człowiek i świat

CZŁOWIEK I ŚWIAT
D
o form edukacji społecznej realizowanej w szerszym wy- w jakimś obcym świecie? I wreszcie, czy potrafimy zbudować
miarze przez Jagielloński Uniwersytet Trzeciego Wieku świat według naszej własnej miary i możliwości i czy zdołamy
należą comiesięczne wykłady otwarte w aulach Uniwersytetu nie pozwolić go zmieniać siłom zewnętrznym? Na te pytania
Jagiellońskiego, w których uczestniczą młodsi i starsi mieszkańcy prof. Skarga udzieliła przynajmniej częściowo pozytywnej
Krakowa i Małopolski. Dają one możliwość spotkania na żywo, odpowiedzi, bowiem od każdego z nas jakiś mały świat zalepytań i dyskusji z wybitnymi naukowcami oraz z osobami z kręgu ży, nawet jeśli jest to świat chwiejny i ulegający załamaniom.
kultury w murach UJ.
Istnieją różne światy: zmienne, nieW ramach owych spotkań unitrwałe, coraz bogatsze lub ubożejące.
wersyteckich staramy się ułatwić ich
Od czego zależy bogactwo ludzkiego
uczestnikom orientację w szybko
świata? Przede wszystkim od wiedzy,
zmieniającym się świecie współczesktóra rozszerza horyzonty i daje możnym, między innymi przez spotkania
liwość porównania i osądu zjawisk i
z osobami, które mogą pełnić rolę
rzeczy. Jeszcze bardziej wzbogacają
autorytetów społecznych. Tradycyjnie
nasz świat wydarzenia (zwłaszcza o
spotkanie rozpoczyna się wykładem
dużym historycznym znaczeniu), któwprowadzającym, wygłoszonym
rych jesteśmy świadkami; przeżycia,
przez pracownika naukowego UJ
uczucia i marzenia. Nasz świat staje
i korespondującym z tematem wystąsię naprawdę bogaty, gdy umiemy
pienia gościa.
dostrzec nie tylko rzeczy powierzW cyklu „Człowiek i świat” do- Prof. Barbara Skarga podczas wykładu w Auli chowne, ale i te ukryte. Nie każdemu
tychczas zrealizowano wykłady z Collegium Novum
z nas jest dane przenikliwe widzenie
zakresu kulturoznawstwa – przede wszystkim z dziedziny teatru, świata i nie każdy też chce się nad światem zastanawiać. Raczej
filmu, literatury i sztuki. Celem tych spotkań było ukazywanie z łatwością ulegamy modom, hasłom, naciskom innych, albo
ponadczasowego wymiaru sztuki, także poprzez przybliżenie demagogicznym obietnicom, które wydają się wróżyć wspaniałą
twórczości wybitnych reżyserów i aktorów: Andrzeja Wajdy, przyszłość. Nie dostrzegamy, że temu światu coś może grozić, że
Jerzego Stuhra, Anny Polony, Jerzego Treli i Mai Komorowskiej; rysują się przed nim pewne możliwości, których nie powinno się
promowanie literatury kreującej ogólnoludzkie wartości (m.in. lekceważyć. W ocenie prof. Skargi, przed naszym światem spopoprzez spotkania ze znaczącymi pisarzami i poetami:Adamem łecznym rysują się obecnie dwie możliwości, które się nawzajem
Zagajewskiem, Jerzym Pilchem, Ewą Lipską czy Ryszardem niemal wykluczają. Nader często świat indywidualny i społeczny
Krynickim), a także pokazanie terapeutycznych możliwości stają się zasobami gotowych tradycyjnych postępowań, których
związanych zarówno z procesem twórczym, jak i kontaktem z człowiek trzyma się wiernie i tylko w nich dostrzega wartości.
dziełami sztuki. O tychże możliwościach mówili historycy sztuki Gdy taki świat buduje sobie pojedynczy człowiek, jest to wyraz
i nowatorscy muzealnicy – Zofia Gołubiew i Maria Anna Potocka postawy egoistycznej. Ale gdy tak postępuje jakaś grupa lub
oraz znani „prześmiewcy” naszych wad narodowych – Andrzej społeczność, gdy zamyka się w swojej samotności grupowej
Mleczko i Olga Lipińska. Kolejnym ważnym wątkiem były za- i utwierdza w swojej odrębności, w wartościach dawno przygadnienia związane z rozwojem cywilizacji; wśród poruszanych swojonych, w tradycjach, w obyczajach, w myśleniu według
tematów znalazło się miejsce na wykłady dotyczące rozwoju takich, a nie innych wzorów, jest to zjawisko niebezpieczne.
