Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Dopiewo na

Transkrypt

GMINA DOPIEWO
AKTUALIZACJA PROGRAMU OCHRONY
ŚRODOWISKA
DLA GMINY DOPIEWO NA LATA 2012–2015
Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY
NA LATA 2016-2019
LISTOPAD 2014
Autorzy:
dr inż. Ewa Brzezińska
dr Iwona Zwierzchowska
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Dopiewo
na lata 2012-2015 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2016-2019”
SPIS TREŚCI
1. Wstęp ................................................................................................................... 5
1.1. Przedmiot i cel opracowania ........................................................................ 5
1.2. Podstawa prawna .......................................................................................... 5
1.3. Zgodność Programu z innymi dokumentami ............................................... 5
2. Charakterystyka gminy Dopiewo ..................................................................... 8
2.1. Lokalizacja gminy ........................................................................................ 8
2.2. Demografia i osadnictwo ............................................................................. 9
2.3. Komunikacja ................................................................................................ 11
2.4. Klimat i powietrze atmosferyczne................................................................ 21
2.5. Racjonalna gospodarka zasobami wodnymi ................................................ 23
2.6. Urządzenia wodne i melioracyjne ................................................................ 29
2.7. Gospodarka wodno-ściekowa ...................................................................... 30
2.8. Rolnictwo i jakość gleb ................................................................................ 36
2.9. Geologia i zasoby naturalne ......................................................................... 38
2.10. Środowisko przyrodnicze ........................................................................... 40
2.11. Środowisko kulturowe................................................................................ 46
2.12. Gospodarka odpadami ................................................................................ 47
2.13. Promieniowanie elektromagnetyczne ........................................................ 49
2.14. Odnawialne źródła energii (OZE) .............................................................. 51
3. Priorytety ekologiczne, cele i zadania środowiskowe Gminy ......................... 54
4. Monitoring realizacji Programu ....................................................................... 73
5. Wdrażanie i zarządzanie Programem .............................................................. 110
6. Źródła finansowania realizacji Programu ....................................................... 113
6.1. Środki własne samorządu terytorialnego ..................................................... 113
6.2. Środki zewnętrzne krajowe .......................................................................... 114
6.2.1. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ....... 114
6.2.2. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.... 125
6.2.3. Banki udzielające kredytów na preferencyjnych warunkach .............. 126
6.3. Środki zewnętrzne zagraniczne .................................................................... 127
6.3.1. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko .............................. 127
6.3.2. Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka oraz Program
Operacyjny Inteligentny Rozwój ........................................................ 129
6.3.3. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) .............................. 129
6.3.4. Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego
(MFEOG) oraz Norweski Mechanizm Finansowy (NMF) .................. 130
6.3.5. Program LIFE ...................................................................................... 131
6.3.6. Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny ................................. 132
6.3.7. Inicjatywa JEREMI ............................................................................. 135
7. Streszczenie .......................................................................................................... 138
8. Bibliografia .......................................................................................................... 139
2
SPIS TABEL
Tab. 1. Liczba mieszkańców z podziałem na miejscowości ............................................. 9
Tab. 2. Drogi powiatowe na terenie gminy Dopiewo ..................................................... 11
Tab. 3. Pomiar natężenia hałasu na autostradzie A-2 na terenie gminy Dopiewo ......... 13
Tab. 4. Charakterystyka odcinka drogi objętego analizą ................................................ 14
Tab. 5. Przyjęte do obliczeń natężenie ruchu na odcinku drogi wojewódzkiej nr 307... 15
Tab. 6. Wyniki pomiarów w punktach oceny długookresowego poziomu hałasu ......... 16
Tab. 7. Klimat akustyczny w wybranych punktach pomiarowych ................................. 16
Tab. 8. Porównanie parametrów ruchu pojazdów przyjętych do obliczeń
rozprzestrzeniania hałasu oraz rzeczywistych .................................................... 18
Tab. 9. Lokalizacja punktów pomiarowych na terenie gminy Dopiewo ........................ 19
Tab. 10. Zestawienie wyników pomiarów hałasu wraz z wartościami dopuszczalnymi 20
Tab. 11. Charakterystyka jednolitych części wód powierzchniowych (JCW) ............... 24
Tab. 12. Wyniki oceny eutrofizacji rzek w JCW ............................................................ 24
Tab. 13. Wyniki badań stanu ekologicznego wód jeziora Niepruszewskiego z 2010 r. 26
Tab. 14. Ocena jakości wód podziemnych w JCWPd nr 62 w 2012 r. oraz w 2013 r. .. 28
Tab. 15. Roboty konserwacyjne na ciekach naturalnych ................................................ 29
Tab. 16. Charakterystyka zwodociągowania gminy Dopiewo ....................................... 30
Tab. 17. Zaopatrzenie ludności w wodę z wodociągów wg danych PPIS ...................... 30
Tab. 18. Infrastruktura wodociągowa w gminie Dopiewo w latach 2005-2013............. 31
Tab. 19. Eksploatacja sieci wodociągowej w gminie Dopiewo ..................................... 31
Tab. 20. Charakterystyka ujęć wody w gminie Dopiewo ............................................... 32
Tab. 21. Sieć kanalizacyjna w gminie Dopiewo w latach 2005-2012 ............................ 33
Tab. 22. Charakterystyka skanalizowania gminy Dopiewo ........................................... 33
Tab. 23. Charakterystyka oczyszczalni ścieków w gminie Dopiewo ............................. 34
Tab.24. Jakość ścieków surowych doprowadzanych do oczyszczalni oraz stężenie
zanieczyszczeń w odprowadzanych ściekach do odbiornika .......................... 34
Tab. 25. Użytkowanie gruntów w gospodarstwach rolnych z podziałem na
poszczególne użytki w roku 2010 .................................................................... 36
Tab. 26. Udokumentowane złoża występujące na terenie gminy Dopiewo ................... 38
Tab. 27. Tereny i obszary górnicze występujące na terenie gminy Dopiewo ................ 39
Tab. 28. Pomniki przyrody występujące na terenie gminy Dopiewo ............................. 43
Tab. 29. Rodzaje i ilości odpadów zbieranych selektywnie w latach 2012-2013 .......... 47
Tab. 30. Ilość zinwentaryzowanych wyrobów azbestowych w gminie (kg) .................. 48
Tab. 31. Harmonogram planowanych przedsięwzięć ..................................................... 55
Tab. 32. Mierniki realizacji przedsięwzięć ..................................................................... 74
Tab. 33. Prognozowana struktura finansowania wdrażania Programu ......................... 113
SPIS RYCIN
Ryc. 1. Relacje Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Dopiewo do innych
dokumentów...................................................................................................................... 7
Ryc. 2. Lokalizacja gminy Dopiewo na tle powiatu poznańskiego .................................. 8
Ryc. 3. Podział gminy Dopiewo na sołectwa ................................................................... 9
Ryc. 4. Zmiana liczby ludności w gminie Dopiewo ....................................................... 10
Ryc. 5. Główne typy pokrycia terenu ............................................................................. 10
Ryc. 6. Przebieg dróg przez gminę Dopiewo ................................................................. 12
3
Ryc. 7. Jednolita Część Wód Podziemnych (JCWPd) nr 62 ........................................... 27
Ryc. 8. Klasy bonitacyjne gleb na terenie gminy Dopiewo ............................................ 37
Ryc. 9. Formy ochrony przyrody na terenie gminy Dopiewo ......................................... 45
Zastosowane skróty
AKPOŚK – Aktualizacja Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków
BOŚ – Bank Ochrony Środowiska
CODGiK – Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej
CZO – Związek Międzygminny „Centrum Zagospodarowania Odpadów Selekt”
EFRR – Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
GPOZ – Projekt Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami na lata 2008-2011
GZWP – Główny Zbiornik Wód Podziemnych
JCW – jednolite części wód
JCWPd – jednolite części wód podziemnych
JST – Jednostka Samorządu Terytorialnego
KE – Komisja Europejska
KPGO – Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2014
MŚP – Małe i średnie przedsiębiorstwa
NFOŚiGW - Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
OSO – obszar szczególnej ochrony ptaków
OZE – odnawialne źródła energii
PEP – Polityka ekologiczna państwa
POIiŚ – Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
POŚWW- Program ochrony środowiska Województwa Wielkopolskiego na lata 2012 - 2015
POŚPP – Program ochrony środowiska dla Powiatu Poznańskiego na lata 2012 – 2015
z perspektywą na lata 2016 – 2019
PGOPP – Plan gospodarki odpadami dla Powiatu Poznańskiego na lata 2008-2011 z
perspektywą na lata 2012-2015
PROW – Program Rozwoju Obszarów Wiejskich
PUA – Aktualizacja programu usuwania azbestu oraz wyrobów zawierających azbest na terenie
powiatu poznańskiego
PUAGD- Program usuwania azbestu oraz wyrobów zawierających azbest na terenie Gminy
Dopiewo
RLM – równoważna liczba mieszkańców
SGW – Strategia Gospodarki Wodnej
PRL-Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Dopiewo na lata 2007- 2016
SUiKZP – Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego
SUiKZPGD – Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy
Dopiewo
UE – Unia Europejska
UG – Urząd Gminy
WFOŚiGW – Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
WIOŚ – Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
WPGO – Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami
WPOŚ – Wojewódzki Program Ochrony Środowiska
WPGO –Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego na lata
2012-2017 z uwzględnieniem lat 2018-2023
WRPO – Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny
ZDW – Zarząd Dróg Wojewódzkich
4
1. Wstęp
1.1. Przedmiot i cel opracowania
Przedmiotem opracowania jest Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla
Gminy Dopiewo na lata 2012 – 2015 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2016 2019. Opracowanie swym zakresem obejmuje: charakterystykę stanu aktualnego gminy
Dopiewo wraz z zagrożeniami i planowanymi kierunkami działań do roku 2015;
priorytety, cele i zadania środowiskowe wraz z harmonogramem ich realizacji i
nakładami finansowymi; mierniki realizacji Programu; wdrażanie i zarządzanie
Programem oraz potencjalne źródła finansowania zadań zawartych w Programie.
Celem niniejszego opracowania jest realizacja polityki ekologicznej państwa na
szczeblu gminy. W celu zachowania ciągłości czasowej, w odniesieniu do poprzedniego
Programu uwzględniono rok 2012 i 2013.
1.2. Podstawa prawna
Wymóg prawny opracowania Programu wynika z ustawy z dnia 27 kwietnia
2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2013 r., poz. 1232, ze zm.). Zgodnie z art.
17 ust. 1 ww. ustawy, konieczne jest przygotowanie przez organ wykonawczy gminy
programu ochrony środowiska, który będzie służył realizacji polityki ochrony
środowiska. Program jest opracowywany na 4 lata, z perspektywą na 4 kolejne.
Z wykonania Programu co 2 lata przygotowuje się sprawozdania, które przedkłada się
Radzie Gminy.
1.3. Zgodność Programu z innymi dokumentami
Przygotowana aktualizacja programu ochrony środowiska pozostaje w ścisłej
relacji z szeregiem dokumentów na szczeblu gminnym (tzw. zgodność wewnętrzna)
oraz innymi dokumentami z zakresu ochrony środowiska (tzw. zgodność zewnętrzna),
do których należy zaliczyć:
 Politykę ekologiczną państwa,
 II Polityką ekologiczną państwa,
 Program wykonawczy do II Polityki ekologicznej państwa,
 Wytyczne do sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu
regionalnym i lokalnym,
 Strategię Gospodarki Wodnej,
 Krajową strategię ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności
biologicznej wraz z programem działań,
 Strategię Rozwoju Kraju 2007-2015,
 inne programy sektorowe i branżowe na szczeblu krajowym (m.in. Krajowy
Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych, Krajowy Plan Gospodarki
Odpadami),
 Zmianę
planu
zagospodarowania
przestrzennego
województwa
wielkopolskiego,
 Zaktualizowaną Strategię Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do roku
2020,
 Program ochrony środowiska Województwa Wielkopolskiego na lata 2012 –
2015,
5










Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego na
lata 2012-2017 z uwzględnieniem lat 2018-2023,
Program ochrony środowiska dla Powiatu Poznańskiego na lata 2012 – 2015
z perspektywą na lata 2016 – 2019,
Plan gospodarki odpadami dla Powiatu Poznańskiego na lata 2008-2011 z
perspektywą na lata 2012-2015,
Aktualizacja programu usuwania azbestu oraz wyrobów zawierających azbest na
terenie powiatu poznańskiego,
Strategię Rozwoju Powiatu Poznańskiego na lata 2006-2015,
Plan rozwoju lokalnego powiatu poznańskiego w latach 2007-2013,
Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Dopiewo na lata 2007- 2016,
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy
Dopiewo,
Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego gminy Dopiewo,
Plany odnowy dla poszczególnych miejscowości.
Wzajemne relacje i powiązania pomiędzy wyżej wymienionymi dokumentami
z uwzględnieniem zgodności zewnętrznej i wewnętrznej przedstawia ryc. 1.
6
ZGODNOŚĆ ZEWNĘTRZNA
ZGODNOŚĆ WEWNĘTRZNA
KRAJ
WOJEWÓDZTWO
POWIAT
 Polityka ekologiczna państwa
 II Polityka ekologiczna
państwa
 Program wykonawczy do II
Polityki ekologicznej
państwa
 Wytyczne do sporządzania
programów ochrony
środowiska na szczeblu
regionalnym i lokalnym
 Strategia Gospodarki Wodnej
 Polityka leśna państwa
 Krajowa strategia ochrony
i zrównoważonego
użytkowania różnorodności
biologicznej wraz z
programem działań
 Strategia Rozwoju Kraju
2007-2015
 inne programy sektorowe
i branżowe na szczeblu
krajowym
 Zmiana Planu
zagospodarowania
przestrzennego
województwa
wielkopolskiego
 Zaktualizowana Strategia
Rozwoju Województwa
Wielkopolskiego do roku
2020
 Program ochrony
środowiska Województwa
Wielkopolskiego na lata
2012 – 2015
 Wojewódzki Plan
Gospodarki Odpadami dla
Województwa
Wielkopolskiego na lata
2012-2017 z
uwzględnieniem lat 20182023
 Program ochrony środowiska
dla Powiatu Poznańskiego na
lata 2012 – 2015 z
perspektywą na lata 2016 –
2019
 Plan gospodarki odpadami
dla Powiatu Poznańskiego na
lata 2008-2011 z
perspektywą na lata 20122015
 Strategii Rozwoju Powiatu
Poznańskiego na lata 20062015
 Plan rozwoju lokalnego
powiatu poznańskiego w
latach 2007-2013
 Aktualizacja programu
usuwania azbestu oraz
wyrobów zawierających
azbest na terenie powiatu
poznańskiego
GMINA DOPIEWO
Miejscowe plany
zagospodarowania
przestrzennego
Plan Rozwoju
Lokalnego dla
Gminy
Dopiewo na
lata 20072016
Program ochrony środowiska
Studium
uwarunkowań i
kierunków
zagospodarowania
przestrzennego
gminy Dopiewo
Wieloletni
Plan
Finansowy
Plany odnowy miejscowości
Ryc. 1. Relacje Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Dopiewo do innych dokumentów (Źródło: opracowanie własne)
7
2. Charakterystyka gminy Dopiewo
2.1. Lokalizacja gminy
Gmina Dopiewo zajmuje obszar 108,08 km2 i jest położona około 6 km na
południowy zachód od Poznania, w środkowo-zachodniej części województwa
wielkopolskiego. Administracyjnie gmina należy do powiatu poznańskiego i graniczy
z następującymi gminami:
 od wschodu z miastem Poznań,
 od zachodu z gminą Buk,
 od północy z gminą Tarnowo Podgórne,
 od południa z gminą Stęszew,
 od południowego wschodu z gminą Komorniki.
Ryc. 2. Lokalizacja gminy Dopiewo na tle powiatu poznańskiego
podstawie danych CODGiK)
8
(Źródło: opracowanie własne na
2.2. Demografia i osadnictwo
Stan aktualny
Gminę Dopiewo tworzy 11 sołectw: Dopiewiec, Dopiewo (obejmuje
miejscowości Dopiewo i osadę Podłoziny), Dąbrowa, Dąbrówka, Gołuski, Konarzewo
(obejmuje miejscowości Konarzewo i Glinki), Palędzie, Skórzewo, Trzcielin (obejmuje
miejscowości Trzcielin, Lisówki i Joankę), Więckowice (obejmuje miejscowości
Więckowice, Zborowo, Fiałkowo i Drwęsę), Zakrzewo. Podział gminy na sołectwa
przedstawia ryc. 3.
Ryc. 3. Podział Gminy Dopiewo na sołectwa (Źródło: opracowanie własne na podstawie danych CODGiK)
Stan ludności na dzień 30.09.2014 r. wynosił 21 711 osób. Liczbę osób
zamieszkujących poszczególne miejscowości przedstawia tabela 1.
Tab. 1. Liczba mieszkańców z podziałem na miejscowości
Lp.
Miejscowość
Liczba ludności
1.
Dąbrowa
2.
Dąbrówka
3.
Dopiewiec
4.
Dopiewo
5.
Drwęsa
6.
Fiałkowo
7.
Glinki
8.
Gołuski
9.
Joanka
10.
Konarzewo
11.
Lisówki
12.
Palędzie
13.
Podłoziny(osada)
14.
Pokrzywnica (przysiółek)
15.
Skórzewo
16.
Trzcielin
17.
Więckowice
18.
Zakrzewo
19.
Zborowo
20.
Żarnowiec
21.
Razem
Źródło: UG Dopiewo – ewidencja ludności
1697
3382
1125
3116
101
36
15
410
12
1713
175
1299
68
198
5969
319
737
1248
80
11
21 711
9
W roku 2003 liczba ludności w gminie wynosiła 11 778. A zatem w ciągu 10 lat
liczba mieszkańców podwoiła się, co świadczy o bardzo dynamicznym rozwoju gminy.
Najbardziej zurbanizowana jest wschodnia części gminy Dopiewo. Tereny zabudowy
mieszkaniowej rozwijają się intensywnie w miejscowościach Dąbrówka i Palędzie.
Ryc. 4. Zmiana liczby ludności w gminie Dopiewo
(Źródło: opracowanie własne na podstawie danych
GUS BDL)
W gminie Dopiewo rolnictwo ciągle pełni istotną funkcję. Strefa rolnicza jest
najbardziej rozległa w centralnej i zachodniej części gminy (zarówno na północy jak i
na południu). Na terenie gminy znajdują się także tereny działalności gospodarczej. Do
największych przedsiębiorstw funkcjonujących na terenie gminy należą: Mondi Poznań,
Marmite, Alsi, Markslojd, Drukarnia Głosu Wielkopolskiego, Witro Chem, Good Food
i Reka Rubber.
Ryc. 5. Główne typy pokrycia terenu (Źródło: opracowanie własne na podstawie danych CODGIK)
10
2.3. Komunikacja
Stan aktualny
Na terenie gminy Dopiewo można wyróżnić następujące kategorie dróg (ryc. 4):
 krajowe:
 Autostrada A-2 o łącznej długości 8,715 km (km 145+297 i km 154+0,12)1
 Zachodnia obwodnica miasta Poznania w ciągu drogi ekspresowej S11
o łącznej długości 6,746 km (km17+276 i km 24+0,22)
 wojewódzkie: drogę wojewódzką nr 307 relacji Poznań-Buk – Opalenica –
Bukowiec o długości 7,3 km
 powiatowe o łącznej długości 50,74 km o następującym przebiegu (tab. 2):
Tab. 2. Drogi powiatowe na terenie gminy Dopiewo
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
13.
