Czy wiecie, e

Transkrypt

Czy wiecie, e

Gospodarstwo Pasieczne - Pasieka.Lubaniak.com
Czy wiecie, że...
Zmieniony niedziela, 15 luty 2009
Czy wiecie, że...
Matka pszczela w okresie największego rozwoju rodziny składa do 2000 jajeczek, masa tych jajeczek w
sumie równa się masie matki. Aby tego dokonać pszczoły karmicielki karmią ją mleczkiem w ilości równej
podwójnej masie matki.
Pszczoły każdej rodziny charakteryzują się unikalnym zapachem, zapach ten to "karta identyfikacyjna"
sprawdzana przez pszczoły strażniczki przy wejściu do ula. Obce pszczoły nie są wpuszczane. Loty
pszczół.
Podczas lotu pszczoła wykonuje 350-435 ruchów skrzydłami na sekundę. Prędkość bez obciążenia wynosi
30-60 km/h, z obciążeniem nektarem i pyłkiem 15-30 km/h.
Przeciętny zasięg lotu pszczół wynosi 3 km. Maksymalny zasięg może wynieść 10 km i więcej.
Zima w ulu.
W temperaturze poniżej 10°C pojedyncza pszczoła drętwieje i po pewnym czasie ginie. Aby rodzina
pszczela mogła przetrwać zimę pszczoły skupiają się tworząc zwarty kulisty kłąb. Ułatwia to utrzymanie
ciepła. Temperatura na zewnątrz kłębu wynosi około 10°C, wewnątrz powyżej 24°C. Poszczególne
pszczoły wytwarzają ciepło dzięki spożywaniu zimowych zapasów. Zwykle pod koniec lutego pszczoły
podnoszą temperaturę wewnątrz kłębu do 34°C, matka zaczyna składać jajka, zaczyna się wychów
wiosennego pokolenia pszczół.
Długość życia pszczół
Matka pszczela może żyć 3-5 lat.
Trutnie żyją kilka miesięcy, od późnej wiosny do początku jesieni.
Pszczoły robotnice zimujące, mogą żyć 6-8 miesięcy, natomiast letnie żyją kilka tygodni. Badania
wykazują, że decydującym czynnikiem wpływającym na długość życia robotnic jest pielęgnowanie przez
nie czerwiu. Intensywne prace w polu nie mają większego wpływu na długość życia robotnic.
Miód a wolne rodniki.
Podczas przemiany materii, szczególnie podczas procesów zapalnych, mogą powstawać w naszym
organizmie atomy lub molekuły z brakiem jednego elektronu. Są to wolne rodniki, starające się uzupełnić
brakujący elektron odbierając go komórkom organizmu, uszkadzając je. Miód zawiera szereg składników,
które łączą się z wolnymi rodnikami, unieszkodliwiając je. Badania wykazały, że najsilniejsze działanie
przeciwutleniające mają miody ciemne, szczególnie cenny jest tu miód gryczany.
Jak powstaje miód?
pszczoły zbieraczki pobierają nektar z kwiatów, dodają pierwsze enzymy, przynoszą do ula,
w ulu przekazują nektar pszczołom ulowym, które wzbogacają świeży nakrop w aminokwasy, kwasy
organiczne, dalsze enzymy rozkładające wielocukry na cukry proste i roznoszą nektar po wielu
komórkach celem jego zagęszczenia,
w miarę gęstnienia miód przenoszony jest do następnych wyżej położonych komórek jednocześnie dalej
wzbogacany w związki organiczne,
dojrzały gęsty miód jest zasklepiany czyli komórki zamykane są cienką warstwą wosku.
http://pasieka.lubaniak.com
Powered by Joomla!
Wygenerowano: 7 March, 2017, 05:08
100 gram miodu:
Aby uzyskać 100 gram miodu pszczoły muszą zebrać nektar z 100-700 tysięcy kwiatów.
Ochrona barci przed niedźwiedziem.
W dawnym bartnictwie duże szkody w barciach wyrządzały niedźwiedzie, dla których miód był zawsze
przysmakiem. Niedźwiedź dość łatwo wspinał się na drzewo, odrywał dłużycę czyli deskę przykrywającą
otwór barci, wybierał plastry z miodem i czerwiem, niszcząc gniazdo. Do ochrony barci służyły
samobitnie, kloce drzewa zawieszone przed dłużycą na mocnej linie. Niedźwiedź odpychał kloc w bok
chcąc dostać się do barci. Odpychany kloc zawsze wracał z tym większą siłą im mocniej był odpychany.
Stosowane również były ostre haki żelazne wbijane w pień drzewa poniżej barci. Inne rozwiązanie to
kolebki, deski przymocowane do sprężystej gałęzi zaczepionej przy barci. Gdy niedźwiedź siadł na ławce,
samoczynnie odskakiwała od barci razem z misiem. Na dole czekały wbite w ziemię ostre pale. Jeszcze
inny sposób to obwieszanka. Były to gładkie deski przybijane do drzewa wysoko, ale poniżej barci.
Zwierze miało kłopot z wbiciem pazurów w deski i wspinaniem się.
Skład miodu:
Cukry: glukoza, fruktoza, maltoza, melecytoza, sacharoza i inne.
Kwasy organiczne: jabłkowy, cytrynowy, glukonowy, winowy, mlekowy, bursztynowy, borowy i inne.
Aminokwasy: alanina, leucyna, glutamina, arginina, metionina, aspargina, cystyna i inne.
Witaminy: B2, B1, PP, B6, H, A, C, D, H, K.
Enzymy: inwertaza, amylaza, katalaza, fosfataza, oksydaza glukozy.
Biopierwiastki: potas, fosfor, magnez, wapń, sód, żelazo, miedź, krzem.
Skład cukru:
sacharoza,
sacharoza,
sacharoza,
itd.
i więcej nic.
Najkrócej o miodzie
Pszczoły wytwarzają miód, aby mieć zapasy żywności na okres jesienno-zimowy, gdy rośliny nie kwitną i
nie ma nektaru w przyrodzie.
Nektar przynoszony do gniazda, składany jest w komórkach plastra, wzbogacany w enzymy, nadmiar
wody jest odparowywany, w wyniku zachodzących procesów powstaje miód.
15-20 kg zapasów jest niezbędne rodzinie dla przetrwania zimy i wczesnej wiosny.
Silna rodzina może wytworzyć 2-3 razy więcej miodu niż potrzebuje.
Miód to: 80% naturalnych cukrów. 18% wody, 2% składników mineralnych, witamin, protein, pyłku.
