Pobierz

6\QWH]D
Dwie wizje przyszłości energetycznej:
„ n
iedoinwestowana, wrażliwa i brudna lub
„ czysta, mądra i konkurencyjna.
Obydwie znajdują się w nowej edycji renomanowanej publikacji World
Energy Outlook.
W tej publikacji, Międzynarodowa Agencja Energii odpowiada na
prośbę światowych przywódców G8 o nakreślenie nowej przyszłości
energetycznej oraz porównanie jej z kierunkiem w którym podążamy.
WEO 2006 pokazuje jak zmienić jej bieg. Oblicza koszta i zyski – zyski
zdecydowanie przeważają.
Publikacja World Energy Outlook 2006 także odpowiada na następujące
pytania:
„ c
zy reakcja ekonomii na wysokie ceny energii jest jedynie opóźniona?
„ c
zy inwestycje w ropę i gaz ziemny są wystarczające?
„ c
zy istnieją warunki sprzyjające ożywieniu energii jądrowej?
„ c
zy biopaliwa mogą zagrozić monopolowi ropy w transporcie drogowym?
„ c
zy 2,5 miliarda ludzi w krajach rozwijających się mogą przestawić się
na nowe nośniki energii potrzebne do gotowania?
„ c
zy Brazylia zbiera nowe doświadzczenia lub uczy świat?
Na podstawie obszernych statystyk, szczegółowych prognoz, analiz i
porad, WEO 2006 pozwala ustawodawcom oraz społeczeństwu zmienić
przyszłość energetyczną.
ZZZLHDRUJ
6<17(=$
3ROLVKWUDQVODWLRQ
Świat staje twarzą w twarz wobec podwójnego zagrożenia związanego z energią:
takimi jak nieposiadanie adekwatnych i pewnych dostaw energii w przystępnych
cenach, oraz zatrucie środowiska spowodowane zbyt dużą konsumpcją energii.
Wzrastające ceny energii i ostatnie geopolityczne wydarzenia, przypomniały nam o
tym jak istotną rolę odgrywa dostępna cenowo energia we wzroście gospodarczym
i rozwoju społecznym oraz o podatności globalnego systemu energii na zakłócenia
w dostawach. Zabezpieczanie dostaw energii jest ponownie na pierwszym miejscu
w polityce międzynarodowej. Jednakże obecna struktura dostaw energii niesie ze
sobą niebezpieczeństwo poważnych i nieodwracalnych zniszczeń w środowisku
naturalnym – w tym zmiany w globalnym klimacie. Pogodzenie celów bezpieczeństwa
energetycznego i ochrony środowiska wymaga silnej i skoordynowanej akcji rządów
oraz publicznego wsparcia.
Potrzeby zmniejszenia wzrostu w popycie na energię kopalną, zwiększenia
dywersyfikacji geograficznej i różnorodności paliw oraz ograniczenia emisji
które destabilizują klimat są bardziej pilne niż kiedykolwiek. Przywódcy
grupy G8, spotykając się z głowami kilku głównych państw rozwijających się i
szefami międzynarodowych organizacji - w tym Międzynarodowa Agencja Energii
- w Gleneagles w lipcu 2005 roku i w Petersburgu w lipcu 2006 roku wyznaczyli
MAE aby “doradziła w sprawie alternatywnych scenariuszy energetycznych i strategi
nakierowanych na czystą, mądrą i konkurencyjną energetyczną przyszłość”. Tegoroczny
Outlook odpowiada na tę prośbę. Potwierdza, że popyt i handel paliwami kopalnymi
oraz emisje gazów cieplarnianych będą szły w ślad za obecnymi niezrównoważonymi
trendami aż do 2030 roku wobec braku nowych rządowych akcji – podstawowe
założenie naszego Scenariusza Referencyjnego. Również przedstawia, w Scenariuszu
Alternatywnej Polityki, iż pakiet polityk i środków jakie państwa na całym świecie
biorą pod uwagę, mogłyby jeśli zostałyby wprowadzone, znacznie zmiejszyć tempo
wzrostu w zapotrzebowaniu i emisjach. Istotnie, koszt ekonomiczny tych polityk byłby
więcej niż przewyższony przez korzyści ekonomiczne wynikające z bardziej wydajnego
zużycia i produkcji energii.
Energia kopalna będzie dominowała do 2030 roku
Według prognoz w Scenariuszu Referencyjnym, popyt na energię pierwotną
wzrośnie ponad połowę pomiędzy teraźniejszością a rokiem 2030 - średni roczny
wzrost o 1,6%. W samym okresie do 2015 roku, popyt wzrośnie więcej niż jedna
czwarta. Ponad 70% wzrostu w prognozowanym popycie będzie należało do krajów
rozwijających się, a same Chiny będą odpowiedzialne za 30%. Ich ekonomie i populacje
rosną znacznie szybciej niż w krajach należących do OECD, przesuwając środek
ciężkości światowego popytu na energię. Niemalże połowa wzrostu w światowym
popycie na pierwotną energię służy do produkcji elektryczności zaś jedna piąta ku
zaspokojeniu potrzeb sektora transportowego – niemalże całkowicie w postaci paliw
ropopochodnych.
6\QWH]D
Globalnie, energie kopalne pozostaną dominującym źródłem energii do 2030 roku
w obydwu scenariuszach. W Scenariuszu Referencyjnym, będą one odpowiedzialne
za 83% całego wzrostu w popycie energetycznym pomiędzy rokiem 2004 a 2030.