Nr drogi
2391P
2392P
2401P
2401P
2402P
2403P
2412P
2413P
2414P
2415P
2416P
2417P
2457P
Razem
Przebieg
Palędzie-Komorniki
Tarnowo Podgórne-Więckowice
Dopiewo-Poznań
Dopiewo-Poznań
Dopiewo-Stęszew
Więckowice-Dopiewo
Trzcielin-Szreniawa
Skrzynki-Dopiewo
Dopiewo-Konarzewo
Dopiewiec-Konarzewo
Gołuski-Plewiska
Lusowo-Dąbrówka
Rybojedzko-Trzcielin
Długość
2,369
1,101
11,348
11,348
6,887
5,306
4,262
3,785
2,374
2,758
2,106
4,278
4,166
50,74
Klasa*
Z
Z,L
G
G
G
Z
Z
Z
Z
Z
Z
Z
Z
* Z - Droga zbiorcza, L - droga Lokalna, G - droga główna
Źródło: Zarząd Dróg Powiatowych w Poznaniu

drogi gminne o łącznej długości około 180 km, z czego około 47 km jest
utwardzona kostką betonową lub betonem asfaltowym. Pozostała część około
133 km jest utwardzana tymczasowo kamieniem łamanym, gruzem betonowym
lub posiada nawierzchnie gruntową. Do gminy Dopiewo należy również około
58 km dróg wewnętrznych, z czego ok. 7 km jest utwardzonych kostką
betonową lub betonem asfaltowym. Pozostała część - około 51 km jest
utwardzana tymczasowo kamieniem łamanym, gruzem betonowym lub posiada
nawierzchnię gruntową.
Drogi gminne mają następujący przebieg

Konarzewo – Dopiewo

Konarzewo – Palędzie

Konarzewo – Gołuski

Konarzewo – Stęszew

Dopiewiec – Zakrzewo

Fiałkowo – Zborowo

Skórzewo – Batorowo

Skórzewo – Dąbrowa
1
Dane GDDKiA, Oddział Poznań 2014 r.
11
autostrada A2
droga wojewódzka 307
drogi powiatowe
kolej
Ryc. 6. Przebieg dróg przez gminę Dopiewo (Źródło: opracowanie własne na podstawie danych CODGiK)
Na terenie gminy znajdują się dwie stacje kolejowe w miejscowościach
Dopiewo i Palędzie, położone na trasie linii kolejowej E–20. Linia obsługuje ruch
pasażerski i tranzytowy, poza tym jest częścią II Paneuropejskiego Korytarza
Transportowego Zachód-Wschód łączącego Berlin z Moskwą. Linia jest w całości 2torowa i zelektryfikowana, w dużej części przystosowana do prędkości 160 km/h.
Zagrożenia i planowane kierunki działań do 2019 roku
Ciągi dróg na terenie gminy posiadają nawierzchnię asfaltową, jednakże jakość
jezdni jest zróżnicowana, od dobrej do niezwłocznie wymagającej remontu. Stan
techniczny dróg i samochodów, brak na wielu odcinkach nawierzchni asfaltowej oraz
duże natężenie i brak płynności ruchu samochodowego przyczyniają się do generowania
hałasu oraz emisji pyłów i gazów do powietrza.
Głównym źródłem hałasu komunikacyjnego jest ruch samochodowy związany
z istnieniem autostrady, drogi S-11 oraz drogi wojewódzkiej nr 307 relacji i PoznańBuk – Opalenica – Bukowiec. Uciążliwość hałasu jest szczególnie odczuwalna na
obszarach, gdzie zabudowa mieszkaniowa sąsiaduje bezpośrednio z drogą wojewódzką
i głównymi ciągami dróg powiatowych.
W najbliższych latach, w celu zmniejszenia negatywnego wpływu transportu na
środowisko, na terenie gminy przewiduje się usprawnienie ruchu kołowego poprzez
przebudowę, modernizację oraz budowę nowych fragmentów dróg, z uwzględnieniem
wykonania kanalizacji deszczowej.
W celu ograniczenia uciążliwości akustycznej powodowanej przez drogi
prowadzony jest monitoring hałasu komunikacyjnego przede wszystkim na drogach o
dużym natężeniu ruchu samochodowego.
12
W przypadku hałasów pochodzących od linii drogowych i kolejowych
dopuszczalny poziom hałasu dla wskaźnika długookresowego LDWN (poziom dziennowieczorno-nocny) wynosi – w zależności od przeznaczenia terenu – od 50 dB do 70 dB,
natomiast dla wskaźnika LN (długookresowy poziom hałasu w porze nocy) od 45 dB do
60 dB. W odniesieniu do pojedynczej doby ustalono wartość dopuszczalną
równoważnego poziomu hałasu LAeqD w porze dnia równą od 50 dB do 68 dB,
natomiast wartość równoważnego poziomu hałasu w porze nocy (LAeqN) wynosi od 45
dB do 60 dB. Jeżeli w związku z eksploatacją linii drogowej lub kolejowej powstaje
hałas przekraczający wartości dopuszczalne, zarządzający zobowiązany jest do podjęcia
działań eliminujących stwierdzone przekroczenia, nie przewiduje się natomiast wydania
decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu w środowisku. Inspekcja Ochrony
Środowiska nie ma zatem możliwości dyscyplinowania zarządzających drogami
poprzez ukaranie administracyjną karą pieniężną. Z tego powodu, jak również z uwagi
na trudności w likwidacji konfliktów akustycznych, uwzględnienie potrzeby
zapewnienia komfortu akustycznego środowiska na etapie sporządzania planów
zagospodarowania przestrzennego jest najbardziej efektywnym instrumentem w walce z
hałasem2.
W latach 2012-2013 Autostrada Wielkopolska S.A przeprowadziła badania
klimatu akustycznego i zanieczyszczenia powietrzna. Zostały one wykonane przez
akredytowane laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w
Poznaniu. Badania klimatu akustycznego na terenie gminy Dopiewo zostały
przeprowadzone w 2 punktach pomiarowych (tab. 3).
Tab. 3. Pomiar natężenia hałasu na autostradzie A-2 na terenie gminy Dopiewo
Rok
2012
2013
Pora
Dzień [dB]
Noc [dB]
Dzień [dB]
Noc [dB]
KM 147+650 PN
50,4
49,1
54,8
50,0
KM 149+200PD
52,3
50,8
54,7
52,2
Norma [dB]
60,0
50,0
65,0
56,0
Źródło: Autostrada Wielkopolska S.A.
Z przeprowadzonych analiz wynika, że emisja hałasu związana
z funkcjonowaniem autostrady mieści się w granicach dopuszczalnych norm, za
wyjątkiem drugiego punktu pomiarowego, gdzie w porze nocnej odnotowano
nieznaczne przekroczenie normy. Badania zanieczyszczenia powietrza nie obejmowały
monitoringiem gminy Dopiewo. Najbliższy punkt pomiarowy został zlokalizowany na
autostradowej obwodnicy Poznania w km 161+300, przy ul. Kościuszki. Badania
wykonane były w zakresie: dwutlenku siarki – SO2, dwutlenku węgla – CO2, tlenku
węgla – CO, węglowodorów alifatycznych – nC6 – nC12. Zgodnie z rozporządzeniem o
dopuszczalnych poziomach substancji w powietrzu, alarmowych poziomach substancji
oraz marginesach tolerancji dla dopuszczalnych poziomów tych substancji dla terenu
kraju, nie stwierdzono przekroczeń3.
Wielkopolski Zarząd Dróg Wojewódzkich w Poznaniu przeprowadził pomiary
emisji hałasu na drodze wojewódzkiej nr 307 w roku 2010. Punk pomiarowy
zlokalizowano w Opalenicy. Kolejne pomiary hałasu i wykonanie map akustycznych
zostaną przeprowadzone przez WZDW w roku 2015. WZD Poznań w 2011 roku zlecił
wykonanie mapy akustycznej obszarów położonych w otoczeniu drogi wojewódzkiej
nr 307 na odcinkach drogi od km 6+200 do 6+700, od km 6+700 do km 17+500 oraz od
2
Informacja o stanie środowiska i działalności kontrolnej Wojewódzkiego Inspektora Ochrony
Środowiska w powiecie poznańskim w roku 2012
3
Dane Autostrady Wielkopolska S.A
13
km 17+500 do km 26+500 i od km 26+500 do km 28+588 na terenie powiatu
poznańskiego. W ramach opracowania, analizą objęto pas terenu o szerokości
2 x 600 m, położony po obu stronach analizowanych odcinków drogi. Poniżej
przedstawiono charakterystykę analizowanego odcinka drogi, w tym kilometraż,
długość oraz powierzchnię obszarów objętych analizą. Na terenie gminy Dopiewo
analizą został objęty odcinek drogi w miejscowości Dąbrowa – ul. Bukowska (tab. 4).
Tab. 4. Charakterystyka odcinka drogi objętego analizą
Kilometraż
Lp.
Numer
drogi
od km
do km
1.
307
6+700
17+500
Długość
odcinka
[km]
Nazwa odcinka
Powierzchnia
obszaru
analizy [km2]
10.8
m. Dąbrowa,
ul. Bukowska, odcinki
pozamiejskie
10.777
Źródło: Dane WZDW Poznań
Natężenie ruchu pojazdów samochodowych określono na podstawie danych
pochodzących z pomiarów wykonanych dla Wielkopolskiego Zarządu Dróg
Wojewódzkich w ramach Generalnego Pomiaru Ruchu w roku 2005 oraz 2010.
W trakcie prowadzonych pomiarów zliczano poruszające się pojazdy samochodowe
z podziałem na siedem kategorii (zalecenia Generalnej Dyrekcji Dróg i Autostrad).
Z uwagi na wielkość hałasu generowanego przez wszystkie pojazdy samochodowe,
wystarczający jest podział na dwie kategorie: pojazdy lekkie (samochody osobowe,
mikrobusy oraz samochody dostawcze do 3.5 tony) i pojazdy ciężkie (samochody
ciężarowe bez przyczep powyżej 3.5 tony, samochody ciężarowe z przyczepami,
ciągniki siodłowe, autobusy oraz ciągniki rolnicze i pojazdy samobieżne). Z tego
powodu w dalszych rozważaniach wykonujący mapę akustyczną na zlecenie WZDW
przedstawił informację tylko dla tych dwóch kategorii pojazdów.
Na podstawie wzrostu natężenia ruchu w okresie 5 lat (od 2005 do 2010 roku)
wyznaczono roczny wzrost liczby pojazdów samochodowych na analizowanych
odcinkach dróg. Następnie, korzystając ze zmierzonego natężenia ruchu w 2010 roku,
oszacowano natężenie ruchu na stan aktualny, tj. na 2011. Przekazane przez
Wielkopolski Zarząd Dróg Wojewódzkich dane pozwoliły określić natężenie ruchu w
trzech porach doby, tj. w porze dziennej (od 600 do 1800), w porze wieczornej (od 1800
do 2200) oraz porze nocnej (od 2200 do 600).
14
Tab. 5. Przyjęte do obliczeń natężenie ruchu na odcinku drogi wojewódzkiej nr 307
zlokalizowanym w gminie Dopiewo
Kilometraż
Lp.
1.
Nr
drogi
307
od km
do km
6+700
17+500
Pora dzienna
Pojazdy
Pojazdy
lekkie
ciężkie
(PL)
(PC)
10 736
1 544
Natężenie ruchu
Pora wieczorna
Pojazdy
Pojazdy
lekkie
ciężkie
(PL)
(PC)
2 272
233
Pora nocna
Pojazdy
Pojazdy
lekkie
ciężkie
(PL)
(PC)
1 092
134
Źródło: Dane WZDW Poznań
Przeprowadzone pomiary natężenia ruchu samochodowego w 2005 i 2010 roku,
pozwoliły określić zmianę natężenia ruchu oraz zmianę poziomu hałasu. Na drogach
objętych mapą akustyczną wzrost natężenia ruchu samochodów wynosi (w okresie 5
lat) średnio ok. 23 %. Wzrost ten jest zróżnicowany dla poszczególnych kategorii
pojazdów. Największy wzrost dotyczy samochodów ciężarowych z przyczepami
(w tym również ciągników siodłowych z naczepami) – ok. 49 %. W tym samym czasie,
tj. od 2005 do 2010 roku, natężenie ruchu samochodów ciężarowych bez przyczep
wzrosło o 16 % (średnia dla wszystkich pojazdów ciężarowych wynosi zatem ok.
33 %). Liczba pojazdów osobowych i dostawczych wzrosła odpowiednio o 22 % i
24 %. Należy również podkreślić, że w okresie 5 lat zmalał ruch autobusów – o 22 %
oraz ciągników rolniczych – o 12 %.
Wzrost natężenia ruchu o ok. 100 % daje wzrost poziomu hałasu (przy założeniu
nie zmiennej prędkości ruchu pojazdów) o 3.0 dB. Przy wzroście natężenia ruchu, który
występuje na analizowanym obszarze, wzrost poziomu hałasu, na przełomie ostatnich
pięciu lat (od 2005 do 2010 roku) wynosił ok. 0.9 dB. Ponadto wzrost poziomu hałasu
samochodowego zależy również od zmiany struktury ruchu. Wzrost udziału pojazdów
ciężkich od 0 % do 50 % powoduje wzrost poziomu hałasu o 7.8 dB.
W 2013 roku Inspekcja Ochrony Środowiska przeprowadziła badania
monitoringowe hałasu drogowego w 17 punkach na drogach wojewódzkich i
krajowych. Badania nie obejmowały drogi wojewódzkiej nr 307, na odcinku
przebiegającym przez Gminę Dopiewo. Najbliższy punkt pomiarowy (punkt nr 15)
został zlokalizowany w Buku, przy ul. 700-Lecia 1, w odległości 30 m od ul. Jana
Pawła II, jako punkt oceny długookresowego poziomu hałasu. Badania akustyczne
prowadzone były w dni powszednie i w weekendy, wiosną i jesienią; w punkcie tym
dokonano również oceny krótkookresowego poziomu hałasu.
Z przeprowadzonych badań wynika, że analizowanym punkcie pomiarowym nie
stwierdzono przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu, zarówno w punkcie oceny
długookresowego, jak w przypadku krótkookresowego poziomu hałasu (tab. 6.).
Ponadto we wszystkich punktach pomiarowych, w tym w punkcie nr 15 obserwowano
spadek poziomu hałasu (do ok. 3dB) w porze dziennej i natężenia ruchu pojazdów
(zwłaszcza ciężkich) w weekendy, w stosunku do wyników uzyskanych w dni
powszednie. Natomiast w porze nocnej w Buku poziom hałasu nieznacznie wzrósł (w
granicach niepewności pomiaru).4
4
Monitoring środowiska w Wielkopolsce w 2013 roku
15
Natężenie ruchu pojazdów [poj/h]
średnia
roczna
dzień
powszedni
weekend
średnia
roczna
pojazdy ciężkie
weekend
ogółem
dzień
powszedni
średnia
roczna
weekend
Lokalizacja punktu
Równoważny
poziom hałasu LAeq
[dB]
dzień
powszedni
Lp.
odległość zabudowy* [m]
Tab. 6. Wyniki pomiarów w punktach oceny długookresowego poziomu hałasu w2013r.
547
418
507
138
58
113
Pora dzienna
Grabówno 17, droga krajowa nr 10, na granicy
13 posesji mieszkaniowej jednorodzinnej,
2-20 71,9 68,7 71,1
w odległości 5 m od drogi
14
Koło, ul. Toruńska 57, w linii zabudowy
mieszkaniowo-usługowej w odl. 4 m od drogi
4
66,4 66,3 66,4
728
592
686
4
1
3,1
15
Buk, Os. 700-Lecia 1, w odległości 30 m od
ul. Jana Pawła II - droga wojewódzka nr 307
30
56,6 55,6 56,3
524
490
513
85
94
86
16
Rogoźno, ul. Wągrowiecka przy Żurawiej, droga
20
krajowa nr 241, w odległości 10 m od drogi
66,9 65,0 66,4
412
394
406
59
48
56
17
Wągrowiec, droga krajowa nr 241, ul. Kcyńska
20
przy ul. Findera, w odległości 10 m od drogi
64,1 62,4 63,6
438
317
400
61
21
49
Pora nocna
13 Grabówno jw.
5
69,5 59,6 68,1
170
75
113
74
12
55
14 Koło, jw.
4
58,5 49,7 57,1
108
52
91
2,5
1,5
2,2
15 Buk, jw.
37
50,9 51,1 51,0
138
111
130
94
48
80
16 Rogoźno, jw.
20
61,8 59,2 61,1
149
91
131
17
16
17
17 Wągrowiec, jw.
20
61,2 58,1 60,1
65
71
67
12
17
14
Źródło: Inspekcja Ochrony Środowiska
Dla punku pomiarowego w Buku określono również wartość długookresowych
wskaźników poziomu hałasu poziomu hałasu- poziomu dzienno-wieczorno-nocnego
LDWN i długookresowego poziomu hałasu w porze nocnej LN. Na podstawie uzyskanych
wyników (tab.7) stwierdzono, że nie zostały przekroczone dopuszczalne poziomy
hałasu i są poprawne warunki akustyczne są poprawne5.
Tab. 7. Klimat akustyczny w wybranych punktach pomiarowych
Nr
punktu
13
14
15
16
17
Lokalizacja punktu
Grabówno 17
Koło, ul. Toruńska 57
Buk, os. 700-lecia 1
Rogoźno, ul. Wągrowiecka, przy Żurawiej
Wągrowiec, ul. Kcyńska, przy Fiedlera
Poziom hałasu [dB]
LDWN
LN
75,3
68,1
66,9
54,3
57,7
51,0
67,8
61,1
66,0
60,4
Źródło: Inspekcja Ochrony Środowiska
Pomiar natężenia ruchu i poziomu hałasu związanego z funkcjonowaniem na
terenie gminy Dopiewo Zachodniej obwodnicy miasta Poznania w ciągu drogi
ekspersowej S11 przeprowadzono w 2013 r. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i
Autostrad, Oddział w Poznaniu zleciła wykonanie badań w ramach analizy
porealizacyjnej oddziaływania na środowisko odcinka Zachodniej obwodnicy miasta
5
Monitoring środowiska w Wielkopolsce w 2013 roku
16
Poznania w ciągu drogi ekspresowej S11 na odcinku A2 węzeł Głuchowo według
wariantu podstawowego, a na odcinkach od km 1+900 do km 5+200 wg wariantu
„Sobota” oraz od km 7+400 do 9+700 wg wariantu „Kobylniki”, etap I tj. od węzła
„Swadzim” km 13+068 do węzła „Głuchowo” km 25+693,57 oraz S5 w rejonie węzła
„Głuchowo” od km 0+000 do 1+605 o łącznej długości 14,23 km.6
Na terenie gminy Dopiewo droga przebiega przez miejscowości Zakrzewo,
Dąbrówka, Dąbrowa i Gołuski. Na podstawie uzyskanych informacji z miejscowych
planów zagospodarowania przestrzennego oraz z Urzędu Gminy Dopiewo ustalono, że
tereny z najbliższą zabudową zlokalizowaną w otoczeniu trasy posiadają funkcje
mieszkaniowo – usługową, jednorodzinną (Zakrzewo, Dąbrowa, Dąbrówka, Gołuski),
zagrodową (Zakrzewo, Dąbrowa, Dąbrówka) oraz wielorodzinną (Dąbrówka).
Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, Oddział w Poznaniu dokonała
również pomiaru natężenia ruchu. Na podstawie wykonanych zestawień w zawartych w
tabeli nr 8 widać, że rzeczywiste natężenie ruchu SDR stwierdzone w roku 2013 na
odcinku węzeł Swadzim – węzeł Zakrzewo jest mniejsze niż prognozowane dla roku
2025. Analizując liczbę pojazdów ciężarowych widać, że w roku 2013 jest ona znacznie
większa.
Na odcinku węzeł Zakrzewo – węzeł Dąbrówka natężenie ruchu SDR w roku
2013 jest nieznacznie niższe od prognozowanego dla roku 2025. Tak jak powyżej,
liczba samochodów ciężarowych w 2013r. jest większa i stanowi praktycznie
dwukrotność wielkości prognozy dla roku 2025.
Na odcinku węzeł Dąbrówka – węzeł Głuchowo natężenie ruchu SDR w roku
2013 jest większe o ok. 3000 pojazdów od prognozowanego. Liczba pojazdów
ciężarowych zaobserwowana podczas prowadzenia pomiarów hałasu w roku 2013 jest
około dwukrotnie większa niż prognoza dla roku 2025. Natężenie ruchu prognozowane
na rok 2025, pokrywa się praktycznie z wynikami uzyskanymi podczas rzeczywistych
badań ruchu stwierdzonych w roku 2013 prowadzonych w ramach niniejszej pracy, a na
odcinku węzeł Dąbrówka – węzeł Głuchowo wartość rzeczywista średniodobowa ruchu
jest większa niż założenia na rok 2025. Dodatkowo należy podkreślić, że na całym
omawianym odcinku obwodnicy, natężenie ruchu pojazdów ciężarowych obecnie jest
już praktycznie dwukrotnie większe niż wynikające z założeń na rok 2025. Po
uruchomieniu Zachodniej obwodnicy miasta Poznania w pełnym zakresie, tj. Złotkowo
– węzeł Głuchowo i uzyskaniu pełnej płynności ruchu, obciążenie ruchem
najprawdopodobniej ulegnie zwiększeniu.
6
Dane GDDKiA, Oddział Poznań, 2013
17
Tab.
8. Porównanie parametrów ruchu pojazdów
rozprzestrzeniania hałasu oraz rzeczywistych
Prognoza na rok 2025
DZIEŃ
(6.00-22.00)
NOC
(22.00-6.00)
ŁĄCZNIE NA
DOBĘ
liczba pojazdów
lekkich
liczba pojazdów
ciężkich
23440
3816
13193
5287
3154
740
734
1048
31150
20262
S11, odc. węzeł Zakrzewo – węzeł Dąbrówka
liczba pojazdów
ciężkich
liczba pojazdów
lekkich
liczba pojazdów
ciężkich
18459
3005
15537
5205
2483
583
869
1297
24530
22908
S11, odc. węzeł Dąbrówka – węzeł Głuchowo
DZIEŃ
(6.00-22.00)
NOC
(22.00-6.00)
Wartości rzeczywiste 2013
liczba pojazdów
lekkich
Odcinek
Pora doby
liczba pojazdów
ciężkich
DZIEŃ
(6.00-22.00)
NOC
(22.00-6.00)
ŁĄCZNIE NA
DOBĘ
obliczeń
liczba pojazdów
lekkich
Odcinek
Pora doby
do
S11, odc. węzeł Swadzim – węzeł Zakrzewo
Odcinek
Pora doby
przyjętych
liczba pojazdów
lekkich
liczba pojazdów
ciężkich
liczba pojazdów
lekkich
liczba pojazdów
ciężkich
17203
2800
17134
6049
2314
543
1213
1514
SDR
22860
25910
Źrodło: GDDKiA, Oddział Poznań, 2013
W rozumieniu rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych
poziomów hałasu w środowisku poziom dźwięku emitowany przez źródło liniowe,
jakim jest droga, na terenach z zabudową zagrodową, mieszkaniowo - usługową i
wielorodzinną nie może przekroczyć:
- 65 dB - w porze dnia (600-2200),
- 56 dB - w porze nocy (2200-600).
Na terenach z zabudową jednorodzinną dopuszczalne poziomy hałasu przyjmują
wartości:
- 61 dB - w porze dnia (600-2200),
- 56 dB - w porze nocy (2200-600).
18
Spośród 31 punktów pomiarowych na terenie gminy Dopiewo zlokalizowano 22 punkty
pomiarowe. Dokładną lokalizację punktów wybranych do pomiarów przedstawia tabela
poniżej (tab. 9).
Tab. 9. Lokalizacja punktów pomiarowych na terenie gminy Dopiewo
Lp.
1
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
Oznaczenie
punktu/data
pomiaru
Adres
2
PDH8/0910.10.2013r.
PDH9/0304.10.2013r.
PDH10/0203.10.2013r.
PDH11/0102.10.2013r.
PDH12/0102.10.2013r.
PDH13/0102.10.2013r.
PDH14/0102.10.2013r.
PDH15/0102.10.2013r.
PDH16/1718.09.2013r.
PDH17/1011.10.2013r.
PDH18/1718.09.2013r.
3
Zakrzewo,
ul. Radosna 32
Zakrzewo,
ul. Długa 36
Zakrzewo,
ul. Długa 21
Zakrzewo,
ul. Zacisze 15
Zakrzewo,
ul. Zacisze 3
Zakrzewo,
ul. Zacisze 4
Zakrzewo, Zacisze
22
Dąbrowa,
ul. Leśna 1d
Zakrzewo,
ul. Graniczna 64
Zakrzewo,
ul. Poznańska 2
Zakrzewo,
ul. Przylesie 5
PDH19/1011.10.2013r.
Dąbrowa,
ul. Szkolna 74
PDH20/1718.09.2013r.
PDH21/1718.09.2013r.
PDH22/0203.10.2013r.
PDH23/0203.10.2013r.
PDH24/0203.10.2013r.
PDH25/1819.09.2013r.
PDH26/0203.10.2013r.
PDH27/0304.10.2013r.
Zakrzewo,
ul. Przylesie 12
Zakrzewo,
ul. Żytnia 15
Zakrzewo,
ul. Olszynowa 8
Zakrzewo,
ul. Owsiana 15
Zakrzewo,
ul. Owsiana 3
Dąbrowa,
ul. Graniczna 45
Dąbrówka,
ul. Słoneczna 2
Dąbrówka,
ul. Koronna 1a/3
Dąbrówka,
ul. Komornicka
34a/3
Dąbrówka,
ul. Palisadowa 11
PDH28/2324.10.2013r.
PDH29/0304.10.2013r.
PPH1/0723.
punkt referencyjny
08.10.2013r.
PPH2/1724.
punkt referencyjny
18.09.2013r.
PPH3/0925.
punkt referencyjny
10.10.2013r.
Źródło: Dane GDDKiA, Oddział Poznań, 2013
22.
Kilometraż/
strona
4
17+580P
19+965P
19+965P
20+340P
20+215P
20+210P
20+360P
20+600L
20+360L
18+300P
20+290L
Współrzędne
położenia punktu
pomiarowego
Odległość
od drogi
[m]
Wysokość punktu
pomiarowego
[m]
5
52°24'45,30''N;
16°43'21,20''E
52°23'26,39''N;
16º44'08,68''E
52°23'24,22''N;
16º44'06,23''E
52°23'27,31''N;
16º44'34,05''E
52°23'28,52''N;
16º44'28,23''E
52°23'27,08''N;
16º44'26,03''E
52°23'25,88''N;
16º44'35,17''E
52°23'26,87''N;
16º44'50,89''E
52°23'31,70''N;
16°44'41,80''E
52°24'21,20''N;
16°43'12,00''E
52°23'33,30''N;
16°44'39,00''E
6
7
240
2,0
360
6,0
440
4,0
37
1,5
75
4,0
135
4,0
57
1,5
120
7,0
135
4,0
380
3,0
140
2,0
677
2,0
100
1,5
290
2,0
160
4,0
350
4,0
500
4,0
126
4,0
400
4,0
830
5,5
800
4,0
680
2,0
10
4,0
10
4,0
10
4,0
52°24'26,80''N;
16°44'08,50''E
18+050L
52°23'33,50''N;
16°44'35,30''E
52°23'42,30''N;
16°44'33,20''E
52°23'46,10''N;
16º43'45,61''E
52°23'45,32''N;
16º44'31,75''E
52°23'49,24''N;
16º44'36,67''E
52°23'29,50''N;
16°44'45,60''E
52°23'10,52''N;
16º44'38,08''E
52°22'38,37''N;
16º44'58,99''E
20+225L
20+020L
19+350P
19+950L
19+950L
20+460L
20+700P
22+200P
52°22'44,34''N;
16º44'54,07''E
21+750P
52°22'37,37''N;
16º45'08,57''E
52°26'14,20''N;
16°44'19,50''E
52°23'39,30''N;
16°44'11,80''E
52°22'48,00''N;
16°45'44,60''E
22+225P
14+610L
19+765P
22+130L
Na podstawie analizy uzyskanych wyników pomiarów nie stwierdzono
przekroczeń wartości dopuszczalnych w porze dnia i nocy (tab.10). Pomiary
wykonywano z pominięciem zakłóceń, jednak w niektórych przypadkach oprócz hałasu
19
pochodzącego od drogi S11 rejestrowano także hałas pochodzący od dróg położonych
w otoczeniu omawianego obiektu (drogi lokalne oraz przecinające omawianą trasę).
W większości przypadków, z uwagi na znaczne natężenie ruchu na tych drogach, nie
było możliwe odseparowanie hałasu pochodzącego tylko od obiektu będącego
przedmiotem analizy.
Tab. 10. Zestawienie wyników pomiarów hałasu wraz z wartościami dopuszczalnymi
Oznaczenie
punktu
Wartości poziomu
równoważnego dźwięku
Poziom dopuszczalny
Pora nocy
Wartość
przekroczenia
Pora
Pora dnia
nocy
Pora dnia
Pora nocy
Pora dnia
1
2
3
4
5
6
7
PDH8
PDH9
PDH10
PDH11
PDH12
PDH13
PDH14
PDH15
PDH16
PDH17
PDH18
PDH19
PDH20
PDH21
PDH22
PDH23
PDH24
PDH25
PDH26
PDH27
PDH28
PDH29
PPH1
PPH2
PPH3
56,0
53,0
57,3
58,9
57,8
55,9
58,9
55,8
53,7
60,0
53,8
60,3
55,8
55,1
62,0
51,1
49,9
55,4
51,3
48,7
51,2
54,1
60,2
72,3
71,2
50,2
47,7
48,3
53,0
53,0
52,3
51,4
51,4
50,2
53,3
51,0
54,0
51,8
53,5
54,7
51,0
41,0
50,2
46,5
43,2
40,9
51,5
54,9
69,5
66,6
61
61
61
61
61
61
61
61
61
61
61
61
61
61
65
61
61
61
61
61
61
61
***-
56
56
56
56
56
56
56
56
56
56
56
56
56
56
56
56
56
56
56
56
56
56
***-
-5,0
-8,0
-3,7
-2,1
-3,2
-5,1
-2,1
-5,2
-7,3
-1,0
-7,2
-0,7
-5,2
-5,9
-3,0
-9,9
-11,1
-5,6
-9,7
-12,3
-9,8
-6,9
-
-5,8
-8,3
-7,7
-3,0
-3,0
-3,7
-4,6
-4,6
-5,8
-2,7
-5,0
-2,0
-4,2
-2,5
-1,3
-5,0
-15,0
-5,8
-9,5
-12,8
-15,1
-4,5
-
dB(A)
* punkty referencyjne lokalizowano w pasie drogowym – brak wartości dopuszczalnych.
W przypadku dróg powiatowych w latach 2012-2014 nie prowadzono pomiaru
natężenia ruchu samochodowego i emisji hałasu.
W zakresie możliwej uciążliwości akustycznej pochodzącej z działalności
gospodarczej kontrole w zakresie hałasu przemysłowego prowadzi WIOŚ.
Przeprowadzane kontrole wynikają z planowej działalności oraz zgłoszonych
interwencji. Uciążliwości te dotyczą najczęściej niewielkiej liczby mieszkańców i są
stosunkowo łatwiejsze do ograniczenia, zarówno na podstawie działań administracyjnoprawnych, jak i technicznych. Zgodnie z raportem WIOŚ (2014) całkowitej likwidacji
przekroczeń hałasu w 2013r. dokonano w przedsiębiorstwie Good Food Products Sp. z
o.o. w Skórzewie, ul. Skórzewska 21, a inwestycje przeciwhałasowe przeprowadzone
zostały w P.H.U. NATKA Natalia Rybińska, Skórzewo, Poznańska 115.
20
2.4. Klimat i powietrze atmosferyczne
Stan aktualny
Według podziału rolniczo-klimatycznego Polski R. Gumińskiego, badany obszar
leży w Dzielnicy Środkowej, w jej cieplejszej części. Jest to obszar o najniższym w
Polsce opadzie rocznym (minimum 441 mm, średnio 553 mm). Ponadto występuje tu
największa liczba dni słonecznych - ponad 50 oraz najmniejsza liczba dni pochmurnych
- poniżej 130. Liczba dni z przymrozkami wynosi od 100 do 110, dni mroźnych od 30
do 50, a przeciętny czas trwania pokrywy śnieżnej wynosi od 50 do 80 dni. Przeważają
wiatry typu polarnomorskiego.
Według A. Wosia jest to region klimatyczny Środkowowielkopolski,
charakteryzujący się częstym występowaniem pogody bardzo ciepłej i jednocześnie
pochmurnej bez opadu (przeciętnie w roku jest takich dni 38,7). Mniej liczne są dni
umiarkowane ciepłe i słoneczne bez opadu (9,4 dni w roku) i dni umiarkowane ciepłe
z dużym zachmurzeniem bez opadu (11,6 w roku). Średnia roczna temperatura
powietrza wynosi 8,2C. Liczba dni w roku z temperaturą niższą od 0C wynosi około
60-70. Przeciętnie w ciągu roku notuje się 253 dni ciepłe. Przeważają wiatry północnozachodnie, zachodnie i północne. Dni bezwietrznych jest około 15% w ciągu roku.
Najsilniejsze są wiatry zachodnie, powyżej 10 m/s, stanowią one około 6% obserwacji.
Najmniejszy udział mają wiatry południowe i południowo-zachodnie. Lokalne warunki
są modyfikowane rzeźbą podłoża, roślinnością, powierzchniami wodnymi. Obniżenia
dolinne i jeziorne to topoklimaty form wklęsłych, z częstymi inwersjami temperatury, z
przymrozkami lokalnymi, zastoiskami zimnego powietrza. Drugą grupę topoklimatów
tworzą powierzchnie zadrzewione, gdzie nocne spadki temperatury są mniejsze niż na
terenach sąsiednich. Trzecią grupę topoklimatów stanowią tereny użytkowane rolniczo.
Tereny rolne są dobrze przewietrzone i nasłonecznione, z niewielkim
niebezpieczeństwem przymrozków lokalnych pochodzenia radiacyjnego lub radiacyjnoadwekcyjnego. Tereny zabudowane odznaczają się zróżnicowanym topoklimatem w
zależności od rodzaju zabudowy i miejsca lokalizacji.
Klimat gminy Dopiewo znajduje się pod przeważającym wpływem mas
powietrza polarno-morskiego, napływającego znad Atlantyku. Masy powietrza polarnokontynentalnego oraz zwrotnikowego wywierają znacznie mniejszy wpływ. Warunki
klimatyczne na terenie Gminy kształtowane są nie tylko w wyniku frontów
atmosferycznych, ale również lokalnymi warunkami topoklimatycznymi oraz
dodatkowym oddziaływaniem wielkiego miasta, „wyspy ciepła”, jakim jest Poznań.
W wyniku zmian urbanistycznych, dopływu do atmosfery ciepła wytworzonego
sztucznie, zwiększonego albedo i zanieczyszczenia powietrza, oddziaływanie miasta
Poznania jest największe w rejonie Skórzewa. Niewielka zmienność urzeźbienia,
sąsiedztwo jezior, pokrycie szatą roślinną różnicują warunki klimatu lokalnego.
Wyraźny wpływ na stagnację mas powietrznych, inwersję temperatur i lokalne kierunki
nawietrzania mają wklęsłe formy terenu, które stanowią kanały spływu mas
wychłodzonego powietrza.
Najzdrowsze klimatycznie są tereny sandrowe o suchym przepuszczalnym
podłożu, porośnięte lasami. Większą odrębność mezoklimatyczną, związaną z
powierzchnią wodną, stanowi obszar otaczający Jezioro Niepruszewskie i dolinę
Samicy. Charakteryzuje się większą pojemnością cieplną, co wpływa na stosunki
termiczne: niższe temperatury w dzień i wyższe w nocy. Złagodzone są również skrajne
temperatury letnie. Średnia roczna suma opadów dochodzi do 540 mm,
21
najwilgotniejszym miesiącem jest lipiec (średnie opady 75 mm), a najbardziej suchym –
luty przy opadach 30 mm. Bilans wodny obszaru Gminy jest niedostateczny. W ciągu
roku notuje się od 140-160 dni z opadami deszczu powyżej 0,1 mm i 35 dni z opadami
śniegu. Z danych meteorologicznych (stacja Ławica) wynika, że średnioroczna
temperatura powietrza wynosi 8,2C. Najcieplejszym miesiącem jest czerwiec przy
średniej temperaturze wynoszącej 17,3C, a najniższym grudzień przy temperaturze
0,2C. Miesiącami najbardziej pogodnymi są sierpień i wrzesień, a pochmurnymi
listopad i grudzień. Zimy są zwykle łagodne, lata umiarkowanie ciepłe. Okres wegetacji
trwa 180 dni. 7
Istotnym czynnikiem wpływającym na jakość powietrza atmosferycznego jest
transport samochodowy, na poziom którego wpływają natężenie i płynność ruchu,
procentowy udział pojazdów ciężarowych w strumieniu pojazdów, prędkość strumienia
pojazdów, położenie drogi oraz rodzaj nawierzchni. W sezonie grzewczym obserwuje
się niską emisję zanieczyszczeń do powietrza, związaną z wykorzystywaniem węgla
jako głównego paliwa do wytwarzania ciepła w gospodarstwach domowych, jak
również niekontrolowanym spalaniem odpadów, szczególnie tworzyw sztucznych.
W latach 2012-2013 na terenie gminy Dopiewo nie prowadzono pomiarów
poziomów zanieczyszczeń powietrza. W 2012 roku Wojewódzki Inspektorat Ochrony
Środowiska w Poznaniu na terenie powiatu poznańskiego dokonał oceny jakości
powietrza w odniesieniu do wyznaczonych stref, zgodnie z rozporządzeniem Ministra
Środowiska z dnia 2 sierpnia 2012 roku w sprawie stref, w których dokonuje się oceny
jakości powietrza (Dz. U. z 2012 r., poz. 914). Oceny jakości powietrza w strefach
dokonano z uwzględnieniem dwóch grup kryteriów: ustanowionych ze względu na
ochronę zdrowia ludzi oraz ze względu na ochronę roślin.
