalizowane wzdłuż koryta rzeki Odry.
Najbardziej zagrożone tereny w powiecie znajdują się w jego południowo – zachodniej części
i obejmują gminy: Godów, Gorzyce i Lubomia. Zagrożenie to powodują rzeki Odra i Olza,
szczególnie w okresie wiosennych i letnich przyborów wód, spowodowanych roztopami lub
długotrwałymi opadami deszczu. W pozostałej części powiatu zagrożenie powodziowe jest
zdecydowanie mniejsze, niemniej jednak mogą wystąpić podtopienia spowodowane wezbraniami
małych rzek i lokalnych potoków w wyniku intensywnych opadów atmosferycznych. Szczególnie
dotyczy to Wodzisławia Śląskiego w dzielnicy Radlin II, Rydułtów i Marklowic. Rzeki i potoki,
które stwarzają potencjalne zagrożenie powodziowe to:
1) Odra – na odcinku długości 14,5 km,
2) Olza – na odcinku długości 8,5 km,
3) Leśnica – na odcinku długości 15,2 km,
4) Szotkówka – na odcinku długości 13,2 km,
5) Lubomka – na odcinku długości 3 km,
Strona 2/9
6) Piotrówka – na odcinku długości 8,3 km,
7) Syrynka – na odcinku długości 11,5 km,
8) Nacyna – na odcinku długości 11,37 km,
9)
potok Łęgoń – na odcinku długości 14,92 km.
Na terenie powiatu wodzisławskiego mogą wystąpić powodzie opadowe i roztopowe.
Dominują wezbrania opadowe, związane z gwałtownymi, nawalnymi opadami deszczu, niemniej
jednak
w przypadku dużych opadów śniegu i wysokich temperatur wiosną na
rzekach Odrze i Olzie mogą wystąpić również powodzie roztopowe.
Prognozowanie wezbrań jest możliwe przez obserwację w punktach pomiarowych, które
znajdują się na rzekach:
1) Odrze – w Republice Czeskiej oraz w Chałupkach, Olzie, Bukowie – Krzyżanowicach,
2) Olzie – w Istebnej, Cieszynie, Godowie oraz przy ujściu w miejscowości Olza.
Sieć posterunków obserwacyjno – pomiarowych stanowi własność Instytutu Meteorologii
i Gospodarki Wodnej.
Wraz z budową na terenie powiatu wodzisławskiego nowych obiektów hydrotechnicznych,
zagrożenia powodziowe w coraz mniejszym stopniu będą miały wpływ na bezpieczeństwo, to
jednak na dzień dzisiejszy występują i tworzą realne zagrożenie dla mieszkańców. Nie uległy one
zmianie w stosunku do lat poprzednich, ale ze względu na istotny wpływ na poczucie
bezpieczeństwa, ponownie zostają umieszczone w niniejszym opracowaniu.
W Gminie Godów zagrożenie powodują rzeki: Olza, Szotkówka, Leśnica i Piotrówka,
a najbardziej narażone na podtopienia są domostwa i posesje położone przy ul. J. III Sobieskiego
(Głębocz), ul. Dębina w Gołkowicach, ul. Gliniki w Godowie, ul. Graniczna w Godowie, ul. Nowa
w Godowie, ul. 1 Maja w Godowie, ul. Powstańców Śląskich w Godowie. Natomiast objęte
zagrożeniem łąki, pola uprawne i odłogi znajdują się w obrębie ul. Granicznej w Godowie,
depresyjnej części Skrbeńska (głównie tereny przygraniczne) oraz pozostałych terenach
przygranicznych.
W Gminie Gorzyce w strefie bezpośredniego zagrożenia rzek Olzy i Odry znajdują się
miejscowości Uchylsko, Olza i Odra. Ponadto na terenie gminy Gorzyce podtopienia znacznych
terenów powodowane są przez liczne ciągi melioracyjne i cieki kanałowe, które podczas
występowania podwyższonych stanów wód w korytach rzek Olzy i Odry, mają uniemożliwione
ujście do tych rzek.
