Ministerstwo Gospodarki Departament Energetyki

Ministerstwo Gospodarki Departament Energetyki

Ministerstwo Gospodarki
Departament Energetyki
Konsultacje Społeczne projektu ustawy
o odnawialnych źródłach energii
ZGŁOSZENIE
Zainteresowania pracami nad projektem ustawy o odnawialnych źródłach energii - Zmiany
danych*
A. Oznaczenie podmiotu zainteresowanego pracami nad projektem
1. Nazwa / imię i nazwisko**
Stowarzyszenie Doradców Prawnych
2. Siedziba / miejsce zamieszkania**
Al. Ujazdowskie 18 lok 10, 00-478 Warszawa
3. Adres do korespondencji
Al. Ujazdowskie 18 lok 10, 00-478 Warszawa
4. Adres e-mail
[email protected]
B. Wskazanie osób uprawnionych do reprezentowania podmiotu wymienionego w części A
w pracach nad projektem
Lp.
1
Imię i nazwisko
Tomasz Bujak
Żaneta Frelkowska Bujak
Łukasz Karaś
Wojciech Gajos
Adres
Warszawa
Warszawa
Tarnów
Katowice
2
3
4
5
C. Opis postulowanego rozwiązania prawnego, ze wskazaniem interesu będącego przedmiotem
ochrony
Stowarzyszenie Doradców Prawnych zadowoleniem przyjmuje kierunek zmian w regulacji wsparcia
sektora energii odnawialnej w Polsce choć oprócz tego co znalazło się w ustawie ważniejsze jest co się
nie znalazło, ze względu na wymagania Dyrektyw 2009/28/WE1 i 2009/72/WE2, . Przykładowo projekt
nie określa zasad - wbrew zapowiedzi i obowiązkom dotyczącym odrębnych zasad przyłączania OZE z
art. 16 ust. 3 - 5 Dyrektywy 2009/28/WE. Dyrektywa wymaga w przypadku każdego OZE m.in.
szczególnego uwzględnienia w zasadach przyłączeń wszystkich kosztów i korzyści związanych z
przyłączeniem tych producentów do sieci oraz szczególnych okoliczności, w przypadku producentów w
regionach peryferyjnych oraz o niskiej gęstości zaludnienia. Zasady te mogą przewidywać różne
rodzaje przyłączeń. Projekt powyższych wymogów nie uwzględnia, a odsyła w zamian do ogólnych
zasad ustawy Prawo energetyczne (dalej „PE”), nie przewidujących odrębności dla OZE (wyjątek
dotyczy mikroinstalacji).
Na uznanie zasługuje natomiast fakt większego wsparcia dla fotowoltaiki oraz uproszczenie procedur
związanych z eksploatacją mikroinstalacji co powinno przełożyć się na odczuwalny wzrost produkcji
energii odnawialnej z tych źródeł. Także zróżnicowanie współczynników w stosunku do źródeł
zasługuje na pochwałę, martwią jednak niskie wskaźniki maksymalne definiujące mikroinstalacje. W
przypadku fotowoltaiki to zaledwie 40 KW . Wzorując się i korzystając z doświadczeń niemieckiej
ustawy o OZE należy podnieść moc mikroinstalacji do 100 kW, moc 40 kW jest zdecydowanie za mała
dla małych przedsiębiorców.
Współczynniki to kolejne kluczowe elementy nowej systemu mają być współczynniki korekcyjne dla
każdej technologii OZE. Koniecznym jest, aby współczynniki zostały określone bezpośrednio w Ustawie
OZE a nie w często zmieniających się rozporządzeniach. Przepis ma duże znaczenie dla wytwórców
energii odnawialnej i kredytujących ją banków. Ministerstwo zapewniało iż wysokość przyznanych
Przedsiębiorcy na początku inwestycji współczynników nie będzie już dla niego zmieniana, pomimo, że
Minister Gospodarki co trzy lata będzie ustanawiał współczynniki na kolejne pięć lat dla nowszych
instalacji. Brzmienie przepisów sugeruje jednak, że wytwórca zielonej energii będzie otrzymywał różną
liczbę certyfikatów, w zależności od tego, jakie aktualnie obowiązują współczynniki. Wartość
współczynnika korekcyjnego zdecyduje więc o tym, czy inwestycja OZE będzie opłacalna (albo bardziej
lub mniej opłacalna).