nauk medycznych, z udziałem byłych rektorów AM – prof. Ry- Takie postawy rodzą się z irracjonalnego lęku przed nieznanym
szarda Gryglewskiego – prowadzącego nowatorskie badania oraz lub na skutek zadawnionych kompleksów i specyficznej interodkrywcy prostacykliny, prof. Andrzeja Szczeklika – wybitnego pretacji wydarzeń historycznych narzucających swój bardzo
lekarza humanisty i prof. Stanisława Konturka – współodkrywcy wąski wzór patriotyzmu. Taka postawa pojawia się zazwyczaj
helicobacter pylori oraz wybitnych propagatorów transplantologii tam, gdzie panuje dosyć niska kultura polityczna. Najsilniejszą
– prof. Antoniego Dziatkowiaka i prof. Władysława Sułowicza.
ostoją dla takiego zamkniętego świata zwykle bywa religia,
Podczas spotkań omawiane są również aktualne kwestie chociaż nie musi. Świat zamknięty, budowany najczęściej przez
społeczne, a „objaśniania świata” w tym zakresie podejmują się polityczny tradycjonalizm i konserwatyzm, niszczeje i ubożeje
socjolodzy (prof. P. Sztompka, prof. A. Flis, prof. K. Frysztacki), z dnia na dzień.
psychiatrzy (prof. Z. Ryn, prof. J. Bomba, Z. Celmer), filozofoTymczasem można budować świat otwarty, który nie boi
wie (prof. W. Stróżewski, prof. Z. Piątek i prof. B. Szymańska). się wielości języków, wielości tradycji, urządzeń społecznych
Ostatni nasz gość, prof. Barbara Skarga, podczas wykładu (także religii), ale widzi w nich siły wielokierunkowego rozwoju.
wygłoszonego 15 marca br. analizowała pojęcie fenomenolo- Należy jednak pamiętać, że oglądanie różnych światów, cywigiczne – „Lebenswelt” czyli świat życia. Każdy z nas bowiem lizacji – tak bliskie dzisiejszym Europejczykom – może zostać
ma świat swojego życia, a także go tworzy. Ten świat wciąż się nasączone wypracowanym przez innych stereotypowym wizmienia i to nie zawsze zgodnie z naszymi pragnieniami. Jest dzeniem i nie zawierać nic więcej prócz powszechnych w skali
w nim wiele rzeczy obcych, które musimy uznać wbrew naszej światowej banałów. Pluralizm jest wyrazem poszukiwania na
woli. Rodzą się wówczas pytania: czy możemy nazwać ten świat rozmaitych drogach możliwości tego, co najlepsze, a rozwój
naszym światem czy też znaleźliśmy się (wbrew naszej woli) wymaga różnorodności – nie ujednolicenia. Wszystkie próby
106
ALMA MATER
ujednolicenia, zwłaszcza intelektualnego, zawsze kończyły się
tragicznymi aktami przemocy. Już Platon pouczał, że nie ma
wielości bez jedności, ani jedności bez wielości i że istnieją
zawsze drogi, które mogą pogodzić nawet sprzeczne tendencje.
Otwartość nie wyklucza poszanowania tradycyjnych wartości
– zarówno własnych, jak i obcych, natomiast przestrzega przed
zasklepianiem się w nich. Rysujące się różnice nie wykluczają
współpracy, a bywa ona bardziej owocna, gdy podejmują ją
należący do rozmaitych światów ludzie. Trzeba umieć korzystać z kultury, doświadczeń i wiedzy, jaką wnoszą inni i szukać
wzajemnego zrozumienia i porozumienia. We współczesnej
rzeczywistości wybór zamkniętego świata skazuje na społeczną
i polityczną separację, na zastój ekonomiczny i cywilizacyjny.
To byłby świat coraz biedniejszy. Bogactwo domaga się wymiany, a więc otwartości.
Izabela Poradowska
JAK POKAZAĆ INNOWACJE?
P
onad 300 prac z Polski i zagranicy zgłoszono do organizowanego przez Centrum Innowacji, Transferu Technologii
i Rozwoju Uniwersytetu (CITTRU) konkursu foto/graficznego
„Innowacje”. Wystawę zdjęć można było oglądać do końca maja
br. w Auditorium Maximum UJ.
wacje będą najczęściej pokazywane w aurze technologicznej – jako
panele sterujące, „kosmiczne” podzespoły, maszyny przyszłości.
Tymczasem uczestnicy raczej zwracali uwagę na wyjątkowość
i oryginalność, w ich pracach widać nietypowe spojrzenie na typowe sytuacje: ludzi na ulicy, pejzaże miast, dynamikę natury.
Mariusz Ślemp – Miasto1
Magdalena Nowacka – Spaghetti
Działalność Centrum Innowacji to nie tylko komercjalizacja,
badania zlecone, firmy spin-off. Organizatorzy konkursu chcą
także propagować myślenie
twórcze, a więc nieszablonowe, oryginalne, nowatorskie.
