pobierz - dr Andrzej Marjański

Transkrypt

Andrzej Marjański
ORGANIZACJA
I
ZARZĄDZANIE
Zasoby, mają
majątek, potencja
potencjałł
i kapita
kapitałł organizacji
Andrzej Marjański
www.amarjanski.swspiz.pl
Andrzej Marjański (47)
2
Agenda
Zasoby organizacji
Kapitał intelektualny przedsiębiorstwa
Majątek i potencjał organizacji w jej kapitał
Majątek trwały i obrotowy przedsiębiorstwa
1
Andrzej Marjański
3
Zasoby organizacji
Sprawne funkcjonowanie organizacji wymaga posiadania i
wykorzystywania róŜnorodnych zasobów, które podlegają
przekształceniu w efekty pracy organizacji – dobra i usługi
W ekonomii pojęcie kapitału łączone jest z pojęciem zasobu
Zasób organizacji – kaŜdy znajdujący się w jej dyspozycji
czynnik wytwórczy, który moŜe zostać wykorzystany w
procesie produkcji i wymiany
Czynniki wytwórcze:
o Praca i kapitał (rzeczowy i finansowy)
o Czynniki niematerialne (wiedza, lojalność pracowników, ...)
Efektywność wykorzystania zasobów – zaleŜy od zdolności
menedŜerów kierujących organizacją i kultury organizacji
4
Zasoby organizacji
Co moŜe być zasobem organizacji?
o Wszystkie elementy, które moŜna rozpatrywać jako silne
lub słabe strony organizacji
o Mogą mieć wymiar materialny i niematerialny
Podział zasobów:
o Ludzkie – pracownicy z ich umiejętnościami
o Naturalne – dobra dane przez naturę
o Kapitałowe – rzeczowe składniki procesów wytwórczych
będące wynikiem pracy człowieka
o Środki pracy
o Przedmioty pracy
o Środki pienięŜne w róŜnych postaciach
2
Andrzej Marjański
5
Kategorie zasobów organizacji
Pod pojęciem zasobów rozumiemy sumę czynników
produkcji słuŜących do realizacji celu organizacji
MoŜemy dokonywać klasyfikacji wg róŜnych kryteriów
Zasoby rzeczowe
Zasoby ludzkie
Zasoby finansowe
Zasoby informacyjne
6
Zasoby rzeczowe – kapitał rzeczowy i finansowy
o Środki trwałe
o Środki obrotowe organizacji
o Procesy decyzyjne dotyczące optymalnego ich
wykorzystania w procesie pracy
o Zasoby rzeczowe stanowią o nowoczesności organizacji
3
Andrzej Marjański
7
Zasoby ludzkie – pracownicy organizacji, istotne
czynniki:
o Struktura zatrudnienia – z cechami demograficznymi i
zawodowymi
o Cechy osobowe
o Motywacje pracowników
o Procesy decyzyjne odnoszące się do wykorzystania
zdolności i umiejętności pracowników *
8
Zasoby finansowe – środki finansowe wykorzystywane
przez organizację do finansowania działalności bieŜącej
i rozwoju
Zasoby finansowe świadczą o wiarygodności organizacji
o Gotówka w kasie i na rachunkach bankowych
o Zaciągnięte kredyty
o Papiery wartościowe
o ....
4
Andrzej Marjański
9
Zasoby informacyjne – wszelkiego rodzaju danej
liczbowe i jakościowe pochodzące z otoczenia
wewnętrznego i zewnętrznego organizacji
Stanowią podstawę podejmowania decyzji
Zakres zasobów
o Przepisy prawne
o Preferowane kierunki polityki gospodarczej państwa i
regionu
o Informacje marketingowe
o Wewnętrzne zasoby informacyjne np.:
o Poziom zapasów
o Struktura kosztów
o Poziom wykorzystania maszyn i urządzeń
o Polityka kadrowa i system wynagrodzeń
o ... *
10
Kategorie zasobów organizacji wg Plawgo
Finansowe – wykorzystywane do realizacji strategii
organizacji, kapitał finansowy, zatrzymane zyski
Rzeczowe – technologie, budowle, maszyny i urządzenia, ..
Rynkowe – potencjał jaki organizacja posiada w wyniku
powiązań z rynkiem i klientami
o Marka handlowa (produktu, organizacji)
o Lojalni klienci
o Reputacja organizacji
o Kanały dystrybucji
o Umiejętność współpracy z kontrahentami
o ..... *
5
Andrzej Marjański