W ocenie Stowarzyszenia Doradców Prawnych ustalanie wartości współczynnika rozporządzeniem zgodnie z art. 100 Projektu - a nie ustawą, budzi poważne wątpliwości natury konstytucyjnej. Tego
rodzaju rozwiązania – przekładające się na wysokość stawek podatkowych - zostały w przeszłości
skutecznie zakwestionowane przez Trybunał Konstytucyjny.
W ocenie Stowarzyszenia Doradców Prawnych mikroinstalacje powinny być traktowane jednakowo
niezależnie od tego czy produkcja energii w tych mikroinstalacjach trafia do sieci w mniejszym czy w
większym stopniu. Takie rozwiązania stosują już inne kraje i warto korzystać z ich doświadczenia. Brak
jest uzasadnienia dla traktowania wytwarzania energii w mikroinstalacji jako działalności gospodarczej i
zaproponowane w ustawie proporcje wpłyną negatywnie na wdrażanie mikroinstalacji , także z powodu
kosztów stałych. Uruchomienie działalności gospodarczej bowiem, wiąże się z koniecznością
ponoszenia wysokich kosztów związanych z jej prowadzeniem. Dochody z mikroinstalacji
fotowoltaicznych nie pokryją wysokich stałych kosztów, w szczególności uwzględniając konieczność
amortyzacji zakupionych instalacji fotowoltaicznych. W związku z tym proponowane przepisy
różnicujące status mikroinstalacji na takie, które stanowią działalność gospodarczą (sprzedające
powyżej 30% wytwarzanej energii do sieci) i takie które jej nie stanowią (sprzedające poniżej 30%
wytwarzanej energii do sieci) nie ma merytorycznego uzasadnienia i może spowodować skutek
polegający na ograniczeniu mocy i czasowym wyłączaniu instalacji. W ten sposób energia, która
mogłaby trafić do krajowego systemu elektroenergetycznego w ramach zainstalowanej już
infrastruktury zostanie utracona.
Stowarzyszenie Doradców Prawnych postuluje uproszczenie przepisów dotyczących mikroinstalacji
poprzez usunięcie różnicowania statusu produkcji energii z mikroinstalacji w zależności od skali
wprowadzania energii z mikroinstalacji do sieci. Wszystkie mikroinstalacje powinny być traktowane
jednakowo. Podmiot wytwarzający energię w mikroinstalacji nie powinien być traktowany jak
przedsiębiorca, także w rozumieniu ustaw podatkowych. Nie ma potrzeby komplikowania systemu
poprzez odrębny, choćby uproszczony, mechanizm przyznawania świadectw pochodzenia podmiotom
wytwarzającym energię w mikroinstalacjach, prowadzenia ich rejestru i wprowadzania wymogu
jakiegokolwiek raportowania. Podmioty te powinny otrzymywać wynagrodzenie za energię
wprowadzaną do sieci na wskazanym w ustawie poziomie (Art.26 projektu Ustawy), a spółki obrotu
energią kupujące energię z mikroinstalacji będą mogły wystąpić o świadectwa pochodzenia dla takiej
energii (Art.29 projektu Ustawy). Kwestie właściwego opomiarowania energii wytworzonej w
mikroinstalacjach oraz raportowania o ilości tej energii powinny pozostawać w gestii spółek
dystrybucyjnych i spółek obrotu stanowiących część energetyki zawodowej i podlegających nadzorowi
Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Dodatkowo docelowo wprowadzony na mocy przepisów projektu
ustawy Prawo Energetyczne operator systemu opomiarowania będzie posiadał wszelkie potrzebne
administracji rządowej dane dot. produkcji i zużycia energii wytworzonej w mikroinstalacjach.
Powyższa drobna korekta zaproponowanego przez Ministerstwo Gospodarki systemu pozwoli na
rozwój fotowoltaiki w mikroinstalacjach jako formy energetyki rozproszonej i usunie bariery
biurokratyczne hamujące zainteresowanie mikroinstalacjami.
Należy ocenić jako słuszne proponowane rozwiązania takie jak brak kosztów przyłączenia dla
mikroinstalacji czy też częściowe odliczenia kosztów mikroinstalacji od podstawy opodatkowania dla
osób fizycznych.
