Poradnik do informatyki część 3 - PDF do pobrania
Transkrypt
Poradnik do informatyki część 3 - PDF do pobrania
Bogusława Stanecka Czesław Stanecki 1 Spis treści I Standardy wymagań edukacyjnych 1. System oceniania............................................................................. 2. Kryteria oceny semestralnej i końcoworocznej......................... 3. Standardy wymagań edukacyjnych w zakresie wiadomości i umiejętności uczniów Komputer w życiu człowieka........................................................ System operacyjny.......................................................................... Porządkowanie prac....................................................................... Rysowanie w edytorze grafiki....................................................... Praca z edytorem tekstu................................................................. Arkusz kalkulacyjny....................................................................... Baza danych..................................................................................... Internet............................................................................................. 9 12 15 17 20 23 27 31 II Plan pracy....................................................................................... 33 III Testy Komputer w życiu człowieka........................................................ System operacyjny.......................................................................... Porządkowanie prac....................................................................... Edytor grafiki Paint........................................................................ Edytor tekstu WordPad.................................................................. Arkusz kalkulacyjny....................................................................... Baza danych..................................................................................... Internet............................................................................................. 46 48 50 52 54 56 58 60 IV Odpowiedzi do ćwiczeń............................................................. 62 2 3 6 I Standardy wymagań edukacyjnych 1. System oceniania Cele oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów 1. Poinformowanie uczniów o poziomie ich osiągnięć edukacyjnych. 2. Motywowanie uczniów do systematycznej pracy i rozwoju. 3. Wdrażanie uczniów do samokontroli, samooceny oraz planowania własnego procesu uczenia się. 4. Dostarczenie rodzicom informacji o postępach oraz ewentualnych trudnościach uczniów. 5. Dostarczenie nauczycielom informacji o skuteczności procesu nauczania. Obszary aktywności podlegające ocenie 1. Stopień opanowania wiadomości i umiejętności wynikających z podstawy programowej nauczania informatyki. 2. Wiadomości i umiejętności, które uczeń nabył w trakcie samodzielnej działalności informatycznej poza szkołą. 3. Stosowanie przez ucznia prawidłowej terminologii informatycznej w opisie pojęć, narzędzi i terminów przewidywanych przez program nauczania. 4. Organizacja pracy. 5. Aktywność na lekcjach, np. gotowość do wykonywania ćwiczeń zadanych w trakcie lekcji przez nauczyciela, podejmowanie merytorycznej dyskusji. 6. Aktywność na zajęciach pozalekcyjnych, np. udział w konkursach oraz turniejach informatycznych organizowanych przez szkołę. 7. Przygotowanie ucznia do zajęć, np. posiadanie dyskietki, podręcznika, zeszytu oraz innych przyborów i materiałów wymaganych przez nauczyciela. 3 8. Wkład pracy ucznia. 9. Współpraca w zespole, np. gotowość do pomocy innym, sposób komunikowania się w grupie. Zasady oceniania Oceny osiągnięć uczniów w wymienionych wyżej obszarach dokonuje się na podstawie: t odpowiedzi ucznia w rozmowie z nauczycielem; t obserwacji działań ucznia w trakcie zajęć; t wyników sprawdzianów teoretycznych i praktycznych; t oceny samodzielnie wykonanych przez ucznia prac, np. pisemna praca domowa, referat, prezentacja. Zasady ustalania oceny semestralnej i końcoworocznej 1. Oceny z informatyki wystawiane są z: t sprawdzianów w formie kartkówek; t ćwiczeń praktycznych; t odpowiedzi ustnych; t zadań domowych; t aktywności podczas lekcji. 2. Ocena semestralna jest średnią ważoną uzyskanych ocen w czasie semestru. Waga, mająca na celu uwzględnienie stopnia ważności poszczególnych zadań jest następująca: Zadanie 4 Waga oceny Sprawdziany w formie kartkówek 5 Ćwiczenia praktyczne 4 Odpowiedzi ustne 2 Zadania domowe 1 Aktywność podczas lekcji 1 Końcową ocenę semestralną wyraża się wzorem: Przykład: Imię i nazwisko Ewa Nowak Oceny sprawdziany 4 3 ćwiczenia 4 6 odpowiedzi zadania domowe 4 5 4 2 aktywność 4 5 Uczennica Ewa Nowak otrzymuje końcową ocenę semestralną dobrą. 3. Przy wystawianiu oceny należy wziąć pod uwagę udział i ewentualne sukcesy ucznia w konkursach informatycznych. 4. Przy wystawianiu oceny rocznej należy wziąć pod uwagę ocenę za pierwszy semestr. 5. W przypadku uzyskania przez ucznia oceny niedostatecznej za pierwszy semestr obowiązuje go zaliczenie materiału nauczania obowiązującego w tym semestrze. 5 2. Kryteria oceny semestralnej i końcoworocznej Ocena Celująca Kryteria oceny Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą oraz: q q q q q q Bardzo dobra zdobył wiadomości i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania informatyki; samodzielnie i twórczo rozwija swoje zainteresowania; wykorzystuje zdobyte wiadomości i umiejętności do rozwiązywania zadań trudnych oraz proponuje nowatorskie rozwiązania; jego wypowiedzi są przemyślane i nie zawierają błędów merytorycznych; swobodnie i w pełni posługuje się metodami i środkami informatyki; odnosi sukcesy w olimpiadach lub konkursach informatycznych albo posiada inne porównywalne osiągnięcia. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który opanował pełny zakres wiedzy i umiejętności określonych programem nauczania informatyki: sprawnie komunikuje się z komputerem za pomocą systemu operacyjnego i w pełni wykorzystuje jego możliwości; q swobodnie posługuje się oprogramowaniem użytkowym, trafnie i umiejętnie dobierając je do wykonywania zadań w nowych sytuacjach; w pełni wykorzystuje zdobytą wiedzę oraz umiejętności q do rozwiązywania problemowych zadań teoretycznych i praktycznych; q jego wypowiedzi są wyczerpujące i poprawne. q 6 Ocena Dobra Kryteria oceny Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności na poziomie przekraczającym wymagania zawarte w podstawie programowej: q q q q q Dostateczna sprawnie komunikuje się z komputerem za pomocą systemu operacyjnego; stosuje oprogramowanie użytkowe podczas wykonywania typowych zadań; sprawnie uruchamia programy komputerowe; wykorzystuje zdobyte wiadomości i umiejętności podczas rozwiązywania typowych zadań praktycznych i teoretycznych; w wypowiedziach sporadycznie popełnia błędy merytoryczne. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności określone programem nauczania na poziomie nie przekraczającym wymagań zawartych w podstawie programowej: komunikuje się z komputerem za pomocą systemu operacyjnego; q posługuje się podstawowym oprogramowaniem użytkowym podczas wykonywania typowych zadań o niewielkim stopniu trudności; q umie wykorzystać wiadomości i umiejętności do rozwiązywania zadań teoretycznych i praktycznych o średnim stopniu trudności; q jego wypowiedzi zawierają błędy merytoryczne. q 7 Ocena Dopuszczająca Kryteria oceny Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który ma braki w wiedzy na poziomie podstawy programowej, lecz braki te nie uniemożliwią jemu zdobycie podstawowej wiedzy informatycznej: komunikuje się z komputerem za pomocą systemu operacyjnego w elementarnym zakresie; q posługuje się podstawowym oprogramowaniem użytkowym w elementarnym zakresie; q stosuje posiadane wiadomości do wykonywania zadań o niewielkim stopniu trudności w bardzo prostych sytuacjach; q w wypowiedziach popełnia liczne błędy merytoryczne. q Niedostateczna Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował wiadomości i umiejętności określonych w podstawie programowej, co powoduje, że dalsze zdobywanie wiedzy informatycznej jest niemożliwe: nie komunikuje się z komputerem za pomocą systemu operacyjnego; q nie posługuje się podstawowym oprogramowaniem użytkowym; q nie potrafi uruchamiać programów komputerowych; q w wypowiedziach popełnia bardzo poważne błędy merytoryczne. q 8 9 Dostosowuje się do obowiązujących zasad bezpiecznej i higienicznej pracy z komputerem. q Klasyfikuje podstawowe urządzenia zewnętrzne w zestawie komputerowym (monitor, klawiatura, mysz, drukarka) i określa ich zastosowanie. Podstawowe K+P ocena dostateczna q Określa główne czynniki wpływające na prawidłową i bezpieczną pracę z komputerem (odpowiednie meble, oświetlenie, mikroklimat, czas pracy). q Uruchamia zestaw komputerowy i poprawnie kończy jego pracę. q Umiejętności Wiadomości Omawia zasady prawidłowej organizacji pracy z komputerem. q Wymienia główne obszary zastosowania komputerów i wskazuje na korzyści wynikające z ich zastosowania. q Wymienia rodzaje pamięci zewnętrznych komputera. q Wymienia zasady bezpiecznej i higienicznej pracy z komputerem. q Wymienia przykłady zastosowań komputerów w najbliższym otoczeniu. q Wymienia nazwy urządzeń opartych na technice komputerowej (kalkulator, odtwarzacz CD, telefon komórkowy itp.). q Wskazuje i nazywa podstawowe elementy zestawu komputerowego. q Osiągnięcia ucznia Konieczne K ocena