Cukry to głównie w 70% cukry proste, glukoza i fruktoza. Proporcje cukrów prostych decydują o
szybkości krystalizacji miodu. Dużo glukozy, szybka krystalizacja np: miód rzepakowy. Dużo fruktozy,
wolna krystalizacja np: miód akacjowy.
Powered by Joomla!
Krystalizacja miodu nie zmienia właściwości odżywczych i leczniczych miodu.
Pszczoły na wojnie!
Znanych jest wiele różnych sposobów wykorzystywania pszczół w prowadzonych działaniach wojennych.
Rzymianie wyrzucali całe zasiedlone pszczołami ule w szeregi przeciwnika przy użyciu katapult.
Spadające ule rozbijały się, a z nich uwalniały się dziesiątki tysięcy rozdrażnionych pszczół żądląc
żołnierzy oraz konie.
Znany jest fakt z amerykańskiej wojny domowej, kiedy wojska Unii uległy popłochowi i rozsypce, gdy
artyleria Południa celnym ostrzałem rozbijała ule znajdujące się obok maszerującego wojska Unii.
W okresie wojny trzydziestoletniej pszczelarz Peter Heil rzucał kószki z pszczołami na atakującą kawalerię
szwedzką (pszczoły szczególnie nie lubią potu końskiego).
W tym okresie pszczoły uratowały pewne bezbronne miasto przed plądrowaniem przez zwycięskie
wojsko. Zakonnice opiekujące się pasieką na widok nadchodzących rabusiów poprzewracały kószki z
pszczołami. Rozdrażnione pszczoły odpowiednio ich "przywitały" i zmusiły do odwrotu. Na cześć
walecznych pszczół miasto to nosi nazwę Beyenburgen ("Beyen"=pszczoły).
Rodzina pszczela to:
-jedna matka, królowa,
ą 40 tysięcy robotnic,
około tysiąca trutni.
W ciągu roku matka składa 120-150 tysięcy jaj.
Obowiązki robotnic według dnia życia:
(0-3) czyszczenie komórek,
(4-6) karmienie larw starszych,
(7-13) karmienie larw młodszych,
(8-16) budowa plastrów, odbieranie i przeróbka nektaru i pyłku,
(16-21) obrona ula, część pszczół,
(18 i więcej) prace poza ulem.
Rójka pszczela
Pszczoły są owadami społecznymi. Jedyny naturalny sposób pomnażania ilości rodzin pszczelich to podział
rodziny zwany rójką. Od wiosny rodziny wzmacniają się, zwiększają swoją liczebność, gromadzą zapasy
żywności, następnie wychowują sobie młode matki. Wówczas stara matka wraz z dużą grupą pszczół
opuszcza ul wiążąc się na krótki czas w postaci grona poza ulem. Po znalezieniu przez pszczoły
wywiadowczynie odpowiedniego miejsca na osiedlenie rój przenosi się tam tworząc nową rodzinę. W
starym ulu jedna z młodych matek przejmuję rolę starej matki.
Zmysły pszczoły.
Narządy dotyku: włoski dotykowe na różnych częściach ciała stykających się z otoczeniem.
Narządy węchu: sensile znajdujące się na czułkach. Robotnica ma ich około 6000. Pszczoła rozróżnia
kilkadziesiąt zapachów.
Narządy smaku: sensile znajdujące się u podstawy języka, w gardzieli. Pszczoła rozróżnia smak: słodki,
Powered by Joomla!
kwaśny, słony, gorzki. Na końcach przednich nóg są receptory wrażliwe na smak słodki, ułatwiające
pszczole lokalizację nektaru w kwiatach.
Narządy słuchu: to specjalne nerwowe wypustki, różnej długości znajdujące się wewnątrz goleni
przednich nóg. Reagują na drgania, podobnie jak struny.
Narządy wzroku: to 3 przyoczka, o prostej budowie soczewkowej, z siatkówką, oraz oczy złożone,
składające się z kilku tysięcy oczek prostych dające obraz składający się z tysięcy oddzielnych punktów.
Pszczoła rozróżnia kolory: biały, czarny, żółty, niebieski. Dostrzega domieszkę koloru pozafiołkowego,
niewidzialnego przez ludzi. Rozróżnia stopień spolaryzowania światła, co umożliwia określenie położenia
słońca, nawet przy dużym zachmurzeniu. Latając, pszczoły kierują się zawsze położeniem słońca, to ich
kompas.
Propolis a choroba wrzodowa dwunastnicy.
Naukowcy z Rotterham General Hospital pozyskali 20 szczepów Helicobacter pylori od pacjentów z
chorobą wrzodową dwunastnicy. Następnie badano proces hamowania wzrostu bakterii przez roztwory
propolisu. W większości przypadków nastąpiło zahamowanie rozwoju bakterii, w przeciwieństwie do
roztworu kontrolnego bez propolisu. Potwierdza to skuteczność propolisu jako środka w leczeniu choroby
wrzodowej, stosowanego od dawna w medycynie ludowej.
inf. według MediWeb.pl
Pyłek pszczeli,
podstawowy skład:
Białko 24%
Węglowodany 27%
Tłuszcz 4,8%
Fosfor 0,53%
Potas 0,58%
Wapń 0,225%
Magnez 0,148%
Sód 0,044%
Żelazo 140 ppm
Mangan 100 ppm
Cynk 78 ppm
Miedź 14 ppm
Nikiel 4,5 ppm
Tiamina 9,4 ppm
Niacyna 157 ppm
Ryboflawina 18,6 ppm
Pirydoksyna 9 ppm
Kwas pantotenowy 28 ppm
Powered by Joomla!
Kwas foliowy 5,2 ppm
Biotyna 0,32 ppm
Witamina C 350 ppm
Karoteny 95 ppm
Witamina E 14 ppm
Sekret długowieczności, czyli jak 65-letni chory na serce człowiek dożył w zdrowiu 97 lat. Gdy u 65letniego Noela Johnsona stwierdzoną poważną wadę serca i zabroniono wszelkiej aktywności fizycznej,
ten nie czekając na śmierć, zmienił tryb życia i odżywania. W codziennym żywieniu zaczął stosować
świeży pyłek kwiatowy, "dar pszczół". Oto, co później napisał w autobiografi (zdjęcie powyżej) o pyłku
kwiatowym: "Ta cudowna substancja z pszczelego ula stała się kamieniem węgielnym mego odżywiania...
Wiem, że pyłek kwiatowy był najważniejszym czynnikiem, jakiemu zawdzięczam przedłużenie życia.
Wierzę, że jest to niewiarygodne pożywienie, które uczyniło ze mnie "supermana... "