Piotr Żabicki z CITTRU,
odpowiedzialny za koordynację konkursu, tak przybliża
ideę tej inicjatywy: – Próbowaliśmy namówić pasjonatów fotografii i grafiki, by
w swoich pracach pokazali,
co rozumieją przez termin
„innowacyjność”. To bardzo
trudny temat, abstrakcyjny
i wieloznaczny, który można
zinterpretować na tysiące
sposobów. Sądziliśmy, że inno- Wystawa w Auditorium Maximum
Takie interpretacje – co cieszy organizatorów – bliskie są pojmowaniu innowacji w kontekście współczesnych odkryć naukowych. To właśnie rewolucja
naukowa zanegowała prawdy
„niby oczywiste” i zachęcała
badaczy do „pójścia pod
prąd”, do „innego spojrzenia na sytuacje codzienne”.
– Chcemy promować właśnie
tego typu myślenie – podkreśla Piotr Żabicki. – To
ono jest podstawą dochodzenia do największych odkryć
i sukcesów gospodarczych.
Jestem przekonany, że przez
takie wydarzenia będzie się to
wciąż lepiej udawało.
Jury konkursu postanowiło uhonorować pierwszą
ALMA MATER
107
nagrodą (urządzenie wielofunkcyjne Lexmark, oprogramowanie Correl i bony na usługi foto w sieci Ostrowski) Mariusza
Ślempa, który w pracy Miasto1 przedstawił wielowymiarowy
pejzaż budującej się metropolii – nawiązując do renesansowych
grafik i miksując delikatne kontury z ilustracjami technologii
współczesności.
Ekspozycja, którą można było oglądać w Auditorium Maximum UJ, zostanie także przedstawiona w gmachu Ministerstwa
Nauki i Szkolnictwa Wyższego w Warszawie. Więcej o konkursie
można się dowiedzieć odwiedzając stronę: www.cittru.uj.edu.
pl/?q=pl/node/451.
oprac. CITTRU
TYTUŁY I STOPNIE NAUKOWE
marzec, kwiecień 2007
Wydział Prawa i Administracji
Doktoraty:
Renata Pawlik
Magdalena Olczyk
Jacek Malczewski
Michał Kobylan
Agnieszka Pilch
Joanna Busek
Grzegorz Suliński
Habilitacje:
Irena Czaja-Hliniak
Wydział Filozoficzny
Doktoraty:
Anna Karnat-Napieracz
Marek Tytko
Ewa Ryn
Agata Blaut
Renata Czyż
Maciej Krzywisz
Barbara Surma
Sławomir Szymański
Habilitacje:
Ryszard Stocki
Janusz Mizera
Wydział Historyczny
Doktoraty:
Anna Dettloff
Mariusz Czaja
Leszek Madej
Dariusz Węgrzyn
Wydział Filologiczny
Doktoraty:
Justyna Łukaszewska-Haberko
Żaneta Kozicka-Barysowska
Sławomir Kozioł
Alicja Oleksy-Sroga
108
ALMA MATER
Habilitacje:
Piotr Bykowski
Joanna Czapliński
Wydział Polonistyki
Doktoraty:
Grzegorz Nowakowski
Olena Szelążek-Komenda
Barbara Batko-Tokarz
Krzysztof Fiołek
Habilitacje:
Elwira Buszewicz
Wydział Fizyki, Astronomii
i Informatyki Stosowanej
Doktoraty:
Tomasz Wójcik
Maria Goryl
Bartłomiej Wacław
Rafał Czyżykiewicz
Wydział Matematyki i Informatyki
Doktoraty:
Beata Milówka
Wydział Chemii
Doktoraty:
Marek Marszałek
Wydział Biologii i Nauk o Ziemi
Doktoraty:
Wojciech Jaraczewski
Magdalena Łagisz
Piotr Śliwa
Tomasz Müller
Habilitacje:
Krzysztof Szostek
Jacek Kozak
Tytuły Profesora nadane przez Prezydenta RP:
Ryszard Korona
Mariusz Cichoń
Wydział Biochemii, Biofizyki
i Biotechnologii
Doktoraty:
Grzegorz Dubin
Paulina Węgrzyn
Wydział Zarządzania
i Komunikacji Społecznej
Doktoraty:
Magdalena Jaworek
Małgorzata Kurleto
Marta Tutko
Wydział Studiów Międzynarodowych
i Politycznych
Doktoraty:
Magdalena Góra
Wydział Lekarski
Doktoraty:
Magdalena Bartuś
Piotr Burda
Katarzyna Cyganek
Katarzyna Fröss-Baron
Aleksandra Górska
Diana Hodorowicz-Zaniewska
Agata Lazar
Maria Luba
Maciej Naróg
Małgorzata Stec
Bogusław Walatek
Agata Ziomber
Habilitacje:
Alicja Hubalewska-Dydejczyk
Wydział Ochrony Zdrowia
Doktoraty:
Angelika Wałach