Handel zagraniczny w Polsce i Małopolsce w 2012 r. – streszczenie

1|Strona
Raport powstał w ramach projektu Małopolskie Obserwatorium Gospodarki.
Publikację przygotowała: Agnieszka Górniak
Pełen tekst raportu: WWW.MOG.MALOPOLSKA.PL
Małopolskie Obserwatorium Gospodarki
Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego
Departament Polityki Regionalnej
ul. Basztowa 22, 31–156 Kraków
Adres do korespondencji:
30–552 Kraków, ul. Wielicka 72
(012) 63 03 368, (012) 63 03 558
e-mail: [email protected]
www.mog.malopolska.pl
Copyright © Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Kraków 2014.
Kopiowanie i rozpowszechnianie może być dokonane z podaniem źródła.
Publikacja jest dystrybuowana bezpłatnie.
2|Strona
3|Strona
Handel zagraniczny w Polsce i Małopolsce w 2012 roku
W 2011 roku wzrost eksportu w Polsce wyniósł 14,2%, a wartość wywozu osiągnęła 135,2 mld euro.
W roku 2012 roku dynamika wzrostu wyhamowała do 5%, a wartość eksportu wzrosła do 141,9 mld
euro.
Dla Małopolski rok 2012 to kontynuacja wzrostu w eksporcie – rósł w tym samym tempie, co eksport
ogólnokrajowy, czyli 5%, a jego wartość osiągnęła 7,2 mld euro.
W 2012 roku import w Polsce wzrósł o 1% względem 2011 roku i osiągnął wartość 151,8 mld euro.
W Małopolsce w 2012 roku po raz pierwszy miała miejsce sytuacja, że wzrostowej dynamice eksportu
(5%) towarzyszyła spadkowa tendencja w imporcie – spadek wyniósł 2%; małopolski import osiągnął
wartość 7,7 mld euro.
120
96,7
105,8
114,4
140
100
141,9
151,8
118,3
131,2
140,1
160
135,2
150,3
Rysunek 1. Wartość eksportu i importu w Polsce i Małopolsce w latach 2008–2011 (w mld euro)
Małopolska eksport
Małopolska import
80
Polska eksport
60
Polska import
7,2
7,7
6,8
7,8
5,7
6,5
4,6
5,2
20
6,4
7,6
40
0
2008
2009
2010
2011
2012
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Izby Celnej w Warszawie.
Najwyższy udział w krajowym eksporcie mają niezmiennie od kilku lat województwa: śląskie,
mazowieckie, dolnośląskie i wielkopolskie – w każdym z nich wartość eksportu w 2012 roku
przekroczyła 14,5 mld euro, w dwóch z nich – śląskim i mazowieckim – wartość 20 mld euro. Pierwszy
raz od 2006 roku mazowieckiemu udało się wyprzedzić Śląsk (odnotował ujemną dynamikę wzrostu).
Obok nich istnieje grupa województw o średniej sile eksportowej – pomorskie i małopolskie – oraz
regiony bardzo słabe pod tym względem (przede wszystkim podlaskie, świętokrzyskie, lubelskie).
4|Strona
17 696
19 891
2012
2 142
2 302
2 103
2 168
1 348
1 630
1 446
1 626
Lubelskie
Opolskie
Podlaskie
Świętokrzyskie
4 006
4 068
Podkarpackie
2 452
2 606
4 303
4 201
Zachodniopomorskie
Warmińskomazurskie
4 202
4 443
Kujawsko-pomorskie
3 913
3 710
4 409
4 800
5 000
Łódzkie
10 000
6 844
7 186
8 562
9 592
15 000
2011
13 901
14 665
20 000
16 008
16 572
21 577
20 321
25 000
20 243
22 133
Rysunek 2. Wartość eksportu polskich województw w latach 2011 i 2012 (w mln euro)
Niesklasyfikowane
Lubuskie
Małopolskie
Pomorskie
Wielkopolskie
Dolnośląskie
Śląskie
Mazowieckie
0
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Izby Celnej w Warszawie.