dopuszczająca Wymagania 1. Komputer w życiu człowieka 3. Standardy wymagań edukacyjnych w zakresie wiadomości i umiejętności uczniów 10 Prawidłowo łączy elementy zestawu komputerowego. q Charakteryzuje elementy zawarte w jednostce centralnej. q Charakteryzuje poszczególne rodzaje pamięci komputera. q Dopełniające (K + P + R) + D ocena bardzo dobra Określa wady i zalety nośników pamięci zewnętrznej. Charakteryzuje zastosowanie poznanych na zajęciach urządzeń opartych na technice komputerowej. q Ustala sposób prawidłowego użytkowania dyskietek i płyt CD-ROM. q Porównuje pojemności pamięci zewnętrznych komputera (dyskietki, dysku twardego, płyty CD-ROM). q Określa zastosowanie rzadziej stosowanych urządzeń wejścia i wyjścia, np. skanera, plotera. q q Umiejętności Opisuje prawidłowo zorganizowane stanowisko pracy przy komputerze. Wyjaśnia pojęcia: procesor, pamięć RAM, pamięć zewnętrzna, płyta główna. Rozróżnia rodzaje pamięci zewnętrznych, jakie wykorzystuje w pracy z komputerem. Rozróżnia urządzenia wejściowe i wyjściowe komputera. Wymienia typy drukarek. Wyjaśnia zasady przechowywania dyskietek oraz płyt CD-ROM. Wiadomości Prezentuje inne od poznanych na zajęciach obszary zastosowań komputerów. q Omawia zastosowanie techniki komputerowej w urządzeniach spotykanych w miejscach publicznych innych niż omawiane na zajęciach. q q q q q q q Osiągnięcia ucznia Rozszerzające (K + P) + R ocena dobra Wymagania 11 Wykraczające (K + P + R + D) + W ocena celująca Wymagania Wykraczające poza program, np.: q Prezentuje rys historyczny komputera oraz urządzeń opartych na technice komputerowej. Rozróżnia dwa typy komputerów osobiq stych: IBM PC i MAC. q Wyjaśnia związek między sprzętową konfiguracją komputera, a jego wydajnością. Opisuje budowę (strukturę fizyczną) dyskietki. q Wyjaśnia różnice między pamięcią operacyjną, a pamięciami zewnętrznymi komputera. q Porównuje zasady pracy i zastosowanie drukarek igłowych, atramentowych i laserowych. Wykraczające poza program, np.: q Porównuje komputery stacjonarne i przenośne. q Charakteryzuje port USB. q Odczytuje z instrukcji obsługi parametry urządzenia i na ich podstawie ocenia jego jakość. q Obsługuje urządzenia peryferyjne. q Wiadomości Umiejętności Osiągnięcia ucznia 12 Podstawowe K+P ocena dostateczna Konieczne K ocena dopuszczająca Wymagania 2. System operacyjny Prawidłowo rozpoczyna i kończy pracę w systemie Windows. Podczas pracy w systemie korzysta z myszy i klawiatury w elementarnym zakresie. Uruchamia program, korzystając z ikony skrótu na Pulpicie. Poprawnie kończy pracę programu. Zapisuje wyniki swojej pracy na dysku, korzystając z pomocy nauczyciela. Otwiera istniejący na dysku plik według wskazówek nauczyciela. Uruchamia program, korzystając z przycisku START. q Posługuje się klawiaturą, umie pisać wielkie litery oraz polskie znaki diakrytyczne. q Obsługuje okna programów oraz okna dialogowe w elementarnym zakresie. q q q q q q q Umiejętności Wiadomości Wyjaśnia pojęcia: Pulpit, tapeta, ikona, plik, folder, ścieżka dostępu, dokument, pasek zadań. q Omawia budowę okna programu, dialogowego i komunikatu. q Wylicza sposoby uruchamiania programów. q Wskazuje i nazywa podstawowe elementy Pulpitu. q Nazywa okna w systemie Windows. q Wskazuje i nazywa elementy okna programu. q Omawia przeznaczenie podstawowych klawiszy klawiatury. q Osiągnięcia ucznia 13 Dopełniające (K + P + R) + D ocena bardzo dobra Rozszerzające (K + P) + R ocena dobra Wymagania Posługuje się lewym i prawym przyciskiem myszy. Tworzy na Pulpicie skrót do programu. Uruchamia program, korzystając z aplikacji Mój komputer. Zmienia rozmiar okna programów. Zmienia położenie okna programu, dialogowego i komunikatu na ekranie. Przełącza się między uruchomionymi aplikacjami przy pomocy ich przycisków znajdujących się na pasku zadań. Charakteryzuje funkcje systemu operacyjnego. q Prawidłowo reaguje na „zawieszenie się” komputera. q q q q q q q Zakłada folder z poziomu aplikacji użytkowej. q Zapisuje pliki na dysku we wskazanym folderze. q Umiejętności Wyjaśnia znaczenie poprawnego zamykania systemu. Wiadomości Rozróżnia okna w Windows. Wyjaśnia konieczność zapisywania wyników swojej pracy w pamięci zewnętrznej komputera. q Wyjaśnia różnice między poleceniem Zapisz, a Zapisz jako. q Opisuje wygląd paska zadań i wyjaśnia jego rolę. Wyjaśnia na czym polega wielozadaniowość systemu Windows. q Wyróżnia pliki wykonywalne. q q q q Osiągnięcia ucznia 14 Wykraczające (K + P + R + D) + W ocena celująca Wymagania Wykraczające poza program, np.: q Ocenia różnice pracy w systemach DOS i Windows. q Instaluje i uruchamia programy komputerowe. q Instaluje nowe urządzenia w systemie. Prawidłowo reaguje na pojawiające się w programie komunikaty. q Uruchamia program, korzystając z polecenia URUCHOM w menu START. q Tworzy na Pulpicie skrót dysku, dokumentu, folderu oraz zmienia jego nazwę. q Porządkuje ikony na Pulpicie według własnego wyboru. q Umiejętności Wiadomości Wykraczające poza program, np.: q Omawia znaczenie odpowiedzialnych i etycznych zachowań wszystkich użytkowników systemów informatycznych. Ocenia popularne systemy operacyjne użyq wane na komputerach typu PC pod kątem ich obsługi, łatwości pracy użytkownika i wymagań sprzętowych. Osiągnięcia ucznia 15 Podstawowe K+P ocena dostateczna Konieczne K ocena dopuszczająca Wymagania Umiejętności q q q q q q q q Określa zastosowanie plików i folderów. Przegląda zasoby komputera w oknie Eksploratora Windows. Porusza się po strukturze folderów. Tworzy strukturę folderów wg wskazówek nauczyciela. Wyszukuje z pomocą nauczyciela pliki oraz foldery. Usuwa z pamięci zewnętrznej komputera niepotrzebne pliki i foldery. Odzyskuje usunięte pliki i foldery. Opróżnia Kosz. Wiadomości Wyjaśnia pojęcia: plik, nazwa pliku, folder, struktura folderów, folder otwarty, folder zamknięty, Kosz. q Wyjaśnia potrzebę tworzenia folderów i porządkowania plików na dysku. q Omawia zasady porządkowania prac na dysku. q Wskazuje foldery otwarte i zamknięte. q Osiągnięcia ucznia Zakłada folder. q Otwiera i zamyka okno folderu. q Kopiuje plik lub folder do wskazanego miejsca na dysku wg wskazówek nauczyciela. q Usuwa wskazany plik lub folder. q 3. Porządkowanie prac 16 Wykraczające poza program, np.: q Wyszukuje dowolny plik, grupę plików lub folder za pomocą polecenia ZNAJDŹ z menu START. q Korzysta z narzędzi systemowych: defragmentatora dysków, scandisku. Wykraczające (K + P + R + D) + W ocena celująca Zmienia nazwy plików i folderów. Wyszukuje pliki na podstawie ścieżki dostępu. Przegląda zawartość folderów w różnych widokach. Projektuje i tworzy strukturę folderów według własnych potrzeb. Porządkuje pliki i foldery na dysku. Przegląda zawartość Kosza i usuwa z niego pojedyncze obiekty. Wybiera optymalną metodę do kopiowania, przenoszenia i usuwania plików lub folderów. q Odczytuje właściwości pliku lub folderu. q q q q q q q Umiejętności Wiadomości Rozróżnia rodzaje plików na podstawie rozszerzenia ich nazwy. Wykraczające poza program, np.: q Wyjaśnia, na czym polega skojarzenie aplikacji z nadawanym przez nią rozszerzeniem. q Wyjaśnia różnice między kopiowaniem, a przenoszeniem plików i folderów. q Omawia rolę Schowka podczas operacji kopiowania. q Osiągnięcia ucznia Dopełniające (K + P + R) + D ocena bardzo dobra Rozszerzające (K + P) + R ocena dobra Wymagania 17 Podstawowe K+P ocena dostateczna Konieczne K ocena dopuszczająca Wymagania q q q q q q q q q Umiejętności Rysuje proste elementy graficzne, prawidłowo dobierając z PRZYBORNIKA narzędzie i jego cechy. Wiadomości q Objaśnia podstawowe możliwości programu graficznego. Omawia przeznaczenie edytora grafiki. q Nazywa i wskazuje elementy okna edytora grafiki. q Nazywa narzędzia edytora na podstawie ich ikon. q Osiągnięcia ucznia Uruchamia edytor grafiki. Rysuje proste elementy graficzne i figury geometryczne, korzystając z elementarnych narzędzi edytora grafiki. Wypełnia kolorem zamknięte obszary rysunku. Zaznacza fragment rysunku i przenosi go w inne miejsce na tym samym rysunku. Zapisuje rysunek na dysku w proponowanym przez program formacie. Otwiera istniejące pliki graficzne wg wskazówek nauczyciela. Drukuje z pomocą nauczyciela wykonane przez siebie rysunki. Prawidłowo kończy pracę z edytorem. 