Warunki sukcesu w projektach współpracy naukowej

Fundusz Stypendialny
yp
y
SCIEX
Warunki sukcesu w projektach współpracy W
ki k
j kt h
ół
naukowej
Spotkanie z Alumnami
Warszawa, 25 maja 2012
PROJEKT FINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO
PROGRAMU WSPÓŁPRACY Z NOWYMI KRAJAMI CZŁONKOWSKIMI UNII EUROPEJSKIEJ
www.sciex.pl
Plan prezentacji
•
Proces internacjonalizacji i mobilność w nauce i badaniach
•
Warunki sukcesu projektu naukowego
– Faza aplikacji i przygotowania
– Faza realizacji
– Faza rozliczenia
•
P bl
Problemy
jjakości
k i w projekcie
j k i naukowym
k
•
Projekt oczyma ewaluatora
www.sciex.pl
2
Rola internacjonalizacji w nauce i badaniach
www.sciex.pl
2
Praktyczne wyzwania internacjonalizacji
wp
polskiejj nauce i badaniach
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Konieczność wzmocnienia międzynarodowej rozpoznawalności
Uczelni i Instytutów Badawczych (promocja, portale, itp.) Poprawa
j k ś i i atrakcyjności
jakości
t k j ś i stron
t
internetowych
i t
t
h w jęz.
j angielskim
i l ki jjako
k
źródła informacji dla świata zewnętrznego.
Ustanowienie i wykorzystywanie więzi z absolwentami za granicą.
Promocja publikacji o znaczeniu światowym.
Promocja wybitnych naukowców w Internecie i w profesjonalnych
p
portalach.
Większe zaangażowanie w międzynarodowych programach
badawczych.
Zwiększenie liczby zagranicznych wykładowców i badaczy (visiting
professors i inni).
Większa mobilność międzynarodowa naukowców.
Z i k
Zwiększenie
i li
liczby
b studentów
d ó międzynarodowych.
i d
d
h
Wyraźna obecność w sieciach akademickich i badawczych;
zauważalne członkostwo w organizacjach międzynarodowych.
www.sciex.pl
2
Mobilność zagraniczna młodych naukowców
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
„Drenaż mózgów” czy ważny czynnik rozwoju młodej kadry naukowej?
Czy „klasyczne” kierunki wyjazdów (USA, UK, Niemcy) mają nadal rację bytu?
J k zmienia
Jak
i i się
i geografia
fi światowych
ś i t
h kompetencji
k
t
ji w nauce??
Czy i dlaczego warto wyjechać za granicę? Czy „wirtualna mobilność” może
zastąpić prawdziwe staże, stypendia, udział w projektach badawczych za granicą ?
Mobilność krótko- i długo-okresowa versus emigracja stała i czasowa
Dylematy z decyzją o powrocie
g młodzi naukowcyy wyjeżdżają?
yj
ją
Co im p
przeszkadza w Kraju?
j
Dlaczego
Chęć zdobycia doświadczenia
Możliwość rozwoju naukowego
R
Reputacja
t j ośrodka
ś dk zagranicznego
i
Lepsze warunki pracy
Lepsze zarobki
Brak barier dla rozwoju / kryteria awansu
Środki na badania
Chęci poznawcze i przeżycie przygody
www.sciex.pl
• Brak odpowiedniej infrastruktury i
niskie nakłady na badania
• Brak
B k „atmosfery”
t
f ” w środowisku
ś d i k i nadal
d l
istniejący system hierarchii
• Niekorzystny bilans pomiędzy
dydaktyką a pracą naukową
• Słaby system motywacji do rozwoju
• Zła organizacja pracy
• Biurokracja
2
Pozycja szwajcarskich uczelni
QS World University Ranking 2011/2012
(kolor zielony – pozycja wg rankingu Webometrics)
18 ((24))
- ETH Zurich ((Swiss Federal Institute of Technology)
gy)
35 (219)
- Ecole Polytechnique Federale de Lausanne
69 (197)
- University of Geneva
106 (266) - University of Zurich
136 (219)
- University of Lausanne
143 (227)
- University of Bern
151 (320)
- University of Basel
368 (638)
- University of St. Gallen (HSG)
393 (293)
- Uniwersytet Jagielloński
401 450 (347) - Uniwersytet
401-450