W przypadku oceny pod kątem ochrony zdrowia wartości otrzymane w roku
2012 w odniesieniu do poziomów dopuszczalnych, poziomów docelowych i poziomu
celu długoterminowego pozwoliły na zakwalifikowanie powiatu poznańskiego,
będącego składową strefy wielkopolskiej, do poniższych klas:
- do klasy A (stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy nie przekraczają odpowiednio
poziomów dopuszczalnych i poziomów docelowych)– dla dwutlenku siarki,
dwutlenku azotu, tlenku węgla, benzenu, pyłu PM2,5 oraz metali oznaczanych w
pyle PM10,
- do klasy C (stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy
dopuszczalne powiększone o margines tolerancji, a w przypadku gdy margines
tolerancji nie jest określony – poziomy dopuszczalne i poziomy docelowe) – ze
względu na wynik oceny ozonu, pyłu PM10 i benzo(a)pirenu oznaczanego w pyle
PM10. W przypadku pyłu PM10 podkreślić należy, że odnotowywane są tylko
przekroczenia dopuszczalnego poziomu dla 24-godzin. Na żadnym stanowisku nie
odnotowano przekroczeń stężenia średniego dla roku.
Stwierdzono również przekroczenie wartości normatywnej ozonu (120 μg/m3)
wyznaczonej jako poziom celu długoterminowego. Termin osiągnięcia poziomu celu
długoterminowego określono na rok 20208.
W odniesieniu do oceny pod kątem ochrony roślin wartości otrzymane w roku
2012 w odniesieniu do poziomów dopuszczalnych, poziomów docelowych i poziomu
celu długoterminowego pozwoliły na zaklasyfikowanie powiatu poznańskiego,
będącego składową strefy wielkopolskiej do poniższych klas:
7
8
Plan Gospodarki odpadami dla Gminy Dopiewo
22
- do klasy A – dla dwutlenku siarki, tlenków azotu,
- do klasy C – ze względu na wynik oceny ozonu.
Stwierdzono również przekroczenie wartości normatywnej ozonu (6000 μg/m3×h)
wyznaczonej jako poziom celu długoterminowego. Termin osiągnięcia poziomu celu
długoterminowego określono na rok 2020. Przekroczenie poziomu dopuszczalnego,
chociaż na jednej stacji w strefie (w strefie wielkopolskiej odnotowano przekroczenie
na stacji Krzyżówka), skutkuje przypisaniem strefie klasy C9.
Przebudowa i modernizacja dróg, mająca na celu poprawienie standardu
technicznego ciągów komunikacyjnych na terenie gminy, przyczyni się do ograniczenia
uciążliwości związanych z ich eksploatacją, w tym emisji zanieczyszczeń gazowych i
pyłowych, drgań oraz hałasu pochodzących ze środków transportu.
Natomiast w celu ograniczenia emisji niskiej pochodzącej z domowych palenisk
i obiektów użyteczności publicznej, powinno się dokonywać sukcesywnej
termomodernizacji istniejących na terenie gminy budynków, a także promować
stosowanie alternatywnych źródeł ciepła (ogrzewanie gazowe, pompy ciepła, kolektory
słoneczne, itp.) oraz wprowadzać racjonalną gospodarkę odpadami.
Emisja zanieczyszczeń pochodzących z ruchu kolejowego na terenie gminy
Dopiewo jest niewielka i nie przyczynia się w znaczący sposób do pogorszenia jakości
klimatu atmosferycznego. Linia E 20 biegnąca przez gminę jest zelektryfikowana i
poruszają się po niej składy elektryczne10.
2.5. Racjonalna gospodarka zasobami wodnymi
Wody powierzchniowe
Gmina Dopiewo leży w zlewni II rzędu – Warty (od Kanału Mosińskiego do
Wirynki); w zlewniach III rzędu – Wirynki, bezpośredniej zlewni Jeziora Lusowskiego,
rzeki Samy (od jez. Lusowskiego do dopływu ze Stramnicy), Potoku Junikowskiego; w
zlewniach IV rzędu – Jeziora Niepruszewskiego, Samicy Stęszewskiej (od jeziora
Niepruszewskiego do jeziora Witobelskiego), Dopływu z Dopiewca, Dopływu z
Dąbrowy oraz w zlewni V rzędu – Trzebawki.
Teren gminy odwadniają głównie rzeki Samica Stęszewska (w zachodniej części
gminy) Wirynka i Skórzynka (we wschodniej części gminy). Cieki te cechują się
śnieżno-deszczowym systemem zasilania. Ponadto na terenie gminy występują rowy
melioracji szczegółowej i podstawowej i niewielkie zbiorniki wodne. Szczególnie
podmokłe są tereny znajdujące się w rejonie doliny Samicy Stęszewskiej
przepływającej południkowo wzdłuż zachodniej granicy gminy Dopiewo, a także choć
w mniejszym stopniu tereny w dolinie Wirynki.
Monitoring jakości wód powierzchniowych realizowany jest na podstawie
Programu Państwowego Monitoringu Środowiska. Obowiązek badania i oceny jakości
wód powierzchniowych w ramach PMŚ wynika z art. 155 a ust. 2 ustawy z dnia 18
lipca 2001 r.– Prawo wodne (Dz. U. z 2015 r., poz. 469) zwanej dalej ustawą – Prawo
wodne, przy czym zgodnie z ust. 3 tego artykułu badania jakości wód
9
10
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dopiewo, Zmiana
studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dopiewo 2012
23
powierzchniowych w zakresie elementów fizykochemicznych, chemicznych i
biologicznych należą do kompetencji Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu prowadził badania
wód powierzchniowych występujących na terenie gminy Dopiewo w 2013r. Badaniami
objęto rzekę Samicę Stęszewską (w miejscowości Witobel) oraz Wirynkę (w
miejscowości Łęczyca).
Na podstawie przeprowadzonych badań wody w punkcie pomiarowokontrolnym Witobel (na południe od gminy Dopiewo), rzekę Samicę Stęszewską
zaklasyfikowano pod względem elementów biologicznych do klasy IV, pod względem
elementów hydromorfologicznych do klasy II, pod względem elementów
fizykochemicznych zdiagnozowano stan wód poniżej dobrego, a pod względem
elementów chemicznych stan wód oceniono jako dobry.
Na podstawie przeprowadzonych badań wody w punkcie pomiarowokontrolnym Łęczyca (na południowy-wschód od gminy Dopiewo), rzekę Wirynkę
zaklasyfikowano pod względem elementów biologicznych oraz elementów
hydromorfologicznych do klasy II, a pod względem elementów fizykochemicznych jej
stan oceniono jako poniżej dobrego.
Ramowa Dyrektywa Wodna, ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w
dziedzinie polityki wodnej, zobowiązała kraje Unii Europejskiej do skoordynowanych
działań w zakresie wód śródlądowych. Na jej podstawie wyodrębniono jednolite części
wód, tj. jednostki dla których określany jest stan ilościowy i chemiczny (jakościowy)
oraz prowadzone są analizy presji antropogenicznych.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu wykonał ocenę
stanu/potencjału ekologicznego oraz stanu chemicznego w 179 jednolitych częściach
wód powierzchniowych (JCW) przebadanych w latach 2010-2012 na terenie
województwa wielkopolskiego. W granice gminy Dopiewo wchodzą następujące JCW:
Potok Junikowski, Wirynka, Sama do kanału Lubosińskiego, Samica Stęszewska, Warta
od Pyszącej do Kopli (tab.11).
Tab. 11. Charakterystyka jednolitych części wód powierzchniowych (JCW)
Nazwa JCW
Potok Junikowski
Wirynka
Status
Stan
Ryzyko nie
osiągnięcia celów
środowiskowych
silnie zmieniona
Zły
Zagrożona
naturalna
Słaby
Zagrożona
silnie zmieniona
Zły
Zagrożona
naturalna
Zły
Zagrożona
silnie zmieniona
Zły
Zagrożona
Typ
potok nizinny
piaszczysty
potok nizinny
piaszczysty
Sama do kanału
ciek łączący jeziora
Lubosińskiego
Samica Stęszewska
naturalna
Warta od Pyszącej
wielka rzeka nizinna
do Kopli
Źródło: RZGW Poznań (2014)
W latach 2008-2010 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu
przeprowadził ocenę eutrofizacji rzek w JCW. Parametry poszczególnych wskaźników
wskazujące na eutrofizację wód przedstawiono w tab. 12.
24
ogólna ocena eutrofizacji
NIE
NIE TAK TAK
Fosforany (mg PO4/l)
Fosfor ogólny (mg P/l)
Azot azotanowy (mg NNO3/l)
TAK NIE
Azot ogólny (mg N/l)
Potok Junikowski
PLRW60001718576
TAK
TAK TAK NIE
Wirynka
PLRW600017185729
TAK
NIE TAK NIE
Sama do Kan. Lubosińskiego
PLRW600025187249
NIE
TAK
TAK NIE NIE
Samica Stęszewska
PLRW6000161856969
TAK
NIE TAK NIE
Warta od Neru do Kopli
PLRW60002118573
NIE
TAK NIE NIE
* TAK-wartość parametru wskazuje na występowanie eutrofizacji
Azot Kjeldahla (mg N/l)
Azot amonowy (mg NNH4/l)
Ogólny węgiel organiczny
(mgC/l)
Pięciodobowe
zapotrzebowanie tlenu
BZT5 (mg O2/l)
Fitobentos (wskaźnik
okrzemkowy IO)
Chlorofil a (ug/l)
Nazwa i kod JCW
Tab. 12. Wyniki oceny eutrofizacji rzek w JCW
TAK TAK TAK TAK TAK TAK
TAK NIE
NIE
NIE TAK TAK
TAK NIE
NIE
NIE TAK TAK
TAK TAK NIE
NIE TAK TAK
Źródło: WIOŚ (2008-2010)
Gmina Dopiewo w latach 2008-2012 realizowała program działań mających na
celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych na obszarze szczególnie
narażonym na zanieczyszczenie związkami azotowymi – OSN zlewni rzeki Samica
Stęszewska i Mogielnica. Programem objętych było 29 gospodarstw rolnych
zlokalizowanych w OSN. Program miał na celu poprawę naruszonych standardów
jakości wód. Na skutek poprawy stanu wód obszar ten został zniesiony, a zatem na
terenie gminy Dopiewo nie ma obecnie wyznaczonych wód wrażliwych na
zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych oraz obszarów szczególnie
narażonych, z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych do tych wód należy
ograniczyć (Rozporządzenie Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w
Poznaniu z dnia 12 lipca 2012r. w sprawie określenia w regionie wodnym Warty w
granicach województwa wielkopolskiego wód wrażliwych na zanieczyszczenie
związkami azotu ze źródeł rolniczych oraz obszarów szczególnie narażonych, z których
odpływ azotu ze źródeł rolniczych do tych wód należy ograniczyć).
Na terenie gminy występuje kilka naturalnych zbiorników wodnych. Do
istotniejszych należą Jezioro Niepruszewskie, Jezioro Konarzewskie oraz Jezioro
Trzcielińskie.
Jezioro Niepruszewskie – to zbiornik o charakterze rynnowym położony wzdłuż
zachodniej granicy z gminą Buk. Jest to zbiornik niestratyfikowany, o głębokości
średniej 3,1 m i maksymalnej 5,2 m, bardzo podatny na degradację. W celu ochrony
wód jeziora opracowana została pod kierunkiem prof. dr hab. Janiny Zbierskiej
z Uniwersytetu Przyrodniczego „Koncepcja ochrony i rekultywacji Jeziora
Niepruszewskiego i Jeziora Tomickiego”. Wyniki badań stanu ekologicznego wód
jeziora Niepruszewskiego z 2010 r. przedstawiono w tab.13.
25
Tab. 13. Wyniki badań stanu ekologicznego wód jeziora Niepruszewskiego z 2010 r.
l.p.
Wskaźnik jakości wody
1.
Fitoplankton
2.
Przezroczystość
3.
Tlen rozpuszczony (latem nad dnem)
4.
Przewodność w 20oC
5.
Azot ogólny
6.
Fosfor ogólny
Źródło: WIOŚ 2010
Klasa wskaźnika jakości wód
II
stan dobry
stan dobry
stan poniżej dobrego
stan poniżej dobrego
stan dobry
Na 5,5 ha gruntów położonych nad jeziorem, będących w zarządzie Gminnego
Ośrodka Sportu i Rekreacji w Dopiewie znajduje się przystań wodna, miejsce
wykorzystywane do kąpieli, pole namiotowo-campingowe, strefa sportu z boiskami do
siatkówki plażowej, boiskiem do streetball-a, placem zabaw dla dzieci. Ustawiona jest
również ścieżka edukacyjna o tematyce środowiska naturalnego - fauna i flora jeziora
Niepruszewskiego.
Powiatowy Inspektor Sanitarny w Poznaniu w ramach nadzoru nad jakością
wody w kąpielisku i miejscu wykorzystywanym do kąpieli, na podstawie badania wody
pobranej w dniach 03.06.2013 r., 22.07.2014 r. oraz 04.08.2014 r. w zakresie
przebadanych parametrów stwierdził, że w miejscu wykorzystywanym do kąpieli nad
jeziorem Niepruszewskim woda jest przydatna do kąpieli.
Z jeziora coraz częściej korzystają żeglarze i motorowodniacy. Sposób
korzystania z jeziora przez osoby pływające łodziami z silnikami motorowymi określa
uchwała nr XIII/101/III/2007 Rady Powiatu Poznańskiego z dnia 28 listopada 2007
roku z późniejszymi zmianami. Uchwałą Nr 2484/2014 Zarządu Powiatu w Poznaniu z
dnia 27 lutego 2014r. w sprawie: wydania zezwolenia na używanie łodzi motorowej na
jeziorze Niepruszewskim na potrzeby Gminnego Ośrodka Sportu i Rekreacji w
Dopiewie oraz UKS GROT Więckowice zezwolił ww. podmiotom na korzystanie
z łodzi motorowej z silnikiem spalinowym o mocy powyżej 5kW – do asekuracji
zawodników podczas treningów żeglarskich. Zezwolenie wydano na okres od
1 kwietnia do 31 października 2014 r.
Jezioro Konarzewskie to zbiornik o powierzchni 2,5 ha, głębokości
maksymalnej 6,8m, głębokości średniej 3,5m zlokalizowany w południowo-wschodniej
części gminy, w rynnie Konarzewsko-Jarosławieckiej, w której znajdują się jeszcze 4
inne jeziora. Cechuje się małą odpornością na degradację wg kryteriów BajkiewiczGrabowskiej (2002).
Jezioro Trzcielińskie to zanikający zbiornik w południowo-zachodniej części
gminy, położony w zabagnionej dolinie rzeki Samicy, objęty ochroną w ramach obszaru
ochrony ścisłej Trzcielińskie Bagno.
Wody powierzchniowe stojące reprezentowane są także przez drobne oczka
wodne i małe zbiorniki wiejskie, a także zbiorniki poeksploatacyjne. Do przykładowych
należą:
Staw w Konarzewie, zasilany wodami ze spływów powierzchniowych do rowu.
Staw położony jest w naturalnym obniżeniu terenu, nie wysycha w lecie, zasilany jest
wodami gruntowymi, w części z pierwszego poziomu wodonośnego. W stawie ma swój
początek ciek wodny w kierunku północnym. Odpływ jest okresowy jako
odprowadzający nadmiar wód w okresie wiosennym i po ulewnych deszczach. Staw
pełni funkcję hydrotechniczną, regulując stosunki wodne w okolicy.
Staw w Palędziu pełni funkcję hydrotechniczną, regulując stosunki wodne w
okolicy. Stanowi przy tym rezerwuar wody dla straży pożarnej.
26
Wody podziemne
W południowej części gminy Dopiewo znajduje się Główny Zbiornik Wód
Podziemnych (GZWP) nr 144, o nazwie Dolina Kopalna Wielkopolska. Jest to zbiornik
o charakterze porowym, wypełniający pradolinę i gromadzący wody piętra
czwartorzędowego o głębokości 15-90 m. Woda pitna i do celów gospodarczych jest
ujmowana z czwartorzędowego i trzeciorzędowego piętra wodonośnego.
Wysokość zwierciadła wód podziemnych związana jest z budową geologiczną i
rzeźbą terenu. W dolinach, wzdłuż cieków wodnych i w obniżeniach terenu, poziom
zwierciadła zalega płycej - najczęściej do 1 m p.p.t. W przeważającej części gminy,
poziom zwierciadła zalega na głębokości od 1 do 2 m p.p.t. Jedynie w południowowschodniej części gminy (okolice Skórzewa), na południowy-zachód od miejscowości
Konarzewo, przy południowo-wschodniej granicy jeziora Niepruszewskiego oraz na
północ od miejscowości Więckowice głębokość do zwierciadła wynosi ponad 2 m p.p.t.
Przepuszczalność gruntów na terenie gminy jest w przeważającej części średnia
(piaski i skały silnie uszczelnione) lub słaba (gliny i pyły).
Obszar gminy Dopiewo jest zlokalizowany na terenie JCWPd (jednolitej części
wód podziemnych) nr 62 (ryc.7), będącej jedną z 161 jednolitych części wód
podziemnych w kraju wydzielonych przez Państwowy Instytut Geologiczny, w celu
monitorowania jakości wód podziemnych, w szczególności ich stanu chemicznego.
Aktualna wersja podziału JCWPd na 161 części obowiązuje do końca 2014 roku.
Planuje się, że projektowana, nowa wersja podziału na 172 części oraz subczęści, po
akceptacji KZGW, będzie obowiązywała od 2015 roku. W nowym podziale na 172
części, obszar gminy Dopiewo zlokalizowany jest na terenie JCWPd nr 60.
Ryc. 7. Jednolita Część Wód Podziemnych (JCWPd) nr 62 (Źródło: www.psh.gov.pl)
Wody podziemne w utworach czwartorzędowych tworzą jeden poziom
wodonośny związany z większymi strukturami dolinnymi. Poziom mioceński występuje
pod dobrze izolującą warstwą utworów słabo przepuszczalnych. Brak kontaktów
hydraulicznych z poziomem czwartorzędowym.
27
Badania jakości wód podziemnych w ramach Państwowego Monitoringu
Środowiska prowadzone są przez Państwowy Powiatowy Instytut Geologiczny w
Warszawie. Na terenie gminy Dopiewo nie prowadzono monitoringu wód
podziemnych. Najbliżej zlokalizowane punkty pomiarowe sieci krajowej w ramach
monitoringu diagnostycznego w 2012 r. oraz w ramach monitoringu operacyjnego w
2013 r. zlokalizowane zostały w gminie Buk (tab.14).
Tab. 14. Ocena jakości wód podziemnych w JCWPd nr 62 w 2012 r. oraz w 2013 r.
l.p.
1.
2.
3.
gmina
Buk
miejscowość
Kalwy
Buk
Dakowy Suche
Klasa jakości w punkcie - końcowa
III
III
III
Klasa III -zadowalającą jakość wód
Źródło: WIOŚ Poznań (2012, 2013)
JCWPd nr 62 obejmuje obszar zlewni cząstkowej Warty. Jest to zlewnia odcinka
przełomowego doliny Warty, między pradolinami warszawsko–berlińską na południu i
toruńsko–eberswaldzką na północy. W JCWPd nr 62 rozpoznano wody pitne w
utworach czwartorzędowych i neogeńsko-paleogeńskich, występujące do głębokości
200–270 m w strukturach hydrogeologicznych o zróżnicowanej genezie i
rozprzestrzenieniu. Główne użytkowe poziomy wodonośne (GUPW) występują w
utworach czwartorzędowych (Q) i trzeciorzędowych (Tr). Dominującym piętrem
wodonośnym w poborze rejestrowanym w obrębie JCWPd, jest poziom
czwartorzędowy. Pobór z tego piętra stanowi 78% (GIOŚ 2014).
JCWPd nr 62 oceniono jako zagrożoną nieosiągnięciem dobrego stanu, której położenie
odpowiada rozmieszczeniu obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenie
związkami azotu ze źródeł rolniczych (WIOŚ 2013).