4. Rysowanie w edytorze grafiki 18 Rozszerzające (K + P) + R ocena dobra Wymagania Wyjaśnia funkcję i zasadę działania podstawowych narzędzi graficznych. q Wyjaśnia rolę Schowka podczas operacji kopiowania. q Wyjaśnia pojęcia: pasek menu, przybornik, paleta kolorów, pole koloru, pole grubości linii, kolor pierwszoplanowy, kolor drugoplanowy. q Rozróżnia elementarne narzędzia graficzne. q Operuje kolorem pierwszo i drugoplanowym. Cofa i przywraca wykonane czynności. Wykonuje proste rysunki wg określonego wzoru. Kopiuje, wycina i wkleja fragmenty rysunku, korzystając ze Schowka. Dokonuje korekty popełnionych błędów, wykorzystując LUPĘ. Korzysta z podglądu wydruku. Drukuje przygotowane prace bez zmiany ustawień. Ustala atrybuty rysunku. q Przeprowadza transformację obiektu (np. obraca, pochyla, tworzy lustrzane odbicie). q Wypełnia gotowe elementy, pobierając kolor z rysunku. q Rysuje koła, okręgi, kwadraty, linie poziome, pionowe oraz linie pod kątem 450, wykorzystując klawisz SHIFT. q q q q q q q q Wiadomości Umiejętności Osiągnięcia ucznia 19 Dopełniające (K + P + R) + D ocena bardzo dobra Wymagania Wstawia do tworzonego dokumentu rysunki z pliku. q Nadaje obiektowi wrażenie głębi, dodając do niego cień. q Modyfikuje barwy w palecie kolorów. q Planuje i wykonuje prace graficzne na zadany temat z wykorzystaniem narzędzi i funkcji poznanego edytora, zwracając uwagę na estetykę i przejrzystość tworzonego obrazu. q Dołącza napisy do rysunku w wybranym miejscu, dobierając kolor napisu i tła. q Ustala atrybuty rysunku. q Tworzy dokument zawierający wiele elementów graficznych i tekstowych, np. plakat. q Dobiera parametry drukowania: orientację strony, liczbę kopii, zakres stron. q Umiejętności Wiadomości Wyjaśnia zasady przygotowania projektu rysunku z wykorzystaniem poznanych narzędzi. q Rozróżnia pliki graficzne na podstawie ich rozszerzeń. q Osiągnięcia ucznia 20 Konieczne K ocena dopuszczająca Wymagania Umiejętności q q Wiadomości q Omawia przeznaczenie edytora tekstu. Nazywa elementy okna edytora tekstu. q Omawia przeznaczenie klawiszy edycyjnych i nawigacyjnych. q Osiągnięcia ucznia Uruchamia edytor tekstu. Pisze tekst na podstawie wzoru z zastosowaniem małych i dużych liter oraz polskich znaków i odstępów. Umiejętności Wiadomości Wykraczające poza program, np.: q Omawia możliwości programów graficznych innych niż poznane na zajęciach. q Wyjaśnia różnice między grafiką bitmapową, a wektorową. Osiągnięcia ucznia Wykraczające poza program, np.: q Samodzielnie odkrywa możliwości wykorzystywanego edytora grafiki i stosuje je podczas pracy. q Wykorzystuje skróty klawiszowe podczas pracy z edytorem grafiki. q Dokonuje konwersji pliku graficznego z jednego formatu do drugiego. q Wykorzystuje inny od poznanego program graficzny. 5. Praca z edytorem tekstu Wykraczające (K + P + R + D) + W ocena celująca Wymagania 21 Podstawowe K+P ocena dostateczna Wymagania q q q q q q q q q q q q Pisze tekst z zachowaniem zasad edycji tekstu. Cofa wykonane operacje. Zaznacza dowolny fragment tekstu. Kopiuje, wycina i przenosi fragment tekstu w obrębie tego samego dokumentu, korzystając ze Schowka. Dokonuje operacji wyrównania tekstu, zmiany rodzaju czcionki i jej atrybutów. Porusza się po tekście przy użyciu myszy lub klawiatury. Przegląda tekst, stosując paski przewijania. Poprawia błędy w gotowym tekście, stosując klawisze do kasowania znaków. Zapisuje utworzony dokument na dysku. Otwiera wybrany dokument z dysku wg wskazówek nauczyciela. Drukuje z pomocą nauczyciela przygotowane dokumenty. Prawidłowo kończy pracę z edytorem. Umiejętności Omawia kształt wskaźnika myszy w zależności od jego położenia na ekranie. Wiadomości Omawia podstawowe możliwości edytora tekstu. q Wyjaśnia pojęcia: blok tekstowy, akapit, wiersz. q Wyjaśnia zasady kopiowania, wycinania oraz przenoszenia fragmentów tekstu za pomocą Schowka. q Nzywa i wskazuje przyciski z paska formatowania. q q Osiągnięcia ucznia 22 Dopełniające (K + P + R) + D ocena bardzo dobra Rozszerzające (K + P) + R ocena dobra Wymagania Charakteryzuje różne rodzaje wyrównania tekstu. Dzieli tekst na akapity, nadając akapitowi określony format. Stosuje w tekście wcięcia w pierwszym wierszu akapitu oraz w całym akapicie. Tworzy dokument w formie listy punktowanej. Dobiera parametry drukowania: orientację strony, liczbę kopii, zakres stron. Dobiera czcionkę i format akapitu odpowiednio do treści dokumentu. q Wyszukuje i zastępuje fragmenty tekstu. q Wstawia rysunek do tekstu. q q q q q q Ustala parametry strony: rozmiar i orientację strony oraz szerokość marginesów. q Korzysta z podglądu wydruku. q Drukuje przygotowane prace bez zmiany ustawień. q Umiejętności Wiadomości Rozróżnia najczęściej używane czcionki. q Rozróżnia pliki tekstowe na podstawie ich rozszerzeń. q Wymienia nazwy najczęściej używanych czcionek. q Wyjaśnia pojęcia: redagowanie i formatowanie tekstu. q Wyjaśnia zasady i zastosowanie wypunktowania w tekście. q Osiągnięcia ucznia 23 Konieczne K ocena dopuszczająca Wymagania Samodzielnie redaguje tekst, zwracając uwagę na jego czytelną formę oraz atrakcyjny wygląd. Umiejętności Wiadomości Omawia przeznaczenie arkusza kalkulacyjnego. q Wskazuje i nazywa elementy arkusza kalkulacyjnego. q Osiągnięcia ucznia Prawidłowo rozpoczyna i kończy pracę z arkuszem kalkulacyjnym. q Odczytuje adres zaznaczonej komórki. q Umiejętności Wiadomości Wykraczające poza program, np.: q Omawia możliwości edytorów tekstu innych niż poznane na zajęciach. Osiągnięcia ucznia Wykraczające poza program, np.: q Samodzielnie odkrywa możliwości wykorzystywanego edytora tekstu i stosuje je podczas pracy. q Umieszcza w tekście kliparty, tabelę, wykres lub inne obiekty. q Wykorzystuje inny od poznanego edytor tekstu. q 6. Arkusz kalkulacyjny Wykraczające (K + P + R + D) + W ocena celująca Wymagania 24 Podstawowe K+P ocena dostateczna Wymagania q q q q q q q q q q q q Wprowadza do komórek dane różnych typów. Określa adresy zaznaczonych obszarów komórek. Cofa i przywraca wykonane czynności. Tworzy elementarne formuły obliczeniowe, stosując cztery podstawowe działania arytmetyczne. Kopiuje zawartość komórek do wskazanego obszaru komórek. q q q q q Omawia podstawowe funkcje arkusza kalkulacyjnego. Podaje przykłady prostych formuł. Wymienia typy danych. Wymienia zalety graficznej prezentacji danych. Wymienia podstawowe typy wykresów. Wskazuje komórkę o podanym adresie. q Wymienia operacje, jakie można wykonywać na zaznaczonym obszarze komórek. Wprowadza dane do komórek arkusza. Porusza się po arkuszu posługując się myszą lub klawiaturą. Zmienia zawartość komórki. Zaznacza obszary komórek. Zapisuje utworzony arkusz na dysku. Otwiera wybrany plik z arkuszem wg wskazówek nauczyciela. Drukuje utworzony arkusz z pomocą nauczyciela. q Wiadomości Umiejętności Osiągnięcia ucznia 25 Rozszerzające (K + P) + R ocena dobra Wymagania Stosuje arkusz kalkulacyjny do wykonywania prostych obliczeń. Przedstawia dane z arkusza i wyniki obliczeń w tabeli. Dokonuje operacji wyrównania tekstu w komórkach tabeli oraz zmiany rodzaju czcionki i jej atrybutów. Tworzy z pomocą nauczyciela proste wykresy dla jednej serii danych (wykres słupkowy). Łączy wykres z arkuszem. Korzysta z podglądu wydruku. Swobodnie porusza się w obszarze roboczym arkusza kalkulacyjnego. q Zaznacza dowolną liczbę obszarów komórek nie sąsiadujących ze sobą. q Ustala wzory potrzebne do rozwiązania zadania. q Projektuje układ arkusza. q q q q q q q Umiejętności q q q q q Wiadomości Wyjaśnia pojęcia: komórka, komórka aktywna, adres komórki, obszar komórek. Podaje przykłady formuł wraz z objaśnieniem. Wyjaśnia istotę adresowania względnego. Rozróżnia typy danych. Rozróżnia elementy wykresu. Osiągnięcia ucznia 26 Dopełniające (K + P + R) + D ocena bardzo dobra Wymagania q q q q q q q q q q q q Przeprowadza analizę problemu i opracowuje odpowiedni algorytm obliczeń. Dobiera właściwy format danych. Formatuje arkusz w taki sposób, aby umieszczone w nim dane były przejrzyste i czytelne, a tabela posiadała estetyczny wygląd. Dobiera rodzaj wykresu do charakteru prezentowanych danych. Formatuje dowolne elementy wykresu. Przeprowadza analizę danych przedstawionych na wykresach. Przedstawia dane liczbowe w różnych formatach. Stosuje adresowanie względne w formułach. Formatuje tabelę i dane arkusza. Dokonuje modyfikacji i edycji danych. Opisuje i modyfikuje wykres. Dobiera parametry wydruku. Umiejętności Wiadomości Wyjaśnia celowość używania formuł oraz stosowania adresów zamiast liczb. q Wyjaśnia zasady tworzenia wykresu dla jednej serii danych. q Osiągnięcia ucznia 27 Konieczne K ocena dopuszczająca Wymagania 7. Baza danych Wykraczające (K + P + R + D) + W ocena celująca Wymagania Prawidłowo uruchamia i kończy pracę z programem obsługi baz danych. q Otwiera istniejącą bazę danych z dysku. q Umiejętności Wiadomości Podaje przykłady baz danych. q Wskazuje i nazywa elementy okna programu obsługi bazy danych. q Wiadomości Wykraczające poza program, np.: q Wskazuje podobieństwa i różnice w pracy w różnych arkuszach kalkulacyjnych. Osiągnięcia ucznia Wykraczające poza program, np.: q Samodzielnie odkrywa możliwości arkusza kalkulacyjnego i stosuje je podczas pracy. q Wykorzystuje poznane narzędzia i dostępne w arkuszu kalkulacyjnym polecenia do rozwiązywania zadań z różnych dziedzin oraz do graficznej prezentacji danych. q Wykonuje obliczenia w innym od omawianego na zajęciach arkuszu kalkulacyjnym. Umiejętności Osiągnięcia ucznia 28 Podstawowe K+P ocena dostateczna Wymagania q q q q q q q q q q Przegląda zawartość bazy danych we wskazanym przez nauczyciela widoku (formularza lub tabeli). Sortuje bazę danych wg zawartości jednego pola w ustalonym porządku. Wyszukuje informacje w bazie danych na podstawie zawartego w nich ciągu znaków. Zmienia zawartość bazy danych, wpisując nowe lub poprawiając istniejące dane w polach bazy. Zapisuje w nowym pliku zmodyfikowaną bazę danych. Tworzy z pomocą nauczyciela elementarną strukturę bazy danych. Wprowadza dane do utworzonej struktury bazy. Porusza się po tabeli bazy danych. Odczytuje informacje z wybranego rekordu. Zachowuje utworzoną bazę danych na dysku. Umiejętności Wiadomości Podaje przykłady zbiorów informacji, które można gromadzić, przechowywać i przetwarzać za pomocą komputerowych programów obsługi bazy danych. q Wskazuje i nazywa przyciski przeglądania rekordów. q Osiągnięcia ucznia 29 Dopełniające (K + P + R) + D ocena bardzo dobra Rozszerzające (K + P) + R ocena dobra Wymagania Definiuje strukturę bazy danych. Formatuje tabelę bazy danych w taki sposób, aby tabela była czytelna i posiadała estetyczny wygląd. Określa