W rezultacie, ich udział w światowym popycie powiększa się minimalnie od 80% do
81%. Udział ropy zmniejsza się, chociaż ropa pozostaje największym pojedynczym
paliwem pośród wszystkich nośników energetycznych w 2030 roku. Globalne zużycie
ropy sięgnie 99 milionów baryłek dziennie w 2015 roku i 116 mb/d w 2030 – wzrost
od poziomu 84 mb/d w 2005 roku. W przeciwieństwie do publikacji WEO-2005,
węgiel osiągnie największy wzrost zużycia w wartości absolutnej, napędzony głównie
przez elektroenergetykę. Chiny i Indie będą odpowiedzialne za cztery piąte różnicy w
popycie na węgiel. Węgiel pozostaje drugim największym nośnikiem energetycznym
i jego udział w globalnym popycie podnosi się nieznacznie. Udział gazu ziemnego
również wzrasta, pomimo tego, że zużycie gazu wzrasta wolniej, niż przewidywano
w ostatnim Outlook w wyniku wyższych cen. Wkład energii wyprodukowanej z siły
spadku wód w popycie na energię pierwotną wzrasta nieznacznie, podczas gdy udział
energii jądrowej spada. Udział biomasy spada marginalnie, jako że kraje rozwijające się
będą coraz bardziej przestawiały się na nowoczesną komercyjną energię, kompensując
rosnące zużycie biomasy w produkcji biopaliw i w elektrociepłownictwie. Energie
odnawialne nie wyprodukowane z siły spadku wód – w tym energia wiatrowa, słoneczna
i geotermalna – rosną najszybciej lecz z niskiego pułapu.
W tym Outlook zrewidowaliśmy w góre nasze założenia co do cen ropy, w
oczekiwaniu, że rynki ropy naftowej i produktów ropopochodnych pozostaną
zacieśnione. Podstawowe prawa rynku wskazują na niepozorne rozluźnienie w cenach
w wyniku dodatkowych zdolności produkcyjnych i spowolnienia we wzroście popytu.
Jednakże nowe geopolityczne napięcia lub gorzej, poważne zakłócenie w dostawach
energii mogą spowodować jeszcze większą podwyżkę cen. Zakładamy, że średnia cena
importowanej ropy naftowej przez MAE spadnie spowrotem do 47 dolarów za baryłkę
w kwotach rzeczywistych na początku następnej dekady i następnie wzrośnie powoli do
2030 roku. Ceny gazu ziemnego będą podążać podobnie za trendami w cenach ropy, z
powodu dalszego ogólnego zastosowania cen ropy jako indeksu w długoterminowych
kontraktach gazowych i konkurencji wśród paliw. Ceny węgla przypuszczalnie zmienią
się proporcjonalnie mniej z czasem, ale będą podążały za cenami ropy i gazu.
Zagrożenie dla światowego bezpieczeństwa
energetycznego jest realne i wzrasta
Rosnące zużycie oleju i gazu, jeżeli niepowstrzymane, podkreśli podatność
krajów konsumpcyjnych na dotkliwe zakłócenie w dostawach i wynikły z tego
szok cenowy. OECD i azjatyckie kraje rozwijające się stają się coraz bardziej zależne
od importu jako, że ich rodzima produkcja nie potrafi dotrzymać kroku popytowi.
Produkcja spoza OPEC konwencjonalnej ropy naftowej i płynnego gazu naturalnego
osiągnie szczyt w przeciągu dekady. W roku 2030 w Scenariuszu Referencyjnym,
OECD będzie importować dwie trzecie całego swojego zapotrzebowania na ropę, w
porównaniu do obecnego 56% importu. Większość dodatkowego importu pochodzi
z Bliskiego Wschodu, dostarczanego niepewnymi drogami morskimi. Koncentracja
produkcji ropy w małej grupie państw z dużymi rezerwami – głównie członków
OPEC z Bliskiego Wschodu oraz Rosję – spowoduje wzrost ich dominacji na rynku
:RUOG(QHUJ\2XWORRN
i ich zdolności do dyktowania wyższych cen. Coraz większa część popytu na gaz
będzie również zaspokojona przez import rurociągami lub w postaci skroplonego
gazu ziemnego od bardziej odległych dostawców.
Rosnąca niewrażliwość popytu ropy na ceny, podkreśla potencjalny wpływ
zakłócenia w dostawach na międzynarodowe ceny ropy. Udział zapotrzebowania
sektora transportowego – który jest cenowo nieelastyczny w porównaniu do innych
sektorów energii – w światowym popycie na ropę ma wzrosnąć w Scenariuszu
Referencyjnym. W rezultacie popyt na ropę staje się coraz mniej czuły na zmiany w
międzynarodowych cenach ropy naftowej. Następstwem tego jest fakt, iż ceny będą
wahać się więcej niż w przeszłości w reakcji na przyszłe krótko terminowe zmiany w
popycie i podaży. Łagodzący efekt dotacji na popyt dla konsumentów ropy przyczynia
się do niewrażliwości globalnego popytu na ropę wobec zmian w międzynarodowych
cenach. Bieżące dotacje na produkty ropopochodne w krajach spoza OECD szacowane
są rocznie na ponad 90 miliardów dolarów. Dotacje spoza OECD na wszystkie
rodzaje nośników energii wynoszą ponad 250 miliardów dolarów rocznie – średnio
równe wszystkim inwestycjom potrzebnym w sektorze energetycznym każdego roku
w tych krajach.
