1998 - Witryna d. Instytutu INTE

BIULETYN
Klubu Użytkowników Pakietu Mikro CDS/ISIS
Grudzień 1998
Instytut Informacji Naukowej, Technicznej i Ekonomicznej
00-503 Warszawa, ul. Żurawia 4a Tel. ( 0 22 ) 629 41 01 Fax. ( 0 22 ) 629 79 89
e-mail [email protected] WWW html://www.iinte.edu.pl
Od redakcji
Z
prawdziwą
przyjemnością
możemy
poświęcić ten numer "Biuletynu Klubu
Użytkowników Pakietu CDS/ISIS" prawie w
całości oficjalnej wersji pakietu Mikro
CDS/ISIS dla Windows, nazywanej też systemem WinISIS. Jak Państwo pamiętacie,
kolejne testowe wersje tego pakietu były przedstawiane na łamach tego biuletynu od 3 lat.
Nic też dziwnego, że oficjalna wersja tego
pakietu,
do
rozpowszechniania
której
UNESCO przystąpiło w drugiej połowie listopada br, jest oznaczona numerem 1.3. W ciągu
tego roku niektórzy użytkownicy pakietu mogli
mieć okazję zapoznać się z wersjami 1.0 i 1.1,
które wszakże nie były rozpowszechniane
oficjalnie. Wersja 1.0 została udostępniona na
początku tego roku przez włoskiego dystrybutora pakietu - Stowarzyszenie d/s Dokumentacji, Bibliotek i Archiwów (Associazione per
la Documentazione le Biblioteche e gli Archivi
- DBA) z siedzibą we Florencji. Wersji tej
towarzyszyła w miarę obszerna dokumentacja
opracowana przez UNESCO. W międzyczasie
UNESCO pracowało dalej nad kolejnymi
wersjami pakietu i czerwcu udostępniło - wciąż
do testowania - wersję 1.1. Premiera wersji 1.3
miała miejsce na Kongresie Użytkowników
Pakietu CDS/ISIS z Ameryki Łacińskiej i
Regionu Karaibów, który odbył się w
październiku br w stolicy Urugwaju Montevideo.
W
biuletynie
zamieszczono
artykuły
omawiające najważniejsze innowacje w
wersji 1.3 systemu WinISIS, w tym definiowanie domniemanych wartości pól, wspomagane definiowanie baz danych, tabelaryczną
prezentację wyników wyszukiwania i korzystanie w formatach z plików graficznych.
Ponieważ jednak jest to już czwarty biuletyn, w
którym
omawiamy
system
WinISIS,
postanowiliśmy także przedstawić Państwu
syntetyczne zestawienie najważniejszych cech
tego systemu, które odróżniają go od pakietu
Mikro CDS/ISIS dla DOS. Ponieważ nie
słabnie zainteresowanie dysponentów baz
danych CDS/ISIS prezentacją zawartości
tych baz w sieci Internet zamieszczamy w
tym biuletynie także artykuły poświęcone
dwóm narzędziom, które mogą zostać użyte w
tym celu. Pierwszym z nich jest nowy produkt
Instytutu INTE - program EasyInt, który
umożliwia łatwe prezentowanie zawartości
tekstowych baz danych jako statycznych stron
WWW. Drugim narzędziem jest omawiane już
w poprzednim numerze biuletynu oprogramowanie ISISWWW, które generuje dynamicznie
strony WWW zawierające rekordy bazy
CDS/ISIS odszukane w wyniku zapytania
sformułowanego przez użytkownika sieci Internet. Zdecydowaliśmy się przedstawić to
oprogramowanie ponownie jako najprostsze z
rozwiązań umożliwiających przeszukiwanie
baz danych CDS/ISIS na bieżąco w sieci Internet. Znacznie łatwiejszym w użyciu
rozwiązaniem alternatywnym (którego stosowanie nie jest wszakże pozbawione wad) jest
statyczna prezentacja zawartości baz danych
przy użyciu programu EasyInt. Efekty zastosowania obu tych rozwiązań będzie można
obejrzeć w Internetowej witrynie Instytutu
INTE, gdzie ta sama baza bibliograficzna
(katalog biblioteki IINTE) będzie prezentowana dwoma sposobami.
Nowe parametry konfiguracyjne
i możliwość ich zmiany w trakcie
sesji
W wersji 1.3 systemu WinISIS w pliku
SYSPAR.PAR można korzystać z następujących nowych parametrów konfiguracyjnych :
113 podaje separator numerów rekordów drukowanych w indeksie;
124 określa rodzaj i rozmiary okna domyślnej
bazy danych;
Pierwsza z wartości wskazuje czy baza ta
jest otwierana w oknie przeglądania (0)
czy w oknie widokowym (1); pozostałe
nieobowiązkowe wartości określają rozmiary tego okna i jego położenie. Użycie
okna
widokowego
uniemożliwia
Biuletyn Klubu Użytkowników Pakietu Mikro CDS/ISIS
125
135
136
140
141
142
144
150
użytkownikom korzystanie z potencjalnie
niebezpiecznych funkcji systemu (takich
jak importowanie), ale także pozbawia
ich możliwości korzystania z funkcji tak
użytecznych
jak
wyszukiwanie.
Rozwiązanie to wymaga zastosowania w
formacie wyświetlania poleceń hipertekstowych umożliwiających użytkownikom
m.in. poruszanie się między rekordami.
Domyślną wartością parametru jest 0.
decyduje o tym, czy użytkownicy mają
swobodny wybór baz danych (0) czy też
są zobligowani do korzystania tylko z baz
określonych przy użyciu parametrów
1001-1005 (1). Te parametry przechowują ścieżki dostępu do ostatnio używanych
baz danych. Jeśli po danych poda się
opisy zawartości tych baz danych
(poprzedzone ciągami znaków ***), to
użytkownikom
będą
prezentowane
jedynie te opisy. Domyślną wartością
parametru jest 0.
decyduje o tym, czy podczas wyświetlania
wyników w oknie przeglądania
jest
widoczna (n) czy nie (0) ramka,
zawierająca - poza numerem pytania i
numerem rekordu w zbiorze rekordów
wyszukanych - polecenie hipertekstowe
umożliwiające powrót do przeglądania
całej bazy danych. Wartość n jest liczbą
całkowitą z przedziału 1-20, która określa
kolor tekstów wyświetlanych w ramce.
Domyślną wartością parametru jest 0.
określa początkowy stopień powiększenia
znaków w oknach przeglądania; jest to
wartość całkowita z przedziału 80-160,
domyślnie 120;
decyduje o tym, czy wyświetlana jest (1)
czy nie (0) zawartość rekordów logicznie
usuniętych (wartością domyślną jest 1);
określa ścieżkę dostępu do plików
graficznych;
obecność parametru decyduje o tym, że
podczas
wyświetlania
graficznie
wyróżniane są słowa wchodzące w skład
wyszukanych terminów; obowiązkowe
jest podanie wartości określającej kolor
liter, druga nieobowiązkowa wartość
określa kolor tła;
decyduje o tym, czy tabelaryczny tryb
wyświetlania wyników jest (1) czy nie (0)
stosowany także w przypadku zbioru
wyszukanych rekordów, który obejmuje
jeden rekord (wartością domyślną jest 0);
określa format wyprowadzania daty;
dopuszczalne wartości to:
YMD ustala format RRRR-MM-DD
DMY ustala format DD-MM-RRRR
Strona 2
902
918
980
981
W systemie WinISIS rok jest zawsze
wyprowadzanyw postaci czterech cyfr.
decyduje o tym, czy przed wykonaniem
komendy hipertekstowej wyświetlane jest
(1) czy nie (0) okienko z tekstem tej
komendy (wartością domyślną jest 0);
zastosowanie parametru jest wskazane na
etapie testowania poprawności formatów
polimorficznych, w których postać
komend może być modyfikowana przed
ich wykonaniem
ustala domniemane wartości separatorów
rekordów i pól podczas eksportowania.
ustala (1) tabelaryczny tryb wyświetlania
wyników wyszukiwania.
określa nazwę formatu objaśniającego
zasady wyszukiwania.