Do istotnych problemów mających znaczenie dla jakości wód JCWPd 62 należą:
 niedostateczna sanitacja obszarów wiejskich i rekreacyjnych,
 zanieczyszczenia ze źródeł rolniczych,
 nadmierne rozdysponowanie zasobów,
 wpływ aglomeracji poznańskiej na zasoby wód podziemnych.
Zagrożenia oraz planowane działania do 2019 roku
Głównym zagrożeniem dla wód na terenie gminy są zanieczyszczenia
obszarowe pochodzące z intensywnie prowadzonej produkcji rolniczej oraz socjalnobytowe. Planowane działania o charakterze długoterminowym powinny skupić się
przede wszystkim na ograniczeniu dopływu zanieczyszczeń do wód powierzchniowych
oraz zrzutu ścieków do gruntu i wód, przez właściwe uregulowanie gospodarki
ściekowej i prowadzenie produkcji rolniczej zgodnie z zasadami dobrej praktyki
rolniczej.
Do poprawy stanu wód Jeziora Niepruszewskiego przyczyniłaby się realizacja
zapisów koncepcji ochrony i rekultywacji Jeziora Niepruszewskiego i Jeziora
Tomickiego, a zwłaszcza ograniczenie dopływu zanieczyszczeń poprzez budowę
zbiornika filtracyjno-retencyjnego oraz filtrów roślinnych na dopływach do jeziora.
Planowane działania mające na celu poprawę stanu wód jeziora Niepruszewskiego
winny być realizowane w ramach Programu Ochrony Jezior Polski Północnej, do
którego zakwalifikowane zostało jezioro. Obszarem szczególnie wrażliwym na
zmiany stosunków wodnych i jednocześnie cennym pod względem przyrodniczym jest
objęte ścisłą ochroną „Trzcielińskie Bagno”, które obejmuje obszar bagna i lasu
28
o powierzchni 38,14 ha we wsi Trzcielin. Ochroną objęte jest silnie zarastające jezioro,
które jest miejscem lęgowym wielu gatunków ptaków wodnych i błotnych. Niegdyś
znajdowało się tu dość duże jezioro, którego lustro wody z roku na rok maleje. Teren
ten został włączony do Wielkopolskiego Parku Narodowego w 1996 r.
(www.dopiewo.pl)
2.6. Urządzenia wodne i melioracyjne
Stan aktualny
W celu wyeliminowania występowania lokalnych podtopień oraz w celu
zatrzymania jak największej ilości wody, konieczna jest konserwacja istniejących
urządzeń melioracyjnych, porządkowanie cieków podstawowych oraz rowów melioracji
szczegółowej, a także budowa zbiorników małej retencji, modernizacja oraz renowacja
zbiorników i urządzeń małej retencji (zbiorniki, stawy, budowle i urządzenia), z
zachowaniem zasad ochrony środowiska.
Obszar gminy Dopiewo nie jest zagrożony występowaniem powodzi, w związku
z czym na przedmiotowym terenie nie ma urządzeń przeciwpowodziowych jak np. wały
przeciwpowodziowe. Na terenie gminy mogą jednak występować lokalne podtopienia
spowodowane wezbraniem wody w lokalnych ciekach po roztopach czy ulewach.
Tereny zagrożone dotyczą głównie rzeki Wirynki i jej dopływów np. Rowu
Dopiewieckiego, gdzie w przypadku nagłych, obfitych deszczy, skumulowane w
krótkim okresie czasu wody występują z koryt i podtapiają grunty wzdłuż rzeki i jej
dopływów (WZMiUW 2014).
Wielkopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych na terenie gminy
administruje ciekami naturalnymi o długości 18,3 km, do których należą: rzeka Samica
Stęszewska (1 km), rzeka Wirynka (6,7 km), kanał Trzcieliński (10,6 km). Całkowita
długość rowów szczegółowych wynosi 88 km. Na ciekach naturalnych Zarząd
Melioracji i Urządzeń Wodnych prowadzi bieżące prace konserwacyjne (tab.15)
Tab. 15. Roboty konserwacyjne na ciekach naturalnych
Ciek wodny
Rzeka Wirynka
Kanał Trzcieliński
2012
6,1km
8,1km
2013
2,0km
2,4km
2014
0,7km oraz planowane są dodatkowe roboty
Źródło: WZMiUW (2014)
Istotną rolę w regulacji obiegu wody w przyrodzie pełnią rowy melioracji szczegółowej
i podstawowej. Jak wskazał WZMiUW (2014) łączna długość sieci melioracyjnej
(powierzchnia sieci drenarskiej) wynosi 5186 ha. Powierzchnia gruntów
zmeliorowanych obejmuje 5444 ha gruntów ornych i 165 ha użytków zielonych.
Natomiast powierzchnia gruntów wymagających melioracji wynosi 1957 ha gruntów
ornych oraz 124 ha użytków zielonych. Funkcje retencyjne oraz ochronę przed
powodzią spełniają również małe zbiorniki wodne. Na terenie gminy Dopiewo są to
staw w Konarzewie oraz staw w Palędziu.
Zagrożenia oraz planowane działania do 2019 roku
W celu wyeliminowania występowania lokalnych podtopień terenów
użytkowanych rolniczo, głównie łąk oraz w celu retencji jak największej ilości wody,
29
działania w zakresie melioracji powinny skupić się przede wszystkim na odbudowie
istniejących urządzeń melioracyjnych, porządkowaniu cieków podstawowych oraz
rowów melioracji szczegółowej, a także na budowie zbiorników małej retencji.
Wskazane jest wykonywanie dalszych prac modernizacyjnych oraz renowacja
zbiorników i urządzeń małej retencji (zbiorniki, stawy, budowle i urządzenia), z
zachowaniem zasad ochrony środowiska i racjonalnej ich eksploatacji.
Planowane działania w zakresie utrzymania cieków naturalnych
administrowanych przez WZMiUW będą opracowywane do końca 2014 r. na okres 6
lat i obejmą potrzeby w zakresie rzeki Wirynki i kanału Trzcielińskiego.
2.7. Gospodarka wodno-ściekowa
Stan aktualny
Gmina Dopiewo posiada sieć wodociągową o łącznej długości bez przyłączy
160,17 km. Do budynków doprowadzonych jest łącznie 6 695 sztuk przyłączy (stan na
2013 r.). Według danych uzyskanych od administratorów sieci, obecnie z sieci
wodociągowej korzysta 21 419 mieszkańców. Zakład Usług Komunalnych Sp. z o.o. w
Dopiewie dostarcza wodę dla 80 % mieszkańców Gminy Dopiewo. Część gminy
Dopiewo zaopatrywana jest też w wodę przez Spółkę Wodną ds. eksploatacji
wodociągu z siedzibą w Dopiewie (tab.16).
Tab. 16. Charakterystyka zwodociągowania gminy Dopiewo
długość sieci
wodociągowe
Administrator
j bez
przyłączy
ZUK Sp. z o.o.
115,8
Spółka wodna
ds. eksploatacji
44,37
wodociągu
długość sieci
wodociągowej
z przyłączami
liczba
przyłączy
b.d.
5560
liczba
mieszkańców
podłączonych
do sieci
18 014
55,5
1135
3 405
Źródło: Zakład Usług Komunalnych Sp. z o.o. w Dopiewie, Spółka wodna ds. eksploatacji wodociągu (2014)
Niższe wartości dotyczące liczby ludności korzystającej z wodociągu
przedstawiają dane uzyskane od Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego
(tab.17). Wskazują one jednak na zróżnicowanie poziomu zużycia wody w przeliczeniu
na mieszkańca, które jest najwyższe z wodociągu w Skórzewie, a najniższe z
wodociągu Joanka.
Tab. 17. Zaopatrzenie ludności w wodę z wodociągów wg danych PPIS
Wodociąg
Wodociąg wiejski Dopiewo
Wodociąg wiejski Joanka
Wodociąg wiejski Skórzewo
SUMA
Źródło: PPIS (2014)
Produkcja wody
[m3/d]
720
1078
1180
2978
Liczba zaopatrywanej
ludności
4240
8117
5708
18065
Zużycie wody
[m3/d/M]
0,17
0,13
0,21
Analizując rozwój infrastruktury wodociągowej na przestrzeni ostatnich 9 lat
(tab.18) zauważalny jest szybki wzrost długości sieci wodociągowej o 34,4 km, jak
również wzrost dostępności sieci wodociągowej wśród użytkowników o ponad 2,7%, co
wynika zarówno z przyrostu liczby mieszkańców, jak i z wysokiego już poziomu
zwodociągowania gminy.
30
Tab. 18. Infrastruktura wodociągowa w gminie Dopiewo w latach 2005-2013
Wskaźnik
ludność korzystająca
z sieci
wodociągowej
[osoba]
długość czynnej
sieci wodociągowej
[km]
Połączenia
prowadzące do
budynków
mieszkalnych i
zbiorowego
zamieszkania [szt.]
Udział ludności
korzystający z sieci
wodociągowej [%]
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
12741
13589
14471
15323
16249
17407
18610
19785
123,2
130,8
133,5
148,9
148,7
149,7
151,4
152,1 157,6
3936
2814
3140
3415
3439
3472
4506
6325
6461
94,7
94,7
94,8
95,1
95,1
95,2
96,0
97,4
b.d.
b.d.
Źródło: GUS BDL
Wzrosło także ogólne zużycie wody, zarówno w gospodarstwach domowych jak
i przemyśle (tab.19). Świadczy to o intensywnym rozwoju społeczno-gospodarczym
gminy i ciągle rosnących potrzebach w zakresie zaopatrzenia w wodę.
Tab. 19. Eksploatacja sieci wodociągowej w gminie Dopiewo
Eksploatacja sieci
wodociągowej
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
3
dam
gospodarstwa
domowe
przemysł
ogółem
520,7
7
553,0
485,6
7
623,4
514,6
7
635,5
608,1
8
726,5
599,4
7
717,8
670,4
14
784,6
747,5
7
866,4
744,3 849,2
12
17
866,0 959,0
Źródło: GUS BDL
Woda dla zaopatrzenia gminy wydobywana jest z ujęć wód podziemnych.
Eksploatowane są trzy ujęcia wody: w Skórzewie, w Joance oraz w Dopiewie.
Charakterystykę ujęć wody w Gminie Dopiewo przedstawia tab.20.
31
Tab. 20. Charakterystyka ujęć wody w gminie Dopiewo
miejsce
ujęcia wody
liczba
studni
wydajność
ujęcia
wody m3/h
czy posiada ustanowiona
czy ujęcie
strefę ochrony
posiada
pośredniej/bezpośrednie
stację
j
uzdatniania nr decyzji
miejscowość
Joanka
5
Max 487
Nie posiada
Joanka
Skórzewo
3
Max 80
WŚ.6320.6.2013.XXVII
Skórzewo
Dopiewo
4
Max 75
Nie posiada
Dopiewo
miejscowości
obsługiwane
przez SUW
pobór
wody na
koniec
2012 r.
Joanka, Trzcielin,
Konarzewo,
Dopiewiec,
Palędzie, Gołuski,
290730
Dąbrówka,
Lisówki,
Podłoziny,
Żarnowiec
Skórzewo
360606
Dopiewo,
Konarzewo,
175 358
Więckowice,
Zborowo, Drwęsa
pobór
wody na
koniec
2013 r.
293410
422996
170 100
Rozporządzenie
Dyrektora Regionalnego
Gospodarki Wodnej w
Max 160
Poznaniu z dnia
13 maja2014r (Dz.Urz.
Woj. Wlkp. 2014.3093)
* ujęcie zlokalizowane na terenie Gminy Tarnowo Podgórne oraz Gminy Dopiewo.
Źródło: ZUK Sp. z o.o. w Dopiewie (2014) oraz „Propozycja zmiany planu Aglomeracji dla Aglomeracji Skórzewo, Gmina
Dopiewo” DK Studio, 2014.
Dąbrówka i
Wysogotowo
*
Warunki i zasady zbiorowego zaopatrzenia w wodę przeznaczoną do spożycia
przez ludzi określa ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i
zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2015 r., poz. 139). Wymagania, jakim
powinna odpowiadać jakość wody i sposób sprawowania nadzoru zawarte są w
Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody
przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2007 r. Nr 61, poz. 417 ze zm.)
i w rozporządzeniu zmieniającym z dnia 20 kwietnia 2010 r. (Dz. U. z 2010 r. Nr 72,
poz. 466).
Powiatowy Inspektor Sanitarny w Poznaniu w ramach nadzoru nad jakością
wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi w I i II kwartale 2014r. przeprowadził
badania w gminnych wodociągach: w miejscowości Dopiewo, Joanka i Skorzewo.
Jakość wody we wszystkich wodociągach odpowiadała jakości wody zgodnie z
obowiązującymi przepisami.
Dostępność do sieci kanalizacyjnej, pomimo jej szybkiego rozwoju o 32,6 km i
objęcia siecią dodatkowych 7677 mieszkańców gminy na przestrzeni lat 2005-2012,
ciągle jest mniejsza niż dostępność do sieci wodociągowej. Największy wzrost
dostępności do sieci o prawie 10% mieszkańców zanotowano w latach 2011-2012 (tab.
21).
Dysproporcje pomiędzy długością sieci wodociągowej i kanalizacyjnej
stwarzają zagrożenie zanieczyszczenia środowiska ściekami nienależycie
gromadzonymi lub niedostatecznie oczyszczonymi.
32
Tab. 21. Sieć kanalizacyjna w gminie Dopiewo w latach 2005-2012
Parametr
długość czynnej sieci
kanalizacyjnej [km]
połączenia prowadzące do
budynków mieszkalnych i
zbiorowego zamieszkania
[szt.]
ścieki odprowadzane
[dam3]
ludność korzystająca z
sieci kanalizacyjnej
[osoba]
Udział ludności
korzystającej z kanalizacji
sanitarnej [%]
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
56,0
57,7
59,2
61,0
61,0
70,8
76,0
88,6
88,6
1611
1908
2295
2438
2438 2719
2919
4029
4129
194,0
229,0
260,4
306,9
306,9
329
311
5186
6179
6933
7567
8022 9061
10361
12863
38,5
43,1
45,4
47,0
47,0
53,4
63,3
525 601,0
14259
66,3
49,5
Źródło: GUS BDL
Zakład Usług Komunalnych Sp. z o.o. w Dopiewie odbiera ścieki od 66,3 %
mieszkańców gminy Dopiewo poprzez sieć kanalizacyjną obejmującą 55 %
miejscowości Gminy.
Tab. 22. Charakterystyka skanalizowania gminy Dopiewo
długość
sieci bez
przyłącz
y
88,6
liczba
przyłączy
kanalizacyjnych
4401
stopień
skanalizowania
65%
liczba
miejscowości
liczba
mieszkańców
podłączone do
mieszkańców
podłączonyc
sieci
podłączonych do
h do
kanalizacyjne
kanalizacji wg
kanalizacji
j
miejscowości
ogółem
14259
Skórzewo
Dąbrowa
Dąbrówka
Zakrzewo
Palędzie
Dopiewiec
Dopiewo
Konarzewo
Skórzewo-5800
Dąbrowa-398
Dąbrówka-3279
Zakrzewo-450
Palędzie-428
Dopiewiec-622
Dopiewo-1996
Konarzewo-1286
miejscowości nie
podłączone do sieci
lub posiadające
braki w
infrastrukturze
Niepodłączone:
Gołuski, Więckowice,
Drwęsa,
Trzcielin, Podłoziny,
Żarnowiec Fiałkowo,
Glinki, Lisówki,
Pokrzywnica,
Zborowo,
Reszta miejscowości
posiada braki w
infrastrukturze
Źródło: Zakład Usług Komunalnych Sp. z o.o. w Dopiewie (2014)
Mieszkańcy, którzy nie są obsługiwani przez sieć kanalizacyjną, ścieki
gromadzą w zbiornikach bezodpływowych lub w przydomowych oczyszczalniach
ścieków. Zgodnie z ustawą z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i
porządku w gminach (Dz. U. z 2013 r., poz. 1399, ze zm.) gminy mają obowiązek
prowadzenia ewidencji zbiorników bezodpływowych oraz przydomowych oczyszczalni
ścieków w celu kontroli częstotliwości i sposobu pozbywania się nieczystości ciekłych
oraz komunalnych osadów ściekowych.
Na podstawie opracowań „Propozycja zmiany planu Aglomeracji dla
Aglomeracji Skórzewo, Gmina Dopiewo” oraz „Propozycja zmiany planu Aglomeracji
dla Aglomeracji Dopiewo, Gmina Dopiewo” ustalono, że na terenie Aglomeracji
Skórzewo zlokalizowanych jest 5 przydomowych oczyszczalni ścieków, obsługujących
14 osób (stan na koniec roku 2013), a przez tabor asenizacyjny obsługiwanych jest 2530
mieszkańców. Natomiast na terenie Aglomeracji Dopiewo zlokalizowanych jest
33
7 przydomowych oczyszczalni ścieków obsługujących 14 osób (stan na koniec roku
2013), a przez tabor asenizacyjny obsługiwanych jest obecnie 3411 mieszkańców.
Zarówno ścieki z systemu kanalizacji sanitarnej jak i odbierane z
indywidualnych zbiorników bezodpływowych odprowadzane są do oczyszczalni
ścieków. Ścieki z terenu gminy Dopiewo trafiają do trzech oczyszczalni
zlokalizowanych w miejscowościach Dąbrówka, Dopiewo i Skórzewo (tab.23).
Tab. 23. Charakterystyka oczyszczalni ścieków w gminie Dopiewo
lokalizacja
miejscowości
obsługiwane
liczba
mieszkańców
korzystających
z oczyszczalni
rodzaj
oczyszczalni
Dąbrówka
Skórzewo, Dąbrowa,
Dąbrówka,
Zakrzewo,
Palędzie
6665
Mechaniczno Biologiczna
Dopiewo
Dopiewiec,
Konarzewo,
Dopiewo
4796
800
6291
Skórzewo
Skórzewo
4022
700
4830
przepustowość
RLM
m3/dobę
800
6665
bezpośredni odbiornik
ścieków oczyszczonych
rów melioracji szczegółowej
W-B z ujściem w cieku
Wirynka
rów melioracji wodnej
szczegółowej T-28-1
dalej rów T28, a następnie
Struga Trzcielińska, dopływ
rzeki Samicy
rów melioracji szczegółowej
W-B z ujściem w cieku
Wirynka
Źródło: Zakład Usług Komunalnych Sp. z o.o. w Dopiewie (2014)
Jakość ścieków surowych, które wpływają do oczyszczalni i jakość ścieków
oczyszczonych, jakie z niej wypływają przedstawia poniższa tabela.
Tab.24. Jakość ścieków surowych doprowadzanych do oczyszczalni oraz stężenie
zanieczyszczeń w odprowadzanych ściekach do odbiornika
średnie roczne wartości wskaźników za rok 2013
wskaźnik
w ściekach dopływających do
oczyszczalni
Skórzewo
BZT5
ChZT
zawiesina
ogólna
azot ogólny
fosfor ogólny
w ściekach odpływających z
oczyszczalni
Dąbrówka Dopiewo
Skórzewo
Dąbrówka
Normy*
Dopiewo
420
990
505
1101
644
1554
6,0
44
7,0
51
8 25 mgO2/l
64 125 mgO2/l
354
-
414
-
616
11
-
15
-
29
-
35 mg/l
15 mg N/l
2 mg P/l
*Najwyższe dopuszczalne wartości wskaźników lub minimalne procenty redukcji zanieczyszczeń przy RLM od 2.000 do 14.999
zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy
wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. z
2014 r. poz. 1800)
Źródło: „Propozycja zmiany planu Aglomeracji dla Aglomeracji Skórzewo, Gmina Dopiewo” DK Studio, 2014 oraz „Propozycja
zmiany planu Aglomeracji dla Aglomeracji Dopiewo, Gmina Dopiewo” DK Studio, 2014
Krajowy program oczyszczania ścieków komunalnych (KPOŚK) jest
podstawowym instrumentem wdrożenia postanowień tzw. „dyrektywy ściekowej”.