typy pól i inne ich cechy charakterystyczne. Dostosowuje sposób wyświetlania zawartości bazy danych (tabela lub formularz) w zależności od informacji, jaką chce odczytać. Wyszukuje informacje w bazie danych, korzystając z operacji sortowania rekordów. Sortuje rekordy wg dwóch pól na raz. Buduje filtr z jednym kryterium i stosuje go do wyszukiwania informacji. Projektuje bazę danych. q Buduje filtr zawierający co najmniej dwa kryteria połączone odpowiednim spójnikiem i stosuje go do wyszukiwania żądanych informacji. q q q q q q q q Umiejętności Wiadomości Wyjaśnia celowość stosowania komputerowej bazy danych. q Objaśnia sposób tworzenia filtru. q Omawia możliwości programu obsługi bazy danych. q Wyjaśnia pojęcia: rekord, numer rekordu, pole, nazwa pola, typ pola. q Wyjaśnia zasady tworzenia bazy danych. q Rozróżnia sposoby wyszukiwania informacji w bazie danych. q Osiągnięcia ucznia 30 Wykraczające (K + P + R + D) + W ocena celująca Wymagania Wykraczające poza program, np.: q Samodzielnie odkrywa możliwości wykorzystywanego programu i stosuje je w projektowaniu złożonej bazy danych. q Tworzy bazy danych zawierające elementy graficzne. q Tworzy raporty. Dobiera metodę wyszukiwania danych w zależności od rodzaju szukanych informacji. q Porównuje poznane sposoby przeglądania i wyszukiwania informacji. q Modyfikuje strukturę bazy danych. q Umiejętności Wiadomości Wykraczające poza program, np.: q Wyjaśnia zasady tworzenia i obsługi relacyjnych baz danych. Osiągnięcia ucznia 31 Rozszerzające (K + P) + R ocena dobra Podstawowe K+P ocena dostateczna Konieczne K ocena dopuszczająca Wymagania 8. Internet Przegląda informacje zgromadzone na stronach WWW, korzystając z łączy. Uruchamia wyszukiwarkę o podanym adresie. Łączy się ze wskazanym portalem. Zakłada z pomocą nauczyciela darmowe konto e-mailowe. Odbiera i odczytuje pocztę elektroniczną. Wysyła odpowiedź na otrzymany list elektroniczny. Wykorzystuje funkcje przeglądarki internetowej do przeglądania stron WWW. q Obsługuje wskazaną wyszukiwarkę internetową. q q q q q q q Łączy i rozłącza się z Internetem. q Otwiera w przeglądarce stronę WWW o podanym adresie. q Przegląda informacje na otwartej stronie WWW, korzystając z pasków przewijania. q Umiejętności Wiadomości q Omawia budowę strony WWW i rozróżnia jej elementy. Wyjaśnia pojęcia: Internet, sieć WWW, strona WWW. q Wymienia nazwy najpopularniejszych polskich portali oraz nazwy wyszukiwarek. q Wymienia narzędzia służące do wyszukiwania informacji w Internecie. q Wymienia wady i zalety poczty elektronicznej. q Omawia przeznaczenie Internetu. q Wskazuje i nazywa elementy okna przeglądarki internetowej. q Osiągnięcia ucznia 32 Korzysta z różnych narzędzi służących do wyszukiwania informacji w Internecie. q Dobiera narzędzia wyszukiwawcze w zależności od rodzaju szukanych informacji. q Zapisuje w plikach informacje pobrane z Internetu. q Przesyła e-maila z załącznikiem. Wykraczające poza program, np.: q Korzysta z różnych przeglądarek i wyszukiwarek internetowych. q Ocenia skuteczność różnych sposobów wyszukiwania informacji w Internecie. q Tworzy własną stronę WWW. q Konfiguruje program do obsługi poczty. Wykraczające (K + P + R + D) + W ocena celująca q Wyszukuje w Internecie informacje na zadany temat. q Redaguje i wysyła list elektroniczny. q Korzysta z katalogów stron WWW. q Umiejętności Wiadomości Wykraczające poza program, np.: q Wyjaśnia zasady projektowania i tworzenia stron WWW w języku HTML. q Omawia sieć lokalną LAN oraz sieć rozległą WAN. Rozróżnia narzędzia służące do wyszukiwania informacji w Internecie. q Wyjaśnia zasadę działania poczty elektronicznej. q Wyjaśnia pojęcia: przeglądarka internetowa, wyszukiwarka internetowa, katalog stron WWW, portal. q Rozróżnia adres strony internetowej i adres e-mail. q Osiągnięcia ucznia Dopełniające (K + P + R) + D ocena bardzo dobra Wymagania 33 komórek 1.2. Zaznaczanie obszaru 1.1. Budowa arkusza kalkulacyjnego 1. Arkusz kalkulacyjny Temat lekcji II Plan Pracy q Poznają sposoby zaznaczania dowolnych obszarów komórek; Poznają podstawowe pojęcia związane z arkuszem kalkulacyjnym; omawiają budowę i zastosowanie q arkusza kalkulacyjnego; omawiają wygląd wskaźnika myszy q w zależności od jego położenia w oknie arkusza; q poruszają się po arkuszu kalkulacyjnym, posługując się myszą lub klawiaturą. q Procedury osiągania celów Czynności uczniów q wymieniają operacje, jakie można Wymagania podstawowe: q rozróżniają elementy programu i arkusza; q wyjaśniają pojęcia związane z arkuszem kalkulacyjnym; swobodnie poruszają się w obszarze q roboczym arkusza kalkulacyjnego. Wymagania ponadpodstawowe: q nazywają elementy okna programu (np. pasek menu, pasek narzędzi); q nazywają elementy arkusza kalkulacyjnego (np. komórka, komórka aktywna, adres komórki, pasek formuły); poruszają się po komórkach arkusza q za pomocą myszy lub korzystając z klawiatury. Wymagania podstawowe: Osiągnięcia uczniów 34 1.3. Wprowadzanie danych i formuł do arkusza Temat lekcji q q q q q Poznają typy danych, jakie można wprowadzać do komórek arkusza; poznają zasady wprowadzania danych do komórek arkusza; kasują i zmieniają wartości w komórkach; poznają definicję formuły; analizują zasady tworzenia prostych formuł; omawiają wygląd zaznaczonego obszaru komórek; q analizują adresy zaznaczonych obszarów komórek; q ćwiczą zaznaczanie dowolnych obszarów komórek. q Procedury osiągania celów Czynności uczniów q q wymieniają typy danych; wprowadzają dane do komórek arkusza; q podają przykłady prostych formuł; q stosują arkusz kalkulacyjny do wykonywania prostych obliczeń; q zapisują utworzone dokumenty w arkuszu kalkulacyjnym na dysku. Wymagania podstawowe: q zaznaczają obszary komórek o podanych adresach, posługując się myszą lub klawiaturą; q zaznaczają dowolną liczbę obszarów nie sąsiadujących ze sobą. Wymagania ponadpodstawowe: wykonywać na zaznaczonym obszarze komórek; q określają adresy zaznaczonych obszarów komórek; q zaznaczają obszary komórek, posługując się myszą. Osiągnięcia uczniów 35 1.4. Kopiowanie formuł Temat lekcji Poznają sposoby kopiowania zawartości komórek arkusza w tym kopiowania formuł; q omawiają zalety stosowania adresowania względnego w formułach; q wykonują ćwiczenia kształcące umiejętność kopiowania formuły, np. obliczają drugie potęgi kolejnych liczb naturalnych za pomocą jednej formuły wielokrotnie kopiowanej. q tworzą proste formuły; q wykonują obliczenia w arkuszu; q zachowują wyniki obliczeń w pamięci zewnętrznej komputera. q Procedury osiągania celów Czynności uczniów rozróżniają typy danych; dokonują modyfikacji i edycji danych; podają przykłady formuł wraz z ich objaśnieniem; odwołują się do zawartości komórek, stosując różne wzory; uzasadniają celowość używania formuł i stosowania adresów zamiast liczb. q stosują adresy względne; Wymagania ponadpodstawowe: q kopiują zawartość komórki do wskazanego obszaru komórek; określają podobieństwa między q operacjami na blokach w edytorze grafiki i edytorze tekstu, a operacjami na blokach komórek w arkuszu; stosują kopiowanie formuł podczas q wykonywania obliczeń. Wymagania podstawowe: q q q q q Wymagania ponadpodstawowe: Osiągnięcia uczniów 36 Poznają polecenia umożliwiające formatowanie tabeli arkusza; tworzą kolorowe obramowania q dookoła poszczególnych komórek; wypełniają kolorem poszczególne q komórki arkusza; 1.6. Formatowanie tabeli arkusza q Poznają formaty danych zawartych w komórkach arkusza; q omawiają sposób wyrównania danych wyświetlanych w komórkach arkusza; zmieniają atrybuty czcionek, za q pomocą których są prezentowane teksty i liczby; q formatują komórki arkusza wg zawartych w nich typów danych. q Procedury osiągania celów Czynności uczniów 1.5. Formatowanie danych Temat lekcji wymieniają typy danych; formatują dane, zmieniając rodzaj, wielkość oraz inne atrybuty czcionki. q przedstawiają w tabeli dane zawarte w arkuszu; q ustalają obramowanie tabeli i tło komórek; q zmieniają szerokość kolumny i wysokość wiersza; Wymagania podstawowe: q q rozróżniają typy danych; przedstawiają dane w różnych formatach; q dokonują modyfikacji i edycji danych. Wymagania ponadpodstawowe: q q Wymagania podstawowe: wypełniają arkusz formułami przez kopiowanie zawartości komórek; q wyjaśniają istotę adresowania względnego. q Osiągnięcia uczniów 37 1.7. Zastosowanie arkusza do rozwiązywania zadań Temat lekcji q q q q q Tworzą tabelę z opisami kolumn i wierszy; wprowadzają dane; zapisują rozwiązania prostych zadań obliczeniowych za pomocą formuł; formatują dane i tabelę arkusza; zapisują arkusz na dysku. zmieniają wymiary komórki; q wykonują ćwiczenia kształcące umiejętność formatowania komórek arkusza. q Procedury osiągania celów Czynności uczniów formatują tabelę, korzystając z polecenia AUTOFORMATOWANIE. rozwiązują w arkuszu kalkulacyjnym proste zadania obliczeniowe. q przeprowadzają analizę problemu i opracowują odpowiedni algorytm obliczeń; q ustalają wzory potrzebne do rozwiązania zadania; q projektują układ arkusza; q rozwiązują samodzielnie zadania o zwiększonym stopniu trudności. Wymagania ponadpodstawowe: q Wymagania podstawowe: q uzasadniają celowość formatowania tabeli; q formatują arkusz w taki sposób, aby umieszczone w nim dane były czytelne, a tabela była przejrzysta i posiadała estetyczny wygląd. Wymagania ponadpodstawowe: q Osiągnięcia uczniów 38 1.8. Prezentacja danych z arkusza w postaci wykresu Temat lekcji q q q q q Poznają typy wykresów; poznają zasady tworzenia wykresu dla jednej serii danych; omawiają etapy tworzenia wykresu za pomocą Kreatora; prezentują dane z arkusza w postaci wykresów; modyfikują wykres. Procedury osiągania celów Czynności uczniów q wymieniają zalety graficznej prezentacji danych; q podają przykłady zastosowania wykresu w arkuszu kalkulacyjnym; q wymieniają podstawowe typy wykresów; q tworzą proste wykresy dla jednej serii danych; q nazywają elementy wykresu; q opisują wykres; q łączą wykres z arkuszem. Wymagania ponadpodstawowe: q projektują arkusz i tworzą graficzną ilustrację danych; q dobierają typ wykresu do rodzaju danych; q formatują dowolne elementy wykresu; q uzupełniają i modyfikują wykres. Wymagania podstawowe: Osiągnięcia uczniów 39 Poznają etapy tworzenia bazy danych; q tworzą proste bazy danych; q formatują tabelę bazy danych; q zapisują bazę danych na dysku. 