miedzna_suikzp_tekst_22_wrzesnia_2016

Transkrypt

WÓJT GMINY MIEDZNA
STUDIUM
UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW
ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
GMINY MIEDZNA
Załącznik nr 1
do uchwały Nr ………….
Rady Gminy w Miedznie
z dnia ……………………….
„URBI-PLAN” PRACOWNIA URBANISTYCZNA
Małgorzata Sienkiewicz – Januszkiewicz
ul. Armii Krajowej 9/3 08-110 Siedlce
- Miedzna 2016 -
Główny projektant:
mgr inż. arch. Małgorzata Sienkiewicz- Januszkiewicz
uprawnienia urbanistyczne nr 880/89
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Miedzna
SPIS TREŚCI:
I. UWARUNKOWANIA ROZWOJU GMINY .......................................................................................................... 8
1. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DOTYCHCZASOWEGO POŁOŻENIA, PRZEZNACZENIA,
ZAGOSPODAROWANIA I UZBROJENIA TERENU ORAZ STANU ŁADU PRZESTRZENNEGO I JEGO OCHRONY....... 8
1.1. Ogólne informacje o gminie Miedzna ......................................................................................................... 8
1.2. Dotychczasowe przeznaczenie, zagospodarowanie i uzbrojenie terenu oraz stan ładu
przestrzennego gminy ...................................................................................................................................... 10
2. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ŚRODOWISKA ........................................................................ 11
2.1. Stan i funkcjonowanie środowiska ............................................................................................................ 11
2.1.1. Położenie fizycznogeograficzne – geomorfologia .................................................................................. 11
2.1.2. Budowa geologiczna ............................................................................................................................... 12
2.1.3.Wody powierzchniowe ............................................................................................................................ 12
2.1.4. Hydrogeologia – zasoby wód podziemnych ........................................................................................... 13
2.1.5. Gleby i warunki agroekologiczne ............................................................................................................ 14
2.1.6.Ekosystemy leśne – leśna przestrzeń produkcyjna.................................................................................. 15
2.1.7. Warunki klimatyczne .............................................................................................................................. 17
2.1.8. Przyrodnicze obszary i obiekty chronione na podstawie przepisów szczególnych ................................ 17
2.1.9. Lokalne uciążliwości i zagrożenia środowiskowe ................................................................................... 20
3. WYSTĘPOWANIE OBSZARÓW NATURALNYCH ZAGROŻEŃ GEOLOGICZNYCH ............................................ 27
4. WYSTĘPOWANIE UDOKUMENTOWANYCH ZŁÓŻ KOPALIN, UDOKUMENTOWANYCH KOMPLEKSÓW
PODZIEMNEGO SKŁADOWANIA DWUTLENKU WĘGLA ORAZ TERENÓW GÓRNICZYCH WYZNACZONYCH
NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĘBNYCH ....................................................................................................... 27
5. ROLNICZA PRZESTRZEŃ PRODUKCYJNA, W TYM STAN PRAWNY GRUNTÓW .............................................. 28
5.1. Rolnicza przestrzeń produkcyjna ............................................................................................................... 28
5.2. Stan prawny gruntów ................................................................................................................................ 29
6. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU I FUNKCJONOWANIA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I
ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ, W TYM KRAJOBRAZU KULTUROWEGO .......................... 29
6.1. Archeologia ................................................................................................................................................ 29
6.2. Osadnictwo i zabytkowe układy komunikacyjne ....................................................................................... 38
6.3. Układy przestrzenne miejscowości............................................................................................................ 39
6.4. Architektura sakralna ................................................................................................................................ 42
6.5. Budownictwo ............................................................................................................................................. 44
6.6. Założenia rezydencjonalne i folwarczne .................................................................................................... 45
6.8. Cmentarze ................................................................................................................................................. 48
6.9. Kapliczki, figury i krzyże przydrożne .......................................................................................................... 50
6.10. Wykaz obiektów wpisanych do rejestru zabytków ................................................................................. 50
6.11. Wykaz obiektów wpisanych do ewidencji zabytków ............................................................................... 51
6.12. Dobra kultury współczesnej .................................................................................................................... 52
6.13. Rekomendacje i wnioski zawarte w audycie krajobrazowym, określenie przez audyt krajobrazowy
granic obszarów priorytetowych ...................................................................................................................... 52
7. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z JAKOŚCI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW, W TYM OCHRONY ICH ZDROWIA,
ZAGROŻENIA BEZPIECZEŃSTWA LUDNOŚCI I JEJ MIENIA ................................................................................. 53
7.1. Ludność...................................................................................................................................................... 53
7.2. Prognozy demograficzne ........................................................................................................................... 59
7.3. Aktywność ekonomiczna ludności ............................................................................................................. 62
7.4. Budżet gminy ............................................................................................................................................. 65
7.5. Komunikacja .............................................................................................................................................. 66
7.7. Handel i usługi ........................................................................................................................................... 69
7.8. Szkoły. Przedszkola .................................................................................................................................... 70
7.9. Zdrowie ...................................................................................................................................................... 70
7.10. Kultura. Sport. Rekreacja ......................................................................................................................... 70
7.11. Bezpieczeństwo ludności i jej mienia ...................................................................................................... 70
8. POTRZEBY I MOŻLIWOŚCI ROZWOJU GMINY ............................................................................................... 71
8.1. Analiza społeczno- ekonomiczna- wnioski ................................................................................................ 71
8.2. Analiza środowiskowa- wnioski ................................................................................................................. 73
3
8.3. Możliwości finansowania przez gminę wykonania sieci komunikacyjnej i infrastruktury technicznej,
a także infrastruktury społecznej, służącej realizacji zadań własnych gminy. .................................................. 74
8.4. Bilans terenów przeznaczonych pod zabudowę i chłonność terenu ......................................................... 75
8.4.1. Zapotrzebowanie na nową zabudowę.................................................................................................... 76
8.4.2. Chłonność obszarów o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalnoprzestrzennej w
granicach jednostek osadniczych ..................................................................................................................... 78
8.4.3. Porównanie zapotrzebowania na nową zabudowę z chłonnością obszarów o w pełni
wykształconej zwartej strukturze funkcjonalnoprzestrzennej ....................................................................... 82
9.UWARUNKOWANIA WYNIKAJACE Z WYSTĘPOWANIA OBIEKTÓW I TERENÓW CHRONIONYCH NA
PODSTAWIE PRZEPISÓW SZCZEGÓLNYCH ........................................................................................................ 82
9.1. Obiekty i tereny chronione na podstawie przepisów o ochronie przyrody............................................... 82
9.2. Obiekty i obszary chronione na podstawie przepisów o ochronie zabytków............................................ 83
9.3. Obiekty i obszary chronione na podstawie innych niż powyższe przepisy odrębne ................................. 83
9.3.1. Obszary chronione na podstawie przepisów o ochronie gruntów rolnych i leśnych ............................. 83
10. UWARUNKOWANIA KOMUNIKACYJNE ....................................................................................................... 83
11. UWARUNKOWANIA W ZAKRESIE INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ ........................................................... 86
11.1. Gospodarka wodno-ściekowa ................................................................................................................. 86
11.2. Zaopatrzenie w ciepło ............................................................................................................................. 89
11.3. Gospodarka odpadami ............................................................................................................................ 89
12. UWARUNKOWANIA DOTYCZĄCE ELEKTROENERGETYKI ............................................................................ 90
12.1. Uwarunkowania zewnętrzne – powiązania ponadlokalne ...................................................................... 90
12.2. Uwarunkowania zewnętrzne – diagnoza................................................................................................. 90
12.2.1. Przesyłowa linia najwyższego napięcia 400 kV ..................................................................................... 90
12.2.2. Dystrybucyjna linia 110 kV ................................................................................................................... 90
12.2.3. Oddziaływanie linii 400 kV i 110kV na środowisko ............................................................................... 91
12.2.4. Zasilanie gminy energią elektryczną średniego napięcia 15 kV ............................................................ 92
12.3. Uwarunkowania wewnętrzne.................................................................................................................. 93
12.3.1. Lokalne sieci dystrybucyjne .................................................................................................................. 93
13.ZADANIA SŁUŻĄCE REALIZACJI PONADLOKALNYCH CELÓW PUBLICZNYCH ................................................ 96
14.WYMAGANIA DOTYCZĄCE OCHRONY PRZECIWPOWODZIOWEJ ................................................................ 97
II. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO .................................................................................. 98
1. KIERUNKI ZMIAN W STRUKTURZE PRZESTRZENNEJ GMINY ORAZ W PRZEZNACZENIU TERENÓW, W
TYM WYNIKAJĄCE Z AUDYTU KRAJOBRAZOWEGO .......................................................................................... 98
2. KIERUNKI I WSKAŹNIKI DOTYCZĄCE ZAGOSPODAROWANIA ORAZ UŻYTKOWANIA TERENÓW, W TYM
TERENY WYŁĄCZONE SPOD ZABUDOWY ........................................................................................................ 101
3.OBSZARY ORAZ ZASADY OCHRONY ŚRODOWISKA I JEGO ZASOBÓW, OCHRONY PRZYRODY,
KRAJOBRAZU, W TYM KRAJOBRAZU KULTUROWEGO I UZDROWISK............................................................. 103
3.1 Zasady ochrony zasobów i walorów środowiska, przyrody i krajobrazu .................................................. 103
3.1.1. Ochrona zasobów środowiska .............................................................................................................. 103
3.1.2. Ochrona walorów krajobrazowych....................................................................................................... 103
3.1.3. Prawna ochrona przyrody .................................................................................................................... 104
3.2. Zasady ochrony środowiskowych warunków jakości życia ..................................................................... 106
3.2.1. Ochrona gleb i powierzchni ziemi ........................................................................................................ 106
3.2.2. Ochrona surowców mineralnych .......................................................................................................... 106
3.2.3. Ochrona wód powierzchniowych ......................................................................................................... 106
3.2.4. Ochrona wód podziemnych .................................................................................................................. 106
3.2.5. Ochrona powietrza atmosferycznego .................................................................................................. 107
3.2.6. Ochrona przed hałasem........................................................................................................................ 107
3.2.7. Elektromagnetyczne promieniowanie niejonizujące ............................................................................ 107
3.2.8. Nadzwyczajne zagrożenia środowiska .................................................................................................. 107
3.2.9. Zasady w zakresie ochrony uzdrowisk .................................................................................................. 108
4. KIERUNKI I ZASADY KSZTAŁTOWANIA ROLNICZEJ I LEŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ ........................ 108
4.1. Leśna przestrzeń produkcyjna ................................................................................................................. 108
4.1.1.Zalesienia ............................................................................................................................................... 108
4.1.2. Ochrona terenów leśnych, w tym lasów ochronnych .......................................................................... 108
4.2. Rolnicza przestrzeń produkcyjna ............................................................................................................. 109
5. OBSZARY I ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY
WSPÓŁCZESNEJ............................................................................................................................................... 110
4
5.1. Obszary objęte ochroną wojewódzkiego konserwatora zabytków ......................................................... 110
5.2. Obiekty znajdujące się w ewidencji wojewódzkiego konserwatora zabytków ....................................... 110
5.3. Obiekty i obszary proponowane do objęcia ochroną wojewódzkiego konserwatora zabytków ............ 111
5.4. Strefowanie krajobrazu kulturowego, ustalenia w poszczególnych strefach oraz zasady ochrony ........ 111
6. KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMÓW KOMUNIKACJI ....................................................................................... 115
6.1. Układ drogowy ........................................................................................................................................ 116
6.2. Komunikacja zbiorowa ............................................................................................................................ 116
6.3. Transport ................................................................................................................................................. 117
6.4. Zaplecze techniczne motoryzacji ............................................................................................................. 117
6.5. System ścieżek rowerowych .................................................................................................................... 117
6.6. Parkowanie pojazdów ............................................................................................................................. 117
7. KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMÓW INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ ........................................................... 118
7.1. Gospodarka wodno-ściekowa ................................................................................................................. 118
7.2. Usuwanie odpadów stałych ..................................................................................................................... 118
7.3. Zaopatrzenie w ciepło i gaz ..................................................................................................................... 118
8. KIERUNKI ROZWOJU ELEKTROENERGETYKI ................................................................................................ 118
8.1. Kierunki rozwoju powiązań zewnętrznych .............................................................................................. 118
8.1.1. Sieci przesyłowej najwyższych napięć NN 400kV ................................................................................. 118
8.1.2. Sieci dystrybucyjne wysokich napięć WN 110 kV ................................................................................. 119
8.2. Kierunki rozwoju lokalnych sieci SN 15 kV i nN 0,4 kV ............................................................................ 120
8.3. Odnawialne źródła energii....................................................................................................................... 121
9. OBSZARY, NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE BĘDĄ INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU
PONADLOKALNYM, ZGODNIE Z USTALENIAMI PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
WOJEWÓDZTWA I USTALENIAMI PROGRAMÓW, O KTÓRYCH MOWA W ART. 48 UST. 1............................. 121
10. OBSZARY, NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE BEDĄ INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU
LOKALNYM...................................................................................................................................................... 122
11. OBSZARY SZCZEGÓLNEGO ZAGROŻENIA POWODZIĄ I OSUWANIA SIĘ MAS ZIEMNYCH ......................... 122
12. OBIEKTY LUB OBSZARY, DLA KTÓRYCH WYZNACZA SIĘ W ZŁOŻU KOPALINY FILAR OCHRONNY ............. 122
13. GRANICE TERENÓW ZAMKNIĘTYCH I ICH STREF OCHRONNYCH .............................................................. 123
14. OBSZARY DLA KTÓRYCH OBOWIĄZKOWE JEST SPORZĄDZENIE MIEJSCOWEGO PLANU
ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĘBNYCH, W TYM OBSZARY
WYMAGAJĄCE PRZEPROWADZENIA SCALEŃ I PODZIAŁU NIERUCHOMOŚCI ORAZ OBSZARY PRZESTRZENI
PUBLICZNYCH ................................................................................................................................................. 123
15. OBSZARY, DLA KTÓRYCH GMINA ZAMIERZA SPORZĄDZIĆ MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO, W TYM OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEPORWADZENIA ZMIANY PRZEZNACZENIA
GRUNTÓW ROLNYCH I LEŚNYCH NA CELE NIEROLNICZE I NIELEŚNE ............................................................. 124
16. OBSZARY POMNIKÓW ZAGŁADY I ICH STREF OCHRONNYCH ORAZ OBOWIĄZUJĄCE NA NICH
OGRANICZENIA PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ .................................................................. 124
18. OBSZARY ZDEGRADOWANE ..................................................................................................................... 124
19. OBSZARY FUNKCJONALNE O ZNACZENIU LOKALNYM, W ZALEŻNOŚCI OD UWARUNKOWAŃ I
POTRZEB ZAGOSPODAROWANIA WYSTĘPUJĄCYCH W GMINIE..................................................................... 125
III. SYNTEZA I UZASADNIENIE PRZYJĘTYCH ROZWIĄZAŃ STUDIUM ............................................................... 125
IV. SPIS TABEL I RYSUNKÓW ........................................................................................................................... 127
5
WSTĘP
Podstawę do podjęcia prac nad niniejszym Studium stanowi uchwała Nr XII/72/2012
Rady Gminy w Miedznie z dnia 28 lutego 2012r. w sprawie przystąpienia do zmiany studium
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Miedzna, zmieniona
uchwałą Nr XIV/96/2016 Rady Gminy w Miedznie z dnia 28 czerwca 2016r. w sprawie zmiany
Uchwały Rady Gminy w Miedznie Nr XII/72/2012 z dnia 28 lutego 2012 roku o przystąpienia do
zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Miedzna.
Projekt Studium przygotowano w trybie ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. 2015r. poz. 199 z późn. zm.) w zakresie określonym
w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004r. w sprawie zakresu projektu
studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. Nr 118
poz. 1233). Niniejszy projekt nawiązuje do Studium uchwalonego Uchwałą Nr XIV/79/2000 Rady
Gminy w Miedznie z dnia 25 lutego 2000r. i Uchwałą Nr VIII/49/2007 Rady Gminy w Miedznie
z dnia 27 września 2007r. dostosowując jego ustalenia do aktualnej sytuacji społecznogospodarczej i zewnętrznych uwarunkowań rozwoju gminy.
Zmiany dotyczą w szczególności:
- wprowadzenia nowych terenów pod zabudowę mieszkaniową, usługową i związaną
z działalnością gospodarczą;
- zmiany w funkcjonowaniu systemów komunikacji i infrastruktury technicznej;
- wyznaczenie obszarów powierzchniowej eksploatacji złóż kopalin naturalnych;
- wskazania obszarów przewidzianych do zalesień;
- wyznaczenie obszarów, na których rozmieszczone będą urządzenia wytwarzające
energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100kW, a także ich stref
ochronnych związanych z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i
użytkowaniu terenu;
- wprowadzenie inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym w zakresie
istniejącej linii 400kV relacji Stanisławów – Narew oraz projektowanej dwutorowej linii
400kV łączącej istniejącą linię relacji Stanisławów – Narew ze stacją Siedlce Ujrzanów,
będące elementami krajowego systemu sieci przesyłowych najwyższych napięć.
INFORMACJE O ZESPOLE AUTORSKIM
Projekt studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy
zwany dalej Studium został opracowany przez mgr inż. arch. Małgorzatę SienkiewiczJanuszkiewicz, posiadającą uprawnienia urbanistyczne nr 880/89 oraz nr członkowski
Okręgowej Izby Urbanistów - WA- 187 z zespołem w składzie dr Stefan Białczak (uprawnienia do
projektowania w planowaniu przestrzennym nr 398/88, numer członkowski Okręgowej Izby
Urbanistów – WA-012), mgr Marzena Czajka, mgr inż. Sylwia Dybowska.
CZĘŚCI SKŁADOWE STUDIUM
Opracowanie „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
gminy Miedzna”, składa się z następujących części:
1. część tekstowa Studium – załącznik Nr 1 do uchwały Rady Gminy Miedzna, zawierająca
uwarunkowania i kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy oraz syntezę
i uzasadnienie przyjętych rozwiązań,
2. część graficzna Studium – mapy w skali 1:10000 - załącznik Nr 2A, zawierający
uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego wykonany na mapie topograficznej
oraz załącznik 2B, zawierający kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy wykonane
na mapie topograficznej w skali 1:10000 ,
3. rozstrzygnięcia Rady Gminy o sposobie rozpatrzenia uwag do Studium – załącznik Nr 3 do
uchwały Rady Gminy.
Dodatkowo wykonano część graficzną Studium obejmującą uwarunkowania oraz kierunki
zagospodarowania przestrzennego gminy Miedzna na mapach ewidencji gruntów i budynków
w postaci numerycznej w skali 1:10000 wydanej w 2013r. przez Powiatowy Ośrodek
Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Węgrowie. Przy sporządzaniu Studium
wykorzystane zostały mapy ewidencyjne w skali 1:5000 wszystkich wsi na użytek wykonania
analizy dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia wszystkich
miejscowości gminy Miedzna oraz naniesiono graficzną rejestrację wniosków do Studium.
W ramach prac nad Studium wykonano analizę dotychczasowego przeznaczenia,
zagospodarowania i uzbrojenia wszystkich miejscowości gminy Miedzna w skali 1:5000 - stan
na 2012r. oraz na potrzeby studium opracowano:
4. Gminną Ewidencję Zabytków gminy Miedzna;
5. Ekofizjografię gminy Miedzna w skali 1:10000;
6. Prognozę oddziaływania na środowisko dla studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gminy Miedzna.
7
I. UWARUNKOWANIA ROZWOJU GMINY
1. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DOTYCHCZASOWEGO POŁOŻENIA,
PRZEZNACZENIA, ZAGOSPODAROWANIA I UZBROJENIA TERENU ORAZ STANU
ŁADU PRZESTRZENNEGO I JEGO OCHRONY
1.1. Ogólne informacje o gminie Miedzna
Gmina Miedzna jest położona w środkowo-wschodniej części powiatu węgrowskiego.
Odległości drogowe z miejscowości gminnej wynoszą: do Węgrowa około 10 km, do Siedlec
około 40 km, do Warszawy około 95 km.
Powierzchnia gminy - 116 km2, stawia ją w grupie średnich obszarowo gmin w kraju.
W ogólnej powierzchni gminy: 67,9% zajmują użytki rolne, 29,2% lasy, 2,9% pozostałe grunty
i nieużytki. W strukturze powierzchni według form własności dominują grunty osób
fizycznych (83,7%), w tym wchodzące w skład gospodarstw rolnych (81,6%). Istotny udział
posiadają grunty Skarbu Państwa z wyłączeniem gruntów przekazanych w użytkowanie
wieczyste (12,7%), w tym w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe
(11,8%).
Liczba ludności (ok. 4 tys. osób na koniec 2015 r.) - stawia gminę w grupie mniejszych
gmin wiejskich. Gęstość zaludnienia (aktualnie 35 osób na 1 km2) jest niska. Trwa proces
wyludniania gminy. Ubytek liczby mieszkańców w latach 2002-2014 wynosi 305 osób (7,0%).
Gmina ma charakter rolniczy. W jej granicach znajduje się 7,88 tys. ha użytków
rolnych o średniej jakości i średnim udziale trwałych użytków zielonych w ogólnej
powierzchni użytków rolnych, wynoszącym ok. 19,9%.
Przeciętna powierzchnia 1 gospodarstwa rolnego (9,25 ha użytków rolnych) może być
uznana za średnią.
Północno-zachodnia część gminy znajduje się w granicach Nadbużańskiego Parku
Krajobrazowego.
Przez teren gminy przebiega linia elektroenergetyczna 400 kV relacji StanisławówNarew.
Na terenie gminy nie występują drogi krajowe i wojewódzkie.
Na terenie gminy dominuje zabudowa zagrodowa. Coraz większą rolę odgrywa
zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna i usługowa, która koncentruje się w miejscowości
gminnej Miedzna. Dalszy rozwój zagospodarowania przestrzennego poszczególnych terenów
w gminie będzie wykazywał tendencję do uzupełniania i zagospodarowania istniejącej
zabudowy. Można spodziewać się rozwoju nowych obszarów zwartej zabudowy szczególnie
w strefach dobrze rozwiniętej infrastruktury technicznej i komunikacji. Realizacja nowego
zainwestowania winna być właściwie wkomponowana w system przyrodniczy gminy.
Obecnie polityka przestrzenna gminy Miedzna realizowana jest zgodnie ze Studium
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Miedzna uchwalonym
przez Radę Gminy w Miedznie Uchwałą Nr XIV/79/2000 z dnia 25 lutego 2000r. i Uchwałą Nr
VIII/49/2007 z dnia 27 września 2007r.
Rysunek 1. Położenie gminy na tle powiatu węgrowskiego, źródło: opracowanie MBPR
9
1.2. Dotychczasowe przeznaczenie, zagospodarowanie i uzbrojenie terenu oraz stan ładu
przestrzennego gminy
Wstępne analizy, w tym ocena aktualności obowiązującego Studium, wykazały
konieczność wprowadzenia zasadniczych zmian merytorycznych. Przedmiotowe Studium
uwzględnia zmieniające się potrzeby i możliwości rozwojowe gminy jak również obejmie
pełny zakres i formę studium określoną w obowiązujących przepisach na dzień sporządzania
Studium.
Studium jako główny cel gminy obiera osiągnięcie wszechstronnego,
zrównoważonego i stabilnego rozwoju, co zapewni poprawę jakości życia mieszkańców. Za
podstawę rozwoju gminy uznano produkcję żywności w ramach rolnictwa opartego na
wielofunkcyjnym rozwoju obszarów wiejskich oraz rozwój pozarolniczej działalności
gospodarczej.
Na podstawie złożonych wniosków do niniejszego Studium przewiduje się, że na
terenie gminy Miedzna ruch budowlany utrzymany będzie na dotychczasowym poziomiewydawanych jest do 30. decyzji o warunkach zabudowy rocznie.
Gmina Miedzna składa się z 14. miejscowości, z których żadna nie posiada
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Na terenie gminy ład przestrzenny
realizowany jest poprzez wydawanie decyzji o warunkach zabudowy oraz decyzje o ustaleniu
lokalizacji inwestycji celu publicznego na podstawie przepisów szczególnych.
Decyzje o warunkach zabudowy głównie dotyczą zabudowy zagrodowej
i mieszkaniowej jednorodzinnej. Decyzje celu publicznego na terenie gminy wydawane są
głównie w zakresie linii elektroenergetycznych, wieży telefonii komórkowej, sieci
wodociągowej i kanalizacyjnej.
Zjawisko to nie jest zgodne z zasadą ładu przestrzennego i zrównoważonego rozwoju.
Z uwagi na powyższe zachodzi potrzeba do opracowania miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego zgodnie z kierunkami przyjętymi w Studium. Plan
miejscowy należy uznać za najskuteczniejsze narzędzie w sprawach przeznaczenia terenów
na określone cele oraz ustalania zasad ich zabudowy i zagospodarowania przyjmując ład
przestrzenny i zrównoważony rozwój za podstawę tych działań. W pierwszej kolejności
powinien być opracowany miejscowy plan dla miejscowości gminnej Miedzna, z uwagi na
ochronę zachowanego w dobrym stanie układu urbanistycznego miejscowości,
przygotowania nowych terenów związanych z zabudową mieszkaniową i usługami, które
wymagają wyposażenia w infrastrukturę techniczną oraz obsługę komunikacyjną.
Uwzględniając aspekty przyrodnicze, kulturowe, krajobrazowe, jak również
bezpieczeństwo ludzi, wytypowano obszary do potencjalnej lokalizacji i funkcjonowania
systemów fotowoltaicznych oraz zgodnie z wnioskiem Polskich Sieci Elektroenergetycznych
S.A. Oddział w Warszawie wprowadzono jednotorową linię napowietrzną najwyższych
napięć 400kV biegnącą ze stacji Stanisławów do stacji Narew koło Białegostoku.
10
2. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ŚRODOWISKA
2.1. Stan i funkcjonowanie środowiska
2.1.1. Położenie fizycznogeograficzne – geomorfologia
Gmina Miedza położona jest we wschodniej części województwa mazowieckiego.
Zgodnie z podziałem fizyczno-geograficznym Polski, teren gminy położony jest w całości
w obrębie Wysoczyzny Siedleckiej, wchodzącej w skład Niziny Południowomazowieckiej,
w pasie Nizin Środkowopolskich.
W obszarze gminy istotną rolę odgrywają przyrodnicze struktury funkcjonalnoprzestrzenne tworzące jej system ekologiczny.
Do głównych obszarów (struktur) systemu ekologicznego gminy należą:
a) ekosystemy bagienne, łąkowe, polne i wodne doliny rzeki Miedzanki i rzeki Ugoszcz wraz
z przyległymi ekosystemami leśnymi – stanowiące wieloprzestrzenny element systemu
przyrodniczego o znaczeniu ponadlokalnym.
b) pozostałe mniejsze tereny leśne oraz doliny cieków wodnych i obniżeń terenowych, jako
elementy drobnoprzestrzenne systemu przyrodniczego o znaczeniu lokalnym.
c) elementy wspomagające i współdziałające w zakresie funkcjonowania systemu
ekologicznego gminy: zadrzewienia i zakrzewienia śródpolne oraz zespoły zieleni
półnaturalnej.
Obszar gminy stanowi urozmaiconą morfologicznie powierzchnię o charakterze
falistej wysoczyzny morenowej, położonej od około 120,0 (dolina rzeki Miedzanki w
południowo-wschodniej części gminy) do ponad 170,0 m n.p.m. (w obrębie ozu na północ od
miejscowości Wrzoski). Charakterystycznym elementem rzeźby są doliny Miedzanki
i Ugoszczy, o przebiegu zbliżonym do równoleżnikowego. Towarzyszy im rozbudowana sieć
różnej wielkości dolin bocznych, które miejscami mają charakter dolinek erozyjnodenudacyjnych.
Wysoczyznę morenową urozmaicają formy rzeźby polodowcowej, powstałe u schyłku
zlodowacenia Warty (stadiał dolny tego zlodowacenia). Są to moreny czołowe, przeważnie
akumulacyjne o wysokościach względnych od 5,0 do 10,0 m. Występują one w rejonie
miejscowości Tchórzowa. Znacznie słabiej zaznaczające się w rzeźbie terenu są moreny
martwego lodu, które można zaobserwować w rejonie wsi Międzyleś i na południe od wsi
Ugoszcz. Ozy występują na wschód od miejscowości Miedzna. Na północy we Wrzoskach
wyróżniono taras kemowy, którego główna część ciągnie się dalej ku północy poza obszarem
gminy. Taras kemowy bezpośrednio sąsiaduje z występującą na północ od Wrzosek formą
szczelinową.
Formom pozytywnym towarzyszą m. in. niecki wytopiskowe- są to znaczne zespoły
obniżeń pozostałych po wytopieniu się płatów i brył martwego lodu. W obrębie wysoczyzny
licznie występują mniejsze zagłębienia po martwym lodzie.
Na całym terenie gminy rozprzestrzeniają się równiny sandrowe pochodzące z trzech
etapów recesji lądolodu zlodowacenia Warty. Najwyższy poziom sandrowy (I najstarszy)
osiąga około 157 m n.p.m. i rozprzestrzenia się we wschodniej i środkowej części omawianego obszaru. Poziom wyższy(II) występuje nieco niżej, około 145-150 mn.p.m. i towarzyszy od wschodu dolinie Liwca. Poziom niższy (III) występuje na wysokości 140,0-143,0 m
n.p.m. i jest śladem odpływu wód roztopowych w schyłkowym okresie zaniku lądolodu.
Wyznacza on szlak odpływu sandrowego związany z doliną Miedzanki.
Na południowym-zachodzie gminy w morfologii terenu zaznacza się taras erozyjnoakumulacyjny nadzalewowy rzeki Liwiec.
11
Dno głównych dolin rzecznych gminy zajmują tarasy zalewowe położone na
wysokości 1,0-1,5 m n.p. rzeki, niekiedy są one pokryte torfami. Niektóre części powierzchni
sandrowych nadbudowane są przez wydmy i otoczone polami piasków przewianych.
Obszar gminy Miedzna charakteryzuje się dużą naturalnością rzeźby terenu,
jej przekształcenia są nieliczne i związane są z powierzchniową eksploatacją surowców
mineralnych oraz obiektami infrastruktury technicznej, głównie komunikacyjnej.
2.1.2. Budowa geologiczna
Warunki geologiczno-gruntowe na terenie gminy związane są ściśle z geomorfologią
i cechami rzeźby.
Bezpośrednio na utworach podłoża trzeciorzędowego znajdują się osady najstarszego
zlodowacenia podlaskiego. Cały obszar gminy znalazł się w zasięgu stadiału Warty
zlodowacenia Środkowopolskiego oraz pod wpływem działalności wód fluwioglacyjnych
płynących przed czołem lądolodu stadiału Wkry.
W okresie zlodowacenia bałtyckiego powierzchnia gminy poddana była procesom
denudacyjnym. U schyłku zlodowacenia powstały pierwsze formy eoliczne.
W holocenie procesy eoliczne były kontynuowane. Ponadto rozpoczęły się procesy
akumulacji osadów w dolinach i obniżeniach.
W geologii warstw przypowierzchniowych, na przeważającej części terenu występują
piaski lodowcowe i wodnolodowcowe oraz gliny i piaski gliniaste. Wzgórza kemowe i ozy
zbudowane są z piasków różnoziarnistych z domieszką żwirów. Wzgórza czołowomorenowe
charakteryzują się udziałem frakcji żwirów i występowaniem licznych kamieni. W dolinach i
obniżeniach terenu występują namuły organiczne i piaski humusowe.
W zakresie rzeźby terenu i uwarunkowań geologicznych, powierzchnia gminy jest
pofałdowana, o przeważających spadkach 2-5 %. Wyraźnie zaznaczają się niewielkie doliny
Ugoszczy i Miedzanki. Grunty w warstwie przypowierzchniowej stanowią na ogół dobre
podłoże budowlane. W dnach dolin i obniżeń - głównie w wyniku zawodnienia grunty mają
ograniczoną przydatność. Brak jest surowców mineralnych o znaczeniu ponadlokalnym,
eksploatowane są na potrzeby lokalne piaski i piaski ze żwirami. Rozpoznane złoża to
surowce o znaczeniu lokalnym, występują we wsiach: Rostki (żwir z piaskiem, piasek),
Żeleźniki (piasek), Międzyleś (piasek, piasek ze żwirem), Wrzoski (piasek ze żwirem, żwir,
piasek), Tchórzowa (piasek, piasek z cienkimi przewarstwieniami żwiru), Miedzna (piasek,
piasek ze żwirem, żwir), Wola Orzeszowska (piasek ze żwirem, żwir, piasek), Zuzułka (piasek).
2.1.3.Wody powierzchniowe
Teren gminy Miedzna położony jest w dorzeczu Bugu. Odwadniany jest przez dwa
główne cieki powierzchniowe: rzekę Ugoszcz i Miedzankę. Na niewielkim fragmencie gminy,
w północnej części wsi Międzyleś w kierunku gminy Stoczek, wypływa rzeka Lubiesz, która
nie odgrywa większego znaczenia w sieci wód powierzchniowych gminy.
Rzeka Ugoszcz przepływa przez północną część gminy, jest to lewobrzeżny dopływ
Bugu. Jej źródło znajduje się w okolicy wsi Wrzoski, a ujście w rejonie wsi Brzuza (gm.
Łochów) do starorzecza Bugu. Całość zlewni ma powierzchnie 221,5 km2, a rzeka ma 44 km
długości. Rzeka jest wąska i ma spadek 0,5 %. Wody rzeki nie są wykorzystywana do celów
przemysłowych. Szerokość dna wynosi 0,8- 5m, a głębokość 1,2- 1,5m. Ugoszcz jest
częściowo uregulowana (około 10 km w górnym i dolnym biegu rzeki). Wpada do niej kilka
mniejszych rzek o niewielkiej powierzchni zlewni. Podczas wysokich stanów Bugu zamykane
jest ujście rzeki Ugoszcz, co powoduje powstawanie rozległych rozlewisk wzdłuż jej koryta.
12
Druga co do wielkości, to rzeka Miedzanka przepływająca przez południową część
gminy, która jest prawobrzeżnym dopływem Liwca.
W ramach regionalnego monitoringu wód powierzchniowych badaniami objęty jest
tylko jeden ciek wodny przepływający przez teren gminy- rzeka Ugoszcz, w punkcie
kontrolnym Brzuza poniżej w gm. Łochów.
Najpełniejsze dane WIOŚ dotyczące tego punktu pochodzą z roku 2009, w których
potencjał ekologiczny wód rzeki Ugoszcz został określony jako umiarkowany, a ogólny stan
wód jako zły.
Ponadto na terenie gminy występuje wiele naturalnych i sztucznych oczek wodnych,
stawów i innych zbiorników lokalnych.
Sieć wód powierzchniowych uzupełniają liczne rowy melioracyjne.
2.1.4. Hydrogeologia – zasoby wód podziemnych
Na obszarze gminy Miedzna użytkowe poziomy wodonośne występują w obrębie
dwóch pięter wodonośnych: czwartorzędowego i trzeciorzędowego. Piętro czwartorzędowe
ma powszechne rozprzestrzenienie. W jego obrębie wyróżnić można 3. poziomy
wodonośne o różnym rozprzestrzenieniu i różnych parametrach hydrogeologicznych.
Pierwszy poziom wodonośny wykształcony w postaci piasków fluwioglacjalnych,
przypuszczalnie stadiału Warty, lokalnie w górnej partii osadów eemskich, występuje na
całym obszarze gminy. Jego strop zalega na rzędnej na rzędnych 140-180 m n.p.m.
Zwierciadło wody ma zwykle charakter swobodny bądź występuje pod niewielkim naporem
nie przekraczającym 10 m (na wysoczyźnie). Miąższość utworów wodonośnych jest zmienna
- od kilku do kilkudziesięciu metrów. Największe miąższości przekraczające 20 m spotyka się
w rejonie wsi Miedzna.
Zasilanie tego poziomu odbywa się drogą bezpośredniej infiltracji opadów
atmosferycznych w dolinach, bądź przez przesączanie przez utwory słabo przepuszczalne na
wysoczyźnie. Wydajność potencjalna studzien kształtuje się w przedziale 5,0-56,0 m3/h, zaś
przewodność zmienia się od 17 do 859 m2/24h. W rejonach głęboko wciętych dolin I poziom
pozostaje w więzi hydraulicznej z II poziomem wodonośnym. Na omawianym terenie I
poziom wodonośny we wszystkich wydzielonych jednostkach hydrogeologicznych ma
znaczenie podrzędne. Lokalnie w dolinach rzek (poziom II) pozostaje w ścisłej więzi
hydrauliczną z głównym poziomem użytkowym.
Drugi poziom wodonośny ma najszersze rozprzestrzenienie w gminie, jest on
głównym poziomem użytkowym. Na większości obszaru poziom kształtuje się na rzędnych
100 -110 m n.p.m., zalega więc stosunkowo płasko. Genetycznie II poziom czwartorzędowy
związany jest najprawdopodobniej z okresem interglacjału Pilicy. Tworzą go piaski różnej
granulacji, rzadziej żwiry o zmiennej miąższości. Miąższość tych osadów na przeważającej
części gminy mieści się w granicach 10-20 m, jedynie w rynnach polodowcowych miąższość
ta jest większa i osiąga 20-40 m. Zwierciadło wody II poziomu ma charakter napięty. Spływ
wód odbywa się w kierunku lokalnych baz drenażu: na zachód i północny zachód do Liwca,
na wschód i północny wschód do Cetynii.
Wydajności potencjalne II poziomu są dość zróżnicowane i zmieniają się od 8 do
3
200m /h, przy czym z reguły mieszczą się w granicach 10-50 m3/h. W rejonie miejscowości
Poszewka są wyższe i obejmują przedział 50-70 m3/h.
Trzeci poziom wodonośny ma lokalny zasięg i występuje w zagłębieniach powierzchni
podczwartorzędowej, gdzie w niektórych rejonach pozostaje w więzi hydraulicznej z II
poziomem czwartorzędowym bądź poziomem trzeciorzędowym. Budują go piaszczyste
osady zlodowacenia południowopolskiego lub peryglacjału. Są to piaski drobno i
13
średnioziarniste z przewarstwieniami żwirów o miąższości od kilku do kilkudziesięciu
metrów.
Trzeciorzędowe piętro wodonośne jest na terenie gminy bardzo słabo zbadane. O
jego obecności na tym terenie należy sądzić w oparciu o szersze rozpoznanie regionalne
obszaru.
Wypiętrzenia podłoża trzeciorzędowego sięgają niejednokrotnie prawie do samej
powierzchni terenu i wówczas utwory czwartorzędowe są całkowicie niewodonośne (brak
warstwy dolnej i górnej). W rejonach, gdzie czwartorzęd zbudowany jest z utworów
słaboprzepuszczalnych, do zaopatrzenia w wodę może być wykorzystywany poziom
trzeciorzędowy.
Poziom trzeciorzędowy lokalnie wykazuje łączność hydrauliczną z najniższym
poziomem czwartorzędowym. Generalnie zwierciadło wody poziomu trzeciorzędowego jest
współkształtne ze zwierciadłem głównego poziomu czwartorzędowego. Mimo podobnych
kierunków przepływu, wpływ drenażu jest jednak dużo mniejszy, a w rejonie wysoczyzn
lustro poziomu trzeciorzędowego stabilizuje się od kilku do kilkunastu metrów poniżej
poziomu czwartorzędowego.
Wg „Mapy obszarów głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP) w Polsce
wymagających szczególnej ochrony (26), cały omawiany teren znajduje się w obrębie
zbiornika GZWP nr 215 (Subniecka Warszawska). Jest to zbiornik trzeciorzędowy, o
charakterze porowym. Piętro trzeciorzędowe charakteryzuje się niską odnawialnością
zasobów wody, stąd wysokość eksploatacji ujęć wymaga kontroli.
2.1.5. Gleby i warunki agroekologiczne
Gmina Miedzna jest gminą o charakterze wybitnie rolniczym. Według rejonizacji
glebowo – rolniczej Instytutu Uprawy i Gleboznawstwa w Puławach gmina Miedzna znajduje
się w tak zwanym Regionie Sokołowsko – Siedleckim. Na terenie gminy przeważają gleby
średniej przydatności rolniczej, należące głównie do IV-VI klasy bonitacyjnej. Dominują tu
gleby lekkie i bardzo lekkie - bielicowe i rdzawe wytworzone z piasków gliniastych i żwirów
piaszczystych. Miejscami na piaskach gliniastych i lekkich glinach wytworzyły się gleby płowe
i gleby brunatne wyługowane. Skałami macierzystymi dla gleb są utwory lodowcowe
i wodnolodowcowe - piaski i gliny, tylko w dolinach rzecznych występują mady i namuły.
Użytki zielone występują zaś głównie w madach, glebach murszowych, torfach
i czarnoziemiach.
Tabela 1. Struktura użytkowania gruntów w gminie Miedzna, źródło: GUS, BDL, dane za 2014r.
Użytkowanie:
użytki rolne razem
grunty orne
sady
łąki trwałe
pastwiska trwałe
Powierzchnia w ha: % udział w powierzchni gminy
7 881
67,92%
5 997
51,69%
27
0,23%
984
8,48%
560
4,83%
grunty rolne zabudowane
grunty pod rowami
280
2,41%
33
0,28%
Monitoring chemizmu gleb był przeprowadzony w punkcie pomiarowo-kontrolnym w
miejscowości Wrotnów. Na podstawie najświeższego badania wykonanego w 2010r. oraz
wcześniejszych w latach 2005, 2000, 1995 można stwierdzić, że gleba na terenie gminy
Miedzna charakteryzuje się kwaśnym odczynem pH. Szczególnie niski był odczyn pH w
14
najbardziej aktualnym pomiarze (w roku 2010), co może być symptomem niekorzystnych
zmian. Zakwaszenie to ma prawdopodobnie, oprócz uwarunkowań naturalnych (gleby
wytworzone na kwaśnych utworach pochodzenia lodowcowego), źródła antropogeniczne
(związane głównie z rolnictwem: stosowanie nawozów azotowych, odprowadzanie
składników zasadowych wraz z plonami roślin, jak również wynikające z zanieczyszczenia
atmosfery wskutek spalania paliw – zakwaszenie gleb poprzez kwaśne deszcze).
Niekorzystne następstwa niskiego odczynu pH gleb to zmniejszona przyswajalność
składników pokarmowych roślin oraz zwiększone ich wymywanie do głębszych warstw gleby,
zmniejszenie zawartości próchnicy w glebie, zwiększenie dostępności metali ciężkich dla
roślin, konieczność zwiększenia poziomu wapnowania w celu zapobieżenia zmniejszaniu się
żyzności gleb. Skutki dla środowiska obejmują gatunkowego biocenoz w ekosystemach
naturalnych, w szczególności zmiany składu gatunkowego drzewostanów, oraz zmiany
liczebności populacji, a także zanieczyszczenie wód lądowych azotanami, toksycznymi dla
wielu organizmów wodnych.
Poziom zawartości próchnicy jest niski i w latach 1995-2010 nie uległ zasadniczym
zmianom w badanym profilu. Podobnie przedstawia się sytuacja w przypadku zawartości
węgla organicznego. W przypadku badanej gleby, zawartość węgla organicznego jest
zdecydowanie niższa od średniej zawartości węgla organicznego w glebach Polski (1.25% wg
danych IUNG). Poziom ten co prawda nie odpowiada przyjętemu w Polsce kryterium niskiej
zawartości (poziom 0.57%), jednak w porównaniu do standardu europejskiego (poziom
poniżej 2%) jest zdecydowanie niższy. Na przestrzeni lat spadła także nieco zawartość azotu
ogólnego. Stosunek węgla do azotu (C/N) jest stosunkowo niski, pomimo nieznacznej
tendencji wzrostowej, co oznacza, że w glebach dominuje proces mineralizacji i dostępne są
dla roślin amoniak oraz azotany – z korzyścią dla rozwoju roślin. W glebie nastąpił natomiast
spadek stopnia wysycenia kompleksu glebowego kationami zasadowymi, co świadczy zwykle
o zubożeniu gleby i może wiązać się ze stwierdzonym wzrostem kwasowości gleby.
Całkowita zawartość makroelementów pozostaje od 1995 roku na podobnym
poziomie, jednak można zauważyć nieznaczny trend spadkowy. Zaobserwować można
również spadek na przestrzeni lat zawartości pierwiastków w formach przyswajalnych dla
roślin – w szczególności przyswajalnego potasu, siarki, jak również magnezu. Niska zawartość
pierwiastków w przypadku wrażliwych roślin może skutkować deficytami – dotyczy to
w szczególności siarki przyswajalnej. Widoczne są również wahania w poziomach
poszczególnych pierwiastków śladowych, w tym metali ciężkich.
Gleby użytków rolnych nie są nadmiernie zasolone, nie wykazano również wzrostu
promieniotwórczości. Zawartość wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych
(WWA) ulegała wahaniom w ciągu wielolecia - w stosunku do badań z 2005 r., w roku 2010
stwierdzono wyższe stężenia 13 WWA.
2.1.6.Ekosystemy leśne – leśna przestrzeń produkcyjna
Na terenie gminy podstawowe znaczenie dla kształtowania struktury przyrodniczej
mają lasy oraz doliny rzeczne.
Lasy nie są równomiernie rozmieszczone, największe kompleksy leśne zlokalizowane
są w północnej części gminy oraz na północ od miejscowości Miedzna i Tchórzowa.
15
Tabela 2. Powierzchnia gruntów leśnych (w ha) - leśnictwo wszystkich form własności, źródło: dane GUS, BDL,
za 2014r.
Forma własności:
lasy ogółem
lasy publiczne ogółem
lasy publiczne Skarbu Państwa
lasy publiczne Skarbu Państwa w zarządzie Lasów Państwowych
grunty leśne prywatne
powierzchnia w ha:
3 377, 90
1 378, 25
1 369, 05
1 330, 00
1 999, 65
Tabela 3. Leśnictwo poza skarbem państwa (w ha), źródło: dane GUS, BDL, za 2014r.
Forma własności:
grunty leśne prywatne ogółem
grunty leśne prywatne osób fizycznych
grunty leśne gminne ogółem
powierzchnia w ha:
1 999, 65
1 995, 65
9, 20
Lesistość w gminie Miedzna wynosiła w 2014r. 28,8% 1, co przy średniej wojewódzkiej
około 22% kwalifikuje ją do gmin o wysokiej lesistości.
Na terenie gminy największe powierzchnie zajmują siedliska świeże (LMśw, Lśw,
BMśw i Bśw), co wiąże się z występowaniem większości lasów na glebach uboższych –
bielicowych i rdzawych wytworzonych z piasków. Siedliska wilgotne rzadziej spotykane
związane są z terenami dolin i obniżeń, gdzie często występują podmokłości natomiast w
pozostałych rejonach najbardziej rozpowszechnione są siedliska suche.
Według danych z Nadleśnictwa Łochów, lasy tego rejonu charakteryzują się znaczną
przewagą sosny, jako gatunku panującego na większości siedlisk borów, borów mieszanych,
a także lasów mieszanych. Jest to wynikiem występowania na tym terenie dość ubogich
siedlisk oraz zaszłości gospodarki leśnej okresu powojennego. Podczas zalesiania gruntów
i odnawiania lasów, wskutek przybliżonego i nie zawsze precyzyjnego rozpoznania warunków
glebowych oraz preferencji sosny, jako gatunku o największej przydatności dla gospodarki,
masowo wprowadzano ten gatunek na większość siedlisk. Rola pozostałych gatunków była
ograniczana. Obecne rozpoznanie siedlisk daje podstawy do przebudowy drzewostanów na
bardziej zgodne z siedliskiem i naturalnymi zespołami roślinnymi, w związku z czym udział
gatunków liściastych, zwłaszcza dęba, olszy, a także gatunków domieszkowych - lipy,
modrzewia itp. stopniowo ale systematycznie się zwiększa. Występujące tu lasy to przede
wszystkim jednogatunkowe drzewostany, które stanowią 48% powierzchni leśnej. Ok. 28 %
lasów to drzewostany złożone z dwóch gatunków, 16% drzewostanów ma w swoim składzie
3 gatunki a 8% to lasy 4 i więcej gatunkowe. Rzeczywiste zróżnicowanie gatunkowe jest
większe, ponieważ powyższe zestawienie dotyczy jedynie gatunków panujących i
współpanujących,
a więc pomija się sporadyczną i domieszkową obecność innych gatunków drzew
w drzewostanie.
Przeciętny wiek drzewostanów wynosi 55 lat. Najcenniejsze ekosystemy leśne
tworzone są przez stare, ponad stuletnie drzewostany. Dopiero w takich drzewostanach
mają szanse rozwinąć się bogate zespoły fauny: liczne bezkręgowce, ptaki owadożerne,
grzyby itp. Na terenie gminy drzewostany w tym wieku są nieliczne.
1
Według GUS, BDL
16
Tabela 4. Wykaz drzewostanów ponad 100-letnich , źródło: Program ochrony przyrody Nadleśnictwa Łochów
Leśnictwo
Wrotnów
Wrotnów
Wrotnów
Wrotnów
Wrotnów
Wrotnów
Wrotnów
Lokalizacja
84i
95d
95f
106f
107d
117h
122a
Pow.
[ha]
3,94
3,29
1,62
3,62
5,07
2,52
0,13
TSL
Bw
LMśw
LMśw
Lśw
LMśw
LMw
Lw
Gat.
Wiek
So
So
So
So
So
So
So
154
100
100
100
110
129
100
Kategoria
ochronności
Wodochronne
Wodochronne
Wodochronne
2.1.7. Warunki klimatyczne
Teren gminy położony jest w regionie klimatycznym mazowiecko-podlaskim.
Zaznaczają się tu wpływy zarówno klimatu oceanicznego jak i kontynentalnego z przewagą
klimatu kontynentalnego. Średnie temperatury miesięczne kształtują się od około -4,5°C
(styczeń) do około 18°C (lipiec) przy średnich rocznych 7,1°C. Liczba dni z przymrozkami
tj. temperaturą minimalną w ciągu doby spadającą poniżej 0°C wynosi przeciętnie 110-130.
Okres wegetacyjny, w którym średnia temperatura powietrza przekracza 5°C trwa poniżej
210 dni w roku. Średnia roczna suma opadów w obrębie badanego arkusza jest niższa od
średniej dla Polski i waha się w przedziale 550-600 mm, najmniej opadów przypada na
styczeń i luty, najwięcej na lipiec. Średnia wilgotność powietrza w ciągu roku wynosi około
82%. Dominują wiatry, z kierunku zachodniego i północno-zachodniego. Liczba dni
pochmurnych jest mniejsza niż 140. Na badanym arkuszu latem i jesienią dominują wiatry
zachodnie (W), wiosną znaczny udział mają wiatry z sektora północnego (NW i N), w zimie
częste są wiatry południowo-wschodnie (SE).
2.1.8. Przyrodnicze obszary i obiekty chronione na podstawie przepisów szczególnych
Nadbużański Park Krajobrazowy
Północna część gminy Miedzna położona jest w obrębie Nadbużańskiego Parku
Krajobrazowego oraz w jego otulinie.
Nadbużański Park Krajobrazowy utworzono na terenie byłego województwa
siedleckiego 30 września 1993 r. W 2002 roku powiększono powierzchnię parku włączając
część Nadbużańskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu na terenie gmin: Sterdyń, Repki,
Paprotnia, Korczew, Przesmyki – na mocy Rozporządzenia Nr 30 Wojewody Mazowieckiego
z dnia 26 marca 2002 roku. Obecnie powierzchnia parku wynosi 74136,5ha. Nadbużański
Park Krajobrazowy położony jest w środkowo-wschodniej części województwa
mazowieckiego, obejmuje lewobrzeżną część doliny dolnego Bugu od ujścia rzeki Tocznej w
miejscowości Drażniew w gm. Korczew do ujścia rzeki Liwiec w pobliżu Kamieńczyka oraz
fragment dolnej Narwi. Ochroną jest tu objęty prawie 120 km odcinek Bugu i 40 km odcinek
Narwi. Oprócz doliny rzecznej do parku wchodzą też rozległe kompleksy leśne, zajmujące
około 36% powierzchni i tereny rolne. Dzięki dużemu zróżnicowaniu obszar parku to
środowisko życia wielu gatunków roślin i zwierząt, które dzięki zachowanej bioróżnorodności
znajdują tu odpowiednie warunki do rozwoju. Wiele z nich to gatunki chronione, zagrożone
wyginięciem i mające nad Bugiem swoje główne ostoje. W obrębie NPK zidentyfikowano 118
zespołów i zbiorowisk roślinnych. Występuje tu 36 % ogólnej liczby gatunków flory Polski w
tym: 61 - gatunków chronionych (18 objętych ochroną częściową), 170 gatunków rzadkich
(23 z nich - rzadkie w skali kraju). Faunę parku reprezentuje 37 gatunków ssaków, 12
17
gatunków płazów, 7 gatunków gadów oraz 207 gatunków ptaków (w tym: 155 – lęgowych i
52 - przelotne). Dolina Bugu jest ostoją ornitologiczną o międzynarodowej randze. Na liście
"Ostoi ptaków w Polsce" znajduje się pod symbolem IBAE-Poland 095. Populacje derkacza,
sieweczki obrożnej, brodźca krwawodziobego czy kolonie rybitwy czarnej i jaskółki brzegówki
należą do największych w kraju.
Obecnie podstawą prawną funkcjonowania parku jest Rozporządzenie Nr 3
Wojewody Mazowieckiego z dnia 15 marca 2005r. w sprawie Nadbużańskiego Parku
Krajobrazowego (Dz.Urz.Woj.Maz. Nr 75, poz. 1701); Rozporządzenie Nr 58 Wojewody
Mazowieckiego z dnia 25 maja 2005r. zmieniające rozporządzenie w sprawie
Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego (Dz.Urz.Woj.Maz. Nr 136, poz. 4208) oraz
Rozporządzenie Nr 20 Wojewody Mazowieckiego z dnia 08 sierpnia 2006r. w sprawie
ustanowienia planu ochrony dla Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego (Dz.Urz.Woj.Maz.
Nr 172, poz. 6757); Rozporządzenie Nr 2 Wojewody Mazowieckiego z dnia 31 stycznia 2007r
zmieniające rozporządzenie w sprawie ustanowienia planu ochrony dla Nadbużańskiego
Parku Krajobrazowego (Dz.Urz.Woj.Maz. Nr 35, poz. 698).
Pomniki przyrody
Pomniki przyrody znajdujące się na terenie gminy Miedzna określa Rozporządzenie Nr 7
Wojewody Mazowieckiego z dnia 02 marca 2009r. w sprawie ustanowienia pomników
przyrody położonych na terenie powiatu węgrowskiego (Dz.Urz.Woj.Maz. z 2009r. Nr 36
poz.861, ze zm.) i Rozporządzenie Nr 8 Wojewody Mazowieckiego z dnia 02 marca 2009r. w
sprawie pomników przyrody położonych na terenie powiatu węgrowskiego (Dz.Urz.Woj.Maz.
z 2009r. Nr 36 poz.862, ze zm.) oraz Rozporządzenie Nr 255 Wojewody Mazowieckiego z
dnia 01 października 2001r. (Dz.Urz.Woj.Maz. Nr 212, poz. 3672) i Rozporządzeniem nr 17
Wojewody Mazowieckiego z dnia 28 lipca 2004r. (Dz.Urz.Woj.Maz. Nr 203, poz. 3672), a
także Uchwała Nr XVI/101/2012 Rady Gminy w Miedznie z dnia 31.X.2012 r. zmieniająca
Rozporządzenie Wojewody Mazowieckiego w sprawie pomników przyrody położonych na
terenie powiatu węgrowskiego (Dz. Urz. Woj. Maz. poz.8144 z dnia 27.XI.2012r.) oraz
Uchwała Nr XIII/81/2016 z dnia 28 kwietnia 2016r.zmieniająca rozporządzenie Wojewody
Mazowieckiego w sprawie pomników przyrody na terenie powiatu węgrowskiego( Dz. Urz.
Woj. Maz. poz.5110 z dnia 3 czerwca 2016r.)
Tabela 5. Pomniki przyrody
Położenie
Lp Miejscow
ość
Bliższa lokalizacja
Działka nr ewid.
534/16
Nazwa obiektu
Nazwa
Nazwa
gatunkowa
gat.
polska
łacińska
Obiekt
poddany
ochronie
1
Miedzna
aleja
2
Działka numer
ewidencyjny
614, po S stronie
Międzyleś
grupa drzew
drogi
powiatowej, po str.
N kapliczka
18
Obwód
(cm)
Wys. (m)
6 – 27 i 2
9,5
Lipa
drobnolistna
(79 szt.)
Tilia
cordata
58 szt.
62-339
cm, 6 szt.
-27cm,
21 szt. 812 cm
Grusza
pospolita
Pyrus
communis
255
3
Miedzna
4
Rostki
5
Ugoszcz
6
Wrotnów
7
Wrotnów
8
Wrotnów
Działka nr ewid.
1234
Przy drodze
Ugoszcz - Rostki,
działka o nr ewid.
417
Działka nr ewid.
377
Działka nr ewid.
552
Działka nr ewid.
552 - 25 m na
południe od
spichlerza
Nadleśnictwo
Łochów
Leśnictwo
Wrotnów
działka o nr ewid.
1213
głaz
narzutowy
granit szary
Jałowiec
Juniperus
grupa drzew pospolity (4
communis
szt.)
Wrotnów
10
Gajówka
Tchórz
owa
Ugoszcz
11
12 Wrotnów
1
40; 47;
54; 100;
7
338
14
251
22
Sosna
pospolita
Jesion
wyniosły
Pinus
silvestris
Fraxinus
excelsior
drzewo
Dąb
szypułkowy
Quercus
robur
312
32
drzewo
Sosna
pospolita
Pinus
silvestris
290
26
drzewo
drzewo
Nadleśnictwo
Łochów
9
870
Lipa
drobnolistna
drzewo
drobnolistna
Tilia
cordata
360
22
Nadleśnictwo
Łochów, Leśnictwo
Wrotnów , Działka
o nr ewid. 421/1
drzewo
Sosna
pospolita
Pinus
silvestris
249
22
Nadleśnictwo
Łochów, Leśnictwo
Wrotnów, działka
onr ewid. 1185,
działka onr ewid.
1186/3
skupiska
tworów
przyrody
żywej
Kolonia
mrowisk o
pow. 2, 72
ha)
Quercus
robur
326
24
Leśnictwo
Wrotnów
działka o nr ewid.
1220
Przy Leśniczówce
ok.20m od
zabudowań
leśniczego, działka
o nr ewid. 1220
drzewo
wysokie bez
liści
Dąb
obumierając
szypułkowy
e prawie
całkowicie
bez kory
19
13
Ugoszcz
przy posesji
Leśniczówki –
działka o nr ewid.
1099
okazałe
drzewo o
rozłożystej
Dąb
koronie oraz
szypułkowy
grubym i
zdrowym
pniu
Quercus
robur
258
23
Na terenie gminy znajdują się 3 użytki ekologiczne zgodnie z Rozporządzeniem Nr 74
Wojewody Mazowieckiego z dnia 8 lipca 2005r. w sprawie użytków ekologicznych (Dz. Urz.
Woj. Maz. Nr 175 poz. 5574, ze zm.)- data publikacji: 28.07.2005 r. , Rozporządzeniem Nr
35A Wojewody Mazowieckiego z dnia 13 lipca 2007 r. zmieniającym rozporządzenie w
sprawie użytków ekologicznych (Dz. Urz. Woj. Maz. Nr 138, poz.3652) - data publikacji:
19.07.2007 r., Rozporządzeniem Nr 59 Wojewody Mazowieckiego z dnia 12 listopada 2007 r.
zmieniającym Rozporządzenie w sprawie użytków ekologicznych (Dz.Urz. Woj. Maz. Nr 231,
poz.6685) - data publikacji: 15.11.2007 r.
Tabela 6. Użytki ekologiczne, źródło: dane uzyskane z Urzędu Gminy
Lp
1
Miejscowość
Zuzułka
Położenie
Działka nr ewid. 1,2
Użytek ekologiczny
jeziorko śródleśne – nieużytek
2
Zuzułka
3
Zuzułka
Działka nr ewid. 3
Działka nr ewid. 23/1, 24, 13,
14, 15, 16
Ponadto zgodnie z Uchwała Nr XVIII/94 /2004 Rady Gminy w Miedznie z dnia 31
sierpnia 2004 roku w sprawie zaopiniowania uznania za ochronne niektórych lasów
stanowiących własność Skarbu Państwa, położonych w granicach administracyjnych Gminy
Miedzna, następujące lasy zostały uznane za lasy ochronne:
Tabela 7. Lasy ochronne, źródło: dane pozyskane z Urzędu Gminy
Kategoria ochronności
Lasy wodochronne
(chroniące zasoby wód,
na siedliskach
wilgotnych i bagiennych)
Powierzchnia
447,94ha
Obręb
leśny
Węgrów
Lokalizacja (oddz., pododdz.)
5cfgijlmnoprstz, 6iko, 9dghkmn, 10cdhij,
84abcfg, 87bcdfhi, 88, 90ab, 92a,
93bcdfg, 94df, 95d, 96cdf, 97cdi, 98dg,
99ab, 100, 101aghlmn, 102h, 108ahi,
110bc, 112f, 113dfgh, 114dfghij, 115,
116f, 117abcfghimn, 118dfhij, 119abcdg,
120abfg, 121, 122acd, 123acgji, 126c.
2.1.9. Lokalne uciążliwości i zagrożenia środowiskowe
Zanieczyszczenia gleby i powierzchnia ziemi
Monitoring chemizmu gleb na terenie gminy przeprowadza się w punkcie
pomiarowokontrolnym w miejscowości Wrotnów. Jest to jedyny punkt pomiarowy na
terenie powiatu. Na podstawie ostatniego badania określono badane gleby jako nie
zanieczyszczone, o naturalnej zawartości metali ciężkich. W punkcie pomiarowym
stwierdzono klasę bonitacyjną IVa.
20
Dla potrzeb doradztwa rolniczego badania gleb na tym obszarze były kontynuowane
przez Stację Chemiczno-Rolniczą w Warszawie- Wesołej. Pobrano 97 prób z terenu gminy
i przebadano 246 ha. Na tej podstawie stwierdzono, zasobność w fosfor w ponad 50%
próbach była bardzo niska i niska, natomiast w przypadku potasu i magnezu wielkość ta
wynosiła ponad 70%. Stwierdzono ponadto, że na obszarze gminy dominują gleby o odczynie
kwaśnym i bardzo kwaśnym (96% przebadanych prób), a około 93% wymaga wapnowania.
Kwasowość jest bardzo istotnym wskaźnikiem, gdyż decyduje o zmniejszeniu wielkości
plonów i zwiększeniu przyswajalności metali ciężkich przez rośliny. Jej wzrost wynika przede
wszystkim z czynników klimatyczno- glebowych i niewłaściwego nawożenia mineralnego.
Powierzchnia ziemi stanowi jeden z bardziej zagrożonych antropopresją element
środowiska. Degradacja może obejmować przekształcenia mechaniczne lub chemiczne gleby
i ziemi oraz przekształcenia obiektów, które ją pokrywają (np. lasów). Jest to proces
stopniowego zmniejszania się zdolności do pełnienia naturalnych funkcji przypisanych ziemi,
glebie lub obiektowi. Degradacja powierzchni ziemi może być wynikiem pogorszenia się
warunków przyrodniczych, zmian środowiska, prowadzenia działalności przemysłowej lub
wadliwej działalności rolniczej, nieodpowiedniej eksploatacji zasobów naturalnych lub awarii
urządzeń infrastruktury technicznej .
Zdegradowana lub zdewastowana powierzchnia terenu wymaga przywrócenia
wartości użytkowej lub przyrodniczej poprzez właściwe ukształtowanie rzeźby terenu,
poprawienie właściwości fizycznych i chemicznych, uregulowanie stosunków wodnych,
odtworzenie gleb, umocnienie skarp oraz odbudowanie lub zbudowanie niezbędnych dróg.
Powierzchnię ziemi na terenie gminy można określić jako mało zdewastowaną i mało
zdegradowaną. Jej odporność na degradację jest mała i lokalnie średnia, co ma bezpośredni
związek ze strukturą ekologiczną, budową gruntu i rzeźbą terenu, stosunkami
gruntowowodnymi oraz chemizmem gleby i roślin.
W Miedznie degradacja powierzchni ziemi występuje punktowo i ma związek przede
wszystkim z prowadzeniem odkrywkowej eksploatacji złóż kopalin.
Do degradacji powierzchni ziemi może dojść również pod wpływem
nieodpowiedniego składowania odpadów komunalnych, szczególnie jeśli wykorzystywane są
do tego celu odkrywki poeksploatacyjne, jak również w wyniku awarii, bądź nieumiejętnej
eksploatacji urządzeń infrastruktury technicznej oraz obiektów składujących materiały
niebezpieczne.
Zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych
Wody powierzchniowe
Rzeka Ugoszcz jest objęta badaniami w ramach regionalnego monitoringu wód
powierzchniowych. Zlokalizowano na niej dwa punkty pomiarowo- kontrolne, jednak żaden
z nich nie znajduje się w obrębie gminy Miedzna. Jeden z nich usytuowano w Lipkach Starych
(gm. Stoczek), drugi- przy ujściu rzeki- w miejscowości Brzuza (gm. Łochów).
Badania wód Ugoszczy są przeprowadzane cyklicznie co kilka lat. W ramach
monitoringu wykonywane są między innymi oznaczenia: temperatury, odczynu,
przewodnictwa właściwego, tlenu rozpuszczonego, BZT5, ChZTMn, substancji
rozpuszczonych, zawiesiny ogólnej, zw. azotu, fosforanów, fosforu ogólnego, miana Coli.
Według ostatnich badań z lat 2010- 2012 stan ekologiczny oceniony został na umiarkowany.
Najgorsze wyniki przypadają na ocenę elementów fizykochemicznych (PSD – poniżej stanu
dobrego). Również klasa elementów biologicznych jest stosunkowo nisko oceniana (stan
umiarkowany – klasa III), natomiast elementy hydromorfologiczne odpowiadają klasie I. Stan
21
chemiczny oceniony został jako dobry. Określony na tej podstawie stan ogólny JCWP Ugoszcz
uznano za zły. Natomiast spełnione są wymagania dla obszarów chronionych wrażliwych na
eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych.
Uzupełnienie badań jakości wód powierzchniowych stanowi monitoring osadów dennych,
który w ramach krajowej sieci przeprowadza Państwowy Instytut Geologiczny w Warszawie.
Na terenie gminy Miedzna nie ma obecnie punktów pomiarowych, najbliższy punkt poboru
próbek znajduje się w miejscowości Kamieńczyk, przy ujściu rzeki Liwiec. Pozostałe mniejsze
rzeki nie są objęte monitoringiem. Jakość wód rzeki Miedzanki nie była badana w ostatnich
latach, jednak w roku 2007 odpowiadała klasie IV (stan słaby). Biorąc ponadto pod uwagę
dane z lat 2010-2012 z ppk na Liwcu poniżej jej ujścia, gdzie stan ogólny wód określono jako
zły i dodatkowo nie były spełnione wymagania dla obszarów chronionych wrażliwych na
eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami ze źródeł komunalnych, można przypuszczać, że
stan wód Miedzanki również jest obecnie poniżej dobrego.
Wody podziemne
Jakość wód podziemnych czwartorzędowego poziomu wodonośnego GPU na terenie
gminy podobnie jak na terenie całego powiatu węgrowskiego uznawana jest generalnie za
średnią – wymagającą prostego uzdatniania. Na niewielkich obszarach spotkać można wody
dobrej jakości, gdzie woda nie wymaga uzdatniania (centralna część gminy) oraz takie, które
wymagają prostego uzdatniania (lub jakość ich jest bardzo dobra ale może być nietrwała z
uwagi na brak izolacji). W wodach tych spotyka się przeważnie ponadnormatywne
zawartości żelaza i manganu, łatwo usuwalne w procesie uzdatniania.
Wody złej jakości, których parametry fizyczno – chemiczne przekraczają wymagania
dla wód pitnych, obserwuje się w dolinie rzeki Ugoszcz, na północnych obszarach gminy.
Występujące tam przekroczenie zawartości amoniaku sugeruje stosunkowo „młode”
zanieczyszczenie, pochodzenia organicznego np. z przenawożenia pól gnojowicą lub
środkami ochrony roślin. Wody złej jakości wymagają skomplikowanego uzdatniania. Wody
podziemne trzeciorzędowego poziomu wodonośnego uznawane są za średniej jakości wymagające uzdatniania. Wody z utworów trzeciorzędowych (szczególnie poziomu
mioceńskiego) z uwagi na dużą zawartość frakcji pylastej i domieszkę węgla brunatnego
charakteryzują się często podwyższoną barwą oraz większą zawartością żelaza i manganu.
W zależności od głębokości występowania GPU, izolacji od powierzchni terenu oraz
jakości wód podziemnych, można mówić o różnym stopniu zagrożenia jakości wód
podziemnych i odporności poziomu na zanieczyszczenia antropogeniczne.
Na większości omawianego terenu stopień zagrożenia określono jako niski, a w
rejonach gdzie jest dobra odporność na zanieczyszczenia antropogeniczne – za bardzo niski.
Badania wód podziemnych prowadzone na terenie gminy Miedzna wykazały dobrą
jakość wód (II klasa). Wskaźniki odpowiadające tej klasie to: NO3, Ca, HCO3. Można
w związku z tym stwierdzić, że jakość wód podziemnych na terenie Gminy Miedzna jest
lepsza w stosunku do ogółu JCWPd nr 53 (III klasa jakości we wszystkich pozostałych
punktach pomiarowych jednostki).
Monitoring ilościowy wód podziemnych dokonywany jest przez kontrolę stopnia
sczerpania dostępnych zasobów wód podziemnych (realizowanego przez porównanie ilości
zasobów z poborem) i poziomu zwierciadła wód podziemnych. Ilościowy stan wód JCWPd
nr 53 oraz JCWPd nr 54 zarówno w roku 2005, jak i w 2015 oceniony został jako dobry
(Monitoring jakości wód podziemnych, GIOŚ).
22
Rysunek 2. Stopień zagrożenia i jakość wód podziemnych głównego poziomu użytkowego (GPU) w rejonie
gminy Miedzna
Ochronie wód podziemnych sprzyja znaczne zalesienie obszaru oraz duży udział
terenów ochronnych i prawnie chronionych oraz brak terenów silnie zurbanizowanych i
przemysłowych ognisk zanieczyszczeń. Największym antropogenicznym zagrożeniem dla
jakości wód podziemnych są niekontrolowane ogniska rozproszone, szczególnie na terenach
o słabej izolacji GPU.
Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego
Na terenie gminy Miedzna brak jest stacji pomiarowych zanieczyszczeń powietrza,
natomiast w skali powiatu, jakość powietrza atmosferycznego określona na podstawie
porównania emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych dla poszczególnych powiatów
województwa mazowieckiego (dane GUS), jest oceniana dość wysoko. Obserwuje się tu
jedynie podwyższenie zawartości dwutlenku węgla, co jest konsekwencją emisji z kotłowni
węglowych oraz zanieczyszczeń komunikacyjnych.
Na stan atmosfery w gminie Miedzna mają wpływ głównie emisje z kotłowni
należących do właścicieli zabudowy jednorodzinnej (niska emisja palenisk domowych, co
wiąże się ze zwiększoną emisją związków węgla i siarki).
Aktualnie, na terenie gminy znajduje się tylko jeden obiekt posiadający pozwolenie na
emisję zanieczyszczeń do atmosfery. Jest to Zakład Mięsny w Żeleźnikach. Znajduje się tu
kilka emitorów podłączonych do kotłów i palników olejowych, dla których nie wyznaczono
emisji dopuszczalnej ze względu na niską sumaryczną moc palników, a w konsekwencji niską
emisję, bez praktycznego znaczenia dla jakości powietrza atmosferycznego.
23
Analiza dostępnych materiałów wskazuje, że poziom zanieczyszczeń emitowanych
przez kotłownie jest ustabilizowany. Wzrasta natomiast stopień zagrożenia
zanieczyszczeniami komunikacyjnymi poprzez dynamiczny wzrost liczby pojazdów i
utrudnioną lokalnie przepustowość dróg. Przez gminę Miedzna nie przechodzą jednak żadne
ważne szlaki komunikacyjne, co niewątpliwie korzystnie wpływa na stan powietrza w tym
rejonie.
Ponadto, należy zauważyć, że przy przeważającym zachodnim i południowozachodnim kierunku wiatrów, gmina Miedzna narażona jest w pewnym stopniu na napływ
zanieczyszczeń z rejonów o wyższej emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych, jak powiat
wołomiński i miński oraz aglomeracja warszawska.
Hałas
Hałas, rozumiany jako każdy uciążliwy, przeszkadzający i szkodliwy dźwięk jest
jednym z bardziej istotnych czynników determinujących jakość środowiska. Powszechność
występowania hałasu powoduje wiele negatywnych skutków, szczególnie dla jakości życia
i zdrowia człowieka. Kumulując się w czasie, może on doprowadzić do częściowej lub
całkowitej utraty słuchu, a nawet do poważnych zmian psychosomatycznych.
W gminie Miedzna hałas nie stanowi dużego problemu i jest on związany głównie
z transportem drogowym. Ze względu na rolniczy charakter gminy, nie ma tu praktycznie
zagrożenia hałasem przemysłowym. Lokalnie na pogorszenie klimatu akustycznego może
wpływać emisja dźwięku z niewielkich zakładów produkcyjnych i usługowych. W ostatnich
latach nie zanotowano jednak żadnych przekroczeń dopuszczalnego poziomu hałasu na
terenie gminy.
Na poziom hałasu transportowego mają wpływ czynniki związane z warunkami ruchu,
parametrami drogi oraz rodzajem pojazdów. Przez obszar gminy Miedzna nie przechodzą
żadne ważne szlaki komunikacyjne o znaczeniu krajowym i wojewódzkim, zagrożenie
związane z ruchem kołowym występuje więc tylko lokalnie i jest ono związane z terenami
położonymi wzdłuż dróg powiatowych (łącznie 72,6 km w obrębie gminy). Głównym
czynnikiem wpływającym na pogorszenie klimatu akustycznego jest nienajlepszy stan dróg,
szczególnie w połączeniu ze wzmożonym ruchem samochodów, szczególnie ciężarowych.
W obrębie gminy Miedzna nie prowadzi się badań uciążliwości komunikacyjnej.
Elektromagnetyczne promieniowanie niejonizujące
Promieniowanie niejonizujące uważa się obecnie za jedno z poważniejszych
zanieczyszczeń środowiska. Powstaje ono w wyniku działania zespołów sieci i urządzeń
elektrycznych będących w powszechnym użyciu (kuchenki mikrofalowe, telefony
komórkowe, komputery, telewizory, lodówki itp.), urządzeń elektromedycznych do badań
diagnostycznych i zabiegów fizykochemicznych, jak również stacji nadawczych, urządzeń
energetycznych, telekomunikacyjnych, radiolokacyjnych i radionawigacyjnych. Obejmuje ono
pola elektromagnetyczne w zakresie 0-300 GHz.
Negatywny wpływ energii elektromagnetycznej przejawia się tak zwanym efektem
termicznym, co może powodować zmiany biologiczne (np. zmianę właściwości koloidalnych
w tkankach), a nawet doprowadzić do śmierci termicznej. Pole elektromagnetyczne
wytwarzane przez silne źródło niekorzystnie zmienia warunki bytowania człowieka, wpływa
na przebieg procesów życiowych i może powodować wystąpienie zaburzeń m.in. funkcji
ośrodkowego układu nerwowego, narządów słuchu i wzroku.
24
Do najważniejszych czynników mających wpływ na oddziaływanie promieniowania
elektromagnetycznego na zdrowie człowieka (tzw. parametrów pola) należą: odległość od
źródła promieniowania, natężenie pola elektromagnetycznego i czas przebywania w tym
polu (tzw. czas ekspozycji).
Pola elektromagnetyczne w przeciwieństwie do wielu fizycznych czynników
środowiska, jak np. hałas, nie są z reguły rejestrowane przez zmysły człowieka, co pomniejsza
świadomość występującego w związku z nimi zagrożenia.
Ponadto, brak jest stałego monitoringu w zakresie elektromagnetycznego
promieniowania niejonizującego, co uniemożliwia ocenę stopnia zanieczyszczenia powietrza
atmosferycznego wokół obiektów i urządzeń będących jego źródłem. Wojewódzki inspektor
ochrony środowiska w ramach państwowego monitoringu środowiska powinien prowadzić
okresowe badania kontrolne poziomów pól elektromagnetycznych oraz aktualizować
corocznie rejestr zawierający informacje o terenach, na których stwierdzono przekroczenie
dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych.
Główne źródła pól elektromagnetycznych stanowią:
• linie elektroenergetyczne,
• obiekty radiokomunikacyjne (stacje nadawcze radiowe i telewizyjne, stacje bazowe
telefonii komórkowych itp.)
• stacje radiolokacyjne.
Przez teren gminy Miedzna przebiegają ważne linie elektroenergetyczne najwyższego,
wysokiego, średniego i niskiego napięcia o charakterze tranzytowym
 linia przesyłowa najwyższego napięcia 400kV o długości ok. 14km na terenie gminy,
 linia przesyłowa wysokiego napięcia 110kV, która prowadzi prąd z rozdzielni w Węgrowie
przez Ludwinów, Warchoły, Żeleźniki, Tchórzową, Zuzułkę, Miedzyleś, Ugoszcz i Rostki do
Małkinii (długość ok.12 km na terenie gminy);
 linie przesyłowe średniego (15 kV) i niskiego (0,4kV) napięcia,
Z punktu widzenia ochrony środowiska znaczenie mają linie i stacje
elektroenergetyczne o napięciach znamionowych równych co najmniej 110kV i wyższych.
Rysunek 3. Linia energetyczna najwyższego napięcia 400kV przechodząca przez teren gminy Miedzna
25
Ponadto, na terenie gminy znajdują się punktowe źródła promieniowania
niejonizującego. Są to stacje bazowe telefonii cyfrowej GSM zlokalizowane w Miedznie oraz
urządzenia o niewielkiej mocy promieniowania, będące w dyspozycji Ochotniczej Straży
Pożarnej w Miedznie.
Nadzwyczajne zagrożenia środowiska
Nadzwyczajne zagrożenia środowiska, spowodowane poważną awarią lub katastrofą
naturalną, mogą wywoływać znaczne zniszczenia w środowisku lub pogorszenie jego stanu,
a także stwarzać bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia ludzi.
Na terenie gminy Miedzna występuje ryzyko zaistnienia nadzwyczajnych zagrożeń
środowiska, które mogą być zarówno wynikiem katastrof wywołanych przez siły natury, jak
również, choć w niewielkim stopniu, przez awarie infrastruktury technicznej.
Zagrożenia naturalne
Obszar gminy Miedzna jest w dość dużym stopniu zagrożony wystąpieniem pożarów.
Jednym z powodów jest znaczny udział użytków leśnych. Lokalnie ryzyko wystąpienia pożaru
dotyczy również miejscowości o zwartej zabudowie o palnej konstrukcji i niewystarczającej
ilości wody do celów gaśniczych. Zwarta zabudowa oraz układ wąskich uliczek powoduje
bowiem znaczne utrudnienie lub brak możliwości manewrowania pojazdami straży pożarnej.
Czynnikami zwiększającymi zagrożenie pożarowe jest również rozwój infrastruktury oraz
starzenie się instalacji elektrycznych na wsiach.
Ryzyko wystąpienia pożaru w gminie Miedzna może się też wiązać z dość dużą liczbą
indywidualnych gospodarstw rolnych (928), w obrębie których znajdują się obiekty
gospodarcze (stodoły, obory), składujące zazwyczaj znaczne ilości materiałów łatwo
zapalnych, jak słoma i siano. Dodatkowym czynnikiem zwiększającym zagrożenie jest
nieodpowiednie posługiwanie się urządzeniami elektrycznymi, używanie prowizorycznych
punktów oświetleniowych i gniazd zasilających.
Jak wcześniej wspomniano, omawiany obszar charakteryzuje się dużym wskaźnikiem
lesistości. Na terenie gminy stwierdzono występowanie dwóch kompleksów leśnych
o powierzchni powyżej 100ha, charakteryzujących się wysokim stopniem zagrożenia
pożarowego, podlegających Nadleśnictwu Łochów.
Zagrożenia cywilizacyjne
Należy zauważyć, że w obrębie gminy nie znajdują się tzw. zakłady o zwiększonym
ryzyku i o dużym ryzyku, a więc zakłady stwarzające ryzyko wystąpienia poważnej awarii
przemysłowej, zgodnie z klasyfikacjami dyrektywy Rady Unii Europejskiej SEVESO II, które
znalazły swoje odzwierciedlenie w przepisach odrębnych.
Na terenie gminy Miedzna, zagrożenie tego rodzaju może być związane z
transportem oraz składowaniem niebezpiecznych substancji.
Przewóz niebezpiecznych substancji nie stanowi w tym rejonie dużego problemu ze
względu na brak dróg ponadlokalnych w układzie komunikacyjnym gminy. Poprzez drogi
powiatowe transport tego typu odbywa się sporadycznie i może on dotyczyć takich
substancji jak: kwas fosforowy, kwas azotowy, propan-butan, żywica P-2, amoniak, chlor,
benzyna i inne paliwa.
26
3. WYSTĘPOWANIE OBSZARÓW NATURALNYCH ZAGROŻEŃ GEOLOGICZNYCH
Na terenie gminy Miedzna nie stwierdza się występowania zagrożeń geologicznych,
w tym w postaci osuwisk, ani zagrożenia tymi zjawiskami.
4.
WYSTĘPOWANIE
UDOKUMENTOWANYCH
ZŁÓŻ
KOPALIN,
UDOKUMENTOWANYCH KOMPLEKSÓW PODZIEMNEGO SKŁADOWANIA
DWUTLENKU WĘGLA ORAZ TERENÓW GÓRNICZYCH WYZNACZONYCH NA
PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĘBNYCH
Na terenie gminy Miedzna zlokalizowane są dwa udokumentowane złoża surowców
naturalnych.
1) Złoże piasków i żwirów „Żeleźniki I" posiada kartę rejestracyjną. Znajduje się ono na
wschodnim krańcu miejscowości o tej samej nazwie. Serię złożową stanowią utwory
lodowcowe. Powierzchnia złoża wynosi 1,47 ha, a jego miąższość od 4,8 do 5,2 m,
średnio 4,96 m. Nadkład o grubości 0,8-1,2 m, średnio 1,0 m stanowią: gleba i piaski
drobnoziarniste i pylaste. W spągu serii złożowej jest piasek zagliniony. Zawartość ziaren
poniżej 2 mm (punkt piaskowy) wynosi 45-60%. Jest to złoże suche. Kruszywo może mieć
zastosowanie w budownictwie i drogownictwie.
Złoże jest udokumentowane w kategorii „C1”, z informacji PIG wynika, że dla złoża jest
określony teren i obszar górniczy. Zasoby geologiczne tego złoża wynoszą 124 tys. ton.
Złoże piasków i żwirów „Żeleźniki I" było eksploatowane odkrywkowo, wgłębnie, od roku
1990 do roku 1996. Użytkownikiem złoża było przedsiębiorstwo Produkcja Materiałów
Budowlanych i Wydobywanie Kruszywa w Żeleźnikach.
2) Złoże piasków i żwirów „Żeleźniki II" posiada kartę informacyjną. Znajduje się w
południowo- zachodniej części miejscowości Żeleźniki. Przedmiotowe złoże kruszywa
naturalnego to czwartorzędowe piaski o zasobach geologicznych 337 314 ton, zalegające
na powierzchni 1,52 ha. Zasobność złoża wynosi 22, 18 t/m2. Kopalina ta będzie
wykorzystywana w budownictwie i drogownictwie, gł. do wykonywania nasypów
drogowych i budowlanych.
Miąższość wynosi od 2,4 m do 17,0 m, średnio 13,1 m. Nadkład o grubości 0,6 m- 4 m,
średnio 2,9 m stanowią gleba i piaski pylaste.
Złoże jest udokumentowane w kategorii „C1”- rozpoznane wierceniami, w kategorii „R”rozpoznane szczegółowo.
Na rysunku Studium Uwarunkowania wskazano obszary potencjalnych złóż surowców
naturalnych przeznaczonych pod działalność górniczą. Są to:
-obszar występowania glin zwałowych ceramiki budowlanej wyznaczono na północny
zachód od miejscowości Miedzna w oparciu o niezatwierdzoną dokumentację geologiczną .
Powierzchnia obszaru wynosi około 84 ha. Grubość kompleksu litologiczno-surowcowego
zawiera się między 1,2-7,7 m, przy średniej 3,94 m. Nadkład stanowią gleba i piaski
o miąższości 0,2-3,3 m, średnio 0,78 m. Parametry jakościowe kopaliny: skurczliwość
suszenia - 2,8-9,4%, średnio 5%, nasiąkliwość tworzywa po wypaleniu w temperaturze 850° 7,7-15,1%), średnio 10,7%, wartość wody zarobowej - 12,2-21,6%, średnio 16%. Ustalone
zasoby bilansowe wynoszą 40766,30m3 czy 1 179,35 tys.m3 ;
-niewielki obszar perspektywiczny kruszywa naturalnego wyznaczono w południowej
części obszaru gminy, w rejonie dawnej eksploatacji, gdzie aktualnie jest ona prowadzona na
27
podstawie koncesji. Eksploatuje się tu piaski i żwiry pochodzenia lodowcowego na obszarze
ponad 2 ha.
Na terenie gminy nie występują udokumentowane kompleksy podziemnego
składowania dwutlenku węgla.
5. ROLNICZA PRZESTRZEŃ PRODUKCYJNA, W TYM STAN PRAWNY GRUNTÓW
5.1. Rolnicza przestrzeń produkcyjna
Główną funkcją gminy jest rolnictwo. Decyduje o tym 7,88 tys. ha użytków rolnych2,
928 indywidualnych gospodarstw rolnych (w tym 850 o powierzchni użytków rolnych
powyżej 1 ha)3.
Dane przedstawione w niniejszym rozdziale są oparte na Powszechnym Spisie Rolnym
z 2010r. Rolnicza przestrzeń produkcyjna charakteryzuje się stosunkowo wysoką jakością (z
wyjątkiem północnej części gminy) i wysokim udziałem trwałych użytków zielonych. Do
warunków tych dostosowane są kierunki produkcji. W produkcji roślinnej dominują zboża
(82,7% ogólnej powierzchni zasiewów). Ziemniaki stanowią zaledwie 4,2% powierzchni
zasiewów, a rośliny przemysłowe 1,2%. Poziom nawożenia mineralnego (111,5 kg NPK i 23
kg wapniowych na 1 ha użytków rolnych) można uznać z dość wysoki.
W produkcji zwierzęcej występuje wysoka obsada bydła (75,9 sztuk/100 ha użytków
rolnych) i stosunkowo niska trzody chlewnej (59,5 sztuk/100ha użytków rolnych). W
wyposażeniu gospodarstw rolnych znajdowało się 846 ciągników. Na 1 ciągnik przypadało
8,2 ha użytków rolnych. Strukturę obszarową gospodarstw w gminie można uznać za
przeciętną. Na jedno gospodarstwo przypada 9,25 ha gruntów ogółem, w tym 7,50 ha
użytków rolnych, a we władaniu gospodarstw powyżej 10 ha użytków rolnych koncentrowało
się zaledwie 53,4 % powierzchni indywidualnych gospodarstw rolnych.
Wyniki Powszechnego Spisu Rolniczego z 2010 r. w odniesieniu do gminy Miedzna
wskazują na następujące tendencje w stosunku do Spisu z 2002 roku:
 zmniejszenie ogólnej liczby indywidualnych gospodarstw rolnych z 1118 do 928,
