SZCZECIN Okręgowy Urząd Miar

OPINIA
MYKOLOGICZNO-BUDOWLANA
WRAZ Z PROJEKTEM ROBÓT
REWALORYZACYJNYCH
PRZEDMIOT OPINII:
OKRĘGOWY URZĄD MIAR
w Szczecinie
Pl. Lotników nr 4/5
ZAMAWIAJĄCY:
OKRĘGOWY URZĄD MIAR W SZCZECINIE
pl. Lotników nr 4/5
70-414 Szczecin
Nazwisko
Autor
opracowania
Szczecin, listopad 2007r.
inŜ. Ewa
Górkiewicz
Numer uprawnień
Podpis
OPINIA MYKOLOGICZNO-BUDOWLANA
BUDYNKU OKRĘGOWEGO URZĘDU MIAR w SZCZECINIE, pl. Lotników nr 4/5
SPIS TREŚCI
1. Wstęp
2. Charakterystyka obiektu
3. Ocena stanu technicznego elementów dachu pod względem mykologiczno-budowlanym
4. Analiza pobranych prób
5. Przyczyny rozwoju poraŜenia biologicznego
6. Zalecenia i wykonawstwo robót rewaloryzacyjnych
7. Warunki prowadzenia robót
8. Podstawy prawne
ZAŁĄCZNIKI
Załącznik nr 1 "Protokoły badania prób"
Załącznik nr 2 "Formy rozwojowe szkodników"
Załącznik nr 3 "Kryteria oceny zawilgocenia drewna"
1
OPINIA MYKOLOGICZNO-BUDOWLANA
BUDYNKU OKRĘGOWEGO URZĘDU MIAR w SZCZECINIE, pl. Lotników nr 4/5
1.
WSTĘP
1.1.
Podstawa opracowania
1.1.1. Wizja lokalna w listopadzie 2007r.
1.1.2. Protokóły badania prób i ich ocena
1.1.3. Informacje uŜytkownika
1.2.
Przedmiot i zakres opracowania
Przedmiotem opracowania jest drewniana więźba dachowa Okręgowego Urzędu Miar w Szczecinie.
Opinia mykologiczno - budowlana obejmuje ustalenie stopnia poraŜenia biologicznego poszczególnych
elementów drewnianych więźby dachowej i ich zawilgocenia, a takŜe klasyfikację przyczyn i sposób zwalczania
korozji biologicznej.
2.
CHARAKTERYSTYKA OBIEKTU
Budynek został zrealizowany ponad 100 lat temu w sposób tradycyjny. Dach budynku stromy,
dwuspadowy wykonano w konstrukcji drewnianej, płatwiowo-kleszczowej na słupach z zastrzałami. WzdłuŜ ścian
zewnętrznych występują ścianki kolankowe ze słupami opartymi na podwalinach i wraz z mieczami
podtrzymującymi płatwie stolcowe. Pokrycie wykonane jest z dachówki ceramicznej.
W czasie wizji lokalnej budynek był uŜytkowany.
3.
OCENA STANU TECHNICZNEGO ELEMENTÓW DACHU POD WZGLĘDEM MYKOLOGICZNO-
BUDOWLANYM
Konstrukcja więźby dachowej jest całkowicie dostępna, mimo wydzielenia w części środkowej dachu
tunelowej przestrzeni uŜytkowej, słuŜącej do przechowywania wzorca miar. Elementy drewniane są tu
zabezpieczone przeciw korozji biologicznej, a takŜe przeciwpoŜarowo środkiem solnym. Ich stan ogólny określa
się jako dobry, mimo Ŝe w nielicznych elementach widoczne są pojedyncze otwory okrągłe o średnicy nie
przekraczającej 2,5mm. Otwory są czarne, nie widać śladów mączki drzewnej, a drewno jest twarde i zdrowe.
Tylko w rejonie drugiego okienka dachowego od strony ulicy (licząc od szczytu prawego - stojąc twarzą do
wejścia głównego) na kilku elementach widoczne są liczne skupiska otworów okrągłych o średnicach od 1,8 do
2,5 mm. W rejonach występowania otworów wylotowych drewno jest twarde, a mączki drzewnej brak.
