MASZ WYBÓR PODSTAWY PRAWNE PRAWO KRAJOWE

MASZ WYBÓR
Źródło: http://www.maszwybor.ure.gov.pl/or/masz-prawo/podstawy-prawne/5,Podstawy-prawne.html
Wygenerowano: Wtorek, 7 marca 2017, 01:04
PODSTAWY PRAWNE
PRAWO KRAJOWE
Aktem prawnym, który określa zasady i warunki zaopatrywania odbiorców w energię przez przedsiębiorstwa
energetyczne jest ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625, Nr
104, poz. 708, Nr 158, poz. 1123 i Nr 170, poz. 1217 oraz z 2007 r. Nr 21, poz. 124, Nr 52, poz. 343, Nr 115, poz. 790
i Nr 130, poz. 905, z 2008 r. Nr 180, poz. 1112 i Nr 227, poz. 1505, z 2009 r. Nr 3, poz. 11, Nr 69, poz. 586, Nr 165,
poz. 1316, Nr 215, poz. 1664 oraz z 2010 r. Nr 21, poz.104 i Nr 81, poz. 530) zwana dalej: „ustawą”.
- Gdy odbiorca już zmienił sprzedawcę energii (korzysta z prawa wyboru sprzedawcy)
Zgodnie z art. 4j ust. 1 ustawy odbiorcy energii elektrycznej mają prawo zakupu energii od wybranego przez siebie
sprzedawcy. Zakup energii odbywa się na podstawie umowy sprzedaży.
Jednocześnie, aby umożliwić i zapewnić odbiorcom realizację powyższego uprawnienia stosownie do art. 4 ust. 2
ustawy przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące dystrybucją energii elektrycznej (operator systemu
dystrybucyjnego) jest obowiązane zapewnić wszystkim odbiorcom, na zasadzie równoprawnego traktowania,
świadczenie usług dystrybucji energii. Świadczenie usług dystrybucji energii odbywa się na podstawie umowy o
świadczenie tej usługi.
Dostarczanie energii elektrycznej do odbiorców odbywa się na podstawie dwóch umów: umowy sprzedaży zawieranej
ze sprzedawcą energii i umowy o świadczenie usług dystrybucji zawieranej z operatorem systemu dystrybucyjnego
(czyli przedsiębiorstwem energetycznym, które dystrybuuje energię) (art. 5 ust. 1 ustawy).
W umowie o świadczenie usług dystrybucji wskazany jest wybrany przez odbiorcę sprzedawca energii elektrycznej
Aby zapobiec sytuacji, w której odbiorca pozostanie bez sprzedawcy, gdy wybrany przez niego podmiot zaprzestanie
swojej działalności, w umowie tej wskazany jest także inny sprzedawca tzw. awaryjny, który podejmie sprzedaż w
takiej sytuacji. Jednocześnie w umowie o świadczenie usług dystrybucji zawarta jest zgoda odbiorcy na zawarcie
przez operatora systemu dystrybucyjnego umowy sprzedaży ze sprzedawcą awaryjnym na rzecz i w imieniu odbiorcy,
dla umożliwienia kontynuowania dostaw energii (art. 5 ust. 2a ustawy).
Odbiorcy, którzy chcą skorzystać z prawa wyboru sprzedawcy, ale nie chcą mieć dwóch umów, zawierają umowę z
wybranym sprzedawcą, sprzedawca natomiast zawiera na rzecz i w imieniu tego odbiorcy z umowę operatorem
systemu. Podstawę prawną stanowi art. 5 ust. 4 ustawy.