W 2011 roku udział Małopolski w krajowym eksporcie i imporcie zaczął po 4 latach spadków
ponownie wzrastać, a województwo zaczęło umacniać swoją pozycję względem pozostałych
regionów. Eksport osiągnął 5,1% udziału w krajowym wywozie, a import 5,2% udziału w krajowym
przywozie. Rok 2012 to okres stabilizacji, kiedy udział małopolskiego eksportu pozostał na poziomie
5,1%, a importu stopniał o 0,1% i tym samym wkład regionu w wartość krajowego importu zrównał
się z wkładem w eksport.
Rysunek 3. Udział Małopolski w eksporcie i imporcie krajowym w latach 2008–2012 (w %)
5,8%
5,6%
eksport
import
5,4%
5,4%
5,2%
5,2%
5,6%
5,1%
4,9%
5,0%
5,0%
5,1%
5,1%
2011
2012
4,8%
4,6%
4,8%
4,8%
2009
2010
4,4%
4,2%
2008
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Izby Celnej w Warszawie.
5|Strona
Małopolski eksport w największym stopniu opiera się na wywozie produktów przetwórstwa
przemysłowego – ten sektor odpowiada za 75% ogólnej wartości wywozu towarów za granicę; 21%
stanowi wywóz firm działających w sektorze handlu hurtowego i detalicznego; pozostałe sekcje PKD
mają marginalne znaczenie – razem 3% ogółu małopolskiego wywozu. Przetwórstwo przemysłowe
w 2012 roku wygenerowało eksport o wartości blisko 5,43 mld euro, co oznacza wzrost o 0,5%
względem 2011 roku. Udział tej sekcji w ogólnym udziale małopolskiego eksportu spadł w stosunku
do poprzedniego roku o ponad 3%. Sekcja handel wytworzyła produkty i usługi o wartości przeszło
1,54 mld euro; dynamika wzrostu tej sekcji PKD została utrzymana na poziomie z 2011 roku – niecałe
21%.
Źródeł przewagi regionu można obecnie poszukiwać w sektorach: broń i amunicja, wyroby
z kamienia, skóry i wyroby z nich, metale nieszlachetne i wyroby z nich, tworzywa sztuczne
i wyroby z nich. Nieco powyżej przeciętnej kształtuje się także udział w strukturze wartościowej
eksportu towarów należących do grup przetworów spożywczych oraz maszyn i urządzeń, sprzętu
elektrycznego i elektrotechnicznego.
Gros strumienia wartości importu przypada na województwo mazowieckie. W 2011 roku import do
Mazowsza „przebił” granicę 45,2 mld euro, w 2012 roku delikatnie wzrósł do 45,8 mld euro,
zwiększając procentowy udział w ogóle polskiego importu do 30,2%.
Małopolska sprowadza z zagranicy przede wszystkim wyroby przemysłu przetwórczego oraz produkty
oferowane przez handel detaliczny i hurtowy – łącznie ich wartość stanowiła prawie 97% całego
importu, zatem import produktów z pozostałych sekcji jest marginalny i stanowi łącznie około 3%.
W 2012 roku import w przetwórstwie przemysłowym wyniósł 3,67 mld euro, a w handlu hurtowym
i detalicznym 3,78 mld euro. W 2012 roku dla przetwórstwa odnotowano spadek w dynamice na
poziomie ok. 4%, natomiast wartość importu dla handlu wzrosła o 1,6%. Znaczny procentowy wzrost
importu został odnotowany w sekcji dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami (wzrost
o 109%, do 14,65 mln euro). W takich sekcjach jak Transport i gospodarka magazynowa odnotowano
wzrost o 11%, Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją o 21%, Informacja i komunikacja
o 6%.