W przypadku korzystania z wielu baz
danych (umieszczonych w osobnych podkatalogach) dla każdej z nich można
utworzyć format o tej samej nazwie i podać w nim objaśnienia dotyczące
przeszukiwania tej bazy (pola, z których
pobrano terminy, zasady ich indeksowania, przykłady typowych zapytań itd.).
Użycie parametru 981 spowoduje pojawienie się w oknie wyszukiwania dla ekspertów specjalnego przycisku (z napisem
Jak szukać ?). Kliknięcie tego przycisku
spowoduje otwarcie okna potomnego bazy
danych, zawierającego tekst będący
wynikiem wykonania formatu objaśniającego.
Uwaga: przycisk jest widoczny tylko w
przypadku korzystania z tabelarycznego
wyświetlania wyników.
Do wygodnego ustalania wartości tych i innych
parametrów systemowych służy nowa funkcja
Ustawienia systemowe dostępna z menu Konfiguracja. Umożliwia ona dostęp do 3 okien:
 ustawienia ogólne
Pozwalają na określenie ścieżek dostępu
do poszczególnych kategorii plików
(parametry 1-5) i domniemanej bazy
danych (parametr 6), rodzaju i rozmiarów
okna służącego do udostępniana tej bazy
(parametr 124), domniemanego języka
konwersacji i profilu (parametry 101 i
102), a także wielkości czcionek systemowych (parametr 133).
 przełączniki
Pozwalają
na
określenie
szeregu
parametrów dotyczących wyszukiwania
(parametry 103, 104, 105 i 142) i trybu
wyświetlania jego wyników (parametry
135 i 980), ustalenie trybu automatycznej
aktualizacji słownika (parametr 130),
Grudzieñ 1998

uwidocznianie pasków narzędzi i objaśnień (parametry 120 i 121), a także
wskazanie tablic konwersji znaków
(parametry 106 i 107).
określenia wyglądu
Pozwalają na wskazanie odwrotnego
kierunku wyświetlania znaków (parametr
108), uwidocznianie pustych pól podczas
edycji (parametr 123) oraz błędów kompilacji programów w języku CDS/ISIS Pascal (parametr 132), a także na określenie:
standardowego stopnia powiększenia
znaków (parametr 136), maksymalnej
długości słowa (parametr 131), separatorów pozycji indeksu i wystąpień pól powtarzalnych (parametry 113 i 8),
początkowego
składnika
formatów
(parametr 110) oraz czcionek stosowanych
przy wprowadzaniu danych i edycji formatu (parametry 109 i 111).
Zbigniew M. Nowicki

na podstawie istniejącego rekordu.
W tej metodzie poddaje się edycji jeden z
istniejących rekordów aż do momentu, gdy
zawiera on tylko te pola, którym mają
zostać nadane wartości domyślne, po czym
zapamiętuje się te wartości. Jak z tego
wynika, do obróbki wskazany jest wybór
takiego rekordu, którego zawartość będzie
wymagać możliwie mało zmian.
Metoda "od podstaw" przypomina rozwiązanie
stosowane w CDS/ISIS dla DOS, bowiem
użytkownik zaczyna pracę od pustego formularza wejściowego. Zaletą drugiej metody
tworzenia wartości domniemanych jest to, że
proces wprowadzania danych może zostać
znacznie uproszczony. Jeśli w bazie istnieje
rekord zawierający pola o wymaganych wartościach, wystarczy usunąć zeń te pola, którym
nie będą nadawane te wartości. Ponadto, stosując tę metodę można zrealizować funkcję, na
której brak uskarżali się operatorzy wprowadzający dane do baz pakietu CDS/ISIS dla
DOS - utworzenie dokładnej kopii istniejącego
rekordu.
Definiowanie domniemanych
wartości pól
Jedyną funkcją edycyjną znaną z CDS/ISIS dla
DOS, która nie była dotyczas dostępna w systemie WinISIS, było korzystanie z domniemanych wartości pól. Obecnie brak ten został
uzupełniony. Za pośrednictwem widocznego u
góry okna edycji przycisku Opcje są dostępne
funkcje definiowania i usuwania domniemanych wartości pól. Istotne znaczenie ma fakt,
że definiowanie wartości odbywa się dla
konkretnego rekordu bazy danych.
W pakiecie CDS/ISIS dla DOS w celu zdefiniowania wartości domniemanych użytkownik
najpierw wywoływał odpowiednią funkcję
pakietu, a następnie wypełniał wartościami
otrzymany pusty formularz wejściowy. W systemie WinISIS kolejność tych działań jest
odwrotna: użytkownik najpierw przygotowuje
rekord zawierający tylko domyślne wartości
pól, a następnie dla tego rekordu wykonuje
funkcję Zdefiniuj domniemane wartości pól.
Dzięki temu możliwe jest definiowanie wartości domniemanych dwoma sposobami:
 od podstaw
Metoda ta polega na przystąpieniu do
tworzenia nowego rekordu, wypełnieniu w
nim tych pól, którym mają zostać nadane
wartości domyślne, i zapamiętaniu tych
wartości. Do użytkownika należy podjęcie
decyzji, czy nowotworzony rekord ma
zostać zapisany na dysku.
Dodatkowo, stosowanie wartości domniemanych możliwe jest nie tylko przy tworzeniu
nowych rekordów, ale także na przykład przy
nadawaniu nowych wartości rekordom
usuniętym. Wynika to z faktu, że jeśli zdefiniowano wartości domniemane, to użycie
dostępnej za pośrednictwem przycisku Opcje
funkcji Opróżnij rekord spowoduje nie tylko
usunięcie dotychczasowej zawartości wszystkich pól występujących w rekordzie, ale także
nadanie polom ich wartości domniemanych.
Marek Sulej
Wspomagane definiowanie baz
danych
Już w testowej wersji pakietu WinISIS z listopada 1997 dostępny był kreator definicji baz
danych, który miał za zadanie wspomaganie
użytkownika w procesie tworzenia definicji
nowych baz danych lub modyfikowania definicji baz istniejących. Bardziej stosowne
byłoby wszakże stwierdzenie, że był to jedynie
szkielet prawdziwego kreatora, bowiem
użytkownik mógł oglądać i zmieniać na ekranie elementy definicyjne bazy, ale nie mógł
zapamiętywać ich nowej zawartości.
Obecnie użytkownik dysponuje w pełni funkcjonalnym kreatorem baz danych. Pozwala
on na szybkie zdefiniowanie nowej bazy nawet
przez
całkiem
niedoświadczonego
Strona 3
Biuletyn Klubu Użytkowników Pakietu Mikro CDS/ISIS
użytkownika. Nie wymaga przy tym definiowania pliku parametrów tej bazy, lecz w przypadku poprzedzenia nazwy bazy ścieżką
dostępu sam generuje plik baza.PAR o
stosownej zawartości i w razie potrzeby tworzy
odpowiedni podkatalog na wskazanym dysku.
Proces definiowania bazy składa się z czterech
etapów. Na pierwszym etapie tworzona jest
tablica definicji pól. Tu użytkownik jest wspomagany w najmniejszym stopniu, ale w najprostszym przypadku wystarczy, by wpisał on
nazwy kolejnych pól, po podaniu każdej z nich
naciskając klawisz Enter. System sam nada
polom kolejne wyróżniki i przypisze im typ
alfanumeryczny (w systemie WinISIS zdefiniowana w FDT długość pól nie odgrywa
znaczenia). Na drugim etapie definiowany jest
standardowy formularz wprowadzania danych.
Użytkownik może błyskawicznie utworzyć
prosty formularz naciskając przycisk >>, co
spowoduje umieszczenie w formularzu
wszystkich pól w tej kolejności, w jakiej
zostały one zdefiniowane w tablicy FDT.