Jeśli odbiorca energii wypowiada umowę, na podstawie której przedsiębiorstwo energetyczne dostarcza mu energię
(składając do przedsiębiorstwa energetycznego pisemne oświadczenie), nie ponosi z tego tytułu żadnych kosztów i
odszkodowań, innych od tych, które wynikają z treści łączącej ich umowy. (art. 4j ust. 3 ustawy)
Dla zapewnienia odbiorcom dostępu do informacji o cenach sprzedaży energii i warunkach ich stosowania,
sprzedawca energii obowiązany jest zamieszczać te informacje na swoich stronach internetowych oraz udostępniać je
do publicznego wglądu w swojej siedzibie. (art. 4j ust. 5 ustawy)
- Gdy odbiorca jeszcze nie zmienił sprzedawcy energii (nie korzysta z prawa wyboru sprzedawcy)
Jeśli odbiorca nie wybierze sprzedawcy, dostarczanie energii elektrycznej odbywa się na podstawie jednej umowy
(tzw. umowy kompleksowej), którą odbiorca ma zawartą z przedsiębiorstwem obrotu pełniącym funkcję sprzedawcy z
urzędu (przedsiębiorstwo, które wydzieliło się ze spółki dystrybucyjnej). Umowa ta zawiera postanowienia dotyczące
sprzedaży i postanowienia dotyczące dystrybucji energii elektrycznej (art. 5 ust. 3 ustawy).
Zgodnie z art. 5a ust. 1 ustawy sprzedawca z urzędu obowiązany do zapewnienia świadczenia usługi kompleksowej
(sprzedaży i dystrybucji energii) i do zawarcia umowy kompleksowej, na zasadach równoprawnego traktowania, z
odbiorcą energii elektrycznej w gospodarstwie domowym, niekorzystającym z prawa wyboru sprzedawcy i
przyłączonym do sieci przedsiębiorstwa energetycznego wskazanego w koncesji sprzedawcy z urzędu.
Ustawodawca, aby zabezpieczyć w takim przypadku świadczenie usługi na rzecz odbiorcy zobowiązał operatora
systemu dystrybucyjnego do zawarcia ze sprzedawcą z urzędu umowę o świadczenie usług dystrybucji energii dla
danego odbiorcy (art. 5a ust. 2 ustawy).
- Odmowa zawarcia umowy
W przypadku odmowy zawarcia m. in. umowy o świadczenie usług dystrybucji energii, a w przypadku odbiorców w
gospodarstwie domowym, niekorzystających z prawa wyboru sprzedawcy – umowy sprzedaży lub umowy
kompleksowej oraz w sytuacji nieuzasadnionego wstrzymania dostarczania energii elektrycznej rozstrzyga Prezes
Urzędu Regulacji Energetyki. Postępowanie administracyjne o rozstrzygnięcie takiego sporu może być wszczęte
jedynie na wniosek strony (odbiorcy) (art. 8 ust. 1 ustawy).
- Operator systemu dystrybucyjnego (OSD)
Operator systemu dystrybucyjnego to przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się transportem energii sieciami
dystrybucyjnymi w celu dostarczenia ich odbiorcom. Jest ono odpowiedzialne za ruch sieciowy w systemie
elektroenergetycznym, bieżące i długookresowe bezpieczeństwo funkcjonowania tego systemu, eksploatację,
konserwację, remonty oraz niezbędną rozbudowę sieci dystrybucyjnej (art. 3 pkt 25 ustawy). Jeśli odbiorca spełnia
warunki techniczne przyłączenia do sieci dystrybucyjnej operator systemu nie może odmówić świadczenia tych usług.
Operator systemu działa zgodnie z Instrukcją Ruchu i Eksploatacji Sieci Dystrybucyjnej, która określa szczegółowe
warunki korzystania z sieci dystrybucyjnych przez ich użytkowników oraz warunki i sposób prowadzenia ruchu,
eksploatacji i planowania rozwoju sieci. Treść Instrukcji dostępna jest na stronach internetowych tego
przedsiębiorstwa oraz w jego siedzibie (art. 9g pkt 10 ustawy).
- Sprzedawca z urzędu
Zgodnie z art. 3 pkt 29 ustawy sprzedawca z urzędu to przedsiębiorstwo energetyczne posiadające koncesję na obrót
energią elektryczną, świadczące usługi kompleksowe (sprzedaż i dystrybucja) odbiorcom energii elektrycznej w
gospodarstwie domowym, niekorzystającym z prawa wyboru sprzedawcy.
