D - Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

Sygn. akt III APa 5/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 12 marca 2013 r.
Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku
w składzie:
Przewodniczący:
SSA Aleksandra Urban (spr.)
Sędziowie:
SSA Bożena Grubba
SSO del. Alicja Podlewska
Protokolant:
Aleksandra Portaszkiewicz
po rozpoznaniu w dniu 12 marca 2013 r. w Gdańsku
sprawy obwinionej A. H.
od orzeczenia Komisji Odpowiedzialności Zawodowej (...) przy Ministerstwie Sprawiedliwości
na skutek odwołania obwinionej A. H.
od orzeczenia Komisji Odpowiedzialności Zawodowej (...) przy Ministerstwie
z dnia 31 października 2012 r., sygn. akt KOZ 3/12
uchyla uchwałę Komisji Odpowiedzialności Zawodowej (...) przy Ministerstwie Sprawiedliwości z dnia 31 października
2012 r. i umarza postępowanie w sprawie.
Sygn. akt III APa 5/13
UZASADNIENIE
Uchwałą z dnia 31 października 2012r., Komisja Odpowiedzialności Zawodowej (...) w Ministerstwie Sprawiedliwości,
po rozpoznaniu w dniu 25 października 2012 r. sprawy A. H., tłumacza przysięgłego języka angielskiego, wpisanej
na listę (...) prowadzoną w Ministerstwie Sprawiedliwości, Nr (...), obwinionej o to, że: w 2011 r. nie okazała w
(...)Urzędzie Wojewódzkim w G.prowadzonego repertorium za okres od czerwca 2008 do 31 grudnia 2010 r., co było
niezgodne z art. 14 pkt 1 w zw. z art. 20 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 i art. 17 ustawy z dnia 25 listopada 2004 r. o zawodzie
tłumacza przysięgłego, tj. o czyn z art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 25 listopada 2004 r. o zawodzie tłumacza (Dz. U. Nr 273,
poz. 2702), A. H.uznała winną zarzucanego jej czynu i na podstawie art. 21 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 25 listopada 2004
r. o zawodzie tłumacza przysięgłego wymierzyła karę upomnienia. Kosztami postępowania obciążono Skarb Państwa.
Powyższe rozstrzygnięcie Komisja wydała w oparciu o następujące ustalenia faktyczne. P. A. H.nabyła uprawnienia
tłumacza przysięgłego w dniu 3 kwietnia 1996 r., natomiast w 2005 r. została wpisana na listę tłumaczy przysięgłych
i w związku z tym do wykonywanego przez nią zawodu tłumacza przysięgłego języka angielskiego mają zastosowanie
przepisy ustawy z dnia 25 listopada 2004 r. o zawodzie tłumacza przysięgłego. Z obszernych pisemnych wyjaśnień
obwinionej wynika, iż została ona wezwana na kontrolę do (...)Urzędu Wojewódzkiego i stawiła się na wezwanie
w wyznaczonym dniu. Przedstawiła do wglądu repertorium, które nie było kompletne, gdyż z uwagi na poważną
awarię komputera utracone zostały dane za 2 lata działalności. Poinformowała wówczas pracownika urzędu, że nie
jest w stanie osobiście odzyskać danych i musi skorzystać z pomocy specjalisty. W przypadku niepowodzenia tej
operacji, uzupełni repertorium ponownie dokonując wpisów. Pracownicy (...)Urzędu Wojewódzkiego mieli przyjąć te
wyjaśnienia i zaproponować ponowne wezwanie na kontrolę za kilka miesięcy. Po otrzymaniu kolejnego wezwania,
p. A. H.miała skontaktować się telefonicznie z pracownikiem Urzędu Wojewódzkiego i poinformować o niemożności
stawienia się na kontrolę z uwagi na zwolnienie lekarskie po przebytej operacji ortopedycznej (od dnia 20 września
do dnia 4 listopada 2011 r. i od dnia 17 listopada 2011 r. do dnia 29 lutego 2012 r.). Urzędnik poinformował
wówczas obwinioną, iż aktualnie nie ma możliwości przełożenia terminu kontroli. Kolejny termin kontroli miał
zostać wyznaczony na styczeń 2012 r. Wg p. A. H.zwolnienie lekarskie jest dostatecznym usprawiedliwieniem
niestawiennictwa w urzędzie. Z dodatkowych informacji przedstawionych przez Wojewodę (...)wynika z kolei, że
obwiniona została wezwana na kontrolę w dniu 3 marca 2011 r. (pismem z dnia 9 lutego 2011 r.), 29 czerwca
2011 r. (pismem z dnia 31 maja 2011 r.) oraz 25 października 2011 r. (pismem z dnia 5 października 2011 r.).