Możliwa jest także zmiana pozycji pola w formularzu (w tym celu należy kliknąć to pole, a
następnie
posłużyć
się
klawiszami
oznaczonymi strzałkami w górę i w dół) oraz
zmiana nazwy, pod którą pole to występuje w
formularzu, i ustalenie objaśnienia pola, a
także zdefiniowanie formatu służącego do kontroli poprawności zawartości tego pola.
Wszystkie te ustawienia są zapisane w oknie,
do którego użytkownik dociera przez podwójne
kliknięcie pola formularza lub użycie dlań
klawisza z obrazkiem kartki i ołówka.
Dwa ostatnie etapy definiowania nowej bazy
polegają na podaniu standardowego formatu
wyświetlania i tablicy FST określającej zawartość zbioru odwróconego bazy. Obie te czynności mogą być prawie całkowicie zautomatyzowane. Na etapie tworzenia formatu
użytkownik może skorzystać z kreatora formatu, który na podstawie tablicy FDT tworzy
format wskazanego rodzaju. Dostępne są
następujące rodzaje formatów:


format zwykły,
format zgodny z CDS/ISIS dla systemu
DOS,
 format ozdobny,
 format HTML.zwykły,
 format HTML tabelaryczny.
Każdy z formatów wyprowadza wszystkie pola
bazy danych w tej kolejności, w jakiej zostały
one zdefiniowane w tablicy FDT, i przy użyciu
podanych tam nazw pól.
Strona 4
Objaśnienia wymagają trzy ostatnie rodzaje
formatów. W formacie ozdobnym na początku
wyświetlany jest w ramce numer rekordu i
nazwa bazy danych. Format ten zawiera
własną definicję tablicy czcionek (w celu poprawnego wyświetlania polskich liter może się
okazać konieczna modyfikacja tej tablicy) i
korzysta ze standardowej tablicy kolorów. W
dwu pozostałych formatach oprócz nazw pól i
ich zawartości wyprowadzane są odpowiednie
znaczniki języka HTML. Z tego powodu
formaty te nie nadają się do wyświetlania.
Powinny one być stosowane jako formaty
drukowania przy wyprowadzaniu zawartości
bazy do pliku, który może zostać użyty do
prostej prezentacji zawartości bazy w
Internecie. W obu formatach są stosowane
znaczniki HTML, które powodują że w sieci
Internet nazwy pól są wyprowadzane kursywą.
Dodatkowo, w formacie tabelarycznym
zawartość każdego rekordu jest przestawiana
jako dwukolumnowa tabela - w pierwszej
kolumnie są podawane nazwy pól, a w drugiej
ich zawartość.
Podczas modyfikacji formatu można skorzystać
z przycisków wstawiających polecenia
wyprowadzania
tekstu
kursywą,
z
wytłuszczeniem lub podkreśleniem (każda z
tych komend jest poprzedzana znakiem { i
użytkownik musi sam wstawić w odpowiednim
miejscu formatu znak } dla oznaczenia końca
obszaru działania danej komendy) oraz szkielet
polecenia link :
link(('description'),'action')
(zadaniem użytkownika jest zastąpienie słowa
description opisem komendy, a słowa action
odpowiednią komendą hipertekstową).
Utworzenie prostej tablicy FST zbioru odwróconego umożliwia kreator słownika. Pokazuje
on okno zawierające okienko z opisem
wszystkich dostępnych technik selekcji i wykaz
wszystkich pól zdefiniowanych w tablicy FDT.
Zadaniem użytkownika jest wybranie techniki
selekcji i oznaczenie tych pól, które mają być
indeksowane zgodnie z tą techniką. Na tym
etapie niezbędne jest użycie tej samej techniki
selekcji w odniesieniu do wszystkich indeksowanych pól. Zastosowanie różnych technik dla
poszczególnych pól jest możliwe po
zakończeniu pracy kreatora słownika, kiedy to
użytkownik ma możliwość samodzielnego
zmodyfikowania tablicy FST utworzonej przy
użyciu tego kreatora.
Stanisław Romański
Grudzieñ 1998
Graficzne wyróżnianie
wyszukanych terminów
W systemie WinISIS istnieje możliwość
graficznego wyróżniania wyszukanych terminów w wyświetlanych tekstach rekordów.
Stwierdzenie, że wyróżniane są wyszukane
terminy jest nieprecyzyjne. W rzeczywistości
wyróżniane są wszystkie słowa wchodzące w
skład tych terminów. Należy zdawać sobie
sprawę z tego, że w celu wyświetlania rekordu
najpierw zawartość rekordu jest formatowana
zgodnie z bieżącym formatem wyświetlania,
potem tekst wynikowy tego formatu jest poddawany przetwarzaniu w celu wyróżnienia
słów składowych terminów wyszukiwawczych
i dopiero wynik tego przetwarzania jest
wyświetlany na ekranie. W szczególności, program wyróżniający słowa działa na łańcuchu
znaków i nie jest w stanie stwierdzić, z których
pól pochodzą słowa wchodzące w skład tego
łańcucha.
Z tego powodu w treści wyświetlanych rekordów wyróżniane graficznie są wszystkie
wystąpienia słów składowych terminów
wyszukiwawczych. Nie można zatem oczekiwać,
że
jeśli
szukaliśmy
rekordów
zawierających termin Warszawa polu Tytuł, to
wyróżnione zostaną tylko słowa Warszawa
występujące w tytułach. Mamy natomiast
pewność, że takie wystąpienia słowa Warszawa
zostaną wyróżnione (lecz sami będziemy
musieli je odróżnić od pozostałych, np. takich
gdy Warszawa jest miejscem wydania publikacji). Sytuacja staje się bardziej zlożona, gdy
polecono odszukanie terminu wielowyrazowego. Przykładowo, jeśli terminem wyszukiwawczym był Nowy Targ, to w rekordach
wyróżnione zostaną wszystkie wystąpienia
słów Nowy i Targ (tak więc znowu nie możemy
oczekiwać, że wyróżnione będą tylko zbitki
słów Nowy Targ). W praktyce często mamy do
czynienia z zapytaniami zawierającym kilka
terminów wielowyrazowych i tu musimy się
liczyć z jeszcze większą komplikacją, bowiem
wyróżnione zostaną wszystkie wystąpienia
słów wchodzących w skład tych terminów.
Szczególna sytuacja występuje w przypadku
wyszukiwania terminów z prawostronnym obcięciem. Tutaj wyróżniane są graficznie słowa
wchodzące w skład terminów słownika, które
rozpoczynają się od podanego ciągu znaków.
Będą to więc na pewno słowa rozpoczynające
się od tego ciągu, ale nie tylko takie słowa. W
tej sytuacji tylko znajomość sposobu realizacji
wyszukiwania terminów z prawostronnym obcięciem i świadomość faktu, że wyróżniane są
wszystkie słowa wchodzące w skład
odszukanych terminów, uchroni obserwatora
od wyciągnięcia pochopnego wniosku, że
wyróżniane są także słowa nie mające związku
z zapytaniem.
W celu graficznego wyróżniania wyszukanych
terminów w pliku SYSPAR.PAR należy użyć
parametru 142, wskazując kolor liter i nieobowiązkowo - kolor tła. Wykonanie tego
zadania można powierzyć systemowi WinISIS,
korzystając z odpowiedniego przełącznika w
ramach Ustawień systemowych.
Anna Sadoch
Tabelaryczna prezentacja
wyników wyszukiwania
W systemie WinISIS dostępne są dwa podstawowe tryby prezentacji wyników wyszukiwania:
 odszukane rekordy są prezentowane pojedynczo w oknie przeglądania,
 wszystkie odszukane rekordy są dostępne
do przeglądania w oknie tabelarycznego
wyświetlania wyników.