U i
W
Warszawski
ki
551-600(354) - Politechnika Warszawska
www.sciex.pl
2
Pozycja szwajcarskich instytutów badawczych –
Web Ranking of World Research Centers
7 - CERN – European Organization for Nuclear Research
23 - Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i
Komputerowego UW
123 - International Union for Conservation of Nature & Natural Resources
168 - Polska Akademia Nauk
294 - Swiss
S i F
Federal
d l IInstitute
i
ffor F
Forest, S
Snow and
dL
Landscape
d
R
Research
h
417 - Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN
426 - Akademickie Centrum Komputerowe Cyfronet AGH
479 - Państwowy Instytut Geologiczny
483 - IDIAP Research Institute (multimedia information and man
man-machine
machine
interactions)
www.sciex.pl
2
Identyfikacja problemu, temat, cele, odbiorcy - 1
•
Temat musi wpisać się w programowe obszary priorytetowe, co w przypadku
FS SCIEX w obszarze edukacji i badań naukowych praktycznie oznacza:
•
•
rozwijanie potencjału pracowników naukowych z Polski
propagowanie trwałych partnerstw w zakresie badań naukowych pomiędzy Polską a Szwajcarią. Szwajcarią
•
Temat powinien odpowiadać na zapotrzebowanie określonych odbiorców
•
Projekt powinien tworzyć wartość dodaną dla nauki / szkolnictwa wyższego /
badań / edukacji i szkoleń zawodowych i wpisywać się w politykę i potrzeby
Uczelni / Instytutu / Jednostki / Szkoły.
•
Cel / cele p
projektu
j
p
powinnyy być
y SMART ((specific,
p
, measurable,, achievable,,
realistic, time & cost based)
www.sciex.pl
2
Identyfikacja problemu, temat, cele, odbiorcy - 2
•
Warto zapoznać się z założeniami modernizacji europejskiego
szkolnictwa wyższego / założeniami reformy nauki i szkolnictwa
wyższego.
ż z
Warto
W t wpisać
pi ć się
i z tematyką
t
t k w kl
kluczowe
z
p
problemy
bl
rozwojowe istotne dla sektora nauki i badań w Kraju. Przykłady:
–
–
–
–
–
Model zarządzania Uczelnią / Instytutem badawczym
Organizacja transferu technologii i wiedzy z nauki do gospodarki
Internacjonalizacja studiów / Internacjonalizacja badań naukowych
Model współpracy z absolwentami / Absolwenci na rynku pracy
Model zarządzania finansami Uczelni / Instytutu badawczego.
•
W obszarze badań naukowych warto wziąć pod uwagę najsilniejsze i
priorytetowe
i t t
obszary
b
badań
b d ń Szwajcarii:
S
j ii fi
fizyka
k /b
badania
d i nuklearne
kl
(CERN), chemia, medycyna / farmacja, żywność (NESTLE), technologie
komunikacyjne, nanotechnologie i badania materiałowe.
•
Szwajcaria w zakresie tworzenia innowacji jest jednym z europejskich
liderów – świetna organizacja prac rozwojowych i wdrożeniowych
www.sciex.pl
2
Poszukiwanie partnera do współpracy
•
Jak znaleźć i rozeznać potencjalnego partnera pod kątem
proponowanej tematyki?
– Międzynarodowe i narodowe rankingi uczelni szwajcarskich
– Międzynarodowe i narodowe rankingi instytutów badawczych
– Strony internetowe uczelni / instytutów
•
Jak nawiązać kontakt? Gdzie szukać partnerów?
–
–
–
–
–
–
–
–
Przegląd umów bilateralnych w Uczelni / Instytucie → kontakty personalne
Przegląd umów w ramach LLP Erasmus → kontakty personalne
Przegląd partnerów w innych projektach europejskich (FP6, FP7, Marie Curie, ….)
Wizyta w Biurze Wyjazdów Zagranicznych – kto, gdzie i po co wyjeżdżał do
Szwajcarii
j
? → kontaktyy ppersonalne
Firmy i konsultanci szwajcarscy w Polsce (Nestle, Michelin, Winterthur, Novartis,
Kraft Jacobs Suchard, Sulzer, Roche, ….)
