Władze cywilne Powstania Styczniowego na naszym ternie

Władze cywilne Powstania Styczniowego na naszym ternie
Andrzej Deskur 1825-1903 r.
W 1863 roku Rząd Narodowy powierza mu obowiązki
organizatora wojskowego województwa krakowskiego. Do jego
zadań należała min. pomoc w zaopatrzeniu oddziałów powstańczych
działających na tym terenie. Aresztowany w lutym 1864 roku w
Szczecnie, zostaje przewieziony do Cytadeli Warszawskiej. Skazany
na zesłanie wraca w 1867 r. Jest to jego drugie zesłanie za działalność
niepodległościową. Pierwsze miało miejsce w latach 1846 – 1857.
Adam Wielowieyski 1835 – 1901 r.
Został wyznaczony przez Rząd Narodowy w 1863 roku Naczelnikiem
Okręgu Wodzisławskiego. Zajmuje się pomocą oddziałom
powstańczym walczącym na tym terenie. Na terenie jego pałacu
w Lubczy urządza szpital powstańczy. W jego działaniach pomagał mu
ojciec Henryk Wielowieyski, członek rady powiatowej, uczestnik
powstania 1831 roku.
Adolf Pieńkowski 1835 – 1867 r.
Urodził się w zubożałej rodzinie szlacheckiej. Był synem
Jana Chrzciciela Konstantego Pieńkowskiego i Franciszki de domo
Śliwickiej. W latach 1862 i 63 nauczyciel chemii, fizyki i
technologii w pińczowskim gimnazjum. Zamieszkał w Pińczowie
wraz
z ojcem, siostrą i bratem Janem. Siostrę wydaje niebawem za
swego kolegę, też profesora, Konrada Wiśniewskiego. Po wybuchu
powstania czynnie włączył się do działań oddziału Mariana
Langiewicza. W lutym 1863 roku w czasie przemarszu oddziału
przez powiat stopnicki zajmował się jego zaopatrzeniem. Do
powstania dołączyło też ponad 20 uczniów Adolfa Pieńkowskiego
ze szkoły w Pińczowie, m.in. Szymon Włoszek, Bolesław Kołtoński i Władysław
Bonikowski, uczestnicy bitwy pod Małogoszczem, których mogiły znajdują się na Cmentarzu
Starym w Kielcach. W marcu 1863 roku Adolf Pieńkowski został szefem biura Władysława
Gołemberskiego, naczelnika cywilnego województwa krakowskiego (okresowo pełnił funkcję
jego zastępcy). Formował powstańcze oddziały w kieleckim, w tym oddział Zygmunta
Chmieleńskiego. W połowie lipca tego roku został wysłannikiem Rządu Narodowego (RN),
skierowanym na rozmowy z Leonem Królikowskim o jego projektach utworzenia polskiej
marynarki wojennej, a w sierpniu – otrzymał zadanie utworzenia warszawskiego wydziału
policji RN (scentralizowania różnych powstańczych agend policyjnych) i ochrony RN. Po
likwidacji
wydziału
Pieńkowski
został
zdymisjonowany
i wyjechał do Pińczowa (był zagrożony aresztowaniem i wyrokiem śmierci). Do Warszawy
wrócił w połowie listopada na wezwanie Romualda Traugutta, który powierzył mu
wznowienie działania wydziału policji w swoim rządzie. We współpracy z Trauguttem
wydawał we wrześniu „Rozporządzenia Wydziału Policji”, a od 10 grudnia –
„Rozporządzenia i Wiadomości Policji Narodowej”. Na początku lutego 1864 roku, gdy
pojawiło się realne zagrożenie dekonspiracją, zbiegł do Paryża. Zachowane dane dotyczące
funkcji pełnionych we Francji nie są jednoznaczne. Istnieją informacje, że był m.in. naczelnikiem
policji przy Adamie Sapieże i komisarzem rządowym przy Izbie Obrachunkowej.
Łukasz Łaganowski
( na podstawie mojego wcześniejszego artykułu z czasopisma KPN Zamek 3/1993r.)