2.2. Tworzenie bazy danych q Omawiają przykłady baz danych wybrane z życia; q poznają funkcje programów obsługi komputerowych baz danych; q poznają podstawowe pojęcia i zastosowanie komputerowych baz danych. q Procedury osiągania celów Czynności uczniów 2.1. Czym jest baza danych? 2. Baza danych Temat lekcji q tworzą prostą strukturę bazy danych; q nadają estetyczny wygląd strukturze bazy danych; Wymagania podstawowe: q uzasadniają celowość stosowania komputerowych baz danych; wyjaśniają pojęcia: pole, rekord, typ q pola. Wymagania ponadpodstawowe: q podają definicję bazy danych; q podają przykłady zbiorów informacji, które można gromadzić, przechowywać i przetwarzać za pomocą komputerowych programów obsługi bazy danych; q wskazują pola i rekordy w przykładowych bazach danych. Wymagania podstawowe: Osiągnięcia uczniów 40 2.3. Prezentacja informacji za pomocą formularza Temat lekcji Prezentują informacje zawarte w bazie danych za pomocą formularza i tabeli; q poznają polecenia i przyciski służące do przełączania pomiędzy widokami tabeli i formularza; korzystają z przycisków przeglądaq nia rekordów w celu wyświetlania kolejnych rekordów w formularzu. q Procedury osiągania celów Czynności uczniów planują zawartość bazy danych; określają typy pól i inne ich cechy charakterystyczne. q rozróżniają przyciski zmiany widoku bazy danych; q rozróżniają przyciski przeglądania rekordów w widoku formularza. Wymagania ponadpodstawowe: q wskazują przyciski zmiany widoku bazy danych; q nazywają przyciski przeglądania rekordów w widoku formularza; q przeglądają i wyszukują informacje zgromadzone w bazach danych. Wymagania podstawowe: q q Wymagania ponadpodstawowe: wprowadzają informacje do utworzonej struktury; q zachowują utworzoną bazę danych na dysku. q Osiągnięcia uczniów 41 Poznają dwa podstawowe sposoby wyszukiwania informacji w komputerowych bazach danych; q wyszukują rekordy zawierające ten sam ciąg znaków, korzystając z polecenia ZNAJDŹ; q tworzą filtr i stosują go do wyszukiwania w bazie rekordów, które spełniają określone kryteria; 2.5. Wyszukiwanie informacji q Otwierają istniejącą na dysku bazę danych; q określają pola bazy danych, według których mają być posortowane dane; q ustalają porządek sortowania; q wykonują operację sortowania, korzystając z polecenia POSORTUJ REKORDY. q Procedury osiągania celów Czynności uczniów 2.4. Porządkowanie informacji w bazie danych Temat lekcji sortują dane według zawartości wybranego pola w określonym porządku. q dobierają metodę wyszukiwania danych w zależności od rodzaju szukanych informacji; Wymagania ponadpodstawowe: q wyszukują rekordy zawierające określony tekst; q wyszukują rekordy na podstawie filtru zawierającego jedno kryterium wyszukiwania informacji. Wymagania podstawowe: q wyszukują żądane informacje w bazie, korzystając z operacji sortowania rekordów; q sortują rekordy według zawartości dwóch pól na raz; q porządkują dane według ustalonego kryterium. Wymagania ponadpodstawowe: q Wymagania podstawowe: Osiągnięcia uczniów 42 - przeglądanie stron WWW 3.1. Wprowadzenie do Internetu 3. Internet 2.6. Modyfikowanie bazy danych Temat lekcji zapisują zmodyfikowaną bazę danych na dysku. Poznają pojęcia: Internet, sieć WWW, strona WWW, witryna WWW, adres strony WWW, serwer, przeglądarka internetowa; q łączą się z Internetem; q poznają przykładowe adresy stron WWW; q Wprowadzają i modyfikują dane w utworzonych bazach; dodają i usuwają pola; q q dodają i usuwają rekordy. q q Procedury osiągania celów Czynności uczniów modyfikują strukturę bazy danych. q wyjaśniają czym jest Internet, sieć WWW, strona WWW; q wymieniają podstawowe usługi internetowe; q uruchamiają przeglądarkę; q łączą się ze stroną WWW o podanym adresie; Wymagania podstawowe: q Wymagania ponadpodstawowe: q dodają nowe informacje do utworzonej bazy danych; q usuwają zbędne dane z bazy. Wymagania podstawowe: wyszukują rekordy spełniające określone warunki; q definiują filtr zawierający co najmniej dwa kryteria i stosują go do wyszukiwania informacji. q Osiągnięcia uczniów 43 3.2. Wyszukiwanie informacji w Internecie Temat lekcji q q q q q q q q q q q q Poznają narzędzia służące do poszukiwania informacji; poznają adresy najpopularniejszych polskich portali; omawiają przeznaczenie wyszukiwarki i katalogów stron WWW; uruchamiają wyszukiwarkę; poznają zasady korzystania z wyszukiwarki; poznają zasady korzystania z katalogów stron WWW; wyszukują w Internecie informacje na zadany temat; otwierają w przeglądarce stronę WWW o podanym adresie; poznają budowę strony WWW; poznają zasadę działania łączy; przeglądają informacje zawarte na stronach WWW; rozłączają się z Internetem. Procedury osiągania celów Czynności uczniów przeglądają strony WWW. q q q q q q wymieniają narzędzia służące do poszukiwania informacji w Internecie; potrafią połączyć się z portalem; potrafią uruchomić wyszukiwarkę; korzystają z katalogów stron WWW oraz serwisów tematycznych; potrafią wyszukać w Internecie informacje na zadany temat; potrafią wykorzystać informacje zgromadzone na stronach WWW do opracowania notatki w edytorze tekstu na zadany temat. Wymagania podstawowe: q korzystają z różnych przeglądarek internetowych; q znają budowę strony WWW i rozróżniają jej elementy; q potrafią wykorzystać funkcje przeglądarki do przeglądania stron WWW. Wymagania ponadpodstawowe: q Osiągnięcia uczniów 44 Temat lekcji q sporządzają notatki na zadany temat w oparciu o informacje pobrane z Internetu. Procedury osiągania celów Czynności uczniów q q q q q q q q wyjaśniają pojęcia: wyszukiwarka internetowa, katalog stron WWW, portal; rozróżniają narzędzia służące do poszukiwania informacji w Internecie; korzystają z różnych narzędzi służących do wyszukiwania informacji; korzystają z różnych wyszukiwarek internetowych; obsługują wyszukiwarkę internetową; samodzielnie wyszukują w Internecie informacje na określony temat, korzystając z różnych źródeł; gromadzą informacje pobrane z Internetu; potrafią zapisać w plikach informacje pobrane z Internetu. Wymagania ponadpodstawowe: Osiągnięcia uczniów 45 3.3. Poczta elektroniczna Temat lekcji q q q q q q q Poznają działanie poczty elektronicznej; omawiają typy kont oferowanych przez wybrany portal; omawiają budowę adresu e-mail; poznają zasady korzystania z konta pocztowego; zakładają darmowe konto e-mailowe na serwerze pocztowym w wybranym portalu; wykonują ćwiczenia kształcące umiejętność odbierania elektronicznych listów oraz redagowania i wysyłania nowych wiadomości z poziomu stron WWW; porządkują informacje pocztowe zgromadzone na swoim komputerze. Procedury osiągania celów Czynności uczniów wymieniają wady i zalety komunikowania się przy pomocy poczty elektronicznej; potrafią założyć darmowe prywatne konto pocztowe; znają i przestrzegają regulaminu użytkowania konta pocztowego; sprawdzają zawartość swojej skrzynki odbiorczej; odbierają i odczytują wiadomości; wysyłają odpowiedź do nadawcy otrzymanego listu elektronicznego. q wyjaśniają pojęcia: poczta elektroniczna, serwer pocztowy, adres e-mail; q rozróżniają elementy strony serwera pocztowego wybranego portalu; q redagują i wysyłają listy pocztą elektroniczną; q przesyłają e-maila z załącznikiem. Wymagania ponadpodstawowe: q q q q q q Wymagania podstawowe: Osiągnięcia uczniów III Testy Komputer w życiu człowieka 1. Bez którego elementu komputer nie będzie działać? a) bez karty dźwiękowej, b) bez drukarki, c) bez procesora, d) bez myszki. 2. Procesor to: a) układ elektroniczny zainstalowany na płycie głównej komputera organizujący i nadzorujący pracę systemu - „serce komputera”, b) element komputera umożliwiający wykonywanie obliczeń, c) urządzenie wejściowe komputera, d) przenośny komputer. 3. Pamięć RAM to pamięć: a) zewnętrzna komputera, b) przeznaczona tylko do odczytu informacji, c) przeznaczona tylko do zapisu danych, d) operacyjna o dostępie swobodnym. 4. Po wyłączeniu komputera zostaje skasowana zawartość: a) dysku twardego, b) pamięci RAM, c) dyskietki, d) pamięci zewnętrznej. 5. Dyskietka i płyta CD-ROM to rodzaj: a) pamięci wewnętrznej, b) pamięci operacyjnej, c) pamięci zewnętrznej, d) ulotnej pamięci zewnętrznej. 46 6. Dyskietka ma pojemność: a) 1,44 MB, b) 1,44 kB, c) 1,44 B, d) około 2 MB. 7. 1 kilobajt równa się: a) 1000 bajtów, b) 500 bajtów, c) 100 megabajtów, d) 1024 bajtów. 8. Drukarka jest to: a) urządzenie do przetwarzania dźwięku, b) urządzenie umożliwiające przenoszenie wyników pracy użytkownika komputera na papier, c) rodzaj pamięci zewnętrznej, d) urządzenie wejściowe komputera. 