OPIS PRZEDMIOTU Nazwa przedmiotu gramatyka opisowa języka

Nazwa przedmiotu
Kod przedmiotu
OPIS PRZEDMIOTU
gramatyka opisowa języka polskiego (fonetyka i fonologia)
09.03.21/ k, 1, I
Wydział
Instytut/Katedra
Kierunek
Specjalność/specjalizacja
Poziom kształcenia:
Profil:
Forma studiów
Rok/semestr
Wydział Humanistyczny
Instytut Filologii Polskiej i Kulturoznawstwa
filologia polska
wszystkie
studia pierwszego stopnia
ogólnoakademicki
stacjonarne
I
1
Tytuł i/lub stopień
naukowy/tytuł zawodowy,
imię i nazwisko
koordynatora przedmiotu
prof. dr hab. Andrzej S. Dyszak
Liczba godzin
dydaktycznych i formy
zajęć
Liczba punktów ECTS
Rygory
Typ przedmiotu
Język wykładowy
30 (15 wykładów, 15 laboratoriów)
3
zaliczenie z oceną
kierunkowy
język polski
Przedmioty wprowadzające
i wymagania wstępne
Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z fonetyka polską i systemem
fonologicznym współczesnego języka polskiego oraz wskazanie roli, jaką pełni
on w komunikacji językowej.
Efekty kształcenia
Efekty kształcenia:
1) wiedza
student rozróżnia fonetykę i fonologię, wymienia metody badawcze fonetyki
(W01),
student nazywa narządy mowy i opisuje ich funkcje, posługuje się alfabetem
fonetycznym, rozpoznaje cechy głosek (W02),
definiuje szczegółowe pojęcia fonetyczne i fonologiczne (W03);
2) umiejętności
student używa alfabetu fonetycznego w zapisie tekstu mówionego, wyjaśnia
różnice między zapisem ortograficznym wyrazów a ich wymową, (U01),
student rozpoznaje zjawiska fonetyczne w ciągu fonicznym, znajduje przykłady
poznanych zjawisk w tekstach (U02),
student wyjaśnia rolę systemu fonologicznego w porozumiewaniu się (U03);
3) kompetencje społeczne
student dostrzegając różnice fonetyczne między użytkownikami języka z różnych
regionów Polski, docenia zróżnicowanie wewnętrzne polszczyzny jako elementu
dziedzictwa kulturowego kraju (K01)
1 X 2013 r.
.....................................................
data
.........................................................................................................................................
podpis prowadzącego przedmiot/ koordynatora przedmiotu*
Tab. Opis sposobu sprawdzania efektów kształcenia dla przedmiotu z odniesieniem do form
zajęć i sprawdzianów
Efekty kształcenia a forma zajęć
Efekty kształcenia dla **
Forma zajęć
kierunku
przedmiotu
K_W02,
K_W03,
K_W11
K_U01,
K_U 02
K_K05, K_K06
W01,
W02,
W03
U01,
U02, U03
K01
W, K
W, K
W, K
Ocenianie efektów kształcenia
Efekty
Sposoby
kształcenia dla
oceniania***
przedmiotu
praca domowa
kolokwium
W02
W01, W03
praca domowa
kolokwium
analiza tekstu
U01, U02
U03,
K01
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU
Rok akademicki: 2013/2014 Semestr: zimowy
gramatyka opisowa języka polskiego (fonetyka i fonologia)
Nazwa przedmiotu
Wydział Humanistyczny
Wydział
Instytut Filologii Polskiej i Kulturoznawstwa
Instytut/Katedra
Kierunek
filologia polska
Specjalność/specjalizacja wszystkie
Opisywana forma zajęć
wykład
Liczba godzin
15
dydaktycznych
Tytuł i/lub stopień
naukowy/tytuł
prof. dr hab. Andrzej S. Dyszak
zawodowy, imię i
nazwisko prowadzącego
daną formę zajęć
Treści programowe realizowane podczas zajęć
1. Przedmiot i tematyka wykładów (zapoznanie studentów z sylabusami)
blok I:
2. System językowy i jego podsystemy.
3. Fonetyka a fonologia.
4. Narządy mowy i ich funkcje artykulacyjne.
5. Klasyfikacja spółgłosek polskich.
6. Klasyfikacja samogłosek polskich.
blok II:
7. Asynchroniczna artykulacja głosek.
8. Upodobnienia głosek.
9. Uproszczenia grup spółgłoskowych.
10. Organizacja ciągu fonicznego.
blok III:
11. Głoska a fonem. Alofony i ich typologia.
12. Opozycje fonologiczne.
13. Neutralizacje opozycji fonologicznych.
14. Reguły fonotaktyczne.
15. Co wiemy o fonetyce i fonologii współczesnego języka polskiego (zaliczenie).
wykład, obserwacja, praca z książką
Metody dydaktyczne
Metody i kryteria oceniania
Rygor
Literatura podstawowa
Literatura uzupełniająca (w
tym portale internetowe)
Trzy prace pisemne po kilkugodzinnych blokach (I-III) wykładów: pytania otwarte
dotyczące tematyki wykładów.