Celem KPOŚK, przez realizację ujętych w nim inwestycji, jest ograniczenie zrzutów
niedostatecznie oczyszczanych ścieków, a co za tym idzie ochrona środowiska wodnego
przed ich niekorzystnymi skutkami. KPOŚK jest dokumentem strategicznym, w którym
oszacowano potrzeby i określono działania na rzecz wyposażenia aglomeracji miejskich
i wiejskich, o RLM większej od 2 000, w systemy kanalizacyjne i oczyszczalnie
ścieków komunalnych. Program koordynuje działania gmin i przedsiębiorstw
wodociągowo-kanalizacyjnych w realizacji infrastruktury sanitarnej.
34
Na terenie gminy Dopiewo zostały wyznaczone dwie aglomeracje: Aglomeracja
Skórzewo oraz Aglomeracja Dopiewo.
Wyznaczenie Aglomeracji Dopiewo (PLWI133) zostało zatwierdzone w roku
2007 rozporządzeniem Wojewody Wielkopolskiego nr 4/07 ( Dz. U.W. Wlkp) z dnia
26 stycznia 2007. Równoważna liczba mieszkańców istniejącej Aglomeracji Dopiewo
została określona na wielkość 5200 RLM.
Jak wskazano w „Propozycji zmiany planu Aglomeracji dla Aglomeracji Dopiewo,
Gmina Dopiewo” obecnie do systemu zbiorczej kanalizacji sanitarnej odprowadzane są
ścieki sanitarne z miejscowości Dopiewo, Dopiewiec, Konarzewo. Ścieki przyjmuje
oczyszczalnia ścieków w miejscowości Dopiewo. Oczyszczalnię charakteryzuje
przepustowość średnia 800,0m3/d, maksymalna 1040,0m3/d, docelowa 1 600,0dm3/d.
Obecnie zrealizowany został I etap rozbudowy oczyszczalni – w roku 2008.
Całkowita ilość ścieków odprowadzana ze zbiorczego systemu kanalizacji
sanitarnej w Aglomeracji Dopiewo wyniosła w roku 2013 –159 000,0m3/rok. Łączna
ilość ścieków oczyszczonych i odprowadzonych do odbiornika wyniosła 223
000,00m3/rok (dane za rok 2013).
Wyznaczenie Aglomeracji Skórzewo (PLWI163) zostało zatwierdzone w roku
2007 rozporządzeniem Wojewody Wielkopolskiego nr 5/07 ( Dz. U.W. Wlkp) z dnia 26
stycznia 2007. Równoważna liczba mieszkańców istniejącej Aglomeracji Skórzewo
została określona na wielkość 7 800 RLM. Aglomeracja Skorzewo obejmuje swym
zasięgiem tereny objęte systemem kanalizacji zbiorczej, zakończonym dwoma
oczyszczalniami ścieków. Jedna zlokalizowana jest w miejscowości Dąbrówka a druga
w miejscowości Skórzewo. Aglomeracja obejmuje miejscowości: Skórzewo, Dąbrowa,
Dąbrówka, Gołuski, Palędzie, Zakrzewo. Obecnie do systemu zbiorczej kanalizacji
sanitarnej w Aglomeracji Skórzewo odprowadzane są ścieki sanitarne z miejscowości
Skórzewo, Dąbrowa, Dąbrówka, Palędzie i Zakrzewo.
Jak wskazano w „Propozycji zmiany planu Aglomeracji dla Aglomeracji
Skórzewo, Gmina Dopiewo” oczyszczalnia ścieków w miejscowości Skórzewo cechuje
się przepustowością średnią 500,0m3/d, maksymalną 650,0m3/d. Natomiast
oczyszczalnia ścieków w miejscowości Dąbrówka ma przepustowość średnią 800,0
m3/d a maksymalną 1040,0m3/d. Całkowita ilość ścieków odprowadzana ze zbiorczego
systemu kanalizacji sanitarnej w Aglomeracji Skórzewo wyniosła w roku 2013 –
442,000,0m3/rok, z czego ilość ścieków oczyszczanych na oczyszczalni ścieków w
Skórzewie wyniosła 213 000,00m3/rok (dane za rok 2013). Natomiast łączna ilość
ścieków oczyszczanych na oczyszczalni ścieków w Dąbrówce wyniosła 295
000,00m3/rok (dane za rok 2013).
Obecnie trwają działania zmierzające do zmiany planu dla obu aglomeracji.
Dysproporcje pomiędzy długością sieci wodociągowej i kanalizacyjnej
stwarzają niebezpieczeństwo zanieczyszczenia środowiska ściekami nienależycie
gromadzonymi lub niedostatecznie oczyszczonymi. Pomimo intensywnego rozwoju
sieci kanalizacyjnej, niezbędne są dalsze działania zmierzające do przyłączenia jak
największej liczby mieszkańców do sieci kanalizacyjnej. Należy jednak zaznaczyć, że
podstawowym kryterium dostępu do środków unijnych do budowy kanalizacji
sanitarnej jest osiągnięcie wskaźnika 120 przyłączonych mieszkańców na 1 km sieci, co
ma zapewnić efektywność ekonomiczną wykorzystania sieci. Stąd na terenach o
mniejszej gęstości zaludnienia realizacja inwestycji nie jest wskazana ze względów
ekonomicznych.
35
Zgodnie z warunkami Traktatu Akcesyjnego procent skanalizowania
aglomeracji w roku 2015 powinien wynosić blisko 100%, (w aglomeracjach powyżej
2000 RLM powinien wynieść nie mniej niż 95% RLM, a w dużych aglomeracji nie
mniej niż 98% RLM).
Z uwagi na bardzo szybki wzrost liczby mieszkańców gminy i związane z nim
podwojenie ilości odprowadzanych ścieków w ostatnich dwóch latach, konieczne jest
dostosowanie infrastruktury i funkcjonujących oczyszczalni ścieków do gwałtownie
rosnących potrzeb. W celu zwiększenia przepustowości oraz efektywności oczyszczania
ścieków należy dokonać modernizacji lub rozbudowy istniejących oczyszczalni, a w
razie potrzeby rozważyć wybudowanie nowych wraz z pełną infrastrukturą. Dodatkowo
wskazane jest wspieranie działań mających na celu rozwój systemu budowy niewielkich
oczyszczalni ścieków na terenie tych miejscowości, gdzie budowa zbiorczych
oczyszczalni wraz z siecią kanalizacyjną ze względów ekonomicznych i technicznych
jest utrudniona. Jednakże, mając na względzie, że stwierdzenie prawidłowości
wykonania oraz eksploatacji przydomowych oczyszczalni ścieków jest bardzo trudne w
czasie kontroli (przez upoważnione organy), ich budowa winna być traktowana jako
rozwiązanie stosowane w wyjątkowych sytuacjach (pojedyncza zabudowa odizolowana
od istniejącej sieci kanalizacyjnej, sprzyjające uwarunkowania środowiska
przyrodniczego tj. niski poziom wód gruntowych, odpowiednie oddalenie od wód
powierzchniowych).
2.8. Rolnictwo i jakość gleb
Stan aktualny
Ponad 70% powierzchni Gminy Dopiewo zajmują użytki rolne o łącznej
powierzchni 7660 ha. Powierzchniowy udział terenów użytkowanych rolniczo przez
gospodarstwa rolne z podziałem na poszczególne użytki przedstawia tabela 25.
Tab. 25. Użytkowanie gruntów w gospodarstwach rolnych z podziałem na poszczególne
użytki w roku 2010
grunty ogółem
użytki rolne ogółem
grunty orne*
łąki i pastwiska*
sady*
lasy i grunty
zadrzewione
wody
inne
nieużytki
grunty
zurbanizowane
Gospodarstwa rolne ogółem
powierzchnia [ha]
10755
7700
7394
274
32
1813
204
91
29
841
*składowe użytków rolnych ogółem
Źródło: Ośrodek Doradztwa Rolniczego – Oddział w Dopiewie
Na terenie gminy Dopiewo znajduje się 638 indywidualnych gospodarstw
rolnych o łącznej powierzchni 3932 ha. Działalność rolnicza jest prowadzona również
przez dwie rolnicze spółdzielcze produkcyjne.
36
W strukturze zasiewów dominują zboża (pszenżyto, pszenica, jęczmień,
kukurydza), jak również buraki cukrowe, rzepak i rzepik oraz ziemniaki. Ogrodnictwo
szklarniowe funkcjonuje jedynie na terenie miejscowości Gołuski. Na terenie gminy
znajdują się też wielkotowarowe fermy trzody chlewnej o produkcji 300-400 DJP w
Trzcielinie, Więckowicach oraz ferma drobiu w Zakrzewie – Polityce.
Rozmieszczenie kompleksów rolniczej przydatności gleb układa się zgodnie z
formami terenu oraz ich litologią. 72% gruntów ornych stanowią gleby, zaliczane do
gleb dobrych. Są to gleby zbudowane z glin lekkich, piasków gliniastych mocnych i
pisaków gliniastych lekkich podścielonych gliną. Gleby te pokrywają przede wszystkim
środkową i południową część Gminy. Natomiast na powierzchni sandrowej Gminy, w
rejonie Zakrzewa, Dąbrowy, Palędzia i Pokrzywnicy, występują gleby słabe, brunatne,
wyługowane i kwaśne, na podłożu piasków słabogliniastych i piasków luźnych. Cechuje
je duża przepuszczalność oraz stały niedobór wilgoci. Posiadają niską produkcyjność i
przydatne są dla roślin o małych wymaganiach glebowych lub pod zalesienie. Enklawy
słabych gleb spotyka się na terenie całej Gminy. Dna dolin zajęte są przez gleby
hydromorficzne, tworzone w warunkach nadmiernego uwilgotnienia przy wysokim
stanie wody gruntowej. Klasy bonitacyjne gleb przedstawia rycina poniżej.11
V
20,3%
VI
8,2%
IIIA
8,4%
IIIB
18,7%
IVA
25,6%
IVB
18,9%
Ryc. 8. Klasy bonitacyjne gleb na terenie Gminy Dopiewo (Źródło: Dane Urzędu Gminy)
Gmina posiada przeciętne warunki do gospodarowania. Nie posiada ona
najżyźniejszych gleb klas I i II, ale gleby klas III i IV stanowią prawie 72% jej
powierzchni.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska nie prowadził na terenie Gminy
monitoringu jakości gleb. Jedynie badania jakie były prowadzone w tym zakresie
zostały wykonane przez Okręgową Stację Chemiczno-Rolniczą w Poznaniu. W 2012 r.
badania przeprowadzono w 28 gospodarstwach rolnych, a 2013 r. w 13 gospodarstwach
rolnych. Badania były przeprowadzane pod kątem odczynu oraz zasobności gleb.
Analizie poddano 3 rodzaje użytków: grunty orne, użytki zielone oraz użytki rolne.
Z przeprowadzonych analiz wynika, że w przypadku gruntów ornych i użytków
rolnych dominują gleby lekkie o odczynie lekko kwaśnym, gdzie potrzeby wapnowania
są zbędne. Natomiast użytki zielone obejmują gleby lekkie i ciężkie, o odczynie
obojętnym lub zasadowym, gdzie również nie ma potrzeby wapnowania.
Zasobność gleb badano pod kątem zawartości fosforu, potasu i magnezu.
Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono w gruntach ornych i użytkach
rolnych bardzo wysoką zawartość fosforu oraz niską i średnią zawartość potasu i
11
Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Dopiewo
37
magnezu. Użytki zielone w 2012 r. charakteryzowały się niską i wysoką zawartością
fosforu, w 2013 r. bardzo wysoką zawartością. Potas występował na poziomie bardzo
niskim oraz średnim, a magnez na poziomie niskim i średnim.
Funkcja rolnicza zachowuje swoje podstawowe znaczenie. Niemniej jednak
coraz większe znaczenie ma rozwijająca się funkcja mieszkaniowa, która aktywizująco
wpływa na rozwój gminy. Funkcje usług rynkowych oraz budownictwa mają coraz
większe znaczenie w rozwoju gminy.
W ostatnich latach obserwuje się intensyfikację produkcji rolniczej, która wiąże
się ze stosowaniem nawozów sztucznych i środków ochrony roślin, co może stanowić
poważne zagrożenie dla jakości gleb i wód na terenie gminy. Stosowanie środków
chemicznych, zwłaszcza grzybo- i owadobójczych, a także postępująca mechanizacja
rolnictwa może powodować negatywne skutki w bioróżnorodności, przyczyniając się do
niszczenia fauny i flory na terenach użytkowanych rolniczo oraz bezpośrednio do nich
przylegających. Planowane działania o charakterze długoterminowym powinny skupić
się przede wszystkim na prowadzeniu specjalistycznego doradztwa oraz szkoleń dla
rolników w zakresie Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej, promowaniu rolnictwa
ekologicznego i integrowanego, a także monitorowaniu stanu rolnictwa m.in. poprzez
badanie jakości gleb.
2.9. Geologia i zasoby naturalne
Stan aktualny
O cechach litologii gminy Dopiewo zdecydowała działalność lądolodu
bałtyckiego i jego wód z okresu nasunięcia oraz zaniku. Powierzchnia przedmiotowego
obszaru reprezentowana jest przez typ rzeźby młodoglacjalnej i charakteryzuje się
rozległą wysoczyzną morenową płaską, zbudowaną w przypowierzchniowej warstwie z
glin morenowych lub piasków lodowcowych na glinach zwałowych. Tylko na południu
gminy wysoczyzna morenowa ma charakter falisty. Głównymi utworami litologicznymi
na terenie gminy są gliny zwałowe, ich zwietrzeliny oraz piaski i żwiry lodowcowe
(Q1B).
W części północnej gminy w okolicach między Więckowicami a Zakrzewem, w
okolicach miejscowości Skórzewo, a także mniejszy obszar na wschód od Jeziora
Niepruszewskiego stanowią równiny sandrowe zbudowane głównie z piasków i żwirów
wodnolodowcowych.
Wzdłuż zachodniej granicy gminy, południkowo przebiega rynna glacjalna
Jeziora Niepruszewskiego. W rynnach glacjalnych, miejscowo mogą też występować
torfy.
Procesy geologiczne, które miały miejsce na terenie gminy Dopiewo, w dużej
mierze zdecydowały o występowaniu w jej utworach cennych surowców. Do
najważniejszych z nich należą kruszywa naturalne, zlokalizowane głównie w rejonie
Dąbrowy i Zakrzewa. Udokumentowane złoża przedstawiono w tabeli 26.
38
Tab. 26. Udokumentowane złoża występujące na terenie gminy Dopiewo
Nazwa złoża
Podtyp kopaliny
Dąbrowa-Wschód
Zakrzewo I (zarej.)
Zakrzewo III
Dąbrowa MD-2
Dąbrowa WD I
Dąbrowa WD-II
Dąbrowa
Dąbrowa ZS
Kalwy Cieśle
Zakrzewo AC
piasek
piasek/kruszywa naturalne
piasek
piasek
piasek
piasek
kreda jeziorna/kredy
piasek
Dąbrowa-Zachód
Zakrzewo
piasek ze żwirem/kruszywa
naturalne
Zakrzewo I Zachód
Zakrzewo II
Dąbrowa MD
piasek
Stan
zagospodarowania
R
R
R
T
T
T
Z
Z
Z
Z
eksploatacja
zakończona
eksploatacja
zakończona
eksploatacja
zakończona
eksploatacja
zakończona
eksploatacja
zakończona
Zasoby geologiczne
[tys. t]
82
944
22
334
225
146
1 497
149.65
208
złoże skreślone z
bilansu zasobów
bilansu zasobów
bilansu zasobów
bilansu zasobów
bilansu zasobów
E - złoże eksploatowane, R – złoże o zasobach rozpoznanych szczegółowo, T - złoże zagospodarowane, eksploatowane okresowo,
Z - złoże, z którego wydobycie zostało zaniechane
Źródło: Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na dzień 31.12.2012 r.
Ponadto, znaczna część gminy Dopiewo, znajduje się w granicy obszaru
zasobowego ujęcia wód termalnych (cieplic) z utworów jury dolnej w otworze Tarnowo
Podgórne GT-1.
Legalna eksploatacja złóż odbywa się na podstawie koncesji, w której określone
są jej warunki, w tym między innymi powierzchnia obszaru i terenu górniczego, metoda
wydobycia, głębokość wyrobiska, sposób rekultywacji terenu po zakończeniu
wydobycia, co daje szansę na zminimalizowanie strat w środowisku.
Na terenie gminy Dopiewo występują tereny i obszary górnicze, o których
mowa w ustawie z dnia 4 lutego 1994r. Prawo górnicze i geologiczne (tab.27).
Tab. 27. Tereny i obszary górnicze występujące na terenie gminy Dopiewo
Teren/Obszar
Teren górniczy
Obszar górniczy
Teren górniczy
Obszar górniczy
Teren górniczy
Obszar górniczy
Teren górniczy
Obszar górniczy
Teren górniczy
Obszar górniczy
Teren górniczy
Obszar górniczy
Nazwa
Nr w rejestrze
Dąbrowa MD
10-15/1/2
Dąbrowa MD2
10-15/2/146
Cieśle-Północ
10-15/1/9
Dąbrowa WD I
10-15/2/123
Dąbrowa WD II
10-15/6/451
Dąbrowa ZS
XXXI/2/99
Źródło: PIG-PIB MIDAS http://geoportal.pgi.gov.pl
39
Powierzchnia
[m2]
15146,6
11267,7
62512,41
51677,04
65256,94
51171,56
89031,96
55531,04
80939,94
69323,13
80414,01
27633,36
Stan
aktualny
aktualny
aktualny
aktualny
aktualny
aktualny
Zagrożenia i planowane działania
Udokumentowane i wydobywane złoża są pozyskiwane w oparciu o koncesje,
zgodnie z wymogami zawartymi w ustawie Prawo ochrony środowiska oraz Prawo
górnicze i geologiczne. Przestrzeganie zasad dotyczących właściwej eksploatacji
przedmiotowej kopaliny, minimalizuje niebezpieczeństwa związane z pozyskiwaniem
tego surowca.
2.10. Środowisko przyrodnicze
Stan aktualny
Lesistość terenu gminy Dopiewo wynosi 15,6 % ogólnej powierzchni. Lasy
(zarówno liściaste, jak i iglaste) łącznie zajmują powierzchnię około 1681,03 ha12 i
administrowane są przez Nadleśnictwo Konstantynowo. Na terenie gminy lasy skupiają
się głównie w dwóch zwartych kompleksach leśnych:
 Kompleks w północnej części gminy obejmujący rejon Zakrzewa, Dopiewca,
Więckowic, Sierosławia i Polityki. Dominującą formą zalesienia jest tu bór
mieszany świeży z młodym drzewostanem w wieku niewiele ponad 40 lat,
wielogatunkowy drzewostan z przewagą sosny oraz siedlisko lasu mieszanego z
drzewostanem, w którym przeważa sosna z domieszką modrzewia, dębu, grabu i
akacji.