 zmniejszenie spisanej powierzchni ogólnej gruntów w gospodarstwach rolnych z 9,1 do
8,6 tys. ha, w tym powierzchni użytków rolnych z 7,5 do 7,0 tys. ha,
 zwiększenie powierzchni sadów z 16,2 do 20,2 ha,
 zwiększenie pogłowia bydła z 4239 do 5285 sztuk tj. o 24,7 %, w tym krów z 2483 do
2866 sztuk tj. o 15,4 %, przy czym zaledwie 40,5 % spisanych gospodarstw posiadało
krowy,
 zmniejszenie pogłowia trzody chlewnej z 8640 do 4138 sztuk tj. o 52,1 %; zaledwie 31,9
% gospodarstw posiadało trzodę chlewną;
Przytoczone dane wskazują na wiele niepokojących zjawisk w produkcji rolnej. Należy
do nich zaliczyć spadek pogłowia trzody chlewnej o ponad połowę w latach 2002-2010 i
mały odsetek gospodarstw posiadających produkcję zwierzęcą.
Leśnictwo
Gmina Miedzna posiada 3 386 ha lasów i gruntów leśnych4. Charakteryzuje się
wskaźnikiem lesistości 28,8%, to jest na poziomie zbliżonym do średniego krajowego. W
strukturze własnościowej przeważają lasy prywatne, które stanowią niemal 60% ogólnej
2
GUS, BDL, dane za 2014r.
Dane PSR 2010
4
Dane GUS BDL, za 2014r.
3
28
powierzchni leśnej, pozostałą powierzchnię zajmują grunty leśne publiczne Skarbu Państwa
w zarządzie Lasów Państwowych.
5.2. Stan prawny gruntów
Według GUS powierzchnia gminy w 2015r. wynosiła 11601 ha.
W strukturze powierzchni według form własności dominują grunty osób fizycznych
(9711 ha tj. 83,7%), w tym wchodzące w skład gospodarstw rolnych (9471 ha tj. 81,6%).
Grunty Skarbu Państwa z wyłączeniem gruntów przekazanych w użytkowanie wieczyste
zajmują 1471 ha i stanowią 12,7%, w tym:
 w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe 1369 ha tj. 11,8%,
 grunty wchodzące w skład zasobu nieruchomości Skarbu Państwa 15 ha tj. 0,1%.
Grunty gmin i związków międzygminnych z wyłączeniem gruntów przekazanych
w użytkowanie posiadają powierzchnię 188 ha (1,6%). W przeważającej części są to tereny
zurbanizowane, głównie drogi.
Grunty powiatów z wyłączeniem gruntów przekazanych w użytkowanie (głównie drogi)
zajmują powierzchnię 87 ha (0,75%).
Wśród pozostałych gruntów znajdują się: wspólnoty gruntowe 112 ha, grunty kościołów
i związków wyznaniowych 18 ha i grunty spółdzielni 2 ha.
6. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU I FUNKCJONOWANIA
DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY
WSPÓŁCZESNEJ, W TYM KRAJOBRAZU KULTUROWEGO
6.1. Archeologia
a) Stan badań archeologicznych
Pierwszych udokumentowanych odkryć archeologicznych na terenie gminy Miedzna
dokonano stosunkowo niedawno, tj. tuż przed II wojną światową. Mianowicie, w roku 1938
w Woli Orzeszowskiej, odnaleziono monety z okresu rozbioru Polski oraz jedną z
wizerunkiem Zygmunta Augusta na awersie i orłem z "Pogonią" na rewersie. Ponadto
odkryto tu małe nożyki krzemienne.
W 1957 roku w Woli Orzeszowskiej, Stanisław Gontarz podczas kopania dołu na
ziemniaki, natrafił na pięć garnków glinianych, wypełnionych piaskiem, popiołem i
szczątkami kości. Miejsce przy siedlisku Stanisława Gontarza, w którym dokonano odkrycia
znajduje się ok. 700 m na północ od zabudowań wsi Woli Orzeszowskiej i nazywane jest
"Ostrów". Materiał z tego stanowiska wraz z opisem, przesłał w 1958 roku do Centralnego
Zarządu Muzeów i Ochrony Zabytków w Warszawie, kierownik miejscowej szkoły, pan Teofil
Sekuła. Określono wówczas, że miejsce znaleziska jest fragmentem cmentarzyska
ciałopalnego kultury grobów kloszowych, datowanego na 400 lat przed naszą erą. Na
stanowisku tym w roku 1963 odkopano grób kloszowy z pełnym wyposażeniem, m.in.
kabłączkami skroniowymi świadczącymi, że był to grób kobiecy. Zabytki z tego grobu zostały
przekazane do Muzeum Zbrojowni w Liwie. Dzisiaj na miejscu omawianego cmentarzyska,
nie ma już zabudowań dawnego siedliska, z których pozostały resztki fundamentów a teren
częściowo jest uprawiany oraz nasadzony młodymi brzozami.
Interesującego odkrycia archeologicznego dokonano w 1961 roku, w miejscowości
Tchórzowa. Odnaleziono tu zabytki wykonane z krzemienia czekoladowego, narzutowego bałtyckiego, datowane na okres paleolitu. Materiał ten został przekazany do Państwowego
29
Muzeum Archeologicznego w Warszawie dnia 19 listopada 1961 roku i zdeponowany pod
numerem magazynowym 42F. W jego skład m.in. wchodzi: 1 rdzeń, 1 łuszczeń, 4 odpadki
produkcyjne, 19 sztuk półsurowca, 34 narzędzia.
Znane z literatury jest cmentarzysko z okresu rzymskiego w Rostkach. Na stanowisku
tym odkryto m.in. paciorki szklane. Omawia to ciekawe znalezisko A. Niewęgłowski w swej
publikacji: „Z badań nad osadnictwem w okresach późnolateńskim i rzymskim na
Mazowszu.” Studium metodyczne, Wrocław 1966, na stronie 157.
Ceramikę kultury trzcinieckiej z okresu brązu napotkano w Miedznie i przekazano ją
do Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie w 1969 roku, gdzie
przechowywana jest pod numerem magazynowym 58 E. W okolicy Zabrudnia odkryto osadę
kultury przeworskiej z okresu późnolateńskiego. Materiał z tego stanowiska w postaci
fragmentów ceramiki i narzędzi, przekazany został do PMA w Warszawie dnia 10.07.1967 r. i
zdeponowany w magazynie pod numerem 1/9.
W 1970 roku Konserwator Zabytków Archeologicznych województwa warszawskiego,
przesłał do różnych jednostek ankietę, na którą odnośnie gminy Miedzna odpowiedziało pięć
osób: Teofil Sekuła z Woli Orzeszowskiej, Stanisław Wojewódzki z Poszewki, Alodia Kraska
z Miedzny, Jan Kuśmierczyk z Woli Orzeszowskiej, Sławomir Kosiński z Węgrowa. Oprócz
potwierdzenia informacji o znanych już stanowiskach archeologicznych, z ankiety wynikło, że
w okolicy Poszewki są ślady osadnictwa w postaci warstw ciemnej ziemi z węglami
drzewnymi, przepalonymi kamieniami, ułamkami naczyń i żużlem oraz o tym, że w Miedznie
w miejscu zwanym Piaski, w ogrodzie Teofila Onaszkiewicza znajdują się naczynia ze
szczątkami spalonych ciał.
W czasie badań poszukiwawczych prowadzonych wiosną 1972 roku, została odkryta
przez S. Woydę osada kultury łużyckiej IV okresu brązu i okresu średniowiecznego w
Miedznie. Stanowisko usytuowane jest w dolinie rzeki Miedzanki przy drodze do Orzeszówki
i oddalone ok. 800 m od kościoła parafialnego w kierunku wschodnim. Jego stoki opadają
stromo ku południowi i łagodniej ku południowemu zachodowi i południowemu wschodowi.
Dolina zalewowa jest na wysokości stanowiska dość niska, mokra; nieco dalej w dół rzeki jest
wyższa, uprawiana rolniczo.
Stanowisko zajmuje głównie stok południowy i południowo wschodni. Ceramika
występuje tu obficie na obszarze ok. 1,3 ha. Towarzyszą jej dość liczne, przepalone kamienie,
a w wielu miejscach zauważono obszerne plamy warstwy kulturowej. Poza tym głównym
skupiskiem ceramika mniej liczniej sięga dalej na północny wschód i zachód zajmując
maksymalnie obszar dochodzący do 5 ha. Największa długość stanowiska wynosi ponad 300
m, a głębokość od skraju tarasu nadzalewowego na południe do 160 m w kierunku
północnym.
Na kulminacji od załomu na południu aż do 50 m poza drogą na północy, tj. na
długości 200 m wzdłuż osi wzniesienia ciągnie się rynnowate, szerokie na 30 m wybierzysko,
powstałe w wyniku eksploatacji żwiru w latach 30 - tych. W ścianach tego żwirowiska w
części południowej zaobserwowano kilka płytkich /do 50 cm/, niewielkich, nieckowatych
jam, wypełnionych warstwą ciemnoszarą, przesyconą węglami. Na niektórych odcinkach pod
humusem występuje kilkucentymetrowej miąższości warstwa kulturowa. Żwirownia jest już
nieczynna. Cały teren stanowiska jest uprawiany rolniczo.
Pozyskany na stanowisku materiał ceramiczny pod względem technicznym dzieli się
na dwie grupy: ułamków naczyń lepionych ręcznie, stanowiących dominującą większość,
i całkowicie obtaczanych, reprezentowanych przez 8 fragmentów. Jak się zdaje, w obrębie
każdej z tych dwóch grup materiał jest jednorodny. Materiały grupy pierwszej należą do
kultury łużyckiej IV okresu epoki brązu. Wskazuje na to szereg zbieżności z dobrze
30
wydatowanymi obiektami z Mazowsza i innych terenów. Szczególne znaczenie dla dalszych
badań porównawczych ma osada z Kamionki Nabużnej, w której odkryto szereg zabytków
będących dobrymi analogiami dla materiałów z Miedzny. Przede wszystkim dotyczy to
obydwu ornamentowanych fragmentów: jednego, pochodzącego z niewielkiego naczynia
ostro profilowanego i zdobionego skośnym żłobkowaniem w górnej części brzuśca i innego,
posiadającego brzusiec zaokrąglony, pokryty pionowymi żłobkami. Niemal identyczne
znajdujemy w Kamionce Nadbużnej.
Na podstawie podanych wyżej analogii trudno wątpić, że ogólne ramy chronologiczne
starożytnego materiału z Miedznie zamykają się w obrębie IV okresu epoki brązu. Nie
wykluczone jednak, że niektóre ułamki, mogą należeć do innych czasów. W rachubę
wchodzić może okres wpływów rzymskich. W każdym razie materiały te stanowią ledwie
drobną domieszkę do zasadniczo łużyckiego zespołu. Zresztą i te ostatnie wskazane ułamki
mogą pochodzić z naczyń kultury łużyckiej.
Jak się wydaje, omówiony wyżej materiał ma charakter osadowy raczej niż
cmentarny. Świadczy o tym zestaw form, obecność skorup schropowaconych i brak
liczniejszej reprezentacji waz oraz drobnych naczyń, tak typowych w wyposażeniu grobów z
tego samego czasu. Dlatego uznajemy, że ceramika lepiona ręcznie ze stanowiska w
Miedznie jest archeologicznym śladem istniejącej w tym miejscu osady kultury łużyckiej w IV
okresie epoki brązu.
Ceramika obtaczana na kole z tego samego stanowiska dowodzi, że na pewno
rozwijało się tu również osadnictwo u schyłku okresu wczesnośredniowiecznego. Brak,
niestety, fragmentów krawędzi, które dają znacznie więcej informacji o chronologii ceramiki.
Nie mniej jednak wyraźne panowanie ornamentyki bruzdowej i silne obtaczanie na całej
powierzchni wskazują, że materiał pochodzi najprawdopodobniej z XII - XIII w. Dokładniejsze
określenie jego chronologii nie jest możliwe. W sumie więc, stwierdzamy, że na stanowisku
w Miedznie istnieją intensywne ślady osadnicze kultury łużyckiej IV okresu epoki brązu oraz
znacznie słabsze, pochodzące z XII - XIII w. Stanowisko to, jako ważne źródło do starożytnych
i wczesnohistorycznych dziejów Podlasia, zostało wpisane do rejestru zabytków Nr 234/986
z dnia 10 stycznia 1973 roku.
Od lat 70-XX w. prowadzone są na terenie kraju, w również na obszarze gminy
Miedzna, archeologiczne badania terenowe w ramach Archeologicznego Zdjęcia Polski. W
trakcie tych badań odkryto najwięcej stanowisk archeologicznych. Łącznie na terenie gminy
Miedzna odnotowano 89 stanowisk archeologicznych, które są wyszczególnione w
zamieszczonym niżej wykazie.
b) Analiza chronologiczno-kulturowa.
Ślady osadnictwa pradziejowego na terenie gminy Miedzna są liczne, choć niektóre
znane są tylko fragmentarycznie. Naturalnym podłożem dla rozwoju osadnictwa epok
kamiennych były wydmy, które słabo zalesione i lekkie w uprawie przyciągały pierwotnych
osadników. Na zakładanie osad wybierano wydmy leżące nad strumieniami lub małymi
rzekami takimi jak Miedzanka, Ugoszcz i ich bezimiennymi, małymi dopływami.
Najstarsze ślady osadnictwa na tym terenie w postaci drobnych narzędzi
krzemiennych zarejestrowano w miejscowości Tchórzowa i pochodzą one z późnego
paleolitu (starszej epoki kamienia), kiedy klimat po zlodowaceniach zaczął się stopniowo
ocieplać, stwarzając dogodne warunki do osiedlania się. Kulturowo zabytki te
prawdopodobnie należy zaliczyć do kultury świderskiej i są one pozostałością po istniejącym
tutaj obozowisku łowców reniferów. Łowiectwo obok zbieractwa było bowiem
31
podstawowym zajęciem ówczesnych ludzi. Polowali oni nie tylko na renifery, ale także na
inne zwierzęta przy pomocy narzędzi krzemiennych i kościanych, czasem oprawionych w
drewno (łuk, oszczep, harpun, nóż). Z krzemienia wykonywano także różne narzędzia
przydatne w gospodarstwie: skrobacze, rylce, rakiety, i.t.p. Budowano głównie szałasy.
Około 8 300 lat p.n.e. w związku z dalszym ociepleniem się klimatu nastąpiły
przeobrażenia w gospodarce ówczesnych społeczeństw. Duże zwierzęta albo wywędrowały
na północ (renifer) albo wymarły (mamut), a ich miejsce zajęły zwierzęta mniejsze, lecz za to
liczniejsze. Zdobywanie pożywienia stało się łatwiejsze, a tryb życia bardziej osiadły. Nadal
panowała gospodarka zbieracko-łowiecka. Zakładano obozowiska w pobliżu cieków
wodnych, najczęściej na wydmach piaszczystych. Wyrabiano narzędzia z tych samych
surowców co poprzednio, lecz były one mniejszych rozmiarów i znacznie doskonalsze.
Drobne narzędzia krzemienne z tego okresu odkryto na omawianym terenie w Miedznie oraz
Woli Orzeszowskiej, są one pozostałością po obozowiskach mezolitycznych (8300-5500 l.
p.n.e.).
Na początku V tysiąclecia p.n.e. miały miejsce nad środkowym Dunajem doniosłe
w skutkach przeobrażenia. Przybyłe z Półwyspu Bałkańskiego grupy ludności przyniosły ze
sobą umiejętność hodowli zwierząt, uprawę roli, produkcji udoskonalonych narzędzi
kamiennych oraz lepienia i wypalania naczyń z gliny. Już ok. połowy V tysiąclecia p.n.e. te
osiągnięcia dotarły na ziemie dzisiejszej Polski za sprawą ludności kultury ceramiki
wstęgowej rytej powstałej w połowie V tysiąclecia p.n.e. nad środkowym Dunajem. Jej
ludność szybko rozprzestrzeniła się na znaczne obszary Europy, w tym także na tereny Polski,
przynosząc ze sobą m.in. znajomość uprawy roli i hodowli zwierząt. Uprawiano wówczas
pszenicę, jęczmień, owies, len, groch i soczewicę. Hodowano bydło rogate, świnie oraz owce
lub kozy. Ważną umiejętnością był także wyrób i wypalanie naczyń glinianych. Budowano
początkowo ziemianki, a następnie duże chaty naziemne o konstrukcji słupowej, zmarłych
zaś chowano w jamach w obrębie osiedli.
Wczesne kultury neolityczne przybywały na tereny Polski z południa i zajmowały
ziemie urodzajne, dlatego nie spotyka się ich na Mazowszu i Podlasiu. Dopiero
środkowoneolityczna kultura pucharów lejkowatych (3300-2500 r. p.n.e.) o rodzimym,
kujawskim rodowodzie, która zasiedlała także ziemie mniej urodzajne wkroczyła na
Mazowsze i Podlasie. Ze śladami przebywania kultur neolitycznych spotykamy się również na
terenie gminy Miedzna. Krzemienne zabytki neolityczne, choć nieokreślone kulturowo,
zanotowano w miejscowości Miedzna.
Około roku 1900 p.n.e. Europa Środkowa staje się miejscem doniosłych przemian
związanych z pojawieniem się nowego surowca - brązu. Choć nadal przeważnie używano
narzędzi z krzemienia, kamienia i kości nowy metal, który był stymulatorem szerszej
wymiany handlowej, wprowadził społeczeństwa pradziejowe w nową epokę. Zastosowanie
brązu zwiększyło możliwości produkcyjne i stabilizację życie plemion. Wczesny okres epoki
brązu w ciągu 2-3 stuleci stanowi przejście do nowych form produkcji i organizacji
społecznej. Rejon Mazowsza i Podlasia w tym okresie zajmują jeszcze kultury
schyłkowoneolityczne, głównie kultura ceramiki grzebykowo-dołkowej, choć na niektórych
obszarach spotyka się ślady wczesnobrązowej kultury mierzanowickiej. Takich śladów na
terenie gminy Miedzna, jak dotychczas, nie zarejestrowano.
Pierwsze wyroby brązowe na omawianych terenach pojawiają się dopiero w II okresie
epoki brązu za sprawą kultury trzcinieckiej, która powstała w dorzeczu górnej i środkowej
Wisły oraz środkowej Warty, na podłożu kultur postsznurowych przy silnych impulsach
z zewnątrz. Jej ludność trudniła się zarówno hodowlą jak i rolnictwem, a przewaga jednej
gałęzi gospodarki nad drugą miała charakter lokalny i była uzależniona od warunków
32
środowiska naturalnego. Zakładano osiedla duże, z zabudową różnorodną: domy naziemne,
półziemianki i ziemianki oraz jamy gospodarcze. Zmarłych chowano przeważnie
niespalonych, pod kurhanami. Zabytki kultury trzcinieckiej odkryto także na omawianym
terenie, a mianowicie w Miedznie. Kultura ta stanowi także okres przejściowy w obrządku
pogrzebowym. Tradycyjne dotąd pochówki szkieletowe zostają zastąpione ciałopalnymi.
Pierwszą taką kulturą w której obrządek ciałopalny był powszechnie stosowany była
kultura łużycka, która na terenie Mazowsza wykształciła się w XII w. p.n.e. w wyniku
powolnej ewolucji kultury trzcinieckiej oraz kontaktów z innymi grupami. Gospodarka
ludności tej kultury nie różniła się zasadniczo od gospodarki w poprzednim okresie. Być może
większą rolę mogło odgrywać rolnictwo. Budowano głównie chaty naziemne, lecz spotykane
są również półziemianki i ziemianki oraz obiekty gospodarcze w postaci jam. Ludność kultury
łużyckiej swoich zmarłych paliła na stosie, a spalone szczątki wkładała najczęściej do naczynia
glinianego zwanego popielnicą lub rzadziej bezpośrednio do ziemi. Użycie metalu pozwalało
uprawiać ziemie, które w epoce neolitu w ograniczonym stopniu mogły być dostępne.
Osadnicy z wydm zaczęli schodzić na tereny o glebach cięższych, piaszczysto - bielicowych
omijając próchnice, czarnoziemy i mady. Wraz z rozwojem rolnictwa, rzemiosła i wymiany
dokonywał się proces różnicowania społecznego. Broń służyła niemal wyłącznie jako
przedmiot używany w działalności o charakterze społeczno - politycznym. O ile w okresach
poprzednich ceramika była świadectwem osadnictwa, o tyle od czasów kultury łużyckiej
miejsce to zajmują cmentarzyska ciałopalne, groby, a w nich ceramika, broń, narzędzia,
ozdoby itp. Ślady osadnictwa kultury łużyckiej (1200-400 r. p.n.e.) na terenie gminy Miedzna
znane są z miejscowości Miedzna oraz Międzyleś. Teren Mazowsza i Podlasia zajmowała
mazowiecko-podlaska grupa kultury łużyckiej. Część stanowisk kultury łużyckiej istniała
jeszcze we wczesnej epoce żelaza.
Około poł. VII w. p.n.e. tereny naddunajskie wkroczyły w okres intensywnego rozwoju
gospodarczego i kulturalnego. W tym też czasie dociera tam znajomość żelaza, szybko
upowszechnionego przez kulturę halsztacką. Wpływy tych tradycji kulturowych sięgały na
znaczne obszary Europy Środkowej choć tylko w niewielkim stopniu dotyczyło to kultury
łużyckiej istniejącej jeszcze w początkach epoki żelaza (okres halsztacki).
Około poł. VI wieku p.n.e. kultura łużycka zostaje stopniowo wyparta przez kulturę pomorską
(550-200 r. p.n.e.), a na Mazowszu i Podlasiu przez kulturę grobów kloszowych (550-200 r.
p.n.e.). Budownictwo i gospodarka nie różniły się zasadniczo w stosunku do poprzedniej
kultury, nadal budowano chaty naziemne o konstrukcji słupowej oraz ziemianki. Obiektom
mieszkalnym towarzyszą również jamy gospodarcze. Ludność kultury grobów kloszowych
swoich zmarłych paliła na stosie, a ich szczątki wkładano do popielnicy, którą przykrywano
większym naczyniem odwróconym do góry dnem tzw. kloszem. Do grobu wkładano inne
naczynia (przystawki) a czasem i wyroby metalowe lub paciorki szklane. Zapewne w tym
okresie nastąpił znaczny rozwój osadnictwa, gdyż notuje się gwałtowny wzrost liczby
cmentarzysk widoczny w kulturze grobów kloszowych (550-200 r. p.n.e.). Ich ślady, na
omawianym terenie, zanotowano w takich miejscowościach, jak: Miedzna, Tchórzowa, Wola
Orzeszowska.
Prężność osadnicza nieco spadła w młodszym okresie przedrzymskim, kiedy tereny
Mazowsza i Podlasia zajęła kultura przeworska powstała na początku II w. p.n.e. na bazie
kultury pomorskiej w wyniku oddziaływań lateńskich. Za jej kolebkę uważa się Śląsk,
wschodnią Wielkopolskę i Kujawy skąd ekspandowała wkrótce na prawie cały obszar Polski
(z wyjątkiem północnych jej obszarów). Ludność tej kultury budowała niewielkie
półziemianki oraz nieco większe naziemne lub lekko wkopane w ziemię budynki o konstrukcji
słupowej. Wewnątrz chaty znajdowało się otwarte palenisko lub nieco rzadziej piec z kamieni
33
lub wypalonej gliny. Zmarłych palono na stosie i chowano do grobów jamowych wraz
z wyposażeniem i resztkami stosu. W późnej fazie pojawiają się również pochówki
popielnicowe. Do grobu wkładano duże ilości naczyń. Często spotyka się łamane
intencjonalnie narzędzia lub broń.
Wraz z upowszechnieniem żelaza, pogłębił się proces zróżnicowania społecznego.
Wśród plemion opartych o organizację demokracji wojskowej wykształciła się grupa
starszyzny, która skupiła władzę i nadwyżki produkcyjne. Stała się ona oparciem dla
penetracji rynku wymiennego prowincji rzymskich. U podstaw stosunków wymiennych z
cesarstwem legła rodzima kultura przeworska. Jej ślady odnotowujemy na stanowisku w
pobliżu Zabrudnia.
Zapewne około poł. II wieku n.e. tereny Mazowsza i Podlasia, zostały zasiedlone przez
ludność kultury wielbarskiej powstałej w 2 poł. I w. n.e. na Pomorzu wschodnim, skąd
przywędrowała na Mazowsze. Jej starsza faza zwana lubowidzką, występuje na północnozachodnich terenach Polski, faza młodsza zwana cecelską obecna jest także na Mazowszu.
Podstawą gospodarki tej kultury było rolnictwo i hodowla. Zmarłych chowano zarówno
spalonych na stosie jak i niespalonych. Jedną z cech charakterystycznych dla tej kultury jest
prawie zupełny brak przedmiotów żelaznych oraz broni wśród wyposażenia grobowego. Do
grobu wkładano naczynia gliniane, ozdoby brązowe i srebrne w postaci różnorodnych
zapinek i bransolet, pucharki szklane, kościane grzebienie oraz paciorki szklane i
bursztynowe. Z okresem wpływów rzymskich, III-IV w. n.e., można łączyć stanowiska w
Miedznie i Rostkach.
W V w. n. e nastąpiły na dużych obszarach przemieszczenia etniczne w historii zwane
okresem wędrówek ludów, które zakłóciły dotychczasowy dorobek osadniczy tworząc na
niektórych obszarach lukę osadniczą na przeciąg nawet dwu stuleci. Począwszy do wieku VI
omawiane tereny zajmują Słowianie, ale we wczesnych fazach osadnictwo słowiańskie było
bardzo rzadkie i miało charakter jedno lub co najwyżej dwu- lub trój- dworczy. Dopiero od
wieku VIII notuje się wyraźny rozwój osadnictwa, co widoczne jest także w materiale
archeologicznym. Do przyjęcia chrześcijaństwa ludność słowiańska swoich zmarłych paliła na
stosie, a spalone szczątki składano do naczynia glinianego-popielnicy. Ślady osadnictwa
wczesnośredniowiecznego w postaci drobnych fragmentów ceramiki zarejestrowano w
Orzeszówce, Poszewce, Warchołach, Zuzułce, Żeleźnikach.
Wzrost liczby ludności i rozwój osadnictwa na Podlasiu notuje się zwłaszcza w XIV XV wieku, kiedy to rozwinęło się osadnictwo - zarówno mazowieckie jak i ruskie. Ślady
osadnictwa średniowiecznego na terenie gminy Miedzna odkryto w Miedznie, Orzeszówce,
Rostkach, Tchórzowej, Ugoszczy, Woli Orzeszowskiej, Wrotnowie, Żeleźnikach. Są one
niewątpliwie śladami osad będących zalążkami współczesnych wsi. Kontynuacją tego
osadnictwa są odkryte na nich materiały nowożytne, a te z kolei potwierdzają dodatkowo
źródła pisane i kartograficzne.
c) Wykaz stanowisk archeologicznych wpisanych do rejestru zabytków
1. Ruiny zamku obronnego z okresu nowożytnego w Miedznie, nr rejestru zabytków
A-140/625 z 04. 04. 1962 r.
2. Osada kultury łużyckiej IV okresu brązu oraz z okresu średniowiecza w Miedznie, nr
rejestru zabytków A- 986 z dnia 10.01.1973 r.
34
d) Wykaz stanowisk archeologicznych ujętych w ewidencji zabytków
Wykaz podaje: obszar AZP; numer porządkowy wykazu; miejscowość; numer stanowiska na
obszarze AZP; funkcję stanowiska; przynależność chronologiczną.
AZP 50 - 76
1. Rostki; 50-76/3; a) osada?; starożytność,
b) osada; wczesne średniowiecze.
2. Rostki; 50-76/4; a) ślad osadnictwa; neolit,
b) ślad osadnictwa; wczesne średniowiecze,
c) osada jednodworcza; XV-XVI w.
3. Rostki; 50-76/5; ślad osadnictwa; epoka brązu.
4. Rostki; 50-76/6; ślad osadnictwa; XV-XVI w.
5. Rostki; 50-76/7; a) osada jednodworcza; X-XI w..
b) osada jednodworcza; XV-XVI w.
6. Rostki; 50-76/8; a) ślad osadnictwa; epoka brązu – WEŻ,
b) ślad osadnictwa; X-XI w.,
c) ślad osadnictwa, XVI w.
7. Rostki; 50-76/9/ a) osada; XII-XIII w.,
b) wieś; XIV-XV w.,
c) wieś; 1 poł. XVI w.
8. Rostki; 50-76/10; a) obozowisko; epoka brązu,
b) osada jednodworcza; XV-XVI w.
9. Rostki; 50-76/11; ślad osadnictwa; neolit.
10. Rostki; 50-76/12; ślad osadnictwa; epoka brązu-epoka żelaza.
11. Rostki; 50-76/13; a) osada jednodworcza; XV w.,
b) osada jednodworcza; XVI w.
12. Ugoszcz; 50-76/14/1; a) ślad osadnictwa; XII-XIII w.,
b) wieś; XV-XVII w.
13. Ugoszcz; 50-76/15; a) wieś; 2 poł XV w.,
b) wieś; XVI w.,
c) wieś; XVII-XVIII w.
14. Ugoszcz; 50-76/16; wieś – (kraniec NW); XV-XVI w.
15. Ugoszcz; 50-76/17; a) ślad osadnictwa; neolit,
b) ślady osadnictwa; epoka brązu –WEŻ,
c) ślady osadnictwa; MOPR – okres rzymski?,
d) osada; X-XI w.
16. Wronów; 50-76/20; ślad osadnictwa; neolit.
AZP 51 - 75
17. Zuzułka; 51 – 75/21; a) ślad osadnictwa; okres starożytny;
b) ślad osadnictwa; późne średniowiecze.
18. Zuzułka; 51 – 75/22; punkt osadniczy; wczesne średniowiecze.
19. Zuzułka; 51 – 75/23; osada; okres starożytny (wczesne średniowiecze ?).
20. Zuzułka; 51-75/24; punkt osadniczy; wczesne średniowiecze.
21. Międzyleś; 51-75/25; ślad osadnictwa; kultura łużycka?; epoka brązu?.
AZP 51 - 76
22. Miedzna; 51-76/1; a) ślad osadnictwa; kultura trzciniecka,
b) osada; średniowiecze.
23. Miedzna; 51-76/2; osada; okres nowożytny.
35
26. Miedzna; 51-76/5; a) osada; późne średniowiecze,
b) osada; okres nowożytny.
27. Wrotnów; 51-76/6; osada; okres nowożytny.
28. Wrotnów; 51-76/7; a) ślad osadnictwa; średniowiecze,
29. Wrotnów; 51-76/8; a) ślad osadnictwa; okres starożytny,
b) ślad osadnictwa; średniowiecze,
c) osada; okres nowożytny.
30. Wrotnów; 51-76/9; osada; okres nowożytny.
31. Wrotnów; 51-76/10; a) ślad osadnictwa; późne średniowiecze,
32. Miedzna (Piaski); 11/51-76/11; ślad osadnictwa; mezolit - neolit.
33. Miedzna (Piaski); 11a/51-76/11a; cmentarzysko kultury grobów kloszowych.
34.Tchórzowa; 51-76/12; a) ślad osadnictwa; grobów kloszowych,
b) ślad osadnictwa; średniowiecze,
c) osada; okres nowożytny.
35.Miedzna; 51-76/13; a) ślad osadnictwa; okres wpływów rzymskich,
b) ślad osadnictwa; średniowiecze.
36.Wrotnów; 51-76/14; a) ślad osadnictwa; średniowiecze,
37.Wrotnów; 51-76/15; osada; okres nowożytny.
42.Wrotnów; 51-76/20; a) osada; średniowiecze,
45.Wrotnów; 51-76/23; a) osada; średniowiecze,
46.Wrotnów; 51-76/24; a) ślad osadnictwa; średniowiecze,
47.Międzyleś; 51-76/25; osada; okres nowożytny.
48.Międzyleś; 51-76/26; a) osada; późne średniowiecze.
49.Międzyleś; 51-76/27; a) ślad osadnictwa; bez określenia chronologii,
50.Tchórzowa; 51-76/28; osada; okres nowożytny.
51.Tchórzowa; 51-76/29; pracownia ?; paleolit.
AZP 51 - 77
52.Orzeszówka; 51-77/1; ślad osadnictwa; wczesne średniowiecze.
53.Orzeszówka; 51-77/2; a) osada; wczesne średniowiecze,
54.Wrzoski; 51-77/3; osada; średniowiecze.
AZP 52 - 76
36
55.Miedzna; 52-76/1; zamek obronny; koniec XVI w. lub 1 poł. XVII w.
56.Miedzna; 52-76/2; osada; okres nowożytny.
59.Miedzna; 52-76/8; a) ślad osadnictwa; okres starożytny,
61.Żeleźniki; 52-76/10; osada; okres wczesnego średniowiecza.
62.Żeleźniki; 52-76/11; osada; okres średniowieczny, okres nowożytny.
63.Żeleźniki;52-76/12; osada; okres wczesnego średniowiecza
64.Poszewka; 52-76/13; a) ślad osadnictwa; okres średniowiecza,
b) punkt osadniczy; starożytność.
65.Poszewka; 52-76/14; a) osada; okres nowożytny,
b) punkt osadniczy; wczesne średniowiecze.
68.Miedzna; 52-76/17; osada; okres nowożytny, okres średniowieczny.
69.Żeleźniki; 52-76/18; a) osada; okres nowożytny.
b) punkt osadniczy; wczesne średniowiecze.
70.Poszewka; 52-76/19; osada; okres wczesnego średniowiecza.
72.Żeleźniki; 52-76/21; punkt osadniczy; średniowiecze/okres nowożytny.
73.Miedzna; 52-76/22; punkt osadniczy; okres nowożytny.
74.Warchoły; 52-76/23; punkt osadniczy; wczesne średniowiecze.
75.Kolonia Karpiny; 52-76/26; osada; okres nowożytny.
76.Kol. Żeleźniki; 52-76/27; osada; okres nowożytny.
77.Poszewka; 52-76/28; punkt osadniczy; okres nowożytny.
78.Kol.Żeleźniki; 52-76/29; osada; okres nowożytny.
79. Miedzna; 52-76/30; a) osada kultury łużyckiej; IV okresu brązu,
b) osada; okres średniowiecza.
AZP 52 – 77
80. Miedzna; 52-77/1; ślad osadnictwa; starożytność.
81. Miedzna; 52-77/2; ślad osadnictwa; okres nowożytny.
82. Miedzna; 52-77/3; ślad osadnictwa; okres nowożytny.
83. Orzeszówka; 52-77/4; ślad osadnictwa; okres nowożytny.
84. Miedzna; 52-77/5; a) osada; epoka brązu,
b) ślad osadnictwa; okres nowożytny.
85. Miedzna; 52-77/6; osada; okres wpływów rzymskich.
86. Wola Orzeszowska; 52-77/7; ślad osadnictwa; okres nowożytny.
87. Wola Orzeszowska; 52-77/8; ślad osadnictwa; epoka kamienia.
88. Wola Orzeszowska; 52-77/9; a) osada; okres wpływów rzymskich,
b) ślad osadnictwa; starożytność.
c) ślad osadnictwa; okres nowożytny.
89. Wola Orzeszowska; 52-77/10; cmentarzysko; okres wpływów rzymskich,
b) ślad osadnictwa; starożytność.
90. Wola Orzeszowska; 52-77/11; a) osada; neolit,
b) ślad osadnictwa; epoka brązu.
37
6.2. Osadnictwo i zabytkowe układy komunikacyjne
Osadnictwo rozwijające się we wczesnym średniowieczu na terenach należących do
Podlasia miało specyficzny charakter. Na jego specyfikę wpływało położenie geograficzne
oraz lesiste i bagienne tereny, wśród których istniało suche przejście z Lublina do Grodna o
wielkim znaczeniu strategicznym, co m.in. było przyczyną nieustannych walk pomiędzy
Polakami, Jadźwingami, Litwinami i Tatarami. Od wieku IX aż po połowę wieku XI rozwijało
się na tych ziemiach osadnictwo mazowieckie, postępujące przede wszystkim wzdłuż
ważnych szlaków lądowych, np. Warszawa - Stanisławów - Liw - Węgrów - Sokołów Drohiczyn. W tym czasie terytorium to należało do Polski, a od 1041 do 1323 r. do Rusi. W XI
wieku rozpoczęła się również kolonizacja ruska, idąca głównie wzdłuż szlaków wodnych,
m.in. od południa wzdłuż pobliskiego Bugu, co potwierdzają liczne wczesnośredniowieczne
stanowiska archeologiczne, odkryte m.in. na terenie gminy Miedzna.
W okresie kiedy tereny te są we władaniu Litwy (1323 - 1569) rozwinęło się
osadnictwo - zarówno mazowieckie, jak i ruskie, powstało wówczas kilkadziesiąt parafii i
kilka miast. Do najwcześniejszych erekcji parafialnych zalicza się: Węgrów (1414), Sokołów
(1415), Kosów (1425), i szczególnie interesująca nas parafia Miedzna w 1470 roku. Z innych
wczesnych erekcji parafii w pobliskch miejscowościach można wymienić: Nieciecz (1457),
Stara Wieś (1473), Zembrów (1486), Ceranów (1508) oraz Sterdyń (1517).
Mimo panowania litewskiego na tereny te przybywała głównie drobna szlachta z
Mazowsza zakładając wiele wsi drobnoszlacheckich, choć tereny te kolonizowała również
chłopska ludność ruska, czego dowodem są nazwy pobliskich miejscowości, jak np.: Kosów
Ruski i Kosów Lacki, Jabłonna Lacka i Jabłonna Ruska.
Podlasie było typową krainą graniczną, przejściową, gdzie przez długie lata stykały się
wpływy Polski, Rusi, Jaćwieży, Litwy - stąd też osadnictwo miało charakter mieszany, choć już
w połowie XV wieku w zachodniej i północnej części Podlasia dominowało zwarte
osadnictwo polskie. Stanowiąc integralną część dzielnicy mazowieckiej, zostało Podlasie
oderwane od Mazowsza politycznie co mimo osadniczej jedności z resztą Mazowsza
wpłynęło na jego późniejszą odrębność terytorialną.
Sieć dróg lądowych w owym czasie można podzielić na dwie kategorie: gościńce i
drogi lokalne. Drogi lokalne służyły komunikacji w obrębie każdej miejscowości a dalej
stanowiły połączenie z młynem i sąsiednimi wsiami, z kościołem z najbliższą miejscowością.
Drogi te bywały ogólnie dostępne, ale też mogły być przez właścicieli dóbr, przez które
przechodziły zamykane dla obcych. Na gościńcach, czyli drogach publicznych dostępnych dla
wszystkich, odbywał się ruch o szerszym zasięgu, Łączyły one między sobą ośrodki handlu i
administracji, a więc miasta będące miejscami targów i jarmarków, ośrodkami większych
dóbr, stolicami województw, ziemi, powiatów, siedzibami biskupstw i archidiakonatów.
Przebieg dróg wszelkiego rodzaju charakteryzuje długotrwała niezmienność, ze
względu na fakt iż sieć osadnicza zmieniała się bardzo powoli. W rezultacie można przyjąć, że
stan dróg z XVI wieku, w ogromnej mierze odpowiada stanowi z XVIII czy XIX stulecia. Pewne
zmiany wprowadzone zostały w sieci dróg publicznych w związku z rozwojem poczty w XVIII i
XIX wieku. Wyodrębniono wtedy osobną kategorię dróg pocztowych, oraz zaczęto także
prostować niektóre odcinki gościńców.
Wprawdzie przez obszar obecnej gminy Miedzna nie przebiegał w przeszłości trakt o
znaczeniu międzynarodowym, to jednak tereny te rozpościerały się zaledwie o kilka
kilometrów od trasy przebiegu jednego z najważniejszych średniowiecznych szlaków
handlowych łączącego Polskę z Litwą i przebiegającego przez takie miejscowości jak:
Warszawa - Stanisławów - Węgrów - Sokołów - Drohiczyn i dalej na wschód. Oddziaływanie
tego szlaku na rozwój osadnictwa i handlu na omawianym terenie było bardzo znaczące o
38
czym świadczą co najmniej średniowieczne rodowody miejscowości na tym obszarze,
wspomniane wyżej.
Do ważnych w przeszłości, średniowiecznych dróg przebiegających przez teren gminy
Miedzna, należała droga z Węgrowa do Nura, która określana była szlakiem pierwszej klasy.
Przechodziła ona od Węgrowa przez Nowiny, las "Mokrzec", Miedzną, Wrotnów,
Chruszczewkę, Kosów Lacki, Nur i dalej do Brańska i Grodna. Jej znaczenie było duże gdyż
łączyła dwa szlaki międzynarodowe: jeden biegnący z Serocka przez Brok, Nur, Brańsk i dalej
do Grodna oraz drugi z Warszawy przez Węgrów, Drohiczyn i dalej na wschód.
Szlakiem drugiej klasy określano drogę wiodącą z Miedzny przez Starą Wieś, Górki
Grubaki, Rowiska do Kątów, gdzie łączyła się z traktem również drugiej klasy, przebiegającym
z Liwa przez Korytnicę, Kąty, Strachów do Kamieńczyka, który leżał na szlaku dużej rangi,
wiodącym od Warszawy przez Radzymin, Brańszczyk, Zambrów, Knyszyn i dalej do Grodna.
Z ważnych osiemnastowiecznych dróg wiodących przez teren gminy Miedzna, należy
wymienić szlak z Węgrowa do Krzemienia nad Bugiem, gdzie była przeprawa przez rzekę.
Trakt ten zyskał na znaczeniu w XIX wieku i zastąpił szlak z Węgrowa przez Jartypory,
Ząbków, Sabnie, Toczyski do Krzemienia. Po zmianie tej przebiegał z Węgrowa przez takie
miejscowości jak: Miedzna, Orzeszówka, Kostki, Suchodół, Toczyski do Krzemienia. Trzeba
podkreślić, że droga ta do dnia dzisiejszego nazywana jest przez miejscową ludność "Traktem
Napoleońskim".
Wymienione ważniejsze drogi, zasadniczo i dziś nic nie straciły ze swego znaczenia.
Wiele z nich nadal funkcjonuje jako główne szlaki o przebiegu nie zmienionym przez setki lat.
Wyjątkiem jest tu staropolska droga z Węgrowa do Miedzny, która nie przebiegała przez
Klimowiznę ani Poszewkę lecz przez przysiółek o współczesnej nazwie Nowiny i las
"Mokrzec". Omówione dawne układy drożne winny być uwzględniane przy wytyczaniu,
przede wszystkim pieszych i rowerowych, szlaków turystycznych.
6.3. Układy przestrzenne miejscowości
a) Układy urbanistyczne
Proces formowania się poszczególnych miejscowości na terenie gminy Miedzna,
nasilił się w okresie średniowiecza, w którym zakładano nowe wsie. Spośród nich największe
znaczenie osiągnęła Miedzna, która w niedługim czasie osiągnęła status miasta.
Układ przestrzenny Miedzny, w porównaniu do podobnych rangą miejscowości,
należy do układów szeroko rozbudowanych, liczących kilkanaście wyraźnych kwartałów
zabudowy. Przy tym jest układem klarownym i czytelnym, o stosunkowo regularnej siatce
ulic. Jednakże, na przestrzeni wieków, licząc od czasów lokacji miasta, nie wykształciły się w
nim różnorodne elementy rozplanowania przestrzennego takie, jak: nowe rynki i place, nowe
układy kompozycyjne czy nowe arterie komunikacyjne.
Źródła historyczne dotyczące Miedzny są liczne i podają wiele szczegółów z dziejów
miejscowości. Syntezę istotnych danych historycznych z różnych źródeł, ujmuje Słownik
Geograficzny Królestwa Polskiego, t.VI, wydany w latach 80-tych XIX wieku.
Źródła pisane podają, że miasto Miedzna, zostało utworzone na bazie wcześniej
istniejącej wsi, posiadającej kościół przed 1470 rokiem a parafię od 1470 roku. Jednakże
analiza zgromadzonych materiałów źródłowych, planów i map z różnych okresów oraz wizja
lokalna układu przestrzennego miejscowości, pozwala bezsprzecznie stwierdzić, że nie
zachowały się do dnia dzisiejszego, ślady klarownego nawarstwiania się przedlokacyjnego
układu wiejskiego miejscowości z regularnym układem lokacyjnym - miejskim. Możemy
jedynie przypuszczać, że wieś leżąca na szlaku handlowym z Węgrowa do Nura, a także
posiadająca kościół parafialny, mogła być wsią targową. Wtedy możemy przyjąć, że centrum
39
wsi stanowił owalny plac targowy, wydzielony wrzecionowatym układem dróg, na kierunku
północ-południe, podobnie jak w niedalekim Liwie i Kosowie Lackim.
Sprawne utworzenie miasta zależało od stanu zagospodarowania ziemi przeznaczonej
dla zakładanego osiedla miejskiego. Dlatego wyznaczenie dla miasta Miedzny, terenów
zagospodarowanych przez wcześniej istniejącą wieś, znacznie przyspieszyło i ułatwiło proces
urbanizacyjny. W procesie lokacji miasta wyodrębnia się dwie fazy: lokację prawną i lokację
przestrzenną - składającą się z kilku etapów i trwającą wiele lat.
Dzięki zabiegom właściciela okolicznych dóbr międzyleskich, Jana Wodyńskiego, król
Zygmunt Stary w 1538 roku, dokonał lokacji miasta Miedzna, nadając mu prawo
magdeburskie, powszechnie zwane niemieckim. Prawo to zmieniało m.in. powinności
feudalne jego mieszkańców na czynsz pieniężny i zapewniało osadnikom niezależność
sądową i organizacyjną, a poprzez uporządkowaną parcelację terenów miejskich
ugruntowywało także prawa własnościowe. Miasto otrzymało prawo wzniesienia ratusza
oraz kramów. Na dochód miasta składały się opłaty od propinujących "rzeźników z Gałek" i
opłaty jarmarczne. Na rzecz właścicieli mieszczanie wnosili opłatę tak zawny osep, robociznę
w postaci "3 tłok" i zobowiązani byli do reperecji grobli. Przywileje i obciążenia mieszkańców
Miedzny były identyczne jak mieszczan drohickich.
Lokacja prawna Miedzny łączyła się z regulacją układu przestrzennego pierwotnej
osady. Wytyczono rynek w kształcie prostokąta oraz wyprwadzono nowe ulice z narożników
rynku i nowe wyloty ulic z obrębu miasta. Jak można zauważyć wzorem do rozplanowania
miasta, był układ wypracowany w średniowieczu, gdzie stosowano typowy plan
szachownicowy z kwadratowym lub prostokątnym rynkiem oraz ulice wybiegające z
narożników rynku i przecinające się pod kątem prostym.
W 1630 r. król Zygmunt III Waza wydał pozwolenie dla Miedzny na odbywanie
corocznych jarmarków. W 1696 r., jak o tym świadczy odnowiony przywilej starosty
drohickiego Jana Butlera, było ich cztery i dwa cotygodniowe targi: w niedzielę i we wtorek.
W 2 poł. XVII w. Konstancja z Wodyńskich wniosła w wianie dobra miedzeńskie Gotardowi
Butlerowi. W 1706 r. Aleksander Butler zezwolił mieszczanom na założenie browaru, zaś
Marek Antoni Butler w 1715 r. przyznał prawo szynkowania: piwa, miodu i gorzałki. W
okresie prosperity, w XVIII w. miasto liczyło 100 domów , w tym jeden być może ratusz (dziś
zwany karczmą) murowany, zamykający południową pierzeję rynku. Miedzna doznała
poważnych zniszczeń w 1812 r., dźwignęła się z upadku przed 1830 r. (1827 r. - 200 domów),
by potem popaść w stagnację. W 1859 r. Miedzna utraciła prawa miejskie. W XIX w. drogą
sukcesji Miedzna zmieniła właściciela, z rąk Butlerów przeszła do Kuczyńskich, w końcu XIX
w. do Ostrowskich. Kondycja majątkowa posiadaczy Miedzny pogorszyła się znacznie
wskutek reformy uwłaszczeniowej w 1864 r. W 1878 r. odsprzedano część ziemi
indywidualnym nabywcom, zaś w 1884 r. wykrojono z folwarku Miedzna trzynaście
czterdziestomorgowych działek. Sprzedano je czeskim osadnikom. W latach 1864 - 1885
majątek zmalał z 14500 do 8572 morgów. Przy folwarku Miedzna funkcjonowały: gorzelnia,
browar, młyn wodny i fabryka terpentyny. Ludność miasta, które posiadało charakter
rolniczy, w większości, z wyjątkiem Żydów (w 1860 r. było ich 159) utrzymywała się z pracy
na roli.
Zabudowa Miedzny miała cały czas charakter wiejski, budynki sytuowane były jak w
zagrodach rolników - od frontu dom mieszkalny a w głębi działki budynki inwentarskie i
gospodarcze. Tak struktura zabudowy o profilu przeważnie wiejskim, zachowała się do
dzisiaj. Również układ planu, w tym główny element rozplanowania miasta Miedzna, jakim
jest plac rynkowy, w zasadniczym kształcie przetrwał do naszych czasów. Ma kształt
prostokąta, usytuowanego dłuższymi bokami na kierunku północ - południe. Dwukierunkowe
40
wyloty dróg znajdują się w trzech narożnikach, w czwartym północno-zachodnim narożniku
jest jeden wylot w kierunku północnym.
Pierzeje rynkowe od strony północnej i wschodniej są dość dobrze zachowane i
wykształcone, posiadają wyraźną, jedną linię zabudowy. Jednakże zlokalizowane w
pierzejach budynki, pochodzą z różnego czasu. Istnieje tu kilka obiektów sprzed II wojny
światowej, jak też bezpośrednio po jej zakończeniu oraz wybudowanych współcześnie.
Budynki te nie posiadają jednolitego charakteru: wzniesiono je z różnych materiałów;
cechuje je zdecydowane zróżnicowanie co do skali obiektu; sposobu kształtowania bryły;
stosowania detalu architektonicznego oraz otworów drzwiowych i okiennych o różnych
proporcjonalnie wielkościach, kształtach i rozwiązaniach konstrukcyjnych.
Dużym zmianom, co do zabudowy oraz przebiegu drogi, uległa południowa część
rynku, gdzie zatarła się dawna linia pierzei, wyznaczona niegdyś przez północną ścianę
zajazdu. Linia ta jest jeszcze dziś czytelna na współczesnym planie miejscowości, co
podkreśla pierzeja ul. Orzeszowskiej w sąsiednim kwartale od strony wschodniej.
W pobliżu południowo-zachodniego narożnika placu rynkowego usytuowany został
kościół parafialny stanowiący dominantę całego układu przestrzennego. Do budowli, które w
ogólnym obrazie rynków dominowały nad niską zabudową mieszkalną podnosząc ich walory
plastyczne, należały przede wszystkim kościoły i zespoły sakralne, czego przykładem jest
również założenie miedzeńskie. Dowodzi tego, interesująca i w dużej mierze wertykalna
sylwetka kościoła, wyeksponowana w tej części miejscowości. Skoncentrowane zostało w
tym miejscu główne napięcie urbanistyczne. Koncepcja ta opierała się na uznaniu budowli
kościelnej za jedyną dominantę architektoniczną placu rynkowego, a także całej
miejscowości. Kościół był widoczny dla przybywającego do miasta ze znacznej odległości,
wzbudzając podziw i dając świadectwo dobrego gustu fundatora.
W ogólnym obrazie układu urbanistycznego Miedzny, zasadniczej zmianie uległa
przestrzeń placu rynkowego. Obecnie plac rynkowy przekształcony został w skwer.
Wytyczono alejki oraz dokonano nasadzeń liściastą roślinnością wysoką i niską.
Wprowadzenie na plac wysokich drzew w dużej mierze zatarło pierwotne założenie centrum
miejscowości. W zamyśle projektantów miała to być przestrzeń otwarta, a zamieniono ją w
wysoki "parawan" skutecznie przesłaniający widok na pierzeje rynkowe oraz dominantę
układu - kościół parafialny.
Pomimo pewnych zniekształceń i zatarciu niektórych elementów układu
przestrzennego miejscowości, założenie urbanistyczne Miedzny z dominującym kościołem
parafialnym, jest niezwykle cenną wartością w krajobrazie kulturowym regionu, podlegającą
ochronie konserwatorskiej.
b) Układy ruralistyczne
W XV wieku udokumentowane jest zakładanie nowych osad na prawie niemieckim, o
czym świadczy instytucja sołtysów, związana ściśle z osadnictwem na tym prawie. Nowe
prawo zmieniało zasadniczo zewnętrzny wygląd wcześniejszych wiosek. Wprowadzało
gospodarkę uporządkowaną, trójpolową wraz z nowym podziałem gruntów pod zabudowę i
uprawę rolną. W miejsce dotychczasowej chaotycznej zabudowy i pojedynczo uprawnych
polan leśnych, wytyczono główną ulicę, a przylegającą do niej z obu stron ziemię dzielono
pod sadyby i ogrody. Ożywiony ruch osadniczy rozwinął się w XVI w. za panowania króla
Zygmunta Starego i Bony, która miała tutaj wielkie obszary ziemi. W 2 poł. XVII w.
osadnictwo na omawianym terenie uległo gruntownej przebudowie w związku z tzw.
„pomiarą włóczną”. Całe terytorium wsi dzielono na trzy pola równej wielkości, stosownie do
trójpolowego gospodarstwa. Każde pole dzielono na równoległe pasy (tzw. rezy), każdy
41
chłop otrzymywał swą rezę w każdym z trzech pól. Zabudowania stawiano w odstępach po
obu stronach ulicy – szeregówka. Reformę tę przeprowadzono na całej Litwie i Podlasiu.
„Pomiara włóczna” zniwelowała na tym terenie różnice między dawną wsią powstałą
samorzutnie a wsią na prawie niemieckim i stworzyła nowy typ wsi, który bez większych
zmian dotrwał do XIX w.
Układy ruralistyczne na terenie gminy Miedzna są zróżnicowane, zdecydowanie
przeważa typ ulicówki. Taka wieś złożona jest z dwu szeregów zwarto stojących domów,
tworzących wraz z zabudowaniami i ogrodami regularny prostokąt. Droga będąca główną
arterią komunikacyjną przebiega przez środek wsi. Pierwotny układ gruntów był
szachownicowy a domy ciągnęły się nie przez cały obszar, lecz skupione były w pobliżu
środka wsi. Ten typ wsi reprezentują: Międzyleś, Wrzoski.
Często spotykamy też rzędówkę – wieś o bardzo regularnej zabudowie, różnej długości,
wynoszącej od 0,5 do kilku km. Domy stoją najczęściej po jednej stronie drogi, w pewnej od
siebie odległości. Pierwotnie wieś związana z układem łanowym i niwowym, bardzo
rozpowszechniona w dawnym Królestwie Kongresowym. Ten typ wsi reprezentują: Rostki.
Istnieją też wsie wielodrożnicówki pochodzenia samorzutnego o nieregularnym
układzie zabudowy, dostosowanym do terenu. Pierwotny układ gruntów był niwowy.
Zabudowane zazwyczaj wzdłuż kilku różnie usytuowanych względem siebie dróg, np.:
Wrotnów.
Występuje też forma przejściowa między wsią wielodrożną a ulicówką – widlica. Składa
się najczęściej z dwóch prawie równoległych ulic połączonych przecznicami w kształcie
drabiny, często przybiera kształt wideł. Do tego typu zalicza się również wsie złożone z
dwóch przecinających się ulic. Występujące na omawianym obszarze wsie nie posiadają w
pełni wykształconego takiego układu, a jedynie do niego nawiązują, np.: Orzeszówka.
Odnajdujemy też na terenie gminy – przysiółki. W nich to mała grupa domów położona
jest samotnie. Jeżeli budynki nie są ustawione wzdłuż jednej uliczki lub dokoła placu, taki typ
nazywamy przysiółkiem bezkształtnym. Przysiółki m.in. reprezentują: Kolonia Karpiny, Piaski,
Warchoły.
Charakterystycznym typem jest wieś o układzie łańcuchowym. W tego typie wsi osią
układu jest rzeka lub strumień, doliną których poprowadzona jest droga. Zwykle droga ta nie
posiada linii prostej, lecz wije się wzdłuż strumienia lub rzeki, przy granicy terenu
zalewowego. Takimi wsiami są: Ugoszcz, Zuzułka, Żeleźniki
Do rzadko spotykanych typów należy wieś – samotnicza. Wieś taka posiada zabudowę
bardzo rozluźnioną, usytuowaną w większej odległości od drogi. Typową wsią w tej grupie
jest Tchórzowa.
6.4. Architektura sakralna
Neogotycką sylwetkę z wysmukłą wieżą, posiada kościół parafialny w Miedznie.
Wybudowany został w latach 1887 - 1893, wg projektu znakomitego architekta Józefa Piusa
Dziekońskiego. Parafia w Miedznie istnieje od 1470 roku i w tym też czasie wzniesiony był
pierwszy kościół. W 1670 roku Konstancja z Wodyńskich Butlerowa fundowała kolejną,
drewnianą świątynię, która spłonęła w 1802 roku. Na jej miejscu Jan i Antoni Butlerowie
zbudowali w 1803 roku nowy kościół, murowano-drewniany. Pod koniec XIX wieku, dzięki
staraniom hr. Ludwiki z Kuczyńskich Ostrowskiej, wzniesiono obecny, neogotycki kościół.
Usytuowany jest w centrum miejscowości przy rynku. W otoczeniu kościoła
wzniesione są inne budynki, tworząc zespół. W skład tego zespołu wchodzi: dzwonnica
murowana nowa, kostnica murowana z pocz. XX wieku. Kościół położony na niewielkim
wzniesieniu, zwrócony prezbiterium na północ. Cmentarz przykościelny ogrodzony
42
parkanem murowanym z dużych łupanych kamieni polnych o wątku warstwowym. Na
koronie parkanu zamocowany płotek z żelaza kutego. Na osi kościoła od frontu wejście
główne w ogrodzeniu, dostępne po dwunastostopniowych schodach.
Kościół murowany z cegieł wypalanych pełnych, spajanych zaprawą wapienną, w
przyziemiu warstwa z ciosów granitowych. Portale drzwi frontowych i profilowane
obramienie okrągłego okna nad wejściem głównym otynkowane. Ściany wzmacniane
trójstopniowymi skarpami. Sklepienia krzyżowo-żebrowe, nad prezbiterium gwiaździste. W
narożach korpusu odchodzą łuki przyporowe ukryte w ściankach parawanowych.
Kościół wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta, trójnawowy o zredukowanym
programie bazyliki (bez transeptu). Prezbiterium wyodrębnione trójbocznie. Po stronie
wschodniej prezbiterium kaplica. Po stronie zachodniej zakrystia a nad nią składzik. Bryła
kościoła zróżnicowana, od frontu na osi wieża na planie kwadratu przechodząca w górnej
partii w ośmioboczną, przykrytą hełmem obeliskowym o połaciach z blachy. Korpus nad
nawą główną wyższy z własnymi otworami okiennymi przykryty dachem dwuspadowym.
Nawy boczne niższe przykryte dachami pulpitowymi. Prezbiterium niższe od korpusu
głównego, przykryte dachem dwuspadowym, a nad zamknięciem namiotowym.
Wokół całej budowli przebiega w przyziemiu cokół, którego dolną warstwę stanowią
ciosy granitowe. Poniżej okapu ściany korpusu nad nawą główną i prezbiterium obiega fryz
kroksztynowy. Fasada jednowieżowa, dwuosiowa. Wieża czterokondygnacyjna, ujęta w
narożach od frontu trójstopniowymi skarpami, sięgającymi połowy trzeciej kondygnacji. Na
dole na osi dwuskrzydłowe płycinowe drzwi wejściowe z ozdobnymi okuciami i poprzedzone
trójstopniowymi schodami. Otwór drzwiowy ujęty portalem w postaci kolumn wtopionych w
ścianę i podtrzymujących ostrołukowe, profilowane zakończenie wewnątrz którego gładki
tympanon. Wyżej gzyms międzykondygnacyjny a nad nim okrągłe przeszklone okno o
podziałach w formie rozety owiedzione profilowanym obramieniem. W trzeciej kondygnacji
oddzielonej gzymsem prostokątna płycina w której ostrołukowo zakończone okno z
laskowaniem dzielącym na dwa przeszklone otwory ostrołukowo zamknięte i kolistą płyciną
nad nimi. Nasadę trzeciej kondygnacji obiega gzyms kroksztynowy. W czwartej najwyższej
kondygnacji wieża przechodzi w ośmioboczną. W każdej ścianie otwór zakończeniowy
ostrołukowo osłonięty szczebelkami, w czterech osiowych ścianach trójkątne szczyciki.
Koronę wieży obiega podokapowy gzyms kroksztynowy. W zwieńczeniu hełm obeliskowy
zakończony krzyżem. Na osiach bocznych fasady, w ścianach naw bocznych drzwi wejściowe
dwuskrzydłowe, płycinowe zakończone ostrołukowym gładko tynkowanym tympanonem.
Elewacja boczna (zach.) dziewięcioosiowa. Od strony prezbiterium szczyt zakrystii w
którym u dołu dwa okna ostrołukowo zakończone, nad nimi jedno o takim samym kształcie i
płycina w formie krzyża. Idąc ku prawej, w łączniku, między zakrystią a nawą boczną drzwi
wejściowe zakończone ostrołukowo i okulus nad nimi. Na kolejnych pięciu osiach korpusu
nawy głównej i nawy bocznej, między skarpami okna ostrołukowo zakończone. Na ostatniej
osi w dolnej kondygnacji wieży okno ostrołukowe, wyżej płycina w kształcie krzyża a nad nią
okno ostrołukowe. W ostatniej czwartej kondygnacji widoczne dwa otwory ostrołukowe
zasłonięte szczebelkami.
Elewacja boczna (wsch.) analogiczna do zachodniej z tą różnicą że w łączniku między
zakrystią a nawą boczną zamiast drzwi jest blenda, brak też jest okna górnego w szczycie
zakrystii, oraz okno skrajne zastąpiono blendą.
Elewacja pn. trójosiowa. W frontowej ścianie prezbiterium okrągłe okno, w ścianach
obok idących ukośnie po jednym oknie zakończonym ostrołukowo. Na skrajach ściany
zakrystii i kaplicy ślepe z dwoma skarpami.
43
Wewnątrz nawa główna czteroprzęsłowa, dwukrotnie wyższa od naw bocznych.
Nawy boczne oddzielone od nawy głównej filarami o przekroju krzyża równoramiennego.
Posadzki z terakoty, sklepienia krzyżowo-żebrowe, w prezbiterium gwiaździste. Wyposażenie
w przewadze utrzymane w stylu neogotyckim z końca XIX i początku XX wieku, jeden ołtarz
boczny barokowy z 4 ćw. XVII w.
Interesującym kościołem na terenie gminy jest kościół parafialny p.w. Św. Antoniego
w Ugoszczy. Charakteryzuje się monumentalną sylwetką, nawiązującą do świątyń
klasycystycznych. Wzniesiony został w latach 1923 - 1930, wg projektu architekta Wacława
Piaseckiego. Jest to kościół murowany, obustronnie tynkowany. Założony na planie krzyża
łacińskiego, zwrócony prezbiterium w kierunku północnym. Reprezentuje typ zredukowanej,
bezwieżowej bazyliki z transeptem, prosto zakończonym prezbiterium oraz dwoma aneksami
po bokach prezbiterium.
Elewacja frontowa trójosiowa, jednokondygnacyjna z trójkątnym frontonem w
zwieńczeniu. Kondygnacja na niskiej podmurówce, rozczłonkowana w pionie czterema
wtopionymi kolumnami ze stylizowanymi, pseudojońskimi głowicami. Na osi środkowej
prostokątne wejście główne, poprzedzone siedmiostopniowymi schodami na całą szerokość
korpusu głównego. Drzwi wejściowe dwuskrzydłowe z poziomo nabijanymi klepkami. Nad
drzwiami poziomy odcinek profilowanego gzymsu, nad którym kolisty okulus. Na osiach
bocznych dwie nisze hemisferycznie sklepione, o wysokościach równych drzwiom
wejściowym. Na kolumnach wspiera się gładkie belkowanie stanowiące podstawę
wieńczącego trójkątnego, gładkiego frontonu z wazonami po bokach i krzyżem na
wierzchołku.
Elewacje boczne jednokondygnacyjne na niskiej podmurówce, z podziałem
ramowym. W korpusie cztery wysokie okna prostokątne, zakończone półkoliście. W
transepcie u góry kolisty okulus a nad nim trójkątny szczycik. W zakrystii ściana ślepa. Nad
zakrystią w prezbiterium, okno prostokątne.
Elewacja tylna trójosiowa. Na osi ściana czołowa prezbiterium z oknem prostokątnym
u góry. W zwieńczeniu trójkątny fronton z małym kolistym okulusem.
Nad korpusem głównym, transeptem i prezbiterium dachy dwuspadowe, nad
zakrystiami połówki czterospadowych. Wszystkie połacie dachowe z blachy ocynkowanej,
malowanej. Na przecięciu nawy z transeptem, sygnaturka na planie kwadratu z
prostokątnymi przeźroczami, nakryta półkulistą kopułą zwieńczoną metalowym krzyżem
łacińskim.
6.5. Budownictwo
Budownictwo podlaskie głównie opierało się na wykorzystywaniu drewna jako
podstawowego materiału do wznoszenia budowli. Rozciągające się na olbrzymich połaciach
lasy, pozwalały na dogodny pobór drewna do budowy. Wśród dawnej zabudowy na terenie
gminy Miedzna, zdecydowanie przeważają obiekty drewniane. Obiekty murowane stanowią
pojedyncze przykłady, np.: dom nr 82 w Międzlesiu, dom nr 34 w Orzeszówce.
Drewniany materiał nie pozwolił przetrwać wielu budynkom do dnia dzisiejszego.
Tych najstarszych pochodzących z pocz. XX wieku, zachowało się niewiele, np.: domy nr nr 23
i 28 w Poszewce. Przeważająca większość budynków ujęta w Gminnej Ewidencji Zabytków,
datowana jest na lata 20-te i 30-te naszego stulecia.
W zabudowie zagród wiejskich na terenie gminy Miedzna, typowe rozwiązanie
sprowadza się do założenia składającego się z trzech podstawowych budynków: domu
mieszkalnego, budynku inwentarskiego i stodoły. W obiektach wchodzących w skład
siedliska, występuje głównie konstrukcja zrębowa. Podstawę konstrukcji stanowi podwalina
44
zwęgłowana na obłap lub na nakładkę z zamkiem, posadowiona na kamieniach polnych lub
ceglanej podmurówce. Od góry konstrukcję zrębu spinają oczepy związane na nakładkę z
zamkiem oraz zacięte w oczepie belki stropowe ułożone w poprzek budynku. Więźba
dachowa konstrukcji krokwiowo - jętkowej, krokwie zaczopowane w opasce, oczepie lub
belkach stropowych.
W zdecydowanej większości budynków występuje zewnętrzny szalunek. Deski
szalunku z reguły przybijane są w układzie pionowym. Konstrukcja sumikowo - łątkowa do
wznoszenia zrębu nie jest spotykana. Ten rodzaj konstrukcji stosowano do osadzenia okien i
drzwi, zwłaszcza w okresie międzywojennym.
Na terenie gminy Miedzna, przeważają domy szerokofrontowe, dwutraktowe, w
których pomieszczenia tworzą dwa ciągi wnętrz rozplanowanych równolegle do osi
wzdłużnej budynku. Wnętrzami tymi zwykle są dwie lub trzy izby, komora i sień.
Rozplanowanie wnętrz domów występujących na terenie gminy Miedzna dzielimy
zasadniczo na dwie grupy:
- z dośrodkowym układem pomieszczeń, gdzie urządzenia ogniowo - grzewcze są
usytuowane w centrum budynku a pomieszczenia wnętrza rozmieszczone są wokół tych
urządzeń, np. dom nr 78 w Międzylesiu, dom nr 23 w Poszewce, dom nr 21 we Wrzoskach.
- z osiowym układem pomieszczeń, gdzie pomieszczenia usytuowane są symetrycznie po obu
stronach budynku, np.: dom nr 20 w Orzeszówce, dom nr 28 w Poszewce, domy nr nr 7, 11
we Wrzoskach.
Na terenie gminy Miedzna, zasadniczo spotykamy dwa typy dachów, mianowicie:
- dwuspadowe, najczęściej spotykane, np.: dom Nr 78 w Międzylesiu, dom Nr 29/30 w
Orzeszówce, domy nr nr 23 i 28 w Poszewce, domy nr nr 7, 11, 21 we Wrzoskach.
- naczółkowe, rzadziej występujące, np. dom nr 31 w Poszewce, dom Nr 34 w Orzeszówce.
Należy też wspomnieć, że niezmiernie interesującym jest kształt dachu zrealizowany
w budynku Urzędu Gminy w Miedznie oraz w dawnej mleczarni w Poszewce, zaliczany do
typy mansardowego.
W wielu domach datowanych od początku XX wieku do lat 50-tych naszego stulecia,
występują dekoracyjnie opracowane szczyty, listwy podokapowe, szalunek narożników,
nadokienniki, ganki itp. Ten rodzaj budownictwa reprezentują przede wszystkim: dom nr 20
w Orzeszówce, dom nr 19 w Woli Orzeszowskiej.
6.6. Założenia rezydencjonalne i folwarczne
Na terenie gminy Miedzna, nielicznie spotykamy założenia rezydencjonalne oraz
towarzyszące im zespoły folwarczne. Nawet te, które przetrwały, zachowały się w mocno
okrojonym stanie. Brak w nich jest wielu istniejących niegdyś budynków a układy
kompozycyjne założeń parkowych czy całych zespołów, są mocno zatarte. Lepiej
zachowanym zespołem dworskim z terenu gminy jest założenie w Miedznie.
Zespół ten zlokalizowany jest w południowo-wschodniej części miejscowości, przy ul.
Węgrowskiej, po jej zachodniej stronie. Położony na terenie lekko wznoszącym się w
kierunku północnym. Od strony północnej graniczy z zabudową siedliskową przy ul.
Ogrodowej, od strony zachodniej z zabudową siedliskową, od strony południowej z gruntami
ornymi i łąkami w dolinie rzeczki Miedzanki.
Dwór usytuowany jest we wschodniej części zespołu, zwrócony frontem do ul.
Węgrowskiej, tj. na wschód z lekkim skosem w kierunku południowym. Datowany jest na 2
poł. XIX wieku. Wzniesiony z drewna z zastosowaniem konstrukcji wieńcowej oraz
sumikowo-łątkowej. Naroża zwęgłowane na jaskółczy ogon bez ostatków. Konstrukcję
sumikowo-łątkową zastosowano do przedłużenia ścian oraz osadzenia otworów drzwiowych
45
i okiennych. Stropy drewniane, belkowane z podsiębitką tynkowaną na trzcinie. Konstrukcja
dachu krokwiowo-stolcowa.
Wybudowany na planie wydłużonego prostokąta z gankiem od frontu i
przybudówkami w ścianach szczytowych. Układ wnętrz dwutraktowy, ściany wybijane trzciną
i otynkowane. Posadowiony na dębowych podwalinach łączonych na jaskółczy ogon,
wspartych na ceglanej, niskiej podmurówce. Elewacje oszalowane deskami w układzie
pionowym ze szczebelkami uszczelniającymi miejsca połączeń desek. Bryła
prostopadłościenna, parterowa, nakryta wysokim dachem dwuspadowym o połaciach z
eternitu falistego.
W otoczeniu dworu pozostałości parku o częściowo zatartym układzie. Do czytelnych
elementów kompozycji parkowej, należy przede wszystkim graniczny szpaler od strony
wschodniej z nasadzeniami okazałych kasztanowców białych oraz stawy w południowozachodniej części założenia ze wspaniałymi alejami lipowymi wokół stawu północnego wpisanymi do rejestru pomników przyrody. W części północno-wschodniej występują licznie
jesiony wyniosłe. W parku rosną prawie wyłącznie drzewa liściaste, wśród których dominują:
lipy drobnolistne, jesiony wyniosłe, robinie akacjowe, kasztanowce białe, a z iglaków kilka
świerków.
Skromnym założeniem dworskim jest zespół we Wrotnowie. Zlokalizowany został na
północno-zachodnim skraju miejscowości, przy drodze wiodącej do Międzylesia, w pobliżu
skrzyżowania z drogą leśną prowadząca do Rostek. Położony na terenie płaskim, nieznacznie
opadającym w kierunku południowo-zachodnim. Usytuowany pośród podmokłych łąk.
Dwór powstał w 2 połowie XIX wieku i był przebudowywany w latach 1923 - 1929, co
jest udokumentowane datą, zawartą na szczycie facjaty od frontu. Zwrócony jest frontem na
wschód z lekkim zwrotem w stronę południową. Wzniesiony z cegły pełnej wypalanej i
obustronnie otynkowany. Założony na planie prostokąta z portykiem arkadowym od frontu.
Bryła prostopadłościenna, jednokondygnacyjna z użytkowym poddaszem, nakryta dachem
dwuspadowym o połaciach z blachy.
Elewacja frontowa trójosiowa. Na osi środkowej portyk arkadowy, nad którym
weranda ujęta w narożach słupami zakończonymi blankami o neogotyckich formach. Arkady
portyku przesklepione odcinkowo. Weranda dostępna przez facjatę, w szczycie której
przeszklone drzwi dwuskrzydłowe. Nad nimi szczyt ujęty po bokach sterczynami. Na osiach
bocznych dwa okna prostokątne, dwuskrzydłowe a nad nimi w poddaszu okienka mniejsze,
prostokątne o bokach pionowych krótszych. W ścianach szczytowych u dołu okna
prostokątne, u góry na poddaszu okna większe, prostokątne dwuskrzydłowe.
Przy dworze rozciągają się pozostałości parku o zupełnie zatartym układzie
kompozycyjnym. Jedynym czytelnym elementem przestrzennym, jest aleja dojazdowa na
kierunku północ-południe, wiodąca od drogi Wrotnów - Międzyleś, nasadzona jesionami
wyniosłymi i częściowo kasztanowcami białymi w szpalerze od strony zachodniej. W części
północnej park posiada formę lasu, w którym występują przede wszystkim: lipy drobnolistne,
graby pospolite, brzozy brodawkowate, olsze czarne, dęby szypułkowe, klony jesionolistne, a
z krzewów czarny bez, głóg jednoszyjkowy. Iglaki, na które składają się świerki pospolite,
rosną w szpalerach od strony wschodniej i zachodniej założenia oraz w luźnych skupinach
przy
dworze,
od
strony
północno-wschodniej.
6.7. Zabytki techniki
Wśród zabytków techniki zlokalizowanych na terenach, gdzie przenikały się wpływy
Mazowsza i Podlasia, najliczniej występowały obiekty służące do mielenia zboża na chleb i
paszę. Szczególnie nas interesujące młyny, obok wiatraków i żaren, przez wiele stuleci pełniły
46
swe podstawowe zadania dostarczając, mąkę, kaszę, otręby itp. Rozpowszechnione od XII
wieku młyny, stały się trwałym elementem polskiego krajobrazu. W XIX i początkach XX
wieku wiele z nich uległo modernizacji. Tradycyjne koła wodne zastąpiono bardziej
wydajnymi turbinami, następnie silnikami spalinowymi a ostatnio silnikami elektrycznymi.
Na terenie gminy Miedzna zachowały się do dnia dzisiejszego, dwa młyny drewniane
w Międzylesiu i Miedznie, pierwotnie motorowe a później przerobione na elektryczne. Z
wymienionych obiektów jako zabytek techniki w pełnym tego słowa znaczeniu, możemy
traktować jedynie młyn w Międzylesiu, gdyż tu zachowało się w dużej mierze, oryginalne
przedwojenne wyposażenie.
Młyn ten należy do obiektów średniej wielkości o interesującej konstrukcji a także
charakteryzuje się funkcjonalnymi rozwiązaniami co do rozmieszczenia poszczególnych
urządzeń i maszyn. Został wzniesiony w 1946 roku, co zostało wyryte na betonowym
fundamencie w przyziemiu od strony wschodniej. Obecnie młyn jest nieczynny.
Pierwotnie młyn pracował w oparciu o napęd motorowy. Na jego wyposażeniu był
potężny silnk na tzw. "holtz gas" z kołem zamachowym o średnicy przekraczającej 2 m. Do
uruchomienia tego silnika potrzeba było co najmniej 6-ciu mężczyzn. Potem młyn
przerobiono na elektryczny i taki napęd istnieje obecnie. Silnik zamontowany jest w
przyziemiu, pod podłogą dolnej kondygnacji w pobliżu ściany szczytowej (zachodniej) od
strony byłej komory silnika spalinowego. Dawniej wyrabiano mąkę pszenną, żytnią oraz ospę
a obecnie młyn przystosowany jest do wyrobu mąki pszennej i żytniej.
Młyn usytuowany jest w północno-zachodniej części miejscowości, przy drodze do
Ugoszczy. Zwrócony do drogi ścianą szczytową, przy której dobudowana była komora silnika.
Na potrzeby młyna a konkretnie przede wszystkim silnika, w 1946 roku wykopano w pobliżu
studnię, należącą do unikatowych obiektów tego typu. Posiada ona niebywale dużą średnicę
a cembrowinę wykonano na całej wysokości z bloczków betonowych. Studnia ta jest czynna
do dzisiaj, z niej pobierana jest woda do zagrody młynarskiej, za pomocą pompy z silnikiem
elektrycznym.
Młyn został wzniesiony z drewna z zastosowaniem konstrukcji słupowo-ramowej a
jedną ścianę od strony komory silnika wymurowano z betonowych pustaków. Osadzony na
betonowym fundamencie i podmurówce. Na podmurówce opierają się belki ścian
podłużnych i poprzecznych, tzw. naprożnice. Stanowią one główny element konstrukcyjny i
nośny ścian. Szkieletową konstrukcję ścian młyna utworzono z naprożnic, oczepów, słupów
narożnych i pionowych belek dzielących płaszczyzny ścian na mniejsze pola. Stateczność
ścian podniesiono dzięki wzmocnieniu szkieletu poszyciem z desek sosnowych, przybitych do
czoła w układzie pionowym i łączeniach nabijanych listwami. O ile naprożnice stanowią
oparcie dla ścian podłużnych i poprzecznej młyna, to wieńczące te ściany belki oczepu
podłużnego, stanowią oparcie dla belek poprzecznych oraz więźby dachowej. Niezwykle
ważnym elementem konstrukcyjnym obiektu jest belka zwana tramem, biegnąca wzdłuż
wnętrza dolnej kondygnacji budynku. Na tramie wsparto belki stanowiące konstrukcję
podłogi górnej kondygnacji.
Dach dwuspadowy pokryty eternitem płaskim. Wnętrze dwuprzestrzenne, podzielone
pułapem na dwie kondygnacje. Pułap drewniany z desek ułożonych na belkach. Na wyższą,
użytkową kondygnację wiodą schody (przy ścianie szczytowej od strony wschodniej) typu
drabiniastego, składające się z belek policzkowych oraz podnóżków, połączonych z
policzkami na czop prosty.
Pierwotnie napęd oparty na silniku na "holtz gas", obecnie silniku elektrycznym z
przełożeniem na koło pasowe. Z koła parcianymi pasami na na dwie pędnie, jedną
zlokalizowaną w przyziemiu pod podłogą dolnej kondygnacji a drugą w poddaszu budynku.
47
Proces technologiczny i uwarunkowane nim wyposażenie maszynowe posiadają
cechy tradycyjne. W parterze, między tramem a ścianą wzdłużną tylną (południową) stoją
dwa mlewniki walcowe, popularnie zwane walcami. Jeden przedwojenny produkcji
niemieckiej, firmy "Petzold i Spółki" z Berlina. Należy on do maszyn unikatowych o
interesującym rozwiązaniu bliźniaczego złożenia dwóch par walców, autonomicznie
regulowanych i kontrolowanych. Drugi mlewnik walcowy ustawiony jest bliżej ściany
szczytowej (zachodniej) od strony byłej komory silnika. Przy ścianie szczytowej od strony
wschodniej ustawiony jest żubrownik - "Mars" do czyszczenia zboża. Obok stoją kosze
zasypowe oraz funkcjonują elewatory. Na piętrze, nad walcami umieszczono tzw.
odsiewacze graniaste, bardzo dużych rozmiarów a przy nich skrzynie do mieszania mąki.
Wszystkie te urządzenia łączą elewatory, "szeneki", rury spustowe. Proces technologiczny
przebiega następująco: zboże do skrzyni zasypowej w parterze, elewatorami na górę do
czyszczenia na "Trygier", potem spada poprzez magnes na obłuskiwacz Mars. Zboże po
oczyszczeniu na "Marsie" spada do podnośnika pojedynczego, który wynosi go na
odsiewacze, cylinder i śrudcylinder, na których oczyszcza się z łuski, która wcześniej nie
została oddzielona. Z odsiewacza zboże to nadaje się do przemiału, spada do jednego ze
zbiorników tzw. "zasieków". Z nich spada na walce. Spod walców podnośnikiem
pojedynczym dostarczane jest na odsiewacz na którym odsiana jest z tego mlewa mąka.
Śruta tj. zlot z odsiewacza spada do kolejnego działu zbiornika. Mąka transportowana jest do
skrzyni zw. mieszalnikami, z mieszalni spada do worków na parterze. Po przepuszczeniu
przez walce pewnej ilości zboża przystępuje się do wymiału śrutu, który przebywa taką samą
drogę jak uprzednio omówione zboże, z tym, że zloty z odsiewacza kieruje się do pustego
działu zbiornika. Kolejne odsiewanie odbywa się na odsiewaczu, otrzymujemy mąkę
"pośledniejszą".
W dolnej kondygnacji, przy ścianie szczytowej (zachodniej) znajduje się podwyższony
pomost, na którym ustawione było złożenie kamieni. Dzisiaj z tego złożenia pozostały
niektóre elementy obudowy oraz kamienie przechowywane luzem. Pierwotnie złożenie
kamieni osadzone było w łubiach drewnianych z drewnianymi obejmami, drewnianą
pokrywą i kolistym drewnianym gniazdem. Nad złożeniem kamieni zamocowano kosz
zasypowy zboża. Kamienie "francuzy" napędzane przekładnią z pędni głównej. Zboże z kosza
zasypowego osuwało się przez trzęsacz w otwór (oko) środkowej części złożenia kamieni
młyńskich. Pod wpływem siły odśrodkowej, wywołanej ruchem obrotowym bieguna
względem nieruchomego leżaka, zboże przesuwało się ku zewnętrznym częściom złożenia.
Pod wpływem wzrostu prędkości liniowej, zboże było coraz dokładniej mielone. Przy
przerobie zboża na śrutę dokonywano jednorazowego przemiału. Śruta wysypywała się spod
kamieni do skrzyni, ustawionej na parterze.
6.8. Cmentarze
Do interesujących nekropoli należy cmentarz parafialny w Miedznie, założony na
pocz. XIX w. Zlokalizowany jest na północno-zachodnim skraju miejscowości. Usytuowany
przy rozwidleniu dróg do Wrotnowa, Międzylesia i Tchórzowej. Położony na niewielkim
wzniesieniu opadającym w kierunku południowym. Zwrócony frontem do drogi wiodącej do
Wrotnowa.
Założony na planie prostokąta a następnie wielokrotnie powiększany i obecnie
posiada kształt nieregularnego wieloboku. Ogrodzony murem pełnym z dużych łupanych
kamieni polnych. W ogrodzeniu frontowym umieszczono dwie bramy metalowe. Głównym
elementem kompozycyjnym starej części cmentarza jest aleja główna wiodąca od bramy i
dochodząca do alei bocznej tworząc kształt litery "T". Aleję główną przecinają też pod kątem
48
prostym, mniejsze alejki boczne. Układ kwater jest częściowo zatarty. Nagrobki sytuowane
są przeważnie jednorzędowo i te przy alejkach zwrócone frontem do alejek, natomiast w
głębi kwater w kierunku północno-wschodnim, tj. ogrodzenia frontowego cmentarza. Na
cmentarzu rośnie jeden potężny dąb szypułkowy oraz 10 lip drobnolistnych, z których kilka
tworzy szpaler przy ogrodzeniu frontowym.
Większość nagrobków o zunifikowanych formach, pochodzi z 2 poł. XX wieku i
wykonana jest z lastrika i betonu. Starsze nagrobki, często o indywidualnych, artystycznie
opracowanych kształtach, wykonano przeważnie z piaskowca, granitu, żelaza i żeliwa. Wśród
nich na uwagę zasługują następujące nagrobki:
- rodziny Batarewiczów, zm. 1807 r.,
- Szymona Makowskiego, zm. 1831 r.,
- Piotra Kosińskiego, zm. 1849 r.,
- Salomei z Chrucikowskich Kosińskiej, zm. 1860 r.,
- Józefa Kosobudzkiego, zm. 1875 r.,
- Michała Jasińskiego, zm. 1876 r.,
- Julii Protasiewicz, zm. 1882 r., i jej wnuczków
Zajączkowskich Tadzia, zm. 1894 r., i Wandzi, zm. 1896 r.,
- Adolfa Martyńskiego, zm. 1882 r.,
- Władysława Pliszko, zm. 1882 r.,
- ks.Marcina Wojciechowskiego, zm. 1889 r.,
- rodziny Dąbrowskich, zm. 1891 r.,
- Piotra Czajkowskiego, zm. 1903 r.,
- oraz trzy nagrobki wpisane do rejestru zabytków pod Nr 188, z dnia 16 maja 1991 roku:
ks. Feliksa Grzymały, Salomei Spiewak, Franciszka Wrzoska, z 2 połowy XIX wieku.
W zachodniej części cmentarza znajduje się mogiła żołnierza polskiego poległego w
bitwie z bolszewikami w 1920 roku.
Tradycja przekazuje, że na cmentarzu pochowany został Piotr Banasiuk, który w
powstaniu 1863 roku stracił nogę i ukrywał się w Woli Orzeszowskiej. Tu uczył czytać i pisać
okoliczną ludność. Gdy zmarł w 1910 lub w 1911 roku wdzięczni mieszkańcy Woli
Orzeszowskiej wystawili na jego grobie okazały krzyż i tablicę z napisem: "Naszemu
oświecicielowi - chlebodawcy". Mogiły tej nie udało się obecnie odnaleźć.
Do skromnych nekropoli wiejskich, należy cmentarz parafialny w Ugoszczy, założony
w 1923 roku. Zlokalizowany w odległości około 350 m na północ od kościoła parafialnego.
Położony na terenie płaskim w otoczeniu lasów mieszanych. Ogrodzony metalowym płotem
z murowanymi słupkami. Brama główna z metalowych prętów usytuowana od strony
wschodniej.
Wytyczony na planie prostokąta zbliżonego do kwadratu, frontem zwrócony w
kierunku wschodnim. Zasadniczym elementem kompozycyjnego rozplanowania są dwie aleje
przechodzące przez całą długość i szerokość cmentarza i przecinające się na środku pod
kątem prostym. Układ kwater jest mało czytelny. W części północno-wschodniej znajduje się
kwatera małych dzieci. W miejscu przecięcia się alej wzniesiono kaplicę grobową ks.
Stanisława Czuba, długoletniego proboszcza parafii Ugoszcz, zmarłego w 1966 roku.
Roślinność na cmentarzu jest uboga, rosną tu trzy świerki i kilka brzóz. Nagrobki
sytuowane są przeważnie jednorzędowo i zwrócone są frontem w kierunku wschodnim.
Niewielka ilość nagrobków we wschodniej części cmentarza występuje w układzie
dwurzędowym. Nagrobki w większości wykonane są z lastrika i betonu i pochodzą z 2 poł. XX
wieku . Wśród starszych nagrobków z lat 30-tych i 40-tych XX wieku, wiele wykonanych jest
49
w postaci krzyży z kutego żelaza, osadzonych w granitowych cokołach. Do najstarszych
obiektów należy nagrobek Mariana Lipca, zm. 1930 r., oraz Janiny Nędzy, zm. 1935 r.
6.9. Kapliczki, figury i krzyże przydrożne
Podlasie znane jest z umieszczania kapliczek i krzyży przydrożnych. Na terenie gminy
Miedzna, licznie występują kapliczki, figury i krzyże przydrożne, datowane na wiek XVIII, XIX i
XX. Bardzo często były wznoszone przy alejach i drogach dojazdowych do rezydencji
pałacowych i dworskich; na skrzyżowaniach dróg; w przydomowych ogródkach. Występują
kapliczki domkowe z małym wnętrzem dostępnym przez drzwi, w których ustawione są
figury świętych. Ten typ reprezentuje drewniana kapliczka przy ul. Węgrowskiej w Miedznie.
Jednym z okazalszych i nie spotykanych w tej formie obiektów małej architektury
sakralnej, jest kapliczka przydrożna w Tchórzowej, usytuowana przy skrzyżowaniu czterech
dróg. Powszechnie na terenie gminy występują skromniejsze, murowane kapliczki w postaci
słupów na rzucie kwadratu lub prostokąta, z małą wnęką, w której umieszcza się rzeźbę lub
obraz z przedstawieniem postaci boskiej lub świętego. Kapliczki te często zdobione są
szczycikami, gzymsami, płycinami o różnych formach i nakrywane daszkami wieńczonymi
krzyżami wykutymi z metalu. Kapliczki w formie słupów spotykamy m.in. w miejscowościach:
Międzyleś, datowana od XVII do XIX wieku, Poszewka z 2 poł. XVIII wieku, Warchoły z 1896
roku. Figury przydrożne reprezentuje posąg Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej, wykonany z
kamienia wapienia.
Nawiązujące do kapliczek słupowych, lecz bardziej rozbudowane o takie elementy jak
kolumny flankujące wnęki spotykamy m.in. w miejscowościach: Orzeszówka, Erzoski,
Zuzułka. Zdecydowanie najczęściej spotykane są na terenie gminy, krzyże przydrożne.
Posiadają one różne formy i przy wznoszeniu ich stosowano różne materiały. Przede
wszystkim wykonywane są z granitu, jak np. krzyż w Warchołach z 1907 r., Woli
Orzechowskiej z 1906 r., Wrzoskach z 1909 r., czy też z kutego żelaza jak np. krzyż w
Rostkach z wyrytą datą 1910 r.
6.10. Wykaz obiektów wpisanych do rejestru zabytków
1. Kościół par. pw. Zwiastowania NMP, w Miedznie, mur., 1887-1893, arch. Józef
Pius Dziekoński, nr rejestru zabytków A - 365 z dnia 28.12.1984 r.
2. Kaplica Objawień w Miedznie, mur., XVIII/XIX w, nr rejestru zabytków A -1051 z
dnia 09.02.2011 r.
3. Urząd Gminy w Miedznie, mur., 1925 – 1926 r., nr rejestru zabytków A – 894, z
dnia 07.12.2009 r.
4. Zajazd w Miedznie, mur., 2 poł. XVIII w., przebud. XIX i XX w., nr rejestru
zabytków A - 141/626 z dnia 4.04.1962 r.
5. Pozostałości dworu obronnego w Miedznie, mur., k. XVI lub 1 poł. XVII w.,
rozebrany ok. poł. XIX w., Nr rejestru zabytków A - 140/625 z dnia 4.04.1962 r.
6. Osada kultury łużyckiej IV okresu brązu oraz z okresu średniowiecza w Miedznie,
nr rejestru zabytków A- 986 z dnia 10.01.1973 r.
7. Kościół par. pw. św. Antoniego, w Ugoszczy mur., 1923 – 1930 r., arch. Wacław
Piasecki, Nr rejestru zabytków A – 830 z dnia 12.12.2008 r.
50
6.11. Wykaz obiektów wpisanych do ewidencji zabytków
Miedzna
1. Układ przestrzenny miejscowości, XV-XIX w.
2. Cmentarz przykościelny w zespole kościoła parafialnego pw. Zwiastowania NMP,
3. 2 poł. XIX w.
4. Kostnica w zespole kościoła par. pw. Zwiastowania NMP, mur., pocz. XIX w.
5. Cmentarz parafialny, pocz. XIX w.
6. Kapliczka przydrożna przy ul. Węgrowskiej, drewn., pocz. XX w.
7. Dwór przy ul. Węgrowskiej, drewn., 2 poł. XIX w.
8. Pozostałości parku dworskiego, 2 poł. XIX w.
9. Młyn motorowy przy ul. Ogrodowej, drewn., 1 poł. XX w., wyposażenie zmienione w
1982 r. na nowe.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Międzyleś
Układ przestrzenny miejscowości, XV-XIX w.
Biblioteka, ob. siedziba Rady Sołeckiej, drewn., pocz. XX w.
Dom Nr 78, drewn., l. 20 - XX w.
Dom Nr 82, mur., l. 20 - XX w.
Młyn motorowy, mur./drewn., 1946 r., wyposażenie przedwojenne.
Obora w d. zespole folwarcznym, mur., pocz. XX w.,
Stodoła w d. zespole folwarcznym, drewn./mur., pocz. XX w.
Kapliczka przydrożna, mur., 1631 r.- 1723 r.– XIX w.
Orzeszówka
1. Dom Nr 20, drewn., 1933 r.
2. Dom nr 34, mur., 1 poł. XX w.
3. Kapliczka przydrożna, mur., 1935 r.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Poszewka
Dom Nr 23, drewn., pocz. XX w.
Dom Nr 31, drewn./mur., l. 20 - XX w.
Mleczarnia, mur., l. 30 - XX w.
Kapliczka, mur., 2 poł. XVIII w.
Rostki
1. Krzyż przydrożny, kamień, metal, 1910 r.
Tchórzowa
1. Kapliczka przydrożna, mur., l.40-XX w.
Ugoszcz
1. Cmentarz parafialny, 1923 r.
51
Warchoły
1. Kapliczka przydrożna, mur., 1896 r.
2. Krzyż przydrożny, kamień, 1907 r.
Wola Orzeszowska
1. Dom Nr 19, drewn., l. 30 - XX w.
2. Krzyż przydrożny, kamień, 1906 r.
1.
2.
3.
4.
5.
Wrotnów
D. Szkoła Powszechna, drewn., l. 20 - XX w.
Dwór, mur., 2 poł. XIX w., przebud 1923 r.,
Stodoła w zespole dworskim, drewn./mur., pocz. XX w.,
Pozostałości parku w zespole dworskim, k. XIX w.
Krzyż przydrożny, drewn., 1886 r.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Wrzoski
Kapliczka przydrożna, mur., l. 50-XX w.
Krzyż przydrożny, kamień, 1909 r.
Zuzułka
1. Kapliczka przydrożna, mur., 1936-1937 r.
Żeleźniki
1. Figura Matki Boskiej, kamień, l. 30-XX w.
6.12. Dobra kultury współczesnej
Na terenie gminy nie występują dobra kultury współczesnej.
6.13. Rekomendacje i wnioski zawarte w audycie krajobrazowym, określenie przez audyt
krajobrazowy granic obszarów priorytetowych
Dla gminy Miedzna, organy samorządu województwa nie wykonały audytu
krajobrazowego oraz nie są określone granice krajobrazów priorytetowych.
52
7. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z JAKOŚCI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW, W TYM
OCHRONY ICH ZDROWIA, ZAGROŻENIA BEZPIECZEŃSTWA LUDNOŚCI I JEJ
MIENIA
7.1. Ludność
Liczba mieszkańców gminy Miedzna wynosi 3 974 osób5, z czego 50,3% stanowią
kobiety, a 49,7% mężczyźni. W latach 2002-2015 liczba mieszkańców zmalała o 7,8%. Średni
wiek mieszkańców wynosi 41,7 lat i jest porównywalny do średniego wieku mieszkańców
województwa mazowieckiego oraz do średniego wieku mieszkańców całej Polski.
Średnia gęstość zaludnienia wynosi 35 os./km2 – jest to wartość niska w porównaniu
do średniej gęstości zaludnienia w powiecie węgrowskim (55 os./km2), w województwie
mazowieckim (150 os./km2), a także w porównaniu do całego kraju (123 os./km2)6. Jest to
natomiast wartość bliska średniej wśród gmin wiejskich powiatu węgrowskiego. Zmiany
liczby ludności gminy Miedzna na przestrzeni wielolecia przedstawia poniższy wykres.
Wykres 1. Zmiana liczby ludności w gminie Miedzna w latach 2000- 2015, źródło: GUS, BDL, dane za lata 20022015r.
Do dalszych analiz zmian w liczbie ludności gminy zostały wykorzystane zarówno
najaktualniejsze dane pozyskane z Urzędu Gminy, jak i dane statystyczne GUS. Ze względu na
wyznaczenie ogólnego, wiodącego trendu, rozbieżności między danymi GUS, a innymi
źródłami danych nie wpływają na generalne wnioski.
Analiza wykresu pozwala na wskazanie, iż liczba ludności w gminie na przestrzeni lat
oscyluje wokół 4 000 osób, przy czym notuje się systematyczny niezbyt wysoki spadek. W
latach 2000-2016 liczba ludności zmniejszyła się z 4308 do 4045 osób tj. o 265 osób (nieco
ponad 6%). W roku 2009 liczba ludności Gminy osiągnęła najmniejszy wynik na przestrzeni
5
6
53
kilkunastu lat, by następnie wzrosnąć i ponownie sukcesywnie spadać. Stan obecny
(kwiecień 2016r.) wskazuje na niewielki wzrost liczby mieszkańców.
Gmina Miedzna ma dodatni przyrost naturalny wynoszący 1,00 (GUS, 2014r.).
Odpowiada to przyrostowi naturalnemu 0,2 na 1000 mieszkańców. Współczynnik dynamiki
demograficznej, czyli stosunek liczby urodzeń żywych do liczby zgonów wynosi 0,99 i jest
mniejszy od średniej dla województwa oraz porównywalny do współczynnika dynamiki
demograficznej dla całego kraju.
Wykres 2. Przyrost naturalny w gm. Miedzna w latach 1995- 2014, źródło: GUS, BDL
Ubytek ludności w gminie jest spowodowany głównie ujemnym saldem migracji,
które w latach 2005-2014 wyniosło ogółem 168 osób. Saldo migracji pozostaje wciąż ujemne.
W 2014 roku zarejestrowano 37 zameldowań w ruchu wewnętrznym oraz 58 wymeldowań,
w wyniku czego saldo migracji wewnętrznych wynosiło -21. W tym samym roku nie
zarejestrowano migracji zagranicznych. Przeważająca część spośród wymeldowujących się
mieszkańców melduje się następnie w miastach.
W ostatnich latach niewielki przyrost ludności odnotowano w trzech spośród 14
miejscowości w gminie (Wrzoski, Wola Orzeszowska i Poszewka) - tabela i rysunki poniżej. W
pozostałych miejscowościach miał miejsce ubytek ludności, największy (powyżej 10%) w
Glinie, Tchórzowej, Warchołach i Zuzułce. Należy zwrócić uwagę na ubytek ludności w
miejscowości gminnej, a także na niemal całkowite wyludnienie miejscowości Glina, w której
w 2002 roku było 15 mieszkańców, a w 2016 pozostało tylko 5. W miejscowości gminnej
Miedzna w 2015 roku koncentrowało się 30,8% ogółu mieszkańców gminy.
54
Rysunek 4. Liczba ludności w 2015 roku i jej zmiany w latach 2002-2015, źródło: opracowanie własne na
podstawie danych BDL GUS i ewidencji gminy
W dłuższym okresie czasu (lata 1970-2015) zmiany liczby ludności poszczególnych wsi
były zróżnicowane. W ośmiu miejscowościach ubytek przekraczał 30%, w trzech mieścił się w
przedziale 20-30%, w jednej 10-20% i w dwóch (Miedzna i Wola Orzeszowska) do 10%, co
ilustruje mapa powyżej.
Odpływ ludności, głównie młodej i niski wskaźnik urodzeń spowodowały nadmierne
postarzenie mieszkańców gminy. Ludność w wieku poprodukcyjnym stanowiła w 2014 r. aż
21,6% ogółu ludności.
55
Rysunek 5. Liczba ludności w 2015 roku i jej zmiany w latach 1970-2015, źródło: opracowanie własne na
podstawie danych BDL GUS
Struktura płci jest z kolei na analizowanym obszarze wyrównana. Współczynnik
feminizacji wynosił w 2014 roku 101, co oznacza, że na 100 mężczyzn przypadało ok. 101
kobiet, zatem udział obu płci jest niemal równy. Jest to stosunkowo niska wartość – dla
porównania, średni współczynnik feminizacji w Polsce wynosi 107, tj. na 100 mężczyzn
przypada 107 kobiet. Struktura płci ulega zmianom w czasie, podobnie
jak i struktura wieku.
56
Wykres 3. Piramida wieku mieszkańców gminy Miedzna, źródło: dane GUS 2014
Przedstawione w poniższej tabeli dane pozwalają uchwycić następujące tendencje w
procesach ludnościowych na terenie gminy:



znaczny ubytek ludności, zwłaszcza w latach 2009-2016, największy (powyżej 10%) w
miejscowościach Warchoły, Tchórzowa, Rostki i Międzyleś. Ubytek ten dotyczy również
miejscowości gminnej (90 osób to jest 6,8%);
zasadnicze zmiany w strukturze wiekowej ludności w latach 2002-2009, polegające na
zmniejszeniu generacji w wieku przedprodukcyjnym na korzyść generacji w wieku
produkcyjnym i w nieznacznym stopniu w wieku poprodukcyjnym;
występują znaczne różnice w odsetku osób w wieku poprodukcyjnym w poszczególnych
miejscowościach. W 2009 roku przy średnim wskaźniku w gminie wynoszącym 21,0%, w
Rostkach wynosił on 31,0%, w Warchołach 28,0%, we Wrzoskach 27,4%, w Tchórzowej
26,0%, w Zuzułce 25,7% i w Ugoszczy 25,5%. Najmniej osób w tym wieku (poniżej 20%)
miały tylko: Wola Orzeszowska, Wrotnów, Żeleźniki, Miedzna, Orzeszówka i Poszewka.
57
Tabela 8. Liczba i struktura wiekowa ludności według miejscowości, źródło: opracowanie własne na podstawie:
dane BDL GUS i(2002 i 2009r.), ewidencja gminy (2016 r.)
Ogółem
Miejscowość
2002
w
w wieku
wieku
w wieku
produkcy
przedpr
poprodukc Ogółem
jnym
odukcyj
yjnym
ogółem
nym
2002
2002
2002
2009
w wieku
przedpro
dukcyjny
m
w
wieku
produ
kcyjny
m
w
wieku
popro
dukcyj
nym
Ogółem
2009
2009
2009
2016
2016
2016
2009=
100
Ogółem
Ogółem
[os.]
[os.]
[os.]
[os.]
[os.]
[%]
[%]
[%]
[os.]
2002=
100
Glina
15
0
46,7
53,3
0
0
0
0
5
33,3
0,0
Miedzna
1339
25,5
55,7
18,7
1332
16,7
65,8
17,4
1242
92,8
93,2
Międzyleś
365
23,8
54
22,2
388
18,3
61,6
20,1
345
94,5
88,9
Orzeszówka
170
25,3
53,5
21,2
166
15,7
66,9
17,5
153
90,0
92,2
Poszewka
169
24,9
56,8
18,3
177
19,2
61
19,8
174
103,0
98,3
Rostki
165
23,6
50,9
25,5
171
18,1
50,9
31
153
92,7
89,5
Tchórzowa
165
16,4
57
26,7
169
15,4
58,6
26
149
90,3
88,2
Ugoszcz
232
21,6
51,3
27,2
231
17,3
57,1
25,5
210
90,5
90,9
Warchoły
69
20,3
47,8
31,9
75
17,3
54,7
28
62
89,9
82,7
Wola
Orzeszowska
271
22,5
59
18,5
299
18,7
64,5
16,7
278
102,6
93,0
Wrotnów
471
32,1
50,5
17,4
460
21,7
61,5
16,7
437
92,8
95,0
Wrzoski
141
27,7
48,9
23,4
157
21,7
51
27,4
146
103,5
93,0
Zuzułka
197
24,4
55,3
20,3
183
19,1
55,2
25,7
170
86,3
92,9
Żeleźniki
542
24,7
55,7
19,6
549
23,7
59
17,3
521
96,1
94,9
Razem
4311
25
54,4
20,6
4357
18,6
60,4
21
4045
93,8
92,8
Struktura wieku ludności gminy Miedzna (wykres poniżej) jest niezbyt korzystna pod
względem rozwoju gospodarczego. Odpływ ludności, głównie młodej i niski wskaźnik
urodzeń spowodowały nadmierne postarzenie mieszkańców gminy. Ludność w wieku
produkcyjnym stanowi 61,2% ludności ogółem, w wieku przedprodukcyjnym – jedynie
17,5%, natomiast w wieku poprodukcyjnym – 21,6%. W porównaniu z uśrednioną strukturą
wieku ludności w powiecie, województwie, a także w całej Polsce, gmina Miedzna
charakteryzuje się większym udziałem ludności w wieku poprodukcyjnym – w większości
nieaktywnych zawodowo (wg Powszechnego Spisu Rolnego 2010, 170 gospodarstw
domowych uzyskiwało dochody z emerytury i renty – stanowi to ponad 18% wszystkich
gospodarstw), natomiast niższym udziałem osób młodych – w wieku przedprodukcyjnym
oraz w wieku produkcyjnym, a więc mogących obecnie lub w dalszej perspektywie czasowym
brać czynny udział w rozwoju gospodarczym gminy.
58
Wykres 4. Udział ludności gminy wg grup produkcyjnych, źródło: GUS, BDL, dane za 2014r.
7.2. Prognozy demograficzne
Długoterminowa prognoza demograficzna odnosząca się do obszaru w skali gminy
wymaga przyjęcia uogólnionych założeń. Uproszczenia te wynikają głównie z faktu, iż
struktura ludnościowa społeczeństwa w gminach, zwłaszcza wiejskich, determinowana jest
dużą losowością i wrażliwością małej zbiorowości na trendy w poszczególnych latach.
Przedstawione w analizie społecznej tendencje zmian w procesach ludnościowych w
przeszłości stanowią bazę dla próby oszacowania ogólnej liczby ludności w ciągu najbliższych
30 lat.
Ponadto, podstawą prognozowania liczby ludności jest Prognoza ludności na lata
2014- 2050 opracowana przez Główny Urząd Statystyczny. Opracowanie to zawiera prognozy
liczby ludności opracowane na podstawie zmian ruchu naturalnego, migracji zewnętrznych i
wewnętrznych. Podstawową jednostką jest powiat, z podziałem na części miejskie i wiejskie.
W niniejszym opracowaniu oparto się więc na ww. Prognozie w odniesieniu do obszarów
wiejskich powiatu węgrowskiego.
Dane ww. Prognozy (tabela oraz wykres poniżej), zakładają się spadek ludności w
2045r. na terenach wiejskich w powiecie węgrowskim na poziomie ok. 16,5% ogółu ludności
wiejskiej w stosunku do roku 2015 (tj. ok. 7 863 osób). Tempo wyludniania się będzie
wzrastać, zwłaszcza po roku 2025. Ogólny spadek ludności spowodowany będzie głównie
malejącą liczbą urodzeń i wzrostem liczby zgonów, co skutkować będzie ujemnym przyrost
naturalnym.
Tabela 9. Prognoza liczby ludności do 2045r., źródło: opracowanie własne na podstawie Prognozy ludności na
lata 2014- 2050 GUS
PROGNOZA DEMOGRAFICZNA - obszary wiejskie w powiecie węgrowskim
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2025
2030
2035
2040
2045
na rok:
liczba
47562 47340 47119 46903 46694 46489 45467 44325 42957 41383 39699
ludności:
ubytek
ludności w
stosunku do
okresu
poprzedniego
-
-222
-221
-216
-209
59
-205
-1022 -1142 -1368 -1574 -1684
Prognoza ludności dla obszaru wiejskiego powiatu węgrowskiego
na lata 2015- 2045
50000
47562
48000
46489
45467
46000
44325
42957
44000
41383
42000
39699
40000
38000
36000
34000
2015
2020
2025
2030
2035
2040
2045
Wykres 5. Wykres prognozowanej liczby ludności powiatu węgrowskiego do 2045r., skokowo co 5 lat; źródło:
opracowanie własne na podstawie Prognozy ludności na lata 2014- 2050 GUS
Główną podstawą przewidywanej liczby ludności do roku 2045 w gminie Miedzna jest
spadek liczby ludności – 149 osób w przeciągu lat 2005- 2015 (3,6% w stosunku do stanu na
rok 2005) oraz ujemne saldo migracji – 234 osoby w tym samym okresie (2005- 2015). Daje
to łączny ubytek ok. 400 osób (średnio 40 osób rocznie).
Liczba ludności w gm. Miedzna 2000- 2016
4400
4310
4315
4308
4232
4300
4158
4200
4123
4102
4100
4059
4114
4034
4000
4095
4069
3977
4045
4033
4005
3974
2013
2014
2015
3900
3800
3700
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
liczba ludności
2009
2010
2011
2012
2016
linia trendu
Wykres 6. Zmiany liczby ludności w gm. Miedzna w latach 2000- 2016 wraz z wyznaczoną linią trendu*, źródło:
7
opracowanie własne
* wielomianowa linia trendu 4. stopnia wskazuje uogólnione zmiany w liczbie ludności
Przy utrzymaniu tych wielkości w kolejnych trzech dziesięcioleciach – około 2045 roku
liczba ludności w gminie może się obniżyć nawet do ok. 2800 osób. Niska liczebność
roczników w wieku przedprodukcyjnym, a wysoka w poprodukcyjnym wskazują, że w ciągu
kilkunastu lat utrzyma się niska liczba urodzeń, a wysoka zgonów, a to oznacza, że nadal
może się utrzymać ujemny przyrost naturalny.
Należy jednak zauważyć, że w przeciągu ostatniej dekady ogólny trend w zmianach
liczby ludności był dość stały i średnia liczba mieszkańców Gminy w tym czasie wynosiła ok.
4050 osób (wykres powyżej), przedział wahań nie przekraczał 100 osób (przy czym na czas
7
Dane za lata 2000- 2015 wg GUS, BDL, zaś za 2016r. wg danych pozyskanych z Urzędu Gminy, stan na dzień
30.04.2016r.
60
opracowania zanotowano lekki wzrost liczby ludności do 4045 osób, dane UG aktualne na
30.04.2016r.). Prawdopodobne jest więc, że trend ten utrzyma się przez następną dekadę
(do ok. 2025r.). Potwierdza to fakt, iż coraz niższa liczebność roczników osiągających wiek
produkcyjny spowoduje zmniejszenie ujemnego salda migracji.
W latach 1970-2015 najmniejszy ubytek ludności wystąpił we wsi gminnej i
przyległych do niej miejscowościach Wola Orzeszowska i Żeleźniki. Tendencja ta może się
utrzymać, gdyż miejscowości te mają najlepszy dostęp do usług, ponadto w Miedznie
funkcjonuje zbiorcza kanalizacja podnosząca atrakcyjność dla nowej zabudowy. Przy
najbardziej sprzyjających okolicznościach można oczekiwać nawet niewielkiego przyrostu
ludności w miejscowości gminnej – z 1247 w 2015 roku do około 1350 w 2045 roku.
Przyjmując zatem spadek liczby ludności w gminie Miedzna w kolejnej dekadzie na
poziomie, jaki występował w dotychczasowym dziesięcioleciu liczba ludności w roku 2025
może wynosić ok. 3950 osób- wykres poniżej.
4
2
1
0
9
3
396
397
398
399
400
7
6
8
400
401
402
5
403
5
9
3
4
404
397
400
403
4
5
406
409
7
411
4
397
403
405
9
2
3
410
412
8
2
415
423
431
20
00
20
01
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
20
10
20
11
20
12
20
13
20
14
20
15
20
16
20
17
20
18
20
19
20
20
20
21
20
22
20
23
20
24
20
25
4400
4300
4200
4100
4000
3900
3800
3700
0
431
5
430
8
Liczba ludności w gm. Miedzna od 2000 r. z prognozą do
2025r.
liczba ludności
linia trendu
Wykres 7. Liczba ludności w gm. Miedzna w latach 2000- 2016 i prognoza do 2025 roku, źródło: opracowanie
własne
W następnych 20. latach, zgodnie z Prognozą liczby ludności do 2045r. wg GUS dla
powiatu węgrowskiego, również w gminie Miedzna należy oczekiwać większego spadku
liczby ludności. Przyjmuje się więc roczny spadek ludności na poziomie 20 osób. Ostatecznie,
w gminie Miedzna zarejestruje się spadek liczby ludności z ok. 4 045 os. (maj 2016r.) do ok.
3 500 osób w 2045r. (wykres poniżej).
Prognoza liczby ludności w gm. Miedzna do 2045r.
4100
4000
3900
3800
3700
3600
3500
3400
3300
3200
3100
4045
4009
3964
3855
3730
3605
3480
2016
2020
2025
2030
2035
2040
liczba ludności
Wykres 8. Prognoza liczby ludności, skokowo co 5 lat, do 2045 roku, źródło: opracowanie własne
61
2045
7.3. Aktywność ekonomiczna ludności
Rynek pracy
Liczba pracujących na terenie gminy poza rolnictwem indywidualnym wynosiła na
koniec 2014 roku 281 osób8. Według płci- 48% wszystkich pracujących ogółem stanowią
kobiety, a 52% mężczyźni. Pracujący w gminie Miedzna stanowią jedynie 3,5% ogółu
pracujących na terenie powiatu. Należy jednak podkreślić, że do osób pracujących nie wlicza
się podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób oraz gospodarstw
indywidualnych w rolnictwie.
Wykres 9. Pracujący w wybranych sektorach ekonomicznych, źródło: dane GUS, BDL za 2006- 2014r.
W końcu 2014 roku na terenie gminy było zarejestrowanych 146 bezrobotnych, w tym 76
kobiet. W latach 2005-2014 liczba bezrobotnych zmniejszyła się z 272 do 146 osób. Aktualny
poziom bezrobocia w gminie można uznać za niski- w 2014 roku wynosił 9,6% (11,3% wśród
kobiet i 8,2% wśród mężczyzn). Liczba bezrobotnych na 100 osób w wieku produkcyjnym
wynosi 6,0.
8
Według GUS, BDL , dane za 2014r.
62
Wykres 10. Bezrobocie w gminie Miedzna na przestrzeni lat 2004- 2014, źródło: dane GUS, BDL
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w gminie Miedzna wynosi 3 256,72zł, co
odpowiada 81,30% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w Polsce.
Wśród aktywnych zawodowo mieszkańców gminy Miedzna 310 osób wyjeżdża do
pracy do innych gmin, a 54 pracujących przyjeżdża do pracy spoza gminy - tak więc saldo
przyjazdów i wyjazdów do pracy wynosi -256.
Około 56% aktywnych zawodowo mieszkańców gminy Miedzna pracuje w sektorze
rolniczym (rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo), 15,6% w przemyśle i budownictwie,
a 10,4% w sektorze usługowym (handel, naprawa pojazdów, transport, zakwaterowanie i
gastronomia, informacja i komunikacja) oraz 1,0% pracuje w sektorze finansowym
(działalność finansowa i ubezpieczeniowa, obsługa rynku nieruchomości)- wykres powyżej.
Pozarolnicza działalność gospodarcza
W rejestrze REGON na koniec 2014 roku figurowało 205 podmiotów gospodarczych,
w tym 9 o zatrudnieniu 10-49 osób i 2 o zatrudnieniu 50 i więcej osób. W strukturze
podmiotów (według sekcji PKD 2007) największy udział posiadają: budownictwo - 40
podmiotów (19,5%), handel hurtowy i detaliczny oraz naprawa pojazdów samochodowych,
włączając motocykle - 35 (17,1%), przetwórstwo przemysłowe – 32 (15,6%) oraz rolnictwo i
leśnictwo – 16 (7,8%). Największa liczba podmiotów występuje we wsi gminnej Miedzna – 86
to jest 46,7%, a następnie we wsiach: Żeleźniki (22), Międzyleś (19), Wola Orzeszowska (16) i
Wrotnów (14), co ilustruje mapa- rys. 6 i tabela 10. Przy ogólnie wzrostowej tendencji liczby
zarejestrowanych podmiotów w gminie, ich liczba w zarówno w przekroju sekcji jak i
miejscowości zmienia się w czasie w sposób istotny. W przedstawionym w tabeli i na mapie
okresie 2009-2014 zwraca uwagę zwłaszcza podwojenie liczby podmiotów w Żeleźnikach (z
11 na 22), przyrost z 8 do 14 w Wrotnowie i z 1 do 6 w Zuzułce, a w przekroju według sekcji –
duży ubytek w rolnictwie i leśnictwie.
63
Tabela 10. Liczba podmiotów w latach 2009 i 2014 według sekcji i miejscowości, źródło: dane GUS, BDL za 2009
i 2014r.
Jednostka
terytorialna
ogółem
2009
Glina
Miedzna
Międzyleś
Orzeszówka
Poszewka
Rostki
Tchórzowa
Ugoszcz
Warchoły
Wola
Orzeszowska
Wrotnów
Wrzoski
Zuzułka
Żeleźniki
Razem
2014
1
82
19
6
7
7
4
7
1
1
86
19
8
10
5
6
6
1
16
8
6
1
11
176
16
14
5
6
22
205
rolnictwo,
leśnictwo,
łowiectwo i
rybactwo
2009
2014
0
9
2
1
1
1
2
1
0
3
0
2
0
3
25
przemysł i
budownictwo
2009
pozostała
działalność
2014
2009
1
23
11
3
2
3
1
2
0
1
27
10
2
2
2
3
3
0
0
50
6
2
4
3
1
4
1
0
54
8
5
7
2
2
3
1
3
0
1
0
2
16
7
3
0
0
4
60
7
7
0
1
7
72
6
5
4
1
4
91
6
7
4
5
13
117
Wykres 11. Liczba pracujących w gm. Miedzna ogółem i wg płci w l. 1995- 2014, źródło: dane GUS, BDL, za
1995- 2014r.
64
2014
0
5
1
1
1
1
1
0
0
Rysunek 6. Liczba podmiotów gospodarczych w 2014 roku i zmiany w latach 2009-2014r. źródło: opracowanie
własne na podstawie danych BDL GUS
7.4. Budżet gminy
Dochody i wydatki budżetowe w poszczególnych latach zmieniają swój poziom i
strukturę. Dlatego ich charakterystykę opiera sie na danych wieloletnich z lat 2005-2014.
Dochody budżetu gminy w poszczególnych latach w tym okresie zwiększały się
systematycznie od 7,5 mln zł w 2005 roku do 12,8 mln zł w roku 2010, następnie obniżyły się
do 10,3 mln w roku 2012 i w 2014 roku osiągnęły 11,5 mln zł. Średnie roczne dochody w tym
okresie wynosiły 10,2 mln zł. Ważną pozycją dochodów są dochody własne, które średnio w
latach 2005-2014 stanowiły 30,9% ogólnej kwoty dochodów, a więc ich poziom w stosunku
do innych gmin wiejskich był relatywnie wysoki. Główną pozycję dochodów własnych
stanowią: dochody podatkowe - ustalone i pobierane na podstawie odrębnych ustaw
(44,0%), następnie udziały w podatkach stanowiących dochody budżetu państwa (31,0%),
zwłaszcza w podatku dochodowym od osób fizycznych oraz podatki od nieruchomości
(25,6%) i rolny (11,3%). Subwencja ogólna średnio w badanym okresie stanowiła 40,4%
dochodów ogółem i była główną częścią dochodów budżetowych gminy. Trzecią istotną
pozycją dochodów są dotacje celowe z budżetu państwa, które w omawianym okresie
stanowiły 20,3% ogólnej kwoty dochodów. Przeciętne roczne dochody w przeliczeniu na
mieszkańca wyniosły 2492 zł.
Poziom wydatków ogółem powinien być w skali każdego roku zbliżony do poziomu
dochodów. W strukturze wydatków największą pozycję stanowią wydatki na oświatę. W
65
latach 2005-2014 wyniosły one 35,2 mln złotych, natomiast ich udział w ogólnej kwocie
wydatków 34,7%.
Z punktu widzenia rozwoju gminy i poprawy warunków życia mieszkańców – istotne są
wydatki inwestycyjne. W badanych latach wyniosły one 18,8 mln zł i stanowiły 18,6% ogólnej
kwoty wydatków, co na tle ogółu gmin oznacza dość wysoki poziom inwestowania. Był on
możliwy dzięki pozyskanym funduszom zewnętrznym. Największe kwoty zostały w tym
okresie przeznaczone na gospodarkę komunalną (10,2 mln zł tj. 54,3% ogólnej kwoty
inwestycji), następnie na drogi (3,9 mln zł tj. 20,6 %), oświatę i wychowanie (1,1 mln zł tj.
5,9%).
Na podstawie wydatków inwestycyjnych z 10-lecia 2005-2014 roczne możliwości
inwestowania gminy ocenia się na około 2 mln zł. Większe wydatki wymagają pozyskania
środków zewnętrznych.
7.5. Komunikacja
Gmina Miedzna posiada dobry układ komunikacyjny. Tworzą go drogi powiatowe i
gminne. Zapewniają one mieszkańcom gminy powiązania zewnętrzne z ośrodkami
powiatowymi Węgrów, Sokołów, Siedlce oraz wewnątrzgminne. Mieszkańcy gminy
korzystają z komunikacji autobusowej realizowanej przez PKS oraz przewoźników
prywatnych. Duże odcinki dróg gminnych mają zbyt małe szerokości pasów drogowych oraz
są nieutwardzone. W związku z tym konieczna jest ich przebudowa i modernizacja.
7.6. Zasoby i warunki mieszkaniowej
Zasoby i warunki mieszkaniowe ludności ocenia się jako dobre. Występuje tu głównie
zabudowa zagrodowa rozproszona oraz zwarta, jak również zabudowa mieszkaniowa
jednorodzinna.
Mieszkania w gminie Miedzna są stosunkowo duże, a standard ich wyposażenia w
podstawowe instalacje jest nieco niższy niż przeciętny na terenach wiejskich województwa
mazowieckiego. W końcu 2014 roku9 na ogólną liczbę 1511 mieszkań w gminie - wodociąg
posiadało 82%, łazienkę 67%, centralne ogrzewanie 55%.
Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkań ogółem wynosiła w 2014r. 135 680 m2
(dane GUS; wg danych Urzędu Gminy aktualnych na maj 2016r.- ok. 125 tys. m2).
Powierzchnia użytkowa jednego mieszkania w gminie Miedzna to ok. 90 m2, a
powierzchnia użytkowa mieszkania przypadająca na 1 osobę to ok. 33m2 (wg GUS, 2014r.;
zaś wg danych Urzędu Gminy aktualnych na maj 2016r. powierzchnia na 1 mieszkańca: ok.
31 m2).
W gminie, poza własnością prywatną mieszkań, są mieszkania stanowiące mienie
komunalne gminy tj. Dom Nauczyciela w Miedznie i Ośrodek Zdrowia.
Ruch budowlany w gminie jest stosunkowo mały. W latach 2005-2014 oddano do użytku
48 mieszkań, przy czym wyraźne przyspieszenie miało miejsce w latach 2012-2014, kiedy
oddano 20 mieszkań.
9
Najaktualniejsze dane dostępne wg GUS
66
Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania
(źródło: GUS)
92
90
89,2
89,2
89,4
89,6
89,8
90
2010
2011
2012
2013
2014
2015
88
86
83,8
83,8
84
84
84,1
84,2
84,3
84,5
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
84
82
80
Wykres 12. Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania w latach 2002- 2015, źródło: opracowanie własne na
podstawie danych GUS, BDL.
W ostatnich latach przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania w gminie Miedzna
wzrastała- obecnie wynosi ok. 90 m2 (wykres powyżej). Wzrost ten uwarunkowany jest
głównie systematycznie polepszającym się poziomem życia mieszkańców, który przekłada się
na coraz lepsze warunki mieszkaniowe. Największy skok zarejestrowano na przełomie 2009/
2010 roku.
Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania na 1 osobę
(źródło: GUS)
40
35
30
25
20
15
10
5
0
27,4
28
28,6
29
29,1
29,5
29,8
30,4
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
32,3
32,6
33
33,5
33,9
34
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Wykres 13. Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania na 1 osobę w latach 2002- 2015, źródło:
opracowanie własne na podstawie danych GUS, BDL.
Powierzchnia użytkowa mieszkania przypadająca na 1 osobę, podobnie jak średnia
powierzchnia mieszkania, wzrasta wraz ze wzrostem jakości warunków życia.
67
Przeciętna liczba osób w mieszkaniu
(źródło: opracowanie własne na podstawie GUS)
3,1
3,0
2,9
2,8
2,7
2,6
2,5
2,4
3,1
3,0
2002
2003
2,9
2,9
2004
2005
2,9
2,9
2006
2007
2,8
2,8
2008
2009
2,8
2,7
2010
2011
2,7
2012
2,7
2,6
2,6
2013
2014
2015
Wykres 14. Przeciętna liczba osób w mieszkaniu w latach 2002- 2015, źródło: opracowanie własne na
podstawie danych GUS, BDL.
Przeciętna liczba osób spada, odwrotnie proporcjonalnie do powierzchni użytkowej
mieszkania na 1 osobę. Wynika to między innymi z rozgęszczania zabudowy, ale również ze
zmniejszającej się liczby osób w gospodarstwie domowym i dominującym modelem rodziny
2+1.
Prognozowana przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania
(źródło: opracowanie własne)
102
100
98
96
94
92
90
88
86
84
100
96,5
93
90
2015
98
94,5
91
2020
2025
2030
2035
2040
2045
Wykres 15. Prognozowana przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania, źródło: opracowanie własne
Prognozowana przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania będzie nadal wzrastaćdo 2045 roku może ona osiągnąć poziom ok. 100 m2. Biorąc pod uwagę charakter zabudowy
występujący w gminie- tj. zabudowa zagrodowa oraz mieszkaniowa jednorodzinna
(gł. domy wolnostojące) wynik ten jest realny do osiągnięcia i w stosunku do roku 2015
zwiększy się o ok. 10 m2.
68
Prognozowana przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania na 1 osobę
60
50
40
34
36
38
40
2015
2020
2025
2030
43
45
2035
2040
48
30
20
10
0
2045
Wykres 16. Prognozowana przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania na 1 os. dla gm. Miedzna, źródło:
opracowanie własne
Powierzchnia użytkowa mieszkania przypadająca na 1 osobę będzie w kolejnych
latach wzrastać- wiąże się to bezpośrednio z powiększaniem powierzchni mieszkań oraz
zmniejszaniem liczby osób, które będą zamieszkiwać jedno mieszkanie w przyszłości (wykres
poniżej). Zmniejszy się ona z ok. 2,6 os. obecnie do 2,4 os. w okolicach 2045 roku.
Prognozowana przeciętna liczba osób w mieszkaniu
2,65
2,6
2,6
2,6
2,5
2,55
2,5
2,5
2,5
2,4
2,45
2,4
2,4
2,35
2,3
2015
2020
2025
2030
2035
2040
2045
Wykres 17. Prognozowana liczba osób w mieszkaniu dla gm. Miedzna, źródło: opracowanie własne
7.7. Handel i usługi
W gminie jest dość dobrze rozwinięta sieć handlowa. Sklepy spożywcze funkcjonują
w większości wsi. Tam gdzie ich nie ma dociera handel obwoźny. Sklepy przemysłowe
skupione są w miejscowości gminnej i we wsiach Ugoszcz, Wrotnów, Wola Orzeszowska,
Orzeszówka, Tchórzowa, Zuzułka, Rostki, Wrzoski, Poszewka, Międzyleś. Działają tutaj także
podmioty świadczące usługi. Miejscem zakupów dla mieszkańców gminy są: Węgrów,
Sokołów Podlaski, Siedlce, Warszawa.
69
7.8. Szkoły. Przedszkola
Na terenie gminy funkcjonuje tylko jedna szkoła podstawowa w Miedznie, do której
w roku szkolnym 2014/ 15 uczęszczało 185 uczniów oraz jedno publiczne gimnazjum,
również w Miedznie z liczbą uczniów 95. Wszyscy uczniowie, tak w szkole podstawowej jak i
gimnazjum, uczą się języka angielskiego. Także wszyscy uczniowie gimnazjum i ponad
połowa uczniów szkoły podstawowej uczą się języka rosyjskiego. Poziom komputeryzacji
szkół należy ocenić jako wysoki. W szkołach podstawowych na 1 komputer przypadało 13,47
uczniów, a w gimnazjach 4,17. Komputery z dostępem do Internetu posiada zarówno szkoła
podstawowa (z szerokopasmowym) jak i gimnazjum. Należy zwrócić uwagę, że przez szkoły
przechodzą obecnie roczniki dzieci i młodzieży o niskiej liczebności (niż demograficzny). W
latach 2005-2015 liczba uczniów w szkołach podstawowych zmniejszyła się z 254 do 185, a w
gimnazjum ze 165 do 95. Jak wynika z przeprowadzonych szacunków własnych w
najbliższych latach liczba uczniów w szkole podstawowej zmniejszy się już nieznacznie, a w
gimnazjum w stopniu istotnym (o około 30%). Na poziomie ponadgimnazjalnym młodzież z
terenu gminy ma najlepszy dostęp do szkół w Węgrowie.
Na terenie gminy funkcjonuje jedno przedszkole 4-oddziałowe – w Miedznie, do
którego w roku szkolnym 2014/ 15 uczęszczało 100 dzieci. Nie są prowadzone oddziały
przedszkolne w szkole podstawowej.
7.9. Zdrowie
Gmina posiada na swoim terenie niepubliczny zakład opieki zdrowotnej w Miedznej (w
2014 roku 14,9 tys. porad) oraz aptekę. Ponadto prowadzone są praktyki lekarskie przez 1
osobę.
Ze świadczeń pomocy społecznej w 2014 roku korzystało 178 gospodarstw domowych
(591 osoby tj. 14,7% ogółu mieszkańców gminy). Z zasiłków rodzinnych na dzieci skorzystało
w tymże roku 234 rodziny (na 422 dzieci, w tym 383 w wieku do 17 lat). Kwota wypłaconych
świadczeń rodzinnych wyniosła 1,3 mln zł.
7.10. Kultura. Sport. Rekreacja
Na terenie gminy funkcjonuje 3 biblioteki i filie zatrudniające 4 pracowników
(księgozbiór 14,4 tys., wypożyczeń w 2014 roku – 7,9 tys.) .
Funkcjonuje także jeden klub sportowy zrzeszający 20 członków i posiadający 30
ćwiczących.
7.11. Bezpieczeństwo ludności i jej mienia
Potencjalne zagrożenia bezpieczeństwa ludności i mienia oraz działania, jakie powinien
podjąć Wójt w przypadku ich wystąpienia określa Gminny Plan Zarządzania Kryzysowego z
2011 roku, zatwierdzony przez Starostę węgrowskiego. Według tego planu na obszarze
gminy Miedzna mogą wystąpić zagrożenia spowodowane:
 katastrofami naturalnymi
 awariami technicznymi
 działaniami terrorystycznymi
 zagrożenia w bezpieczeństwie energetycznym
Prawdopodobieństwo wystąpienia wymienionych zdarzeń jest bardzo zróżnicowane.
W grupie określonej mianem „katastrof naturalnych” najczęściej występują pożary i
zagrożenia meteorologiczne. Zagrożenia epidemiologiczne, zarówno ludzi jak i zwierząt oraz
70
masowe występowanie szkodników i chorób roślin zdarzają się rzadko, a powodzie na
terenie gminy nie występują.
Prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożeń spowodowanych awariami technicznymi
jest największe w odniesieniu do wypadków komunikacyjnych. Szczególnie niebezpieczne są
wypadki z udziałem pojazdów przewożących substancje niebezpieczne.
Zagrożenia spowodowane działaniami terrorystycznymi można uznać za teoretyczne,
natomiast zupełnie realne są zagrożenia w bezpieczeństwie energetycznym. System
elektroenergetyczny w całym kraju jest wyeksploatowany, a w związku z tym jego
awaryjność jest duża.
8. POTRZEBY I MOŻLIWOŚCI ROZWOJU GMINY
Poprawa jakości życia w gminie Miedzna wymaga rozwiązania wielu problemów.
Należą do nich:
- budowa sieci kanalizacyjnej w Poszewce i Żeleźnikach i budowa przydomowych
oczyszczalni ścieków w pozostałych miejscowościach gminy tj. Tchórzowa, Zuzułka,
Wrotnów, Rostki, Ugoszcz, Międzyleś, Warchoły, Glina,
- budowa zbiornika małej retencji we wsi Miedzna,
- utworzenie parku edukacji ekologicznej EKOEDUCARIUM WODNE „SKARBIEC” w
Miedznie.
8.1. Analiza społeczno- ekonomiczna- wnioski
Liczba mieszkańców gminy Miedzna maleje- na przestrzeni kilkunastu lat spadła o ok.
7%, co spowodowane jest ujemnym saldem migracji i ujemnym przyrostem naturalnym.
Spadkowy trend będzie utrzymywał się w gminie w następnych latach. Skutkuje to znacznym
postarzeniem się społeczeństwa. Najbardziej wyludniły się miejscowości: Warchoły,
Tchórzowa, Rostki i Międzyleś, zaś najbardziej korzystną strukturę ludności posiada Miedzna
oraz Wola Orzeszowska.
Pomimo niekorzystnej sytuacji demograficznej gmina podejmuje działania w zakresie
rozwoju i podwyższenia poziomu jakości życia, co wiąże się z kwotą wydatków
inwestycyjnych, których odsetek stanowił ok. 18% ogólnej kwoty wydatków, co świadczy o
dość wysokim poziomie zainwestowania.
Na terenie gminy zasoby i warunki mieszkaniowe ocenia się na dobre, mieszkania są
stosunkowo duże. Systematycznie rozwija się sieć infrastruktury technicznej.
Dostęp do handlu i usług jest dobry, sklepy spożywcze występują niemal w każdej wsi na
terenie gminy. W miejscowości gminnej zlokalizowane są obiekty, w których świadczone są
również inne usługi.
Na terenie gminy funkcjonuje jedna szkoła podstawowa i jedno gimnazjum oraz
przedszkole 4-oddziałowe w Miedznie. W przyszłości liczba uczniów będzie utrzymywać się
na podobnym poziomie lub nieznacznie się zmniejszy.
Podstawową opiekę medyczną zapewnia niepubliczny zakład opieki zdrowotnej w
Miedznej i apteka. W zakresie usług związanych z kulturą, sportem i rekreacją, w gminie
znajdują się 3 biblioteki i ich filie oraz jeden klub sportowy.
Usługi wyższego rzędu mieszkańcy zaspokajają w miastach okolicznych, gł. w
Węgrowie i Sokołowie Podlaskim.
Poziom bezrobocia można uznać za przeciętny- w 2015r. wynosił 6% w stosunku do
liczby osób w wieku produkcyjnym. Około 1/3 ludności gminy utrzymuje się z pracy w
rolnictwie, a nieco ponad 20% z pozarolniczych źródeł pracy, przy czym charakterystycznym
zjawiskiem jest wysoki udział ludności dojeżdżającej do miejsc pracy położonych poza gminą.
71
Wysoki odsetek osób starszych skutkuje bardzo wysokim udziałem niezarobkowych źródeł
utrzymania- tj. renty, emerytury i inne, których odsetek wynosi ok. 45%.
W gminie Miedzna liczba gospodarstw domowych pozyskujących dochody z
pozarolniczej działalności gospodarczej jest bardzo mała w porównaniu do pozostałych gmin
powiatu (jedynie 42). Mimo silnego charakteru rolniczego, aż 50,2% gospodarstw w Gminie
(466) uzyskuje natomiast dochody z pracy najemnej.
Na dzień 31.12.2014r. w gminie Miedzna w systemie REGON zarejestrowane było 205
podmiotów gospodarki narodowej, w tym aż 163 to osoby fizyczne prowadzące działalność
gospodarczą, co stanowi aż 80% wszystkich podmiotów gospodarczych. W sektorze
publicznym odnotowano 9 podmiotów, natomiast sektor prywatny stanowiło aż
196 podmiotów. W 2014 r. w gminie Miedzna zarejestrowanych było 5 spółek handlowych, 7
spółek cywilnych, 2 spółdzielnie i 16 podmiotów zaliczających się do grupy: fundacje,
stowarzyszenia i organizacje społeczne.
Pod względem prowadzonej działalności, najwięcej podmiotów, 40 zarejestrowanych
jest w sektorze budownictwo, stanowiących 20% ogółu wszystkich podmiotów w gminie, co
daje wynik wyższy niż średnia wojewódzka czy powiatu. Tuż za budownictwem plasuje się
handel oraz naprawa pojazdów samochodowych. Wg danych GUS zawartych w zestawieniu
„Województwo Mazowieckie – Podregiony, Powiaty, Gminy”, stanowiące uzupełnienie
„Rocznika Statystycznego Województwa Mazowieckiego 2014”, do sektora rolnictwa,
leśnictwa, łowiectwa i rybactwa w gminie Miedzna należą 22 podmioty gospodarcze. Na
terenie gminy Miedzna w dziale przemysł zarejestrowanych było 32 jednostki zajmujące się
przetwórstwem przemysłowym. Udział przedsiębiorstw zajmujących się tą dziedziną jest tu
wyższy niż średnia wojewódzka i powiatowa i wynosi 15% ogółu.
Pod względem klas wielkości, na terenie gminy, podobnie jak w przypadku całej
Polski, dominują małe zakłady produkcyjne zatrudniające do 9 osób, których jest 180
(94% wszystkich podmiotów). Ponadto w gminie jest jeszcze 9 podmiotów zatrudniających
od 10-49 osób i dwa zdecydowanie większe, zatrudniające od 50-249 pracowników.
Porównując do całego powiatu, Gminę wyróżnia mniejsza ilość zakładów średniej wielkości
(10-49), za to zarejestrowane są dwa większe podmioty zatrudniające powyżej
49 pracowników, co poprawia znacząco stan rynku pracy jaki oferuje gmina Miedzna.
Największa liczba podmiotów występuje we wsi gminnej Miedzna.
Poniżej wymieniono większe firmy i instytucje działające na terenie gminy:
 Zakład Mięsny Żeleźniki Ratyńscy Sp.J., Żeleźniki 130, 07-106 Miedzna (przetwórstwo
mięsa)
 P.U.H. ”SAMKO”, Rostki 1a, 07-514 Miedzna (centrum regeneracji konwerterów
i automatycznych skrzyń biegów magazyn centralny – serwis)
 P.W. WIKRUSZ Adam Witkowski, ul. Orzeszowska 5, 07-106 Miedzna (wydobywanie,
przeróbka i sprzedaż kruszywa naturalnego, roboty drogowe i ziemne)
 Przedsiębiorstwo Przerobu Złomu i Metali „SEGROMET” Sp. z o.o. Oddział Międzyleś,
Międzyleś 30, 07-106 Miedzna (skup i przerób złomu)
 P.P.H.U. „TEKMAR”, ul. Orzeszowska 21, 07-106 Miedzna (produkcja opakowań
z tektury)
 F.P.H.U. „KURDIS” S. KURDUSIEWICZ, Orzeszówka 6, 07-106 Miedzna (stolarka
budowlana, produkcja mebli)
 Urząd Gminy Miedzna
 Powiatowy Bank Spółdzielczy w Sokołowie Podlaskim Oddział w Miedznie
 Gminne Przedszkole w Miedznie
 Szkoła Podstawowa w Miedznie
72