11
Ludzkie – uwzględniające :
o Przeszkolenie
o Doświadczenie
o Potrzeby i preferencje
o Oczekiwania
o Inteligencję
o Wiedzę specjalistyczną
o Umiejętności twórczego myślenia i rozwiązywania
problemów
o Umiejętności przedsiębiorcze
o Umiejętności menedŜerskie *
12
Własność intelektualna – odzwierciedla prawny
mechanizm ochrony zasobów organizacji
o Patenty
o Prawa autorskie
o ZastrzeŜone wzory
o Marki handlowe
o Know-how
6
Andrzej Marjański
13
Organizacyjne – odnoszą się do technologii i procesów
zarządzania
o Systemy zarządzania
o Struktura organizacyjna
o Kultura organizacyjna
o Systemy komunikowania
o Filozofia zarządzania
o .... *
14
Relacyjne - więzi z otoczeniem
o Polityczne umiejętności promowania
o Umiejętności neutralizowania (bystrość polityczna)
o Relacje z instytucjami finansowymi
o Relacje z kontrahentami
Umiejętność koordynowania
wykorzystania zasobów dla osiągnięcia
określonych celów organizacji stanowi
istotę zarządzania *
7
Andrzej Marjański
15
Wiedza jako specyficzny zasób organizacji
Zasób ten powstaje w wyniku przechodzenia od danych
poprzez informacje do wiedzy i mądrości
Koncepcja ta rozwija się od lat 90-tych XX wieku
Wcześniej utoŜsamiana z obszarem badań i rozwoju (B+R)
Szczególnie istotne jest miejsce występowania i tworzenia
wiedzy, jej dostępność oraz jej znaczenie w realizacji celów
organizacyjnych
Wyodrębnia się wiedzę:
o Formalną (uzewnętrznioną) – daje się jasno sprecyzować
i kodyfikować
o Ukrytą (tacit knowledge) – uświadamiana, lecz trudno
werbalizowana i przekazywana
16
Wiedza jako specyficzny zasób organizacji
Podstawowy poziom tworzenia wiedzy – poszczególni
pracownicy, niezaleŜnie od zajmowanego stanowiska –
posiadają i przetwarzają wiedzę
Poziom wyŜszy – gromadzenie wiedzy w zespołach jako
rezultat procesów uczenia się organizacji
Poziom organizacji – całość wiedzy, którą organizacja
dysponuje i potrafi wykorzystać dla realizacji swych celów
Poziom międzyorganizacyjny – tworzenie wiedzy
zewnętrznej dotyczącej otoczenia organizacji i relacji między
róŜnymi organizacjami oraz systemem, które te organizacje
tworzą *
8
Andrzej Marjański
17
Klasyfikacja rodzajów wiedzy
Ułatwia koncentrację działań na najwaŜniejszych
zasobach wiedzy
Wiedza kluczowa technologiczna - wyróŜnik organizacji,
wiedza, która odróŜnia ją od innych konkurujących jednostek
Wiedza kluczowa koordynacyjna – „wiedza o wiedzy”
opiera się m.in. na przyjętych wzorcach postępowania,
konkretnych układach interpersonalnych i przepływie
informacji, umoŜliwia wykorzystywanie innych rodzajów
wiedzy organizacji
Wiedza pomocnicza – nie została wytworzona w organizacji
i nie stanowi jej własności, ale jest przez nią
wykorzystywana (oprogramowanie, licencja)
Wiedza rynkowa – zbiorowe zrozumienie w organizacjach
procesów rynkowych
18
Majątek i potencjał organizacji a jej kapitał
Rodzaje potencjału: rzeczowy, pracy, informacyjny,
finansowy
Realizacja głównych celów organizacji uzaleŜniona od
posiadanego potencjału rozwojowego organizacji
Są to moŜliwości, zdolności i uŜyteczności zawarte w
posiadanych zasobach
Umiejętne korzystanie z zasobów otoczenia
Potencjał rozwojowy zapewnia moŜliwości przetrwania i
rozwoju organizacji
ZaleŜy od:
o Zasobów (kapitałów) i ich struktury
o Cech i właściwości jakościowych oraz umiejętności
optymalnego ich komponowania
9
Andrzej Marjański
19
Kapitał organizacji
Nagromadzone dobro, słuŜące do rozwijania produkcji
oraz zasoby pienięŜne niezbędne do produkcji