Ceny ropy ciągle odgrywają ważną rolę w funkcjonowaniu globalnej ekonomii.
Pomimo tego, że większość światowych ekonomii importujących ropę dalej rozwijały się
silnie od 2002 roku, to rozwinełyby się nawet szybciej gdyby ceny ropy i innych nośników
energii nie wzrosły. W wielu importujacych krajach, podwyżka wartości eksportu
produktów nie związanych z energią, których ceny też wzrosły, zrekompensowała
choć część efektu wysokich cen energii. Ewentualny wpływ wysokich cen energii na
makroekonomiczne perspektywy pozostaje niepewny, częściowo ponieważ skutki
ostatnich podwyżek cen nie wnikły całkowicie w system ekonomiczny. Istnieją rosnące
oznaki nacisku inflacji, prowadzące do wyższych stóp procentowych. Większość krajów
OECD doświadczyło pogorszenia w ich bilansie obrotów bieżących, szczególnie
Stany Zjednoczone. Obieg petrodolarów być może pomógł w obniżeniu wzrostu
w długoterminowych stopach procentowych, co spowolniło niekorzystny wpływ
na dochody rzeczywiste i wynik wyższych cen energii. Im dłużej ceny pozostaną na
obecnych poziomach lub im więcej wzrosną, tym większe będzie zagrożenie dla wzrostu
ekonomicznego w krajach importujących. Szok w cenie ropy spowodowany nagłym i
poważnym zakłóceniem w dostawach byłby szczególnie szkodliwy – najbardziej dla
biednych zadłużonych państw.
Czy inwestycje nadejdą?
Zaspokojenie rosnącego światowego głodu na energię wymaga ogromnych inwestycji
w infrastrkturę dostaw energii. Prognozy zawarte w Scenariuszu Referencyjnym w
tym Outlook nawołują do łącznej inwestycji trochę powyżej 20 bilionów dolarów (po
kursie z 2005 roku) w latach 2005-2030. To jest około 3 bilionów dolarów więcej niż
w WEO-2005, głównie z powodu ostatnich ostrych podwyżek w kosztach kapitału
jednostkowego, szczególnie w przemyśle olejowym i gazowym. Sektor energetyczny
pobiera 56% całości inwestycji - lub około dwie trzecie jeśli inwestycje w łańcuch
dostaw zapewniających potrzeby paliwowe elektrownii są wliczone. Inwestycje w ropę
– z których trzy czwarte idą na wejście do systemu – wyniosą powyżej 4 bilionów
dolarów w całości w latach 2005-2030. Inwestycje przeznaczone na wejście do systemu
6\QWH]D
są bardziej wrażliwe na zmiany w spadkach mocy na istniejących złożach niż na stopę
wzrostu popytu na ropę. Więcej niż połowa całych inwestycji w energię potrzebnych
na świecie ma miejsce w krajach rozwijających się, gdzie popyt i produkcja wzrastają
najszybciej. Same Chiny potrzebują zainwestować około 3,7 biliona dolarów – 18%
światowych inwestycji.
Nie ma żadnej gwarancji, że wszystkie potrzebne inwestycje nadejdą. Polityki
rządowe, czynniki geopolityczne, niespodziewane zmiany w kosztach jednostkowych i
cenach oraz nowa technologia, wszystkie one mogą wpłynąć na możliwości i zachęty dla
prywatnych i publicznych przedsiębiorstw do inwestowania w różne ogniwa licznych
łańcuchów dostaw energii. Decyzje inwestycyjne głównych krajów produkujących ropę
i gaz mają istotne znaczenie, jako że będą one coraz bardziej wpływać na rozmiar i
koszt importu w krajach odbiorców. Przykładowo, istnieją wątpliwości co do tego czy
inwestycje w rosyjskim przemyśle gazowym będą wystarczające, aby zachować aktualny
poziom eksportu do Europy i rozpocząć eksport do Azji.
Możliwości i chęci głównych producentów ropy i gazu do zwiększenia inwestycji
w celu sprostania rosnącemu globalnemu popytowi są szczególnie niepewne.
Kapitał wydany przez głównych producentów ropy i gazu wzrósł znacznie w cenach
nominalnych w trakcie pierwszej połowy obecnej dekady i na podstawie planów
firm, wzrośnie dodatkowo do 2010 roku. Lecz wpływ na nowe możliwości wyższych
wydatków jest ograniczany przez wzrastające koszty. Wyrażone w kwotach kosztów
indeksowanych o wskaźnik inflacji, inwestycje w 2005 roku były jedynie 5% powyżej
tego co w roku 2000. Planowane inwestycje do roku 2010 na wejściu do systemu mają
prawdopodobnie zwiększyć nieznacznie światowe rezerwy mocy przerobu ropy naftowej.