Pierwszy z tych trybów jest znany z poprzednich wersji systemu dostępnych dla testowania.
Obecnie dostępny jest także wariant tego trybu,
w którym u góry okna widoczna jest ramka
zawierająca - poza numerem pytania i numerem rekordu w zbiorze rekordów wyszukanych
- polecenie hipertekstowe umożliwiające
powrót do przeglądania całej bazy danych.
Rozwiązanie
to
można
polecić
tym
użytkownikom, którym
sprawia trudność
stwierdzenie czy przeglądają wynik wyszukiwania czy wszystkie rekordy bazy.
Nowością jest tabelaryczny tryb wyświetlania
wyników, w którym korzysta się ze specjalnego
okna. Nazwa tego trybu pochodzi od jednokolumnowej tabeli, która widoczna jest w lewej
części okna. W każdym wierszu tej tabeli jest
prezentowany odszukany rekord. Standardowo
służy do tego celu numer MFN i jedno z pól
rekordu. Początkowo polem tym jest pierwsze
z pól zdefiniowanych w tablicy FDT, ale
użytkownik może wskazać inne pole, wybierając je z wykazu wszystkich dostępnych pól. W
prawej części okna jest widoczna pełna zawartość bieżącego rekordu, który użytkownik
wskazuje klikając odpowiedni wiersz tabeli
Strona 5
Biuletyn Klubu Użytkowników Pakietu Mikro CDS/ISIS
zawierającej wykaz wszystkich odszukanych
rekordów. W wykazie tym rekordy są
uporządkowane według numerów MFN, przy
czym użytkownik ma możliwość wyboru
porządku
rosnącego lub malejącego. Do
oznaczania odszukanych rekordów służą
przyciski ze znakiem [+], które poprzedzają
każdy z wierszy tabeli. Przycisk Options
umożliwia wydruk wszystkich oznaczonych
rekordów, a ponadto wydruk bieżącego rekordu i wydruk wszystkich odszukanych rekordów.
Tabelaryczny tryb wyświetlania wyników ustala
się
korzystając
z
odpowiedniego
przełącznika w ramach Ustawień systemowych.
Możliwe jest także ustalenie tego trybu przy
użyciu parametru systemowego 980.
Specjalny plik parametrów systemowych o
nazwie baza.EXP określa inny niż standardowy sposób tworzenia okna tabelarycznego
wyświetlania wyników dla wskazanej bazy
danych. W pliku tym można użyć następujących parametrów:
500 wskazuje nazwę formatu służącego do
wyświetlania zawartości rekordów w
prawej części okna (domyślnie jest to
standardowy format wyświetlania). W
formacie tym nie można korzystać z
komend hipertekstowych.
502 podaje format stosowany standardowo do
tworzenia wierszy wykazu rekordów,
prezentowanego w lewej części okna
(domyślnie jest to MFN,' - ',v n gdzie
n jest wyróżnikiem pierwszego z pól zdefiniowanych w FDT),
504 określa standardowy porządek wykazu
rekordów; dopuszczalne wartości to:
0 porządek rosnący,
1 porządek malejący (wartość domyślna).
506 wskazuje czy użytkownik ma możliwość
zmiany
formatu
wyświetlania;
dopuszczalne wartości to:
0 brak takiej możliwości (wartość
domyślna),
1 widoczne okienko z wykazem dostępnych formatów.
Plik baza.EXP należy umieścić w katalogu
określonym za pośrednictwem ścieżki dostępu
do baz danych.
Anna Sadoch
Strona 6
Nowe możliwości języka formatowania
W języku formatowania można korzystać ze
zmiennych numerycznych i łańcuchowych.
Dostępnych jest 10 zmiennych numerycznych
o nazwach od E0 do E9 i 10 zmiennych
łańcuchowych o nazwach od S0 do S9. Korzystając ze zmiennych można w zwarty sposób
zapisywać złożone formaty. Należy pamiętać,
że zmienne tracą swą wartość z chwilą
zakończenia wykonywania formatu. Wartości
wszystkich zmiennych
są odpowiednio
inicjalizowane przed każdym wywołaniem
formatu (zmiennym numerycznym jest
nadawana
wartość
0,
a
zmiennym
łańcuchowym są przypisywane puste ciągi
znaków). W celu nadania wartości zmiennym
korzysta się z operatora podstawienia := , przy
czym prawą stroną instrukcji podstawienia jest
w zależności od typu zmiennej albo wyrażenie
numeryczne albo format ujęty w nawiasy.
Nową komendą języka formatowania jest instrukcja WHILE o postaci ogólnej
WHILE warunek (format)
która umożliwia wielokrotne wykonanie formatu w pętli (tak dlugo jak spełniony jest podany warunek). Aby uniknąć nieskończonego
wykonywania pętli należy w formacie umieścić
polecenia, które w odpowiednim momencie
spowodują, że badany warunek przestanie być
spełniany. Z reguły warunek jest wyrażeniem
logicznym, w którym bada się wartość zmiennej (uprzednio zmiennej tej nadaje się taką
wartość początkową, by warunek był
spełniony), a w ramach wykonywanego formatu nadaje się tej zmiennej nową wartość.
Użycie zmiennych w połączeniu z komendą
WHILE pozwala na tworzenie formatów o
znacznie większej komplikacji, a ich obecność
czyni język formatowania coraz bardziej
podobnym do języka programowania wysokiego poziomu.
Dostępne są nowe polecenia określające format bieżącego paragrafu:
QC
Powoduje wyśrodkowanie tekstów wierszy
paragrafu.
QJ
Powoduje dosunięcie tekstów wierszy do obu
marginesów (tzw. justowanie obustronne).
BOX [ ( n ) ]
Ujmuje tekst bieżącego paragrafu w ramkę,
która jest rysowana przy użyciu bieżącego
koloru. Dodatkowo, jeśli użyto parametru,
Grudzieñ 1998
ramka jest wypełniana kolorem o podanym
numerze.
Dostępne są również nowe komendy
hipertekstowe :
LAGOTO
Szuka w słowniku podanego terminu i
przechodzi do rekordu wskazanego za jego
pośrednictwem (jeśli termin został znaleziony) lub do rekordu wskazanego przy użyciu
następnego terminu słownika (jeżeli nie
znaleziono terminu). Możliwe jest podanie
jako parametru identyfikatora pola, z którego
został pobrany poszukiwany termin.
VIEWL
Rozszerzenie dostępnej wcześniej komendy
VIEW. Również otwiera wyspecyfikowaną
bazę w oknie widokowym, ale wyświetlanym
rekordem nie jest pierwszy rekord bazy, lecz
rekord wskazany za pomocą podanego
odsyłacza do wskazanego terminu słownika
tej bazy.
PRINTTHIS
Umożliwia wydruk bieżącej strony, czyli tej
strony zawierającej komendę hipertekstową,
w której użyto polecenia PRINTTHIS.
PRINTSEARCH
Umożliwia wydruk wyników wyszukiwania
lub bieżącej strony.
Na rozszerzenie zakresu działania dostępnych
uprzednio komend hipertekstowych wływają
nowe przedrostki, którymi mogą być poprzedzone te komendy.
PROMPT
Służy do pobierania z klawiatury parametru
komendy wykorzystywanej w formacie polimorficznym. Jak wiadomo, w formacie takim
używanym jako parametr komendy hipertekstowej ma miejsce modyfikacja, polegająca
na zastąpieniu wskazanego tekstu nowym
tekstem przed wykonaniem tego formatu.
Dzięki użyciu przedrostka PROMPT ten
nowy tekst jest pobierany z klawiatury. W
formacie tekst taki reprezentuje ciąg znaków
$$.
RESETSEARCH
Powoduje zaprzestanie wyświetlania wyników wyszukiwania. Obecnie może poprzedzać tylko komendę FORMAT.