Pokrycie dachowe wykazuje liczne nieszczelności, lecz o małej powierzchni. Jest to przyczyną wielu
drobnych zawilgoceń konstrukcji dachu co powoduje powierzchniowe wysolenia zastosowanego impregnatu.
Ponadto wskutek nieszczelności pokrycia występują liczne zawilgocenie desek podłogowych. Powierzchnie
zawilgoceń są na ogół niewielkie, lecz ich długotrwałość i gorsza niŜ w przypadku konstrukcji jakość drewna,
spowodowały rozwój zgnilizny brunatnej. Deski w wielu miejscach są popękane, drewno ich jest kruche i
brunatne, Łatwo daje się odspajać palcami. A w jednym miejscu deska pękła na całej szerokości i załamała się.
Pobrano próbkę nr 1.
2
OPINIA MYKOLOGICZNO-BUDOWLANA
BUDYNKU OKRĘGOWEGO URZĘDU MIAR w SZCZECINIE, pl. Lotników nr 4/5
4.
ANALIZA POBRANYCH PRÓB
Owady - techniczne szkodniki drewna
Nieliczne elementy zostały zaatakowane przez owady z rodziny KOŁATKÓW (ANOBIUM PUNCTATUM)
Po dokonaniu napraw i impregnacji więźby kilka lat temu proces rozwojowy owadów został zahamowany.
W formie rozwojowej czynnej owady te są groźnymi szkodnikami drewna, które stanowi ich poŜywienie.
Zagrzybienie
Badanie próbki wykazało występowanie w deskach podłogi grzybów rozkładu brunatnego z podgromady
PODSTAWCZAKÓW (BAZIDIOMYCOTINA) w stadium rozwojowym czynnym i zahamowanym. Grzyby te
powodują szybki rozkład drewna, gdyŜ jest ono źródłem ich pokarmu. Rozwijają się w wilgotnym drewnie
powodując zmiany w jego budowie i składzie chemicznym co w efekcie prowadzi do obniŜenia własności
fizycznych i mechanicznych elementów budowlanych, aŜ do całkowitej utraty nośności konstrukcji. W stadium
zahamowanym procesy Ŝyciowe ustają, jednak komórki przetrwalnikowe zachowują Ŝywotność przez kilka lat i
uaktywniają się przy zmianie warunków zewnętrznych na sprzyjające.
5.
PRZYCZYNY ROZWOJU PORAśENIA BIOLOGICZNEGO
Bezpośrednią przyczyną zakaŜenia opisanych wyŜej elementów działalnością owadów jak i zagrzybienia
było ich zawilgocenie.
Miejsca zagrzybienia desek podłogi
poddasza znajdują się w obrębie nieszczelności pokrycia
dachowego. Podczas długotrwałych opadów woda przenika do warstw izolacyjnych stropu utrudniając
wysychanie podłogi.
Natomiast elementy więźby dachowej zawilgocone okresowo na niewielkich powierzchniach szybko
wysychają gdyŜ duŜa przestrzeń poddasza jest łatwo przewietrzalna. Ponadto więźba dachowa została
zaimpregnowana preparatem antykorozyjnym. Wobec niesprzyjających warunków proces rozwojowy owadów
został zahamowany.
6.
ZALECENIA I WYKONAWSTWO ROBÓT REWALORYZACYJNYCH
6.1.
Roboty naprawcze
W czasie wizji lokalnej zaobserwowano uszkodzenia mechaniczne elementów konstrukcji więźby
dachowej. Zostaną one opisane w ekspertyzie konstrukcyjnej dotyczącej stanu technicznego dachu.
Deski podłogi zniszczone wskutek zagrzybienia naleŜy wymienić na nowe, a usunięte drewno
natychmiast spalić. PoraŜone przez korozję biologiczną elementy drewniane nie nadają się do ponownego uŜycia
ani do przechowywania np. na opał, gdyŜ są ogniskiem zakaźnym dla zdrowego drewna w ich sąsiedztwie.
3
OPINIA MYKOLOGICZNO-BUDOWLANA
BUDYNKU OKRĘGOWEGO URZĘDU MIAR w SZCZECINIE, pl. Lotników nr 4/5
6.2.
Zalecenia impregnacyjne
6.2.1.