Warunki zaliczenia:
na ocenę dostateczną
student odróżnia fonetykę od fonologii, definiuje podstawowe pojęcia, rozpoznaje i
klasyfikuje głoski, wylicza warianty fonemów i typy opozycji fonologicznych;
na ocenę dobrą
student opisuje najważniejsze zjawiska fonetyczne i fonologiczne, definiuje
podstawowe i szczegółowe pojęcia, rozpoznaje i klasyfikuje głoski oraz wylicza ich
cechy, nazywa warianty fonemów i uzasadnia różnice między nimi, rozróżnia typy
opozycji fonologicznych
na ocenę bardzo dobrą;
student opisuje, porównuje i ocenia zjawiska i procesy fonetyczne, fonologiczne,
definiuje podstawowe i szczegółowe pojęcia oraz ilustruje je przykładami, znajduje
cechy głosek i porównuje głoskę z fonemem (formułuje wnioski), rozróżnia warianty
fonemów i stosuje odpowiednie nazwy, uzasadnia różnice między nimi i podaje
przykłady, klasyfikuje opozycje fonologiczne, interpretuje je na przykładach oraz
wskazuje warunki neutralizacji opozycji, osądza ich wpływ na rozróżnienie znaczeń.
zaliczenie z oceną (średnia ocen z prac pisemnych)
Dłuska M., Fonetyka polska, Warszawa – Kraków 1986
Gramatyka współczesnego języka polskiego pod red. S. Urbańczyka, t. Fonetyka i
fonologia, Kraków 1995
Ostaszewska D., Tambor J., Podstawowe wiadomości z fonetyki i fonologii
współczesnego języka polskiego, Katowice 1993
Wierzchowska B., Fonetyka i fonologia języka polskiego, Wrocław 1980
Dyszak A.S., Benenowska I., Od głoski do zdania. Cz. I. Wiadomości, roz. O głosce,
Bydgoszcz 2009
Wiśniewski M., Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Toruń
1997.
1 X 2013 r.
data
......................................................................................................................................
podpis prowadzącego daną formę zajęć
1 X 2013 r.
......................................................................................................................................
data
podpis koordynatora przedmiotu
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU
Rok akademicki: 2013/2014 Semestr: zimowy
gramatyka opisowa języka polskiego (fonetyka i fonologia)
Nazwa przedmiotu
Wydział Humanistyczny
Wydział
Instytut Filologii Polskiej i Kulturoznawstwa
Instytut/Katedra
Kierunek
filologia polska
wszystkie
Specjalność/specjalizacja
Opisywana forma zajęć
laboratoria
Liczba godzin
15
dydaktycznych
Tytuł i/lub stopień
naukowy/tytuł zawodowy,
prof. dr hab. Andrzej S. Dyszak
imię i nazwisko
prowadzącego daną formę
zajęć
Treści programowe realizowane podczas zajęć
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
Alfabet fonetyczny.
Cechy artykulacyjne spółgłosek polskich.
Cechy artykulacyjne spółgłosek polskich cd.
Cechy artykulacyjne samogłosek polskich.
Cechy artykulacyjne samogłosek polskich cd.
Rozpoznawanie cech głosek na podstawie rentenogramów.
Kolokwium – funkcje narządów mowy, charakterystyka głosek.
Ćwiczenia w czytaniu tekstów fonetycznych.
Ćwiczenia w czytaniu tekstów fonetycznych cd.
Ćwiczenia w czytaniu tekstów fonetycznych cd.
Kolokwium – zjawiska fonetyczne w ciągach fonicznych.
Ćwiczenia w zapisie fonetycznym.
Ćwiczenia w zapisie fonetycznym cd.
Ćwiczenia w zapisie fonetycznym cd.
Zapis fonetyczny dłuższego tekstu (zaliczenie).
obserwacja wymowy głosek i rentenogramów – analiza i ocena zjawisk, analiza
Metody dydaktyczne
tekstu fonetycznego, praca z podręcznikiem
Przygotowanie do zajęć – aktywny udział w zajęciach, pozytywne oceny z 2
kolokwiów.
Metody i kryteria oceniania
Rygor
Literatura podstawowa
Warunki zaliczenia:
na ocenę dostateczną
student uczestniczy aktywnie w zajęciach, nazywa narządy mowy, rozpoznaje
cechy głosek i zjawiska fonetyczne w ciągu fonicznym, pisze alfabetem
fonetycznym, stosuje reguły fonotaktyczne w zapisie tekstu,
na ocenę dobrą
student uczestniczy aktywnie w zajęciach, nazywa narządy mowy i opisuje ich
funkcje, rozpoznaje cechy głosek i wyjaśnia zjawiska fonetyczne w ciągu
fonicznym, pisze alfabetem fonetycznym, stosuje reguły fonotaktyczne w zapisie
tekstu, poprawnie zapisuje fonetycznie zjawiska fonologiczne,
na ocenę bardzo dobrą
student uczestniczy aktywnie w zajęciach, nazywa narządy mowy i opisuje ich
funkcje, rozpoznaje cechy głosek i klasyfikuje głoski, wyjaśnia zjawiska
fonetyczne w ciągu fonicznym, pisze alfabetem fonetycznym, stosuje reguły
fonotaktyczne w zapisie tekstu, bezbłędnie zapisuje tekst fonetyczny.
zaliczenie z oceną
Dyszak A.S., Benenowska I., Od głoski do zdania. Cz. II. Ćwiczenia, roz.
Fonetyka i fonologia, Bydgoszcz 2009
Literatura uzupełniająca (w tym
portale internetowe)
Gramatyka opisowa języka polskiego z ćwiczeniami pod red. W. Doroszewskiego
i B. Wieczorkiewicza, t. I, Warszawa 1968
Koneczna H., Zawadowski W., Przekroje rentgenograficzne głosek polskich,
Warszawa 1951.
Klebanowska B., Interpretacja zjawisk fonologicznych w języku polskim,
Wrocław 1990.
Madelska L., Witaszek-Samborska M., Zapis fonetyczny, Poznań 1998.
Słownik wymowy polskiej, pod red. M. Karasia i M. Madejowej, Kraków 1977.
.
1 X 2013 r.
......................................................................................................................................
data
podpis prowadzącego daną formę zajęć
.
1 X 2013 r.
......................................................................................................................................
data
podpis koordynatora przedmiotu