Jednakże zwyżki mocy mogą być mniejsze z powodu niedoboru wykfalikowanych
pracowników i szprzętu, opóźnień w nadzorze, inflacji w kosztach, większych spadków
w mocach na istniejących złożach, oraz geopolityki. Spodziewane zwiększone wydatki
kapitału na rafinerie mają zwiększyć moce przerobowe przez prawie 8 mb/d do 2010
roku. Poza obecną dekadą, większe inwestycje w kwotach rzeczywistych będą potrzebne
by podtrzymać wzrost mocy na wejściu i wyjściu z systemu. W Analizie Opóźnionej
Inwestycji, niższe wydobycie ropy naftowej przez OPEC, częściowo zrekompensowane
przez wzrost produkcji w krajach spoza OPEC, podniesie ceny ropy o jedną trzecią,
powodując obniżkę o 7 mb/d w światowym popycie na ropę, lub 6% w 2030 roku w
porównaniu do Scenariusza Referencyjnego.
Na podstawie aktualnych trendów w energii, emisje
dwutlenku węgla będą rosły szybciej
Globalne emisje dwutlenku węgla (CO2) związane z energią wzrosną o 55%
pomiędzy rokiem 2004 a 2030, lub 1,7% rocznie w Scenariuszu Referencyjnym.
Sięgną one 40 gigaton w 2030 roku, będzie to wzrost o 14 Gt z poziomu w 2004
roku. Elektroenergetyka przyczynia się do połowy wzrostu w globalnych emisjach
w prognozowanym okresie. Węgiel wyprzedził ropę w 2003 roku jako główne źródło
globalnych emisji CO2 związanych z energią i pozostanie na tej pozycji aż do 2030 roku.
Przewiduje się, że emisje będą rosły nieznacznie szybciej niż popyt na pierwotną energię
– odwracając trend z ostatnich dwóch i pół dekady - ponieważ średnia zawartość węgla w
konsumpcji energii pierwotnej wzrasta.
:RUOG(QHUJ\2XWORRN
Kraje rozwijające się przyczynią się do ponad trzech czwartych różnicy w globalnych
emisjach CO2 pomiędzy rokiem 2004 a 2030 w tym scenariuszu. Wyprzedzą OECD
jako największy producent CO2 tuż po 2010 roku. Udział krajów rozwijających się w
globalnych emisjach wzrasta z 39% w 2004 do ponad połowy w 2030 roku. Ten wzrost
jest szybszy niż ich wzrost w udziale na popyt energii, gdyż ich dodatkowe zużycie energii
jest bardziej węglowo intensywne niż w OECD i krajach przejściowych. Generalnie,
kraje rozwijające się używają proporcjonalnie więcej węgla a mniej gazu. Same Chiny są
odpowiedzialne za około 39% wzrostu w globalnych emisjach. Emisje Chin powiększą się
więcej niż dwukrotnie pomiędzy 2004 a 2030 rokiem, spowodowane szybkim wzrostem
gospodarczym i znacznym zastosowaniem węgla w elektroenergetyce i przemyśle. Chiny
wyprzedzą Stany Zjednoczone jako największy producent CO2 przed 2010 rokiem. Inne
kraje azjatyckie, w tym Indie, również przyczyniają się do wzrostu globalnych emisji.
Pomimo tego, emisje CO2 na osobę w krajach spoza OECD pozostaną znacznie poniżej
tych w OECD.
Bezzwłoczne akcje rządów mogą
odmienić trendy w energii i emisjach
Prognozy zawarte w Scenariuszu Referencyjnym opisane powyżej nie są
ostateczne. Faktycznie rządy mogą przedsięwziąć zdecydowane kroki aby pokierować
system energetyczny na bardziej zrównoważoną ścieżkę. W Scenariuszu Alternatywnej
Polityki, strategie i środki jakie rządy aktualnie rozważają w kierunku podwyższenia
energetycznego bezpieczeństwa oraz złagodzenia emisji CO2 będą wprowadzone.
Spowoduje to znacznie wolniejszy rozwój w popycie na paliwo kopalne, na import
ropy i gazu oraz emisji. Te interwencje składają się z wysiłków na rzecz polepszenia
wydajności w produkcji i zużyciu energii, oraz zwiększenia zależności od paliw
niekopalnych i także podtrzymania krajowych dostaw ropy i gazu wewnątrz siatki
państw importujących energię.
Globalny popyt na pierwotną energię w 2030 roku jest około 10% niższy w
Scenariuszu Alternatywnej Polityki niż w Scenariuszu Referencyjnym – mniej
więcej równy obecnej konsumpcji energii w Chinach. Globalny popyt wzrośnie
o 37% pomiędzy 2004 a 2030 rokiem, ale wolniej: 1,2% rocznie w porównaniu
do 1,6% w Scenariuszu Referencyjnym. Największe oszczędności energetyczne
zarówno jako wartość absolutna, jak również w ujęciu procentowym pochodzą z
węgla. Wpływ nowych polityk rządowych na popyt energii jest mniej ewidętny w
pierwszej dekadzie ramy czasowej prognoz w Outlook, ale daleki od nieistotnych.
Różnica w globalnym popycie na energię pomiędzy obydwoma scenariuszami w
2015 roku wynosi około 4%.