Jarosław Dobosz
Korzystanie w formatach z
plików graficznych
System WinISIS umożliwia różnorodne
wykorzystywanie
w
formatach
plików
graficznych zawierających obrazy zapisane w
formacie map bitowych (pliki BMP). Pliki
graficzne mogą :
 być wyświetlane w osobnych oknach
Zapewnia to przyrostek IMG użyty w odniesieniu do komendy TEXTBOX.
Parametrem takiej komendy jest poprzedzona ścieżką nazwa wyświetlanego pliku.
 służyć jako tapeta okna wyświetlania
W systemie Windows tapetą jest plik
graficzny o rozmiarach 8 na 8 pikseli,
który jest wyświetlany w sposób powtarzalny w tle obiektu. Ukryta komenda
języka formatowania '\isispatt nazwa '
pozwala na użycie jako tapety okna
wyświetlania pliku o podanej nazwie. Plik
ten, tak jak i pozostałe pliki graficzne, jest
lokalizowany przy użyciu ścieżki dostępu
określonej za pośrednictwem parametru
141. Ukryte komendy języka formatowania
korzystają ze składni RTF i dlatego muszą
być podawane jako literały bezwarunkowe,
których pierwszym znakiem jest \.
 być użyte jako grafika tła okna wyświetlania
Nazwę pliku zawierającego grafikę tła
wskazuje ukryta komenda języka formatowania '\isisbgbmp nazwa '. Standardowo
grafika jest jest wyświetlana w lewym
górnym rogu okna. Korzystając z ukrytej
komendy 'picscaledN ' można m.in.
wskazać inne położenie tej grafiki. Liczba
będąca parametrem tej komendy jest sumą
wartości elementarnych, które mają
następujące znaczenie:
1 grafika jest wyświetlana tak jak
tapeta,
2 grafika jest "rozciągana" tak, że jej
rozmiary pokrywają się z rozmiarami
okna,
4 grafika jest wyśrodkowywana w
poziomie
8 grafika jest wyśrodkowywana w
pionie
12 grafika jest dosuwana do prawej
krawędzi okna
36 grafika jest dosuwana do dolnej
krawędzi okna
Sumowanie tych wartości pozwala na
uzyskanie
kombinowanych
efektów.
Przykładowo, podanie parametru 48
spowoduje umieszczenie grafiki w prawym
dolnym rogu okna (12 dosunięcie do
prawej + 36 dosunięcie do dołu).
 być
wyświetlone
jako
elementy
uzupełniające
Nazwę pliku podaje się jako parametr
komendy ukrytej '\chpict nazwa '. Takie
Strona 7
Biuletyn Klubu Użytkowników Pakietu Mikro CDS/ISIS
pliki mogą wystąpić w różnym charakterze, można na przykład zastąpić nimi
nazwy pól:
if p(v69) then ' \chpict keys ',
v69 fi
lub opisy poleceń hipertekstowych:
link(('\chpict first '),'GOTO 1'),
link(('\chpict prev '),if mfn>1
then 'GOTO ',f(mfn -1,1,0) fi)
Na uzyskanie ciekawszych efektów
graficznych pozwala ukryta komenda
'\chpict1
nazwa1
nazwa2
'.
Jej
parametrami są nazwy dwóch plików.
Początkowo wyświetlany jest pierwszy
plik. Obraz ten w chwili wskazania go
przy użyciu kursora myszy jest zastępowany drugim plikiem. Oba pliki muszą mieć
identyczne rozmiary.
Jarosław Dobosz
Porównanie WinISISa z
CDS/ISIS dla DOS
Z uwagi na fakt, że WinISIS powstawał przez
ponad 3 lata (kolejne jego wersje przedstawialiśmy w biuletynach z 1995, 1996 i 1997 roku),
w momencie udostępnienia jego oficjalnej
wersji postanowiliśmy przygotować syntetyczne zestawienie najważniejszych cech (poza
tą cechą oczywistą, jaką jest praca w środowisku Windows), które odróżniają ten system od
pakietu Mikro CDS/ISIS dla DOS.
Przetwarzanie baz danych
 możliwość równoczesnego otwarcia wielu
baz danych (w tym wielokrotne otwarcie
tej samej bazy danych); każda baza jest
dostępna w osobnym oknie; w przypadku
wielokrotnego otwarcia jednej bazy w
każdym z okien może być widoczny inny
rekord lub ten sam rekord, ale wyświetlany
przy użyciu różnych formatów;
 łatwy dostęp (z menu) do ostatnio
wykorzystywanych baz danych; można
udostępnić użytkownikom tylko te bazy,
dodatkowo posługując się opisem ich
zawartości, a nie nazwą;
 prawie 4-krotnie większy maksymalny
rozmiar rekordu pliku głównego (30MB w
porównaniu z 8MB dla DOS); jednakże
bazy zawierające rekordy o rozmiarach
przekraczających 8MB nie będą mogły być
przetwarzane przez CDS/ISIS dla DOS;
 dostępność operacji globalnej modyfikacji
bazy danych (dodawanie pola, usuwanie
pola, zastępowanie tekstów).
Strona 8
Definiowanie baz danych
Tworzenie nowej bazy danych obsługuje kreator baz danych, który w znacznej mierze automatyzuje ten proces. W szczególności
umożliwia on korzystanie z:
 kreatora formatu tworzącego standardowy
format wyświetlania zgodnie z wybranym
stylem (format zwykły, format zgodny z
CDS/ISIS dla systemu DOS, format
ozdobny lub format ozdobny z poleceniami
języka HTML);
 kreatora tablicy FST umożliwiającego
błyskawiczne utworzenie prostej tablicy
FST określającej zawartość zbioru odwróconego.
Narzędzia kreatora baz danych można używać
także do modyfikacji elementów definicyjnych
istniejących baz danych (tablica FDT, formaty,
formularze wejściowe i tablice FST).
Wprowadzanie danych
 "przemieszczanie i upuszczanie": dane
wejściowe mogą być przenoszone do formularza wejściowego z innych okien systemu WinISIS (np. terminy wyszukiwawcze z okna słownika) lub z okien innych
aplikacji systemu Windows (np. nazwy
plików z managera plików);
 możliwa jest kontrola poprawności zawartości (walidacja) rekordu przed zapamiętaniem go w pliku głównym.
Wyszukiwanie
 poza
standardowym
sposobem
formułowania pytań (zwanym wyszukiwaniem
dla
ekspertów,
ponieważ
umożliwia tworzenie bardzo złożonych pytań i wyszukiwanie pełnotekstowe)
dostępne jest tzw. wyszukiwanie wspomagane, które umożliwia łatwe tworzenie
prostych pytań wyszukiwawczych;
 możliwe jest korzystanie zarówno z całego
słownika jak i z jego fragmentów,
obejmujących
terminy
pobrane
ze
wskazanego pola;
 można przygotować objaśnienia dotyczące
przeszukiwania bazy danych (pola, z
których pobrano terminy, zasady ich indeksowania, przykłady typowych zapytań
itd.),
które
będą
dostępne
dla
użytkowników po naciśnięciu specjalnego
klawisza.
Wyświetlanie wyników
Możliwe jest:
 oznaczanie wyszukanych rekordów i drukowanie tylko rekordów oznaczonych,
Grudzieñ 1998

graficzne wyróżnianie słów wchodzących
w skład wyszukanych terminów w tekście
wyświetlanych rekordów,
 proporcjonalne zwiększanie/zmniejszanie
rozmiarów czcionek stosowanych przy
wyświetlaniu rekordów,
 zapamiętanie treści pytania i odtworzenie
go podczas następnej sesji.
Ponadto, poza standardowym sposobem
prezentacji wyników dostępne są dwa inne
tryby:
 wyświetlanie u góry okna ramki z numerem pytania i liczbą odszukanych rekordów,
 wyświetlanie wyników w postaci tabeli:
pojedyncze
wiersze
wszystkich
wyszukanych rekordów są widoczne po
lewej stronie ekranu, a po jego prawej
stronie widać pełną zawartość jednego z
tych rekordów.