Gimnazjum w Miedznie
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Miedznie
Środowiskowy Dom Samopomocy w Miedznie
Przychodnia Rodzinna STARÓWKA Filia Nr 3 ZOZ Starówka PPL Starówka Sp. z o.o.
w Miedznie
Urząd Pocztowy Węgrów - Filia UP w Miedznie
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Miedznie
Gminna Biblioteka Publiczna w Miedznie
Gminna Biblioteka Publiczna w Miedznie Filia we Wrotnowie
Gminna Biblioteka Publiczna w Miedznie Filia w Międzylesiu
Podkreślić należy, iż wszystkie powyższe dane uwzględniają wyłącznie podmioty
gospodarcze wpisane do rejestru REGON - gospodarstwa rolne nie posiadające numeru
REGON nie zostały w związku z tym w niniejszej analizie uwzględnione. Rzeczywisty udział
branży rolnej w gospodarce gminy Miedzna jest w związku z tym oczywiście większy.
Podsumowując działalność gospodarczą w gminie Miedzna, można stwierdzić, że
opiera się ona przeważnie na niewielkich przedsiębiorstwach, w branży budowlanej,
handlowej, przetwórstwie oraz rolnictwie.
8.2. Analiza środowiskowa- wnioski
Podstawą przeprowadzonej analizy środowiskowej gminy Miedzna jest Opracowanie
Ekofizjograficzne oraz Program Ochrony Środowiska dla Gminy Miedzna na lata 2016 – 2019
z perspektywą na lata 2020 – 2023.
Stan środowiska przyrodniczego gminy Miedzna można określić jako dobry. Biorąc
pod uwagę naturalne uwarunkowania, podstawowymi funkcjami jakie powinny decydować o
rozwoju gminy jest: rolnictwo i działalność związana z obsługa rolnictwa, przetwórstwem
rolno- spożywczym oraz działalność związana z turystyką.
Podstawowym składnikiem biosystemu gminy są doliny rzeczne i towarzyszące im
zwarte powierzchnie leśne. Tworzą one system przyrodniczy, który należy chronić poprzez
zakaz zabudowy kubaturowej. Ochrona przed degradacją powinna obejmować również
zespoły zieleni pólnaturalnej i zadrzewienia, zakrzewienia śródpolne.
Północna część gminy jest włączona system obszarów prawnie chronionych: Park
Krajobrazowy z otuliną. Innymi prawnymi formami ochrony, występującymi na terenie
Gminy są: pomniki przyrody (13) i użytki ekologiczne (3).
Na terenie gminy znajdują się także obiekty wpisane do Rejestru Zabytków
Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków i kilkadziesiąt stanowisk archeologicznych.
Na obszarach objętych ochroną prawną istnieje możliwość wprowadzenia nowego
zainwestowania, pod warunkiem przestrzegania nakazów, zakazów i ograniczeń w sposobie
użytkowania i zagospodarowania terenów, które wynikają z odrębnych aktów prawnych.
Obszary przekształcone antropogenicznie w wyniku powierzchniowej eksploatacji
surowców mineralnych są wskazane do rekultywacji. Na terenie gminy nie występują obiekty
uciążliwe dla środowiska- w wyjątkowych sytuacjach zagrożenie może być związane z
funkcjonującą stacją paliw płynnych oraz tartakiem.
Krajobraz gminy determinowany jest głównie poprzez części systemu przyrodniczego,
tj. doliny rzek Ugoszcz i Miedzanka oraz zwarte kompleksy leśne. Pomimo typowo nizinnego
charakteru, można uznać go za atrakcyjny ze względu na dużą naturalność i znaczący udział
przestrzeni otwartych, niezabudowanych. Atutami gminy są także formy półnaturalne w
postaci samoistnych zadrzewień i zakrzewień oraz zadrzewienia śródpolne.
73
Jakość poszczególnych elementów przyrodniczych została przedstawiona w Studium
w części uwarunkowań dotyczących stanu środowiska.
8.3. Możliwości finansowania przez gminę wykonania sieci komunikacyjnej i infrastruktury
technicznej, a także infrastruktury społecznej, służącej realizacji zadań własnych gminy.
Możliwości finansowania zadań przez gminę, w tym zadań inwestycyjnych, określa
uchwalany corocznie budżet. Na podstawie analizy budżetu z 10-ciu ostatnich lat,
wieloletniej prognozy finansowej i wykazu przedsięwzięć do wieloletniej prognozy
inwestycyjnej można oszacować możliwości finansowania przez gminę zadań inwestycyjnych
w dalszej perspektywie czasowej.
Dochody i wydatki budżetowe w poszczególnych latach zmieniają swój poziom i
strukturę. Dlatego ich charakterystykę opiera się na danych wieloletnich z lat 2005-2014.
Dochody budżetu gminy w poszczególnych latach w tym okresie zwiększały się
systematycznie od 7,5 mln zł w 2005 roku do 12,8 mln zł w roku 2010, następnie obniżyły się
do 10,3 mln w roku 2012 i w 2014 roku osiągnęły 11,5 mln zł. Średnie roczne dochody w tym
okresie wynosiły 10,2 mln zł. Ważną pozycją dochodów są dochody własne, które średnio w
latach 2005-2014 stanowiły 30,9% ogólnej kwoty dochodów, a więc ich poziom w stosunku
do innych gmin wiejskich był relatywnie wysoki. Główną pozycję dochodów własnych
stanowią: dochody podatkowe - ustalone i pobierane na podstawie odrębnych ustaw
(44,0%), następnie udziały w podatkach stanowiących dochody budżetu państwa (31,0%),
zwłaszcza w podatku dochodowym od osób fizycznych oraz podatki od nieruchomości
(25,6%) i rolny (11,3%). Subwencja ogólna średnio w badanym okresie stanowiła 40,4%
dochodów ogółem i była główną częścią dochodów budżetowych gminy. Trzecią istotną
pozycją dochodów są dotacje celowe z budżetu państwa, które w omawianym okresie
stanowiły 20,3% ogólnej kwoty dochodów. Przeciętne roczne dochody w przeliczeniu na
mieszkańca wyniosły 2492 zł.
Poziom wydatków ogółem musi być w skali każdego roku zbliżony do poziomu
dochodów. W strukturze wydatków największą pozycję stanowią wydatki na oświatę. W
latach 2005-2014 wyniosły one 35,2 mln złotych, natomiast ich udział w ogólnej kwocie
wydatków 34,7%.
Z punktu widzenia rozwoju gminy i poprawy warunków życia mieszkańców – istotne
są wydatki inwestycyjne. W badanych latach wyniosły one 18,8 mln zł i stanowiły 18,6%
ogólnej kwoty wydatków, co na tle ogółu gmin oznacza dość wysoki poziom inwestowania.
Był on możliwy dzięki pozyskanym funduszom zewnętrznym. Największe kwoty zostały w
tym okresie przeznaczone na gospodarkę komunalną (10,2 mln zł tj. 54,3% ogólnej kwoty
inwestycji), następnie na drogi (3,9 mln zł tj. 20,6 %), oświatę i wychowanie (1,1 mln zł tj.
5,9%).
Według wieloletniej prognozy finansowej wykonane w 2015 roku i planowane na lata
2016-2025 dochody budżetu gminy wyniosą 143,25 mln zł, a wydatki inwestycyjne 21,17 mln
zł, co stanowi 14,8% ogólnej kwoty dochodów. Głównym zadaniem inwestycyjnym, którego
realizacja została już rozpoczęta, jest rozbudowa sieci kanalizacyjnej, obejmującej wsie
Żeleźniki i Poszewka. Kolejnym zadaniem jest przebudowa dróg gminnych. Ponadto w
wykazie zadań inwestycyjnych, stanowiącym załącznik do WPF, zapisane są na najbliższe
lata: rozbudowa i przebudowa świetlicy wiejskiej w Międzylesiu, przebudowa i remont
budynku Urzędu Gminy oraz budowa garaży dla OSP Miedzna.
Szacuje się, że w latach 2026-2035 dochody budżetowe mogą osiągnąć około 150 mln
zł, a w latach 2036-2045 około 175 mln zł. Przyjmując, że wydatki inwestycyjne stanowić
będą około 20% ogólnej kwoty wydatków budżetu gminy, będzie to w wymienionych latach
74
odpowiednio około 30 i 35 mln zł. Przewiduje się, że po 2025 roku nadal głównymi
kierunkami inwestowania będą rozbudowa systemu kanalizacyjnego, budowa oczyszczalni
ścieków, przebudowa dróg gminnych.
8.4. Bilans terenów przeznaczonych pod zabudowę i chłonność terenu
Tabela 11. Bilans terenów wg sposobu użytkowania, wg danych GUS, BDL, dane za 2014r.
7 881
UDZIAŁ %
W
POWIERZCHNI
GMINY
67,9%
grunty orne
5 997
51,7%
sady
27
0,2%
łąki trwałe
984
8,5%
pastwiska trwałe
560
4,8%
grunty rolne zabudowane
280
2,4%
grunty pod stawami
0
0,0%
grunty pod rowami
33
0,3%
3 386
29,2%
lasy
3 352
28,9%
grunty zadrzewione i zakrzewione
34
0,3%
15
0,1%
15
0,1%
267
2,3%
tereny mieszkaniowe
20
0,2%
tereny przemysłowe
3
0,0%
tereny inne zabudowane
15
0,1%
tereny rekreacji i wypoczynku
1
0,0%
tereny komunikacyjne - drogi
228
2,0%
52
0,4%
SPOSÓB
UŻYTKOWANIA
użytki rolne
razem
grunty leśne oraz
zadrzewione i
zakrzewione razem
grunty pod
wodami razem
grunty
zabudowane i
zurbanizowane
razem
POWIERZCHNIA
W ha
pod wodami powierzchniowymi
płynącymi
nieużytki
Największą powierzchnię gminy Miedzna zajmują użytki rolne- łącznie niemal 8 tys. ha, tj.
ok. 68% powierzchni całej gminy. Powierzchnia terenów leśnych, zadrzewionych i
zakrzewionych wynosi ogółem ok. 3 386 ha, co stanowi ponad 29% powierzchni gminy.
Grunty zabudowane i zurbanizowane zajmują razem ok. 267 ha. Chcąc oszacować
powierzchnię zabudowaną zabudową mieszkaniową zsumowano powierzchnię terenów
mieszkaniowych oraz gruntów rolnych zabudowanych (z zabudową zagrodową, zaliczanych
do użytków rolnych), która wynosi ok. 300 ha, tj. ok. 2,6% powierzchni całej gminy.
75
8.4.1. Zapotrzebowanie na nową zabudowę
Zapotrzebowanie na nową zabudowę mieszkaniową i zagrodową
W celu obliczenia maksymalnego w skali gminy zapotrzebowania na nową zabudowę,
wyrażone w ilości powierzchni użytkowej zabudowy, niezbędne było przeanalizowanie
istniejącej tkanki mieszkaniowej w poszczególnych miejscowościach gminy Miedzna. Ze
względu na wiejski charakter gminy Miedzna, zapotrzebowanie na powierzchnię użytkową
zabudowy sprowadza się do zabudowy o funkcji mieszkaniowej (zagrodowej, mieszkaniowej
jednorodzinnej) z możliwością dopuszczenia usług nieuciążliwych, jako funkcji towarzyszącej
w terenach o zwartej, w pełni wykształconej strukturze funkcjonalnoprzestrzennej.
Tabela 12. Powierzchnia sołectwa i powierzchnia użytkowa mieszkań wg miejscowości, źródło: opracowanie
własne na podstawie danych UG aktualnych na: marzec 2016r.
lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Nazwa sołectwa
Miedzna
Międzyleś
Orzeszówka
Poszewka
Rostki (i Glina)
Tchórzowa
Ugoszcz
Warchoły
Wola Orzeszowska
Wrotnów
Wrzoski
Zuzułka
Żeleźniki
Ogółem:
Średnia:
Powierzchnia sołectwa
(m2)
20386691
8005632
7586213
3338648
7724648
8519145
9617910
5070547
5729593
18625597
4810848
6201087
10380918
115997477
-
Powierzchnia użytkowa
mieszkań (m2)
41070
10624
5916
5351
6234
4248
6579
2234
7955
10534
3787
5434
14728
124694
9592
Według danych podanych przez Urząd Gminy (2016r.) łączna powierzchnia użytkowa
mieszkań wynosi 124694 m2 (ok. 12,5 ha), średnio dla sołectwa: 9 592 m2.
Oszacowano (aktualną na 2016r.) średnią powierzchnię działki zabudowanej
zabudową mieszkaniową jednorodzinną lub zagrodową dla poszczególnych miejscowości. W
skali gminy, średnia powierzchnia działki z ww. charakterem zabudowy wynosi w
przybliżeniu
od 2 200 do 2 800 m2, w zależności od gęstości zabudowy w danej
miejscowości.
Na potrzeby wyznaczenia zapotrzebowania na nową zabudowę zagrodową,
mieszkaniową jednorodzinną przyjęto następujące założenia:
 prognozowana liczba osób gminy w perspektywie do 30 lat: ok. 3 500 os.,
 przewidywana powierzchnia użytkowa mieszkania przypadająca na 1 osobę ok. 48 m2.
W związku z powyższym całkowite zapotrzebowanie na powierzchnię użytkową
zabudowy mieszkaniowej dla przewidywanej liczby ludności będzie oscylować w granicach
168 000 m2 (16,8 ha) w skali gminy (jako iloczyn prognozowanej liczby ludności o
przewidywanej powierzchni użytkowej mieszkania na 1 os.).
76
Powyższy wynik uwzględnia ciągły wzrost poziomu jakości życia mieszkańców gminy
Miedzna, który wyraża się m.in. w rosnącym zapotrzebowaniu na przestrzeń
oraz
postępującym rozgęszczaniem zabudowy. Wiąże się również z dążeniem do osiągnięcia
standardów mieszkaniowych na poziomie europejskim oraz z przekształceń istniejącej
zabudowy- zmiany przeznaczenia, degradacji technicznej budynków, rozbudowy itp.
Na podstawie przedstawionych wyliczeń i danych określa się zapotrzebowanie na
nową zabudowę, o funkcji zagrodowej i/ lub mieszkaniowej jednorodzinnej, która wynosi
ok. 43 306 m2 powierzchni użytkowej (ok. 4,3 ha). Wynik ten jest różnicą między całkowitym
zapotrzebowaniem (ok. 16,8 ha) a istniejącymi zasobami mieszkaniowymi (ok. 12,5 ha).
W związku z niepewnością procesów rozwojowych, o której mowa w art. 10 ust. 7
pkt. 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, wyrażającą się możliwością
zwiększenia zapotrzebowania w stosunku do wyników analiz do 30%, powyższy wynik 4,3 ha
powiększa się o 1,3 ha.
Maksymalne zapotrzebowanie na nową zabudowę zagrodową, mieszkaniową
jednorodzinną w gminie Miedzna ocenia się na 56 298 m2 (5,6 ha) powierzchni użytkowej
w skali gminy.
Tabela 13. Maksymalne zapotrzebowanie na powierzchnię użytkową mieszkań do roku 2045,
źródło: opracowanie własne
rok
liczba ludności
Powierzchnia użytkowa na 1 osobę
Powierzchnia użytkowa mieszkań
Zapotrzebowanie na nową powierzchnię
użytkową mieszkań
Zapotrzebowanie na nową powierzchnię
użytkową mieszkań z uwzględnieniem
niepewności procesów rozwojowych- tj. do 30%
więcej niż prognozowane zapotrzebowanie
2016
4045
34m2
124 694 m2
2045
3500
48m2
168 000,00 m2
43 306 m2
56 298 m2
(ok. 5,6 ha)
Zapotrzebowanie na nową zabudowę usługową, w tym tereny usług publicznych oraz
zabudowę produkcyjną, produkcyjno- usługową, a także techniczno- produkcyjną i składów
Tereny usługowe w większości występują jako funkcja towarzysząca zabudowie
mieszkaniowej (zagrodowej lub jednorodzinnej). W przypadkach sytuowania na działce
jedynie zabudowy usługowej, posiada ona parametry bardzo zbliżone do zabudowy
mieszkaniowej. Uwarunkowane jest to charakterem usług występujących w gminie wiejskiejsą to najczęściej małe obiekty handlowe, budynki usług publicznych (świetlice wiejskie,
apteki, ośrodki zdrowia, szkoły podstawowe i gimnazja itp.). Przyjmuje się, że docelowo ok.
20% powierzchni terenu o funkcji mieszanej (zabudowa mieszkaniowa i usługowa łącznie)
zajmować ma zabudowa usługowa.
Aktualnie, powierzchnia terenu zabudowy o funkcji związanej z usługami, w tym z
usługami publicznymi wynosi ok. 18 ha w ramach obszarów o w pełni wykształconej, zwartej
strukturze funkcjonalnoprzestrzennej, tj. ok. 4% tychże obszarów. Najwięcej terenów
usługowych występuje w miejscowości Miedzna. Jest to najbardziej rozwinięta miejscowość
w gminie, stanowiąca główny ośrodek obsługi w ramach usług w skali lokalnej. Jeżeli
77
zaistnieje potrzeba rozwoju terenów o takiej funkcji, planuje się w pierwszej kolejności
dogęszczanie zabudowy na istniejących terenach.
Zabudowa usługowa, w tym związana z usługami publicznymi, ma bezpośredni wpływ
na jakość życia mieszkańców gminy. Nie jest jednak wprost proporcjonalnie związana z
sytuacją demograficzną, ponieważ mimo ogólnej tendencji spadkowej w liczbie ludności
(również w skali kraju), zauważa się dążenie do zwiększania standardów życia i rosnącego
zapotrzebowania na usługi. Zapotrzebowanie to jest uwarunkowane wieloma czynnikami,
między innymi charakterem gminy oraz kierunkami i zmienną dynamiką jej rozwoju,
czynnikami zewnętrznymi, w tym sytuacją społeczno- gospodarczą regionu.
Z związku z powyższym, odstępuje się od dokładnego określenia zapotrzebowania na
powierzchnię użytkową o funkcji usługowej. Ograniczenie zapotrzebowania do określonej
powierzchni użytkowej mogłoby w przyszłości powodować hamowanie rozwoju gminy i
skutkować trudnościami w podejmowaniu działalności gospodarczej, co może zniechęcać
inwestorów z zewnątrz.
W odniesieniu do terenów zabudowy związanych z funkcją produkcyjną, techniczną i
inną tego typu trudno jest oszacować parametry terenochłonności dla przyszłych inwestycji,
co bezpośrednio skutkuje niemożnością zdefiniowania maksymalnego zapotrzebowania na
powierzchnię użytkową, wyrażoną w m2. Uzależnione jest to między innymi od trudnych do
przewidzenia zmian technologicznych, organizacyjnych i społecznych. Ponadto, wymagania
indywidualnych inwestorów w sferze usługowo- produkcyjnej mogą odbiegać od standardów
rynkowych, co wymusza stosowanie elastycznych rozwiązań.
Podsumowując, w zakresie terenów o funkcji produkcyjnej, produkcyjno- usługowej,
techniczno- produkcyjnej, składów itp. nie określa się, podobnie jak dla zabudowy usługowej,
maksymalnego zapotrzebowania na powierzchnię użytkową, wyrażoną w m2.
Wskazuje się, że zabudowa usługowa będzie realizowana głównie jako funkcja
towarzysząca zabudowie mieszkaniowej lub w formie dogęszczeń wokół terenów aktualnie
zabudowanych funkcją usługową, zaś tereny funkcji produkcyjnej, produkcyjno- usługowej,
techniczno- produkcyjnej, składów będą zlokalizowane w większości poza obszarami o
zwartej w pełni wykształconej strukturze funkcjonalnoprzestrzennej.
8.4.2. Chłonność obszarów o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalnoprzestrzennej w granicach jednostek osadniczych
Lokalizowanie nowej zabudowy wymaga uwzględnienia ładu przestrzennego z
jednoczesnym efektywnym i ekonomicznym gospodarowaniem przestrzenią. Z tego względu
dąży się m.in. do minimalizowania transportochłonności układów przestrzennych, ułatwiania
mieszkańcom wykorzystywania komunikacji zbiorowej oraz przemieszczania się pieszo lub
rowerem. Nowa zabudowa sytuowana jest więc w pierwszej kolejności na obszarach o już w
pełni wykształconych, zwartych strukturach funkcjonalnoprzestrzennych, głównie w formie
dogęszczeń w ramach tzw. plomb urbanistycznych. Jedynie w przypadku, gdy występuje brak
dostatecznej ilości terenów pod nową zabudowę w ramach zwartej jednostki, sytuuje się ją
poza tymi obszarami. Muszą one jednak charakteryzować się najwyższym stopniem
przygotowania do zabudowy- tj. dostępnością do sieci komunikacyjnej, infrastruktury
technicznej i innych, adekwatnych do planowanej zabudowy.
Wobec powyższego wymagane jest więc zbadanie, w jakim stopniu możliwe jest
lokalizowanie planowanej zabudowy w gminie Miedzna w ramach istniejących struktur.
Wyznaczono obszary o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalnoprzestrzennej w granicach sołectw: Miedzna, Międzyleś, Orzeszówka, Poszewka, Rostki (w
78
tym miejscowość Glina), Tchórzowa, Ugoszcz, Warchoły, Wola Orzeszowska, Wrotnów,
Wrzoski, Zuzułka, Żeleźniki. Stanowią je głównie tereny mieszkalne- zabudowa zagrodowa
oraz mieszkaniowa jednorodzinna, uzupełnione o obiekty publiczne, usługi towarzyszące,
tereny rekreacyjne, budynki sakralne oraz obiekty przemysłowe i usługowe (rys. 7).
Założenia delimitacji ww. obszarów związane były zarówno z dostępem do
infrastruktury technicznej oraz komunikacji, a także z przestrzennym rozmieszczeniem
poszczególnych typów zabudowy w ramach jednostki osadniczej.
Do oszacowania chłonności niezbędne jest przyjęcie odpowiednich założeń,
opierających się na prognozach, analizie stanu faktycznego oraz danych pozyskanych w
ramach badań:
 według prognoz liczba osób przypadających na 1 mieszkanie w 2045r. będzie wynosić ok.
2,4 os./mieszk.,
 prognozowana powierzchnia użytkowa mieszkania przypadająca na 1 osobę będzie
wynosić ok. 48 m2,
 średnia powierzchnia użytkowa mieszkania w 2045r. będzie wynosiła ok. 100 m2,
 średnia powierzchnia działki zabudowanej w standardzie zabudowy mieszanejzagrodowej, mieszkaniowej jednorodzinnej i usługowej- będzie wynosić ok. 2 500 m2.,
 przyjmuje się, iż na jedną nową działkę, która może powstać na terenach
niezainwestowanych w ramach w pełni wykształconych, zwartych struktur funkcjonalnoprzestrzennych przypada jedno mieszkanie (tj. 100m2),
Założenie to wiąże się z charakterem występującej i planowanej zabudowy w gminie
Miedzna- gł. zagrodowej oraz mieszkaniowej jednorodzinnej, w których działki zabudowane
są domami jednorodzinnymi (1 mieszkanie = 1 dom).
 przyjmuje się, że do ok. 20% zabudowy mieszanej stanowić będą tereny zabudowy o
funkcji usługowej.
79
Rysunek 7. Mapa lokalizacji wyznaczonych obszarów o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalnoprzestrzennej, źródło: opracowanie własne
80
Wynikiem analizy chłonności terenów niezainwestowanych w ramach obszarów o w
pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalnoprzestrzennej jest maksymalna liczba
działek o przyjętych parametrach, jaka może powstać i zostać zagospodarowana. W celu
przeliczenia powyższej liczby działek na powierzchnię użytkową, przyjęto podane założenie,
iż jednej działce o pow. ok. 2 500 m2 usytuowane jest jedno mieszkanie (dom jednorodzinny)
o pow. użyt. 100 m2.
Tabela 14. Obliczenia chłonności obszarów niezainwestowanych w granicach obszarów o w pełni wykształconej
zwartej strukturze funkcjonalnoprzestrzennej w ramach jednostki osadniczej,
źródło: opracowanie własne
lp
1
2
3
4
5
6
7
8
pow. obszaru
zainwestowan
pow. obszaru
ego w ramach
o w pełni
obszarów o w
wykształconej
pełni
zwartej
pow.
wykształconej
strukturze
sołectwo sołectwa
zwartej
funkcjonalno(w m2)
strukturze
przestrzennej
funkcjonalnow ramach
przestrzennej
sołectwa
w ramach
(w m2)
sołectwa
(w m2)
Miedzna 20386691
1103791
702811
Międzyleś 8005632
210645
113431
Orzeszówka 7586213
307249
178422
Poszewka 3338648
178775
113787
Rostki
7724648
213087
105831
(i Glina)
Tchórzowa 8519145
109130
67571
Ugoszcz
9617910
257161
145173
Warchoły 5070547
185203
93143
9
Wola
Orzeszowska
10
11
12
13
Wrotnów
Wrzoski
Zuzułka
Żeleźniki
Ogółem
pow.
szacunkow
obszaru
a liczba
chłonność
niezainwest
działek,
obszarów
owanego w mogących
niezainwes
granicach powstać na
towanych
zwartych
obszarach
(w m2)
struktur
niezainwes
(w m2)
towanych
400980
97214
128827
64988
160
39
52
26
16039,2
3888,56
5153,08
2599,52
107256
43
4290,24
41559
111988
92060
17
45
37
1662,36
4479,52
3682,4
5729593
422161
223861
198300
79
7932
18625597
4810848
6201087
10380918
115 997
477
351147
279963
218503
626547
177205
190939
123602
310837
173942
89024
94901
315710
70
36
38
126
6957,68
3560,96
3796,04
12628,4
4 463 362
2 546 613
1 916 749
767
76 670
*do obliczeń została wzięta pod uwagę istniejąca zabudowa zagrodowa, mieszkaniowa jednorodzinna i
usługowa
81
8.4.3. Porównanie zapotrzebowania na nową zabudowę z chłonnością obszarów o w pełni
wykształconej zwartej strukturze funkcjonalnoprzestrzennej
Gmina Miedzna jest typową gminą rolniczą. Dominuje tu zabudowa zagrodowa
(budynki mieszkalne wraz z budynkami niezbędnymi do obsługi gospodarstwa rolnego)
i mieszkaniowa jednorodzinna (budynki mieszkalne oraz budynki gospodarcze, garaże itp.).
Przy założeniu, iż ok. 20 % terenów zabudowy mieszanej to tereny zabudowy
usługowej, w celu wyliczenia chłonności związanej z sytuowaniem zabudowy mieszkaniowej
(zagrodowej,
jednorodzinnej)
zmniejsza
się
wyliczoną
chłonność
terenów
niezainwestowanych o 20%.
Tabela 15. Porównania zapotrzebowania na nową powierzchnię użytkową a chłonnością terenów , źródło:
opracowanie własne
Lp.
1
2
3
4
Porównania:
w m2:
ha:
zapotrzebowanie na nową powierzchnię użytkową mieszkań
powiększone o 30%*:
56 298
5,6
chłonność terenów niezainwestowanych:
76 670
7,7
chłonność terenów niezainwestowanych zmniejszona o 20%:
61 336
6,1
różnica między zapotrzebowaniem nową powierzchnię użytkową (1) a
zmniejszoną chłonnością terenów niezainwestowanych (3) w ramach
obszarów o zwartej strukturze:
5 038
0,5
* w związku z niepewnością procesów rozwojowych
Tabela powyżej prezentuje podsumowanie wyników bilansu terenów. Chłonność
terenów niezainwestowanych w ramach obszarów o w pełni wykształconej zwartej
strukturze funkcjonalnoprzestrzennej wynosi ok. 7,7 ha powierzchni użytkowej, zaś
maksymalne zapotrzebowanie na powierzchnię użytkową mieszkań wynosi 5,6 ha.
Chłonność terenów niezainwestowanych została pomniejszona w świetle założenia realizacji
funkcji usługowej, jako funkcji towarzyszącej.
Porównanie powyższych wartości nie wykazuje potrzeby lokalizacji nowej zabudowy
poza obszarami o zwartych strukturach. Nowa zabudowa będzie realizowana w ramach
wyznaczonych obszarów o w pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalnoprzestrzennej jako dogęszczenie w istniejących rezerwach terenowych (tzw. plombach
urbanistycznych).
9.UWARUNKOWANIA WYNIKAJACE Z WYSTĘPOWANIA OBIEKTÓW
I TERENÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW SZCZEGÓLNYCH
9.1. Obiekty i tereny chronione na podstawie przepisów o ochronie przyrody
Na terenie gminy Miedzna występują obiekty i tereny chronione na podstawie przepisów
o ochronie przyrody:
- Nadbużański Park Krajobrazowy,
- Pomniki przyrody,
- Użytki ekologiczne.
82
Szczegółowo omówione w uwarunkowaniach wynikających ze stanu środowiska przyrodnicze obszary i obiekty chronione na podstawie przepisów szczególnych.
9.2. Obiekty i obszary chronione na podstawie przepisów o ochronie zabytków
Na terenie gminy Miedzna występują obszary i obiekty wpisane do rejestru
Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków oraz obszary i obiekty wpisane do ewidencji
zabytków wymienione w uwarunkowaniach wynikających ze stanu i funkcjonowania
dziedzictwa kutrowego.
9.3. Obiekty i obszary chronione na podstawie innych niż powyższe przepisy odrębne
9.3.1. Obszary chronione na podstawie przepisów o ochronie gruntów rolnych i leśnych
 Grunty rolne i leśne
Grunty rolne i leśne chronione to grunty wymagające zgody na zmianę przeznaczenia na cele
nierolnicze i nieleśne na podstawie ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów
rolnych i leśnych (Dz.U. z 2013r. poz.1205 z późn.zm.)
 Gleby pochodzenia organicznego
Gleby organiczne szczególnie chronione znajdują się głównie w dolinach rzek i obniżeniach
terenu oznaczone zostały graficznie na rysunku Studium.
 Lasy ochronne
Lasami ochronnymi są grunty leśne określone w przepisach o lasach. Lasy ochronne
zaznaczono graficznie na rysunku Studium.
10. UWARUNKOWANIA KOMUNIKACYJNE
Układ komunikacyjny gminy tworzy 13 dróg powiatowych o łącznej długości 72,6 km, z
których 49,5 km (68,2%) posiada nawierzchnię twardą ulepszoną, 1,4 km twardą, 14,9 km
gruntową ulepszoną, a 6,8 km gruntową. Układ ten uzupełnia 28 dróg gminnych o łącznej
długości 56,74 km, z których aż 46,04 km posiada nawierzchnię gruntową, a tylko 10,1 km
nawierzchnię utwardzoną. Szczegółowe wykazy dróg powiatowych i gminnych z ich
numerami, nazwami, długością według rodzaju nawierzchni przedstawiają niżej
zamieszczone tabele.
Tabela 16. Drogi powiatowe, źródło: dane pozyskane z Urzędu Gminy
Długość w km według rodzaju nawierzchni
Nr drogi
Lp.
Przebieg drogi
twarda
gruntowa
(nowy)
ogółem
twarda
gruntowa
ulepszona
1
4216W
2
4217W
3
ulepszona
Stoczek - Wrotnów
Wrotnów – Stara Maliszewa
– Dębe – Kosów Lacki
5,400
5,400
-
-
-
6,500
0,800
0,155
4,400
1,145
4218W
Międzyleś - Rostki
5,930
5,305
0,625
-
-
4
4219W
Kosów Lacki – Wrotnów –
Miedzna - Klimowizna
10,210
10,210
-
-
-
5
4220W
Kosów Lacki –Miedzna
4,000
2,500
-
-
1,500
6
4221W
Wrotnów – Grzymały –
2,500
-
-
0,300
2,200
83
7
4222W
8
9
4223W
4231W
Skibniew
Wrotnów –Tchórzowa –
Starawieś
Węgrów – Międzyleś
Miedzna – Tchórzowa
10
4232W
11
4233W
12
4234W
13
4235W
6,689
6,469
0,220
-
-
9,324
4,778
5,390
-
0,396
-
1,600
4,778
1,938
-
Miedzna – Poszewka
4,674
4,674
-
-
-
Miedzna – Sokołów Podlaski
Orzeszówka – PrzeździatkaKolonia
Miedzna – Kostki – Sabnie
Ogółem
5,100
5,100
-
-
-
2,400
-
-
2,400
-
5,100
72,605
3,650
49,498
1,396
1,450
14,928
6,783
Tabela 17. Drogi gminne, źródło: dane pozyskane z Urzędu Gminy
RODZAJ
NAWIERZCHNI
DROGI UTWARDZONE (w mb)
Nr drogi
420501
W
420502
W
420503
W
420504
W
420505
W
420506
W
420507
W
420508
W
Nazwa drogi
Stara Wieś – gr.
gminy LiwPoszewka
Ugoszcz- gr.
gminy Stoczek
Wrotnów Ugoszcz
dr. powiatowa
nr 4220W- gr.
gminy Sokołów
PodlaskiSkibniewPodawce
dr. powiatowa
nr 4219WWrotnówWrzoskiOrzeszówka
Miedzna – dr.
powiatowa nr
4223WMiędzyleś
Chruszczewkagr. gminy Kosów
Lacki-dr.
powiatowa nr
4217W
Żochy- gr. gminy
Kosów LackiRostki
Dług
ość
mb
Drogi
gruntowe Ogół
mb
em
Asfalt
owe
Bruk
owe
Tłucz
niowe
Żwiro
we
Min.
szero
kość
drogi
Całk.
Szer.
drogi
1.331
0.701
0.630
0.630
-
-
-
8
8
1.167
1.167
-
-
-
-
-
8
8
3.758
3.758
-
-
-
-
-
10
10
1.976
1.976
-
-
-
-
-
10
10
6.745
3.324
3.421
1.131
0.260
-
2.030
7
7
6.840
4.013
2.827
-
-
1.354
1.473
8
8
0.293
0.293
-
-
-
-
-
7
7
1.158
-
-
0.658
-
7
7
1.158 0.500
84
420509
W
420510
W
420511
W
420512
W
420513
W
420514
W
420515
W
420516
W
420517
W
420518
W
420519
W
420520
W
420521
W
420522
W
420523
W
Warchoły –gr.
gminy WęgrówLudwinów
Ugoszcz dz. nr.
ew. 677 od dr.
pow. 4218W
Ugoszcz dz. nr.
ew. 700- od dr.
pow. 4218W i
dz. ew. nr. 267
obręb Międzyleś
od dr. pow.
4216W
Ugoszcz dz. ew.
nr. 96 od dr.
pow. 4218W
Ugoszcz dz. nr.
ew. 100 od dr.
wew. dz. ew. 96
Rostki dz. nr.
ew. 507 od dr.
pow. 4217W dz.
ew. nr. 544 od
dr. gminnej
42508W
Międzyleś dz. nr.
ew. 72 od dr.
pow. 4218W
Międzyleś dz. nr.
ew. 1 od dr.
pow. 4216W
Międzyleś dz. nr.
ew. 416 od dr.
pow. 4216W
Międzyleś dz. nr.
ew. 666 od dr.
pow. 4216W
Międzyleś dz, nr.
ew. 730, 784 od
dr. pow. 4216W
Wrotnów dz. nr.
ew. 426 od dr.
pow. 4216W i
dz. nr. ew. 23 od
dr. pow. 4219W
Tchórzowa dz.
nr. ew. 389 od
dr. pow. 4223W
i dz. nr. ew. 778
o. Zuzułka od dr.
pow. nr 4222W
Zuzułka dz. nr.
ew. 482 od dr.
pow. 4222W
Żeleźniki dz. nr.
ew. 420 dr. pow.
2.035
-
1.000
2.035
8
8
1.000
10
10
2.900
2.900
6
10
1.300
1.300
6
6
0.800
0.800
8
8
2.000
2.000
9
10
1.100
1.100
9
9
1.400
1.400
10
10
1.800
1.800
10
10
1.500
1.500
9
9
2.600
2.600
7
9
2.500
2.500
4
6
2.200
2.200
6
8
1.360
0.730
6
8
3.260
3.260
6
6
0.630
85
1.080
0.630
-
-
0.955
420524
W
420525
W
420526
W
420527
W
420528
W
4223W do dr.
pow. 4232W
Wola
Orzeszowska dz.
nr. ew. 440 od
dr. pow. 4233W
Wola
Orzeszowska dz.
nr. ew. 309 od
dr. pow. 4233W
Wola
Orzeszowska dz.
nr. ew. 349 od
dr. pow. 4233W
Glina dz. nr. ew.
78 od dr. pow.
4217W
Wola
Orzeszowska dz.
nr. ew. 138 od
dr. pow. 4233W
do dr. pow.
4234W
0.960
0.960
6
6.0
0.900
0.900
6
6
1.300
1.300
7
7
1.060
1.060
8
8
1.500
1.500
8
8
56,743
46,042
10,70
1
3,971
0,26
2,012
4,458
Łączna długość dróg publicznych na terenie gminy wynosi 97,9 km, w tym 56,5 km tj.
57,7% o nawierzchni twardej . Wskaźnik gęstości dróg publicznych twardych wynosi dla
gminy 48,7 km/100 km2 i 13,8 km/1000 ludności (dla kraju odpowiednio 76,54 i 6,190.
Gęstość sieci drogowej w gminie jest wystarczająca, natomiast jakość techniczna wielu dróg
jest niska i wymaga budowy lub przebudowy.
11. UWARUNKOWANIA W ZAKRESIE INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ
11.1. Gospodarka wodno-ściekowa
Sieć wodociągowa
Na terenie gminy zlokalizowane są dwie studnie głębinowe. Miejsca poboru wody
zlokalizowane są w miejscowościach Miedzna i Rostki.
W gminie funkcjonuje stacja uzdatniania wody, wykorzystująca procesy
napowietrzania ciśnieniowego.
W skład sieci wodociągowej na terenie gminy wchodzą wodociągi: „Miedzna”,
„Rostki” i „Gończa”, obejmujące zwartą zabudowę wszystkich wsi w gminie. Źródła wody dla
wodociągów „Miedzna” i „Rostki” położone są w miejscowościach na terenie gminy,
natomiast woda do wodociągu „Tończa” ujmowana jest w miejscowości Tończa na terenie
gminy Liw i doprowadzana m.in. do dwóch miejscowości na omawianym terenie.
Jakość wody w wodociągach „Miedzna” i „Rostki” oceniona została przez
Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Węgrowie dobrze – woda
wodociągowa jest przydatna do spożycia (stan na 31.12.2014 roku). Sytuacja jest mniej
optymistyczna w przypadku wód wodociągu „Tończa” – uznano ją jedynie za warunkowo
przydatną do spożycia ze względu na podwyższone poziomy zanieczyszczeń.
86
Tabela 18. Charakterystyka wodociągów na terenie gm. Miedzna, źródło: Program Ochrony Środowiska dla
Gminy Miedzna na lata 2016- 2019 z perspektywą na lata 2020- 2023
Nazwa
wodociągu
Dobowa
produkcja
wody
Miejscowości zaopatrywane
na terenie Gminy Miedzna
„Miedzna”
447,7 m3
„Rostki”
73,9 m3
Miedzna, Orzeszówka, Wola
Orzeszowska, Wrzoski, Poszewka,
Żeleźniki, Warchoły, Wrotnów,
Rostki, Ugoszcz, Międzyleś
„Tończa”
435 m3
Zuzułka, Tchórzowa
Ocena jakości wody
Przydatna do spożycia
Przydatna do spożycia
Warunkowo przydatna
do spożycia
ze względu na
podwyższony poziom
manganu, amonowego
jonu
Według danych GUS, stan na 31.12.2014r., całkowita długość sieci wodociągowej
rozdzielczej wynosiła 127,1 km, a liczba przyłączy 1160. Eksploratorem sieci jest
Międzygminny Związek Wodociągów i Kanalizacji Wiejskich w Węgrowie. Ze zbiorowego
zaopatrzenia mieszkańców w wodę korzystają wszystkie miejscowości gminy, z wyłączeniem
niektórych gospodarstw oddalonych od zwartej zabudowy, posiadających własne
rozwiązania, i w szczególności wsi Glina, położonej na północnym krańcu gminy.
Gospodarstwa położone na obszarach gminy nie objętych siecią wodociągową opierają się
na poborze wody z indywidualnych ujęć lokalnych, ujmujących najczęściej płytkie poziomy
wód podziemnych. Stwarza to problem niedoborów wody w okresach bezdeszczowych, a
także podatności na zanieczyszczenia. W związku z tym niezwykle ważny jest odpowiedni
dobór lokalizacji studni (zasobny i dobrze izolowany poziom wodonośny zmniejsza ryzyko
wysychania oraz stopień podatności na zanieczyszczenie), a także ich regularna konserwacja i
kontrola jakości wody.
W końcu 2014 roku z sieci korzystało 3526 osób tj. 88,0% ogólnej liczby mieszkańców
gminy. Jest to wartość stosunkowo wysoka jak na gminę wiejską o rozproszonej zabudowie.
Ponadto sieć jest stale rozbudowywana – od roku 2002 nastąpił wzrost liczby korzystających
z niej mieszkańców o ok. 20 punktów procentowych (wartość ta wynosiła 67,9% w 2002 roku
wg danych GUS). Oprócz poprawy komfortu codziennego życia mieszkańców, wysoki stopień
zwodociągowania zapewnia zabezpieczenie przeciwpożarowe.
Zatwierdzone zasoby ujęcia wody w Miedznie wynoszą 52 m3/h, a w Rostkach 30
m /h i pokrywają obecne zapotrzebowanie mieszkańców w wodę.
3
Tabela 19. Zużycie wody, źródło: dane GUS, BDL, za 2014r.
Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności w ciągu roku
ogółem
dam3
172,2
3
na 1 mieszkańca
m
33,4
3
na 1 korzystającego / odbiorcę
m
46,4
eksploatacja sieci wodociągowej
dam3
172,2
woda dostarczona do gospodarstw domowych
dam3
131,7
87
Sieć kanalizacyjna
Na terenie gminy, w miejscowości gminnej funkcjonuje biologiczna oczyszczalnia
ścieków o przepustowości 360 m3/dobę, i 28,1 km sieci kanalizacyjnej z 483 przyłączami. Z
sieci tej korzystało 1802 osoby10. Należy jednak zauważyć, że jest to mimo wszystko
stosunkowo wysoki stopień skanalizowania w porównaniu do innych gmin wiejskich powiatu
węgrowskiego. Stosunkowo dobre jest również tempo rozbudowy sieci kanalizacyjnej, biorąc
pod uwagę, że w roku 2005 korzystało z niej zaledwie 8,5% mieszkańców (wg danych GUS).
Zbiorczym systemem kanalizacyjnym do oczyszczalni ścieków w 2013 roku
odprowadzono 63,0 tys. m3 ścieków. W 2014 roku wartość ta była niższa (48,4 tys. m³
ścieków). Natomiast do szamb ścieki odprowadzane są w ilości ok. 18 483 tys. m³/rok.
Oszacowano, że 1. osoba produkuje rocznie 29,2 m³ ścieków.
Ścieki z sieci kanalizacyjnej odbierane są przez gminną biologiczno-mechaniczną
oczyszczalnię ścieków zlokalizowaną w miejscowości Miedzna. Miejscem zrzutu
oczyszczonych ścieków jest rzeka Miedzanka, w związku z czym bardzo ważne jest, aby jak
najwyższy był stopień redukcji zanieczyszczeń w procesie oczyszczania, by uniknąć
zanieczyszczenia rzeki. Ostatnia kontrola oczyszczalni przeprowadzona przez WIOŚ w dn.
06.02.2015 r. nie wykazała żadnych nieprawidłowości w funkcjonowaniu oczyszczalni.
Tabela 20. Ścieki oczyszczane, źródło: dane GUS, BDL, za 2014r.
Ścieki oczyszczane w ciągu roku
odprowadzone ogółem
dam3
oczyszczane łącznie z wodami infiltracyjnymi i
ściekami dowożonymi
dam3
oczyszczane razem
dam3
oczyszczane biologicznie
dam3
oczyszczane biologicznie i z podwyższonym
usuwaniem biogenów w % ścieków ogółem
%
50,0
59,0
50,0
50,0
100
Tabela 21. Ładunki zanieczyszczeń, źródło: dane GUS, BDL, za 2014r.
Ładunki zanieczyszczeń w ściekach po oczyszczeniu
BZT5
kg/rok
ChZT
kg/rok
zawiesina ogólna
kg/rok
Osady wytworzone w ciągu roku
ogółem
t
magazynowane czasowo
t
900,0
4162,0
1246,0
3,0
3,0
Ponadto z informacji archiwalnych wynika, że na terenie Zakładów Mięsnych „Ratpol”
znajduje się niewielka mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków. Brak jest dokładnych
informacji na temat tego obiektu, w przeszłości oczyszczanych było tam średnio około 5
m3/d ścieków przemysłowych. Odbiornikiem ścieków jest pobliski rów melioracyjny.
Należy zaznaczyć, że liczba gospodarstw niepodłączonych do sieci kanalizacyjnej
i korzystających ze zbiorników bezodpływowych na nieczystości ciekłe (szamb) jest znaczna
i wynosi 70811.
10
11
Dane z Urzędu Gminy, stan na 31.12.2014r.
Dane z Urzędu Gminy, stan na 31.12.2014r.
88
Zaledwie jedno gospodarstwo na terenie gminy posiada dotychczas przydomową
oczyszczalnię ścieków. Planowana jest jednak na najbliższe lata budowa takich oczyszczalni
dzięki dofinansowaniu PROW oraz przy udziale środków własnych gminy.
11.2. Zaopatrzenie w ciepło
Na terenie gminy budynki ogrzewane są z indywidualnych źródeł. Na terenie gminy nie
funkcjonuje sieć ciepłownicza.
11.3. Gospodarka odpadami
Wojewódzki Plan Gospodarowania Odpadami dla Mazowsza na lata 2012- 2017 z
uwzględnieniem lat 2018- 2023 (WPGO) określa regiony gospodarki odpadami wraz z
instalacjami regionalnymi (RIPOK) do ich obsługi. Instalacje te zostały wyznaczone do
przyjmowania:
- zmieszanych odpadów komunalnych,
- odpadów zielonych,
- odpadów stanowiących pozostałości z sortowania odpadów komunalnych
przeznaczonych do składowania.
Wyżej wymienione grupy odpadów muszą być zagospodarowane w ramach regionu.
Pozostałe rodzaje odpadów, zebrane selektywnie lub wyodrębnione z odpadów
zmieszanych, mogą być kierowane zgodnie z zasadą bliskości do innych instytucji
przetwarzających odpady.
Mieszkańcy gminy są zobowiązani do przestrzegania zasad dotyczących
gospodarowaniem odpadami, określonych w regulaminie utrzymania czystości i porządku na
terenie gminy Miedzna. Są oni również zobowiązani do uiszczania opłat za gospodarowanie
odpadami na rzecz gminy.
Selektywną zbiórkę odpadów komunalnych zadeklarowali w latach 2014 i 2015 niemal
wszyscy mieszkańcy gminy Miedzna (99% mieszkańców - wg danych Urzędu Gminy). Jest to
bardzo pozytywny symptom, spowodowany w dużej mierze korzyściami ekonomicznymi
proponowanymi osobom wykazującym w tej kwestii proekologiczne postawy (niższe opłaty
za wywóz śmieci segregowanych).
Na terenie gminy nie występują składowiska odpadów ani żadne instalacje
przekształcania i unieszkodliwiania odpadów - sortownie, kompostownie, spalarnie,
biogazownie. Docelowym miejscem unieszkodliwiania odpadów segregowanych odbieranych
z obszaru gminy Miedzna jest Międzygminne Wysypisko Odpadów Komunalnych w Gajówce
Zachodniej, położone na terenie gminy Stoczek w powiecie węgrowskim. Składowisko
zarządzane jest przez Zakład Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Stoczku Węgrowskim, 07104 Węgrów, ul. Węgrowska 22. Odpady niesegregowane trafiają natomiast na składowisko
odpadów komunalnych w Woli Suchożeberskiej, znajdujące się na terenie gminy Suchożebry
w powiecie siedleckim. Zarządcą składowiska jest Zakład Utylizacji Odpadów Sp. z o.o. w
Siedlcach.
11.4. Zaopatrzenie w gaz ziemny
W gminie Miedzna brak jest systemu zaopatrzenia w gaz sieciowy. Pewna liczba
gospodarstw korzysta z gazu płynnego zaopatrując się indywidualnie w punktach sprzedaży
gazu płynnego.
89
12. UWARUNKOWANIA DOTYCZĄCE ELEKTROENERGETYKI
12.1. Uwarunkowania zewnętrzne – powiązania ponadlokalne
Gmina Miedzna jest terenem lokalizacji sieci elektroenergetycznych o różnych
napięciach i funkcjach, z których trzy linie napowietrzne realizują zewnętrzne powiązania tej
gminy z gminami sąsiednimi.
Są to:
a) tranzytowa, jednotorowa linia najwyższego napięcia 400 kV o relacji stacja Stanisławów –
stacja Narew, wchodząca w skład krajowego systemu sieci przesyłowych stanowiących
własność spółki Polskie Sieci Elektroenergetyczne SA;
b) tranzytowa, jednotorowa linia wysokiego napięcia 110 kV o relacji Małkinia – Węgrów –
Zawady - Sokołów Podlaski, wchodząca w skład systemu sieci dystrybucyjnych,
stanowiących własność spółki PGE Dystrybucja S.A. Oddział Warszawa, Rejon
Energetyczny Wyszków,
c) magistralna linia dystrybucyjna SN 15 kV (własność PGE Dystrybucja S.A.) dostarczająca
energię elektryczną średniego napięcia ze stacji 110/15 kV w Węgrowie na teren gminy
Miedzna.
12.2. Uwarunkowania zewnętrzne – diagnoza
12.2.1. Przesyłowa linia najwyższego napięcia 400 kV
Teren gminy Miedzna jest miejscem lokalizacji odcinka tranzytowej, jednotorowej linii
napowietrznej najwyższego napięcia 400 kV biegnącej ze stacji 400 kV Stanisławów do stacji
400/110 kV Narew koło Białegostoku. Linia jest własnością operatora elektroenergetycznego
systemu przesyłowego – Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. i wchodzi w skład krajowego
systemu sieci przesyłowych najwyższych napięć. Wybudowanie przez PSE pierścieniowego
połączenia ze stacji Narew przez stację Łomża Systemowa do Elektrowni Ostrołęka oraz tzw.
Mostu Litewskiego (międzynarodowe powiązanie systemu polskiego z krajami
nadbałtyckimi) spowodowało, że linia Stanisławów- Narew uzyskała możliwość przesyłu
energii w kierunku Warszawy, co poprawiło bezpieczeństwo energetyczne woj.
mazowieckiego.
12.2.2. Dystrybucyjna linia 110 kV
Linia ma bardzo duże znaczenie w systemie zasilania kilku wschodnich powiatów
województwa mazowieckiego, dostarcza bowiem energię elektryczną z elektrowni w
Kozienicach do kilku stacji 110/15 kV, między innymi w Sokołowie Podlaskim i w Węgrowie,
które biorą udział w zasilaniu gminy Miedzna. W Małkini linia łączy się z linią 110 kV biegnącą
z elektrowni w Ostrołęce oraz linią ze stacji 400/220/110 kV w Miłosnej k. Warszawy, pracuje
więc w pierścieniowym systemie sieci dystrybucyjnych wysokiego napięcia 110 kV.
Na terenie gminy Miedzna omawiana linia 110 kV jest w dobrym stanie technicznym,
bowiem na odcinku od Węgrowa do Małkini poddano ją modernizacji wymieniając przewody
na AFL 240 mm2 i stosując podwyższone słupy kratowe. Modernizacji wymaga jeszcze
odcinek linii w Sokołowie Podlaskim oraz cały odcinek Węgrów-Sokołów Podlaski.
90
12.2.3. Oddziaływanie linii 400 kV i 110kV na środowisko
Linie o ww. poziomie napięć są źródłem promieniowania elektromagnetycznego oraz
hałasu, stanowią też istotne zakłócenie krajobrazu.
Przez gminę Miedzna linie biegną głównie terenami rolnymi, fragmentarycznie
leśnymi, w niewielu miejscach zbliżają się do obszarów rozproszonej zabudowy zagrodowej.
Lokalizacja w pobliżu linii najwyższych napięć i wysokiego napięcia obiektów kubaturowych
odpowiadać musi ustaleniom zawartym w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30
października 2003r. (Dz. U. Nr 192 poz.1883), które określa dopuszczalne poziomy pól
elektrycznych i magnetycznych w środowisku, zróżnicowane dla terenów pod zabudowę
mieszkaniową i dla innych miejsc dostępnych dla ludności. Ze względu na skomplikowany
sposób ustalania bezpiecznych odległości od linii 400 kV i 110 kV, budowanych na różnych
słupach, według różnych katalogów, przyjmuje się w oparciu o obliczenia i pomiary
praktyczne, że bezpiecznymi odległościami budynków mieszkalnych od rzutu skrajnych
przewodów linii napowietrznych są:
dla istniejącej linii 400 kV ( odległość 40 m w obie strony od osi linii)
dla planowanej linii 400 kV ( odległość 35m w obie strony od osi linii)
dla linii 110 kV (odległość ok. 19 m w obie strony od osi linii)
Wytyczne dotyczące zagospodarowania terenu położonego w pobliżu i w pasie
technologicznym istniejącej linii 400kV relacji Stanisławów –Narew i planowanej dwutorowej
linii 400kV:
- w pasie technologicznym linii obowiązuje zakaz realizacji budynków mieszkalnych oraz
obiektów budowlanych przeznaczonych na stały pobyt ludzi. Warunki lokalizacji pozostałych
obiektów budowlanych nieprzeznaczonych na stały pobyt ludzi muszą uwzględniać wymogi
określone w przepisach odrębnych oraz normach dotyczących projektowania linii
elektroenergetycznych,
- lokalizacja obiektów budowlanych zawierających materiały niebezpieczne pożarowo, stacji
paliw i stref zagrożonych wybuchem w pobliżu linii elektroenergetycznej powinna
uwzględniać wymogi określone w przepisach odrębnych oraz normach dotyczących
projektowania linii elektroenergetycznych,
- zakazuje się tworzenia hałd, nasypów oraz sadzenia roślinności wysokiej pod linią i w
odległości 7,0m dla linii 400kV, od rzutu poziomego skrajnego przewodu fazowego (w
świetle koron),
- dopuszcza się wykonanie napraw oraz prac remontowych i konserwacyjnych na istniejącej
linii,
- dopuszcza się budowę elektroenergetycznej linii wielotorowej, wielonapięciowej po trasie
istniejącej linii elektroenergetycznej. Obecnie istniejąca linia elektroenergetyczna o napięciu
400kV zostanie w takim przypadku poddana rozbiórce przed realizacją nowej linii. Dopuszcza
się także odbudowę, rozbudowę, przebudowę i nadbudowę istniejącej linii oraz linii, która w
przyszłości zostanie ewentualnie wybudowana na jej miejscu. Realizacja tych inwestycji po
trasie istniejącej linii nie wyłącza możliwości rozmieszenia słupów oraz podziemnych,
naziemnych lub nadziemnych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z linii w
innych niż dotychczasowe miejscach,
- teren w pasie technologicznym linii nie powinien być kwalifikowany jako teren
przeznaczony pod zabudowę mieszkaniową, ani jako teren związany z działalnością
gospodarczą (przesyłową) właściciela linii,
91
12.2.4. Zasilanie gminy energią elektryczną średniego napięcia 15 kV
Źródła energii elektrycznej
Gmina Miedzna nie posiadając na swym terenie źródła energii SN 15 kV, zasilana jest
w podstawowym układzie pracy linii SN ze stacji 110/15 kV zlokalizowanych w Węgrowie i
Małkini.
W pewnych przypadkach awarii lub konserwacji linii SN 15 kV zasilanych ze stacji zasilania
podstawowego, część gminy zasilona może być przejściowo ze stacji 110/15 kV w Sokołowie
Podlaskim i Łochowie.
Stacje w Węgrowie i Małkini posiadają po 2 transformatory 110/15 kV o mocach po
16 MVA, a stacja w Sokołowie Podlaskim również 2, lecz o mocach po 25 MVA. Według
informacji PGE Dystrybucja, stacje te mają jeszcze odpowiednie zapasy mocy, natomiast
pewnym problemem jest zbyt duża odległość od stacji w Małkini. Rozwiązaniem będzie w
przyszłości budowa nowej stacji 110/15 kV, rozpatrywana jest lokalizacja w sąsiedniej gminie
Kosów Lacki.
System magistralnych linii SN 15 kV
W podstawowym zasilaniu gminy Miedzna energią elektryczną średniego napięcia 15
kV udział biorą trzy magistralne linie SN 15 kV, przy czym trzon tylko jednej z nich przebiega
przez gminę, natomiast dwie pozostałe zasilają część jej terenów za pomocą promieniowych
linii odgałęźnych. Układ ten nie uległ zmianie od czasu opracowania poprzedniej wersji
studium.
Podstawowe zasilanie gminy Miedzna nadal realizują linie:
Węgrów - Wrotnów
Jest najważniejszą magistralą SN 15 kV zasilającą gminę, bowiem dostarcza energię aż
do ponad 80 % pracujących w niej stacji 15/0,4 kV. Wykonana jest w całości przewodami AFL
70 mm2 i nie wymaga modernizacji.
Linia jest w dobrym stanie technicznym, ale niewłaściwą z punktu widzenie pewności
zasilania jest sytuacja, w której zasilanie ponad 80% terenów gminy (w tym największych wsi)
spoczywa tylko na jednej magistrali.
Małkinia - Sokołów Podlaski
Trzon linii jest w dobrym stanie technicznym, ale dwie wsie (Rostki i Glina) zasilane są
za pośrednictwem długiej, promieniowej linii odgałęźnej z przewodami AFL 35 mm2 . W razie
awarii nie ma możliwości drugostronnego zasilania energią SN 15 kV. Omawiane
odgałęzienie wymaga dobudowy odcinka zamykającego pierścień do linii Węgrów –
Wrotnów - Kosów Lacki.
W podstawowym układzie pracy z magistrali Małkinia - Sokołów Podl. zasilanych jest
tylko 12,5 % ogółu pracujących w gminie Miedzna stacji 15/0,4 kV.
Węgrów - Stara Wieś
W układzie podstawowym zasila za pomocą długiego promieniowego odgałęzienia
tylko 3 pracujące we wsi Zuzułka stacje 15/0,4 kV, co stanowi niecałe 4 % tych stacji
pracujących w gminie Miedzna.
Trzon linii przebiega poza gminą Miedzna. Wykonany jest przewodami AFL 70 mm2 i
ma możliwość zasilania ze stacji 110/15 kV w Łochowie za pośrednictwem magistrali Łochów
- Stara Wieś. Omawiana magistrala ma również połączenie z linią Węgrów-Wrotnów.
92
W podsumowaniu stwierdzić należy, że układ linii SN 15 kV zasilających gminę
Miedzna jest nadal słabo rozwinięty, zasilanie gminy opiera sie praktycznie na jednej
magistrali, co jest bardzo istotnym ograniczeniem w możliwościach lokalizacji w gminie
obiektów o większym (rzędu kilkuset kilowatów) zapotrzebowaniu na energię szczytową oraz
wymagających skutecznego zasilania pierścieniowego.
12.3. Uwarunkowania wewnętrzne
12.3.1. Lokalne sieci dystrybucyjne
Tworzą je urządzenia (stacje trafo 15/0,4 kV wraz z zasilającymi je odcinkami linii SN
15kV, linie niskiego napięcia nN 0,4 kV z przyłączami), których zadaniem jest zaopatrzenie w
energię elektryczną niskiego napięcia odbiorców poszczególnych wsi. W gminie Miedzna
urządzenia lokalne to niemal wyłącznie promieniowo zasilane sieci napowietrzne. W okresie
ostatniej dekady rozpoczął się proces stosowania nowych technologii, materiałów i urządzeń
w budowie napowietrznych sieci elektroenergetycznych średniego i niskiego napięcia. Są to
jednosłupowe stacje trafo 15/0,4 kV na żerdziach wirowanych, izolowane przewody linii
napowietrznych, które są bezpieczniejsze w eksploatacji, wymagają mniejszych odległości
ochronnych, są również mniej narażone na działanie zjawisk atmosferycznych.
Od czasu sporządzenia poprzedniej wersji studium, istotne prace modernizacyjne
oraz związane z przyłączaniem nowych odbiorców z wykorzystaniem sieci izolowanych i
nowych stacji trafo wykonano we wsiach:
Żeleźniki – zmodernizowano 4 słupowe stacje trafo 15/0,4 kV oraz niektóre obwody
napowietrznych linii niskiego napięcia na obszarach zabudowy kolonijnej wsi,
Wrzoski – zmodernizowano 1 słupową stację trafo 15/0,4 kV,
Tchórzowa, Miedzna, Glina, Wrotnów – wykonano modernizacje niektórych
odcinków linii niskiego napięcia.
Wykonane modernizacje nie zaspokajają wszystkich potrzeb w tej dziedzinie. W
dalszym ciągu dużych, wręcz kompleksowych inwestycji modernizacyjnych wymagają
Żeleżniki i Tchórzowa, w tym najbardziej kolonijne tereny wsi Żeleźniki, funkcjonują tu
jeszcze ponad 50-letnie linie niskiego napięcia na słupach drewnianych.
Sieci lokalne wybudowane w czasach pierwszej elektryfikacji (lata 50-60-te) z użyciem
stacji ŻH 15, przewodów o małym przekroju, dużej długości obwodów linii niskiego napięcia
są już sieciami wyeksploatowanymi, awaryjnymi.
Jest to powodem występowania dużych spadków napięć u odbiorców
zlokalizowanych na końcach obwodów, często brak jest możliwości przyłączania nowych
odbiorców.
Następną, największą grupę stanowią wsie, w których pracują sieci w stosunkowo
dobrym stanie technicznym (pochodzą z lat 80-90-tych) oraz sieci starsze, wybudowane w
latach 60-tych i 70-tych, które wymagają już prac remontowych. Do wsi tych zaliczają się:
Miedzna, Wrotnów, Międzyleś, Wola Orzeszowska, Poszewka, Warchoły oraz Rostki i
Ugoszcz.
Zróżnicowany stan techniczny urządzeń lokalnych jest przyczyną zróżnicowania
parametrów technicznych energii elektrycznej niskiego napięcia. Obok obszarów dobrego
zasilania występują obszary, w których odbiorcy odczuwają stałe lub okresowe zakłócenia w
jakości tej energii.
Szczególna sytuacja występuje w największych wsiach gminy, Miedznie i Wrotnowie,
w których procesy rozwojowe, a szczególnie budownictwo mieszkaniowe i usługowe
wymagać będzie szybszych działań inwestycyjnych w zakresie elektroenergetyki. Będą to
93
modernizacje sieci istniejących oraz budowa sieci nowych. Ze względu na charakter
zabudowy, centralne rejony tych wsi kwalifikują się do budowy lokalnych sieci
elektroenergetycznych w systemie kablowym.
Stosunkowo najlepszy, ogólny stan techniczny lokalnych sieci dystrybucyjnych występuje w
Orzeszówce, Wrzoskach i Zuzułce, w których kompleksowe modernizacje wykonano na
początku lat 90-tych.
W odniesieniu do stacji trafo 15/0,4 kV pracujących w gminie sytuacja przedstawia się
następująco:
- stacje najstarsze z lat 60- tych, typu ŻH 15 – 14 sztuk (17,5%)
- stacje typu STSb20/125 i STSa20/100 z lat 70-tych – 28 sztuk (35%),
- stacje typu STSa20/250 z lat 80-90-tych – 32 sztuki (40%)
- najnowsze stacje typu STSbp/STSp 20/250 – 6 sztuk (7,5%).
Jak widać z powyższego zestawienia, stacji pracujących ponad 40 lat, czyli w pełni
zdekapitalizowanych technicznie jest 42 sztuki (52,5%), natomiast jedynie 6 stacji (7,5%) to
stacje najnowsze.
Aktualny (połowa roku 2013), ogólny stan techniczny lokalnych sieci
elektroenergetycznych zasilających wsie gminy Miedzna przedstawia się następująco:
- stan dobry - ok. 21,4 % wsi , w roku 2000 było 42,9 %,
stan średni - ok. 64,3 % wsi, w roku 2000 było ok.42,8 %,
- stan zły - ok. 14,3 % wsi, w roku 2000 było podobnie
Jak widać z porównania, stosunkowo mały zakres działań modernizacyjnych i
inwestycyjnych spowodował, że na terenie gminy wystąpiło niewielkie pogorszenie ogólnego
stanu technicznego lokalnych sieci elektroenergetycznych.
Proces odtwarzania majątku nie nadąża nad procesem jego dekapitalizacji
technicznej, co jest zjawiskiem coraz bardziej powszechnym na terenach wiejskich woj.
mazowieckiego.
Stan techniczny lokalnych sieci elektroenergetycznych pokazano na rysunkach
poniżej.
94
Rysunek 8. Stan techniczny lokalnych elektroenergetycznych sieci dystrybucyjnych średniego napięcia 15kV i
niskiego napięcia 0,4kV zasilających wsie gminy Miedzna, źródło: opracowanie własne
95
Rysunek 9. Schemat zasilania gminy Miedzna energią elektryczną średniego napięcia 15 kV – układ
podstawowy, źródło: opracowanie własne
13.ZADANIA SŁUŻĄCE REALIZACJI PONADLOKALNYCH CELÓW PUBLICZNYCH
Na terenie gminy Miedzna do zadań służących realizacji ponadlokalnych celów
publicznych zalicza się inwestycje:
- z zakresu budowy i przebudowy dróg powiatowych,
- modernizacja urządzeń systemów elektroenergetycznych, linii przesyłowych 110 kV
i 400 kV,
- budowa dwutorowej linii 400kV łączącej istniejącą linię relacji Stanisławów – Narew ze
stacją Siedlce Ujrzanów .
96
14.WYMAGANIA DOTYCZĄCE OCHRONY PRZECIWPOWODZIOWEJ
Na terenie gminy nie występują obszary zagrożone powodzią ani obszary objęte
ryzykiem wystąpienia powodzi.
97
II. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
1. KIERUNKI ZMIAN W STRUKTURZE PRZESTRZENNEJ GMINY ORAZ W PRZEZNACZENIU
TERENÓW, W TYM WYNIKAJĄCE Z AUDYTU KRAJOBRAZOWEGO
Kierunki rozwoju gminy Miedzna stanowią kontynuację ustaleń przyjętych w Studium
uchwalonych Uchwałą Nr XIV/79/2000 Rady Gminy w Miedznie z dnia 25 lutego 2000r. i
Uchwałą Nr VIII/49/2007 Rady Gminy w Miedznie z dnia 27 września 2007r.
Na podstawie zaktualizowanych uwarunkowań, uwzględniając potrzeby zgłaszane
przez inwestorów w zakresie rozwoju gminy, wyznaczono tereny pod przyszłe
zainwestowanie jako tereny istniejące i nowoprojektowane oraz wskazano obszary do
potencjalnej lokalizacji odnawialnych źródeł w postaci farm fotowoltaicznych. Na podstawie
licznych wniosków wyrażających niezadowolenie mieszkańców, gmina Miedzna odstąpiła od
realizacji farm wiatrowych. Zadania w zakresie odnawialnych źródeł energii będą
realizowane w formie ww. farm fotowoltaicznych oraz innych źródeł OZE, m.in. kolektorów
słonecznych, mikrobiogazowni, budowanych w systemie programu PROSUMENT, który
zgodnie z ustawą o odnawialnych źródłach energii zakłada istotne ułatwienia dla budowy
indywidualnych instalacji OZE o mocy do 40kW.
W najbliższym czasie charakter powiązań funkcjonalno-przestrzennych w gminie nie
będzie się podlegał gwałtownym zmianom. Dotychczasowy podział na główne przestrzenie
funkcjonalne, związane z obszarem urbanizacji oraz obszarem przestrzeni otwartych
związanych ze środowiskiem przyrodniczym, zostanie zachowany. Stan ten odpowiada
prognozie demograficznej mieszkańców gminy Miedzna w świetle najbliższych 30. lat, jak
również zauważanym zmianom w sferze społecznej, gospodarczej i ekonomicznej gminy.
Układ poszczególnych elementów środowiska, w obrębie gminy jest prosty i czytelny.
Do głównych struktur systemu ekologicznego gminy należą ekosystemy bagienne, łąkowe,
polne i wodne doliny rzeki Miedzanki i rzeki Ugoszcz, stanowiące korytarz ekologiczny
wyłączony z zabudowy wraz z ekosystemami leśnymi i pozostałymi mniejszymi terenami
leśnymi oraz dolinami cieków wodnych i obniżeń terenowych.
W oparciu o warunki naturalne gminy należy stwierdzić, że podstawowymi funkcjami
decydującymi o rozwoju gminy będzie rolnictwo, usługi związane z obsługą rolnictwa oraz
turystyka. Obecność obszarów cennych przyrodniczo i atrakcyjnych krajobrazowo oraz
zabytków kulturowych stwarza możliwości rozwoju funkcji turystycznych, ze szczególnym
uwzględnieniem funkcji agroturystycznych. Powiązanie możliwości rolniczych gminy z
walorami przyrodniczymi może przynieść szybkie efekty w rozwoju agroturystyki i dziedzin
pośrednio związanych z turystyką np. produkcja i przetwarzanie produktów spożywczych
(zdrowa żywność), rękodzieło, różne formy sztuki.
Rozwój turystyki w gminie nie może doprowadzić do degradacji środowiska
przyrodniczego, ani naruszania zakazów, nakazów i ograniczeń obowiązujących w obrębie
obszarów prawnie chronionych tj. Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego wraz z jego
otuliną. Powinna być preferowana turystyka „ekologiczna” tzn. piesza, rowerowa
ewentualnie konna nie należy na terenie gminy promować sportów ekstremalnych.
Turystyka jako dziedzina ściśle związana z walorami środowiska przyrodniczego może
stanowić podstawę do wdrażania na terenie gminy filozofii ekorozwoju.
Struktura funkcjonalno-przestrzenna została przedstawiona na mapie pt. „Kierunki
zagospodarowania przestrzennego” i obejmuje:
Tereny zabudowy zagrodowej, mieszkaniowej jednorodzinnej i usługowej - RM/MN/U
Obejmują tereny istniejącej i nowoprojektowanej zabudowy zagrodowej. Na
wskazanych terenach obok typowej zabudowy zagrodowej występuje zabudowa
mieszkaniowa jednorodzinna i usługowa. W granicach wyznaczonych terenów dopuszcza się
lokalizację obiektów specjalistycznej produkcji rolnej, w tym ogrodniczej, na zasadach
określonych w przepisach odrębnych. Usługi mogą być realizowane jako obiekty
wolnostojące oraz wbudowane. Dopuszcza się realizację małych zakładów produkcyjnych
oraz innej działalności gospodarczej nie powodującej negatywnego oddziaływania na
środowisko oraz infrastrukturę techniczną i komunikację.
Tereny zabudowy zagrodowej - RM
Obejmują tereny istniejącej i nowoprojektowanej rozproszonej zabudowy
zagrodowej. Dominującą funkcją tych terenów jest funkcja mieszkaniowa, towarzysząca
funkcji rolniczej wraz z obsługą rolnictwa. Na terenach tych dopuszcza się lokalizację
zabudowy zagrodowej oraz zabudowy i budowli związanych z obsługą produkcji w
gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych , a także realizację infrastruktury
technicznej i komunikacji.
Tereny zabudowy usługowej - U
Obejmują tereny istniejących i nowoprojektowanych usług. Na wskazanych terenach
preferuje się lokalizację usług zaspakajających potrzeby miejscowej ludności w tym: handel o
pow. sprzedaży do 2000m2, małe zakłady produkcyjne, stacje paliw, usługi agroturystyki.
Dopuszcza się infrastrukturę techniczną i komunikację oraz zabudowę mieszkaniową dla
właścicieli prowadzących działalność gospodarczą. Zakaz lokalizacji zakładów o zwiększonym
lub dużym ryzyku wystąpienia poważnych awarii.
Tereny zabudowy usług sakralnych - UKs
Obejmują tereny istniejących kościołów w miejscowości gminnej Miedzna i we wsi
Ugoszcz. Dopuszcza się lokalizację obiektów związanych z usługami sakralnymi oraz obiektów
infrastruktury technicznej i komunikacji.
Tereny zabudowy usług publicznych - UP
Obejmują tereny istniejących i nowoprojektowanych usług publicznych w
szczególności w zakresie: administracji, oświaty, kultury, zdrowia i opieki społecznej,
ochotniczych straży pożarnych, sportu i rekreacji, świetlic wiejskich oraz innych usług
służących potrzebom mieszkańców. Na wskazanych terenach dopuszcza się lokalizację
innych usług publicznych.
Tereny zabudowy usług turystyki - UT
Obejmują tereny nowoprojektowanych usług turystyki, sportu i rekreacji, dopuszcza
się projektowany zbiornik retencyjny o funkcji rekreacyjnej. Na wskazanych terenach
dopuszcza się lokalizację innych usług oraz obiekty infrastruktury technicznej i komunikacji.
Tereny zabudowy obsługi komunikacji samochodowej - UKS
Obejmują istniejące i projektowane tereny stacji paliw płynnych i gazowych
z towarzyszącą funkcją handlu, gastronomi, bazą hotelową. Na wskazanych terenach
dopuszcza się inne usługi oraz infrastrukturę techniczną.
99
Tereny zabudowy produkcyjno-usługowej - P/U
Obejmują tereny istniejące i nowoprojektowane przewidziane do lokalizacji zakładów
związanych z działalnością gospodarczą. W szczególności obejmują inwestycje związane
z obsługą transportu w tym stacje benzynowe, stacje obsługi pojazdów samochodowych,
bazy transportowe, hurtownie, hotele, zajazdy, centra logistyczne. Tereny zlokalizowane są
w powiązaniu z głównym układem komunikacyjnym gminy. Na wskazanych terenach
dopuszcza się lokalizację inwestycji mogących znacząco oddziaływać na środowisko, z
wyłączeniem terenów położonych na terenie Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego wraz z
otuliną .
Na wskazanych terenach dopuszcza się wszelką działalność gospodarczą bez
ograniczeń, z wyłączeniem terenów położonych na terenie Nadbużańskiego Parku
Krajobrazowego wraz z otuliną oraz obiekty infrastruktury technicznej i komunikacji. Zakaz
lokalizacji zakładów o zwiększonym lub dużym ryzyku wystąpienia poważnych awarii.
Tereny zabudowy techniczno - produkcyjnej i składów – PS
Obejmują tereny nowoprojektowane pod lokalizację przemysłu, składów,
magazynów, baz technicznej obsługi oraz innych zakładów produkcyjnych. Dopuszcza się
wszelkiego rodzaju usługi oraz obiekty infrastruktury technicznej i komunikacji. Na
wskazanych terenach dopuszcza się lokalizację inwestycji mogących znacząco oddziaływać na
środowisko. Zakaz lokalizacji zakładów o zwiększonym lub dużym ryzyku wystąpienia
poważnych awarii.
Tereny zabudowy produkcyjnej - P
Obejmują tereny zabudowy produkcyjnej przeznaczonej pod ubojnię drobiu.
Dopuszcza się działalność gospodarczą związaną z przetwórstwem rolno-spożywczym oraz
infrastrukturę techniczną i komunikację. Na wskazanych terenach dopuszcza się lokalizację
inwestycji mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz lokalizację zakładów o
zwiększonym lub dużym ryzyku wystąpienia poważnych awarii na zasadach określonych w
przepisach odrębnych.
Tereny udokumentowanych złóż kopalin -PE
Obejmują tereny istniejących udokumentowanych złóż kopalin. Na wskazanych
terenach adaptuje się istniejące tereny górnicze, dopuszcza się możliwość wyznaczenia
nowych terenów górniczych w obrębie obszarów potencjalnych złóż surowców naturalnych
oznaczonych graficznie na rysunku Studium. Na przedmiotowych terenach wprowadza się
zakaz zabudowy z dopuszczeniem do realizacji obiektów kubaturowych, komunikacyjnych
oraz urządzeń pomocniczych bezpośrednio związanych z eksploatacją złoża.
Tereny zabudowy systemami fotowoltaicznymi - EV
Obejmują tereny odnawialnych źródeł energii wykorzystujących energię słońca. Na
przedmiotowych terenach dopuszcza się zabudowę związaną z realizacją zamierzenia, z
zachowaniem przepisów odrębnych, w tym w zakresie przedsięwzięć mogących znacząco
oddziaływać na środowisko.
Tereny istniejącej zabudowy znajdującej się w odległości mniejszej niż 100m od brzegów
rzek i innych zbiorników wodnych
Obejmują tereny istniejącej zabudowy położonej w miejscowości Ugoszcz wzdłuż
rzeki Ugoszcz i miejscowości Międzyleś wzdłuż rzeki Miedzanki na których obowiązuje zakaz
100
budowania nowych obiektów budowlanych w pasie szerokości 100m od linii brzegów rzek,
jezior i innych zbiorników wodnych, stosownie do § 3 ust. 7 Rozporządzenia Nr 3 Wojewody
Mazowieckiego z dnia 15 marca 2005r. w sprawie Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego
(Dz. Urz. Woj. Maz. Nr 66, poz. 1701).
TERENY ROLNE
Obejmują obszary rolniczej przestrzeni produkcyjnej, na którą składają się grunty
orne z przewagą gleb podlegających szczególnej ochronie oraz niewielkie enklawy użytków
zielonych (łąk i pastwisk) oraz sporadycznie występującej zabudowy zagrodowej. Zasady
zagospodarowania omówiono w kierunkach i zasadach kształtowania rolniczej przestrzeni
produkcyjnej.
Na wskazanych terenach dopuszcza się lokalizację zabudowy zagrodowej, inwestycje
związane ze specjalistyczną produkcją rolną, obiekty melioracyjne.
TERENY ZIELENI, LASÓW I WÓD
Obejmują tereny lasów, zalesień, parków, cmentarzy czynnych i wód
powierzchniowych. Na wymienionych terenach obowiązują zasady zagospodarowania
zgodne z przeznaczeniem oraz przepisami odrębnymi. Na terenie parków i cmentarzy
dopuszcza się obiekty kultu religijnego i małej architektury. Od terenów cmentarzy
wyznaczono granicę obszaru o ograniczonym sposobie użytkowania o szerokości 50m, w
której obowiązują zasady zagospodarowania zgodnie z § 3 ust. 1 Rozporządzenia Ministra
Gospodarki Komunalnej z dnia 25 sierpnia 1959r. w sprawie określenia, jakie tereny pod
względem sanitarnym są odpowiednie na cmentarze (Dz. U. Nr 52, poz. 315).
2. KIERUNKI I WSKAŹNIKI DOTYCZĄCE ZAGOSPODAROWANIA ORAZ UŻYTKOWANIA
TERENÓW, W TYM TERENY WYŁĄCZONE SPOD ZABUDOWY
Na obszarze gminy przewiduje się realizację zabudowy mieszanej: zagrodowej,
mieszkaniowej jednorodzinnej, zagrodowej rozproszonej, usługowej, produkcyjnej,
produkcyjno-usługowej, techniczno-produkcyjnej oraz obsługi gospodarki leśnej zgodnie z
rysunkiem Studium i charakterystyką zawartą we wcześniejszym rozdziale „kierunki zmian
w strukturze przestrzennej”.
Wskazane obszary zaleca się wyposażyć w infrastrukturę techniczną na warunkach
określonych przepisami odrębnymi.
Program wyposażenia terenów w infrastrukturę techniczną opierać się powinien
o zasady przedstawione w niniejszym Studium oraz zgodnie z programami branżowymi.
W zakresie kształtowania zagospodarowania terenów przewidzianych do
zainwestowania kubaturowego obowiązują następujące zasady:
– wyeksponowanie wartości architektury współczesnej oraz ciekawych rozwiązań
urbanistycznych, w szczególności dla terenów położonych w centrum miejscowości
gminnej Miedzna;
– forma architektoniczna budynków mieszkalnych, mieszkalno-usługowych, usługowych,
produkcyjnych i innych związanych z działalnością gospodarczą, powinna harmonijnie
wpisywać się w krajobraz poprzez kształtowanie jej w nawiązaniu do architektury
regionalnej, w szczególności w budownictwie mieszkaniowym oraz eksponować wartości
architektury współczesnej w zakresie konstrukcji obiektu, formy obiektu, materiałów
budowlanych i detali architektonicznych;
– dopuszczalne wysokości nowoprojektowanej zabudowy:
101
–
–
–
–
–
mieszkaniowej jednorodzinnej, mieszkaniowo - usługowej do 12m;
zagrodowej do 12m;
produkcyjnej, przemysłowej, usługowej – nie wyższe niż 15m (z wyjątkiem części
budynku, budowli lub urządzeń, które muszą być wyższe ze względu na
technologię produkcji lub ochronę środowiska);
obiekty sakralne – nie wyższe niż 40m,
obiekty usług publicznych – – nie wyższe niż 15m.
Wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenów określono w Studium
procentowo jako maksymalny wskaźnik zabudowy oraz minimalny wskaźnik powierzchni
biologicznie czynnej dla poszczególnych funkcji terenów przewidzianych pod
zainwestowanie.
Tabela 22. Wskaźniki dla poszczególnych terenów o danym przeznaczeniu
Maksymalny wskaźnik
zabudowy
Minimalny
wskaźnik powierzchni
biologicznie czynnej
RM/MN/U - tereny zabudowy zagrodowej,
mieszkaniowej jednorodzinnej i usługowej
30%
70%
U – tereny zabudowy usługowej
80%
20%
UKs - tereny zabudowy usług sakralnych
-
-
UP - tereny zabudowy usług publicznych
80%
10%
UT – tereny zabudowy usług turystyki
70%
30%
UKS - tereny obsługi komunikacji samochodowej
80%
20%
P/U – tereny zabudowy produkcyjno-usługowej
80%
20%
PS – tereny zabudowy techniczno-produkcyjnej
i składów
P - tereny zabudowy produkcyjnej
80%
80%
20%
PE - tereny udokumentowanych złóż kopalin
10%
5%
EV - tereny zabudowy systemami fotowoltaicznymi
90 %
10%
//////// - tereny istniejącej zabudowy znajdującej
się w odległości mniejszej niż 100m od
brzegów rzek i innych zbiorników wodnych
70%
30%
Przeznaczenie terenów
20%
Dopuszcza się wyznaczenie innych wskaźników, jeżeli wynika to ze szczegółowej analizy
terenu przy zachowaniu przepisów odrębnych.
Przyjmuje się, że terenami wyłączonymi spod zabudowy w Studium są:
- gleby organiczne;
- większe kompleksy leśne;
102
Terenem z ograniczeniem zabudowy kubaturowej, z dopuszczeniem realizacji infrastruktury
technicznej jest:
- korytarz ekologiczny;
wskazany na rysunku Studium – Kierunki .
3.OBSZARY ORAZ ZASADY OCHRONY ŚRODOWISKA I JEGO ZASOBÓW,
OCHRONY PRZYRODY, KRAJOBRAZU, W TYM KRAJOBRAZU KULTUROWEGO I
UZDROWISK
3.1 Zasady ochrony zasobów i walorów środowiska, przyrody i krajobrazu
3.1.1. Ochrona zasobów środowiska
Specyfika położenia terenu w obszarze funkcjonalnym kraju Zielone Płuca Polski (ZPP)
predysponują obszar gminy Miedzna do lokalizacji funkcji przyjaznych środowisku, w tym do
organizacji przestrzeni w taki sposób, by osiągnąć maksymalne ograniczenie ingerencji w
środowisko w tych obszarach, gdzie skupiają się funkcje przyrodnicze, ochronne i
klimatyczne.
W kształtowaniu przestrzeni gminy obowiązywać będzie zasada wzmocnienia
biologicznie słabych struktur przyrodniczych w tym:
 sukcesywne zwiększanie stanu lesistości gminy poprzez politykę preferowania zalesień
terenów mało przydatnych rolniczo (nieużytki oraz ok. część gleb klas V, VI i VIz),
zwłaszcza na obszarach wskazanych na rysunku Studium,
 ochrona kompleksów leśnych, bagiennych i nadwodnych oraz zadrzewień
śródłąkowych, śródpolnych, przydrożnych;
 ochrona, zabezpieczenie czystości środowiska (wód, powierzchni ziemi, gruntów)
i zwiększenie potencjału biologicznego dolin rzek Ugoszcz i Miedzanki, ze szczególnym
zwróceniem uwagi na najbardziej zagrożone odcinki tj. w sąsiedztwie terenów
zabudowanych.
3.1.2. Ochrona walorów krajobrazowych
Ochrona walorów krajobrazowych gminy powinna być realizowana poprzez:
 ograniczanie rozproszenia zabudowy na terenach otwartych, zwłaszcza przyleśnych
i nadwodnych,
 koncentrowanie zabudowy wzdłuż ciągów komunikacyjnych, przede wszystkim jako
kontynuacja zabudowy już istniejącej,
 ograniczenie form zabudowy mieszkaniowej do zabudowy niskiej, dającej większe
możliwości wkomponowania w krajobraz,
 ścisłe reglamentowanie terenów, na których możliwa będzie lokalizacja zabudowy
niemieszkaniowej, w tym zwłaszcza produkcyjno-usługowej,
 preferencję zabudowy agroturystycznej w strefach cennych krajobrazowo,
 wykluczenie terenów zabudowy na terenach nadwodnych (w dolinach).
103
3.1.3. Prawna ochrona przyrody