W Gminie Lubomia zagrożenie powodziowe powodują rzeki Odra, Lubomka i Syrynka,
a najbardziej zagrożone powodzią są miejscowości Buków i Ligota Tworkowska. Zagrożenie
powodziowe ze strony rzeki Lubomki w Lubomi występuje w rejonie ulic Korfantego,
Mickiewicza i Polnej.
Strona 3/9
W Wodzisławiu Śląskim zagrożone są budynki położone w bezpośrednim sąsiedztwie rzeki
Leśnica. W dzielnicy Radlin II zagrożony jest rejon ulic: Chrobrego i Dąbrowskiego, natomiast
w dzielnicy Stare Miasto rejon ulic: Witosa, Bogumińskiej i Rzecznej.
W Rydułtowach zagrożone są budynki zlokalizowane w bezpośrednim sąsiedztwie rzeki
Nacyna w rejonie ulic: Sobieskiego, Strzody, Radoszowskiej i przyległych.
W pozostałych miastach i gminach powiatu wodzisławskiego nie występuje zagrożenie
powodziowe ze strony rzek i potoków, natomiast mogą wystąpić lokalne podtopienia spowodowane
nawalnymi, krótkotrwałymi opadami deszczu.
URZĄDZENIA ZABEZPIECZAJĄCE PRZED POWODZIĄ
Podstawowymi urządzeniami zabezpieczającymi tereny zagrożone powodzią w powiecie
wodzisławskim są:
1) wał prawostronny rzek Olzy i Odry od miejscowości Uchylsko do wejścia do polderu
„Buków”, wybudowany został w 1996 r. Jego łączna długość to 4,63 km,
2) wał przeciwpowodziowy prawostronny rzeki Odry, od miejscowości Odra do miejscowości
Buków, ma długość 6,36 km,
3) wał przeciwpowodziowy prawostronny rzeki Odry o długości 1,60 km chroniący
miejscowość Ligota Tworkowska,
4) Polder „Buków” - sztuczny zbiornik przeciwpowodziowy, powierzchnia około 830 ha,
powierzchnia zalewu w okresie napełnienia wynosi 710 ha i może przyjąć około 50 mln m³
wody,
5) zbiornik przeciwpowodziowy Racibórz Dolny na rzece Odrze, w trakcie budowy,
realizowany jest w ramach Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej w Dorzeczu Rzeki Odry
(POPDO).
WIOSENNE PRZEGLĄDY PRZECIWPOWODZIOWE
Wiosenne
przeglądy
przeciwpowodziowe
na
terenie
powiatu
wodzisławskiego
w 2014 roku przeprowadzone zostały w trzech terminach:
1) w dniu 10 kwietnia 2014 r. – na terenie miast Wodzisławia Śląskiego, Pszowa i Rydułtów,
2) w dniu 24 kwietnia 2014 r. – na terenie gminy Lubomia,
3)
w dniu 29 kwietnia 2014 r. – na terenie gmin Gorzyce i Godów.
W przeglądzie uczestniczyli przedstawiciele Śląskiego Zarządu Melioracji i Urządzeń
Wodnych – Biuro Terenowe Racibórz, Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej – Nadzór Wodny
Buków, miast i gmin powiatu wodzisławskiego oraz Starostwa Powiatowego w Wodzisławiu Śl.
Strona 4/9
Wszystkie rzeki i cieki na terenie powiatu są drożne i umożliwiają swobodny przepływ wód.
Na terenie gmin miejskich nie stwierdzono istotnych nieprawidłowości. Żadne z miast nie jest
narażone na zagrożenie powodziowe, okresowo może występować podtapianie nieruchomości oraz
gruntów rolnych w wyniku wzmożonych intensywnych opadów deszczu. Rzeka Leśnica w
granicach administracyjnych Wodzisławia Śląskiego jest po częściowej bieżącej konserwacji.
Stwierdzone zostały nieliczne zatory poniżej ul. Rzecznej oraz w rejonie ujęcia wód do Koksowni
Radlin przy ul. Rybnickiej, a umocnienia brzegowe są w złym stanie technicznym i wymagają
odbudowy. Ciek Jedłownicki stanowi szczególne zagrożenie w rejonie ul. Śląskiej w Pszowie i
niemal na całej długości odbudowy wymagają umocnienia brzegowe oraz konieczna jest naprawa
linii brzegowej. Ciek Nacyna w granicach administracyjnych Rydułtów jest w złym stanie
technicznym. Podobnie sytuacja wygląda na cieku Syrynka, który również jest w złym stanie
technicznym i wymaga kompleksowej odbudowy.