Na podstawie art. 5a ust. 1 ustawy sprzedawca z urzędu zobowiązany jest do zapewnienia świadczenia usługi
kompleksowej i do zawarcia umowy kompleksowej (zawierającej postanowienia dotyczące sprzedaży i postanowienia
dotyczące dystrybucji), na zasadach równoprawnego traktowania, z odbiorcą energii elektrycznej w gospodarstwie
domowym, niekorzystającym z prawa wyboru sprzedawcy i przyłączonym do sieci przedsiębiorstwa energetycznego
wskazanego w koncesji sprzedawcy z urzędu.
Przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się dystrybucją energii elektrycznej (operator systemu) jest obowiązane do
zawarcia ze sprzedawcą z urzędu umowy o świadczenie usługi energii elektrycznej w celu dostarczania ich odbiorcy w
gospodarstwie domowym, któremu sprzedawca z urzędu jest obowiązany zapewnić świadczenie usługi kompleksowej
(art. 5a ust. 2 ustawy).
Odbiorca w gospodarstwie domowym może zrezygnować z usługi kompleksowej świadczonej przez sprzedawcę z
urzędu. Odbiorca, który zrezygnuje z usługi kompleksowej, zachowując przewidziany w umowie okres jej
wypowiedzenia, nie może być obciążony przez sprzedawcę z urzędu żadnymi dodatkowymi kosztami z tego tytułu
(art. 5a ust. 4 ustawy).
PRZEPISY EUROPEJSKIE
Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (wcześniej: Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, nazwa
zmieniona Traktatem z Lizbony) gwarantuje obywatelom Europy swobodny przepływ towarów, swobodę świadczenia
usług i swobodę przedsiębiorczości.
Zgodnie z postanowieniami dyrektywy 2003/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 czerwca
2003 r. dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej (dyrektywa
elektroenergetyczna) zapewnienie powyższych swobód możliwe jest jedynie w warunkach całkowicie otwartego rynku,
który pozwala wszystkim odbiorcom na swobodny wybór sprzedawców energii elektrycznej, a wszystkim
sprzedawcom swobodę zaopatrywania swoich odbiorców.
Prawo swobodnego wyboru sprzedawcy przez odbiorcę (zasada TPA - Third Party Access) zostało zagwarantowane w
art. 3 ust. 5 dyrektywy elektroenergetycznej. Zgodnie z tym przepisem Państwa Członkowskie zapewniają
uprawnionym odbiorcom m.in. możliwość przełączenia się do nowego sprzedawcy.
Jednocześnie w art. 20 dyrektywy elektroenergetycznej oraz w załączniku A do dyrektywy uszczegółowiono
obowiązek realizacji powyższej zasady. Wynika z tego, że Państwa Członkowskie zapewniają wdrożenie systemu
dostępu strony trzeciej do systemu przesyłowego i dystrybucyjnego, opartego na opublikowanych taryfach, mającego
zastosowanie do wszystkich uprawnionych odbiorców i stosowanego obiektywnie, bez dyskryminacji w odniesieniu do
użytkowników systemu. Stosownie do postanowień załączników odbiorcy mają prawo do zawarcia ze sprzedawcą
umowy, której warunki są uczciwe i znane z wyprzedzeniem, otrzymują powiadomienie o zmianach warunków
umownych, otrzymują przejrzyste informacje o cenach i taryfach oraz o standardowych warunkach dostępu do sieci i
korzystania z usług dostarczania, nie ponoszą opłat z tytułu zmiany sprzedawcy, korzystają z przejrzystych, prostych i
niedrogich procedur rozpatrywania skarg.
Przepisy dyrektyw określiły termin otwarcia rynku dla poszczególnych grup odbiorców. Zgodnie z nimi, od 1 lipca
2007 r. odbiorcy w gospodarstwach domowych nabyli uprawnienie zakupu energii od wybranych przez siebie
sprzedawców.