Ambasada Szwajcarii
j
w Warszawie i Ambasada RP w Bernie
CORDIS Partners, http://cordis.europa.eu/fp7/partners_en.html
Konferencje naukowe / Sieci współpracy
www.sciex.pl
2
Zabezpieczenia formalne w zakresie
obowiązków
b i zkó p
partnerstwa
t
t (umowa
(
konsorcjum)
k
j )
•
•
Umowa o współpracy
p p y partnerskiej
p
j w ramach p
projektu
j
p
powinna być
y
starannie dopracowana. Powinna dobrze zabezpieczać interesy
obydwóch współpracujących stron i korelować treściowo z zakresem i
charakterem projektu.
projektu
Przykładowe wzorce umów o współpracy:
– Standard DESCA (FP7) - http://www.desca-fp7.eu
– EUCAR Consortium Agreement - http://www.eucar.be/publications/
– IMG4 Consortium Agreement – http://www.aerosme.com/html/fp7m.asp
•
Uwaga
g na:
–
–
–
–
IPR (Intelectual Property Rights) – zabezpieczenie własności intelektualnej
Aspekt komercjalizacji / wdrożenia
ND ((Non Disclosure)) – zabezpieczenie
p
p
poufności
Finanse / Płatności / Konsekwencje za niedotrzymanie zobowiązań
www.sciex.pl
2
Rola macierzystej jednostki w projekcie.
„Sponsor” projektu.
„Sponsor
•
•
Projekt nie może być „samotnym białym żaglem” w uczelnianej
„„dżungli
g biurokracji”.
j Projekt
j
powinien
p
zawsze mieć oparcie
p
w silnym,
y ,
autorytatywnym „Sponsorze” wewnątrz organizacji. Projekt powinien
być chciany przez macierzystą organizację, a nie traktowany jak
dopust boży.
boży
Oczekiwana pomoc ze strony macierzystej jednostki:
– Wsparcie administracyjne
– Wsparcie ze strony Finansów i Księgowości (rozliczenia, optymalizacja przelewów,
optymalizacja operacji bankowych, asysta przy kontroli /audycie, …..)
– Czasowe odciążenie Kierownictwa Projektu z innych obowiązków.
•
•
Chęć wdrożenia / zastosowania /testowania rozwiązań i produktów
wypracowanych w ramach projektu. Udostępnienie infrastruktury.
Jednostka macierzysta (Uczelnia, Instytut, …) musi widzieć korzyści
(mierzalne lub niemierzalne) wynikające z realizacji projektu. Ważna
rola dla wewnętrznej promocji i upowszechniania rezultatów w tej
mierze
mierze.
www.sciex.pl
2
Czynniki sukcesu i bariery
dot. p
projektu
ojektu współp
współpracy
acy naukowej
(badanie sposobów zarządzania projektami badawczymi – ok. 300 wywiadów – T. Cichocki – Konferencja OPI, 2011)
Czynniki sukcesu
Bariery
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
odpowiednie planowanie-czas/zasoby
zaangażowanie
g
administracjij Uczelni
monitoring i ewaluacja
właściwa komunikacja w projekcie
dobre relacje
j Kierownika Projektu
j
z
otoczeniem
doświadczenie w realizacji projektów
europejskich i we współpracy zagran
zagran.
precyzyjnie sformułowanie zadań
jasny tryb raportowania / jasne zasady
zarządzania
d i p
projektem
j kt w konsorcjum
k
j
zaangażowanie Kierownika Projektu
we wszystkie aspekty projektu
www.sciex.pl
•
•
•
•
•
opór przed projektowym podejściem
do współpracy naukowej (reżim
projektowy)
j k
)
brak jasnych kryteriów sukcesu
projektu badawczego (rezultaty,
wskaźniki)
brak kompetencji menadżerskich
Kierownika Projektu
j
brak jasnych zasad współpracy w
zespole i w konsorcjum
brak
b
a wspa
wsparcia
c a zee strony
st o y administracji
ad
st acj
Uczelni / Instytutu
biurokracja i rygory UZP
2
www.sciex.pl
2
Cykl zapewnienia jakości
www.sciex.pl
2
Jakość w praktyce
•
Najważniejsi są ludzie. Jeżeli w projekcie zatrudnieni są ludzie o niskich kwalifikacjach, to trudno będzie poprzez
techniki zarządzania jakością uzyskać poprawne efekty pracy.