Język formatowania
 zwiększona maksymalna długość formatu
(do 10 000 znaków) i jego tekstu
wynikowego (64 000 znaków) pozwala na
opracowywanie formatów o znacznie
większej złożoności,
 możliwe jest operowanie na pojedynczych,
wybranych wystąpieniach pola powtarzalnego,
 dostępne są nowe funkcje numeryczne i
łańcuchowe,
m.in.
funkcja
LR
zapewniająca dostęp do wszystkich rekordów, z których został pobrany termin
słownika,
 funkcje REF oraz L i LR mogą przetwarzać rekordy innej bazy niż bieżąca baza
danych,
 w formatach przeznaczonych do wyświetlania i drukowania danych można korzystać z poleceń ustalających typ, wielkość,
krój i kolor stosowanej czcionki,
 wyniki działania formatów przeznaczonych do wyświetlania i drukowania danych można dodatkowo uatrakcyjnić,
ujmując paragrafy w kolorowe okienka,
wyśrodkowując wyprowadzane teksty lub
dosuwając je do prawego marginesu oraz
włączając do wyprowadzanych tekstów
pliki graficzne (mapy bitowe).
Ponadto dostępność
 zmiennych łańcuchowych i numerycznych
 komendy WHILE
oraz
 możliwość zlecania w ramach formatu
wykonania innych formatów,
czynią przygotowywanie formatów działaniem
coraz bardziej podobnym do programowania.
Najbardziej istotną nową cechą jezyka formatowania jest dostępność rozmaitych komend
hipertekstowych, których użycie pozwala na
opracowywanie formatów interakcyjnych,
sterowanych kliknięciami myszy w aktywne
obszary ekranu. W szczególności parametry
komendy hipertekstowej mogą być pobierane z
klawiatury. Ma to zastosowanie w przypadku
tzw. formatów polimorficznych, czyli formatów których zawartość może być modyfikowana przed ich wykonaniem.
Łatwość korzystania z systemu
 dostępność różnych zestawów menu systemowych (zestaw taki jest nazywany
profilem) i możliwość zmiany zestawu w
trakcie sesji,
 dostępność wielu nowych parametrów
konfiguracyjnych; parametry te mogą być
odczytywane w trakcie sesji, ponadto ich
łatwą edycję umożliwia specjalna funkcja
systemu WinISIS,
 dostępność pliku pomocy (niestety
występuje jedynie w języku angielskim).
Programowanie własnych aplikacji
System WinISIS obsługuje ograniczony zestaw
funkcji bibliotecznych języka CDS/ISIS Pascal.
Funkcje te są przeznaczone do przygotowywania programów formatujących. Narzędziem
przygotowywania własnych aplikacji będzie
dołączana dynamicznie biblioteka ISISDLL,
która znajduje się na etapie testowania. Z procedur i funkcji tej biblioteki można korzystać
przygotowując programy w dowolnym środowisku programowania aplikacji systemu Windows (takim jak Visual Basic, C++ lub Delphi), co daje programiście możliwość
korzystania z pełnej mocy wybranego środowiska programowania. Ponadto, opracowane w
ten sposób programy są samodzielnymi aplikacjami systemu Windows, a nie są powiązane
z CDS/ISIS, jak miało to miejsce w przypadku
programów w języku CDS/ISIS Pascal
(programy te mogą być wykonywane tylko w
ramach pakietu). Przy programowaniu aplikacji brak jest także ograniczeń obowiązujących w pakiecie CDS/ISIS dla DOS (dostęp
do tylko jednej bazy danych i pojedynczego
terminu słownika).
Zbigniew M. Nowicki
Program EasyInt - statyczne
prezentowanie baz w Internecie
Program o nazwie EasyInt (ang. EASY
Presentation on INTernet) został opracowany
Strona 9
Biuletyn Klubu Użytkowników Pakietu Mikro CDS/ISIS
przez Instytut INTE we współpracy ze
Słowackim Centrum Informacji Naukowej i
Technicznej w ramach grantu dofinansowywanego przez Austriacki Instytut Studiów nad
Europą Wschodnią i Południowo-Wschodnią.
Program ten może być używany do prezentowania w sieci Internet zawartości dowolnej,
tekstowej bazy danych (w szczególności, bazy
danych pakietu Mikro CDS/ISIS). Przetwarza
on przygotowane wcześniej przez użytkownika
pliki tekstowe, zawierające odpowiednio posortowane rekordy bazy danych. W pakiecie
CDS/ISIS pliki takie tworzy się generując wydruki zapisywane do plików. Na przykład, z
zawartości bibliograficznej bazy danych można
sporządzić kilka wydruków posortowanych
według: autorów, tytułów, słów kluczowych,
serii wydawniczych, klasyfikacji itp. Po przetworzeniu wydruków przez program EasyInt
użytkownik uzyska dostęp do zawartości bazy
przy użyciu przeglądarki WWW. Będzie on
mógł dotrzeć do interesującego go fragmentu
bazy, wskazując odpowiednie kryterium sortowania (autor, tytuł itd.) i korzystając z wygenerowanego dla tego kryterium indeksu.
Z powyższego opisu wynika, że program EasyInt umożliwia prezentowanie bazy danych w
sposób statyczny, co oznacza, że w sieci Internet jest udostępniana zawartość bazy w takiej
postaci, jaka była aktualna w momencie
tworzenia wydruków, a wszelkie później
wprowadzane zmiany będą widoczne w Internecie dopiero po wygenerowaniu i przetworzeniu nowych wydruków.
W celu przygotowania wydruku, który może
zostać przetworzony przez program EasyInt,
wystarczy skorzystać ze standardowych
mechanizmów drukowania i sortowania raportów dostępnych w pakiecie Mikro CDS/ISIS.
Zaleca się używanie zwięzłego formatu
wydruku, niedzielenie wydruku na strony oraz
nieograniczanie długości wiersza (by spełnić
dwa ostatnie warunki, wystarczy w rubryce
Numer 1 strony na formularzu wydruku wpisać
A). Konieczne jest drukowanie każdego
pierwszego klucza sortowania jako nagłówka
poprzedzonego ciągiem znaków, który nie
występuje w zawartości rekordów (format
nagłówka taki jak np.:”***”v1/, tryb wyboru
klucza 2 lub 3). Wszystkie wymagania dotyczące wydruków (w tym również obowiązująca
konwencja nazewnicza) są szczegółowo
opisane w dokumentacji programu EasyInt.
Produktem wyjściowym programu jest zestaw
stron HTML, na których jest prezentowana
Strona 10
uporządkowana według wybranych kryteriów
zawartość określonej bazy danych. Program
pozwala również na włączanie do pliku wyjściowego dodatkowych informacji, takich jak:
dane o instytucji utrzymującej bazę, opis bazy,
informacje uzupełniające i objaśnienia dla
użytkownika itd.
Twórcy programu założyli, że będzie on na
tyle łatwy w obsłudze, by skorzystać z niego
mogli również mniej wykwalifikowani
użytkownicy. Wymagania sprzętowe są minimalne - program może być eksploatowany na
najprostszym komputerze zgodnym ze standardem IBM PC pod systemem Windows.
EasyInt może być traktowany jako aplikacja
uzupełniająca standardową wersję pakietu
CDS/ISIS, aczkolwiek można używać go
również do przetwarzania plików generowanych z wykorzystaniem innych systemów
zarządzania bazami danych.