Dobro poŜądane – jego posiadanie umoŜliwia prowadzenie
działalności, w wyniku której wzrasta jego wartość
Kryterium podziały kapitału – czas uŜytkowania
o Kapitał obrotowy – zuŜywający się całkowicie w ciągu
jednego cyklu produkcyjnego, np. praca, surowce,
materiały itp.
o Kapitał trwały – zuŜywa się stopniowo i wykorzystywany
jest w ciągu kilku lat w zaleŜności od szybkości
zuŜywania się w procesie produkcji np. maszyny,
urządzenia, budynki, budowle, ... *
20
Kapitały własne i obce organizacji
Kapitał – źródło finansowania majątku znajdującego się w
dyspozycji organizacji.
KaŜda organizacja do prowadzenia działalności wymaga
posiadania określonego kapitału
Kapitał – źródło finansowania majątku organizacji
Podział wg charakteru własności:
o Kapitał własny
o Kapitał obcy
10
Andrzej Marjański
21
Kapitał (fundusz) własny
Tworzony zgodnie z obowiązującym prawem na cały okres
istnienia organizacji
Źródła kapitału:
o Wniesienie przez właściciela (załoŜyciela) wartości
pienięŜnych lub rzeczowych (aport), odzwierciedla
pierwotny wkład wniesiony przy załoŜeniu podmiotu
o PodwyŜszenie kapitału w czasie funkcjonowania
podmiotu
o Gromadzenie części nadwyŜki (kapitalizacja zysku) i
tworzenie kapitału samofinansowania (kapitał rezerwowy)
słuŜący w pierwszej kolejności do pokrywania strat
22
MoŜe ulegać zmianom wynikającym z rozwoju lub
ograniczania działalności
PodwyŜszanie kapitału:
o wzrost bazy gwarancyjnej podmiotu w celu podniesienia
jego wiarygodności (np. ubieganie się o kapitał obcy)
o zwiększenie płynności finansowej
o rozszerzanie działalności lub modernizacja produkcji
o zmiana struktury kapitału
11
Andrzej Marjański
23
Źródła podwyŜszania kapitału:
o kapitalizacja zysku – przeznaczenie części zysku netto
na zwiększenie kapitału( funduszu) zapasowego lub
rezerwowego lub załoŜycielskiego
o dodatkowe wpłaty udziałowców
o wpłaty nowych udziałowców
o Fuzja (łączenie) przedsiębiorstw
Skład kapitału własnego:
o Zakładowy (pierwotny) – ma charakter długoterminowy i
statyczny
o Rezerwowy (zapasowy, zasobowy) *
24
Kapitał (fundusz) obcy
Stanowi równowartość tej części majątku, która nie jest
finansowana z kapitałów własnych
Jest własnością wierzyciela oddaną do dyspozycji danego
podmiotu na określony czas w zamian za odsetki.
Rodzaje kapitału obcego:
o Zobowiązania długoterminowe – powyŜej roku
o Długoterminowe poŜyczki, obligacje, papiery
wartościowe, kredyty bankowe
o Zobowiązania krótkoterminowe – termin spłaty przypada
w ciągu roku
o PoŜyczki, zobowiązania z tytułu dostaw i usług,
zobowiązania podatkowe i wynagrodzenia, ...
12
Andrzej Marjański
25
Funkcje kapitałów
Kapitały własne – finansowanie potrzeb stałych
o Stanowią stabilną podstawę finansowania działalności
przedsiębiorstwa
o Decydują w zasadniczym stopniu o utrzymani płynności
finansowej
o Gwarancja dla wierzycieli
o Są informacją dla wierzycieli o tym do jakiej wysokości
firma moŜe ponosić konsekwencje finansowe
Kapitały obce – doraźne potrzeby oraz sfinansowanie
niedoboru kapitałów własnych
o Wymagają spłaty w określonym terminie
o Ich wysokość jest zmienna
o Wzrost kapitału obcego jest równoznaczny ze wzrostem
zadłuŜenia
26
Właściwa struktura kapitałów
Planowanie właściwej struktury kapitałów oznacza dbałość o
wzrost i rozwój podmiotu
Maksymalizacja wartości rynkowej – jedno z
najwaŜniejszych kryteriów oceny efektywności działania
przedsiębiorstwa
Rentowność kapitału łącznego i kapitału własnego –