•
góry”
y ((formalne procedury,
p
y zalecenia, systemy)
y
y) czyy „od dołu” ((beneficjent
j końcowyy i jego
j g
Kontrola jjakości „od g
punkt widzenia)? Zawsze powinien to być zdrowy kompromis tych dwóch podejść.
•
Kontrola jakości w projekcie musi być jednakowo rozumiana przez wszystkich partnerów projektu, a
stosowane metody akceptowane przez nich.
•
Zadaniem kontroli jakościowej jest poprawienie jakości, a nie walka z resztą zespołu. Osoby zajmujące się na
potrzeby zespołu projektowego kontrolą jakości muszą wiedzieć, jaka jest ich właściwa rola. Wynik kontroli jakościowej
musi zawierać sugestie poprawy / korekty.
•
Czasami konieczna jest świadoma, dla dobra projektu, akceptacja mniejszych lub większych usterek. Są takie
błędy, których istnienie nie może blokować postępu całego projektu. Tyle będzie jakości, ile budżetu i czasu
przeznaczono na jakość. Tolerancja, to akceptowalny przedział, w którym mieści się jakość produktu.
•
d
jjakość wymyka
y y sięę spod
p d kontroli formalnej.j. Ja
Jakość
ość formalna
o a ap
produktu
odu tu ((zgodność
god ość zee sta
standardami,
da da ,
Prawdziwa
spójność z innymi produktami i półproduktami, wewnętrzna spójność) to tylko część cech dobrego produktu. Ale poza
tym produkt musi być sprawny, użyteczny, przyjazny dla użytkownika końcowego / odbiorcy i nie próbujmy na siłę
definiować tych pojęć, bo w dużej mierze są one intuicyjne.
•
Ewaluacja produktów poza zespołem projektowym
projektowym. Dajemy produkt osobie nie będącej jego autorem ani
członkiem zespołu autorskiego. Ewaluacja może być dla autorów bolesna, ale w jej ramach zwykle znajduje się wiele
rozwiązań dla zidentyfikowanych problemów.
•
Procedura zarządzania zmianami musi być jedynym środkiem wprowadzania modyfikacji. To jest obrona przed
niekontrolowanym
i k
l
rozpełzaniem
ł i się
i projektu.
j k Powinien
P i i być
b ć zawsze wskazany
k
partner upoważniony
ż i
d podejmowania
do
d j
i
odpowiednich decyzji w temacie danego produktu.
www.sciex.pl
2
Rola ewaluacji w projekcie
www.sciex.pl
2
Projekt oczyma ewaluatora
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Oryginalność /Innowacyjność tematu versus rozpoznanie „rynku” R l ść k
Realność zakresu projektu (zasada SMART)
j kt (
d SMART)
Skala projektu a potencjał wykonawczy (zakres, budżet, zasoby ludzkie)
Jakość partnerstwa
p
Podejście do ewaluacji rezultatów / produktów
Organizacja wykonawstwa
Realność programu promocji i upowszechniania
Jakość produktu końcowego /rezultatu
Trwałość rezultatów projektu po jego zakończeniu (komercjalizacja
Trwałość rezultatów projektu po jego zakończeniu (komercjalizacja rezultatów , transfer wiedzy i technologii, kontynuacja współpracy instytucjonalnej lub indywidualnej, nowe projekty na bazie poprzednich, wdrożenia , publikacje)
d
bl k
)
Efektywność kosztowa
www.sciex.pl
2
D i k j za uwagę !!!
Dziękuję
Dr inż. Marek Polak
Centrum Współpracy Międzynarodowej
P lit h ik Warszawska
Politechnika
Wrz k
Email: [email protected]
Tel.: +48-22-2347185
48 22 2347185
PROJEKT FINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ
Ę W RAMACH SZWAJCARSKIEGO
PROGRAMU WSPÓŁPRACY Z NOWYMI KRAJAMI CZŁONKOWSKIMI UNII EUROPEJSKIEJ
www.sciex.pl
3