Zawiadomienia o kontroli w maju i październiku zostały przez p. A. H.odebrane osobiście, natomiast zawiadomienie
o kontroli w marcu odebrała córka obwinionej. W aktach sprawy znajdujących się w (...)Urzędzie Wojewódzki brak
jest pisemnych dowodów oraz korespondencji potwierdzającej niemożność stawienia się na kontrolę we wskazanych
terminach. Z notatki sporządzonej przez pracownika Urzędu na wezwaniu na kontrolę w dniu 29 czerwca 2011
r. wynikał jedynie fakt zgłoszenia przez obwinioną problemów z oprogramowaniem służącym do prowadzenia
repertorium i tym samym brak możliwości przedstawienia dokumentów za okres od czerwca 2008 r. do grudnia
2010 r. Z notatki wynika także, że p. A. H.zobowiązała się do dostarczenia repertorium na kontrolę w październiku
2011 r. Wojewoda (...)wskazał jednocześnie, iż we wniosku skierowanym do Ministra Sprawiedliwości błędnie
poinformował o trzykrotnym niepodjęciu wezwań na kontrolę. Obwiniona nie przedstawiła natomiast repertorium, a
zatem nie było możliwości przeprowadzenia kontroli. P. A. H.odnosząc się do dodatkowych informacji przekazanych
przez Wojewodę (...)wyjaśniła, że na kontrolę w dniu 29 czerwca 2011 r. stawiła się osobiście. Na kontrolę w
październiku 2011 r. nie stawiła się natomiast z powodu choroby, o czym poinformowała pracownika Urzędu
Wojewódzkiego telefonicznie. Propozycja przeprowadzenia kontroli w styczniu 2012 r. miała natomiast stanowić
inicjatywę właśnie tegoż pracownika. Wg informacji zawartych w piśmie Wojewody (...)z dnia 18 maja 2012 r., do
dnia datowania pisma obwiniona nie przedstawiła repertorium do kontroli Komisji przesłane zostało repertorium
za rok 2011. Ze wskazanej korespondencji wynika także, iż zwolnienie lekarskie p. A. H.przesłała do Urzędu
Wojewódzkiego dopiero przy piśmie z dnia 25 kwietnia 2012 r. Obwiniona nie stawiła się na rozprawy przed Komisją
Odpowiedzialności Zawodowej (...)w Ministerstwie Sprawiedliwości, w sposób dostateczny usprawiedliwiając swoją
nieobecność. Jednocześnie w pisemnych wyjaśnieniach p. A. H.nie przyznała się do zarzucanego jej czynu. Obwiniona
podniosłą, iż awarię komputera uniemożliwiającą przedstawienie repertorium do kontroli uważa za siłę wyższą, za
zdarzenie o charakterze przypadkowym, nad którym nie była w stanie zapanować. Sytuacja ta oraz choroba mają
zwalniać ją od odpowiedzialności.