Ustawa w proponowanym brzmieniu nie zapewnia odzyskania włożonych w mikroinstalacje środków
finansowych, nie pozwalając na osiągnięcie zysku dla eksploatującego mikroinstalacje podmiotu.
Spowodowane jest to niedostatecznym poziomem wsparcia. Prawidłowy mechanizm wsparcia musi
prosty i jasny oraz przynosić zysk. Inaczej nie będzie inwestycji bo żaden bank nie zdecyduje się na
jego finansowanie. Należy również zapewnić zasadę, że dopłaca się do produkcji energii a nie do
inwestycji. Wsparcie Państwa trafi nie do energetyki zawodowej, lecz do podmiotów wydatkujących
własne środki na przyjazne środowisku instalacje fotowoltaiczne produkujące czystą bez emisyjną i
bezpieczną energię.
D. Załączone dokumenty
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
E. Niniejsze zgłoszenie dotyczy Uzupełnienia braków formalnych / Zmiany danych **
zgłoszenia dokonanego dnia ……………………………………………………………
(proszę podać z części F poprzedniego zgłoszenia)
F. Osoba składająca zgłoszenie
Imię i nazwisko:
Data
Podpis
G. Klauzula odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań
Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia
……………………………
(podpis)
* Jeżeli zgłoszenie nie jest składane w trybie art. 7 ust. 6 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności
lobbingowej w procesie stanowienia prawa, treść: „— Zgłoszenie zmiany danych” skreśla się.
** Niepotrzebne skreślić.
Pouczenie:
1. Jeżeli zgłoszenie ma na celu uwzględnienie zmian zaistniałych po dacie wniesienia urzędowego
formularza zgłoszenia (art. 7 ust. 6 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie
stanowienia prawa) lub uzupełnienie braków formalnych poprzedniego zgłoszenia (§ 3 rozporządzenia
Rady Ministrów z dnia 22 sierpnia 2011 r. w sprawie zgłaszania zainteresowania pracami nad
projektami aktów normatywnych oraz projektami założeń projektów ustaw (Dz. U. Nr 181, poz. 1080)),
w nowym urzędowym formularzu zgłoszenia należy wypełnić wszystkie rubryki, powtarzając również
dane, które zachowały swoją aktualność.
2. Część B formularza wypełnia się w przypadku zgłoszenia dotyczącego jednostki organizacyjnej
oraz w sytuacji, gdy osoba fizyczna, która zgłasza zainteresowanie pracami nad projektem założeń
projektu ustawy lub projektem aktu normatywnego, nie będzie uczestniczyła osobiście w tych pracach.
3. W części D formularza, stosownie do okoliczności, uwzględnia się dokumenty, o których mowa w
art. 7 ust. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa, a
także pełnomocnictwa do wniesienia zgłoszenia lub do reprezentowania podmiotu w pracach nad
projektem aktu normatywnego lub projektu założeń projektu ustawy.
4. Część E formularza wypełnia się w przypadku uzupełnienia braków formalnych lub zmiany danych
dotyczących wniesionego zgłoszenia.
Uwagi szczegółowe do projektu ustawy o odnawialnych źródłach energii
Rozdział 1
Art. 1-2
Rozdział 2
Art. 3-20
Art.2 pkt12
„W definicji mikroinstalacja – instalację odnawialnego źródła energii o
zainstalowanej mocy elektrycznej do 100 kW lub zainstalowanej mocy
cieplnej, lub chłodniczej do 130 kW”
Proponuje się wprowadzenie definicji pojęcia mikroinstalacji sąsiedzkich
(tzw. wspólnoty właścicieli) ze zwielokrotnionym limitem mocy. Miałoby
to zastosowanie np. do instalacji na budynkach wielorodzinnych,
wpływając na redukcję kosztów inwestycyjnych.
Art.13
Proponuje się wykreślić ust.1 w całości i pozostawić ust.2 w brzmieniu:
„Wytwarzanie energii elektrycznej w mikroinstalacji nie jest działalnością
gospodarczą w rozumieniu przepisów prawa, w tym również w rozumieniu
ustaw podatkowych. ”
Oraz dodać kolejny ust.2 w brzmieniu:
„Dla podmiotów posiadających tytuł prawny do mikroinstalacji będących
przedsiębiorcami koszty zakupu mikroinstalacji i ich eksploatacji stanowią
koszt uzyskania przychodu w rozumieniu ustaw podatkowych.