Pyłek a alergie.
W Klinice Pediatrycznej Uniwersytetu w Heidenlbergu podawano 70 dzieciom roztwór z pyłkiem trzy razy
w tygodniu w czasie zimy, następnie w okresie pylenia kwiatów codziennie.
Wyniki: 84% dzieci miało mniej objawów alergicznych, w tym zapalenia spojówek i łzawienia 70% mniej,
kataru siennego 50% mniej. Oznacza to, że pyłek dostaje się do krwioobiegu odczulając dzieci z
alergiami.
Wosk pszczeli.
Gniazdo pszczół zbudowane jest z kilku, kilkunastu plastrów. Pszczoły budują obustronne plastry z
czystego wosku. Pojedyncza komórka ma kształt sześciokąta, o głębokości ok. 13 mm. Taka konstrukcja
jest bardzo ekonomiczna ze względu na zużycie wosku, ma także znaczną wytrzymałość. Jeden dcm2
plastra ma masę ok. 8 g a wytrzymuje obciążęnie 300 g miodu w nim zgromadzonego. Wosk jest
"wypacany" przez pszczoły dzięki spożywaniu dużej ilości miodu i pyłku. Przyjmuje się, że na
wytworzenie 1 kg wosku pszczoły muszą spożyć 4-5 kg miodu.
Pszczoła w klasyfikacji Linneusza.
Królestwo: zwierząt
Typ: stawonogi
Gromada: owady
Rząd: błonkówki
Rodzina: pszczołowate
Rodzaj: pszczoła
Gatunek: miodna
Język łaciński
Typ: Arthropoda
Gromada: Insecta
Rząd: Hymenoptera
Rodzina: Apidae
Powered by Joomla!
Rodzaj: Apis L.
Gatunek: mellifica, mellifera
Mowa pszczół.
Pszczoły, owady społeczne, posiadają sposoby przekazywania istotnych dla nich informacji poprzez
odpowiednie bodźce, wzrokowe, fizyczne, chemiczne. Zbieraczka po znalezieniu większej ilości nektaru,
pyłku, po powrocie do ula przekazuje informacje:
co znalazła,
gdzie, kierunek,
jak daleko,
jak dużo.
Dokonuje tego za pomocą "tańca". Jest to bieganie na plastrze w ulu po torze w kształcie ósemki. Kąt
odchylenia od pionu ósemki równy jest kątowi jaki tworzy prosta wiodąca do źródła pożytku ze Słońcem
(mówi: gdzie, kierunek). Intensywność i szybkość tańca wskazuje na obfitość pożytku (mówi: jak dużo).
Ilość figur wykonanych w tańcu oznacza odległość (mówi: jak daleko). W czasie tańca podaje pszczołom
po kropelce nektaru (mówi: co znalazła). Tańcząca pszczoła pachnie kwiatami na których pracowała.
Pszczoły znają inne tańce, np: mówiące o znalezieniu dobrego miejsca do budowy nowego gniazda. Za
badania nad mową "tańców" pszczół Karol von Fritsch otrzymał w 1973 r. Nagrodę Nobla.
Pszczele brody, czyli nie tak groźne są te pszczoły. Są pszczelarze, którzy aby udowodnić, że z
pszczołami można bezpiecznie współżyć, osadzają na swoich ciałach całe roje pszczół. Najczęściej
dokonywali tego mężczyźni tworząc z 10-20 tysięcy pszczół pewien rodzaj sztucznej brody. Obecnie dużą
odwagą w obcowaniu z pszczołami i znajomością ich biologii popisują się coraz częściej kobiety
Pszczoły - zapylaczki
78% naszej flory to rośliny owadopylne. Dzięki głównie pszczołom procent zawiązywania owoców
zwielokratnia się np:
jabłoni 5-krotnie
gruszy 10-krotnie
czereśni 35- krotnie
śliw 20-krotnie
agrestu 3-krotnie
porzeczki 2-krotnie
cebuli 6-krotnie
ogórków 70-krotnie
fasoli 15-krotnie
gryki 2-krotnie
słonecznik 7-krotnie
koniczyna 300-krotnie
Skąd pszczoły biorą nektar?
Powered by Joomla!
Z kwiatów? Nie tylko. Zwykle nektar wydzielany jest przez gruczoły, tzw. nektarniki znajdujące się
wewnątrz kwiatów. Najczęściej na dnie kwiatowym.
Są rośliny, w których wytwarzany nektar znajduje sobie ujście na innych częściach rośliny poza kwiatem.
Mogą to być ogonki liściowe, łodygi, spodnia część liści, przylistki.
Nektarniki poza kwiatem może posiadać czereśnia, katalpa, wyka, chaber bławatek.
Chaber bławatek, roślina z której po przekwitnięciu pszczoły nadal pobierają nektar, nawet gdy już
opadają płatki.
ks. Jan Dzierżon
26 X 2006r. to 100 lat od śmierci tego najbardziej znanego polskiego pszczelarza. Dzierżon odkrył, że
trutnie rozwijają się z jaj niezapłodnionych. Zjawisko takie, to partogeneza czyli dzieworództwo, wówczas
zupełnie nie znane. Za to odkrycie i szereg innych został odznaczony wieloma orderami różnych państw
(patrz zdjęcie powyżej), tytułami doktora honoris causa.
Znaczek Poczty Polskiej wydany z okazji 50 rocznicy śmierci Jana Dzierżona.
Bartnictwo
W dawnych wiekach jedynymi osobami hodującymi pszczoły byli bartnicy. Gospodarstwo bartnika to bór
bartny liczący najczęściej 60 barci. Barcie, pomieszczenia dla pszczół były dziane (wycinane) przez
bartników w starych ponad 120 letnich drzewach odpowiednio grubych na wysokości 5-15 m nad ziemią.
Bartnikiem bywał chłop, mieszczanin, szlachcic. Wszyscy bartnicy pracujący w określonej dużej puszczy
tworzyli samorządne bractwo bartne z starostą na czele. Bractwo posiadało własne surowe prawo bartne,
oddzielne sądy. Prawo bartne przewidywało surowe kary za zniszczenie cudzej barci, kradzież miodu lub
pszczół do kary śmierci włącznie. Bartnicy każdego roku składali przysięgę bartną na rokach (zebraniach
ogólnych).
Do obowiązków bartnika należało składanie daniny miodowej w wysokości jednej rączki (ok. 40 kg),
opłata kunowego w wysokości 15 gr. za przywilej polowania na drobne zwierzęta, głównie kuny, szkodniki
pasiek. W połowie XIX wieku na skutek zakazów krajów zaborczych następuje likwidacja bartnictwa w