Istniejące elementy konstrukcji dachu
Elementy więźby dachowej zostały uprzednio zaimpregnowane solnym środkiem impregnacyjnym z
grupy FOBOSÓW. Jest to rodzina preparatów, których główną funkcją jest zabezpieczenie przeciwpoŜarowe
drewna. Poszczególne odmiany preparatu zostały oznaczone róŜnymi indeksami literowymi dla odróŜnienia ich
odmiennej przydatności do zapobiegania lub zwalczania poszczególnych czynników korozji biologicznej.
Są to impregnaty o duŜej trwałości, która w zaleŜności od rodzaju środka wynosi od 8 lat do, końca
okresu uŜytkowania drewna bez uszkodzeń mechanicznych.
Produkt nie utrwala się w drewnie i pod wpływem długotrwałego działania opadów atmosferycznych
moŜe ulec wypłukaniu.
W czasie planowanego remontu dachu mogą nastąpić zarówno drobne uszkodzenia mechaniczne, jak i
miejscowe wymycie preparatu. NaleŜy więc przewidzieć przegląd zabezpieczenia impregnacyjnego po
zakończeniu robót dekarskich i dokonać impregnacji uzupełniającej.
6.2.2.
Nowe elementy drewniane
Nowe drewno wprowadzane na poddasze budynku naleŜy poddać impregnacji. W tym celu moŜna uŜyć
tego samego środka co do uzupełnienia zabezpieczenia elementów istniejących. MoŜna teŜ wykonać impregnacę
innym preparatem solnym do zabezpieczeń przeciw poŜarowych i przeciw zakaŜeniom czynnikami korozji
biologicznej.
6.2.4.
Środki ostroŜności przy pracach impregnacyjnych
Przy sporządzaniu roztworu oraz wykonywaniu prac impregnacyjnych preparatami z grupy FOBOSÓW,
a takŜe innymi środkami solnymi naleŜy postępować zgodnie z instrukcją na opakowaniu i przepisami BHP dla
środków toksycznych.
Po wykonaniu impregnacji, pomieszczenia powinny być intensywnie wietrzone do momentu zaniku
charakterystycznego zapachu.
7.
WARUNKI PROWADZENIA ROBÓT
Wszystkie prace naleŜy wykonać zgodnie z "Warunkami technicznymi wykonania i odbioru robót
budowlano-montaŜowych" oraz przedmiotowymi normami.
NaleŜy stosować materiały budowlane posiadające pisemną aprobatę Instytutu Techniki Budowlanej w
Warszawie.
8.
PODSTAWY PRAWNE
8.1.
B.H.P.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy
podczas wykonywania robót budowlanych (Dz.U. nr 47 poz.401).
4
OPINIA MYKOLOGICZNO-BUDOWLANA
BUDYNKU OKRĘGOWEGO URZĘDU MIAR w SZCZECINIE, pl. Lotników nr 4/5
Zarządzenie nr 16 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dn. 21.05.1976r. w
sprawie norm zuŜycia środków chemicznych przy wykonywaniu robót impregnacyjnych, grzybobójczych i
owadobójczych.
8.2.
Profilaktyka
Instrukcja I.T.B. Nr 312 – Ochrona drewna budowlanego przed zagrzybieniem, wymagania i badania.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dn. 12. 04. 2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim
powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie – Ochrona przed zawilgoceniem i zagrzybieniem.
Opracowała:
Szczecin, listopad 2007r.
5
OPINIA MYKOLOGICZNO-BUDOWLANA
BUDYNKU OKRĘGOWEGO URZĘDU MIAR w SZCZECINIE, pl. Lotników nr 4/5
ZAŁĄCZNIK NR 1
PROTOKOŁY
BADANIA PRÓB
sztuk 1.
6
OPINIA MYKOLOGICZNO-BUDOWLANA
BUDYNKU OKRĘGOWEGO URZĘDU MIAR w SZCZECINIE, pl. Lotników nr 4/5
PROTOKÓŁ BADANIA PRÓB NR.
1.
CELEM IDENTYFIKACJI SZKODNIKA
Obiekt::
Budynek Okręgowego Urzędu Miar w Szczecinie
Miejsce pobrania prób:
Deska podłogi pod lukarną pomieszczenia strychowego od
strony podwórka.
PodłoŜe:
drewno iglaste
brunatny
stęchlizny
Drewno jest zciemniałe, miękkie i łatwo się odłamuje wzdłuŜ rowków
utworzonych przez spękania w drobne prymy.