Przedsiębiorcy dokonujący sprzedaży energii z mikroinstalacji będący
podatnikami podatku od towarów i usług mogą z tytułu sprzedanej energii
wystawić fakturę VAT.”
Art.14 –Art.20
W konsekwencji powyższych zmian, iż wytwarzanie energii elektrycznej
w mikroinstalacji nie jest działalnością gospodarczą treść Art.14 - Art.20
jest zbędna i przepisy te powinny zostać usunięte.
Proponowane nowe brzmienie Art.14:
„Mikroinstalacje mogą być realizowane na obiektach budowlanych
niezależnie od przeznaczenia obszaru w planie miejscowym, a ich montaż
na obiektach budowlanych nie stanowi zmiany sposobu użytkowania
obiektu budowlanego.”
Rozdział 3
Art. 21-24
Art.22 ust.4 pkt 2
Proponuje się wykreślenie tego zapisu, ponieważ co do zasady, dla
mikroinstalacji ekspertyza wpływu na sieć nie będzie konieczna, a gdyby
operator uznał, że jest konieczna to powinien sam pokryć jej koszty.
Art.23 ust.1
Zamiast „jest obowiązane do zawarcia umowy o przyłączenie z
przedsiębiorstwem energetycznym ubiegającym się o przyłączenie
mikroinstalacji do sieci energetycznej” powinno być:
„jest obowiązane do zawarcia umowy o przyłączenie z podmiotem
ubiegającym się o przyłączenie mikroinstalacji do sieci energetycznej”
Brak uzasadnienia dla ograniczenia obowiązku przyłączenia tylko do
przyłączenia przedsiębiorców. Obowiązek przyłączenia na warunkach
określonych w ustawie powinien dotyczyć wszystkich mikroinstalacji.
Art. 23 ust. 2
Należy zastąpić słowa „zainteresowane przedsiębiorstwo energetyczne ”
słowami „ zainteresowany podmiot” – uzasadnienie jak wyżej
Rozdział 4
Art. 25-56
Art. 24 Jest wewnętrznie sprzeczny: w ust. 1 jest mowa o niepobieraniu
opłat za przydacznie mikroinstalacji do sieci, a w ust. 2 stwierdza się że
koszty tego przyłączenia wlicza się do kosztów działalności właściciela
mikroinstalacji.
Art. 25 ust. 1. Ograniczenie obowiązku zakupu energii elektrycznej
produkowanej z OZE jedynie do mikroinstalacji zdestabilizuje rynek i
zahamuje jego rozwój co może wpłynąć na niemożność zrealizowania
wskaźników udziału OZE w końcowym zużyciu energii brutto określonych
w KPD.
Propozycja: pozostawić obecnie obowiązujące rozwiązanie określające
obowiązek zakupu energii z OZE bez względu na wielkość instalacji.
Art. 25 ust. 3.
Powinien zostać usunięty. Energia wytworzona w mikroinstalacji powinna
zostać opomiarowana w miejscu wytworzenia, a obowiązek zakupu
powinien dotyczyć całej wytworzonej energii i zostać rozliczony zgodnie
ze wskazaniami licznika mierzącego wytworzoną energię. W przeciwnym
razie wsparcie dla mikroinstalacji będzie iluzoryczne i nie spełni swojej
roli.
Sens istnienia systemu wsparcia dla odnawialnych źródeł energii, w tym
mikroinstalacji polega na ich wartości w NIE EMITOWANIU CO2 do
atmosfery, zatem należy wspierać wytworzoną energię, niezależnie od
ilości jaka została zużyta przez właściciela mikroinstalacji. Rozwiązanie to
da się również w relatywnie prosty sposób nadzorować i brak zagrożenia
inwestowania dużych nakładów przed budżet Państwa. Na "wyjściu" z
każdej mikroinstalacji jest instalowany licznik energii generowanej, który
jest certyfikowany i zaplombowany, przez instalatora, bądź operatora
sieci. W przypadku istnienia "Smart meters", można by ten proces zupełnie
zautomatyzować. Operatorzy będą takie liczniki instalować co pozwoli na
automatyczne wysyłanie danych o wygenerowanej energii.