borach. W wyniku przenoszenia kłód z barciami z wycinanych drzew w lesie i przenoszenia ich w pobliże
wsi powstają kłodowe pasieki przydomowe. Ale to już inna historia.
To osa. To pszczoła.
Osy i ich gniazda, aby nie mylić z pszczołami.
Osy, często mylone z pszczołami, charakteryzują się innymi zasadami życia. Budują kilka, a nawet
kilkanaście poziomych plastrów (pszczoły pionowe) z komórkami zwróconymi do dołu. Plastry te,
otoczone wspólną pokrywą, stanowią zamkniętą w sobie całość. Budulcem gniazda jest miazga papierowa
(u pszczół wosk). Osy zeskrobują z drzew drobniutkie wiórki, sklejają śliną, tworzą masę papierową,
używając jej do prac budowlanych.
Kuliste gniazdo ma wylot u dołu. Służy rodzinie os do jesieni. Z nastaniem jesieni rodzina os ginie.
Jedynie zapłodnione młode samiczki opuszczają gniazdo, zimę spędzają w różnych szczelinach drzew,
murów. Na wiosnę samotna samiczka zaczyna budować nowe gniazdo od pierwszych komórek,
pierwszego plasterka. Wychowuje młode osy, które z czasem rozbudowują gniazdo, karmią młode larwy.
Osy żywią się głównie pokarmem zwierzęcym, częściowo roślinnym. Nie magazynują żywności.
Szerszenie, to najbliższe krewniaki os. Sposób budowy gniazda mają bardzo zbliżony do os, różnica to
większe wymiary komórek.
Szerszenie, podobnie jak osy żywią się głównie pokarmem zwierzęcym.
Leczenie cieląt propolisem.
Biegunka na tle bakteryjnym to typowa choroba cieląt w pierwszym okresie życia. Terapia antybiotykowa
Powered by Joomla!
jest coraz mniej skuteczna ze względu na odporność drobnoustrojów na te leki. Przeprowadzone w
Akademi Rolniczej w Wrocławiu badania wykazały, że dodatek etanolowego ekstraktu propolisu do paszy
spowodował ustąpienie objawów biegunki u otrzymujących je cieląt w przeciwieństwie do cieląt z grupy
kontrolnej.
Miód naturalnym konserwantem zapachu i smaku.
Amerykański przemysł tytoniowy zużywa rocznie około 2000 ton miodu jako dodatek do tytoniu,
pomagający zachować właściwy aromat i odpowiednią wilgotność tytoniu. Miód jest tam także dodatkiem
w produkcji specjalnego papieru do pakowania mięsa. Zwilżenie miodem ziaren kawy przed wypalaniem
również ma na celu zwiększenie jej aromatu.
Pszczelarze, koledzy od dawien dawna używają w swoim słownictwie specyficznych sformułowań i
zwrotów, które dodają językowi kolorytu i podkreślają wielowiekową tradycję. Oto niektóre z nich:
Bezmateczność - nienormalny stan rodziny pszczelej, która z różnych przyczyn pozbawiona jest matki.
Jeśli rodzina posiada jaja, lub młodziutkie larwy, wówczas będzie w stanie wyhodować sobie nową, tzw.
ratunkową matkę. Jeśli nie, wówczas część młodych robotnic może zacząć składać jaja, z których czasami
(około 1% szans) także możliwe jest wyhodowanie w pełni wartościowej matki.
Cicha wymiana - wymiana starej matki na nową z pominięciem etapu rójki. Wymiany tej pszczoły
dokonują bez przerwy w czerwieniu, wychowując młodą matkę w obecności starej i usuwając starą
dopiero wtedy, kiedy młoda zacznie czerwić.
Czerw - młodociane, niedoskonałe postaci pszczół i trutni. Pojęcie to w pszczelarstwie obejmuje wszystkie
stadia rozwojowe pszczół, a więc jajo, larwę, przedpoczwarkę i poczwarkę. Wyróżnia się czerw pszczeli i
trutowy. Obie te postaci występują najpierw jako czerw otwarty (jajo i larwa), a później jako czerw kryty
(przedpoczwarka i poczwarka). Dodatkowo czasami można spotkać czerw garbaty. Jest to również czerw
trutowy ale rozwijający się w zbyt dlań małych komórkach pszczelich.
Czerwienie matek - proces składania jaj przez matkę. Matka pszczela ma możliwość składania jaj
zapłodnionych, których rozwój prowadzi do robotnic i ewentualnie młodych matek, oraz
niezapłodnionych, z których powstają trutnie.
Dadan (ul dadanowski) - jeden z typów ula. Należy on do tzw. uli kombinowanych, tzn. takich, w których
pojemność czynną można powiększać poziomo - dostawiając ramki z boku gniazda i pionowo stosując
nadstawkę. Ule dadan mają ramkę szeroko-niską, czyli taką, której wymiar poziomy większy jest od
pionowego (435 x 300 mm).
Drużak - drugi z kolei, wychodzący po pierwszym, rój naturalny. Ma on jedną, lub czasami kilka młodych,
nieunasienionych matek, z których później pozostaje tylko jedna, unasienia się i podejmuje czerwienie.
Dzika zabudowa - plastry woszczyny wybudowane w miejscach do tego nie przeznaczonych. Każdy ul
powinien być tak zbudowany aby wszystkie przestrzenie, za, pod i między ramkami miały odpowiednie
wymiary. Jeśli ramka będzie zbyt krótka, przestrzeń międzyramkowa zbyt wielka, wówczas pszczoły będą
te przestrzenie zabudowywać, najczęściej woszczyną trutową.
Feromony - produkowane przez gruczoły owadów substancje lotne, wyczuwalne w niesłychanie małych
ilościach i powodujące wystąpienie określonych reakcji w organizmach odbiorcy. Feromony są jednym z
czynników zapewniających komunikowanie się osobników danego gatunku.
Gniazdo - część plastrów zajęta pod wychów czerwiu, zawierająca dodatkowo pewną ilość zapasów miodu
i pyłku. Zimą obszar g. pokrywa się z przestrzenią zajmowaną przez kłąb zimowy. Plastry nie zawierające