Nadbużański Park Krajobrazowy
Celem ochrony Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego jest:
- zachowanie swobodnie meandrującej nizinnej rzeki Bug i jego doliny z dużą ilością
starorzeczy i odnóg,
- zachowanie pozostałości dużych kompleksów leśnych, bogactwa szaty roślinnej
obejmującej liczną grupę chronionych i rzadkich gatunków roślin i zbiorowisk
roślinnych,
- zachowanie muraw psammofilnych i kserotermicznych oraz łęgów nadrzecznych;
- zachowanie swoistego charakteru zabudowy wiejskiej,
- zachowanie tradycyjnej funkcji wsi oraz rozwój rękodzielnictwa ludowego;
- zachowanie w niewielkim stopniu przekształconego krajobrazu rolniczego,
- zachowanie wysokich skarp erozyjnych wysoczyzn okalających rzeki Bug i Narew oraz
tarasu nadzalewowego z licznymi parabolicznymi wydmami.
W odniesieniu do Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego obowiązują następujące zakazy:
1) realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu
przepisów ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku
i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r. poz. 1235, z późn. zm.);
2) umyślnego zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia ich nor, legowisk, innych
schronień i miejsc rozrodu oraz tarlisk i złożonej ikry, z wyjątkiem amatorskiego połowu
ryb oraz wykonywania czynności w ramach racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej,
rybackiej i łowieckiej;
3) likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych, jeżeli nie
wynikają z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej lub zapewnienia bezpieczeństwa
ruchu drogowego lub wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub
naprawy urządzeń wodnych;
4) pozyskiwania dla celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w tym
kopalnych szczątków roślin i zwierząt, a także minerałów i bursztynu;
5) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac
związanych z zabezpieczeniem przeciwsztormowym, przeciwpowodziowym lub
przeciwosuwiskowym lub budową, odbudową, utrzymaniem, remontem lub naprawą
urządzeń wodnych;
6) dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody
lub racjonalnej gospodarce rolnej, leśnej, wodnej lub rybackiej;
7) budowania nowych obiektów budowlanych w pasie szerokości 100 m od linii brzegów
rzek, jezior i innych zbiorników wodnych, z wyjątkiem obiektów służących turystyce
wodnej, gospodarce wodnej lub rybackiej;
8) likwidowania, zasypywania i przekształcania zbiorników wodnych, starorzeczy oraz
obszarów wodno-błotnych;
9) wylewania gnojowicy, z wyjątkiem nawożenia własnych gruntów rolnych;
10) utrzymywania otwartych rowów ściekowych i zbiorników ściekowych;
11) organizowania rajdów motorowych i samochodowych;
12) używania łodzi motorowych i innego sprzętu motorowego na otwartych zbiornikach
wodnych.
104
Zakaz, o którym mowa w pkt 4 nie dotyczy wydobywania piasku i żwiru na
powierzchni nie przekraczającej 2ha przy przewidywanym rocznym wydobyciu nie
przekraczającym 20 000m3, a działalność będzie prowadzona bez użycia materiałów
wybuchowych - zgodnie z ustawą z dnia 9 czerwca 2011r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz.
U. z 2015 r. poz. 196 z późn. zm.).
Zakaz, o którym mowa w pkt. 7 nie dotyczy obowiązujących w dniu wejścia w życie
niniejszego rozporządzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.
Zakaz, o którym mowa w pkt 12 nie dotyczy szlaków żeglownych rzek Bug i Narew zgodnie z ustawą z dnia 21 grudnia 2000r. o żegludze śródlądowej (Dz.U. z 2013r., poz. 1458
z późn. zm.).
Pomniki przyrody i użytki ekologiczne
Celem ochrony pomników i użytków ekologicznych jest zachowanie wartości
przyrodniczych, krajobrazowych, naukowych, kulturowych i historycznych poprzez ich
ochronę w granicach lokalizacji.
Ochrona drzew w granicach lokalizacji obejmuje zasięg korony i systemu
korzeniowego nie mniejszy niż w promieniu 15 metrów od zewnętrznej krawędzi pnia
drzewa.
W stosunku do pomników, w ramach czynnej ochrony, ustala się możliwość:
1) dokonywania zabiegów pielęgnacyjno - zabezpieczających zgodnych z ogólnie przyjętymi
zasadami chirurgii drzew w stosunku do tworów przyrody żywej;
2) dokonywania zabiegów ochronnych w celu przywrócenia naturalnego stanu w stosunku
do tworów przyrody nieożywionej.