W Małopolsce do 2008 roku import dóbr rósł w tempie większym niż eksport. W 2011 roku wartość
eksportu wyniosła 6,8 mld euro, a importu 7,8 mld euro – saldo wymiany handlowej osiągnęło
wartość prawie 1 mld euro. Warto zauważyć, że saldo w 2011 roku było o 200 mln euro niższe niż
w 2008 roku (drugi najlepszy po 2011 małopolski rok w handlu zagranicznym), co wskazuje na
silniejszy przyrost eksportu niż importu w 2011 roku. Tendencja silniejszego przyrostu małopolskiego
eksportu nad importem utrzymała się w 2012 roku i saldo zmalało o 0,5 mld euro.
Małopolska wymiana zagraniczna od dwóch lat oscyluje w granicach 6% salda na poziomie kraju,
w 2010 roku osiągnęła 6,4% krajowego deficytu, w 2011 nieznacznie spadła, natomiast w 2012 roku
zmalała do około 5%.
6|Strona
Rysunek 4. Dynamika handlu zagranicznego Małopolski w latach 2008–2012 (w mld euro)
Małopolskie eksport
Małopolskie import
saldo wymiany handlowej w Małopolsce
10
8
7,6
7,8
7,7
6,8
7,2
6,5
5,2
6
6,4
4
5,7
4,6
2
0
-1,2
-0,6
-0,8
-1,0
2009
2010
2011
-0,5
-2
2008
2012
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Izby Celnej w Warszawie.
Małopolska notuje dodatnie saldo obrotów handlowych w produktach przetwórstwa przemysłowego
– nadwyżka eksportu nad importem w 2011 roku przekroczyła 1,5 mld euro, a w 2012 roku 1,76 mld
euro; wzrost na poziomie 14%. Dodatnie saldo obrotów handlowych wystąpiło w siedmiu sekcjach
PKD: w sekcji B. Górnictwo i wydobywanie wzrost z -5 mln euro (saldo w 2011 roku) do 7 mln euro
(ponad 130%), w sekcji związanej z dostawą wody i gospodarowaniem ściekami saldo było o 46%
wyższe względem 2011 roku (23,8 mln euro vs. 35,1 mln euro).
Małopolską wymianę handlową z zagranicą cechuje silny stopień koncentracji towarowej – co jest
jej cechą specyficzną – oraz koncentracji przestrzennej (ze względu na odbiorców eksportu lub źródła
importu) – co jest także właściwością ogólnopolskich obrotów z zagranicą.
W strukturze wartościowej małopolskiego eksportu, analogicznie jak dla całej Polski, przeważająca
większość wywozu trafia do krajów europejskich. W 2010 roku wywóz wyniósł 5,2 mld euro (91%
całości eksportu), w 2011 roku wzrósł o 1 mld euro i stanowił 90% całości wywozu z Małopolski.
W 2012 roku dynamika przyrostu nieznacznie wyhamowała, a eksport wzrósł do 6,4 mld euro bez
zmiany udziału procentowego. Eksport na rynki „starej Unii” w 2012 roku w wartościach
bezwzględnych pozostał na tym samym poziomie 3,95 mld euro, natomiast udziałowo zmniejszył się
o 3%. Podobnie jak w przypadku Polski, ponad 40% tego wywozu trafia na rynek niemiecki (41,3%
w 2011 roku i 42,3% w 2012 roku). Do krajów zaklasyfikowanych jako Europa środkowo-wschodnia
w 2011 roku trafiło produktów i usług za 574,7 mln euro, w 2012 roku małopolski wywóz do tego
regionu wzrósł o 7% i osiągnął wartość 620,1 mln euro. Eksport do południowych „sąsiadów” wzrósł
r/r o 14%, zatem Czechy, Słowacja i Węgry w 2012 roku przyjęły towary i usługi o wartości 1,23 mld
euro. W wywozie na rynki Dalekiego Wschodu w 2012 roku dynamika przyrostu nieznacznie
wyhamowała do 23%, w wartości bezwzględnej eksport wyniósł 117,6 mln euro i wzrósł o 22 mln
euro.