W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Komisja Odpowiedzialności Zawodowej (...)zważyła, iż zebrany w sprawie
materiał dowodowy w sposób nie budzący wątpliwości wskazuje, że p. A. H.- tłumacz przysięgły języka angielskiego,
zachowaniem swoim wyczerpała dyspozycję art. 21 ust. 1 ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego. Zgodnie we
wskazanym przepisem tłumacz przysięgły niewypełniający zadań, o których mowa w art. 14 i 15, oraz obowiązków
określonych w art. 17 ust. 1 i art. 18 ust. 2 albo wypełniający te zadania lub obowiązki nienależycie lub nierzetelnie
podlega odpowiedzialności zawodowej. W myśl art. 14 pkt 1 ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego tłumacz
przysięgły jest obowiązany do wykonywania powierzonych mu zadań ze szczególną starannością i bezstronnością,
zgodnie z zasadami wynikającymi z przepisów prawa. Przepis art. 17 ust. 1 nakłada na tłumacza przysięgłego
obowiązek prowadzenia repertorium. Wg natomiast art. 20 ust. 1 pkt 1 wojewodowie, właściwi ze względu na
miejsce zamieszkania tłumacza przysięgłego, sprawują kontrolę nad działalnością tłumaczy przysięgłych w zakresie
prawidłowości i rzetelności prowadzenia repertoriów. Z kolei zgodnie z art. 20 ust. 2 pkt 1 w ramach sprawowanej
kontroli wojewoda może żądać okazania przez tłumacza przysięgłego repertorium. Repertorium tłumacza przysięgłego
jest dowodem i odzwierciedleniem dokonywanych przez niego czynności. Kontrola repertorium pozwala zweryfikować
działalność tłumacza przysięgłego również w aspekcie ciągłości wykonywania tego zawodu. Wojewoda, w przypadku
stwierdzenia na podstawie repertorium niewykonywania czynności tłumacza przysięgłego przez okres dłuższy niż
3 lata, zobo- wiązany jest poinformować o tym Ministra Sprawiedliwości (art. 20 ust. 3). Konsekwencją zaś
niewykonywania czynności tłumacza przez wskazany wyżej okres jest możliwość zawieszenia go na okres 5 lat
(art. 11 ust. 1.), a po upływie tego okresu skreślenie w drodze decyzji z listy tłumacza przysięgłego (art. 12 pkt
5). Z powyższych regulacji w sposób niebudzący wątpliwości wynika obowiązek prowadzenia repertorium przez
cały okres wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego. Unormowania te wskazują też na istotne znaczenie tego
dokumentu w powadzonej działalności. Ustawa o zawodzie tłumacza nie określa czasu przechowywania repertorium,
co nie oznacza możliwości indywidualnego określania tego okresu w oderwaniu od omówionych powyższej regulacji.
Rpertorium prowadzone przez tłumacza przysięgłego może również stanowić przedmiot kontroli Urzędu Skarbowego
w zakresie prawidłowości rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych w ramach prowadzonej działalności.
Komisja Odpowiedzialności Zawodowej (...)zwróciła uwagę, iż przepisy ustawy o zwodzie tłumacza przysięgłego
nie precyzują w jakiej formie prowadzone ma być repertorium. Tym samym nie ma obowiązku prowadzenia tego
repertorium jedynie w formie elektronicznej. Dowolność odnośnie formy prowadzenia repertorium nie oznacza
jednak dopuszczalności jego braku. Tłumacz przysięgły musi dysponować repertorium i być gotowy na jego kontrolę
zgodnie ze wskazanymi powyżej przepisami. Podnoszona przez obwinioną awaria komputera nie zwalnia tłumacza
przysięgłego z tego obowiązku i tym samym nie może stanowić usprawiedliwienia. Tłumacz przysięgły prowadząc
bowiem repertorium, niezależnie w jakiej formie /papierowej lub elektronicznej/, aby uczynić zadość obowiązkowi
wynikającemu z art. 17 ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego, winien podjąć takie działania w zakresie jego
prowadzenia, które umożliwią uprawnionemu organowi dokonanie w każdym czasie kontroli repertorium tłumacza.
Przykładowo działaniem takim może być: drukowanie repertorium prowadzonego w formie elektronicznej, regularne
sporządzanie kopii zapasowej. Prowadząc zatem repertorium w formie elektronicznej Tłumacz powinien sukcesywnie
drukować to repertorium za określony okres i przechowywać papierowe pliki. Taki obowiązek, jak wskazano wyżej,
leży w interesie tłumacza. Tłumacz może również, a nawet powinien, w trosce o bezpieczeństwo przechowywanych
danych, systematycznie sporządzać kopie zapasowe. Niezależnie od powyższego, przytoczono również § 58
Kodeksu tłumacza przysięgłego - Repertorium tłumacza przysięgłego (http://www.tepis.org.pl), wg którego „Tłumacz
przysięgły prowadzi repertorium zawierające pozycje wymienione w ustawie o zawodzie tłumacza przysięgłego
w formie odręcznych wypisów dokonywanych na przeznaczonych do tego drukach akcydensowych, arkuszach
dostosowanych do takich wpisów we własnym zakresie lub w komputerowych plikach zapisów elektronicznych,
mając obowiązek zapewnienia możliwości ich wydruku i takiego przechowywania repertorium, które uniemożliwi
ego zniszczenie lub utratę". W ocenie Komisji awaria komputera nie może być utożsamiana z siłą wyższą. Nie
jest bowiem zjawiskiem niespodziewanym, którego nie można było przewidzieć. Komisja podniosła ponadto, iż
przedstawienie do kontroli repertorium niepełnego nie wypełnia obowiązku, o którym mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1
ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego. Obwiniona nie może jednocześnie usprawiedliwiać swego niestawiennictwa
w (...)Urzędzie Wojewódzkim chorobą, gdyż we właściwym terminie nie dostarczyła do urzędu zwolnienia lekarskiego.