9. Skaner jest to: a) część jednostki centralnej, b) urządzenie służące do obliczania wartości liczbowych, c) urządzenie służące do wprowadzania do pamięci komputera dowolnego obrazu, d) „serce komputera”. 10. Które z poniższych zdań jest prawdziwe? a) pamięć RAM to pamięć zewnętrzna komputera, b) skaner jest niezbędnym elementem zestawu komputerowego, c) klawiatura jest zewnętrznym urządzeniem wyjściowym, d) bardzo wysoką jakość wydruku można uzyskać z drukarki laserowej. 47 System operacyjny 1. System operacyjny to program: a) obsługujący wyłącznie klawiaturę i monitor, b) wykonujący skomplikowane obliczenia, c) zarządzający i nadzorujący pracę komputera, d) zarządzający wyłącznie pracą urządzeń wyjścia. 2. System Windows 98 jest: a) systemem operacyjnym, b) edytorem tekstu, c) programem graficznym, d) programem obsługi baz danych. 3. Ikona to: a) zbiór informacji zapisanych i przechowywanych na dysku, b) edytor tekstu dostarczany wraz z systemem Windows, c) program umożliwiający przeglądanie zasobów komputera, d) mały obrazek symbolizujący element środowiska Windows. 4. Program można bezpośrednio uruchomić z dysku przy pomocy: a) menu START, b) ikony KOSZ, c) pliku tekstowego o rozszerzeniu .txt, d) dowolnego pliku graficznego. 5. Skrót do programu tworzony jest, aby: a) ominąć hasło wejścia do programu, b) odczytać ścieżkę dostępu do pliku uruchamiającego program, c) szybko dotrzeć do często używanego programu, d) bezpiecznie zamknąć program. 48 6. Ikona aktywnej zminimalizowanej aplikacji znajduje się: a) w folderze MÓJ KOMPUTER, b) na pasku zadań, c) w dowolnym folderze, d) w menu START. 7. Usunięty z dysku plik lub folder jest: a) umieszczany w KOSZU, skąd można go odzyskać, b) zawsze bezpowrotnie tracony, c) przechowywany w pamięci operacyjnej, d) umieszczany w folderze wskazanym przez użytkownika. 8. Okno komunikatów to okno, w którym: a) użytkownik przekazuje systemowi dodatkowe informacje niezbędne do wykonania polecenia, b) system informuje użytkownika o wykonywanych operacjach, c) znajduje się program uruchomiony w środowisku Windows, d) umieszczone są przyciski reprezentujące wszystkie uruchomione aplikacje. 9. Które zdanie jest prawdziwe? a) przyciski: , zamykają okno bieżącej aplikacji, b) przycisk zwija do przycisku na pasku zadań, a okno bieżącej aplikacji, c) przycisk zamyka, a okno bieżącej aplikacji, d) przycisk okna. zmniejsza, a zamyka zwija do przycisku na pasku zadań zwiększa rozmiary bieżącego 10. Polecenie ZAMKNIJ SYSTEM z menu START należy wykonać: a) przed uruchomieniem kolejnej aplikacji, b) po opróżnieniu KOSZA, c) po skorzystaniu z systemu pomocy, d) zawsze przed wyłączeniem komputera. 49 Porządkowanie prac 1. Który z plików jest plikiem graficznym? a) Dom.exe, b) Dom.txt, c) Dom.bmp, d) Dom.wav. 2. Która z ikon symbolizuje folder otwarty? a) , b) c) d) , , . 3. EKSPLORATOR WINDOWS umożliwia: a) przełączanie się między aktywnymi aplikacjami, b) bezpieczne zamknięcie systemu, c) przeglądanie zasobów komputera, d) tworzenie dokumentów tekstowych. 4. Przy pomocy aplikacji MÓJ KOMPUTER: a) można utworzyć tylko jeden nowy folder, b) nie można utworzyć nowych folderów, c) można utworzyć dowolną liczbę nowych folderów, d) można utworzyć nowe foldery tylko podczas instalacji nowej aplikacji. 5. Która z poniższych struktur jest ścieżką dostępu do zbioru Teksty? a) C:Moje prace,Teksty, b) C:\Moje prace\Teksty, c) C:\Teksty\Moje prace, d) C:Teksty,Moje prace. 50 6. Aby umieścić kopię zapasową pliku w innym folderze należy: a) skopiować plik i wkleić go do tego samego folderu, b) zmienić nazwę pliku, c) wyciąć plik i wkleić go do innego folderu, d) skopiować plik i wkleić go do innego folderu. 7. Schowek jest to: a) program na stałe zainstalowany w komputerze, b) część pamięci operacyjnej służącej do przechowywania skopiowanych lub wyciętych danych, c) edytor tekstu, d) program graficzny. 8. Operacja przenoszenia pliku do innego folderu polega na: a) usunięciu pliku z dotychczasowego położenia i umieszczeniu go w innym folderze, b) skopiowaniu pliku i wklejeniu go do innego folderu, c) zmianie nazwy pliku, d) usunięciu pliku. 9. Aby wykonać wierną kopię dyskietki należy użyć polecenia: a) OTWÓRZ, b) EKSPLORUJ, c) FORMATUJ, d) KOPIUJ DYSK. 10. W wyniku operacji opróżniania KOSZA wszystkie obiekty w nim umieszczone są: a) bezpowrotnie usunięte z dysku, b) przenoszone do folderu wskazanego przez użytkownika, c) przechowywane w pamięci operacyjnej, d) przenoszone do specjalnego folderu. 51 Edytor grafiki Paint 1. Edytor grafiki to program służący do: a) tworzenia grafiki komputerowej, b) przechowywania informacji o znajomych, c) pisania listów oraz pism urzędowych, d) wykonywania obliczeń. 2. Narzędzia graficzne są zgromadzone: a) na pasku menu, b) w obszarze roboczym okna edytora, c) w przyborniku, d) w palecie kolorów. 3. Do rysowania linii odręcznej służy narzędzie: a) wyłącznie Ołówek, b) Ołówek i Pędzel, c) Krzywa, d) Linia. 4. Korzystając z narzędzia Lupa, można powiększyć rysunek: a) dwukrotnie, b) trzykrotnie, c) czterokrotnie, d) pięciokrotnie. 5. Przedstawiona ikona symbolizuje narzędzie do rysowania: a) linii prostych, b) linii ukośnych, c) figur geometrycznych, d) krzywych. 52 6. Aby narysować prostokąt bez wypełnienia należy: a) skorzystać z narzędzia Prostokąt i wybrać z listy pierwszy styl wypełnienia , b) skorzystać z narzędzia Prostokąt i wybrać z listy drugi styl wypełnienia , c) skorzystać z narzędzia Prostokąt i wybrać z listy trzeci styl wypełnienia , d) skorzystać z narzędzia Prostokąt nie wybierając stylu wypełnienia. 7. Ikona symbolizuje narzędzie do: a) rysowania figur geometrycznych, b) rysowania linii prostych, c) wypełniania kolorem zamkniętych obszarów rysunku, d) wprowadzania napisów na rysunku. 8. Którą spośród wymienionych czynności należy wykonać jako pierwszą podczas kopiowania rysunku? a) z menu EDYCJA wybrać polecenie KOPIUJ, b) zaznaczyć rysunek przeznaczony do skopiowania, c) przesunąć rysunek w wybrane miejsce obszaru roboczego, d) z menu EDYCJA wybrać polecenie WKLEJ. 9. Wybierając z menu OBRAZ polecenie ROZCIĄGNIJ/POCHYL, można: a) zmienić rozmiary rysunku o określony procent, b) obrócić rysunek o określony kąt, c) uzyskać lustrzane odbicie rysunku w poziomie, d) uzyskać lustrzane odbicie rysunku w pionie. 10. Program Paint pozwala na zapis dokumentu w formacie: a) cdr, b) txt, c) pdf, d) bmp. 53 Edytor tekstu WordPad 1. Edytor tekstu to program służący do: a) tworzenia grafiki komputerowej, b) tworzenia rysunków technicznych i pisma technicznego, c) redagowania listów, pism, ulotek, d) wykonywania obliczeń. 2. Które zdanie jest prawdziwe? Klawisz ENTER służy w edytorze tekstu do: a) zakończenia wiersza, b) zapisania zmian w dokumencie, c) wyrównywania tekstu w wierszu, d) rozpoczęcia nowego akapitu. 3. Klawisz DELETE pozwala: a) skasować znak z prawej strony kursora, b) skasować znak z lewej strony kursora, c) skasować wyraz, d) skasować wiersz. 4. Formatowanie tekstu wiąże się z: a) założeniem folderu na dysku, b) kopiowaniem wybranego fragmentu tekstu, c) usuwaniem wybranego fragmentu tekstu, d) nadawaniem tekstowi odpowiedniej formy i wyglądu. 5. W edytorze tekstu narzędzia do zmiany rozmiaru, stylu i koloru czcionki znajdują się w menu: a) PLIK, b) FORMAT, c) EDYCJA, d) WIDOK. 54 6. Jakiego stylu czcionki należy użyć do napisania tekstu pochylonego? a) normalnego, b) kursywy, c) pogrubionego, d) podkreślonego. 7. Aby wyrównać tekst do lewego marginesu należy skorzystać z przycisku znajdującego się na pasku formatowania: a) , b) , c) , d) . 8. Aby uzyskać wcięcie pierwszego wiersza akapitu należy: a) przenieś tekst za pomocą myszy, b) użyć klawisza DELETE, c) skorzystać z polecenia AKAPIT z menu FORMAT, d) użyć SPACJI. 9. Linijka służy do: a) ustalania wielkości rysunku, b) ustawiania wcięć tekstu, c) tworzenia tabeli, d) formatowania czcionki. 10. Przycisk znajdujący się na pasku formatowania umożliwia: a) tworzenie listy punktów, b) wyrównanie tekstu do prawego marginesu, c) wyjustowanie tekstu, d) zmianę stylu czcionki. 55 Arkusz kalkulacyjny 1. Arkusz kalkulacyjny to program służący do: a) gromadzenia i przetwarzania informacji, b) wykonywania obliczeń i sporządzania wykresów, c) redagowania dokumentów tekstowych, d) redagowania dokumentów tekstowych i graficznych. 2. Najmniejszym elementem arkusza, do którego są wprowadzane dane jest: a) tabela, b) wiersz, c) kolumna, d) komórka. 3. Kombinacja klawiszy CTRL + SPACJA zaznacza: a) obszar między aktualnie aktywną komórką a ostatnią komórką arkusza, b) kolumnę, w której umieszczona jest aktywna komórka, c) wiersz, w którym umieszczona jest aktywna komórka, d) cały arkusz. 4. Który adres komórki jest poprawny? a) F13, b) 5B, c) DA, d) 1A6. 5. Formuła jest to: a) obszar komórek o podanym adresie, b) podstawowy element arkusza kalkulacyjnego, c) wzór umożliwiający obliczanie zawartości komórki, d) wydzielone miejsce w pamięci operacyjnej. 56 6. Do komórki A1 wprowadzono liczbę 8,5. Do komórki B1 wprowadzono wyrażenie „=A1+5”. W komórce B1 arkusz wyświetli: a) A1+1, b) A1, c) 8,5+1, d) 13,5. 7. W komórce C1 znajduje się formuła obliczająca sumę liczb z komórek A1 i B1. Formuła ta ma postać: a) =A1+B1, b) A1+B1=, c) =A1:B1, d) (A1+B1). 8. Do komórki D1 arkusza kalkulacyjnego wpisano formułę =B1+C1, a następnie skopiowano ją do komórki D3. Jaką postać ma formuła w komórce D3? a) =E2+E3, b) =D2+D3, c) =B3+C3, d) =A1+B1. 