W całkowitym przeciwieństwie do Scenariusza Referencyjnego, wzrost importu ropy
w krajach OECD wyhamuje koło 2015 roku a potem zacznie spadać. Pomimo tego,
wszystkie trzy regiony OECD i Azja rozwijająca się będą bardziej zależne od importu
ropy pod koniec przewidywanego okresu, chociaż wyraźnie mniej niż w Scenariuszu
Referencyjnym. Globalny popyt na ropę sięgnie 103 mb/d w 2030 roku w Scenariuszu
Alternatywnej Polityki – wzrost z poziomu 20 mb/d w 2005, ale 13 mb/d mniej niż w
Scenariuszu Referencyjnym. Środki zastosowane w sektorze transportu są odpowiedzialne
za blisko 60% całych oszczędności ropy w Scenariuszu Alternatywnej Polityki. Więcej jak
dwie trzecie pochodzi z bardziej wydajnych nowych samochodów. Powiększone zużycie
6\QWH]D
i produkcja biopaliw zwłaszcza w Brazylii, Europie, i Stanach Zjednoczonych pomaga
również zmniejszyć zapotrzebowanie na ropę. Na całym świecie, popyt na gaz i zależność
od import gazu są także o wiele niższe w porównaniu do Scenariusza Referencyjnego.
Emisje dwutlenku węgla związane z energią będą niższe o 1,7 Gt lub 5% w 2015
i o 6,3 Gt lub 16% w 2030 roku w porównaniu do Scenariusza Referencyjnego.
Kroki podjęte w Scenariuszu Alternatywnej Polityki spowodują, że emisje w OECD i w
ekonomiach przejściowych ustabilizują się i następnie opadną przed rokiem 2030. Ich
emisje w 2030 będą dalej minimalnie wyższe niż w 2004, ale znacznie poniżej poziomu
w Scenariuszu Referencyjnym. Emisje w Unii Europejskiej i Japonii opadną poniżej
obecnych poziomów. Emisje w krajach rozwijających się będą nadal rosły, ale stopa
wzrostu maleje stanowczo podczas ramy czasowej prognoz w Outlook w porównaniu
do Scenariusza Referencyjnego.
Polityki które zachęcają do bardziej wydajnej produkcji i zużycia energii mają
80% udziału w całości uniknionych emisji CO2. Reszta pochodzi ze zmiany na nisko
węglowe lub zero węglowe paliwa. Bardziej wydajne zużycie paliw, głównie poprzez
bardziej wydajne samochody i ciężarówki, przyczynia się do 36 % całości uniknionych
emisji. Bardziej wydajne zużycie energii w szerokim spektrum zastosowań, łącznie z
oświetleniem, klimatyzacją, urządzeniami i silnikami przemysłowymi, oszczędza kolejne
30%. Wkład bardziej wydajnej produkcji energii wynosi 13%. Energia odnawialna
i biopaliwa zaoszczędzają dodatkowe 12%, a energia jądrowa pozostałe 10%.
Wprowadzenie zaledwie tuzina strategi będzie odpowiedzialne za wkład równy prawie
40% całości uniknionych emisji do 2030 roku. Polityki, które są najbardziej skuteczne
w redukcji emisji także przynoszą największe obniżki w imporcie ropy i gazu.
Nowe strategie i środki będę opłacalne
W całości, analizowane nowe strategie i środki przyniosą oszczędności, które
znacznie przekraczają dodatkowy wstępny koszt inwestycji z rąk konsumentów
- kluczowy wynik ze Scenariusza Alternatywnej Polityki. Całkowite inwestycje w
2005-2030 roku na łancuchu energetycznym - od producenta do konsumenta – są
560 miliardów dolarów niższe niż w Scenariuszu Referencyjnym. Inwestycje w sprzęt
końcowego użytku i budynki są 2,4 biliona dolarów wyższe, ale są one ewidentnie
przeważone przez 3 biliony dolarów inwestycji zaoszczędzonych po stronie dostaw.
Podczas tego samego okresu, koszt paliwa zaoszczędzonego przez konsumentów
wynosi 8,1 biliona dolarów, znacznie rekompensując dodatkowe inwestycje w
działania ograniczające popyt, potrzebne dla stworzenia tych oszczędności.
Zmiany związane z inwestycjami w elektryczność, będące wynikiem strategi
zawartych w Scenariuszu Alternatywnej Polityki, przyniosą szczególnie duże
oszczędności. Średnio, jeden dodatkowy dolar zainwestowany w bardziej wydajne sprzęty
elektryczne, urządzenia i budynki zaoszczędza wiecej niż dwa dolary zainwestowane w
dostawy elektryczności. Ta proporcja jest największa w krajach spoza OECD. Dwie trzecie
wydanego dodatkowo kapitału na działania ograniczające popyt są poniesione przez
konsumentów w krajach OECD. Okresy zwrotu dodatkowych inwestycji na działania
ograniczające popyt są bardzo krótkie, w zakresie od roku do ośmiu lat. Najkrótsze są w
krajach rozwijających się i dla strategi wprowadzonych przed 2015 rokiem.
:RUOG(QHUJ\2XWORRN
Energia jądrowa znów widziana korzystnie – jeśli
obawy społeczne będą zażegnane
Energia jądrowa – technologia sprawdzona w produkcji elektryczności dla
obciążenia podstawowego – może mieć poważny wkład w redukcję zależności
od gazu importowanego i ograniczenie emisji CO2. W Scenariuszu Referencyjnym
światowa moc produkcyjna energii jądrowej powiększą się z 368 GW w 2005 do 416
GW w 2030. Ale jej udział w całości pierwotnych nośników energetycznych nadal
spada, z założeniem, że niewiele nowych reaktorów zostanie wybudowanych i że kilka
istniejących zostanie wycofanych. W Scenariuszu Alternatywnej Polityki bardziej
przychylne jądrowe strategie podniosą moc produkcyjną energii jądrowej do 519 GW
w 2030, tak że jej udział w całości nośników energetycznych wzrośnie.