Art.26
Wobec proponowanego usunięcia art.13 ust.1 Art.26 pkt 1 powinien także
zostać usunięty jako bezprzedmiotowy.
Proponuje się nadanie Art.26 następującego brzmienia:
„Przedsiębiorstwo energetyczne, o którym mowa w art.25 ust.1, dokonuje
zakupu energii elektrycznej wytworzonej w mikroinstalacji po cenie
jednostkowej za 1MWh nie niższej niż:
Ozj x (WK + 0,5) + Oze
Ozj – jednostkową opłatę zastępczą określoną w Art.35,
WK – współczynnik korekcyjny dla źródła wykorzystywanego w danej
mikroinstalacji ogłoszony na podstawie Art.47
Oze – średnią cenę sprzedaży energii elektrycznej w poprzednim roku
kalendarzowym, o której mowa w art. …. Ustawy Prawo Energetyczne z
dnia …….”
Art. 46 15-letni okres obowiązywania świadectwa pochodzenia dla
instalacji OZE jest stanowczo zbyt krótki. Obowiązujące w Europie taryfy
FiT przyjmują okres od 20 do 25 lat jako czas umożliwiający należyte
finansowanie instalacji. Ograniczenie tego okresu wpłynie także
niekorzystnie na konkurencyjność polskich instalacji . Utrudni to
swobodny przepływ kapitału w UE , ponieważ instytucje finansowe
wybiorą rynki z większą gwarancją zwrotu. Jak się wydaje, współczynniki
korekcyjne zaproponowane przez MG powinny być liczone w oparciu cenę
produkcji energii przy założeniu 20-sto letniego okresu amortyzacji
instalacji. Ponieważ świadectwa pochodzenia są głównym elementem
systemu rozliczeń zakupu odpowiednich ilości energii pochodzącej z OZE,
pozbawianie starszych instalacji możliwości ich pozyskiwania zachwieje
całym systemem i zagrozi osiągnięciu odpowiednich wskaźników
zapisanych w KPD. Okresy amortyzacji instalacji pracujących w
poszczególnych OZE są różne i zależne w myśl proponowanej ustawy od
współczynników korekcyjnych. Rozsądnym natomiast wydaje się znaczne
obniżenie wartości współczynników korekcyjnych dla zamortyzowanych
już instalacji.
Propozycje:
- wydłużenie podstawowego okresu pozyskiwania świadectw pochodzenia
do 20 lat ,
Art.47 ust.1
Po pkt 6 należy usunąć słowa „ – na okres kolejnych pięciu lat”. Należy w
ust.1 dodać kolejne zdanie o treści „Ogłoszone współczynniki korekcyjne
odnoszą się do instalacji, które zostały uruchomione po dniu ogłoszenia
współczynników korekcyjnych. Do instalacji uruchomionych przed tym
dniem stosuje się współczynniki obowiązujące w chwili uruchomienia
danej instalacji”.
Stabilność warunków inwestowania wymaga, aby dla uruchomionych już
instalacji obowiązywały stałe współczynniki korekcyjne.
Dodaje się art. 47 ust 3
„W spółczynniki korekcyjne o których mowa w ust1 nie mogą być niższe
niż fotowoltaika (2 zielone certyfikaty{ZC}) biogazownie o mocy do 100
kW ( 1,7 ZC), biogazownie o mocy powyżej 100 kW do 1mW ( 1,4 ZC),…
Itd. wg zaproponowanego wraz z projektem przez Ministerstwo
Gospodarki schematu wsparcia OZE z wyjątkiem
współspalania.
Współspalanie powinno dostawać maksymalnie 0,2 certyfikatu.
Rozdział 5
Art. 57-62
Art. 61 Błąd redakcyjny w numerze artykułu – jest Art.64.
Należy poprawić numer na Art. 61
Rozdział 6
Art. 63-72
W art. 63 dodaje się ust 2 pkt 7 w następującym brzmieniu. ‘’Osoba
posiadająca ważny certyfikat instalatora uprawniający do wykonywania
instalacji o których mowa w ustawie, wydany w innym Państwie
należącym do Unii Europejskiej .”