9. Formatowanie arkusza kalkulacyjnego polega na: a) obliczaniu wartości komórek zawierających formułę, b) ustalaniu sposobu wyświetlania zawartości komórek, c) usuwaniu danych z komórek arkusza, d) zamianie kolejności wyświetlania kolumn i wierszy. 10. Które zdanie jest prawdziwe? a) wykres kołowy najlepiej oddaje tendencje spadkowe i wzrostowe danych, b) wykres liniowy wykorzystuje się do prezentacji danych określonych procentowo, c) wykres kołowy wykorzystuje się do prezentacji danych określonych procentowo, d) wykres słupkowy wykorzystuje się do prezentacji danych określonych procentowo. 57 Baza danych 1. Programy obsługi bazy danych służą do: a) gromadzenia, przechowywania i przetwarzania informacji, b) wykonywania skomplikowanych obliczeń, c) redagowania pism urzędowych, d) napisania wypracowania z języka polskiego. 2. Baza danych to: a) zbiór informacji o jednym obiekcie, b) wydzielone miejsce w pamięci operacyjnej przeznaczone do tymczasowego przechowywania informacji, c) uporządkowany zbiór powiązanych ze sobą informacji, d) układ elektroniczny, będący najważniejszym elementem komputera. 3. Podstawowym elementem bazy, zawierającym pełną informację o jednym obiekcie jest: a) rekord, b) fragment rekordu, c) pole, d) cała baza danych. 4. Które zdanie jest prawdziwe? a) każda baza danych zawiera taką samą liczbę rekordów, b) każde pole jest przeznaczone do zapisywania jednej informacji o obiekcie, c) w każdym rekordzie bazy danych znajduje się inna liczba pól, d) w każdym rekordzie nazwy pól są inne. 5. Sortowanie rekordów to: a) wyszukiwanie rekordów zawierających ten sam ciąg znaków, b) wyszukiwanie rekordów spełniających określone warunki, c) uporządkowanie rekordów w kolejności ich dopisywania do bazy, d) uporządkowanie wszystkich rekordów według ustalonego kryterium. 58 6. Filtrowanie rekordów polega na: a) wyszukiwaniu rekordów spełniających określone warunki, b) wyszukiwaniu rekordów zawierających ten sam ciąg znaków, c) uporządkowaniu informacji w bazie danych, d) uporządkowaniu rekordów według rozmiaru ich pól. 7. W bazie danych zawierającej informacje o dwustu uczniach biorących udział w konkursie technicznym należy wyszukać tych uczniów, którzy mieszkają w Bydgoszczy i uzyskali 50 punktów. Jaki sposób wyszukiwania informacji należy zastosować? a) przeglądanie tabeli bazy danych za pomocą pionowych i poziomych pasków przewijania, b) sortowanie rekordów, c) filtrowanie rekordów, d) wyszukiwanie rekordów zawierających ten sam ciąg znaków. 8. Twój kolega utworzył bazę danych, w której przechowuje informacje o książkach znajdujących się w jego domowej biblioteczce. Jeśli kolega zakupi nowe książki, to co będzie musiał zrobić, aby jego baza danych zawierała aktualne dane? a) zmodyfikować strukturę bazy danych, b) dodać rekordy, c) usunąć rekordy, d) zmodyfikować zawartość rekordów. 9. Jeśli kolega podaruje Tobie jedną ze swoich książek, to co będzie musiał zrobić, aby jego baza danych zawierała aktualne dane? a) dopisać nowy rekord, b) zmodyfikować strukturę bazy, c) wyszukać odpowiedni rekord i zmodyfikować jego zawartość, d) wyszukać, zaznaczyć i usunąć odpowiedni rekord. 10. Który z plików jest plikiem bazy danych? a) baza.txt, b) baza.bmp, c) baza.wdb, d) baza.cdr. 59 Internet 1. Internet to: a) program do przeglądania stron WWW, b) sieć komputerowa o zasięgu światowym, c) program graficzny, d) program umożliwiający wyszukiwanie informacji. 2. Co to jest przeglądarka internetowa? a) edytor tekstu, b) program pocztowy, c) edytor grafiki, d) program umożliwiający wyświetlanie zawartości stron WWW. 3. Który spośród adresów internetowych jest niepoprawny? a) www/microso/com, b) www.polska.pl, c) www.gazeta.pl, d) www.psy.pl. 4. Co to jest wyszukiwarka internetowa? a) bardzo popularny edytor tekstu, b) program umożliwiający odnalezienie informacji w Internecie, c) program służący do wstawiania ozdobnych tekstów, d) program multimedialny. 5. Który spośród poniższych adresów nie jest adresem wyszukiwarki internetowej? a) www.altavista.pl, b) www.szukacz.pl, c) www.google.pl, d) www.tatry.pl. 60 6. Które zdanie jest prawdziwe? a) wyszukiwarka oraz katalog stron WWW są narzędziami umożliwiającymi wyszukiwanie informacji w Internecie, b) wyszukiwarka jest to tematycznie ułożony spis stron WWW, c) katalog stron WWW jest to program służący do wyszukiwania informacji w Internecie, d) portal nie zawiera narzędzi umożliwiających wyszukiwanie informacji w Internecie. 7. Aby sprawdzić prognozę pogody najwygodniej jest posłużyć się: a) wyszukiwarką internetową, b) przeglądarką internetową, c) serwisem tematycznym wybranego portalu, d) katalogiem stron WWW. 8. Który spośród adresów nie jest adresem e-mail? a) [email protected], b) [email protected], c) [email protected], d) www.onet.pl. 9. Główną zaletą poczty elektronicznej jest: a) możliwość wysyłania listu bez adresu odbiorcy, b) szybkość, z jaką dostarczana jest przesyłka do adresata, c) możliwość wysyłania wiadomości do adresata nie posiadającego komputera, d) możliwość otrzymywania korespondencji nawet wtedy, gdy komputer nie jest podłączony do sieci Internet. 10. Informacje pobierane z Internetu są zapisywane w pamięci zewnętrznej komputera ze względu na: a) możliwość wielokrotnego wykorzystywania pobranych danych bez konieczności ponownego łączenia się z Internetem, b) bezpieczeństwo pobieranych danych, c) informację zawartą w pliku, d) zwiększenie szybkości pobierania danych. 61 IV Odpowiedzi do ćwiczeń 1. Arkusz kalkulacyjny 1.1. Budowa arkusza kalkulacyjnego 2. Uzupełnij tekst. Arkusz kalkulacyjny to program przeznaczony do wykonywania różnego rodzaju obliczeń. Zaletą arkusza jest możliwość przedstawiania danych i wyników obliczeń w postaci tabel i wykresów. Prostym i łatwym w obsłudze programem tego typu jest arkusz Microso Excel. Okno tego programu, oprócz typowych elementów dla aplikacji środowiska Windows, zawiera następujące elementy: pasek formuły, obszar roboczy z siatką, nagłówki kolumn i wierszy. Podstawowym elementem obszaru roboczego jest komórka, która powstaje na przecięciu kolumny i wiersza. Położenie każdej komórki jest określone w arkuszu za pomocą jej adresu. Komórka o adresie B6 położona jest w kolumnie B i wierszu numer 6. Adres aktywnej komórki oraz jej zawartość wyświetlana jest na pasku formuły. W arkuszu kalkulacyjnym są dwa rodzaje kursorów: kursor arkusza oraz kursor tekstowy. Kursor arkusza wskazuje aktywną komórkę. Ma on kształt pogrubionej ramki. Kursor tekstowy wskazuje miejsce wpisywania danych w komórce. 3. Adresy zaznaczonych komórek: B4, C7, E3, A8. 6. 62 1.2. Zaznaczanie obszaru komórek 1. Adresy zaznaczonych obszarów komórek: obszar 1 - A1:C5 obszar 2 - B9:C17 obszar 3 - F2:F18 obszar 4 - I2:K6 obszar 5 - H9:K9 obszar 6 - H16:J23 2. Zaznaczony obszar komórek otoczony jest ramką, a pierwsza komórka obszaru nie jest podświetlona. 3. 1.3. Wprowadzanie danych i formuł do arkusza 1. Odpowiedzi na pytania. Do komórek arkusza można wprowadzać, np. dane tekstowe, liczbowe, daty oraz formuły. W jednej komórce arkusza można umieścić tylko jedną informację, np. jedną liczbę, jedną formułę. Formuła jest to wzór określający sposób wykonywania obliczeń na danych przechowywanych w komórkach o adresach podanych w formule. 2. 63 3. Tworząc formułę należy pamiętać, aby w formule nie podawać konkretnych liczb, na których będą wykonywane działania, lecz adresy komórek, w których znajdują się te liczby. Dzięki temu zmiana liczb w komórkach, do których odwołuje się formuła, spowoduje natychmiastowe przeliczenie wartości komórki zawierającej formułę i automatyczne uaktualnienie jej wyniku. Właściwość ta pozwala na wykorzystanie utworzonej formuły do wykonywania obliczeń dla różnych danych. 5. Zmiana wartości liczbowych w komórkach D3 i D4 powoduje automatyczne przeliczenie formuły zawartej w komórce D5. Na skutek tego w komórce D5 od razu widoczny jest wynik obliczeń dla aktualnych wartości liczbowych z komórek D3 i D4. 6. Wpisanie formuły do dowolnej komórki arkusza nie spowoduje zmiany wyniku obliczenia. Wynik obliczenia będzie zawsze taki sam. Ważne są tylko adresy komórek zawartych w tej formule, muszą one dotyczyć danych z komórek D3 i D4. 7. W każdym przypadku formuła nie wykona obliczeń. Zamiast spodziewanego wyniku działania formuły, w komórce zostanie wyświetlony komunikat o błędzie „#ARG”, co oznacza, że: a) zawartość komórki o adresie wpisanym w formułę odczytywana jest jako tekst, na którym nie można wykonać obliczeń (podpunkt a i c); lub b) nie jest możliwe wykonanie obliczeń za pomocą formuły, np. gdy formuła ma wykonać dzielenie przez zero (podpunkt b). 8. Postać formuły obliczającej: a) suma liczb =B6+C6; b) różnicę liczb =B6-C6; 9. Postać formuły obliczającej: a) pole prostokąta =B6*C6; b) obwód prostokąta =2*B6+2*C6. 64 c) iloczyn liczb =B6*C6; d) iloraz liczb =B6/C6. 1.4. Kopiowanie formuł 1. W komórce B5 pojawi się formuła postaci =B2+B3, sumująca liczby zapisane w komórkach B2 i B3. 