zdolność przynoszenia dochodu z zainwestowanego kapitału
*
13
Andrzej Marjański
27
Składniki majątku
Rzeczowe składniki majątku – występują w postaci
rzeczowej, moŜna je podzielić wg pełnionej funkcji:
o Środki pracy – uczestniczą w wielu cyklach
produkcyjnych, w których stopniowo tracą swoją wartość,
przenoszoną na wytworzone przy ich uŜyciu produkty,
naturalno-rzeczowa treść środków trwałych, posiadają
cechy techniczo-ekonomiczne składające się na wartość
uŜytkową
o Przedmioty pracy – środki gospodarcze zuŜywające się
całkowicie w jednym cyklu produkcyjnym
o Produkty pracy – efekt działalności – wytworzone
produkty i usługi
o Towary – składniki majątku zakupione w celu ich
odsprzedaŜy
28
Składniki majątku
Nierzeczowe elementy majątku:
o Wartości niematerialne i prawne – prawa autorskie,
patenty, licencje o okresie uŜytkowania powyŜej roku
o Finansowe składniki majątku:
o Środki pienięŜne w kasie i na rachunkach bankowych,
bony pienięŜne, czeki obce, weksle obce
o Nabyte papiery wartościowe – akcje, obligacje, bony
skarbowe
NaleŜności – po ich otrzymaniu zamieniają się w środki
pienięŜne *
14
Andrzej Marjański
29
Majątek trwały i obrotowy w organizacji
Składniki majątku posiadane przez organizację moŜna
podzielić na majątek
o trwały
o obrotowy (aktywa).
O zaliczaniu poszczególnych składników do którejś z tych
grup decyduje rodzaj majątku, jego wartość lub okres
uŜytkowania oraz rola jaką spełnia w działalności danego
przedsiębiorstwa.
30
Majątek trwały
Charakteryzuje się przewaŜnie długim okresem
uŜytkowania i znaczną wartością.
Pełnią róŜne funkcje w społecznym procesie reprodukcji
W jego skład wchodzi:
o Rzeczowy majątek trwały
o Finansowy majątek trwały
o Wartości niematerialne i prawne
15
Andrzej Marjański
31
Długoterminowe aktywa finansowe
Instrumenty kapitałowe wyemitowane przez inne jednostki
Wynikające z zawartych kontraktów prawa do otrzymania
aktywów pienięŜnych
Prawo do wymiany instrumentów finansowych z inną
jednostką
Długoterminowe lokaty kapitałowe powierzone innym
jednostkom w celu uzyskania korzyści np. dywidendy,
odsetki *
32
Wartości niematerialne i prawne
Prawa majątkowe nadające się do gospodarczego
wykorzystania , o okresie uŜytkowania dłuŜszym niŜ
jeden rok, przeznaczone na potrzeby jednostki
Nabyte prawa majątkowe i pokrewne (autorskie)
Licencje
Koncesje
Prawa do projektów
Wynalazków
Znaków towarowych
Wzorów uŜytkowych
Wzorów zdobniczych
Know-how *
16
Andrzej Marjański
33
Środki trwałe
Podstawowy składnik aktywów trwałych
Mają postać rzeczową i okres uŜytkowania powyŜej 1
roku
Środki pracy i inne przedmioty wyposaŜenia stanowiące
własność danego podmiotu, obejmują:
Nieruchomości
o Grunty
o Budowle i budynki
o Prawa wieczystego uŜytkowania
o Odrębną własność lokali
o Spółdzielcze prawo do lokalu
Maszyny, urządzenia, środki transportowe
Inwentarz Ŝywy – stado podstawowe *
34
Środki trwałe – funkcje ekonomiczne
Oddziaływanie przez człowieka na przyrodę w celu
zwiększenia produkcji dóbr i usług słuŜących pełniejszemu
zaspokojeniu potrzeb człowieka
Decydowania w zasadniczej mierze o zdolności produkcyjnej
przedsiębiorstwa
Wykorzystywanie zasobów siły roboczej i zasobów
naturalnych
Współokreślania wydajności pracy Ŝywej oraz
charakteryzowania osiągniętego poziomu struktury produkcji
*
17
Andrzej Marjański
35
Środki trwałe – funkcje społeczne
Uwzględniają czynniki:
estetyczne
Psychologiczne
Fizjologiczne warunki pracy
Szeroko rozumiane potrzeby człowieka
Oddziaływanie środków trwałych ma szeroki charakter.