Według oświadczenia przedstawiciela Śląskiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych
przyczyną postępującej dewastacji koryt w/w cieków jest brak środków finansowych na utrzymanie
wód publicznych.
W Wodzisławiu
Śląskim,
Rydułtowach
i
Pszowie
doposażone
zostały
magazyny
przeciwpowodziowe w materiały i sprzęt służący usuwaniu skutków lokalnych podtopień oraz
zabezpieczający przed zalaniem.
Na terenie gmin wiejskich sytuacja zagrożenia powodziowego kształtuje się następująco.
W Gminie Lubomia, podobnie jak w roku ubiegłym, istotnym problemem staje się nadmierne
grodzenie nieruchomości przyległych do cieków, deponowanie w tych miejscach odpadów
organicznych (np. skoszonej trawy, popiołu), dokonywanie nasadzeń krzewów ozdobnych w górnej
części skarp. Takie działania właścicieli gruntów przyległych do cieków, utrudniają dojazd służbom
prowadzącym bieżącą konserwację, nie mówiąc już o prowadzeniu działań w czasie powodzi.
Prowadzona budowa zbiornika Racibórz Dolny
powoduje duże zmiany w zarządzaniu
urządzeniami przeciwpowodziowymi. Protokołem z dnia 5 lutego 2014 r. Śl.ZMiUW przekazał
inwestorowi budowy zbiornika Racibórz Dolny ciek Łęgoń od ujścia do rzeki Odry do mostu
drogowego w km
0 + 860. Przekazany został również odcinek wału w km od 0 + 000 do 0
+ 458 wraz ze śluzą wałową. Tym samym utrzymanie i konserwacja znajdujących się tam urządzeń
należy do inwestora budowy. W obrębie budowanego zbiornika, w międzywalu rzeki Odry,
udrożnienia przez wykonawcę zbiornika wymagają dwa przepusty drogowe, konserwacji i napraw
wymagają klapy zwrotne usytuowane na odcinkach ujściowych do cieku Łęgoń I.
W Gminie Gorzyce Śl.ZMiUW, w ramach usuwania szkód powodziowych, planuje się
dokonać zabudowy wyrwy na prawej skarpie rzeki Leśnica w miejscowości Turza Śląska.
Strona 5/9
Ponadto odbyły się dwie wizje lokalne, zwołane przez Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru
Budowlanego, których przedmiotem było ustalenie instytucji odpowiedzialnych za utrzymanie
i remont wrót powodziowych przy moście kolejowym w Olzie oraz remont przepustu wałowego
w Uchylsku. Decyzja WINB będzie podstawą do prowadzenia dalszych działań w tych sprawach.
W Gminie Godów mieszkańcy zgłosili konieczność zabezpieczenia budynków położonych na
prawym brzegu cieku Szotkówka. W chwili obecnej opracowywana jest przez Śl.ZMiUW
dokumentacja do przetargu na wykonanie robót mających na celu podniesienie terenu wzdłuż ulicy
Gliniki. Do czasu ich podjęcia, w przypadku wystąpienia zagrożenia powodziowego, Gmina
Godów zabezpieczy w sposób doraźny zabudowania znajdujące się w tamtym rejonie. Na Leśnicy
planowane są roboty dot. utrzymania rzeki w obrębie drogi gminnej Podbucze – Skrzyszów –
Łaziska, które będą wykonane po odebraniu dokumentacji i otrzymaniu środków finansowych. Na
bieżąco realizowane jest czyszczenie koryt rzek z powalonych drzew, które utrudniają swobodny
spływ wód i mogą przyczynić się do zwiększenia ryzyka powodzi.