Materiał:
Kolor:
Zapach:
Struktura:
Wilgotność:
pH:
18% - drewno wilgotne
nie badano
Utwory grzyba:
Grzybnia:
.
drobne skupiska strzępek o jasnej barwie, z pojedynczymi
włókienkami ciemnymi i pokurczonymi
Sznury:
brak
Owocniki:
brak
Postacie owada: .
Jaja:
brak
Larwa:
brak
Postać dorosła: brak
.
Idantyfikacja:
Identyfikacja:
..
A
A
.
grzyby rozkładu brunatnego z podgromady PODSTAWCZAKÓW
A
(BAZIDIOMYCOTINA) w stadium rozwojowym częściowo zahamowanym
.
.
.
.
Sporządziła:
Szczecin, dn. 28. 11. 2007r.
7
.
OPINIA MYKOLOGICZNO-BUDOWLANA
BUDYNKU OKRĘGOWEGO URZĘDU MIAR w SZCZECINIE, pl. Lotników nr 4/5
ZAŁĄCZNIK NR 2
FORMY ROZWOJOWE SZKODNIKÓW
FORMY ROZWOJOWE ZGNILIZNY BRUNATNEJ
PROCES AKTYWNY
Zgnilizna brunatna jest skutkiem działalności grzybów domowych z
podgromady PODSTAWCZAKÓW (BAZIDIOMYCOTINA). W środowisku
wilgotnym, ciepłym, nieprzewietrzanym i zacienionym ma szanse rozwijać się
proces aktywny zagrzybienia. Wówczas niszczenie elementów budowlanych
trwa nieustannie, gdyŜ warunki rozwojowe są sprzyjające. Powoduje to
negatywne skutki techniczne jako wynik korozji biologicznej. Ponadto w
zagrzybionych pomieszczeniach występuje zwiększona zawartość dwutlenku
węgla i zarodników wytwarzanych przez grzyby w okresie owocowania. Są to
warunki wpływające ujemnie nie tyko na samopoczucie lecz takŜe na zdrowie
ludzi i zwierząt.
PROCES ZAHAMOWANY
Rozwój grzybów ustaje na skutek zaistnienia niesprzyjających
warunków ich rozwoju. Utwory grzyba są wyschnięte, kruche i pokurczone. W
pomieszczeniach powraca do normy zawartości dwutlenku węgla i wilgotność.
Ilość zarodników grzyba znacznie maleje. Niszczenie podłoŜa i działanie
chorobotwórcze zostaje wstrzymane.
NaleŜy jednak pamiętać, Ŝe proces zahamowany przy zmianie
warunków na sprzyjające moŜe przejść w aktywny, gdyŜ grzybnia wewnątrz
drewna zachowuje bardzo długo swoją Ŝywotność.
FORMY ROZWOJOWE OWADÓW
PROCES AKTYWNY
Niszczenie elementów budowlanych trwa nieustannie, gdyŜ budynek
stwarza sprzyjające warunki rozwojowe. Stwierdza się wówczas liczne otwory
wylotowe na powierzchni drewna. Widoczna jest wysypująca się mączka
drzewna. PodłoŜe w takich przypadkach charakteryzuje się zwiększoną
wilgotnością.
PROCES ZAHAMOWANY
Niszczenie chwilowo ustaje na skutek zaistnienia niesprzyjających
warunków rozwoju szkodników. Otwory wylotowe są czarne, a na podłodze nie
widać usypanych pryzm mączki drzewnej.
Proces zahamowany nie oznacza jednak trwałego pozbycia się
niebezpieczeństwa ponownego rozwoju szkodników, które mogą się uaktywnić
przy zmianie warunków na sprzyjające.
8
OPINIA MYKOLOGICZNO-BUDOWLANA
BUDYNKU OKRĘGOWEGO URZĘDU MIAR w SZCZECINIE, pl. Lotników nr 4/5
ZAŁĄCZNIK NR 3.
KRYTERIA OCENY ZAWILGOCENIA DREWNA
%
OKREŚLENIA
13%-18%
drewno powietrzno - suche w naszym klimacie
18%-20%
drewno wilgotne
20%-25%
drewno silnie zawilgocone
25%-28%
drewno mokre
9