Zaintersowanie budową reaktorów jadrowych wzrosło w rezultacie wyższych cen
energii kopalnej, co spowodowało, że enegria jądrowa stała się relatywnie bardziej
konkurencyjna. Nowe elektrownie jądrowe mogłyby produkować elektryczność za
koszt mniejszy niż pięć centów amerykańskich za kWh, jeśli konstrukcja i ryzyka
obsługi będą właściwie zarządzane przez sprzedawców elektrownii i przedsiębiorstwa
elektroenergetyczne. Przy takim koszcie, energia jądrowa będzie tańsza niż elektryczność
oparta na gazie, jeśli ceny gazu sięgną powyżej 4,70 dolara za MBtu. Energia jądrowa
pozostanie nadal droższa niż konwencjonalne elektrownie zasilane węglem przy cenach
węgla poniżej 70 dolarów za tonę. Koszty związane z progiem rentowności energii
jądrowej byłyby niższe jeśli zostanie wprowadzona kara pieniężna za emisje CO2.
Energia jądrowa tylko wtedy stanie się ważniejsza jeżeli rządy państw, gdzie
energia jądrowa jest akceptowana, będą odgrywały ważniejszą rolę w ułatwianiu
prywatnych inwestycji, szczególnie na rynkach zliberalizowanych. Elektrownie
jądrowe wymagają dużego kapitału, potrzebują początkowej inwestycji od 2 miliardów
dolarów do 3,5 miliarda dolarów na reaktor. Z drugiej strony, koszty wytwarzania
energii jądrowej są mniej podatne na zmiany w cenach paliw niż w elektroenergetyce
zasilanej węglem lub gazem. Ponadto, złoża uranu są obfite i szeroko rozłożone na
całym świecie. Dwie wyżej wymienione zalety czynią energię jądrową potencjalnie
atrakcyjną opcją we wzmacnianiu bezpieczeństwa dostaw elektryczności – jeżeli
obawy o bezpieczeństwo elektrownii, pozbywanie się odpadów jądrowych i zagrożenie
proliferacją będą rozwiązane ku zadowoleniu społecznemu.
Wkład biopaliw zależy od nowych technologii
Przewidywane jest, że biopaliwa będą miały znaczący wkład w zaspokojeniu
globalnych potrzeb energetycznych w transporcie drogowym, szczegolnie w
Scenariuszu Alternatywnej Polityki. W tym scenariuszu odpowiadają one za 7%
konsumpcji paliw drogowych w 2030 roku, powyżej aktualnego 1%. W Scenariuszu
Referencyjnym, ich udział osiąga 4%. W obydwu scenariuszach, Stany Zjednoczone,
Unia Europejska i Brazylia są odpowiedzialne za większość podwyżki oraz pozostają
przodującymi producentami i konsumentami biopaliw. Przewiduje się, że etanol będzie
odpowiadał za większą część wzrostu w zużyciu biopaliw na świecie, gdyż spodziewa się, że
koszty produkcji opadną szybciej w porównaniu do biodizla – drugie główne biopaliwo.
Udział biopaliw w zużyciu paliw w transporcie pozostaje stanowczo najwyższy w Brazylii
– najtańszy światowy producent etanolu.
6\QWH]D
Rosnące zapotrzebowanie na żywność, które konkuruje z biopaliwami o
istniejącą ziemię pod uprawy i pastwiska, ograniczy potencjał produkcyjny
biopaliw na podstawie istniejących technologii. Mniewięcej 14 milionów hektarów
jest obecnie wykorzystywanych do produkcji biopaliw, równe około 1% aktualnie
dostępnej światowej ziemi pod uprawę. Ten udział wzrasta do 2% w Scenariuszu
Referencyjnym i 3,5% w Scenariuszu Alternatywnej Polityki. Ilość ziemi potrzebnej
pod uprawę w 2030 roku będzie przekraczała obszar ziemi uprawnej we Francji i
Hiszpanii w Scenariuszu Referencyjnym oraz całej w krajach regionu OECD Pacific
– w tym Australii – w Scenariuszu Alternatywnej Polityki.
Aktualnie opracowywane nowe technologie biopaliwowe, w szczególności etanol
ligninowo-celulozowy, mógłby dopuścić biopaliwa do odegrania o wiele większej
roli niż przewidywanej w jakimkolwiek z dwóch scenariuszy. Jednak znaczące
technologiczne bariery nadal muszą być pokonane by te technologie drugiej-generacji
stały się komercyjnie możliwe. Handel i polityka subwencji będą krytycznymi
czynnikami w wyznaczaniu gdzie i z jakimi zasobami oraz technologiami biopaliwa
będą produkowane w nadchodzących dekadach, całkowity ciężar dotacji spoczywający
na podatnikach oraz opłacalność biopaliw jako sposób promocji dywersyfikacji w
energii i redukcji emisji dwutlenku węgla.
Wdrażanie Scenariusza Alternatywnej Polityki w rzeczywistość
Istnieją wielkie przeszkody do przyjęcia i wprowadzenia strategi oraz środków
zawartych w Scenariuszu Alternatywnej Polityki. W praktyce będzie wymagana
znaczna chęć polityczna by wprowadzić w życie te strategie, z których wiele natknie
się na sprzeciw ze strony niektórych kręgów przemysłu i konsumentów. Politycy muszą
jasno przedstawić korzyści dla ekonomii i społeczeństwa wynikające z proponowanych
środków. W większości państw obywatele są coraz lepiej zaznajomieni z zaletami
bezpieczeństwa energetycznego i ekologicznymi wynikającymi z poparcia bardziej
wydajnego zużycia energii oraz propagowania roli energii odnawialnych.