W stosunku do pomników i użytków ekologicznych obowiązują następujące zakazy:
1) niszczenia, uszkadzania lub przekształcania obiektu lub obszaru;
2) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac
związanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym albo budową, odbudową,
utrzymywaniem, remontem lub naprawą urządzeń wodnych;
3) uszkadzania i zanieczyszczania gleby;
4) dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody
albo racjonalnej gospodarce rolnej, leśnej, wodnej lub rybackiej;
5) likwidowania, zasypywania i przekształcania naturalnych zbiorników wodnych,
starorzeczy oraz obszarów wodno - błotnych;
6) wylewania gnojowicy, z wyjątkiem nawożenia użytkowanych gruntów rolnych;
7) zmiany sposobu użytkowania ziemi;
8) wydobywania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w tym
kopalnych szczątków roślin i zwierząt, a także minerałów i bursztynu;
9) umyślnego zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia nor, legowisk zwierzęcych
oraz tarlisk i złożonej ikry, z wyjątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wykonywania
czynności związanych z racjonalną gospodarką rolną, leśną, rybacką i łowiecką;
10) zbioru, niszczenia, uszkadzania roślin i grzybów na obszarach użytków ekologicznych,
utworzonych w celu ochrony stanowisk, siedlisk lub ostoi roślin i grzybów chronionych;
11) umieszczania tablic reklamowych.
105
3.2. Zasady ochrony środowiskowych warunków jakości życia
3.2.1. Ochrona gleb i powierzchni ziemi
W zakresie ochrony gleb i powierzchni ziemi przewiduje się:
- ograniczać nierolnicze i nieleśne przeznaczenie gruntów,
- zapobiegać procesom degradacji i dewastacji gruntów rolnych i leśnych oraz szkodom w
produkcji rolniczej i leśnej,
- przywracać leśny charakter gruntom, które go utraciły,
- poprawić wartość użytkową gruntów oraz zapobiegać obniżaniu ich produkcyjności,
- zachować torfowiska i oczka wodne jako zbiorniki naturalne.
- wprowadzić zadrzewień i zakrzewień gruntów niskoprodukcyjnych, tj. gruntów rolnych V i
VI klasy bonitacji, zakładanie trwałych użytków zielonych, które wpływałyby także na
zmniejszenie erozji wiatrowej tworząc naturalne wiatrochrony,
- rekultywację i zagospodarowanie gruntów po wyrobiskach (oczyszczanie, odbudowa
właściwych stosunków wodnych, włączenie do zagospodarowania przyrodniczego:
zalesianie, zakrzewianie, zadarnianie, uprawy),
3.2.2. Ochrona surowców mineralnych
Ochrona zasobów kopalin obejmuje głównie ograniczenie ich wydobycia do wielkości
gospodarczo uzasadnionych przy maksymalnej ochronie walorów krajobrazowych.
Jako że większość eksploatowanych surowców wprowadza nieodwracalne zmiany w
naturalnym krajobrazie, eksploatacja złóż udokumentowanych na terenach o wysokich
walorach przyrodniczych nie powinna być prowadzona. W obrębie gminy dotyczy to więc:
Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego, użytków ekologicznych oraz cennych kompleksów
leśnych.
3.2.3. Ochrona wód powierzchniowych
Podstawowym kierunkiem działań w zakresie ochrony wód powierzchniowych jest:
- budowa sieci kanalizacyjnej wraz z oczyszczalnią,
- ograniczenie spływu zanieczyszczonych wód do rzek i stawów, w szczególności z pól i dróg
między innymi poprzez obudowę biologiczną cieków,
- systematyczna kontrola jakości wód powierzchniowych,
- modernizacja, renowacja i utrzymanie w dobrym stanie rowów melioracyjnych,
- zagospodarowanie i utrzymanie w czystości brzegów rzek i stawów.
3.2.4. Ochrona wód podziemnych
Przedmiotem szczególnej ochrony powinna być czystość czwartorzędowych wód
podziemnych, stan których jest obecnie nie w pełni zadowalający. Wody podziemne powinny
być wykorzystywane przede wszystkim dla zaopatrzenia ludności w wodę do picia a ponadto
do produkcji żywności i środków farmaceutycznych. Wykorzystywanie wód podziemnych do
innych celów powinno być ograniczane i eliminowane. Konieczne jest też monitorowanie
stanu ilościowego i jakościowego głównych zbiorników wód podziemnych.
W studium ochrona tego zbiornika realizowana poprzez wyeliminowanie na terenie
gminy możliwości lokalizowania obiektów potencjalnie niebezpiecznych dla czystości wód
tego zbiornika. Ponadto, ochrona wód podziemnych realizowana będzie poprzez budowę
kanalizacji sanitarnej, a także poprzez zwiększenie liczby przydomowych oczyszczalni ścieków
w miejsce szamb.
106
3.2.5. Ochrona powietrza atmosferycznego
W zakresie ochrony dobrej jakości powietrza atmosferycznego przewiduje się:
- ograniczenie możliwości lokalizacji obiektów, których działalność powoduje emisję
zanieczyszczeń z procesów technologicznych,
- preferencję tzw. ekologicznych źródeł i nośników energii m.in. poprzez eliminację paliw
węglowych oraz zapewnienie odpowiedniego do zapotrzebowania zaopatrzenia w energię
elektryczną i gaz,
- modernizacja lub wymiana istniejących źródeł ciepła opalanych paliwem stałym na
nowoczesne źródła, wykorzystujące paliwo gazowe, ciekłe bądź biomasę, zastosowanie
kolektorów słonecznych i pomp ciepła, a także instalacji fotowoltaicznych,
- instalacja kolektorów słonecznych w przyszłości na terenie gminy oraz na budynkach
użyteczności publicznej,
- zakaz dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą przekraczania dopuszczalnych
norm emisyjnych ustalonych na podstawie przepisów szczególnych.
3.2.6. Ochrona przed hałasem
Ograniczenie istniejącego hałasu polega w głównej mierze na wyciszeniu jego źródeł,
a więc np. na modernizacji technologii w przemyśle celem zmniejszenia hałaśliwości
wytwarzanych wyrobów. Dopiero w przypadkach trudności technicznych w wyciszaniu
źródeł hałasu należy podejmować prace ograniczające rozprzestrzenianie się
ponadnormatywnych dźwięków. W takiej sytuacji wykonuje się osłony i ekrany akustyczne
(w tym ekrany wykorzystujące zieleń wysoką i niską) lub dokonuje się zmian konstrukcyjnych
w obiektach pozostających w strefie oddziaływania źródeł hałasu.
Ponadto, dynamiczny rozwój ruchu kołowego stwarza konieczność modernizacji
istniejącej sieci drogowej poprzez przebudowę nawierzchni dróg, wzmocnienie konstrukcji,
korektę łuków itp. Pożądany kierunek działań stanowi również sukcesywne ograniczanie
ruchu samochodów ciężarowych w obszarze zwartej zabudowy.
Istotnym zadaniem jest prowadzenie monitoringu hałasu. Pojedyncze przejawy
hałasu przemysłowego należy kontrolować w oparciu o przepisy odrębne.
3.2.7. Elektromagnetyczne promieniowanie niejonizujące
Na poziomie gminy, w celu zapewnienia skutecznej ochrony ludności przed
działaniem promieniowania elektromagnetycznego, w ramach polityki długofalowej, należy
podejmować działania prewencyjne wykorzystując przede wszystkim metody planistyczne.
Do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego należy wprowadzać zapisy
dotyczące ochrony przed promieniowaniem niejonizującym, w szczególności obszarów
ograniczonego użytkowania wokół urządzeń je emitujących, wszędzie tam gdzie
zarejestrowane zostanie przekroczenie dopuszczalnych poziomów promieniowania.
3.2.8. Nadzwyczajne zagrożenia środowiska
W celu zapewnienia skutecznej ochrony ludności i środowiska przed nadzwyczajnymi
zagrożeniami, należy prowadzić następujące działania:
- sporządzenie uproszczonego planu urządzenia lasu wraz z częścią dotyczącą ochrony
przeciwpożarowej,
- propagowanie zasad przeciwdziałania zagrożeniu pożarowemu,
107
- uporządkowanie leśnych dróg przeciwpożarowych (szczególnie w obrębie lasów
niepaństwowych),
- uzupełnienie oznakowania terenów leśnych (wjazdy do lasu, parkingi leśne) tablicami
informacyjno- ostrzegawczymi dotyczącymi bezpieczeństwa pożarowego, numerów dróg.
3.2.9. Zasady w zakresie ochrony uzdrowisk
Na terenie gminy Miedzna nie występują obszary uzdrowiskowe.
4. KIERUNKI I ZASADY KSZTAŁTOWANIA ROLNICZEJ I LEŚNEJ PRZESTRZENI
PRODUKCYJNEJ
4.1. Leśna przestrzeń produkcyjna
Na terenach lasów obowiązują zasady gospodarki i ochrony wynikające z planów
urządzeniowych lasów oraz z przepisów odrębnych. Na terenie lasów poza ochronnymi
dopuszczalna jest lokalizacja inwestycji celu publicznego oraz obiektów służących
gospodarce leśnej.
4.1.1.Zalesienia
W Studium wskazuje się rejony, w których należy preferować zalesienia na słabych
gruntach rolniczych. Rejony zostały wskazane graficznie na rysunku Studium. Ich granice
określono, opierając się przede wszystkim na analizie obecnego rozmieszczenia powierzchni
leśnych. Kierowano się zasadą wypełniania luk w obecnych zalesieniach i wyrównywania rozszerzania kompleksów leśnych w rejonach, gdzie są szczególnie rozdrobnione lub
zawężone.
Zalesienia, perspektywicznie wzbogacające zasoby i walory środowiska, realizowane
we wskazanych w Studium rejonach, mogłyby docelowo wzmocnić tereny aktywne
przyrodniczo, w tym zwiększyć potencjał przyrodniczy stref przyleśnych. Studium dopuszcza
zalesienia poza terenami wskazanymi graficznie na rysunku, na podstawie przepisów
odrębnych, za wyjątkiem gruntów położonych w korytarzach ekologicznych.
4.1.2. Ochrona terenów leśnych, w tym lasów ochronnych
Nierównomierna lesistość gminy wymaga szczególnej ochrony terenów leśnych.
Dotyczy to zarówno dużych, zwartych kompleksów, jak i małych, izolowanych lasów
rozproszonych wśród terenów rolnych. W gminie Miedzna małe lasy śródłąkowe i śródpolne
są szczególnie istotne dla kształtowania warunków ekologicznych, w tym dla świata
zwierzęcego.
Konieczność ochrony rozproszonych małych terenów leśnych wynika ze stosunkowo
małego udziału, jaki - poza zwartymi kompleksami leśnymi - mają w powierzchni gminy
powierzchnie czynne biologicznie, trwale pokryte roślinnością. Udział takich terenów
w ogólnym bilansie powierzchni ma decydujący wpływ na jakość środowiska, przyczyniając
się do kształtowania korzystnego bilansu wodnego (retencja) i oddziałując warunki
aerosanitarne.
L
asy śródpolne podnoszą jakość przestrzeni rolniczej. Ochrona istniejących lasów
obejmować powinna zarówno działania bierne jak i czynne. Jest to szczególnie istotne w
przypadku małych, izolowanych zespołów lub zespołów o funkcjach szczególnych (np. w
dolinach rzek).
108
Działania czynne powinny polegać na egzekwowaniu obowiązków ciążących na
właścicielach lasów. Obowiązki te określa przepisy odrębne, a dotyczą one w szczególności
odpowiedniej pielęgnacji drzewostanów.
Szczególnej ochronie podlegają lasy ochronne. Na terenie lasów ochronnych obowiązuje
nakaz prowadzenia w nich gospodarki leśnej w sposób zapewniający ciągłe spełnianie przez
nie celów, dla których zostały wydzielone a przede wszystkim przestrzeganie zasad
gospodarowania zawartych w przepisach odrębnych tj. w Rozporządzeniu Ministra Ochrony
Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 25 sierpnia 1992r. w sprawie
szczegółowych zasad i trybu uznawania lasów za ochronne oraz szczegółowych zasad
prowadzenia w nich gospodarki leśnej, a w szczególności:
– zakaz pełnego lub sezonowego pozyskiwania drewna;
– zakaz melioracji odwadniających;
– nakaz zmiany sposobu użytkowania zrębowego na przerębowy;
– nakaz wykonywania określonych zabiegów w zakresie zagospodarowania i ochrony lasów.
4.2. Rolnicza przestrzeń produkcyjna
Z przeprowadzonej diagnozy wynika, że rolnicza przestrzeń produkcyjna w gminie
Miedzna, mimo nie najlepszej jakości gleb, wykorzystywana jest dość efektywnie. Zwracają
uwagę zwłaszcza wysoka obsada bydła w produkcji zwierzęcej, a w produkcji roślinnej dość
wysoka produkcja towarowa warzyw, głównie na rynek warszawski. Grunty niskiej jakości na
ogół nie są użytkowane.
Uwzględniając ten stan, w kształtowaniu rolniczej przestrzeni produkcyjnej w Studium
kierowano się następującymi zasadami:
- wskazane na rysunku studium tereny nowej zabudowy, uszczuplające areał użytków
rolnych, starano się lokalizować w enklawach i w sąsiedztwie istniejącej zabudowy,
na gruntach nadających się pod zabudowę, posiadających odpowiednie uzbrojenie
lub łatwość jego wykonania, o relatywnie najniższej przydatności do produkcji rolnej,
- tereny o najniższej przydatności do produkcji rolnej wskazano pod zalesienia kierując
się ponadto innymi zasadami, zwłaszcza dążeniem do wyrównywania granicy polnoleśnej,
- w celu poprawy struktury agrarnej konieczne jest wdrażanie procesu scaleń i
wymiany gruntów.
Ponadto na terenach rolniczych dopuszcza się:
- modernizację, przebudowę i rozbudowę istniejących siedlisk zagrodowych,
- budowę siedliska zagrodowego zgodnie z przepisami odrębnymi w tej mierze,
- lokalizację sieci i urządzeń infrastruktury technicznej,
- pobór kruszywa na zasadach określonych w przepisach odrębnych,
- budowę dróg lokalnych i dojazdowych niezbędnych do funkcjonowania tych terenów
oraz poszerzanie istniejących dróg,
- przeznaczenie gruntów rolnych pod zalesienie na wniosek właściciela, jeśli spełniają
one warunki określone w przepisach odrębnych.
Na terenach rolnych obowiązuje:
- zachowanie istniejących urządzeń melioracyjnych w obrębie miejscowości: Miedzna,
Międzyleś, Orzeszówka, Poszewka, Rostki, Tchórzowa, Ugoszcz, Warchoły, Wola
Orzeszowska, Wrotnów, Wrzoski, Zuzułka, Żeleźniki oraz lokalizacji istniejących
urządzeń melioracyjnych poza tymi terenami dla umożliwienia bezkolizyjnego
odprowadzenia nadmiaru wód z użytków rolnych;
109
-
-
zmiany użytkowania zmeliorowanych terenów rolnych powinny uwzględniać
dostosowanie istniejących urządzeń melioracji wodnych szczegółowych do nowych
funkcji, tym samym będą wymagać przebudowy, likwidacji w celu polepszenia
zdolności produkcyjnej użytków rolnych oraz ułatwienia uprawy gruntów;
ochrona terenów zadrzewień śródpolnych, ols nad ciekami wodnymi, zespołów
roślinności wodnej i torfowisk. Zabrania się ich niszczenia, uszczuplania i osłabiania
odporności siedliskowej. Działania mogące zmienić stosunki wodne wymagają
uzyskania pozwoleń wodno-prawnych.
5. OBSZARY I ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW
ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ
5.1. Obszary objęte ochroną wojewódzkiego konserwatora zabytków
Obiekty wraz z otoczeniem wpisane do rejestru zabytków wojewódzkiego
konserwatora zabytków na terenie gminy Miedzna:
1. Kościół par. pw. Zwiastowania NMP, w Miedznie, mur., 1887-1893, arch. Józef Pius
Dziekoński, Nr rejestru zabytków A - 365 z dnia 28.12.1984 r.
2. Kaplica Objawień w Miedznie, mur., XVIII/XIX w, Nr rejestru zabytków A -1051 z dnia
0902.2011 r.
3. Urząd Gminy w Miedznie, mur., 1925 – 1926 r., Nr rejestru zabytków A – 894, z dnia
07.12.2009 r.
4. Zajazd, w Miedznie, mur., 2 poł. XVIII w., przebud. XIX i XX w., Nr rejestru zabytków A
- 141/626 z dnia 4.04.1962 r.
5. Pozostałości dworu obronnego, w Miedznie, mur., k. XVI lub 1 poł. XVII w., rozebrany
ok. poł. XIX w., Nr rejestru zabytków A - 140/625 z dnia 4.04.1962 r.
6. Osada kultury łużyckiej IV okresu brązu oraz z okresu średniowiecza w Miedznie, nr
rejestru zabytków A- 986 z dnia 10.01.1973 r.
7. Kościół par. pw. św. Antoniego, w Ugoszczy mur., 1923 – 1930 r., arch. Wacław
Piasecki, Nr rejestru zabytków A – 830 z dnia 12.12.2008 r.
Wszelkie prace inwestycyjne podejmowane przy wymienionych obiektach należy
prowadzić w oparciu o przepisy odrębne.
5.2. Obiekty znajdujące się w ewidencji wojewódzkiego konserwatora zabytków
Na obszarze gminy Miedzna 48 obiektów reprezentujących: układy przestrzenne
miejscowości, architekturę sakralną i świecką, cmentarze, zabytki techniki, kapliczki, figury i
krzyże przydrożne, a także 90 stanowisk archeologicznych, posiadających wartości
kulturowe, zostało ujętych w ewidencji zabytków.
Wykaz obiektów znajdujących się w ewidencji zabytków załączony jest do części
uwarunkowania.
Wszelkie prace inwestycyjne podejmowane przy wymienionych obiektach należy
prowadzić w oparciu o przepisy odrębne.
110
5.3. Obiekty i obszary proponowane do objęcia ochroną wojewódzkiego konserwatora
zabytków
Postuluje się wpisanie do rejestru zabytków następujących obiektów:
1. Dwór w Miedznie, drewn., 2 poł. XIX w.
2. Pozostałości Parku Dworskiego w Miedznie, 2 poł. XIX w.
5.4. Strefowanie krajobrazu kulturowego, ustalenia w poszczególnych strefach oraz zasady
ochrony
W zakresie ochrony wartości kulturowych terenu gminy Miedzna objętego
opracowaniem, ustalono historyczne rozplanowanie przestrzenne, historyczną strukturę
funkcjonalną, wartościowe obiekty kubaturowe oraz wartości ekspozycyjno-krajobrazowe.
Wnioski wypływające ze stanu wartości kulturowych terenu objętego opracowaniem,
umożliwiły określenie stref ochrony konserwatorskiej.
Strefy te grupują obszary i zespoły o podobnej wartości kulturowej, przyrodniczej i
krajobrazowej. Wyznaczenie w ich zasięgu chronionych pojedynczych obiektów, umożliwia
ponadto ich ochronę niezależnie od charakteru strefy w jakiej się znajdują.
Na obszarze gminy Miedzna, proponuje się wyznaczyć następujące strefy ochrony
konserwatorskiej, w których określa się zasady ochrony krajobrazu:
Strefa "A"- pełnej ochrony historycznej struktury przestrzennej, obejmuje:
- Kościół parafialny wraz z terenem go otaczającym w Miedznie,
- Kaplicę Objawień wraz z otoczeniem nad rzeczką Miedzanką w Miedznie,
- Urząd Gminy w Miedznie,
- zajazd w Miedznie
- Kościół parafialny wraz z terenem go otaczającym w Ugoszczy.
Strefa "A" obejmuje obszar, na którym elementy historycznego układu
przestrzennego miejscowości lub jego części, tzn. rozplanowanie, zabudowa oraz związany z
nim integralnie teren i krajobraz zachowały się w tak wysokim stopniu, że znajdujący się na
nim zespół, wyróżnia się w całości układu przestrzennego współczesnej miejscowości swoimi
cechami przestrzennymi, a w szczególności tym, że dominują w nim elementy historycznej
kompozycji przestrzennej, obrazujące czytelnie historyczne pochodzenie zespołu oraz
reprezentacyjne lub typowe dla pewnego okresu w rozwoju architektury i urbanistyki pod
względem rozplanowania, zabudowy oraz układu terenu i krajobrazu. Z reguły dotyczy to
obiektów wpisanych do rejestru zabytków.
W granicach strefy A ustala się:
- zachowanie zasadniczych elementów historycznego rozplanowania terenów,
- dopuszcza się roboty budowlane z wymogiem dostosowania do historycznej kompozycji
urbanistycznej w zakresie sytuacji, skali, bryły, formy, podziałów architektonicznych,
proporcji powierzchni muru i otworów, materiału oraz nawiązaniem form współczesnych do
lokalnej tradycji architektonicznej,
- zakaz wprowadzania nowych zadrzewień,
- zakaz umieszczania szyldów i reklam na ogrodzeniach oraz na drzewach i w obrębie ich
koron,
-zakazuje się umieszczania reklam i banerów wielkoformatowych,
- zakazuje się montowania urządzeń technicznych, jak: maszty telekomunikacyjne,
transformatory, itp.
111
Strefa "B" - ochrony zachowanych elementów zabytkowych, obejmuje:
- układ przestrzenny miejscowości Miedzna,
- układ przestrzenny miejscowości Międzyleś,
- układ przestrzenny miejscowości Poszewka,
- układ przestrzenny miejscowości Wrzoski,
- cmentarz parafialny w Miedznie,
- cmentarz parafialny w Ugoszczy,
- teren zespołu dworsko-parkowego we Wrotnowie.
Strefa "B" obejmuje najczęściej te tereny historycznego układu przestrzennego, które
znajdowały się poza danym ośrodkiem założenia, tj. tereny dawnych przedmieść lub obrzeży
miasta, obszary początkowo rolnicze, następnie poddawane parcelacji, których zabudowa
nie reprezentując wysokiej wartości zabytkowej i plastycznej oraz nie figurując w większości
w rejestrach konserwatorskich, stanowi wartość kulturową w skali lokalnej.
Strefą "B" obejmuje się też niezbędną podbudowę przestrzenną dla zabytkowego
obiektu dominującego a także tereny historycznego układu przestrzennego gdzie zostały
zatarte elementy dawnego założenia, rozebrane lub przebudowana historyczne budowle
kubaturowe, zlikwidowane cieki wodne czy zespoły starodrzewu.
W strefie tej ustala się:
- wymaga się zachowania zasadniczych elementów historycznego rozplanowania, tj.
utrzymania istniejącej sieci dróg, alei, szpalerów osi widokowych i kompozycyjnych, cieków
i akwenów wodnych,
- zakazuje się wznoszenia nowych obiektów kubaturowych, poza terenami zabudowy
wyznaczonej w Studium,
- zakazuje się umieszczania reklam i banerów wielkoformatowych.
Strefa "K" - ochrony krajobrazu, obejmuje:
- teren przy cmentarzu parafialnym w Miedznie,
- teren przy kościele parafialnym w Ugoszczy,
- teren przy zespole dworsko-parkowym we Wrotnowie.
Strefa "K" obejmuje tereny krajobrazu integralnie związane z zespołem zabytkowym,
znajdujące się w jego otoczeniu. Granice strefy "K" wyznacza się obejmując nimi
obszary jednorodne pod względem rodzaju pokrycia terenu lub rodzaju związków
widokowych w zespole zabytkowym.
Strefa "K" została wprowadzona jako uzupełnienie stref ochrony konserwatorskiej
"A" i "B" w charakterze otuliny.
W strefie tej ustala się:
- zachowanie istniejącego wartościowego drzewostanu,
- utrzymanie istniejącego użytkowania,
- nie wprowadzanie zwartych nasadzeń wysoką roślinnością,
- nie lokalizowanie nowych obiektów kubaturowych, poza terenami zabudowy
wyznaczonej w Studium,
- zakazuje się umieszczania reklam i banerów wielkoformatowych,
transformatory, itp..
112
Strefa "E" - ochrony ekspozycji zespołu zabytkowego, obejmuje:
- widok na kościół parafialny w Miedznie z drogi Węgrów - Miedzna
w kierunku północnym,
- widok na kościół parafialny w Miedznie z drogi Sokołów Podlaski Miedzna w kierunku północno-zachodnim,
- widok na kościół parafialny w Miedznie z drogi Wrotnów - Miedzna
w kierunku południowo-wschodnim.
Strefa "E" jest strefą ochrony ekspozycji, która obejmuje obszar stanowiący
zabezpieczenie właściwego eksponowania zespołów lub obiektów zabytkowych.
Wyznaczenie granic strefy "E" jest zależne od wielkości i bogactwa sylwety zespołu
zabytkowego, od rozłożenia akcentów dominujących, wreszcie od ukształtowania terenu, na
którym położony jest zespół zabytkowy oraz tereny otaczające.
W strefie tej:
- wprowadza się zakaz zwartych nasadzeń wysoką roślinnością,
- dopuszcza się realizację zabudowy wyłącznie niskiej.
- zakazuje się umieszczania reklam i banerów wielkoformatowych,
transformatory, itp.
Strefa "W" - ochrony zachowanych reliktów archeologicznych, obejmuje:
1. Ruiny zamku obronnego z okresu nowożytnego w Miedznie, nr rejestru zabytków 140/625
z 04. 04. 1962 r.
2. Osadę kultury łużyckiej IV okresu brązu oraz z okresu średniowiecza w Miedznie, nr
rejestru zabytków 986 z dnia 10.01.1973 r.
Stanowiska wpisane do rejestru zabytków oraz tereny o rozpoznanej zawartości
reliktów archeologicznych, podlegają ochronie konserwatorskiej poprzez objęcie ich strefą
ochrony reliktów archeologicznych - "W".
Na obszarze strefy "W", wprowadza się zakaz wszelkiej działalności budowlanej, nie
związanej bezpośrednio z rewaloryzacją tych terenów. Dopuszczalne są działania
ograniczone, polegające na zabezpieczeniu i konserwacji zachowanych fragmentów
zabytkowych, ich ekspozycji w terenie, względnie zaznaczeniu ich śladów. Działalność ta
może być uruchomiona dopiero po przeprowadzeniu szczegółowych badań
archeologicznych. Obszar objęty strefą "W" może być pozostawiony jako teren otwarty
pełniący funkcje muzealne.
Wszelkie działania inwestycyjne w strefie „W” należy prowadzić w oparciu o przepisy
odrębne.
Strefa "OW" - obserwacji archeologicznych rozpoznanych stanowisk, obejmuje:
Tabela 23. Strefy i numery stanowisk na obszarze AZP
Numer
strefy
1.
2.
3.
Numer stanowiska na obszarze AZP
50-76/5
50-76/10
50-76/3 i 50-76/4 i 50-76/7
113
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
50-76/ 6 i 50-76/8 i 50-76/9
50-76/11
50-76/12
50-76/13
50-76/15 i 50-76/16
50-76/14 i 50-76/17
51-75/25
51-75/24
51-75/22
51-75/23
51-75/21
51-76/27
51-76/25
51-76/26
51-76/7
51-76/8
51-76/6
51-76/17
51-76/16
51-76/15
51-76/9
51-76/10
51-76/23
51-76/20 i 51-76/21
51-76/18
51-76/22
51-76/24
51-76/14
51-76/19
51-76/28
51-76/12
51-76/11
51-76/13
51-76/4 i 51-76/5
51-76/1 i 51-76/2 i 51-76/3
51-77/3
51-77/2
51-77/1
52-76/27
52-76/26
52-76/23
52-76/13 i 52-76/14 i 52-76/19 i 52-76/31
52-76/28
52-76/12 i 52-76/18
52-76/29
52-76/21
52-76/10 i 52-76/11
114
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
52-76/17
52-76/8
52-76/16
52-76/22
52-76/20
52-76/4
52-76/3
52-76/2
52-77/1 i 52-77/2 i 52-77/3 i 52-77/6
52-77/4
52-77/5
52-77/9 i 52-77/10 i 52-77/11
52-77/8
52-77/7
52-77/12
Strefa „OW” obejmuje obszary płaskich stanowisk archeologicznych, które nie zostały
umieszczone w rejestrze zabytków, a znajdują się w ewidencji zabytków. Na obszarze strefy
"OW", wszelka działalność inwestycyjna, a w szczególności ta, która łączy się z naruszeniem
ziemi na głębokość 30 cm, musi być dokonywana po uprzednim uzgodnieniu z Wojewódzkim
Konserwatorem Zabytków, pod nadzorem archeologiczno-konserwatorskim.
W przypadku stwierdzenia reliktów archeologicznych, wszelkie prace winny być
przerwane, a teren udostępniony do ratowniczych badań archeologicznych,
przeprowadzonych w trybie pilnym dla szybkiego udostępnienia terenu pod inwestycję. Ich
wyniki powinny decydować o możliwości kontynuowania prac, ewentualnie o ich
zaniechaniu i zmianie przeznaczenia gruntów. Na obszarach strefy "OW" należy zatem unikać
lokalizowania inwestycji wielkokubaturowych i wymagających szczególnych warunków
posadowienia, (np. palowanie, odwierty). Zakazuje się zalesiania obszarów stanowisk
archeologicznych oraz usuwania karpin w ich granicach.
Wojewódzki Konserwator Zabytków może nie udzielić zgody na lokalizację inwestycji
na obszarze zabytkowym, jeżeli przemawiają za tym postanowieniem ważne względy
merytoryczne (ochrona, zachowanie unikatowych wartości naukowych zabytków dla
przyszłych badań). W uzasadnionych przypadkach WKZ może zrezygnować z wymogu
nadzoru konserwatorskiego m.in. w przypadku gdy mamy do czynienia z drobną inwestycją,
np. przyłącze kabla.
Wszelkie działania inwestycyjne w strefie „OW” należy prowadzić w oparciu o
przepisy odrębne.
6. KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMÓW KOMUNIKACJI
Głównym zadaniem niniejszego opracowania jest określenie kierunków systemu
transportowego dla gminy w zmieniających się warunkach ekonomicznych, gospodarczych
i prawnych w celu efektywności jego działania.
Zrealizowanie tego celu będzie uzależnione od:
- zapewnienia drogowych powiązań zewnętrznych z układem dróg krajowych, wojewódzkich,
najbliższymi miastami (Węgrowem, Sokołowem Podlaskim, Kałuszynem, Mińskiem
115
Mazowieckim), z sąsiednimi gminami, a w perspektywie z ośrodkiem wojewódzkim
w Warszawie,
- zapewnienia obsługi komunikacyjnej zagospodarowania przestrzennego w układzie
wewnętrznym gminy drogami o odpowiednim standardzie (nawierzchnia twarda ulepszona),
- rozwoju sieci zewnętrznych powiązań autobusowych gminy,
- poprawy sytuacji w dziedzinie obsługi technicznej pojazdów.
Podstawowym warunkiem dla rozwoju przestrzennego gminy jest wyposażenie dróg
powiatowych i gminnych w nawierzchnię twardą ulepszoną o odpowiedniej szerokości i
nośności oraz pozostałych parametrach technicznych odpowiadających przypisanej im klasie.
6.1. Układ drogowy
Podstawowy układ drogowy gminy Miedzna tworzyć będą:
- drogi powiatowe,
- drogi gminne.
Drogi powiatowe oznaczone na rysunku Studium symbolem KDP będą stanowiły drogi
wymienione w części I „Uwarunkowania Komunikacyjne” rozdz.10.
Drogi powiatowe będą pełniły zasadniczą rolę w powiązaniach zewnętrznych i
wewnętrznych gminy.
Drogi gminne oznaczone na rysunku Studium symbolem KDG stanowią układ
uzupełniający w stosunku do układu podstawowego, który łączy wsie gminy między sobą i w
powiązaniu z układem powiatowym stwarza możliwość dojazdu do wsi gminnej mieszkańcom
mniejszych miejscowości. Szczególne znaczenie w układzie dróg gminnych będą miały drogi
wymienione w części I „Uwarunkowania Komunikacyjne”. Pozostałe drogi gminne dopuszcza
się jako drogi wewnętrzne, oznaczone na rysunku studium.
Przy opracowywaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego należy
uwzględnić następujące zalecenia:
- określić linie rozgraniczające dla poszczególnych ciągów drogowych przyjmując dla dróg
powiatowych min. 20m, gminnych min. 10 m z możliwością dopuszczenia mniejszej szerokości
po przeprowadzonej analizie stanu faktycznego i prawnego terenu,
- wprowadzić do wykazu dróg gminnych drogi (nie objęte obowiązującym zakazem) obsługujące
zabudowę na terenach wsi oraz tereny rolnicze,
- obiekty budowlane przy drogach powinny być sytuowane zgodnie z przepisami szczególnymi.
6.2. Komunikacja zbiorowa
Gmina obsługiwana będzie głównie przez komunikację autobusową PKS oraz prywatnych
przewoźników, która będzie realizować:
- powiązania wewnątrzwojewódzkie
- powiązania z ośrodkiem powiatowym
- powiązania międzygminne i wewnątrzgminne
Generalną zasadą funkcjonowania komunikacji będzie prowadzenie wszystkich linii przez
miejscowość będącą ośrodkiem gminnym, co umożliwi połączenie obsługiwanych obszarów
z siedzibą władz gminnych, szkołą gimnazjalną itp. (odległość do przystanków autobusowych nie
większa niż 1 km). Ostateczne kierunki rozwoju linii autobusowych można będzie ustalić w
okresie późniejszym uwzględniając rzeczywiste kierunki rozwojowe powiatu i sąsiednich gmin
oraz poprawy stanu dróg.
116
6.3. Transport
Gmina z uwagi na brak dostępności do kolei, korzystać będzie wyłącznie z transportu
samochodowego. Należy wspierać inicjatywy gospodarcze i promować rozwój usług
transportowych.
Na terenie gminy Miedzna na wniosek zostało uwzględnione lądowisko na potrzeby
własne inwestora dla szybowców i helikopterów oznaczony graficznie na rysunku Studium
symbolem IS.
6.4. Zaplecze techniczne motoryzacji
Należy dążyć do rozwoju niewielkich obiektów obsługi technicznej pojazdów, które w
sumie byłyby zdolne do kompleksowej obsługi.
6.5. System ścieżek rowerowych
W celu zwiększenia atrakcyjności pod względem turystycznym gminy Miedzna należy
przewidzieć prowadzenie ścieżek rowerowych nie tylko wzdłuż dróg powiatowych, ale
również wzdłuż ważniejszych dróg gminnych (w nawiązaniu do terenów atrakcyjnych
turystycznie powiązanych z systemem ścieżek rowerowych w Nadbużańskim Parku
Krajobrazowym).
6.6. Parkowanie pojazdów
Potrzeby parkingowe powinny być zabezpieczone na terenie lokalizacji własnej
inwestora (działki budowlanej). Minimalna ilość miejsc parkingowych powinna być obliczona
wg wskaźników w zależności od proponowanego zagospodarowania. Zalecane jest, aby
w sporządzonych planach miejscowych i ich zmianach, określić minimalne wskaźniki
parkingowe dla obiektów nowo wznoszonych i rozbudowywanych, na następującym
poziomie:
-
dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej – 2 m.p./dom,
dla obiektów administracji – 25 m.p./1000 m2 p.uż.,
dla handlu (sklepy, punkty usługowe) – 30 m.p./1000 m2 p. uż.,
dla hurtowni – 5 15 m.p./1000 m2 p.uż.,
dla targowisk – 35 m.p./1000 m2 pow. targowej lub 1,5 m.p./stoisko,
dla zakładów produkcyjnych – 35 m.p./100 zatrudnionych,
dla szkół ponadpodstawowych – 30 m.p./100 zatrudnionych,
dla restauracji i kawiarni – 35 m.p./100 miejsc konsumpcyjnych,
dla obiektów sportowych i rekreacyjnych - 20 m.p./100 użytkowników jednocześnie,
dla przychodni zdrowia: rejonowych – 10 m.p./1000 m2 p. uż.; pozostałych – 2
m.p./gabinet,
dla klubów i domów kultury – 20 m.p./100 użytkowników jednocześnie,
dla stacji obsługi samochodów – 4 m.p./1 stanowisko naprawcze,
dla banków – 40 mp./1000 m2 p.uż.,
dla kościołów – 10 m.p./1000 mieszkańców,
dla cmentarzy – 7 m.p./ha.
Dopuszcza się urządzenie parkingów ogólnodostępnych w obrębie terenów ulic – pod
warunkiem zachowania wymaganych parametrów technicznych ulic i zgody zarządcy.
117
7. KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMÓW INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ
7.1. Gospodarka wodno-ściekowa
Systemy infrastruktury sanitarnej będą rozwijane do poziomu zapewniającego:
- ochronę zdrowia i jakości życia ludzi,
- czystość środowiska,
- warunki do rozwoju gospodarczego gminy.
W tym celu należy zapewnić:
- dostawę odpowiedniej ilości i jakości wody do picia i na potrzeby gospodarcze oraz na cele
przeciwpożarowe,
- pełne sanitarne unieszkodliwienie ścieków i odpadów stałych,
- dostęp do nośników energii zgodnie z potrzebami mieszkańców przy spełnieniu warunków
racjonalnego jej wykorzystania i ochrony środowiska.
Ze zbiorowego zaopatrzenia mieszkańców w wodę korzystają wszystkie miejscowości
gminy. W przyszłości do systemu tego powinny być sukcesywnie podłączane nawet posesje
oddalone od zwartej zabudowy, posiadające obecnie własne rozwiązania, a także tereny
przewidziane w planach pod nową zabudowę.
Głównym problemem pozostającym do rozwiązania w przyszłości jest sukcesywna
rozbudowa systemu kanalizacji, a w przypadku rozproszonej zabudowy, budowa
przydomowych oczyszczalni ścieków.
7.2. Usuwanie odpadów stałych
W zakresie gospodarki odpadami obowiązek odebrania i zagospodarowania odpadów
ciąży na gminie.
Odpady komunalne będą odbierane przez przedsiębiorstwo wyłonione w trybie
przetargu na podstawie ustawy Prawo zamówień publicznych oraz inne podmioty wpisane
do rejestru działalności regulowanej w zakresie odbierania odpadów komunalnych.
7.3. Zaopatrzenie w ciepło i gaz
Budynki będą ogrzewane indywidualnie. Preferuje się wykorzystanie ekologicznych źródeł
energii na cele grzewcze dla obiektów nowoprojektowanych oraz istniejących, co ma szczególne
znaczenie dla ochrony środowiska.
Należy przewidzieć modernizację istniejących kotłowni z przystosowaniem ich do
zasilania ekologicznymi paliwami niskoemisyjnymi.
Gmina nie przewiduje podjęcia prac w zakresie gazyfikacji.
8. KIERUNKI ROZWOJU ELEKTROENERGETYKI
8.1. Kierunki rozwoju powiązań zewnętrznych
8.1.1. Sieci przesyłowej najwyższych napięć NN 400kV
Na obecnym etapie planów rozbudowy Krajowego Systemu Elektroenergetycznego
przewidywana jest budowa dwutorowej linii elektroenergetycznej o napięciu 400kV łączącej
stację elektroenergetyczną Siedlce Ujrzanów z istniejącą linią 400kV relacji Stanisławów Narew. Połączenie planowanej oraz istniejącej linii nastąpi na terenie gminy Miedzna. W
118
związku z tym docelowo na terenie gminy Miedzna zlokalizowane będą dwie linie o napięciu
400kV, pierwsza relacji Stanisławów – Siedlce Ujrzanów, druga relacji Narew- Siedlce
Ujrzanów.
Wymogi prawne dotyczące ochrony przed promieniowanie elektromagnetycznym
wytwarzanym przez linie elektroenergetyczne najwyższych i wysokich napięć zawarto w
Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003r. (Dz. U. Nr 192 poz. 1883),
które określa dopuszczalne poziomy pól elektrycznych i magnetycznych w środowisku,
zróżnicowane dla terenów pod zabudowę mieszkaniową i dla innych miejsc dostępnych dla
ludności.
Ze względu na skomplikowany sposób ustalania bezpiecznych odległości od linii 400
kV, budowanych na różnych słupach, według różnych katalogów, przyjmuje się, że
bezpiecznymi odległościami budynków przeznaczonych na stały pobyt ludzi od osi
elektroenergetycznych linii napowietrznych są:
- dla istniejącej linii 400kV odległość 40 m w obie strony od osi linii,
- dla planowanej linii 400kV odległość 35 m w obie strony od osi linii.
Zatem konkretna szerokość pasa technologicznego dla istniejącej linii 400kV wynosi 80m,
zaś dla planowanej linii 400kV wynosi 70m. W w/w pasach technologicznych zakazuje się
realizacji budynków mieszkalnych oraz obiektów budowlanych przeznaczonych na stały
pobyt ludzi.
W pasie technologicznym w/w linii obowiązują wytyczne zawarte w części
Uwarunkowania.
8.1.2. Sieci dystrybucyjne wysokich napięć WN 110 kV
Linia dystrybucyjna 110 kV
Przebiegająca przez gminę Miedzna linia 110 kV ze stacji 110/15 kV w Węgrowie do
stacji 110/15 kV w Małkini jest w dobrym stanie technicznym.
Lokalizacja w pobliżu linii wysokiego napięcia 110 kV obiektów kubaturowych odpowiadać
musi ustaleniom zawartym w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października
2003r. (Dz. U. Nr 192 poz. 1883), które określa dopuszczalne poziomy pól elektrycznych
i magnetycznych w środowisku, zróżnicowane dla terenów pod zabudowę mieszkaniową i
dla innych miejsc dostępnych dla ludności. Ze względu na skomplikowany sposób ustalania
bezpiecznych odległości od linii 110 kV, budowanych na różnych słupach, według różnych
katalogów, przyjmuje się w oparciu o obliczenia, że bezpieczną odległością budynków
mieszkalnych od skrajnych przewodów linii napowietrznych jest 14,5 m (ok. 19 m od osi linii).
Lokalizacja obiektów mieszkalnych w odległościach mniejszych niż wyżej podane jest
możliwa, jednak każdorazowo musi być poprzedzona procedurą pomiarową określoną w
wymienionym na wstępie Rozporządzeniu Ministra Środowiska oraz uzgodnieniami z
właścicielem linii.
Stacje elektroenergetyczne 110/SN kV
W sferze planów pozostaje już od wielu lat pomysł budowy stacji WN/SN w
sąsiedniej gminie Kosów Lacki, lub w gminie Sterdyń, co znacznie poprawiłoby parametry
zasilania również gminy Miedzna.
Do czasów ich realizacji, zasilanie pracujących w niej stacji 15/0,4 kV odbywać się będzie ze
stacji w Węgrowie, Małkini, a także w (w sytuacjach awaryjnych) Sokołowie Podlaskim i
Łochowie. Stacje te w razie potrzeby będą modernizowane i rozbudowywane.
119
Sieci dystrybucyjne średniego napięcia 15 kV
Duże znaczenie dla poprawy niezawodności zasilania gminy Miedzna i gmin
sąsiednich energią elektryczną średniego napięcia 15 kV będzie miała modernizacja
i rozbudowa związanego z gminą systemu magistralnych linii SN 15 kV (wraz z
powiązaniami międzyliniowymi).
Inwestycje postulowane:
- modernizacja odcinka linii SN 15 kV (Ludwinów -Poszewka) będącego połączeniem pomiędzy
magistralami Węgrów - Wrotnów i Węgrów Stara – Wieś,
- wykonanie połączenia pomiędzy magistralami Sokołów Podl. – Węgrów i Węgrów –
Wrotnów poprzez budowę odcinka nowej linii SN 15 kV, która połączy promieniowe
odgałęzienia do stacji trafo 15/0,4 kV Jartypory Butlerów i Wola Orzeszowska Kolonia 2,
- wykonania połączenia pomiędzy magistralami Węgrów - Wrotnów i Małkinia -Sokołów
Podl. poprzez budowę linii łączącej linie do stacji 15/0,4 kV Żochy 3 i Chruszczewka
Kolonia 1;
- wykonanie połączenia pomiędzy magistralami Węgrów – Wrotnów i Łochów –Orzełek
poprzez budowę brakującego odcinka linii pomiędzy promieniowymi odgałęzieniami do
stacji 15/0,4 kV Ugoszcz 1 i Lipki Stare Kolonia 1.
Postulaty te nie wyczerpują pakietu działań inwestycyjnych mających poprawić parametry sieci
zasilającej gminę Miedzna. W zależności od konkretnych potrzeb, właściwy zakład
dystrybucyjny realizował będzie odpowiednie działania inwestycyjne.
Normalną działalnością operatora systemu dystrybucyjnego będzie budowa,
rozbudowa i modernizacja sieci SN 15 kV ujętych w sporządzanych cyklicznie planach
rozwoju. W polityce inwestycyjnej zakładu dystrybucyjnego coraz większą rolę odgrywać
będą linie kablowe SN, jako element mniej konfliktowy przestrzennie oraz bezpieczniejszy w
eksploatacji, bowiem odpada problem uszkodzeń linii przez drzewa, oblodzenia i silne wiatry.
Istotnym elementem w usprawnianiu pracy systemu linii magistralnych SN 15 kV
ograniczającym długość przerw w dostawie energii SN 15 kV będzie montaż w trzonach linii
magistralnych i na głównych odgałęzieniach manewrowych odłączników z napędami
uruchamianymi drogą radiową.
8.2. Kierunki rozwoju lokalnych sieci SN 15 kV i nN 0,4 kV
Najważniejszym kierunkiem rozwoju tych sieci jest ich remont i rozbudowa związana z
koniecznością poprawy parametrów technicznych dostarczanej energii i przyłączaniem
nowych odbiorców.
Największych działań inwestycyjnych wymagają wsie o najgorszym stanie technicznym sieci
lokalnych. Są to: Żeleźniki i Tchórzowa.
Wykonania modernizacji częściowych obejmujących niektóre elementy urządzeń
lokalnych (najczęściej dobudowa nowych stacji trafo 15/0,4 kV, modernizacja
wyeksploatowanych stacji i linii, wymiana przewodów niektórych obwodów linii niskiego
napięcia 0,4 kV) wymaga kilka dalszych wsi: Miedzna, Wrotnów, Międzyleś, Wola
Orzeszowska, Poszewka, Warchoły oraz Rostki i Ugoszcz.
Oprócz prac modernizacyjnych o różnym zakresie, procesem ciągłym jest budowa na
terenie całej gminy urządzeń nowych i rozbudowa części istniejących sieci, służących zasilaniu
powstających obiektów. Istotne znaczenie ma również budowa i rozbudowa oświetlenia
ulicznego.
Według informacji przesłanych przez PGE Dystrybucja S.A. Oddział Warszawa we
wnioskach do niniejszego studium, budowa, rozbudowa i modernizacja sieci
elektroenergetycznych realizowana będzie według następujących zasad:
120
a) dominującym systemem rozwoju sieci będzie system linii napowietrznych ze
słupowymi stacjami trafo 15/0,4 kV, jednak zakład dystrybucyjny dopuszcza
również budowę sieci w systemie kablowym;
b) kablowe sieci SN 15 kV i wnętrzowe stacje trafo 15/0,4 kV budowane będą dla
odbiorców o dużych mocach i w przypadku braku napowietrznych linii SN;
c) napowietrzne linie SN i nN budowane będą po odrębnych trasach,
d) trasy linii nN 0,4 kV (a także w miarę możliwości SN) obsługujących tereny
budowlane lokalizować należy w pasach drogowych,
e) projektowanie, budowa i eksploatacja sieci napowietrznych powinna być
skoordynowana z racjonalną gospodarką drzewostanem uwzględniającą
bezpieczeństwo sieci zlokalizowanych w zasięgu pni i gałęzi drzew.
Istniejące obecnie rozwiązania techniczne pozwalają na budowę sieci napowietrznych
przewodami izolowanymi, na pojedynczych słupach wirowanych, co poprawia
bezpieczeństwo eksploatacji sieci, ich estetykę oraz zmniejsza zapotrzebowanie terenu pod
słupowe stacje trafo 15/0,4 kV.
8.3. Odnawialne źródła energii
Bardzo ważnym elementem gospodarki energią elektryczną jest racjonalizacja
jej zużycia poprzez stosowanie energooszczędnych źródeł światła oraz nowoczesnych,
wysokosprawnych urządzeń i maszyn elektrycznych używanych w gospodarstwach
domowych, usługach i w produkcji rolnej. Istotna jest również dbałość odbiorców energii o
stan techniczny swoich instalacji, a zakładu dystrybucyjnego o stan techniczny sieci, co
zmniejszy straty energii i poprawi bezpieczeństwo ludzi i mienia.
Jednym z perspektywicznych kierunków rozwoju elektroenergetyki będzie budowa
lokalnych źródeł energii elektrycznej wykorzystujących odnawialną energię biogazu,
biomasy, wody, słońca do napędu generatorów prądu. Na terenie gminy Miedzna
wyznaczono dwa tereny elektrowni fotowoltaicznych.
W niniejszym studium władze gminy nie przewidują rozwoju wysokoparametrowej
energetyki wiatrowej (farm wiatrowych) oraz dużych biogazowni. W celu włączenia gminy w
realizację polskiej polityki klimatyczno-energetycznej oraz wydatnej poprawy jej
bezpieczeństwa energetycznego, niniejsze studium wychodząc naprzeciw tym potrzebom
przewiduje rozwój mikroźródeł energii elektrycznej budowanych w systemie PROSUMENT,
który zgodnie z ustawą o odnawialnych źródłach energii zakłada istotne ułatwienia
proceduralne i preferencyjne wsparcie finansowe dla budowy indywidualnych instalacji OZE
o elektrycznej mocy nie przekraczającej 40 kW.
9. OBSZARY, NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE BĘDĄ INWESTYCJE CELU
PUBLICZNEGO O ZNACZENIU PONADLOKALNYM, ZGODNIE Z USTALENIAMI
PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA I
USTALENIAMI PROGRAMÓW, O KTÓRYCH MOWA W ART. 48 UST. 1
W Studium wyróżnia się obszary, na których są realizowane cele publiczne o
znaczeniu ponadlokalnym. Należą do nich:
sieć dróg powiatowych,
linie przesyłowe wysokich napięć 110 kV oraz najwyższych napięć 400kV,
121
-
wieże telefonii komórkowej.
Według Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, na terenie gminy
Miedzna występuje inwestycja strategiczna o znaczeniu ponadlokalnym z zakresu systemów
elektroenergetycznych, tj. budowa linii 400kV Siedlce- Ujrzanów- Linia Narew- Stanisławów.
10. OBSZARY, NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE BEDĄ INWESTYCJE CELU
PUBLICZNEGO O ZNACZENIU LOKALNYM
W Studium wyróżnia się obszary, na których realizowane są inwestycje celu
publicznego o znaczeniu lokalnym. Należą do nich:
- sieć wodociągową,
- sieć kanalizacyjna,
- sieć dróg gminnych, przebudowa, modernizacja,
- sieć elektroenergetyczna SN i nN,
- oświetlenie drogowe w poszczególnych wsiach,
- świetlice wiejskie i remizy OSP,
- nieruchomości i obiekty stanowiące zabytki w rozumieniu przepisów o ochronie
zabytków i opieki nad zabytkami,
- Gminny Ośrodek Zdrowia,
- Cmentarze,
- Placówki Oświatowe.
Studium dopuszcza realizację inwestycji z zakresu infrastruktury technicznej na całym
obszarze gminy, pod warunkiem, iż nie koliduje z przepisami odrębnymi.
11. OBSZARY SZCZEGÓLNEGO ZAGROŻENIA POWODZIĄ I OSUWANIA SIĘ MAS
ZIEMNYCH
Na terenie gminy Miedzna obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi i osuwanie
mas ziemnych nie występują.
12. OBIEKTY LUB OBSZARY, DLA KTÓRYCH WYZNACZA SIĘ W ZŁOŻU KOPALINY
FILAR OCHRONNY
Na terenie gminy Miedzna obiekty lub obszary, dla których wyznacza się w złożu
kopaliny filar ochronny występują we wsi Żeleźniki.
Na wskazanym terenie obowiązują zasady zagospodarowania zgodnie z przepisami
odrębnymi.
Dla terenu górniczego ustala się w zakresie ochrony środowiska:

zachowanie zrównoważonego rozwoju, a w szczególności:
- racjonale gospodarowanie zasobami przyrodniczym,
- przywrócenie do stanu właściwego elementów przyrodniczych,
- nie pogarszanie stanu środowiska przeciwdziałaniem
wpływom powodującym degradację,
122
rekultywację terenu w sposób poprawiający zmianę w istniejącym krajobrazie,
nakaz prowadzenia eksploatacji złoża w sposób uniemożliwiający negatywny
wpływ na środowisko, a w szczególności takich jego elementów jak powietrze
atmosferyczne, klimat akustyczny, środowisko gruntowe i krajobraz,
 ograniczenie ewentualnych uciążliwości związanych z powierzchniowa
eksploatacją surowców do granic terenu do którego inwestor posiada tytuł
prawny,
 wyznaczenie pasów ochronnych dla terenów sąsiednich związanych
z eksploatacją złoża,
 dopuszczenie wielkości produkcyjnych zgodne z rozporządzenia nr 3 Wojewody
Mazowieckiego z dnia 15 marca 2005r. w sprawie Nadbużańskiego Parku
Krajobrazowego (Dz. Urz. Woj. Mazowieckiego Nr 66, poz. 1701) oraz
rozporządzenia Nr 58 Wojewody Mazowieckiego z dnia 25 maja 2005r.
zmieniającego rozporządzenie w sprawie Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego
(Dz. Urz. Woj. Mazowieckiego Nr 136, poz. 4208), teren objęty wnioskiem
znajduje się w Nadbużańskim Parku Krajobrazowym,
 zakaz zabudowy z dopuszczeniem do realizacji obiektów kubaturowych, urządzeń
komunikacyjnych oraz urządzeń pomocniczych bezpośrednio związanych
z eksploatacją złoża.
Poza udokumentowanymi złożami kopalin naturalnych na terenie gminy Miedzna
wskazano obszary potencjalnych złóż surowców naturalnych przeznaczonych pod działalność
górniczą, na których obowiązują zasady zagospodarowania złoża zgodnie z przepisami
odrębnymi oraz z zasadami ochrony środowiska jak dla terenów górniczych.