Rozdział 7
Art. 73-79
Rozdział 8
Art. 80-90
Wykreślić pkt 4 w art. 82. lub określić karę do 2000 zł.
W pkt. 3 art. 82 określić karę do 10000 zł
Rozdział 9
Art. 91-97
Art. 91 ust.1
Proponuje się wykreślenie ust.2 nowego art.26e ustawy o podatku
dochodowym od osób fizycznych, ponieważ prawo określone w art.26e
powinno przysługiwać wszystkim podatnikom.
Art. 91 ust 1 pkt 2: Należy zmienić „art. 14 ust 2” na „art. 13 ”
Art. 91 ust.6 Odczuwalna efektywna ulga finansowa dla podatnika będzie
wynosiła maksymalnie 3200 zł (a częściej 1800 zł) niezależnie od rodzaju
instalacji. Jest to stanowczo za mało pamiętając, że urządzenia
mikroinstalacji obłożone są 23 % podatku VAT, a wartości
współczynników korekcyjnych wyliczone są w oparciu o 20-sto letni okres
amortyzacji.
Propozycja: podnieść limit do 50% kwoty ustalonej w ust. 3 i 4 oraz
podnieść ograniczenie kwotowe do 25.000,00 PLN brutto.
Art.93 pkt 6
W art. 29 ust. 2 Prawa budowlanego po proponowanym nowym punkcie
należy dodać punkt 19:
„19) wykonanie robót budowlanych polegających na montażu
mikroinstalacji fotowoltaicznych na obiektach budowlanych”.
W art.30 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego należy dodać na końcu
„oraz 19”
Proponuje się wprowadzenie następującej zmiany w ustawie z dnia 6
grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym:
„Art. 2 ust. 1 pkt 2 otrzymuje brzmienie;
1) wyroby akcyzowe – wyroby energetyczne, energię elektryczną z
wyjątkiem energii elektrycznej wytwarzanej w mikroinstalacjach w
rozumieniu ustawy z dnia ……. o odnawialnych źródłach energii, napoje
alkoholowe oraz wyroby tytoniowe, określone w załączniku nr 1 do
ustawy;”
Rozdział 10
Art. 98-105
Uzasadnienie
Ocena Skutków
Regulacji
Art. 102 Błąd redaktorski – błędne odwołanie do art. 83
Propozycja : poprawić odwołanie znajdując właściwy artykuł
Wartość współczynnika korekcyjnego zdecyduje więc o tym, czy
inwestycja OZE będzie opłacalna (albo bardziej lub mniej opłacalna).
Ustalanie wartości współczynnika rozporządzeniem - zgodnie z art. 100
Projektu - a nie ustawą, budzi poważne wątpliwości natury konstytucyjnej.
Tego rodzaju rozwiązania – przekładające się na wysokość stawek
podatkowych - zostały w przeszłości skutecznie zakwestionowane przez
Trybunał Konstytucyjny. Przyjęty w projekcie 15-sto letni okres
amortyzacji instalacji po którym traci ona prawa do świadectw
pochodzenia jest stanowczo za krótki. Podobne rozwiązania stosowane w
europejskich stawkach taryf FiT to 20-25 lat. Jedynym rozsądnym
wyjściem wydaje się jest wprowadzenie stałej ceny za energię z
mikroinstalacji. Obowiązek potwierdzania odpowiedniego udziału OZE w
końcowym zużyciu energii lub wnoszenia opłat zastępczych powinien
spoczywać na profesjonalnych przedsiębiorstwach energetycznych
ponieważ to oni zawsze pośredniczą w dostarczaniu energii do odbiorcy
końcowego.
Sposób wyliczania współczynników korekcyjnych, oraz okres ich
obowiązywania powinien gwarantować stabilne warunki gry rynkowej
oraz zwrot inwestycji w ściśle określonym okresie czasu- patrz uwagi do
Art.47.
Przedmiotowy projekt został przekazany do uzgodnień z następującymi parterami
społecznymi, zajmującymi się problematyką energetyki, w tym energetyki odnawialnej, w
szczególności do następujących podmiotów natomiast nie wymieniono organizacji
prawniczych np. Stowarzyszenia Doradców Prawnych, którego statutowym celem jest
propagowanie idei społeczeństwa obywatelskiego , a także propagowanie zasad
praworządności i sprawiedliwości społecznej.