W świetle powyższego Komisja uznała, iż zachowanie p. A. H.naruszyło podstawowe zasady wykonywania zawodu
tłumacza przysięgłego, a co za tym idzie uchybiło przepisom ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego. Komisji
Odpowiedzialności Zawodowej (...)w Ministerstwie Sprawiedliwości wymierzyła obwinionej karę upomnienia, która
jest najłagodniejszą z katalogu kar zawartym w art. 21 ust. 2 ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego. W ocenie
Komisji kara ta jest adekwatna do stopnia winy i spełni swój cel, I szczególności w zakresie prewencji indywidualnej.
Odwołanie od powyższej uchwały wniosła obwiniona, wskazując, że nie zgadza się z zarzutami i uważa, że została
osądzona niesprawiedliwie, bowiem w żadnym przypadku nie uchybiła przepisom ustawy o zawodzie tłumacza
przysięgłego. Skarżąca podniosła, iż obowiązki wykonuję zawsze ze szczególną starannością i bezstronnością.
Potwierdzają to kolejne, pozytywnie zakończone kontrole repertorium. W ocenie obwinionej nie naruszyła także
innych postanowień art. 14 ww. ustawy. Obowiązkowy rejestr - repertorium prowadzi zgodnie z treścią art. 17.
Obwiniona podniosła, iż ustawa nie określa formy w jakiej tłumacz powinien prowadzić repertorium ani sposobu jego
przechowywania. W dobrej wierze założyła, że przechowywanie repertorium w formie elektronicznej (z możliwością
dokonywania wydruków na bieżąco), w zabezpieczonym hasłami komputerze znajdującym się w oddzielnym,
zamykanym na klucz pokoju biurowym będzie dużo bezpieczniejsze i wygodniejsze, niż dokonywanie wydruków na
papierze, które mogą ulec szybszemu zniszczeniu niż pliki elektroniczne. Awaria komputera spowodowała, iż nie
mogła odzyskać części wpisów (okres między 11.02.2008 a końcem 2009 roku) ani kopii zapasowej. Odwołująca
podkreśliła fakt, iż pozostałe wpisy były zachowane i wydrukowane i widziały je urzędniczki kontrolujące jej niepełne
repertorium na kontroli dnia 29.06.2011r. Ponadto skarżąca chwilowy brak części wpisów spowodowany ww. awarią
uznała za siłę wyższą, gdyż w jej przekonaniu jest nie bardziej niespodziewanym niż np. zalanie (np. napojem stojącym
na biurku), zawilgocenie lub spalenie się papierowych wydruków repertorium albo zgubienie płytki cd z nagraną nań
kopią zapasową. Skarżąca szeroko odniosła się także do okoliczności kontroli i w konsekwencji wniosła o ponowne
rozpatrzenie sprawy i jej umorzenie zgodnie z art. 25 ust. 1 ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Odwołanie obwinionej zasługuje na uwzględnienie w sposób skutkujący uchyleniem zaskarżonej uchwały i
umorzeniem postępowania.
Na wstępie wskazać należy, iż stosownie do treści art. 28 ustawy z dnia 25 listopada 2004 r. o zawodzie
tłumacza przysięgłego /Dz.U.2004.273.2702/ w sprawach nieuregulowanych w ustawie do postępowania z tytułu
odpowiedzialności zawodowej stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks
postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, z późn. zm.) dotyczące postępowania uproszczonego. Nie
stosuje się przepisów o oskarżycielu prywatnym, powodzie cywilnym, przedstawicielu społecznym, o postępowaniu
przygotowawczym oraz środkach przymusu, z wyjątkiem przepisów o karze pieniężnej.
W myśl zaś art. 410 k.p.k. podstawę wyroku może stanowić tylko całokształt okoliczności ujawnionych w toku
rozprawy głównej.