Wsparcie sektora prywatnego i międzynarodowa współpraca będzie potrzebna do
surowszych inicjatyw rządowych. Pomimo że większość inwestycji energetycznych
będzie musiała pochodzić z sektora prywatnego, to jednak rządy odgrywają znaczącą
rolę w kreowaniu odpowiedniej atmosfery dla inwestycji. Kraje uprzemysłowione będą
musiały pomóc krajom rozwijającym się przeskoczyć do najbardziej zaawansowanych
technologii oraz zaadoptować wydajne sprzęty i praktyki. Będzie to wymagało
kampanii promujących przekazywanie technologii, budowania mocy i współpracy w
badaniach i rozwoju. Potrzebny będzie duży stopień współpracy pomiędzy krajami oraz
pomiędzy przemysłem i rządem. Kraje spoza OECD mogą szukać pomocy u instytucji
wielostronnych pożyczek i innych międzynarodowych organizacji w tworzeniu i
wdrażaniu nowych strategi. Może to być szczególnie potrzebne dla małych krajów
rozwijających się, które w przeciwieństwie do Chin i Indii, mogą mieć trudności w
przyciąganiu inwestycji.
Analizy zawarte w Scenariuszu Alternatywnej Polityki demonstrują jak pilne
jest podjęcie działania strategicznego. Każdy rok opóźnienia we wprowadzaniu
analizowanych strategi będzie miał nieproporcjonalnie większy efekt na emisje. Na
przykład, jeśli działania byłyby opóźnione o 10 lat, czyli wprowadzone dopiero w 2015,
:RUOG(QHUJ\2XWORRN
to całkowite uniknione emisje do 2030 w zestawieniu do Scenariusza Referencyjnego
sięgnełyby jedynie 2%, w porównaniu z 8% w Scenariuszu Alternatywnej Polityki.
W dodatku opóźnienia w przyspieszaniu badań nad energią i starań nad rozwojem,
zwłaszcza w dziedzinie sekwestracji CO2, wstrzymywałyby możliwości obniżenia
poziomów emisji po 2030 roku.
Większe oszczędności energii wymagałyby jeszcze
większego nacisku strategicznego
Nawet jeśli rządy wprowadzą w życie, tak jak zakładamy, wszystkie rozważane
strategie ograniczające import oraz emisje, jednakowoż będą one wzrastać
dalej do roku 2030. Utrzymanie światowych emisji CO2 na obecnym poziomie
będzie wymagało o wiele silniejszych strategi. W praktyce, przełomy technologiczne
które dogłębnie zmieniają sposób w jaki produkujemy i konsumujemy energię będą
niewątpliwie również potrzebne. Problemy napotykane w osiągnięciu tego celu w
ramach czasowych naszej analizy nie usprawiedliwiają braku lub opóźnienia w działaniu,
co tylko podniosłoby długoterminowe koszta ekonomiczne, bezpieczeństwa oraz
środowiska naturalnego. Im szybciej zaczniemy działać tym szybciej nowa generacja
bardziej wydajnych, niskowęglowych lub bezwęglowych systemów energetycznych
będzie mogła być wprowadzona.
W naszym zasięgu jest o wiele bardziej zrównoważona przyszłość energii, przy
użyciu technologii które są już dostępne lub bliskie komercjalizacji. Ostatnio
opublikowany raport MAE, Energy Technology Perspectives, pokazuje że potrzebne jest
wielorakie podejście do rozwoju i wdrażania technologii. W tym Outlook, Analiza
Powyżej Scenariusza Alternatywnej Strategii (BAPS), ilustruje jak nadzwyczajnie
ambitny cel ograniczenia emisji CO2 w 2030 roku, tak aby pozostał na dzisiejszym
poziomie, może być osiągnięty. To wymagałoby zmniejszenia emisji o 8 Gt więcej niż
w Scenariuszu Alternatywnej Strategii. Cztery piąte oszczędności energii i emisji w
Analizie BAPS pochodzi z jeszcze silniejszych wysiłków strategicznych aby poprawić
wydajność energetyczną, zwiększyć produkcję elektryczności ze źródeł jądrowych i
odnawialnych oraz wesprzeć wprowadzenie technologii sekwestracji CO2 – jedna
z najbardziej obiecujących opcji złagodzenia emisji w dalekosiężnym rozważaniu.
Jednak zmiany technologiczne wymienione w Analizie BAPS, pomimo iż technicznie
wykonalne, byłyby bezprecedensowe zarówno w skali jak i szybkości wdrażania.