Anna Sadoch
ISISWWW - Udostępnianie baz
danych CDS/ISIS do bieżącego
przeszukiwania w Internecie
Oprogramowanie ISISWWW jest narzędziem
służącym do przeszukiwania baz Mikro
CDS/ISIS w Internecie (a dokładniej w World
Wide Web). Jest to skrypt CGI (ang. Common
Gateway Interface) napisany w języku Perl,
który umożliwia bezpośredni dostęp do bazy
danych rezydującej na serwerze. Baza danych
udostępniana jest tylko do odczytu. ISISWWW
został opracowany w Wyższej Szkole Biliotekoznawstwa
i
Informacji
Naukowej
(Hochschule für Bibliotheks- und Informationswesen) w Stuttgarcie przez Kurta Nienhausa. Jest to oprogramowanie typu freeware,
które wraz z dokładną dokumentacją jest
dostępne w Internecie pod adresem:
http://machno.hbi-stuttgart.de/~nienhaus
w dwu wersjach:
 dla systemu Windows95/WindowsNT,
 dla systemu Linux..
Jako oprogramowanie typu CGI może ono być
stosowane w sytuacji, gdy nie przewiduje się
dużej liczby jednoczesnych odwołań do programu.
Wyszukiwawcza strona WWW musi zawierać
formularz HTML zawierający elementy o
ściśle określonych nazwach, które pozwalają
użytkownikowi na wybór formy wyników
wyszukiwania,
wprowadzenie
wyrażenia
Grudzieñ 1998
wyszukiwawczego, wyświetlenie indeksu,
przesłanie gotowego zapytania do serwera oraz
pewne dodatkowe informacje. Zapytanie do
bazy danych może zawierać od 1 do 9 terminów wyszukiwawczych, a każdy z nich może
być związany z wybranym z listy polem bazy
danych, do którego odnosi się wyszukiwanie.
W zapytaniu możliwe jest zastosowanie operatorów logicznych (AND, OR, NOT, NEAR),
terminów ANY oraz operatora maskowania
(”*”). Wyszukiwanie odbywa się z wykorzystaniem zbioru odwróconego.
Strona WWW prezentująca wyniki wyszukiwania jest tworzona przez program ISISWWW
dynamicznie
na
żądanie
przeglądarki
użytkownika. Przewidziane są dwie postaci
wyświetlania wyników:
 skrócony format (tabelaryczny),
 format pełny pozwalający na wyświetlenie
kolejno zawartości wyszukanych rekordów.
Format skrócony należy zdefiniować w formularzu wyszukiwawczym (określić nagłówki
tabeli i zawartość każdej kolumny w postaci
formatu CDS/ISIS, który może zawierać
znaczniki
HTML
formatujące
tekst
umieszczone jako literały). Do określenia formatu pełnego wykorzystywany jest standardowy format bazy danych, który powinien
zawierać zapisane jako literały znaczniki
HTML definiujące sformatowanie wyświetlanego tekstu. Istotnym ograniczeniem jest
konieczność unikania w formacie programów
formatujących, które otwierają pliki.
Więcej informacji na temat instalacji i korzystania z oprogramowania ISISWWW podano
w zeszłorocznym biuletynie klubowym w
artykule Wacława Struka pt. "Oprogramowanie do przeszukiwania baz danych CDS/ISIS w
Internecie".
Dorota Rybnik
Nowi użytkownicy
W celu ułatwienia nawiązywania kontaktów
między polskimi użytkownikami pakietu Mikro
CDS/ISIS prezentujemy poniżej listę tych
użytkowników, którzy uzyskali licencję na
korzystanie z pakietu od grudnia 1997 do listopada 1998. Dane użytkowników zostały
uporządkowane w kolejności otrzymywania licencji.
Elektrownia "OPOLE" Spółka Akcyjna
46-021 BRZEZIE K/OPOLA
Osoba odpowiedzialna: Józef Patrzek
Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Alwerni
Gęsikowskiego 7
32-066 ALWERNIA
Osoba odpowiedzialna: Elżbieta Jarczyk
Wojewódzki Ośrodek Kultury
Rynek Główny 25
31-008 KRAKÓW
Osoba odpowiedzialna: mgr Jolanta Świerczek
Wyższa Szkoła Biznesu w Nowym Sączu
Zielona 27
33-300 NOWY SĄCZ
Osoba odpowiedzialna: Maria Sidor
Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka
1 Maja 43
58-500 JELENIA GÓRA
Osoba odpowiedzialna: Alicja Raczek
Polskie Radio Regionalna Rozgłośnia w Opolu
"PRO FM" Spółka Akcyjna
Strzelców Bytomskich 8
45-084 OPOLE
Osoba odpowiedzialna: Marta Adaszyńska
Zgromadzenie Sióstr Pielęgniarek wg III
Reguły św.Franciszka
Kłodzka 25
57-360 OŁDRZYCHOWICE KŁODZKIE
Osoba odpowiedzialna: Anna Baron
Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka
im.Hugona Kołłątaja
F.Focha 39
30-119 KRAKÓW
Osoba odpowiedzialna: Anna Piotrowska
Zakład Fizjologii Roślin PAN im.Franciszka
Górskiego
Sławkowska 17
31-016 KRAKÓW
Osoba odpowiedzialna: mgr Maria Gładysz
Instytut Agrofizyki PAN im.Bohdana
Dobrzańskiego
Doświadczalna 4
20-290 LUBLIN 27
Osoba odpowiedzialna: mgr Beata Kondracka
Miejska Biblioteka Publiczna w Limanowej
Matki Boskiej Bolesnej 13
34-600 LIMANOWA
Osoba odpowiedzialna: mgr Halina Matras
Ośrodek Informacji Hutniczej Sp.z.o.o.
Karola Miarki 12
44-100 GLIWICE
Osoba odpowiedzialna: Elżbieta Lamch
Ośrodek Doradztwa Rolniczego POŚWIĘTNE
Sienkiewicza 11
09-100 PŁOŃSK
Osoba odpowiedzialna: Bożena Chądzyńska
Archiwum Dokumentacji Mechanicznej
Strona 11
Biuletyn Klubu Użytkowników Pakietu Mikro CDS/ISIS
Świętojerska 24
00-202 WARSZAWA
Osoba odpowiedzialna: Krzysztof Pątek
DiS, Biuro Badawczo-Rozwojowe
Informatyka-Technika-Promocja
05-400 OTWOCK-ŚWIERK (IEA)
Osoba odpowiedzialna: Marzena R. Kupniewska
Maria Nowacka
Czy CDS/ISIS będzie działać
poprawnie w roku 2000 ?
W ostatnim czasie media poświęcają wiele
uwagi problemowi poprawności funkcjonowania oprogramowania w roku 2000 i chyba
z tego powodu podane w tytule pytanie
zadają nam często także użytkownicy pakietu
CDS/ISIS.
Problem ten jest istotny dla zastosowań, w
których jednym z przetwarzanych elementów
jest data. W pakiecie CDS/ISIS można
zapisywać daty w dowolnym formacie, ale
sam pakiet nie rozróżnia pól zawierających
daty od innych pól i nie przetwarza ich w
żaden sposób.
Podczas szkoleń przedstawiamy uczestnikom
zalety zapisu daty w formacie RRRR-MMDD, który umożliwia porównywanie dat np.
w celu stwierdzenia, że dana data przypada
po podanym terminie. Ponieważ w tym formacie rok jest zapisywany przy użyciu
czterech cyfr, porównywanie takich dat
będzie możliwe także po roku 1999. Jednakże, jeśli ktoś zapisywał daty w formacie
RR-MM-DD, to odpowiadająca 1 stycznia
2000 roku data 00-01-01 okaże się
wcześniejsza od daty 99-12-31.
DD jest "nieelegancki" zapis daty po roku
1999. Można to łatwo wyeliminować, dodając w formacie wyprowadzania literał
zawierający brakujące cyfry w zapisie roku.
Jeśli pole 100 zawiera datę w tym formacie,
to użycie przy wyprowadzaniu specyfikacji
if p(v100) then
if v100<'45' then "20"v100 else "19"v100 fi
fi
spowoduje, że zamiast 00-01-01 wyświetlane
będzie 2000-01-01. Ta specyfikacja będzie
działać poprawnie dla dat z przedziału 1 stycznia 1945 - 31 grudnia 2044.