czerwiu, tak boczne jak i górne stanowią magazyny miodowe - tzw. miodnię.
Garbaty czerw - czerw trutowy z jaj złożonych przez matkę lub pszczoły trutówki do komórek pszczelich.
Komórki te są zbyt małe dla trutni, więc pszczoły nadbudowują je wypukłymi wieczkami co sprawia, że
sprawiają one wrażenie garbatych. Mimo to trutnie te są mniejsze od normalnych trutni ( półtrutnie) i nie
są w stanie zapłodnić matki pszczelej.
Kit pszczeli (propolis) - lepka substancja używana przez pszczoły do zalepiania wszelkich szpar i
nierówności w gnieździe. Kit pszczeli posiada dość silne własności bakteriostatyczne i bakteriobójcze.
Powered by Joomla!
Źródłem kitu pszczelego są naturalne substancje żywicowate i woski wydzielane przez pączki roślinne,
oraz zranione liście i pędy.
Kłąb zimowy - zwarta struktura przestrzenna utworzona z pszczelich ciał zgrupowanych na plastrach, w
postaci której rodzina spędza zimę. Szczególnie ciasno skupione są robotnice tworzące zewnętrzną
warstwę kłąb zimowy - jest to jego otoczka, chroniąca przed nadmierną utratą ciepła z luźniej
upakowanego wnętrza, gdzie znajduje się matka. Temperaturę k.z. pszczoły regulują spożywając miód i
zamieniając część uzyskanej zeń energii na ciepło, tak aby temperatura wewnątrz kłębu zimowego
wynosiła 20-30 C, zaś w otoczce nie mniej niż 10 C.
Koszyczki pyłkowe - wgłębienia na zewnętrznej stronie goleni ostatniej pary odnóży robotnicy,
ograniczone po bokach i od dołu rzędem sztywnych włosków, służące do transportu pyłku zwilżonego
nektarem, uformowanego w grudki wielkości łebka zapałki (obnóże). Koszyczki pyłkowe służą także do
transportu propolisu. Matki i trutnie są ich pozbawione.
Krata odgrodowa - płaska przegroda wykonana z drutu lub tworzyw sztucznych z otworami, przez które
mogą się przecisnąć robotnice lecz nie przedostaną się matki i trutnie. Krata odgrodowa służy do
ograniczania przestrzeni plastrów, na których może czerwić matka. Ułatwia to lokalizację miodu w ulu,
oddzielając gniazdo z czerwiem od miodni.
Krupiec - miód pszczeli w postaci zestalonej. Znaczna większość cukrów, tudzież część innych, obecnych
w miodzie substancji wchodzi wówczas w skład kryształków różnej wielkości, a reszta jego składników
występuje w fazie ciekłego, często trudnego do zaobserwowania roztworu. W zasadzie każdy dojrzały
miód po pewnym czasie podlega krystalizacji. Proces ten nie ma nic wspólnego z fałszowaniem miodu.
Szybkość krystalizacji zależy od rodzaju miodu i warunków jego przechowywania.
Leżak - (ul leżak) - pierwotny typ ula nierozbieralnego - leżąca kłoda. Obecnie terminem tym określa się,
rzadko już spotykane ule rozbieralne, w których powiększanie objętości czynnej odbywa się jedynie w
poziomie.
Macierzak - część rodziny pszczelej pozostała po wyjściu roju ze starą matką, zawierająca resztę pszczół,
czerw kryty i mateczniki. Po wygryzieniu się młodych pszczół i jednej lub kilku młodych matek może
dojść do wyjścia drugiego roju drużaka, a nawet następnych. Wreszcie, po zakończeniu pędu do podziału,
jedna z pozostałych młodych matek unasienia się, podejmuje czerwienie i rozpoczyna się okres
odbudowy siły macierzaka.
Matecznik - specjalna komórka w kształcie woskowego sopla, przeznaczona do wychowu młodej matki.
Mateczniki budowane są jedynie w okresie poprzedzającym rójkę (mateczniki rojowe) cichą wymianę
(mateczniki cichej wymiany), jak i po stracie dotychczasowej matki (mateczniki ratunkowe). Po wyjściu
młodych matek komórki matecznikowe są zgryzane przez pszczoły. Ilość m. zakładanych w rodzinie
zależy od cech dziedzicznych (rasy pszczół), pory sezonu i zawarta jest w granicach od jednego (cicha
wymiana) do kilkudziesięciu.
Matka pszczela (królowa) - jedyna zazwyczaj w rodzinie pszczelej w pełni rozwinięta samica. Jest większa
od robotnicy i inaczej zbudowana. Przeciętna waga matki pszczelej wynosi około 200 mg. Zadaniem
matki jest składanie jaj (do 3000 dziennie) i regulacja niektórych zachowań robotnic. Tę koordynującą
życie rodziny funkcję spełnia matka pszczela poprzez wydzielanie feromonów (substancji matecznej).
Podczas składania jaj matka pszczela otoczona jest przez robotnice świty matecznej karmiące ją
mleczkiem pszczelim. W pozostałym okresie matka pszczela odżywia się głównie miodem. Żyje 3-5 lat, w
pasiekach intensywnie wykorzystywanych krócej, albowiem bywa wymieniana przez pszczelarza w
drugim lub trzecim roku.
Matka ratunkowa - matka pszczela wychowana po stracie matki dotychczas w rodzinie funkcjonującej.
Mateczniki ratunkowe, zakładają pszczoły robotnice na młodych larwach pszczelich w kilka godzin po
stwierdzeniu braku dotychczasowej matki.
Miodnia - część przestrzeni ula wraz z plastrami przeznaczonymi wyłącznie na miód. Miodnię najczęściej
stanowią plastry zlokalizowane nad kulą czerwiu lub z jej boku.
Miód dojrzały - miód pszczeli, którego przeróbkę w ulu pszczoły zakończyły i po zmagazynowaniu w
komórkach plastrów zasklepiły wieczkiem woskowym. W miodzie takim zawartość wody nie przekracza
20%, sacharozy 5% (miody nektarowe). W dojrzałym miodzie jest też odpowiednio wysoka zawartość
Powered by Joomla!