Dostarczenie nowoczesnej energii do ubogich
społeczeństw świata jest naglącą potrzebą
Chociaż w obu scenariuszach następuje stały postęp w rozszerzaniu użycia
nowoczesnych usług energetycznych dla domostw w krajach rozwijających się,
wiele ludzi będzie dalej polegało na tradycyjnej biomasie w roku 2030. Obecnie,
2,5 miliarda ludzi używa drewna opałowego, węgla drzewnego, odpadów rolniczych
lub łajna zwierzęcego aby zaspokoić większość swoich dziennych potrzeb na energię
w gotowaniu i ogrzewaniu. W wielu krajach te środki stanowią ponad 90% zużycia
całkowitej energii dla domostw. Niewydajne i niezrównoważone zużycie biomasy
ma poważne konsekwencje dla zdrowia, środowiska naturalnego oraz rozwoju
ekonomicznego. Zaskakujące jest iż około 1,3 miliona ludzi – w większości kobiet i
6\QWH]D
dzieci – umiera przedwcześnie co roku z powodu wewnątrzdomowego zanieczyszczenia
powietrza biomasą. Udowodnione jest, że w krajach gdzie lokalne ceny dostosowały
się do niedawnych wysokich międzynarodowych cen energii, przejście na czystsze i
bardziej wydajne sposoby gotowania tak naprawdę się opóźniło lub nawet odwróciło.
W Scenariuszu Referencyjnym liczba osób używających biomasę wzrośnie do 2,6
miliarda w roku 2015 i do 2,7 miliarda w roku 2030 wraz ze wzrostem populacji
światowej. To oznacza, że jedna trzecia populacji świata będzie nadal bazować na tych
paliwach, czyli udział niewiele mniejszy niż dziś. Na świecie jest nadal 1,6 miliarda
ludzi którzy żyją bez elektryczności. Aby uzyskać Milenijne Cele Rozwoju, ta liczba
musiałaby zmniejszyć się do mniej niż miliarda w roku 2015.
Potrzebne są nagłe działania w kierunku zachęcania do bardziej efektywnego i
zróżnicowanego zużycia tradycyjnej biomasy i wspomaganie ludzi do przejścia
na nowoczesne paliwa i technologie używane w gospodarstwach domowych.
Odpowiednie strategie zależne są od lokalnych warunków takich jak dochód na osobę
i dostępu do zróżnicowanych dostaw biomasy. Alternatywne paliwa i technologie są
aktualnie dostępne w przystępnych cenach. Obniżenie o połowę liczby gospodarstw
używających biomasę do gotowania przed 2015 – rekomendacja Projektu
Milenijnego ONZ - będzie wymagało by 1,3 miliarda ludzi przestawiło się na gaz
płynny i inne paliwa komercyjne. Ten fakt nie będzie miał znaczącego wpływu na
światowy popyt ropy i potrzebny sprzęt kosztowałby, najwyżej, 1,5 miliarda dolarów
rocznie. Jednakże energiczne i wspólne akcje rządowe - ze wsparciem ze strony krajów
uprzemysłowionych - są nieodzowne do osiągnięcia tego celu, razem ze wspólnym
finansowaniem z publicznych i prywatnych źródeł. Strategie musiałyby stawić czoła
barierom w dostępie, przystępności i dostawach, i stać się centralnym elementem
szerszych strategi rozwoju.
:RUOG(QHUJ\2XWORRN
Obecny dokument był oryginalnie opublikowany w języku angielskim. Pomimo tego, że MAE
przetłumaczyło ten tekst możliwie najdokładniej, mogą istnieć małe różnice w przekładzie.
6\QWH]D
INTERNATIONAL ENERGY AGENCY
The International Energy Agency (IEA) is an autonomous body which was established in
November 1974 within the framework of the Organisation for Economic Co-operation
and Development (OECD) to implement an international energy programme.
It carries out a comprehensive programme of energy co-operation among twenty-six of the
OECD’s thirty member countries. The basic aims of the IEA are:
• To maintain and improve systems for coping with oil supply disruptions.
• To promote rational energy policies in a global context through co-operative relations
with non-member countries, industry and international organisations.
• To operate a permanent information system on the international oil market.
• To improve the world’s energy supply and demand structure by developing alternative
energy sources and increasing the efficiency of energy use.
• To assist in the integration of environmental and energy policies.
The IEA member countries are: Australia, Austria, Belgium, Canada, the Czech Republic,
Denmark, Finland, France, Germany, Greece, Hungary, Ireland, Italy, Japan, the Republic
of Korea, Luxembourg, the Netherlands, New Zealand, Norway, Portugal, Spain,
Sweden, Switzerland, Turkey, the United Kingdom and the United States. The European
Commission takes part in the work of the IEA.
ORGANISATION FOR ECONOMIC CO- OPERATION AND DEVELOPMENT
The OECD is a unique forum where the governments of thirty democracies work together
to address the economic, social and environmental challenges of globalisation. The OECD
is also at the forefront of efforts to understand and to help governments respond to new
developments and concerns, such as corporate governance, the information economy
and the challenges of an ageing population. The Organisation provides a setting where
governments can compare policy experiences, seek answers to common problems,
identify good practice and work to co-ordinate domestic and international policies.
The OECD member countries are: Australia, Austria, Belgium, Canada, the Czech
Republic, Denmark, Finland, France, Germany, Greece, Hungary, Iceland, Ireland, Italy,
Japan, Korea, Luxembourg, Mexico, the Netherlands, New Zealand, Norway, Poland,
Portugal, the Slovak Republic, Spain, Sweden, Switzerland, Turkey, the United Kingdom
and the United States. The European Commission takes part in the work of the OECD.
© OECD/IEA, 2007
No reproduction, copy, transmission or translation of this publication may be made
without written permission. Applications should be sent to:
International Energy Agency (IEA), Head of Publications Service,
9 rue de la Fédération, 75739 Paris Cedex 15, France.
:RUOG(QHUJ\2XWORRN