 Kompleks w południowo-zachodniej części gminy zlokalizowany między
Dopiewem a Trzcielinem. Przeważająca forma zalesienia to las mieszany, las
świeży i bór mieszany świeży o dojrzałym drzewostanie.
Oprócz zadrzewień skupionych w kompleksach teren gminy pokrywają
niewielkie powierzchnie leśne (w dolinie Samicy, w rejonie jeziora Niepruszewskiego i
Trzcielińskiego). Pełnią funkcję wodochronną, klimatyczną i krajobrazową. Największy
kompleks leśny na terenie gminy stanowią lasy położone w jej północnej części, które
dodatkowo stanowią element leśnej strefy ochronnej wokół miasta Poznania ze względu
na duże znaczenie klimatotwórcze i aerosanitarne, mają też duże znaczenie dla ochrony
przyrody w ujęciu całościowym - obejmują obszar chronionego krajobrazu, rezerwat
przyrody, a także miejsca o znaczeniu historycznym i kulturowym.
Na terenie gminy znajduje się też część gruntów, które można poddać w
przyszłości zalesieniu ze względu na sprzyjające temu warunki. Szczegółowe
uwarunkowania i propozycje rozwiązań znajdują się w opracowanym przez Narodową
Fundację Ochrony Środowiska w 2007 roku Programie zwiększania lesistości powiatu
poznańskiego w części poświęconej gminie Dopiewo.
Powierzchnia lasów jest wzbogacona przez parki podworskie o łącznej
powierzchni 35,59 ha, o charakterze krajobrazowym, znajdujące się miejscowościach:
Dąbrówka, Dopiewo, Konarzewo, Skórzewo, Trzcielin, Więckowice i Zborowo. Parki
charakteryzują się różnym stanem zachowania i są własnością osób prywatnych,
Agencji Rolnej Skarbu Państwa oraz Spółdzielni Rolniczych.
Na terenie Gminy Dopiewo można wyróżnić następujące formy ochrony
przyrody:
1. Obszary Natura 2000 – szczególnie cenne pod względem przyrodniczym:
12
GUS DBL 2013 r.
40
- Specjalny obszar ochrony siedlisk (SOO) Ostoja Wielkopolska PLH300010
(ryc.9 i 10) – na terenie gminy znajduje się tylko część obszaru, z łącznej
powierzchni 10048,4ha. Ostoja położona jest na Nizinie Wielkopolskiej i zajmuje
faliste i pagórkowate tereny na lewym brzegu Warty. Teren ten charakteryzuje się
typowym krajobrazem polodowcowym. Znajduje się tu część najdłuższego w
Polsce ozu Bukowo-Mosińskiego o długości 374 km oraz wydmy, rynny, liczne
głazy narzutowe i 12 jezior polodowcowych (m.in. Budzyńskie, Góreckie,
Skrzynka, Kociołek). Prawie wszystkie jeziora w ostoi są bogatymi w substancje
mineralne jeziorami eutroficznymi. Jedynym jeziorem dystroficznym jest jez.
Skrzynka. Na terenie ostoi znajdują się także łąki, z których do najpiękniejszych
należą łąki trzęślicowe i pełnikowe. W północno-zachodniej części obszaru, w
okolicy Jez. Wielkomiejskiego znajduje się cenny kompleks łąkowo-torfowiskowy
na kredzie jeziornej z roślinnością kalcyfilną. Większą część terenu obszaru
porastają lasy. Przeważają drzewostany sosnowe (70%) z domieszką dębu, świerka,
brzozy, grabu i lipy. Obszar o dużej różnorodności biologicznej; występuje tu 17
rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG i 20 gatunków z
Załącznika II tej Dyrektywy, w tym szczególnie licznych bezkręgowców (8),
m.in. jelonek rogacz, kozioróg dębosz, pływak szerokobrzegi. Bogata jest flora
roślin naczyniowych, obejmująca 1100 gatunków, a także roślin niższych i
grzybów (200 gatunków mchów, 150 gatunków porostów, 364 gatunki grzybów
wyższych). Na terenie ostoi znajdują się stanowiska rzadkich i zagrożonych
gatunków roślin naczyniowych. Stwierdzono tu ponad 50 gat. roślin prawnie
chronionych oraz około 180 gatunków figurujących na regionalnej czerwonej liście
roślin zagrożonych. Na podkreślenie zasługują bogate populacje Cladium mariscus
(Kłoć wiechowata) i Trollius europaeus (Pełnik europejski ), roślin zagrożonych w
Wielkopolsce13.
-
13
Obszar specjalnej ochrony ptaków (OSO) Ostoja Rogalińska PLB300017 (ryc.
9 i 10) – na terenie gminy znajduje się tylko część obszaru z łącznej powierzchni 21
763.1 ha. Obszar leży na Nizinie Wielkopolskiej, na południe od Poznania. W
części północnej zajmuje powierzchnię Wielkopolskiego Parku Narodowego,
położonego na Pojezierzu Wielkopolskim, w krajobrazie polodowcowym, o bardzo
zróżnicowanej rzeźbie terenu, na lewym brzegu Warty. Znajduje się tutaj 12 jezior głównie eutroficznych (m.in. Jezioro Łódzkie, Dymaczewskie, Witobelskie,
Góreckie, Rosnowskie), a najwyższym wzniesieniem moreny czołowej (132 m
n.p.m.) jest Osowa Góra. Występuje tu część najdłuższego w Polsce ozu BukowoMosińskiego oraz wydmy, rynny i głazy narzutowe. Są tu też łąki trzęślicowe i
pełnikowe. Większą część powierzchni ostoi pokrywają drzewostany sosnowe
(70%) z domieszką dębu, świerka, brzozy, grabu i lipy. W pobliżu jezior i rzek, na
terenach wilgotnych, występują łęgi wiązowo-jesionowe; tereny bagienne zajmują
lasy z olszą czarną, a zarośla łozowe tworzy wierzba i kruszyna. W okolicy Jez.
Wielkomiejskiego znajduje się cenny kompleks łąkowo-torfowiskowy na kredzie
jeziornej z roślinnością kalcyfilną. Część południowa obszaru leży w granicach
Rogalińskiego Parku Krajobrazowego, na obu brzegach Warty, na terenie Kotliny
Śremskiej. Obszar zajmuje tu fragment doliny Warty, gdzie rzeka meandrując
utworzyła na terasie zalewowej liczne starorzecza. Otaczają je łąki i bagna. W
dolinie zachowały się płaty lasów łęgowych (w tym zagrożonych w skali kraju
łęgów wierzbowych i topolowych), a na wyższych terasach kompleksy grądów.
www.natura2000.gdos.pl
41
Osobliwością jest grupa ponad 1000 dębów o obwodach od 2 do 9,5 m; najstarsze
kilkusetletnie (w tym 3 okazy liczące ponad 500 lat każdy - w parku w Rogalinie);
44 drzewa są martwe; występująca tu populacja kozioroga dębosza żerując na
dębach niszczy je. Większą część obszaru pokrywają lasy, duży jest też udział
gruntów ornych. W granicach obszaru występuje co najmniej 26 gatunków ptaków
z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej 7gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK).W
okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C6) kani
czarnej (PCK) i kani rudej, (PCK); nieregularnie gnieździ się batalion (PCK). Gęś
zbożowa zimuje w liczbie przekraczającej 1% populacji szlaku wędrówkowego
(C3), osiągając liczebność do 8000 osobn. Ostoja Rogalińska jest jedną z
najważniejszych w Polsce ostoi rybitwy czarnej i dzięcioła średniego. 14
2. Wielkopolski Park Narodowy (ryc. 10) – został utworzony w celu ochrony
bogatej polodowcowej rzeźby terenu oraz urozmaiconych zespołów roślinnych i
licznych gatunków zwierząt na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16
kwietnia 1957 roku, a jego granice objęły powierzchnię 9600 ha. W 1996 roku
nowe rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie WPN zmieniło jego
powierzchnię na 7619,82 ha oraz utworzona została wokół Parku strefa
ochronna tzw. otulina, której powierzchnia razem wynosi 15.003 ha. W
granicach gminy Dopiewo znajduje się północno-zachodni fragment
Wielkopolskiego Parku Narodowego. W Parku utworzono 18 obszarów ochrony
ścisłej o łącznej powierzchni 260 ha, z czego jeden – Trzcielińskie Bagno
znajduje się na terenie gminy Dopiewo. Jest to obszar o powierzchni 38, 29 ha,
który został włączony do Wielkopolskiego Parku Narodowego w 1996 roku w
ramach wysuniętej na zachód enklawy, położonej w dolinie rzeki Samicy. Teren
ten jest chroniony z uwagi na lęgowiska wielu gatunków ptactwa wodnego i
błotnego, w obrębie silnie zarastającego jeziora. Bagienny teren jest ostoją
bardzo licznych (ponad 60 gatunków) ptaków. Regularnie odbywają tu lęgi bąk i
żuraw (gatunki z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej). Teren jest ostoją czajki,
czapli siwej, błotniaka stawowego, myszołowa zwyczajnego czy kani rudej. Z
innych zwierząt wymienić należy wydrę – gatunek związany ze środowiskiem
wodnym, obecnie coraz rzadszy z powodu zanieczyszczenia wód i regulacji
rzek. Niegdyś znajdowało się tutaj duże jezioro, a obecnie największą
powierzchnie zajmują szuwary złożone głównie z trzciny pospolity, pałki
wąskolistnej i wielkich turzyc. Malejące z roku na rok lustrze wody stwierdzono
roślinność wodną – zespoły rogatka sztywnego Ceratophylletum demersi, zespół
żabiścieku i osoki aleosowatej Hydrocharitetum morsus-ranae, grążela żółtego i
grzybieni białych Nupharo-Nymphaeetum albae oraz jezierzy morskiej i
zamętnicy błotnej Parvopotamo-Zannichellietum. Na obrzeże bagna wkraczają
zarośla łozowe, ols porzeczkowy oraz łęg jesionowo-olszowy. W południowowschodniej części obszaru, na podmokłej łące znajduje się stanowisko pełnika
europejskiego, będącego pod ścisłą ochroną. Wielkopolski Park Narodowy jest
odwiedzany przez ponad milion turystów rocznie. Przez Park biegnie pięć
znakowanych szlaków turystyki pieszej o łącznej długości 85 km. 15
3. Pomniki przyrody - na terenie gminy Dopiewo znajduje się 11 pomników przyrody
i są one reprezentowane przez dęby szypułkowe i lipy szerokolistne (tab.28).
14
15
www.natura2000.gdos.pl
Projekt operatu ogólnego – Planu Ochrony Wielkopolskiego Parku Narodowego, BULiGL, 2013
42
Tab. 28. Pomniki przyrody występujące na terenie gminy Dopiewo
Lp.
1.
2.
Gatunek drzewa
Lipa szerokolistna
Lokalizacja
Miejscowość
Nr ewid. działki
Dopiewo
738/4
Obwód pnia
na wysokości 1,3 m
450
340
Data
utworzenia
15.11.1956
3.
Lipa szerokolistna
Konarzewo
542/16
520
10.02.1981
4.
5.
Lipa szerokolistna
Konarzewo
318
350
370
14.01.1981
Zakrzewo
277/1 277/2
Dąbrówka
53/1
6.
7.
8.
9.
10.
Dąb szypułkowy
Dąb szypułkowy
11.
Dąb szypułkowy
Dąbrówka
53/2
310,
390
386
430
380
20.05.1986
350
31.03.1998
30.03.1988
Uwagi
grupa 2 drzew,
rosną rośnie przy
budynkach
należących do osób
prywatnych
rośnie przy drodze
z Konarzewa na
Wypalanki
grupa 2 drzew, rosą
przy murze
okalającym kościół
rosną przy gajówce
Palędzie
grupa 2 drzew,
rosną 5-6 m od
szosy Dopiewo Poznań (tj. przy ul.
Poznańskiej)
rośnie na działce w
rozwidleniu szosy
Dopiewo - Poznań i
alei lipowej (tj. na
skrzyżowaniu ul.
Poznańskiej i
Lipowej)
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych UG Dopiewo
4. Obszar Chronionego Krajobrazu Jeziora Niepruszewskiego (ryc. 10) –
utworzono Uchwałą Nr XXXIII/287/01 Rady Gminy Dopiewo z dnia 12 lutego 2001
r. Obejmuje on tereny wyróżniające się krajobrazowo, o wyjątkowo cennych
wartościach przyrodniczych, kulturowych, naukowych i edukacyjnych wzdłuż linii
brzegowej Jeziora Niepruszewskiego od Zborowa w kierunku Więckowic.
W poszczególnych strefach jeziora można spotkać wiele ciekawych gatunków roślin,
w tym roślin zanurzonych i o liściach pływających. Pierwsze z nich są
reprezentowane przez takie gatunki jak: rogatek sztywny, wywłócznik okółkowy,
zdrojek pospolity, rdestnica grzebieniasta, jezierza morska, czy pływacz zwyczajny,
będący gatunkiem chronionym. Wśród roślin o liściach pływających spotkać można
rdestnicę pływającą, żabiścieka pływającego oraz gatunki chronione - grążel żółty i
grzybień biały. Rośliny wynurzone mają swoich przedstawicieli w postaci pałki
wąsko- i szerokolistnej, trzciny pospolitej, tataraku zwyczajnego, manny mielec,
jeżogłówki gałęzistej czy kosaćca żółtego. Interesująca jest również roślinność
łąkowa na terenie obszaru chronionego krajobrazu. Charakteryzuje się ona dużą
różnorodnością gatunkową. W jej skład wchodzą głównie trawy, rzadziej turzyce i
sity oraz zioła i chwasty. Na łąkach można spotkać wiele gatunków roślin o
właściwościach leczniczych, m.in. ostrożeń warzywny i żywokost lekarski. W
zbiorowiskach łąkowych występują również gatunki rzadkie i ginące, w tym gatunki
objęte ochroną gatunkową – pełnik europejski i stoplamek krwisty. Tereny łąkowe
stanowią siedliska wielu zwierząt – owadów, płazów, gadów, ptaków i ssaków (m.in.
koziułki warzywnej, jaszczurki żyworodnej czy żaby trawnej). Na terenie obszaru
chronionego krajobrazu w okresie jesiennych i wiosennych przelotów można
obserwować stada dzikich gęsi, liczące do kilku tysięcy osobników. Są to
przedstawiciele 3 gatunków gęsi: gęgawy, białoczelnej i zbożowej. Ponadto można
spotkać również łyskę i perkoza dwuczubego oraz bielika, który gniazduje na terenie
43
Wielkopolskiego Parku Narodowego, a młodociane osobniki nad jeziorem jesienią i
zima polują na ryby i ptaki. Ptaki trzcinowisk reprezentowane są przez trzciniaka,
bąka, remiza, żurawia, potrzosa i błotniaka stawowego. Obszar chronionego
krajobrazu nad Jeziorem Niepruszewskim wykorzystywany jest turystycznie i
rekreacyjnie. Jedną z form rekreacji jest wędkarstwo. W jeziorze można spotkać
następujące gatunki ryb: leszcza, sandacza, węgorza, szczupaka, płoć, lina, ukleję,
karpia, okonia, wzdręgę czy jazgarza.16 Na obszarze obszaru chronionego krajobrazu
występują zadrzewienia śródpolne i nawodne, pełniące wiele pozytywnych funkcji.
Najczęściej spotykane gatunki drzew w zadrzewieniach śródpolnych to lipa
drobnolistna i szerokolistna, jesion wyniosły, dąb szypułkowy i bezszypułkowy, klon
zwyczajny i polny, brzoza brodawkowata, topola biała i osika, wiąz szypułkowy i
polny. Spotkać można również dzikie formy drzew owocowych (czereśnię, jabłonkę i
gruszę). Do najczęściej spotykanych krzewów śródpolnych należą: głóg
jednoszyjkowy i dwuszyjkowy, śliwa tarnina, róża, dziki bez czarny, rokitnik
zwyczajny, szakłak pospolity i trzmielina zwyczajna. Natomiast gatunkiem drzewa
najbardziej rozpowszechnionym w zadrzewieniach nawodnym jest olsza czarna.
Często występuje także wierzba krucha i biała, w tym forma płacząca. Rzadziej
występuje topola biała. Krzewy są reprezentowane przez różne gatunki wierzb i
topoli, w tym wierzbę iwę, szarą i uszatą oraz topolę białą.
Poza obszarami prawnie chronionymi opisanymi wcześniej, w granicach gminy
znajduje się obszar ważny dla ptaków w okresie gniazdowania i migracji „Jezioro
Niepruszewskie”. Jest to miejsce koncentracji ptaków wodnych (głównie różnych
gatunków kaczek oraz łyski) podczas wędrówek. Jezioro zostało wskazane w
Wielkopolsce jako jedno z 30 najważniejszych dla ptaków w czasie jesiennej migracji i
zimowania (WBPP, 2008).
Elementem krajobrazu zasługującym na szczególną uwagę w ochronie środowiska
przyrodniczego są zadrzewienia śródpolne. Na terenie gminy najistotniejsze kompleksy
zadrzewień śródpolnych zlokalizowane są wzdłuż ciągów komunikacyjnych oraz w
rejonie oczek wodnych, cieków i rowów. Najczęściej spotykane gatunki drzew w
zadrzewieniach śródpolnych to: grusza, topola, wierzba, kasztanowiec, jesion oraz olsza
czarna.
16
Tablice informacyjne ścieżki edukacyjnej w miejscowości Zborowo
44
Ryc. 9. Formy ochrony przyrody na terenie gminy Dopiewo (Źródło: opracowanie własne na
podstawie danych CODGiK, RDOŚ)
Zagrożenia i planowane działania do 2019 roku
Z uwagi na małą powierzchnię lasów należy prowadzić racjonalną gospodarkę
leśną oraz promować działania zmierzające do zalesiania gruntów rolnych o najniższej
klasie bonitacyjnej, których wykorzystanie z rolniczego punktu widzenia jest mało
efektywne oraz zakładania nowych zadrzewień w krajobrazie. Dzięki temu możliwe
będzie zwiększenie retencji wodnej w środowisku, przeciwdziałanie erozji wietrznej
gleb, a przede wszystkim możliwa będzie ochrona wód powierzchniowych i
podziemnych przed zanieczyszczeniami, zwłaszcza obszarowymi.
Pomniki przyrody oraz drzewa o charakterze pomnikowym powinny być
poddane odpowiednim, w miarę potrzeb zabiegom pielęgnacyjnym, zapewniającym ich
utrzymanie w odpowiednim stanie fitosanitarnym. Wszelkie działania na terenie
obszaru Natura 2000 i jego bezpośrednim sąsiedztwie powinny skupić się na
prowadzeniu zrównoważonej gospodarki rolnej.
45
2.11. Środowisko kulturowe
Stan aktualny
Gmina Dopiewo jest obszarem o bardzo bogatej tradycji i kulturze. Godne
polecenia są zabytki, zarówno te znajdujące się przy głównych drogach, jak i te mniej
znane położone z dala od głównych traktów. Najcenniejsze pod względem kulturowym
obiekty zostały ujęte w rejestrze Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora
Zabytków i są chronione prawnie na mocy ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie
zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2014 r., poz. 1446). Zalicza się do nich
m.in.
 pałac barokowy wraz z zespołem pałacowo – parkowym w Konarzewie,
murowany w latach 1689-1699 oraz z oficyną z II poł. XVIII w.,
 pałac w Dąbrówce, pochodzący z 4 ćw. XIX w.,
 dwór w Więckowicach wraz z zespołem pałacowo – parkowym, murowany,
koniec XVIII w.,
 zespół dworsko – parkowy wraz z podwórzem folwarcznym w miejscowości
Trzcielin, w skład którego wchodzą: dwór, park i podwórze folwarczne,
 kościół w Konarzewie pod wezwaniem św. Marcina Biskupa, mur., 1 poł. XVI
w.,
 kościół poewangelicki w Zakrzewie pod wezwaniem NMP Królowej Korony
Polskiej, murowany, XIX/XX w.,
 kościół rzymsko – katolicki, parafialny pod wezwaniem św. Marcina i św.