13. GRANICE TERENÓW ZAMKNIĘTYCH I ICH STREF OCHRONNYCH
Na terenie gminy nie występują tereny tej kategorii.
14. OBSZARY DLA KTÓRYCH OBOWIĄZKOWE JEST SPORZĄDZENIE
MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO NA
PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĘBNYCH, W TYM OBSZARY WYMAGAJĄCE
PRZEPROWADZENIA SCALEŃ I PODZIAŁU NIERUCHOMOŚCI ORAZ OBSZARY
PRZESTRZENI PUBLICZNYCH
Na terenie gminy Miedzna nie występują obszary wyznaczone do obowiązkowego
sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wymagające
przeprowadzenia scaleń i podziału nieruchomości, obszary rozmieszczenia obiektów
handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000m2 oraz obszary przestrzeni publicznych.
123
15. OBSZARY, DLA KTÓRYCH GMINA ZAMIERZA SPORZĄDZIĆ MIEJSCOWE
PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO, W TYM OBSZARY
WYMAGAJĄCE PRZEPORWADZENIA ZMIANY PRZEZNACZENIA GRUNTÓW
ROLNYCH I LEŚNYCH NA CELE NIEROLNICZE I NIELEŚNE
W związku z planowanymi zmianami w zagospodarowaniu terenów gminy konieczne
są zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych – zgodnie z oznaczeniami na mapie
„Kierunki zagospodarowania przestrzennego”. Zmiany te obejmują tereny istniejącej
zabudowy i nowoprojektowanej. Główną zasadą wskazania terenów jest koncentracja
zabudowy jako podstawowy warunek ekonomicznego uzbrojenia i wyposażenia w
infrastrukturę techniczną i społeczną.
Na etapie sporządzenia Studium nie jest możliwe wskazanie kolejności, ani
priorytetów wyboru, które tereny winny być wskazane do opracowania miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego – decyzja pozostawiona zostaje samorządowi gminnemu,
który w celu oceny aktualności studium i planów miejscowych dokonuje analizy zmian
zagospodarowania przestrzennego gminy, ocenia postępy w opracowaniu planów
miejscowych i opracowuje wieloletnie programy ich sporządzania w nawiązaniu do ustaleń
studium, z uwzględnieniem zmian zachodzących na wskazanych terenach.
Inwestycją wymagającą opracowania miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego jest inwestycja celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym obejmująca
projektowaną dwutorową linię 400kV łączącej istniejącą linię relacji Stanisławów- Narew ze
stacją Siedlce Ujrzanów, z uwagi na występowanie gruntów chronionych. Po
przeprowadzeniu analizy dopuszcza się opracowanie planu dla części obszaru wyznaczonego
w Studium uwzględniając przepisy odrębne oraz pozostałe ustalenia Studium.
16. OBSZARY POMNIKÓW ZAGŁADY I ICH STREF OCHRONNYCH ORAZ
OBOWIĄZUJĄCE NA NICH OGRANICZENIA PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI
GOSPODARCZEJ
Na terenie gminy nie występują pomniki zagłady i ich strefy ochronne.
17. OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEKSZTAŁCEŃ, REHABILITACJI, REKULTYWACJI
I REMEDIACJI
Na terenie gminy obszarami wymagającymi rekultywacji są wszystkie tereny po
eksploatacji surowców zgodnie z przepisami szczególnymi po całkowitym zakończeniu ich
eksploatacji. W miarę potrzeb rekultywacji mogą podlegać tereny leśne i rolnicze
zdewastowane i zdegradowane przez działalność człowieka.
18. OBSZARY ZDEGRADOWANE
Na terenie gminy Miedzna nie występują obszary zdegradowane .
124
19. OBSZARY FUNKCJONALNE O ZNACZENIU LOKALNYM, W ZALEŻNOŚCI OD
UWARUNKOWAŃ I POTRZEB ZAGOSPODAROWANIA WYSTĘPUJĄCYCH W
GMINIE
Na podstawie analiz nie wyznacza się obszarów funkcjonalnych o znaczeniu lokalnym,
poza wyznaczonymi już kierunkami w strukturze funkcjonalnoprzestrzennej gminy.
III. SYNTEZA I UZASADNIENIE PRZYJĘTYCH ROZWIĄZAŃ STUDIUM
Polityka przestrzenna gminy będzie wyrażać się w inicjowaniu działań zmierzających
do poprawy jakości życia mieszkańców. Wymaga to wyprzedzającego przygotowywania
i uzbrajania terenów dla budownictwa mieszkaniowego i usługowego, zwłaszcza
w miejscowości gminnej, w której obserwuje się koncentrację ludności. Z tego względu
będzie odbywała się dalsza rozbudowa sieci wodociągowej poprzez przyłączanie do niej
części zabudowy rozproszonej, obecnie pozostającej poza tym systemem. Gospodarka
ściekowa będzie rozwiązywana poprzez rozbudowę kanalizacji w oparciu o gminną
oczyszczalnię ścieków oraz system przydomowych oczyszczalni ścieków. We współdziałaniu
z Rejonem Energetycznym prowadzona będzie modernizacja sieci elektroenergetycznych,
zapewniająca poprawę parametrów zasilania w energię elektryczną.
Poprawa obsługi mieszkańców będzie osiągana m.in. przez dostosowywanie
systemów oświaty i służby zdrowia do zmieniających się uwarunkowań, zwłaszcza
demograficznych. Czynione będą też starania na rzecz poprawy warunków rozwoju kultury,
sportu i rekreacji oraz zwiększenia bezpieczeństwa publicznego i zabezpieczenia
przeciwpożarowego.
Lokalizacja nowej zabudowy będzie równocześnie uwzględniać ład przestrzenny i
zapewniać efektywne oraz ekonomiczne gospodarowanie przestrzenią. W związku z
prognozami demograficznymi liczby mieszkańców gminy Miedzna oraz przewidywaniami
kierunku procesów zmian zachodzących w gminie, nowa zabudowa o funkcji mieszkaniowej
będzie sytuowana na obszarach o w pełni wykształconych, zwartych strukturach
funkcjonalnoprzestrzennych. Realizowana będzie w formie dogęszczeń, uzupełnień w
ramach plomb urbanistycznych, a także modernizacji, przebudowy istniejących obszarów
zabudowy. Układ przestrzenny dąży do minimalizowania transportochłonności oraz do
ułatwiania mieszkańcom wykorzystywania komunikacji zbiorowej, pieszej i rowerowej.
Rozwój gospodarczy w warunkach gospodarki rynkowej odbywać się będzie poprzez
wspomaganie przedsięwzięć prowadzących do uruchamiania lub powiększania skali
produkcji i usług, a przez to do zmniejszania bezrobocia, wzrostu zamożności i lepszego
zaspokajania potrzeb ludności.
Ochrona środowiska przyrodniczego powinna się odbywać poprzez egzekwowanie
przepisów prawnych dotyczących ochrony przyrody, ochrony środowiska, lasów, ochrony
gleb. Należy współdziałać z właścicielami gruntów i administracją leśną w realizacji
zalesiania. Współpracując z odpowiednimi organami ochrony środowiska dążyć się będzie do
wprowadzenia form ochrony prawnej środowiska w dostosowaniu do rangi występujących
walorów. Ochronie wód służyć będą rozbudowa kanalizacji oraz zorganizowany system
odbioru i utylizacji odpadów stałych. Ochronę powietrza atmosferycznego realizować się
będzie poprzez stopniowe ograniczanie spalania węgla zastępując go olejem opałowym,
drewnem i gazem ziemnym oraz wspomagając energią słoneczną.
Ochrona wartości kulturowych będzie polegała na utrzymaniu należytego stanu
technicznego obiektów zabytkowych i uzgadnianiu z Wojewódzkim Konserwatorem
Zabytków wszelkich przedsięwzięć w ustanowionych strefach ochrony konserwatorskiej,
125
w odniesieniu do obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków oraz obiektów zainteresowania
konserwatorskiego.
Polityka przestrzenna gminy będzie realizowana w dalszym ciągu poprzez wydawanie
decyzji o warunkach zabudowy oraz decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego
w oparciu o przepisy szczególne, kierując się wskazaniami niniejszego Studium oraz
egzekwowanie przepisów prawa budowlanego. Obszarami szczególnego zainteresowania
będą miejscowość gminna Miedzna oraz tereny przewidziane pod dalszy rozwój zabudowy
mieszkaniowej jednorodzinnej, zagrodowej z dopuszczeniem usług wyznaczone wzdłuż
istniejących ciągów komunikacyjnych. Rozwój terenów budowlanych winien być
dostosowany do ruchu budowlanego w gminie w powiązaniu z dalszym wyposażaniem w
zbiorcze systemy infrastruktury technicznej.
126
IV. SPIS TABEL I RYSUNKÓW
Tabele:
Tabela 1. Struktura użytkowania gruntów w gminie Miedzna, źródło: GUS, BDL, dane za
2014r. ....................................................................................................................................... 14
Tabela 2. Powierzchnia gruntów leśnych (w ha) - leśnictwo wszystkich form własności,
źródło: dane GUS, BDL, za 2014r.............................................................................................. 16
Tabela 3. Leśnictwo poza skarbem państwa (w ha), źródło: dane GUS, BDL, za 2014r. ......... 16
Tabela 4. Wykaz drzewostanów ponad 100-letnich , źródło: Program ochrony przyrody
Nadleśnictwa Łochów............................................................................................................... 17
Tabela 5. Pomniki przyrody ...................................................................................................... 18
Tabela 6. Użytki ekologiczne, źródło: dane uzyskane z Urzędu Gminy.................................... 20
Tabela 7. Lasy ochronne, źródło: dane pozyskane z Urzędu Gminy ........................................ 20
Tabela 8. Liczba i struktura wiekowa ludności według miejscowości, źródło: opracowanie
własne na podstawie: dane BDL GUS i(2002 i 2009r.), ewidencja gminy (2016 r.) ................. 58
Tabela 9. Prognoza liczby ludności do 2045r., źródło: opracowanie własne na podstawie
Prognozy ludności na lata 2014- 2050 GUS ............................................................................. 59
Tabela 10. Liczba podmiotów w latach 2009 i 2014 według sekcji i miejscowości, źródło: dane
GUS, BDL za 2009 i 2014r. ........................................................................................................ 64
Tabela 11. Bilans terenów wg sposobu użytkowania, wg danych GUS, BDL, dane za 2014r. . 75
Tabela 12. Powierzchnia sołectwa i powierzchnia użytkowa mieszkań wg miejscowości,
źródło: opracowanie własne na podstawie danych UG aktualnych na: marzec 2016r. .......... 76
Tabela 13. Maksymalne zapotrzebowanie na powierzchnię użytkową mieszkań do roku 2045,
źródło: opracowanie własne .................................................................................................... 77
Tabela 14. Obliczenia chłonności obszarów niezainwestowanych w granicach obszarów o w
pełni wykształconej zwartej strukturze funkcjonalnoprzestrzennej w ramach jednostki
osadniczej, źródło: opracowanie własne ................................................................................ 81
Tabela 15. Porównania zapotrzebowania na nową powierzchnię użytkową a chłonnością
terenów , źródło: opracowanie własne.................................................................................... 82
Tabela 16. Drogi powiatowe, źródło: dane pozyskane z Urzędu Gminy.................................. 83
Tabela 17. Drogi gminne, źródło: dane pozyskane z Urzędu Gminy........................................ 84
Tabela 18. Charakterystyka wodociągów na terenie gm. Miedzna, źródło: Program Ochrony
Środowiska dla Gminy Miedzna na lata 2016- 2019 z perspektywą na lata 2020- 2023 ........ 87
Tabela 19. Zużycie wody, źródło: dane GUS, BDL, za 2014r. ................................................... 87
Tabela 20. Ścieki oczyszczane, źródło: dane GUS, BDL, za 2014r. ........................................... 88
Tabela 21. Ładunki zanieczyszczeń, źródło: dane GUS, BDL, za 2014r. ................................... 88
Tabela 22. Wskaźniki dla poszczególnych terenów o danym przeznaczeniu ........................ 102
Tabela 23. Strefy i numery stanowisk na obszarze AZP ......................................................... 113
Rysunki:
Rysunek 1. Położenie gminy na tle powiatu węgrowskiego, źródło: opracowanie MBPR ........ 9
Rysunek 2. Stopień zagrożenia i jakość wód podziemnych głównego poziomu użytkowego
(GPU) w rejonie gminy Miedzna .............................................................................................. 23
Rysunek 3. Linia energetyczna najwyższego napięcia 400kV przechodząca przez teren gminy
Miedzna .................................................................................................................................... 25
Rysunek 4. Liczba ludności w 2015 roku i jej zmiany w latach 2002-2015, źródło: opracowanie
własne na podstawie danych BDL GUS i ewidencji gminy ....................................................... 55
Rysunek 5. Liczba ludności w 2015 roku i jej zmiany w latach 1970-2015, źródło: opracowanie
własne na podstawie danych BDL GUS .................................................................................... 56
Rysunek 6. Liczba podmiotów gospodarczych w 2014 roku i zmiany w latach 2009-2014r.
źródło: opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS .................................................. 65
Rysunek 7. Mapa lokalizacji wyznaczonych obszarów o w pełni wykształconej zwartej
strukturze funkcjonalnoprzestrzennej, źródło: opracowanie własne ................................... 80
Rysunek 8. Stan techniczny lokalnych elektroenergetycznych sieci dystrybucyjnych średniego
napięcia 15kV i niskiego napięcia 0,4kV zasilających wsie gminy Miedzna, źródło:
opracowanie własne ................................................................................................................ 95
Rysunek 9. Schemat zasilania gminy Miedzna energią elektryczną średniego napięcia 15 kV –
układ podstawowy, źródło: opracowanie własne .................................................................... 96
Wykresy:
Wykres 1. Zmiana liczby ludności w gminie Miedzna w latach 2000- 2015, źródło: GUS, BDL,
dane za lata 2002- 2015r. ......................................................................................................... 53
Wykres 2. Przyrost naturalny w gm. Miedzna w latach 1995- 2014, źródło: GUS, BDL .......... 54
Wykres 3. Piramida wieku mieszkańców gminy Miedzna, źródło: dane GUS 2014 ................ 57
Wykres 4. Udział ludności gminy wg grup produkcyjnych, źródło: GUS, BDL, dane za 2014r. 59
Wykres 5. Wykres prognozowanej liczby ludności powiatu węgrowskiego do 2045r., skokowo
co 5 lat; źródło: opracowanie własne na podstawie Prognozy ludności na lata 2014- 2050
GUS ........................................................................................................................................... 60
Wykres 6. Zmiany liczby ludności w gm. Miedzna w latach 2000- 2016 wraz z wyznaczoną
linią trendu*, źródło: opracowanie własne.............................................................................. 60
Wykres 7. Liczba ludności w gm. Miedzna w latach 2000- 2016 i prognoza do 2025 roku,
źródło: opracowanie własne .................................................................................................... 61
Wykres 8. Prognoza liczby ludności, skokowo co 5 lat, do 2045 roku, źródło: opracowanie
własne ...................................................................................................................................... 61
Wykres 9. Pracujący w wybranych sektorach ekonomicznych, źródło: dane GUS, BDL za 20062014r. ....................................................................................................................................... 62
Wykres 10. Bezrobocie w gminie Miedzna na przestrzeni lat 2004- 2014, źródło: dane GUS,
BDL............................................................................................................................................ 63
Wykres 11. Liczba pracujących w gm. Miedzna ogółem i wg płci w l. 1995- 2014, źródło: dane
GUS, BDL, za 1995- 2014r. ........................................................................................................ 64
Wykres 12. Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania w latach 2002- 2015, źródło:
opracowanie własne na podstawie danych GUS, BDL. ............................................................ 67
Wykres 13. Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania na 1 osobę w latach 2002- 2015,
źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS, BDL. ................................................ 67
Wykres 14. Przeciętna liczba osób w mieszkaniu w latach 2002- 2015, źródło: opracowanie
własne na podstawie danych GUS, BDL. .................................................................................. 68
Wykres 15. Prognozowana przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania, źródło:
opracowanie własne ................................................................................................................ 68
Wykres 16. Prognozowana przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania na 1 os. dla gm.
Miedzna, źródło: opracowanie własne .................................................................................... 69
Wykres 17. Prognozowana liczba osób w mieszkaniu dla gm. Miedzna, źródło: opracowanie
własne ...................................................................................................................................... 69
128

miedzna_suikzp_tekst_22_wrzesnia_2016

Transkrypt

Podobne dokumenty

Moje Miedzno

Krzysztof POKONIECZNY WYKORZYSTANIE SZTUCZNYCH SIECI

GP.K4-Karta informacyjna-opracowanie i zmiany mpzp

DO BURMISTRZA KRAS EGOSTAWU W IOSEK

Wniosek o dokonanie zmiany przeznaczenia terenu w miejscowym

Kleszczewo, dnia 14.02.2011 r. PP. 271.1/2011 Dot. : przetargu

UCHWAŁA ws ZMIANY STUDIUM

LOKALIZACJA STADIONU SPORTOWEGO w granicach