wartości składowej poziomej boczno

Anna FRYZOWICZ, Katedra Biomechaniki, Akademia Wychowania Fizycznego, Poznań
Lechosław B. DWORAK, Katedra Bioniki, Uniwersytet Artystyczny, Poznań
Michał MURAWA, Katedra Biomechaniki, Akademia Wychowania Fizycznego, Poznań
Agata RZEPNICKA, Katedra Biomechaniki, Akademia Wychowania Fizycznego, Poznań
Jarosław KABACIŃSKI, Katedra Biomechaniki, Akademia Wychowania Fizycznego, Poznań
WARTOŚCI SKŁADOWEJ POZIOMEJ BOCZNO-PRZYŚRODKOWEJ
SIŁY REAKCJI PODŁOŻA PODCZAS CHODU NORMALNEGO
MŁODYCH KOBIET ZE SZPOTAWOŚCIĄ STAWÓW KOLANOWYCH
VALUES OF GROUND REACTION FORCE MEDIO-LATERAL
COMPONENT DURING NORMAL GAIT OF YOUNG WOMEN
WITH VARUS KNEE JOINT ALIGNMENT
Słowa kluczowe: chód, szpotawość, kolano
1. WSTĘP
Szpotawość stawów kolanowych jest zaburzeniem osi kończyn dolnych (kkd) w płaszczyźnie
czołowej i sprzyja przeciążeniom przedziału przyśrodkowego kolana (PPK) [1]. Dysfunkcja na
poziomie kolan wpływa na cały układ ruchu, również na stopy, co odzwierciedla się w
kinematyce i dynamice stawów stóp podczas chodu [2,3]. Wartości składowej poziomej bocznoprzyśrodkowej siły reakcji podłoża (GRFx) mogą wskazywać na ewentualne kompensacje
powstałe w płaszczyźnie czołowej.
Celem tej pracy jest porównanie wartości GRFx podczas chodu normalnego młodych kobiet
ze szpotawością kolan i z prawidłową osią kkd.
2. MATERIAŁ I METODA
Przebadano 8 kobiet o średniej wieku 21 lat (17-29). Średnia wysokości i masy ciała wynosiła
odpowiednio: 1.67 m (1.54-1.73) i 56 kg (47-60). Badanie zostało przeprowadzone w
Laboratorium Biomechanicznym AWF w Poznaniu. Wartość kąta HKA (hip-knee-ankle) została
zmierzona metodą fotometryczną. Do pomiaru wartości GRFx wykorzystano 2 platformy
tensometryczne AMTI. Zadaniem każdej z osób badanych było przejście boso tempem
naturalnym co najmniej 5 razy przez tor, składający się z platform AMTI oraz systemu BTS.
Długość toru wynosiła ok. 15 m. Z każdego przejścia uzyskano dane dotyczące wartości GRFx
spod obu kkd. Do analizy wybrano wyniki z 3 przejść dla obu kkd każdej badanej - w sumie 16
XII Konferencja Naukowa Majówka Młodych Biomechaników im. prof. Dagmary Tejszerskiej
s. 34
kkd. Na podstawie zebranych danych wyznaczono wartości maksymalne: GRFx w kierunku
bocznym podczas reakcji obciążenia (GRFx boczny I), GRFx w kierunku przyśrodkowym
podczas środkowej fazy podparcia (GRFx przyśrodkowy) oraz GRFx w kierunku bocznym
podczas fazy odepchnięcia (GRFx boczny II). Dodatkowo określono czas trwania
poszczególnych okresów (tGRFx boczny I, tGRFx przyśrodkowy, tGRFx boczny II).
Do analizy statystycznej wykorzystano program Statistica 10.0. Normalność rozkładów
wartości niniejszych parametrów zbadano za pomocą testu Shapiro-Wilka (p<0.05). W celu
wykazania istotności różnic dla czasów i GRFx pomiędzy porównywanymi grupami kobiet
posłużono się testami dla zmiennych niezależnych, odpowiednio t-Studenta (p<0.05) oraz U
Manna-Whitneya (p<0.05).
3. WYNIKI
Badane kkd podzielono na 2 grupy, w zależności od wielkości kąta HKA: I grupa (n=12, 36
prób) HKA<181o (średnia 179.5o); II grupa (n=4, 12 prób), HKA>181o (średnia 186.0o).
Wykazano występowanie różnic istotnych statystycznie między dwiema grupami dla wartości
'GRFx przyśrodkowy' oraz 'tGRFx boczny I'. W grupie osób ze szpotawością kkd średnia wartość
'GRFx przyśrodkowy' okazała się o 20% większa niż w grupie referencyjnej (test t-Studenta,
p<0.05), a średnia wartość 'tGRFx boczny I' - o 13% mniejsza (test U Manna-Whitneya, p<0.05).
Dla pozostałych zmiennych nie uzyskano różnic istotnych statystycznie.
4. WNIOSKI
W grupie ze szpotawością kkd (II grupa) zaobserwowano wyższe wartości maksymalne GRFx
w kierunku przyśrodkowym oraz krótszy czas trwania GRFx w kierunku bocznym podczas
reakcji obciążenia w porównaniu z badanymi grupy referencyjnej (I grupa). Może to świadczyć
o ustawieniu kompensacyjnym stawu skokowo-piętowego w kierunku ewersji, w grupie kkd ze
szpotawością, w celu ułożenia stopy płasko na podłożu. Podobne obserwacje na podstawie badań
kinematyki stóp u osób starszych z zaburzeniem osi kkd w płaszczyźnie czołowej przedstawia
Levinger i wsp. [2]. Wyższe wartości GRFx w kierunku przyśrodkowym mogą być związane z
większymi obciążeniami PPK [1].
LITERATURA
[1] Hunt M.A., Birmingham T.B., Giffin J. R., Jenkyn T.R. Associations among knee adduction
moment, frontal plane ground reaction force, and lever arm during walking in patients with
knee osteoarthritis. Journal of Biomechanics 39 (12), 2006, s. 2213-2220
[2] Levinger P., Menz H.B., Morrow A.D., Feller J.A., Bartlett J.R., Bergman N.R. Foot
kinematics in people with medial compartment knee osteoarthritis. Rheumatology (Oxford),
51 (12), 2012, s. 2191-2198
[3] Motooka T., Tanaka H., Ide S., Mawatari M., Hotokebuchi T. Foot pressure distribution in
patients with gonarthrosis. The Foot, 22, 2012, s. 70-73