3. Liczba 1 Liczba 2 Suma Różnica Iloczyn Iloraz 625 25 650 600 15625 25 128 8 136 120 1024 16 252 21 273 231 5292 12 990 45 1035 945 44550 22 448 28 476 420 12544 16 4. Bok 1 Bok 2 Pole Obwód 12 6 72 36 2,5 3 7,5 11 8,2 15 123 46,4 6 10,3 61,8 32,6 9,3 4 37,2 26,6 5. Nazwa Ilość [szt.] Cena zeszyt 4 2,10 zł 8,40 zł długopis 3 3,50 zł 10,50 zł ołówek 2 1,20 zł 2,40 zł gumka 1 1,40 zł 1,40 zł Razem Wartość 22,70 zł 65 1.5. Formatowanie danych 1. Uzupełnij poniższy tekst. Wszystkie czynności związane ze zmianą wyglądu danych nazywa się formatowaniem. Operacja ta ma na celu podniesienie estetyki arkusza, zwiększenie jego czytelności i wyróżnienie najważniejszych danych w nim zawartych. Formatowanie danych to przede wszystkim ustalenie: a) wyrównania danych względem krawędzi komórki, b) rozmiaru czcionki, jej kroju, stylu i koloru, c) formatu danych. Format danych można zmieniać za pomocą polecenia KOMÓRKI/ LICZBY zawartego w menu FORMAT. 1.7. Zastosowanie arkusza do rozwiązywania zadań 1. Aby poprawnie wykonać zadanie należy: do odpowiednich komórek arkusza wprowadzić dane, korzystając z tabeli zamieszczonej w zeszycie ćwiczeń; • do komórki E5 wpisać formułę obliczającą pole powierzchni pokoju nr 1, czyli formułę postaci =C5*D5; • utworzoną formułę skopiować do obszaru komórek E6:E9; • w komórce E10 umieścić formułę sumującą liczby z komórek E5: E9, czyli formułę =E5+E6+E7+E8+E9 lub =SUMA(E5:E9); • sformatować dane i tabelę arkusza zgodnie z opisem podanym w ćwiczeniu. • Obliczanie pola powierzchni mieszkania Długość [m] Szerokość [m] Powierzchnia [m2] Pokój 1 4,20 3,80 15,96 Pokój 2 5,25 4,50 23,63 Kuchnia 3,20 2,80 8,96 Łazienka 2,10 1,75 3,68 Przedpokój 3,50 1,40 4,90 Pomieszczenie Razem 66 57,12 2. Aby wykonać zadanie należy, np: w obszarze komórek B3:I10 umieścić dane oraz ich opis; w komórkach od I5 do I9 umieścić formuły obliczające kwotę zaoszczędzonych pieniędzy przez każdą z osób, np. w komórce I5 wpisać formułę w postaci =20*C5+10*D5+5*E5+2*F5+1*G5 + 0,5*H5, w komórce I6 formułę =20*C6+10*D6+5*E6+2*F6+ 1*G6+0,5*H6; do obszaru komórek C10:H10 wpisać formuły sumujące liczbę banknotów i monet o danym nominale, np. do komórki C10 wpisać formułę postaci =C5+C6+C7+C8+C9 lub =SUMA(C5: C9); do komórki I10 wpisać formułę sumującą oszczędności wszystkich osób, czyli formułę =I5+I6+I7+I8+I9 lub =SUMA(I5: I9); po utworzeniu arkusza, sformatować dane i tabelę, a następnie zapisać arkusz w pliku na dysku. • • • • • Nominał Nazwisko i imię 20 zł 10 zł 2 3 1 1 2 1 3 1 2 2 Bartkowiak Ala Lenarek Michał Majkowski Maciej Skrabek Ania 2 zł 2 Wrotkowski Bartek Razem 5 zł 3 1 zł 0,50 zł Razem 4 6 42,00 zł 2 43,00 zł 3 5 44,50 zł 1 3 46,50 zł 2 2 3 5 3 42,50 zł 8 8 8 13 19 218,50 zł 3. Dzień tygodnia Liczba uczniów korzystających Liczba wypożyczonych Średnia liczba wypożyczonych książek książek na 1 ucznia z biblioteki Poniedziałek 42 32 0,8 Wtorek 60 50 0,8 Środa 55 40 0,7 Czwartek 55 45 0,8 Piątek 83 72 0,9 Razem 295 239 0,8 67 4. Nazwa napoju Ilość [szt.] Cena Wartość Pozostała kwota Sok pomarańczowy 2 3,80 zł 7,60 zł 22,40 zł Napój jabłkowy 5 2,80 zł 14,00 zł 8,40 zł Napój porzeczkowy 1 4,50 zł 4,50 zł 3,90 zł Woda mineralna 2 1,80 zł 3,60 zł 0,30 zł Razem 29,70 zł 0,30 zł 1.8. Prezentacja danych z arkusza w postaci wykresu 1. Prezentacja danych i wyników obliczeń na wykresach ułatwia: • • • analizę i interpretację danych i wyników obliczeń; porównywanie danych liczbowych; obserwację tendencji wzrostu lub spadku wybranych danych. 2. Aby w arkuszu kalkulacyjnym utworzyć wykres należy: • • • • • • zaznaczyć obszar komórek zawierających dane, które mają być przedstawione na wykresie; wybrać polecenie WYKRES lub nacisnąć przycisk wybrać typ wykresu i zaakceptować wybór; określić oś kategorii X, czyli dane opisujące oś X; ustalić opcje formatowania wykresu; określić lokalizację wykresu. ; 3. Arkusz kalkulacyjny umożliwia tworzenie wielu typów wykresów. Wybór konkretnego typu wykresu zależy od rodzaju danych, jakie mają być zaprezentowane na wykresie. Najczęściej wykorzystywane wykresy to: • wykres kolumnowy, który ułatwia porównywanie danych liczbowych; 68 • • wykres liniowy, na którym przedstawia się pewne tendencje wzrostowe lub spadkowe; wykres kołowy, który służy do prezentacji struktury danych określonych procentowo. 4. Z wykresu wynika, że spośród wymienionych owoców najdroż- szymi owocami są morele, natomiast najtańszymi są śliwki. Zbliżoną cenę posiadają gruszki i czereśnie oraz wiśnie i truskawki. Zmiana danych w tabeli powoduje automatyczną aktualizację wykresu. Dzięki tej własności po zmianie danych w tabeli nie trzeba ponownie rysować wykresu, gdyż każda zmiana danych powoduje natychmiastową modyfikację wykresu. 5. Z wykresu wynika, że najbardziej popularnym językiem wśród uczniów jest język angielski. Podobną popularnością cieszy się język niemiecki i język rosyjski. Typ wykresu należy dostosować do prezentowanych danych, tak aby ich analiza była jak najłatwiejsza. W tym ćwiczeniu łatwiej będzie porównać dane na wykresie słupkowym niż na wykresie liniowym. 7. Najwyższą temperaturę, która wynosiła 140C zanotowano w pią- tek. Najniższą temperaturę, która wynosiła 70C zanotowano w poniedziałek. Temperatura nie przekroczyła 110C w poniedziałek, wtorek, środę i sobotę. 69 2. Baza danych 2.1. Czym jest baza danych? 1. Uzupełnij tekst. W skład pakietu MS Works wchodzą cztery współpracujące ze sobą aplikacje: edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, baza danych, komunikacja. Edytor tekstu to program przeznaczony do tworzenia, modyfikowania i drukowania tekstów. Arkusz kalkulacyjny to program przeznaczony do wykonywania obliczeń oraz prezentowania i analizowania ich wyników. Baza danych służy do gromadzenia, przechowywania i przetwarzania danych. 2. Podstawowy element bazy danych zawierający informacje o jednym obiekcie bazy nazywa się rekordem. Najmniejszy element bazy danych służący do przechowywania jednej informacji o obiekcie nazywa się polem. Typ pola określa rodzaj wprowadzanych do niego danych, np. do pola można wprowadzać dane tekstowe, liczbowe lub daty. 3. Baza danych przedstawiona w ćwiczeniu zawiera dziewiętnaście rekordów, a każdy rekord składa się z czterech pól. Pierwsze pole zawiera nazwę parku, drugie - jego powierzchnię, trzecie - rok utworzenia parku. W ostatnim polu, czyli czwartym przechowywane są informacje zawierające krótką charakterystykę parku. 4. Przykłady zbiorów informacji, które można gromadzić, przechowy- wać i przetwarzać za pomocą komputerowych programów obsługi bazy danych: • książka telefoniczna zawierająca nazwiska, imiona, adresy i numery telefonów abonentów; • kartoteka pracowników przedsiębiorstwa, gromadząca ich dane osobowe, a także informacje na temat wykształcenia i kwalifikacji; • kartoteka klientów, zawierająca dane każdego klienta oraz informacje o rodzaju i ilości zakupionych przez nich towarów. 70 2.3. Prezentacja informacji za pomocą formularza 1. Formularz przedstawia w przejrzysty sposób zawartość pojedyn- czego rekordu. Wszystkie pola pojedynczego rekordu ułożone są jedno pod drugim. Obok nazwy pola znajduje się również jego zawartość. Taka postać rekordu znacznie ułatwia odczytywanie informacji. 2. Aby wyświetlić pierwszy lub ostatni rekord bazy danych należy skorzystać z odpowiednich przycisków przeglądania rekordów, znajdujących się w lewym dolnym rogu okna formularza. W pierwszym rekordzie bazy JEZIORA zostało opisane jezioro Śniardwy, w ostatnim jezioro Bukowo. 3. W bazie danych RZEKI: • • • • w rekordzie 10 opisana została rzeka Amur; rzeka opisana w rekordzie 1 przepływa przez następujące kraje: Ugandę, Sudan i Egipt; długość rzeki opisanej w rekordzie 15 wynosi 3530 km; powierzchnia dorzecza rzeki opisanej w rekordzie 3 wynosi 1810 km2. 2.4. Porządkowanie informacji w bazie danych 3. Podczas sortowania bazy danych ZAWODY MATEMATYCZNE zasto- sowano porządek malejący, gdyż liczby zawarte w polu PUNKTY zostały uporządkowane od największej do najmniejszej. W posortowanej bazie danych łatwo zauważyć, że czterech pierwszych uczniów uzyskało maksymalną ilość punktów. 4. Najgłębsze jeziora: Drawsko, Wigry, Tałty-Ryńskie, Mamry, Miedwie. Jeziora o największej powierzchni: Śniardwy, Mamry, Łebsko, Dąbie, Miedwie. 71 5. Pierwsze sortowanie bazy należy wykonać według pola DORZECZE z opcją MALEJĄCO. Ponowne sortowanie rzek należy przeprowadzić według pola DŁUGOŚĆ w porządku rosnącym. 3. Internet Internet jest ogólnoświatową siecią komputerową, która łączy miliony komputerów i umożliwia współpracę i wymianę informacji między ich użytkownikami. Internet oferuje użytkownikowi wiele usług, spośród których dwie są najczęściej wykorzystywane: wyszukiwanie informacji zebranych w sieci WWW oraz wysyłanie i odbieranie listów za pomocą poczty elektronicznej. Strona WWW jest to dokument przechowywany na serwerze internetowym, zwykle w pliku HTML (o rozszerzeniu .htm lub .html). Strony WWW są wyświetlane w oknie przeglądarki internetowej. Są to strony multimedialne, które oprócz tekstu zawierają grafikę, dźwięki, obrazy animowane oraz filmy. Serwer to komputer sieciowy, który dostarcza różnych informacji użytkownikom sieci lub pełni w niej określoną funkcję. Przeglądarka internetowa to program, który umożliwia pobieranie z Internetu stron WWW i wyświetlanie ich zawartości na ekranie komputera. 3.3. Poczta elektroniczna 1. Poczta tradycyjna i elektroniczna umożliwiają przekazywanie listu od nadawcy do odbiorcy. Różnią się jednak między sobą sposobem przekazywania przesyłki, jej zawartością oraz szybkością działania. Poczta elektroniczna umożliwia przesyłanie informacji między użytkownikami komputerów za pomocą Internetu. Może ona zawierać nie tylko tekst, lecz również grafikę, animacje, a nawet dźwięki. Ponadto list elektroniczny może dotrzeć do odbiorcy w ciągu kilkunastu sekund, niezależnie od odległości dzielącej nadawcę i odbiorcę. 72