Po roku 1999 pewne trudności może
sprawiać korzystanie z dostępnej w języku
CDS/ISIS Pascal funkcji DATESTAMP,
która zwraca aktualną datę i czas w formacie
MM-DD-RR
GG:MM:SS. Już wcześniej
format ten nie był dogodny dla wielu zastosowań, w których wartość zwracana przez tą
funkcję trzeba było przekształcać do innego
formatu. Po roku 1999 wystarczy dodać
brakujące cyfry w zapisie roku. Podany
poniżej program umożliwia użycie klawisza
F7 do wprowadzania bieżącej daty w formacie RRRR-MM-DD (działa on poprawnie dla
dat z przedziału 1 stycznia 1945 - 31 grudnia
2044).
Powyższy akapit dotyczy pakietu Mikro
CDS/ISIS dla DOS. W systemie WinISIS
zarówno omówiona funkcja języka CDS/ISIS
Pascal, jak też dostępna w języku
formatowania funkcja łańcuchowa DATE,
zwracają rok w postaci czterech cyfr. W
systemie WinISIS przy użyciu odpowiedniego parametru systemowego można także
ustalić inny niż MM-DD-RRRR format daty
zwracanej przez te funkcje.
Zbigniew M. Nowicki
Jeśli daty nie są porównywane, to jedyną niedogodnością zapisu daty w formacie RR-MMProgram F7DAT ( ex : string )[MENU];
{ Umożliwia użycie klawisza F7 do wprowadzania bie żącej daty RRRR -MM-DD }
var line : string;
begin
line:=datestamp;
if substr(line,7,2)<'45' then
defkey(65,'20'|substr(line,7,2)|' -'|substr(line,1,2)|' -'|substr(line,4,2))
else
defkey(65,'19'|substr(line,7,2)|' -'|substr(line,1,2)|' -'|substr(line,4,2));
ex:='.E'
end.
Strona 12
Grudzieñ 1994
Zastosowania CDS/ISIS
Inicjujemy nową rubrykę Biuletynu, która w naszym zamierzeniu ma być forum wymiany
praktycznych doświadczeń związanych z zastosowaniami pakietu. Zachęcamy wszystkich
użytkowników do przesyłania krótkich tekstów (nie więcej niż 1,5 strony standardowego
maszynopisu). Redakcja zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów i obróbki redakcyjnej
nadesłanych testów. Przyjmujemy tylko teksty na nośniku maszynowym, najchętniej w formacie
MS Word (prosimy o wskazanie sposobu kodowania znaków polskich, jeśli zastosowano inny kod
niż Latin II). Materiały przeznaczone do druku w tej rubryce prosimy kierować do Zbigniewa M.
Nowickiego ([email protected]).
Poprawa efektywności wyszukiwania informacji po konwersji do
Mikro CDS/ISIS
Wiesław Wrębniak
Biblioteka Pedagogiczna w Oleśnicy
Podjęto próbę określenia algorytmu umożliwiającego uzyskanie poprawy efektywności
wyszukiwania informacji, rozumianej w tym przypadku nie tylko jako poprawa współczynnika
trafności i współczynnika kompletności, ale również jako relatywne skrócenie czasu od przyjęcia
kwerendy do uzyskania oczekiwanej informacji dla danej bazy i danego języka
wyszukiwawczego. Pracę przeprowadzono na przykładzie bazy Przewodnik Bibliograficzny BN
i języka haseł przedmiotowych, po konwersji do systemu Micro CDS/ISIS (patrz Wiesław
Wrębniak: Konwersja baz Biblioteki Narodowej z formatu MARCBN do systemu Micro
CDS/ISIS, Bibliotekarz, 10, 1998, s.18-19).
Przedmiotem rozważań był wpływ znajomości języka wyszukiwawczego i metoda wyszukiwania
informacji. Dobra znajomość języka wyszukiwawczego niewątpliwie sprzyja poprawie
efektywności wyszukiwania, jednak w ogólnym przypadku zasadna wydaje się teza, że
największe prawdopodobieństwo uzyskania oczekiwanych wyników występuje przy
wyszukiwaniu informacji wyłącznie w oparciu o terminy występujące w słowniku języka
wyszukiwawczego i wykorzystaniu informacji zawartych w pozostałych elementach opisu
dokumentu.
Logicznym następstwem przyjęcia tej tezy wydaje się poniższa strategia wyszukiwania:
 określenie głównego hasła wyszukiwawczego przez wskazanie tematu nadrzędnego lub
równoważnego tematowi zgłoszonemu w kwerendzie, względnie przez wynik wyrażenia
logicznego wiążącego tematy w niej zawarte,
 określenie zbioru wynikowego dla głównego hasła wyszukiwawczego,
 określenie zbioru tematów i określników związanych z głównym hasłem wyszukiwawczym
(wtórnego zbioru odwróconego),
 przeprowadzenie wyszukiwania informacji w oparciu o wtórny zbiór odwrócony i przegląd
wskazanych pozycji.
Efektywność wyszukiwania informacji nabiera szczególnej ostrości wtedy, gdy liczba odesłań
(liczba wyszukanych rekordów) dla danego terminu (hasła wyszukiwawczego) jest znaczna.
Zachodzi wówczas potrzeba udostępnienia przyjaznego dla użytkownika sposobu wyboru haseł
wyszukiwawczych w oparciu o tematy wraz z określnikami zawarte we wtórnym zbiorze
odwróconym i przeglądu odpowiednich rekordów. Minimalizowany jest wówczas negatywny
wpływ niedostatecznej znajomości języka wyszukiwawczego i zachowane są niezbędne warunki
dla maksymalizacji współczynników trafności i kompletności wyszukiwania. Brak odpowiednich
dla kwerendy terminów we wtórnym zbiorze odwróconym wskazuje na brak oczekiwanej
informacji w bazie.
Strona 13
Biuletyn Klubu Użytkowników Pakietu Mikro CDS/ISIS
Czas realizacji pełnego cyklu wyszukiwania zależy przede wszystkim od wielkości zbioru
wynikowego dla głównego hasła wyszukiwawczego i wielkości wtórnego zbioru odwróconego
oraz szybkości działania komputera. Przykładowo dla tematu "nauczanie początkowe" system
zgłosił 359 rekordów i 369 tematów z określnikami opisującymi zawartość opisywanych pozycji.
W tym przypadku czas przygotowania wtórnego zbioru odwróconego na komputerze z
mikroprocesorem Cyrix 150+ i 32 MB RAM wyniósł ok. 46 sek. Ta stosunkowo duża wartość
rekompensowana jest zaletami następnego etapu procesu wyszukiwania, umożliwia on bowiem
szybki wybór i przegląd rekordów związanych z podaną tematyką.
Obserwacja funkcjonowania wsadowego programu wspomagającego powyższą metodę
wyszukiwania informacji, mimo iż nie poparta liczbowymi wynikami porównawczymi,
potwierdziła słuszność przedstawionego rozumowania. Dużym ułatwieniem dla użytkownika jest
możliwość szybkiego, wielokrotnego przewijania w oknie całej zawartości wtórnego zbioru
odwróconego i przeglądu dokumentu (bądź sekwencyjnego przeglądu małej liczby dokumentów)
w oparciu o hasło wyszukiwawcze w postaci pełnego tekstu tematu wraz z określnikami, bez
konieczności formułowania wyrażeń wyszukiwawczych. Format wyświetlania dokumentu jest
wzorowany na formacie przyjętym w drukowanej wersji Przewodnika Bibliograficznego BN i
może być zmieniony stosownie do lokalnych potrzeb. Wstępna analiza problemu wskazuje na
celowość zastosowania tej metody również przy innych językach wyszukiwawczych.
Teksty zawarte w tej rubryce prezentują poglądy ich autorów.
Redakcja nie ingeruje w merytoryczną zawartość nadsyłanych materiałów.
Strona 14