enzymów.
Miód nektarowy (kwiatowy) - miód powstały z nektaru kwiatowego. Rozróżnia się w ramach tego pojęcia
miody wielokwiatowe - powstałe z nektaru kilku roślin, i miody odmianowe, np. rzepakowy, akacjowy,
lipowy, koniczynowy, gryczany, wrzosowy itp. Surowcem do ich wyrobu jest głównie nektar tych właśnie
roślin.
Miód sekcyjny - miód pszczeli zasklepiony, zgromadzony w niewielkich rameczkach i w tej postaci, bez
odwirowywania, kierowany do konsumpcji.
Miód spadziowy - miód powstały z wydzielin owadów z rzędu pluskwiaków równoskrzydłych (Homoptera),
głównie mszyc, czerwców i miodówek. Owady te pobierają znaczne ilości bogatego w asymilaty soku
floemowego, który wykorzystują jedynie częściowo, przyswajając głównie substancje białkowe a
wydalając pozostałość w postaci słodkiej cieczy, osadzającej się na liściach i pędach. Stąd też owa ciecz
nazywana spadzią, jest zbierana przez pszczoły. Barwa miodów spadziowych może być rozmaita,
najczęściej jest brunatnozielona o szarym odcieniu. Miody spadziowe zawierają więcej substancji
mineralnych, cukrów złożonych i melecytozy a mniej cukrów prostych niż miody kwiatowe.
Miód towarowy - miód handlowy, przeznaczony do obrotu.
Mleczko pszczele - wydzielina gruczołów głowowych młodych robotnic, służąca jako pokarm w
początkowym okresie rozwoju larw pszczelich i trutowych oraz podczas całego cyklu rozwojowego matek.
Mleczko pszczele jest ponadto spożywane przez czerwiącą matkę i młode robotnice. W skład mleczka
pszczelego wchodzą wszystkie niezbędne do budowy organizmu składniki - węglowodany, tłuszcze,
białka, witaminy, sole mineralne, niektóre hormony i substancje mające własności antybiotyczne. Z
mleczka pszczelego wytwarza się również odżywki i kosmetyki.
Nadstawka - zestaw plastrów, wraz z obudową, umieszczanych nad gniazdem z przeznaczeniem na
magazyn miodowy. Jeśli mają one niższą wysokość niż plastry z części gniazdowej ula mówimy wówczas
często o półnadstawce.
Nakrop (naprysk) - nektar lub spadź po przyniesieniu do ula w początkach przeróbki na miód. Nakrop
zawiera więcej wody i mniej enzymów niż miód dojrzały. Robotnice ulowe w celu odparowania wody
rozmieszczają go w postaci drobnych kropelek (stąd i nazwa) na jak największej powierzchni plastrów w
najcieplejszych miejscach gniazda i energicznie wentylują ul. Proces przeróbki nakropu na miód trwa
kilka dni.
Nalot - omyłkowe przemieszczanie się pszczół z jednego ula do drugiego. Naloty zdarzają się najczęściej
wiosną po dokonaniu pierwszego (wiosennego) oblotu lub też po wywiezieniu pasieki na pożytek.
Niedostatecznie obznajomione z terenem pszczoły mylą się i powracają nie do tego ula, z którego
wyleciały. Naloty kierowane są natomiast jednym z zabiegów stosowanych w gospodarce pasiecznej. Z
dwu stojących obok siebie uli odstawia się jeden na bok, na skutek czego większość pszczół lotnych z obu
uli powraca do tego pozostawionego na starym miejscu. Otrzymuje się w ten sposób rodzinę wzmocnioną
w pszczoły lotne, zdolną do zgromadzenia większych ilości miodu niż dwie rodziny, nie połączone w ten
sposób.
Napszczelenie - stopień wysycenia okolicy pszczołami. Miarą napszczelenia jest ilość pni przypadająca na
jeden km2 powierzchni. W Polsce napszczelenie jest obecnie około 3-4 rodzin/km2. W rejonach
południowych kraju jest większe. Dostateczne napszczelenie jest bardzo istotne dla należytego
plonowania upraw. Ocenia się, że z tego względu napszczelenie Polski powinno być o 30-50% większe niż
obecnie.
Oblatywanie roślin - odwiedzanie roślin przez pszczoły w celu pozyskania nektaru, spadzi, pyłku lub kitu
pszczelego. Intensywność oblatywania poszczególnych upraw określa się ilością pszczół pracujących na
jednostce powierzchni.
Oblot - loty pszczół w pobliżu ula nie związane ze zbiorem pożytku. Oblotu oczyszczającego
(wiosennego), w czasie którego oddają nagromadzony w jelicie prostym kał, pszczoły dokonują masowo
w pierwszy ciepły dzień po zimie. Oblotu orientacyjnego zaś, w trakcie którego zapoznają się z
położeniem ula dokonują młode pszczoły w trakcie pierwszej wyprawy poza ul ( przegra), lub wszystkie
po przewiezieniu ula na nowe miejsce.
Powered by Joomla!
Obnóże - ładunek pyłku przynoszony do ula przez zbieraczkę. Obnóża stanowią dwie grudki zwilżonego
nektarem pyłku umieszczone w koszyczkach pyłkowych na ostatniej parze nóg. Obnóża mogą mieć różne
barwy, zależne od gatunku oblatywanych kwiatów i wagę od 10 do 20 mg. Również w postaci o.
transportowany jest do ula kit pszczeli.
Odciąganie mateczników - proces budowy mateczników. Odciąganie mateczników rozpoczyna się od
zaczerwienia miseczek matecznikowych i kończy po ośmiu dniach z momentem ich zasklepienia.
Odkład - sztucznie utworzona rodzina pszczela. Odkład tworzy się najczęściej z kilku plastrów czerwiu,
wziętych z jednego lub kilku uli wraz z obsiadającymi je pszczołami. Tworzenie odkładu jest jedną z
metod powiększania pasieki. Czasami, np. w celu poddania młodej matki lub osłabienia rodziny tworzy się
odkłady czasowe, które później przyłącza się do rodziny macierzystej.