Niezmiennie od kilku lat około 90% małopolskiego eksportu trafia do 20 najważniejszych partnerów
handlowych Małopolski.
7|Strona
1 800
1 633
1 699
Rysunek 6. Wartość eksportu do 20 najważniejszych partnerów handlowych Małopolski 2011–2012 (w mln
euro)
2011
1 600
2012
1 400
1 200
527
583
522
532
410
499
349
381
328
310
315
308
200
248
218
222
188
194
198
185
204
161
137
154
184
153
137
151
136
150
97
116
66
87
99
87
109
76
1 000
800
600
400
200
0
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Izby Celnej w Warszawie.
W kategorii krajów, w których wzrost małopolskiego eksportu w ujęciu wartościowym był powyżej
10 mln euro, znalazło się 19 krajów. Jednak w porównaniu z 2011 rokiem wzrosła do 5 liczba krajów
pozaeuropejskich. Z dynamicznym wzrostem pozostały dwa kraje azjatyckie – Chiny i Indie, jeden
z Ameryki Południowej – o ile w 2011 roku silnie wzrósł eksport do Meksyku, to w 2012 roku do
Brazylii, oraz przybyły dwa kraje z Ameryki Północnej – USA i Kanada. Dla kilku strategicznych dla
Małopolski rynków 2012 rok był rokiem silnych spadków. Rynek belgijski przyjął małopolskich
towarów i usług mniej o ponad 43 mln euro niż w 2011 roku. Podobna sytuacja miała miejsce na
rynku tureckim (-33 mln euro) oraz szwedzkim (-31 mln euro). Rynek włoski i austriacki także przyjął
mniej małopolskich towarów i usług. O ponad 7 mln euro mniej wyeksportowano z Małopolski na
rynek rosyjski.
Rysunek 7. Kraje, do których małopolski eksport w 2012 roku wzrósł powyżej 10 mln euro (w mln euro)
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
89,7
66,4
56,2
48,1
32,1
21,2
19,0
17,5
16,4
14,1
14,0
13,3
12,5
12,2
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Izby Celnej w Warszawie.
8|Strona
Zważywszy na fakt, że dynamika przyrostu eksportu wyhamowała tak w Polsce, jak i w Małopolsce,
wywóz do konkretnych grup odbiorców także spadł, jednak w zależności od destynacji zauważa się
silne zróżnicowanie w zakresie spadku dynamiki. W Małopolsce ponadprzeciętny, w porównaniu
z dynamiką ogólnopolską, był wzrost wywozu do krajów Dalekiego Wschodu oraz do południowych
„sąsiadów”. Natomiast średnia dynamika w Polsce była znacznie wyższa od małopolskiej w obszarze
takiej destynacji jak Europa środkowo-wschodnia.
Rysunek 8. Dynamika wartości polskiego i małopolskiego eksportu do grup odbiorców w 2012 roku
30%
2,2%
7,9%
1,2%
5%
4,1%
6,7%
10%
4,9%
15%
10,3%
20%
5,5%
14,8%
25%
Polska 2012
20,7%
23,0%
Małopolska 2012
-0,3%
0%
-5%
Ameryka Płn. - USA
Azja - Daleki Wschód
Południowi Sąsiedzi
Niemcy
Europa ŚrodkowoWschodnia
pozostałe kraje
Europy
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Izby Celnej w Warszawie.
Oznaczenia: pozostałe kraje Europy – kraje w Europie z wyłączeniem Niemiec, południowych „sąsiadów” i Europy
środkowo-wschodniej, Europa środkowo-wschodnia – Rosja, Albania, Chorwacja, Ukraina, Białoruś, Południowi „sąsiedzi”–
Czechy, Słowacja i Węgry, Daleki Wschód – Chiny, Japonia, Korea Południowa, Korea Północna i Tajwan.
9|Strona
10 | S t r o n a