Stan wałów przeciwpowodziowych w obrębie rzek jest dobry. Wymagane jest bieżące
wykaszanie skarp i korony wałów. Prowadzone na bieżąco prace konserwacyjne, polegające na
usuwaniu samosiejek drzew i krzewów z powierzchni skarp, czyszczenie koryt rzek z zatorów
(osunięte skarpy, śmieci, obłamane gałęzie drzew) oraz sprzyjające warunki pogodowe, mają
wyraźny wpływ na poprawę bezpieczeństwa w tym obszarze. Nadal największym problemem we
właściwym utrzymaniu rzek i cieków oraz urządzeń wodnych są, według oświadczenia
administratorów, ograniczone środki finansowe, dlatego wiele robót w obrębie cieków
współfinansowanych jest przez samorządy gminne.
W Gminie Marklowice i Gminie Mszana zagrożenie powodziowe nie występuje, jednak mogą
sporadycznie pojawiać się lokalne podtopienia.
Wszystkie stwierdzone usterki i niedociągnięcia, dotyczące bieżącego utrzymania zabezpieczeń
przeciwpowodziowych oraz harmonogram prac konserwacyjnych, na obszarach objętych
przeglądem, zostały szczegółowo omówione przez przedstawicieli gmin z administratorami rzek,
cieków i urządzeń wodnych.
ZAGROŻENIE POWODZIOWE W MAJU 2014 R.
Zagrożenie powodziowe w miesiącu maju 2014 r. objęło przede wszystkim trzy gminy, tj.
Gminę Godów, Gminę Lubomia oraz Gminę Gorzyce. Przyczyną były intensywne długotrwałe
opady deszczu w południowej części naszego kraju oraz na terenie Czech.
Strona 6/9
Na terenie Gminy Godów w dniu 16 maja o godzinie 7.30 wprowadzone zostało pogotowie
przeciwpowodziowe w związku z przekroczeniem stanu ostrzegawczego na rzece Olzie, dalszymi
niekorzystnymi prognozami hydrologicznymi w dorzeczu górnej Odry oraz pojawieniem się ryzyka
wystąpienia wód z koryt rzek. Wszystkie służby gminne zostały postawione w stan gotowości,
prowadzono stały monitoring poziomu wód, podjęto działania organizacyjne do udzielania pomocy
ewentualnym poszkodowanym, przygotowano sprzęt i wyposażenie przeciwpowodziowe
przeznaczone do udziału w akacji przeciwpowodziowej, wprowadzono w życie zapisy
porozumienia dot. dostarczania piasku w miejsca zagrożone. O wszystkich działaniach na terenie
Gminy Godów na bieżąco informowane były służby Starosty Wodzisławskiego. W związku ze
stabilizacją pogody, pogotowie przeciwpowodziowe odwołane zostało w dniu 19 maja 2014 r. o
godz. 7.00. Podwyższone poziomy wód w rzekach i ciekach nie spowodowały strat w mieniu
prywatnym i komunalnym.
W Gminie Lubomia w dniu 16 maja 2014 r. o godz. 12.00 ogłoszony został alarm
przeciwpowodziowy w związku z przekroczeniem stanu alarmowego na rzece Odrze
w Krzyżanowicach. Zwołane zostało posiedzenie Gminnego Zespołu Zarządzania Kryzysowego,
gdzie podjęto decyzję o: uruchomieniu całodobowego dyżuru w celu monitorowania stanów wód na
wodowskazach, realizacji zadań, procedur i programów kryzysowych zgodnie z planem
zarządzania kryzysowego, bieżącym realizowaniu polityki informacyjnej związanej z sytuacją
powodziową.
O godz. 14.00 Państwowa Straż Pożarna, Ochotnicze Straże Pożarne oraz
firma Dragados podjęły działania w celu zabezpieczenia wału przed rozmyciem w miejscowości
Buków. Wzmocnienie było prowadzone przy użyciu geowłókniny wydanej z Powiatowego
magazynu zarządzania kryzysowego. Ponadto strażacy z OSP w Lubomi powiadamiali osoby
przebywające na terenach wyrobisk pożwirowych w sołectwie Ligota Tworkowska i Nieboczowy o
zbliżającym się zagrożeniu powodziowym z koniecznością natychmiastowego opuszczenia tych
miejsc. Przez cały czas obowiązywania alarmu przeciwpowodziowego prowadzony był monitoring
sytuacji powodziowej na terenie Gminy Lubomia. W związku z zanikaniem opadów i
systematycznym obniżaniem się poziomu wody na rzece Odrze, w dniu 18 maja o godz. 9.00
odwołany został alarm przeciwpowodziowy. Wezbranie rzeki Odry i lokalnych cieków: Lubomki,
Syrynki i Łęgonia nie spowodowało szkód w mieniu komunalnym i prywatnym.