Odnosząc powyższe do realiów przedmiotowej sprawy, zwrócić należy uwagę, iż na rozprawie przed Sądem
Apelacyjnym w dniu 12 marca 2013r. obwiniona przedłożyła protokół kontroli z dnia 15 listopada 2012r., NKII.431.5.68.2012, /k. 15-16/ z którego wynika, że objęto nią z wynikiem pozytywnym również repertorium za
inkryminowany okres. Innymi słowy, obwiniona w okresie od czerwca 2008 roku do końca grudnia 2010 roku
prowadziła repertorium zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Przypomnieć jednak należy, że opis czynu zarzuconego akcentuje to, że obwiniona w „w 2011r. nie okazała w (...)
Urzędzie Wojewódzkim w G. prowadzonego repertorium”, zaś obwiniona na swoją obronę wskazywała na awarię
komputera, ustne ustalenia z pracownikiem (...) oraz chorobę uniemożliwiającą stawiennictwo.
Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy, tłumacz przysięgły niewypełniający zadań, o których mowa w art. 14 i 15, oraz
obowiązków określonych w art. 17 ust. 1 i art. 18 ust. 2 albo wypełniający te zadania lub obowiązki nienależycie lub
nierzetelnie podlega odpowiedzialności zawodowej.
W ocenie Sądu Apelacyjnego, należyte i rzetelne wykonywanie przez tłumacza przysięgłego wynikającego z art. 17
ust. 1 ustawy obowiązku prowadzenia repertorium, oznacza takie jego zorganizowanie, aby umożliwić Wojewodzie
realizację nałożonego na niego w myśl art. 20 obowiązku kontroli, już przy pierwszym żądaniu wglądu lub
przedłożenia. Bezspornie obwiniona przy pierwszym wezwaniu nie była w stanie okazać kompletnego repertorium
z uwagi na awarię komputera. W tym miejscu zasadnym jest zatem wskazać, że bliżej niesprecyzowana awaria
komputera nie może zostać uznana za siłę wyższą, gdyż nawet dla przeciętnego użytkownika komputera oczywistym
jest, że może dojść do jego awarii i utraty danych, przez co dla ich ochrony stosować należy szereg zabezpieczeń, jak
chociażby kopie zapasowe na innym nośniku czy komputerze. Nie można jednak tracić z pola widzenia, że ostatecznie
obwiniona okazała do kontroli repertorium, które również za okres od czerwca 2008r. do grudnia 2010r. oceniono
jako prawidłowe. W istocie zatem jedyną konsekwencją nienależytego i nierzetelnego wykonywania obowiązku
prowadzenia repertorium przez obwinioną była zwłoka w jego okazaniu do kontroli. Zdaniem Sądu Apelacyjnego,
taka sytuacja co prawda wyczerpuje przesłanki z art. 21 ust. 1 w zw. z art. 17 ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego,
jednakże społeczna szkodliwość tego czynu jest znikoma, skoro co prawda po pewnym czasie, jednak ostatecznie
obwiniona przedłożyła de facto prawidłowe repertorium do kontroli.
Zgodnie z art. 437 § 2 k.p.k., jeżeli pozwalają na to zebrane dowody, sąd odwoławczy zmienia zaskarżone orzeczenie,
orzekając odmiennie co do istoty, lub uchyla je i umarza postępowanie. W myśl zaś art. 414 § 1 k.p.k. w
razie stwierdzenia po rozpoczęciu przewodu sądowego okoliczności wyłączającej ściganie sąd wyrokiem umarza
postępowanie. Stosownie do treści art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k. nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, gdy
społeczna szkodliwość czynu jest znikoma. Zwrócić przy tym można uwagę, iż możliwość zakończenia postępowania
w drodze umorzenia przewiduje także art. 25 ust. 1 ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego, stanowiąc, że
po przeprowadzeniu postępowania Komisja Odpowiedzialności Zawodowej uniewinnia tłumacza przysięgłego od
zarzutu, orzeka wobec niego karę albo umarza postępowanie.
Reasumując, Sąd Apelacyjny po uwzględnieniu okoliczności ujawnionych na rozprawie w dniu 12 marca 2013r., a
zatem mając na uwadze całokształt okoliczności faktycznych, doszedł do wniosku, iż do zarzuconego czynu doszło,
jednak jego społeczna szkodliwość jest znikoma, co w konsekwencji prowadzić powinno do umorzenia postępowania.
Mając na względzie powyższe, Sąd Apelacyjny na mocy art. 437 § 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 414 § 1 k.p.k. i art. 17 § 1 pkt
3 k.p.k., orzekł, jak w sentencji.