Oddziaływują na jednostkowe koszty produkcji,
środowisko naturalne i organizm człowieka
36
Środki trwałe – właściwości
UŜytkowane przez długi okres czasu – zachowują swoją
pierwotną postać materialną, uczestniczą w wielu cyklach
produkcyjnych
Przenoszą swoją wartość na wyroby w postaci kosztu
amortyzacji
ZuŜywanie ma charakter stopniowy, zaleŜny od warunków i
intensywności eksploatacji oraz cech fizycznych
Wielkość i struktura środków trwałych zaleŜy od
o Inwestycji
o Likwidacji
o SprzedaŜy
o Przekazania
o Leasingu
18
Andrzej Marjański
37
Środki trwałe – ilość, przeznaczenie
Ilość środków trwałych będących w dyspozycji
przedsiębiorstwa zaleŜy od:
Rodzaju działalności
Stopnia mechanizacji procesu produkcji
Wymogów bezpieczeństwa i higieny pracy
Wymagań ochrony środowiska
Techniczne uzbrojenie pracy – wartość środków
trwałych na jednego zatrudnionego
Funkcja – produkcyjne, nieprodukcyjne
38
Środki trwałe
Podstawowe składniki potencjału materialnotechnicznego pełnią funkcje:
o Techniczno-produkcyjne
o Ekonomiczne
o Społeczne
Właściwe gospodarowanie podstawą prawidłowego
działania podmiotu
Gospodarka środkami trwałymi obejmuje zagadnienia:
o Techniczno-organizacyjno-ewidencyjne
o Ekonomiczne: pozyskanie, wykorzystanie, likwidacja,
odtworzenie
Cel gospodarowania – przy jak najmniejszym zuŜyciu, jak
największy efekt w postaci produkcji i obniŜki kosztów
własnych *
19
Andrzej Marjański
39
Aktywa obrotowe
Nie mają charakteru trwałego – ciągłe przechodzenie z
jednej postaci w drugą, stosownie do procesów
zachodzących w podmiocie
Przedmioty pracy
Produkty pracy do sprzedaŜy
Składniki finansowe
40
Aktywa obrotowe
Aktywa rzeczowe
Aktywa finansowe
NaleŜności krótkoterminowe
Rozliczenia międzyokresowe – ujęcie kosztów zgodnie z
zasadą współmierności kosztów z przychodami oraz
kompletnego ujęcia kosztów poniesionych w danym okresie
20
Andrzej Marjański
41
Aktywa rzeczowe
Materiały
Produkcja w toku
Produkty gotowe
Towary handlowe
42
Aktywa finansowe
Udziały lub akcje
Papiery wartościowe
Udzielone poŜyczki krótkoterminowe
Środki pienięŜne
Naliczone odsetki od aktywów finansowych
Inne środki pienięŜne (czeki obce gotówkowe i
rozrachunkowe, weksle obce) płatne w ciągu 3 miesięcy od
daty wystawienia
21
Andrzej Marjański
43
NaleŜności krótkoterminowe
NaleŜności za sprzedane wyroby i usługi
Inne rozliczenia z kontrahentami
Całkowity potencjał organizacji –
zaangaŜowane w procesy wytwórcze majątek
i ludzie
44
Zagadnienia do dyskusji
Czym są zasoby organizacji, omów rodzaje zasobów
organizacji
Rodzaje kapitału w organizacji
Rodzaje majątku w organizacji
22
Andrzej Marjański
45
Literatura
J. Lichtarski(red.), Podstawy nauki o przedsiębiorstwie, r. 5
Pytania ?
śyć, to nie znaczy czekać aŜ burza przejdzie, ale
nauczyć się tańczyć na deszczu …
23
Andrzej Marjański
Zdrowych i wesołych świąt
BoŜego Narodzenia
i wspaniałego 2012 roku
Niech w Nowym Roku nic nie staje naprzeciw Waszym
marzeniom, a Wasi współpracownicy podejmują słuszne decyzje
oszczędzając Wam dodatkowej pracy i nerwów.
Niech zawsze będzie lepiej, szybciej, więcej i dłuŜej …
24

pobierz - dr Andrzej Marjański

Transkrypt

Podobne dokumenty

Zapraszamy na pierwszą w tym roku projekcję teatralną w ramach

gospodarowanie zasobami ludzkimi

zagadnienia zaliczeniowe - dr Andrzej Marjański

wykład 8 - dr Andrzej Marjański

ZK-09W-Organizacje pozarzadowe

Zadania logistyki w sytuacjach kryzysowych

ZARZĄDZANIE WYNAGRODZENIAMI GOSPODAROWANIE