W Gminie Gorzyce, poza monitorowaniem poziomu głównych rzek, nie podejmowano podczas
majowych opadów żadnych dodatkowych działań.
POWIATOWY MAGAZYN ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO
Strona 7/9
Utworzony w maju 2011 r. Powiatowy magazyn zarządzania kryzysowego przy ulicy
Raciborskiej 105 w Gorzycach – Osinach, finansowany jest ze środków własnych powiatu oraz
z dotacji gmin. Każdego roku na funkcjonowanie i zakup wyposażenia do magazynu, Powiat
przeznacza kwotę 70 000,00 zł, a do dnia dzisiejszego, razem z rezerwą celową na realizację zadań
własnych z zakresu zarządzania kryzysowego, przekazanych zostało ponad 280 000,00 zł. Ponadto
istotny jest udział gmin we współfinansowaniu magazynu, który łącznie wyniósł 63 236,00 zł
i przedstawia się następująco:
Rok
Gmina
2012
Godów
2013
2014
6 577,00
6 544,00
6 615,00
Gorzyce
0,00
10 000,00
10 000,00
Lubomia
8 000,00
8 000,00
0,00
Mszana
7 500,00
0,00
0,00
Razem
22 077,00
24 544,00
16 615,00
Aktualny stan wyposażenia magazynu:
1)
zbiorniki na wodę pitną o poj.1200 l
- 4 sztuki
2)
zapory p. pow. PCV napełniana wodą o ø 0,4 m x 25 mb.
- 125 mb.
3)
rzutki ratownicze z linką 25 mb
- 10 sztuk
4)
kamizelki ratunkowe
- 10 sztuk
5)
łóżka kwaterunkowo – polowe
- 40 sztuk
6)
śpiwory – mumia
- 40 sztuk
7)
buty gumowe wodery (różne rozmiary)
- 47 par
8)
peleryny przeciwdeszczowe (sztormiaki, różne rozmiary)
- 41 sztuk
9)
folia zbrojona różne rozmiary
- 24 sztuki nowej,
13
sztuk
używanej
10)
worki
- 30000 sztuk
11)
geowłóknina 13 rolek x 300 m2
- 3900 m2
12)
detektor prądu przemiennego*
- 1 sztuka
13)
piły spalinowe STIHL*
- 3 sztuki
14)
ubrania dla pilarza z wkładką antyprzecięciową*
- 2 komplety
15)
kamera termowizyjna*
- 1 sztuka
16)
koce
- 60 sztuk
17)
folia grubościenna do uszczelniania wałów 6m x 25 m
- 1500m2
Strona 8/9
grubość 0,5 mm
18)
przyczepa jednoosiowa lekka*
- 1 sztuka
19)
przyczepa jednoosiowa lekka
- 1 sztuka
20)
parawan ochronny GT020*
- 4 sztuki
21)
skafander „Ice Protector” (do pracy na lodzie)*
- 3 sztuki
22)
podpora do stabilizacji PT 1600*
- 4 sztuki
23)
flary ostrzegawcze*
- 3 komplety
24)
motopompa pływająca NIAGARA*
- 1 sztuka
25)
platforma ratownicza LRP 6*
- 1 sztuka
26)
rozpieracz kolumnowy R 424*
- 1 sztuka
27)
poduszki niskociśnieniowe zestaw 1/13*
- 1 zestaw
* sprzęt specjalistyczny w dyspozycji KP PSP, wykorzystywany na bieżąco podczas prowadzonych akcji ratowniczych
Występujące każdego roku na terenie powiatu wodzisławskiego sytuacje kryzysowe,
spowodowane anomaliami pogodowymi, niezbicie pokazują przydatność Powiatowego magazynu
zarządzania kryzysowego.
Sporządziła:
Gabriela Bała
naczelnik Wydziału Obywatelskiego,
Ochrony Informacji Niejawnych
i Zarządzania Kryzysowego
Strona 9/9