Okłębianie matki - utworzenie przez kilkanaście starych robotnic ciasnej otoczki wokół matki, w której ta
po pewnym czasie ginie lub ulega poważnym uszkodzeniom. Okłębiane bywają najczęściej matki
nieumiejętnie poddawane rodzinie, ale zdarza się, że w niektórych przypadkach pszczoły okłębiają i
własną matkę.
Osypywanie się pszczół ( spadanie pszczół) - zamieranie rodziny lub jej części w trakcie zimowli, w
wyniku choroby, lub zatrucia, związane ze stwierdzeniem obecności znacznej liczby martwych pszczół na
dnie ula.
Patoka - świeży miód pszczeli w stanie płynnym. Po pewnym czasie patoka ulega krystalizacji
przechodząc w krupiec.
Pień - tradycyjna, niekiedy stosowana do dziś, nazwa ula wraz z zasiedlającą go rodziną pszczelą.
Pierwak - pierwszy, zazwyczaj najsilniejszy rój naturalny wychodzący z macierzaka wraz ze starą matką.
Pierzga - spreparowana przez pszczoły, nadająca się do długotrwałego przechowywania postać pyłku
kwiatowego. Pierzga powstaje w wyniku fermentacji mlekowej świeżego pyłku, wymieszanego z odrobiną
miodu i ubitego w komórkach plastrów. Pierzga stanowi pokarm białkowy dla pszczół (głównie młodych i
czerwiu) w okresie braku dopływu świeżego pyłku.
Pobielanie plastrów - podwyższanie i ewentualna naprawa komórek górnej części plastrów za pomocą
świeżego wosku. Pobielanie plastrów jest sygnałem dla pszczelarza, że młode, wiosenne pokolenie
pszczół jest już zdolne do wydzielania wosku.
Poszerzanie gniazda - zwiększanie przestrzeni przeznaczonej do wychowu czerwiu poprzez dodawanie
dodatkowych pustych plastrów, lub ramek z węzą. Poszerzanie gniazda powoduje zmniejszenie
zagęszczenia pszczół na plastrach i zwiększenie powierzchni przydatnej do magazynowania nektaru.
Poszywanie plastrów - synonim pojęcia sklepienie plastrów.
Pożytek - ogólna ilość dostępnego dla pszczół pokarmu - nektaru i spadzi (pożytek miodowy) i pyłku
(pożytek pyłkowy).
Półtrutnie - trutnie wychowane w komórkach pszczelich z garbatego czerwiu.
Pszczoły pakietowe (pakiety pszczół) - sztucznie utworzone, niewielkie (1,5-2 kg) rodziny składające się z
młodych pszczół i młodej matki, przeznaczone na sprzedaż i przygotowane do transportu.
Przegra - pierwszy lot orientacyjny młodych pszczół (w 9-10 dniu od wygryzienia się), w trakcie którego
zapoznają się one z położeniem ula oraz pozbywają nagromadzonego w jelicie prostym kału.
Robotnica - najczęściej spotykana postać pszczół - nie w pełni rozwinięta płciowo samica. Robotnice
stanowią trzon rodziny pszczelej - latem jest ich kilkadziesiąt tysięcy. Robotnice wykonują wszystkie
prace, od których zależy przetrwanie rodziny - zajmują się utrzymaniem porządku w gnieździe, budują
plastry, karmią czerw, bronią gniazda, oraz zbierają nektar i pyłek. Czynności wykonywane przez
poszczególne r. zależne są od ich wieku - r. młodsze pracują w ulu (robotnice ulowe), natomiast starsze
w polu (zbieraczki). Robotnica waży przeciętnie 100 mg i żyje 42 dni (r. letnie) lub 6-8 miesięcy
(robotnice zimowe). Najkrócej żyją robotnice wiosną - jedynie 21 dni.
Powered by Joomla!
Rodnia - rzadziej używane określenie części gniazda z plastrami czerwiu.
Rodzina pszczela - pszczoły robotnice wraz z matką. Okresowo (wiosną i latem) w skład r.p. wchodzi
dodatkowo czerw i trutnie. Najmniej liczne są r.p. po przetrwaniu zimy (10 000 robotnic) a najliczniejsze
w początku lata (do 80 000 robotnic).
Rodzinka weselna - sztucznie utworzona z niewielkiej ilości młodych pszczół (około szklanki), rodzina
pszczela, do której podaje się młodą matkę na okres jej unasienienia i rozpoczęcia czerwienia.
Rojnica - sprzęt pszczelarski, najczęściej pudło o odpowiedniej konstrukcji, stosowane do zbierania i
czasowego przechowywania rojów.
Rój - wychodzący ze starą matką z rodziny utworzonej tego samego roku z roju naturalnego. Roj ma
więc matkę, która jednego roku dwukrotnie idzie na rójkę.
Rójka - proces naturalnego podziału rodziny. Jedna rodzina pszczoły miodnej może wydać w ciągu roku
nawet kilka rojów. Pierwszy z nich ( pierwak) opuszcza macierzak wraz ze starą matką. Następne,
wychodzą w kilka dni po nim z młodymi nieunasienionymi matkami. Po wyjściu z ula rój siada ( uwiązuje
się) najczęściej w pobliżu macierzystego ula i odlatuje dopiero po znalezieniu przez wywiadowczynie
miejsca stosownego na osiedlenie się. Po zakończeniu rójek w macierzaku pozostaje zawsze pewna część
pszczół i jedna z młodych matek.
Sklepienie plastrów ( poszywanie plastrów) - przykrywanie wieczkami woskowymi komórek plastrów
wypełnionych całkowicie miodem. Wyróżnia się sklepieniem plastrów na mokro, tzn. bez pozostawienia
warstewki powietrza pomiędzy powierzchnią miodu a wieczkiem woskowym i sklepieniem plastrów na
sucho, kiedy taką warstewkę pszczoły pozostawiają.
Susz - inaczej woszczyna. Puste plastry woskowe używane do poszerzania gniazda lub wycofane z ula i
przeznaczone na przetopienie w celu pozyskania wosku (szczególnie jeśli są bardzo ciemne i były już
wielekroć zaczerwiane).
Ścinanie się pszczół - utarczki pomiędzy robotnicami z różnych rodzin zakończone śmiercią części z nich
na skutek zażądlenia. Do ścinania się pszczół dochodzi podczas niewłaściwie dokonywanego łączenia
