HALINA BACHULSKA Fitzwilliam Museum Library jest biblioteką

HALINA BACHULSKA Fitzwilliam Museum Library jest biblioteką

H A L IN A B A C H U LSK A
181
Fitzwilliam Museum Library jest biblioteką najbardziej godną uwagi. Założona
w t. 1816 zawiera ponad 700 rękopisów i około 30 000 tomów (w tym wiele wspaniale
oprawnych druków), głównie z dziedziny historii sztuki.
Cambridge Philosophical Society Library powstała w 1819 r. zawiera ponad
80 000 tomów i około 1 000 bieżących czasopism w dużej części otrzymywanych w dro­
dze wymiany, m . in. i z Polską. Z Biblioteki mogą korzystać wszyscy studenci w y­
działu nauk ścisłych, lecz prawo, wypożyczania książek do domu m ają tylko człon­
kowie Towarzystwa. Należy ona do sieci wypożyczania międzybibliotecznego.
Balfour Library of Zoology zawiera około 30 000 tomów. Zaczątkiem tej Biblioteki
był w 1884 r. księgozbiór profesora embriologii, Francis Maitland Balfoura. Księgo­
zbiór liczący 5 000 tomów-przekazany w r. 1907 przez profesora zoologii i anatomii,
Alfreda Newtona, dotyczy głównie historii zoologii, ornitologii ze specjalnym
uwzględnieniem sokolnictwa oraz podróży i polowań w Afryce (Newton Library).
Biblioteka prowadzi rozwiniętą wymianę wydawnictw, m. in. i z Polską.
Scott Polar Research Institute powstał w r. 1926 dla uczczenia kapitana Roberta
Scotta i jego towarzyszy. Posiada on najkompletniejszą w Brytyjskiej Wspólnocie
Narodów bibliotekę z dziedziny badań polarnych, zawierającą ponad 12 000 tomów,
w czym ponad 25'0 bieżących czasopism. Znajduje się tam jedyny w swoim rodzaju
zbiór dzieł dotyczących Bieguna Południowego, materiały z ostatniej ekspedycji
Scotta, mapy, wykresy, dzienniki podróży i notatki naukowe Sir Johna Franklina
(1786-1842) i Lady Jane Franklin oraz liczne fotografie, film y itp. Z dobrze zorgani­
zowanego działu informacji korzystają specjaliści z całego świata. Książek nie wolno
wypożyczać do domui®.
E L ŻB IE T A W ID E R S ZA L O W A
Inst. Historii PA N
H A L IN A B A C H U L S K A
(13 V I 1895 — 17X 1962)
Zapał i poświęcenie cechowały Halinę Bachulską przez całe życie. Służba innym
— to dewiza, którą można by wypisać na domu p. Haliny i jej męża Aleksego,
znanego archiwisty i bibliotekarza. Dom ten stał zawsze otworem dla potrzebu­
jących. Tu właśnie znajdowali schronienie w okresie okupacji ukrywający się przed
hitlerowcami, jak np. prof. M . Handelsman. Wrażliwość na krzywdę zarówno in­
dywidualną- jak i społeczną cechowała obydwoje Bachulskich, nic też dziwnego,
że dom ich przyciągał do siebie grono przyjaciół, którym z odejściem Haliny i A le­
ksego Bacihulskich niełatwo się pogodzić.
Halina Bachulska wychowywała się w rodzinie przepojonej tradycjami demo­
kratycznymi. Wzrastała w atmosferze wspomnień z powstania 1863 r. i żywej tra­
dycji wystąpień pierwszych socjalistów polskich, wśród których znajdowali się
jej wujowie, Józef i Kazim ierz Pławińscy (1878/9). Ojcem Bachulskiej był wybitny
prawnik Oskar Szeller.
19 W K ing’s Library w British Museum miałam możność oglądania dzienników
podróży R. Scotta i jego towarzysza dra Edwarda Wilsona, zimowego menu eks­
pedycji oraz oprawnego w drzewo i skórę foczą South Polar Times.
182
ELŻBIETA WIDERSZALOWA
Będąc studentką drugiego roku historii Uniwersytetu W arszawskiego (1917 r.)
H. Bachulska zaczęła pracować w Towarzystwie Naukowym W arszawskim nad
kontynuacją bibliografii historii Polski pod naczelną redakcją M . Handelsmana.
Z pracą tą nie rozstała się przez całe życie. W latach 1920— 1940 kierowała pracami
bibliograficznymi całego zespołu, a ponadto pracowała w Gabinecie Nauk Histo­
rycznych T N W . W ynikiem jej prac bibliograficznych z tego okresu jest zeszyt
pierw szy Bibliografii Historii Polski 1815— 19141. W latach w ojny nie przestawała
troszczyć się o losy ukrytych przed hitlerowcami materiałów bibliograficznych,
które zostały przeniesione z Pałacu Staszica do piwnic prywatnego mieszkania
W . i K . Konarskich.
W 1946 r. H . Bachulska wznowiła pracę w Towarzystwie Naukowym W arszaw­
skim. K om isja Historyczna T N W p o w ie r z y ła jej w 1947 r. kontynuację Bibliografii
H istorii Polski 1815— 1914. Przy współudziale W andy Konarskiej, dawnej w spół­
pracownicy z lat przedwojennych, opracowała tom w stępny*. P o utworzeniu Pol­
skiej Akadem ii Nauk H. Bachulska przeszła do Zakładu Dokumentacji w Insty­
tucie Historii P A N w stopniu adiunkta. A ż do swej emerytury w 1958 r. współpra­
cowała nad dalszymi tomami wydawnictwa.
Halina Bachulska była rzetelnym, wybitnym bibliografem, predestynowały ją do
tej roli wysoka inteligencja i w yjątkow o silny charakter. Nadludzka wytrzymałość
pozwoliła jej z pogodą ducha budzącą podziw i uznanie znosić wszelkie trudności
życiowe, których zaznała niemało.
1 H . B a c h u l s k a , M. H a n d e l s m a n , R. P r z e l a s k o w s k i : Bibliografia
Historii Polski 1815-1914. Cz. 1. Zesz. 1. W arszaw a 1939 ss. 64. (W stęp H. Bachulskiej).
2 Bibliografia H istorii Polski 1815-1914. Tom wstępny. Qprac. Halina Bachulska
przy współudziale W andy Konarskiej, Barbary Konarskiej i Ireny Łapinowej.
W arszaw a 1954 ss. X , 235.
,