rodzin lub podczas rabunków. Matki także ścinają się między sobą lub bywają ścinane przez robotnice.
Spadanie pszczół - ( osypywanie się pszczół).
Śpiew matek - Dwa rodzaje odgłosów wydawanych przez młode matki w ulu. Titanie (lub popiskiwanie) odgłos najstarszej, już wygryzionej matki, chcącej uśmiercić pozostałe, siedzące jeszcze w matecznikach,
które odpowiadają na jej titanie swoistym kwakaniem.
Świta mateczna - grupka kilkunastu młodych robotnic stale towarzysząca czerwiącej matce. Pszczoły ś.
m., wymieniające się co jakiś czas, karmią matkę mleczkiem pszczelim, pielęgnują ją i chronią. Matki
nieunasienione nie mają świty.
Trąbka - zespół narządów gębowych pszczół, służący do pobierania pokarmów płynnych. Zasadniczą
częścią t. jest języczek.
Truteń - samiec pszczoły. T. nie posiadają żądła, nie potrafią też samodzielnie pobierać nektaru i pyłku z
kwiatów. T. spotyka się w rodzinach pszczelich jedynie wiosną i latem. Przed zimą są wypędzane przez
pszczoły z ula i giną.
Trutowisko - odizolowany w sposób naturalny (wyspa, dolina górska itp.) obszar, na którym występuje
tylko jedna rasa pszczół. Celem urządzania t. jest zapewnienie odpowiedniej rasy trutni do kojarzeń z
przywożonymi tu młodymi, nieunasienionymi matkami.
Trutówki - robotnice, które pod nieobecność matki w rodzinie uzyskały zdolność do składania jaj (trutówki
fizjologiczne). Jaja te są oczywiście niezapłodnione - mogą się z nich wylęgać jedynie trutnie. Trutówkami
anatomicznymi nazywane są natomiast młode pszczoły mogące się stać (po stworzeniu im odpowiednich
warunków) trutówkami fizjologicznymi.
Powered by Joomla!
Uwiązywanie się roju - siadanie pszczół rojowych i matki po wyjściu z macierzaka, najczęściej w jego
pobliżu, na gałęzi drzewa. Uwiązany rój zazwyczaj ma kształt zwisającego grona. Roje ze starymi
matkami uwiązują się zwykle niżej niż te z młodymi.
Węza - produkowana przez człowieka z naturalnego wosku pszczelego ścianka środkowa plastrów, z
zaczątkami (denkami) komórek o odpowiednim wymiarze. Arkusze w. oprawione w drewnianą
konstrukcję ramki ulowej stosuje się w celu zmuszenia pszczół do budowania plastrów o zadanej
wielkości komórek. Najczęściej stosuje się oczywiście w. pszczelą o wymiarach komórek zawartych w
granicach 5,2-5,7 mm.
Wianki miodu - górna część plastrów gniazdowych, wypełniona miodem, znajdująca się pomiędzy
beleczką ramki a elipsą czerwiu.
Woszczyna - puste plastry pszczele - susz.
Wygryzanie się pszczół (trutni i matek) - czynność opuszczania komórek plastrów przez młodziutkie, w
pełni uformowane robotnice, trutnie i matki. Ponieważ rozwijająca się w komórce poczwarka jest
zabezpieczona woskowym wieczkiem, młoda pszczoła po przeobrażeniu musi owo wieczko odgryźć
żuwaczkami - stąd też termin - wygryzanie się.
Wykręcanie miodu - wydobywanie miodu z plastrów metodą wirowania. Przed umieszczeniem plastrów w
wirówce, należy je odsklepić, czyli usunąć wieczka woskowe z poszytego miodu.
Wypacanie wosku - proces wytwarzania wosku przez organizmy młodych (12-18 dni) pszczół. Wosk
wydzielany jest przez cztery pary gruczołów znajdujących się na spodniej stronie odwłoka, gdzie zastyga
w postaci cienkich łuseczek. Jedna pszczoła może wyprodukować do 50 mg wosku. U pszczół starszych
gruczoły woskowe ulegają zanikowi.
Wziątek - termin bliskoznaczny do pojęcia pożytek. Możliwa do zebrania przez pszczoły ilość nektaru,
spadzi lub pyłku.
Zakładanie mateczników - budowanie przez pszczoły specjalnych miseczek (mateczniki rojowe lub cichej
wymiany) lub przerabianie komórek pszczelich na mateczne (matecznik ratunkowe) już po złożeniu w nie
jaj.
Zasklep - woskowe wieczka, którymi robotnice zabudowują wyrośnięte larwy tuż przez ich
przepoczwarzeniem się, jak i komórki z dojrzałym miodem i pierzgą.
Zatwór - wykonana najczęściej z dykty lub podobnych materiałów płyta, dopasowana do wewnętrznych
wymiarów ula, służąca jako przesuwna ścianka boczna w przypadku niecałkowitego wypełnienia ula
ramkami.
Zimowla - okres między ostatnim jesiennym a pierwszym wiosennym oblotem pszczół, spędzany przez
rodzinę pszczelą zebraną w postaci kłębu zimowego. W trakcie zimowli w gnieździe w zasadzie nie ma
czerwiu, robotnice nie wykonują także żadnych prac, utrzymując jedynie odpowiednio wysoką
temperaturę wewnątrz kłębu.
Ziołomiody - produkty szybkiej przeróbki przez pszczoły podawanych do uli stężonych syropów
cukrowych z dodatkiem ekstraktów roślinnych.
Znamię weselne - część narządów rozrodczych trutnia pozostawiona w odwłoku matki po odbyciu
kopulacji. Ze znamię weselne młode matki czasami powracają z lotów godowych do ula i dopiero tu są
odeń uwalniane.
Powered by Joomla!

Czy wiecie, e

Transkrypt

Podobne dokumenty

Pszczoły mają w przyrodzie ogromną misję do spełnienia. Ponad

Ekspres Ekolandu nr 41

pszczoły dają nam miód

Wielki Dzień Pszczół 8.08.2015 Godz. 10

Rodzina pszczela

Pestycyd sprawia, że pszczoły stają się wybredne

nie ma tak..., żeby nie było jak czyli rzecz o pszczołach, zapylaniu i

Mistrz na pasiecie

Pszczoła z dobrego domu – nowoczesna gospodarka pasieczna