Wincentego Męczennika wraz z terenem cmentarza kościelnego otoczonego
kamiennym murem w Skórzewie,
 dom w Dopiewie przy ul. Kolejowej 2, murowany., 1904 r.,
 willa w Palędziu, ul. Pocztowa nr 2, pochodząca z 4 ćw. XIX w., 1885 r.
Na uwagę zasługują również parki krajobrazowe znajdujące się w następujących
miejscowościach:
 park dworski krajobrazowy w Dąbrówce, ok. 1800 r.,
 park dworski krajobrazowy w Dopiewie, II poł. XIX w.,
 park dworski francuski i krajobrazowy w Konarzewie XVIII-XIX w.
 park dworski krajobrazowy w Skórzewie, II poł. XIX w.,
 park dworski krajobrazowy w Trzcielinie, , k. XIX w.,
 park naturalistyczny i krajobrazowy w Więckowicach, k. XIX w.,
 park dworski krajobrazowy w Zborowie, II poł. XIX w.
Pod względem kulturowym interesujące są również stanowiska archeologiczne,
szczególnie te ujęte w rejestrze Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora
Zabytków, występujące w miejscowościach: Dąbrówka, Dopiewiec, Dopiewo,
Konarzewo. Stanowiska archeologiczne przedstawiają grodzisko stożkowe,
cmentarzysko kultury łużyckiej oraz ślady osad ludzkich.
Gmina jest na końcowym etapie opracowywania Gminnego Programu Opieki
nad Zabytkami na lata 2014 - 2017, który określa działania organizacyjne, finansowe
i realizacyjne mające przyczynić się do istotnej poprawy stanu zasobów dziedzictwa
kulturowego, wskazując również na zagrożenia jakie mogą wynikać z braku podjęcia
stosownych działań.
46
2.12. Gospodarka odpadami
Stan aktualny
Gmina Dopiewo na podstawie uchwały Nr XIX/133/08 Rady Gminy Dopiewo z
dnia 28 stycznia 2008 r. przystąpiła do Związku Międzygminnego „Centrum
Zagospodarowania Odpadów – SELEKT” z siedzibą w Czempiniu, który w ramach
swoich kompetencji realizuje zadania w zakresie gospodarki odpadami na terenie gmin
członkowskich.
Do 30 czerwca 2013 r. odpady od właścicieli nieruchomości były odbierane
przez firmy wywozowe posiadające zezwolenie Wójta Gminy Dopiewo na odbiór i
transport odpadów komunalnych. Do tego czasu obowiązywały umowy zawarte
pomiędzy właścicielem danej nieruchomości w firmą wywożącą odpady.
Informacje o ilości odpadów zebranych selektywnie w latach 2012-2013
przedstawia tabela poniżej.
Tab. 29. Rodzaje i ilości odpadów zbieranych selektywnie w latach 2012-2013
Lp.
Rodzaje odpadów zbieranych selektywnie:
Ilość zebranych odpadów [Mg]
2012
2013
325,8
242,8
405
422,2
1.
Papier i makulatura
2.
Szkło białe i kolorowe
3.
Tworzywa sztuczne
230,2
361,6
4.
Metale
16,2
3,04
5.
Odpady zielone
352,47
243,18
6.
Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny
5,18
7.
Odpady wielkogabarytowe
21,36
8.
Odpady niebezpieczne
9.
Przeterminowane leki
0,793
0,487
10.
Odpady problemowe (m.in. świetlówki,
opakowania po farbach, środkach ochrony
roślin, przepracowane oleje, filtry olejowe,
zanieczyszczone czyściwo)
Wyroby zawierające azbest
2,851
6,857
16,062
57,316
11.
69,8
w ZSEE oraz w odpadach problemowych
Źródło: UG Dopiewo
W związku z nowelizacją ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
z dnia 13 września 1996 roku (Dz. U. z 2013 r. poz. 1399, ze zm.), wszelkie obowiązki
w powyższym zakresie przejął Związek Międzygminny, który podjął niezbędne
uchwały dla funkcjonowania gospodarki odpadami komunalnymi na terenie gmin
członkowskich, w tym Gminy Dopiewo. Ustalono stawki za odbiór odpadów od
właścicieli nieruchomości w wysokości 14 zł w przypadku braku selektywnej zbiórki
oraz 10 zł kiedy właściciel danej nieruchomości zadeklarował, że odpady będą
gromadzone selektywnie. W przypadku nieruchomości niezamieszkałych stawki
ustalono w zależności o pojemności pojemników na odpady komunalne. Umowa na
odbiór odpadów komunalnych została zastąpiona deklaracją, którą jest zobowiązany
złożyć każdy właściciel. W gminie Dopiewo łącznie złożono 7101 deklaracji o
wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.
47
W ramach przetargu publicznego nieograniczonego, zorganizowanego przez
Związek Międzygminny „Centrum Zagospodarowania Odpadów – SELEKT” została
wyłoniona firma odbierająca odpady komunalne z terenu Gminy Dopiewo. W ramach
opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi są odbierane odpady komunalne
zmieszane oraz surowce wtórne (papier i makulatura; tworzywa sztuczne, opakowania
wielomateriałowe, drobny metal; oraz szkło białe i kolorowe). Zbiórką objęte są
również odpady wielkogabarytowe, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny oraz
odpady zielone.
Wszelkie zasady w zakresie postępowania z wyrobami zawierającymi azbest
zostały zawarte w opracowanym Programie usuwania azbestu oraz wyrobów
zawierających azbest wraz z inwentaryzacją na terenie Gminy Dopiewo (Uchwała Nr
XLIV/337/10 Rady Gminy Dopiewo z dnia 25 stycznia 2010 r.). Od 2006 roku Gmina
Dopiewo uczestniczy w programie dofinansowania utylizacji wyrobów zawierających
azbest, koordynowanym przez Starostwo Powiatowe w Poznaniu. Środki przeznaczone
na realizację programu pochodzą z budżetu gminy, Starostwa Powiatowego w Poznaniu
oraz WFOŚiGW i NFOŚiGW. Dofinansowanie na demontaż, transport i
unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest w 2012 r. wyniosło 70%, a w 2013 r.
i 2014 aż 100%. Aktualny stan usuwania wyrobów zawierających azbest przedstawiono
w tabeli poniżej.
Tab. 30. Ilość zinwentaryzowanych wyrobów azbestowych w gminie (kg)
Zinwentaryzowane [kg]
os.
os.
fizyczne prawne
867 406 649 998 217 408
razem
Unieszkodliwione [kg]
razem
74 425
os.
fizyczne
65 495
os.
prawne
8 930
Pozostałe do unieszkodliwienia
[kg]
os.
os.
razem
fizyczne
prawne
792 981
584 503
208 478
Źródło: baza azbestowa (stan na dzień 21.11.2104 r.)
Zagrożenia i planowane działania do 2019 r.
Głównym zagrożeniem w przypadku niewłaściwie prowadzonej gospodarki
odpadami jest nie uzyskanie odpowiednich poziomów odzysku surowców, zgodnie z
zapisami
w planach gospodarki odpadami oraz nie wywiązywanie się z nałożonych na gminę
obowiązków określonych w ustawie o utrzymaniu porządku i czystości oraz ustawie
o odpadach. Działania długoterminowe powinny skupić się przede wszystkim na
dalszym rozwijaniu systemu selektywnej zbiórki surowców wtórnych „u źródła” oraz
wydzieleniu ze strumienia odpadów komunalnych odpadów biodegradowalnych,
niebezpiecznych
i problemowych. Właściwie prowadzona gospodarka odpadami przyczyni się do
zmniejszenia spalania odpadów w domowych paleniskach, zwłaszcza tworzyw
sztucznych oraz zapobiegnie gromadzeniu odpadów w miejscach do tego nie
przeznaczonych.
Istotnym elementem w realizacji ww. zamierzeń jest informowanie
mieszkańców o ich ustawowych obowiązkach oraz prowadzenie szerokiej edukacji
ekologicznej, dotyczącej prawidłowego gospodarowania odpadami komunalnymi.
48
2.13. Promieniowanie elektromagnetyczne (PEM)
Stan aktualny
Źródłami niejonizującego promieniowania elektromagnetycznego mającego
negatywny wpływ na środowisko są linie przesyłowe energii elektrycznej, stacje
elektroenergetyczne, stacje radiowe i telewizyjne, stacje telefonii komórkowej,
urządzenia diagnostyczne, niektóre urządzenia przemysłowe. Na terenie gminy stacje
telefonii komórkowej znajdują się w następujących lokalizacjach:
 Dopiewo, ul. Trzcielińska oraz teren składowiska odpadów komunalnych,
 Dąbrówka, ul. Parkowa 2 i 3 i ul. Poznańska 2 oraz działki o nr ewid. 71/2 i 72
przy ul. Poznańskiej,
 Gołuski, maszt PTK Centertel przy autostradzie A2 i na działce o nr ewid.
292/2,
 Konarzewo, ul. Kościelna 2 – kościół pw Św. Marcina Biskupa,
 Palędzie, ul. Nowa 49, dz. nr 165/4
 Skórzewo, ul. Poznańska – wieża kościoła pw. św. Marcina i św. Wincentego
Męczennika,
 Skórzewo, ul. Poznańska 10
 Skórzewo, ul. Poznańska 86 – biurowiec Algeco Sp. z o.o17
Promieniowanie elektromagnetyczne jest również emitowane przez linie
przesyłowe energii elektrycznej. Na terenie gminy Dopiewo znajdują się następujące
odcinki linii elektroenergetycznych wysokiego napięcia (WN):
 linia 110 kV relacji Plewiska - Pniewy,
 linia 110 kV relacji Plewiska - Kiekrz,
 linia 110 kV relacji Plewiska - Buk,
 linia 110 kV relacji Plewiska - Stęszew,
oraz odcinki linii elektroenergetycznych najwyższych napięć (NN):
 linia dwutorowa 220 kV relacji Plewiska - Polkowice, Plewiska - Leszno,
 linia 220 kV relacji Plewiska - Czerwonak,
 linia 220 kV relacji Plewiska - Krzewina,
 linia 400 kV relacji Plewiska - Krajnik,
Linie WN o napięciu 110 kV są własnością Grupy Energetycznej ENEA S.A. i
podlegają Zakładowi Dystrybucji Energii z siedzibą w Poznaniu, natomiast linie
energetyczne NN są własnością Polskich Sieci Elektroenergetycznych (PSE) S.A. i
podlegają PSE Zachód Sp. z o.o. Linie NN są ważnymi elementami sieci przesyłowej
Krajowego Systemu Elektroenergetycznego (KSE). Umożliwiają one wyprowadzenie
znacznej mocy elektrycznej z elektrowni Dolna Odra, Pątnów -Adamów -Konin i
Turów. Liniami tymi dosyłana jest moc elektryczna do stacji elektroenergetycznych
400/110 kV i 220/110 kV aglomeracji poznańskiej, z których poprzez sieć 110 kV i
niższych napięć przesyłana jest energia elektryczna m.in. do odbiorców znajdujących
się na terenie gminy Dopiewo.
Dystrybutorem energii na terenie gminy Dopiewo jest Grupa Energetyczna
ENEA S.A., Rejon Dystrybucji Opalenica i częściowo Rejon Dystrybucji Szamotuły.
Odbiorcy z terenu gminy zasilani są sieciami elektroenergetycznymi wyprowadzonymi
z Głównych Punktów Zasilania zlokalizowanych na terenie Tarnowa Podgórnego,
Stęszewa i Lubonia.
17
http://beta.btsearch.pl/
49
Na terenie gminy Dopiewo istnieje 109 stacji transformatorowych 15/0,4 kV o
mocy od 20 do 630 kVA. Są to zarówno stacje słupowe jak i typu miejskiego. Stacje te
zasilane są głównie napowietrznymi liniami SN - 15 kV. Łączna moc transformatorów
zainstalowanych w stacjach transformatorowych wynosi 18 115 kVA, natomiast łączne
uśrednione obciążenie stacji trafo wynosi około 64% mocy zainstalowanej, co świadczy
o rezerwach mocy na stacjach. Stopień zelektryzowania gminy Dopiewo wynosi prawie
100%.18
Istniejące urządzenia na terenie gminy Dopiewo będące źródłem
promieniowania elektromagnetycznego nie stanowią większego zagrożenia pod
warunkiem, że pola elektromagnetyczne będą monitorowane w ramach projektowanych
i istniejących systemów oraz będą przestrzegane zapisy zawarte w raportach
oddziaływania na środowisko na terenach obszarów dostępnych dla ludności, a
urządzenia emitujące promieniowanie będą lokalizowane na terenach mających
akceptację lokalnej społeczności.
W 2012 roku Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu,
wykonał kolejną serię badań poziomu pól elektromagnetycznych w środowisku, w
ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Na terenie Wielkopolski wyznaczono
49 punktów pomiarowych, a badania są realizowane zgodnie z rozporządzeniem
Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2007 roku w sprawie zakresu i sposobu
prowadzenia okresowych badań poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku
(Dz. U. z 2007 r., Nr 221, poz. 1645).
Na terenie Gminy Dopiewo nie został zlokalizowany żaden punkt pomiarowy.
Najbliższy zlokalizowany punkt pomiarowy znajdował się w Stęszewie, przy ul. 28
Grudnia 21 – w punkcie wytypowanym do badań w kategorii terenów pozostałe miasta
W przypadku kategorii terenów wiejskich punkt pomiarowy został zlokalizowany na
terenie gminy Tarnowo Podgórne, przy ul. Rokietnickiej. Zmierzone poziomy
składowej elektrycznej pola wynosiły odpowiednio 0,53 V/m, 0,25 V/m19. W wyniku
przeprowadzonych pomiarów nie stwierdzono przekroczenia poziomu dopuszczalnego
(7 V/m dla zakresu częstotliwości od3 MHz do 300 GHz). W 2013 w trakcie badań
przeprowadzonych na obszarze całej Wielkopolski, w kolejnych wybranych punktach
pomiarowych również nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych poziomów
PEM.20
2.14. Odnawialne źródła energii (OZE)
Stan aktualny
W założeniach ”Polityki Energetycznej Polski do roku 2030” wyznaczono jako
cel strategiczny wzrost udziału odnawialnych źródeł energii w finalnym zużyciu energii
co najmniej do poziomu 15% w 2020 roku oraz dalszy wzrost tego wskaźnika w latach
następnych. Uzyskanie ww. zdolności produkcyjnej oznacza konieczność zrealizowania
18
Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Gminy Dopiewo .
20
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu, Monitoring pól elektromagnetycznych w
2012 i 2013 r.
19
50
szeregu inwestycji z zakresu wykorzystania poszczególnych źródeł energii odnawialnej
oraz odpowiedni wzrost nakładów inwestycyjnych.
Obecnie podstawowym źródłem energii odnawialnej wykorzystywanym w kraju
jest biomasa, energia wiatru, energia promieniowania słonecznego, energia wodna i
energia geotermalna.
Energia geotermalna
Znaczna część gminy Dopiewo, znajduje się w granicy obszaru zasobowego
ujęcia wód termalnych (cieplic) z utworów jury dolnej w otworze Tarnowo Podgórne
GT-1. Są to wody o temperaturze 43.5 o C21.
Opłacalne ekonomicznie wykorzystanie energii wód termalnych musi się opierać na
szczegółowej analizie warunków geologicznych i hydrogeologicznych ich
występowania oraz określenia rynku potencjalnych odbiorców (PIG 2014).
Zaleca się promowanie wykorzystania energii geotermalnej tzw. płytkiej
wykorzystującej pompy ciepła. Są to urządzenia pozwalające na zmniejszenie kosztów
ogrzewania domów, które mogą być wykorzystywane w zabudowie jednorodzinnej,
gdzie występują możliwości terenowe dla lokalizacji ww. urządzeń. Pompy
umożliwiają wykorzystanie ciepła niskotemperaturowego oraz odpadowego do
ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepłej wody użytkowej. Pompa ciepła pobiera
energię (ciepło) z powietrza lub ziemi z zewnątrz budynku, kumuluje je do
odpowiedniej wysokości i przekazuje do wymiennika ciepła. Pozyskana energia może
być przeznaczona na ogrzanie wody użytkowej lub budynku.
Energia wiatru
Dla uzyskania realnych wielkości energii użytecznej z wiatru wymagane jest
występowanie odpowiednio silnych wiatrów (o prędkości powyżej 4 m/s) o stałym
natężeniu.
Gmina Dopiewo należy do II strefy energii wiatrowej - bardzo korzystnej, co
oznacza, że na jej terenie występują sprzyjające warunki meteorologiczne dla rozwoju
tego rodzaju energetyki. Energia użyteczna wiatru w tej strefie na wysokości 30 m n.p.t.
kształtuje się na poziomie ok. 1 250 kWh/rok/m222.
Pomimo tego na terenie gminy Dopiewo występują ograniczenia utrudniające
możliwość realizacji elektrowni wiatrowych (obszary chronione, intensywny rozwój
budownictwa mieszkaniowego). Dynamiczny rozwój gminy Dopiewo w zakresie
budownictwa mieszkaniowego, powoduje, że w miejscowych planach
zagospodarowania przestrzennego nie przewiduje się terenów pod budowę elektrowni
wiatrowych, z uwagi na możliwość wystąpienia konfliktu społecznego.
Można zatem uznać, iż Dopiewo nie jest szczególnie atrakcyjną gminą pod
inwestycje turbin wiatrowych. Aktualnie nie przewiduje się lokalizacji elektrowni
wiatrowych na terenie gminy.
Energia słoneczna
Energetyka słoneczna wykorzystywana jest szczególnie na poziomie
indywidualnych gospodarstw lub podmiotów gospodarczych do podgrzewania wody.
Warunki meteorologiczne w Polsce pozwalają wykorzystywać tę energię w około 80%
czasu nasłonecznienia.
21
Strona Państwowego Instytutu Geologicznego http://mineralne.pgi.gov.pl
/component/kgm/?oc=1&template=pgiblank&lang=pl
22
http://www.ecoenergia.pl/index.php?cms=29
51
W Polsce istnieją dość dobre warunki do wykorzystania energii promieniowania
słonecznego przy dostosowaniu typu systemów i właściwości urządzeń
wykorzystujących tę energię do charakteru, struktury i rozkładu w czasie
promieniowania słonecznego.
Gmina Dopiewo posiada dogodne warunki pozyskania energii słonecznej.
Średnioroczna suma promieniowania słonecznego całkowitego padającego na jednostkę
powierzchni poziomej wynosi ok. 985 kWh/m2/rok. Liczba ta wskazuje całkowite
zasoby energii promieniowania słonecznego w ciągu roku dla rejonu kraju.
Średnioroczne sumy usłonecznienia wynoszą około 1550 godz./rok23.
Aktualnie na terenie gminy zostały wydane dwie decyzje o środowiskowych
uwarunkowaniach na realizację inwestycji polegającej na budowie elektrowni
fotowoltaicznych dla prywatnych inwestorów.
Energia z biomasy i biogazu
Udział biomasy w bilansie paliwowym energetyki odnawialnej w Polsce rośnie z
roku na rok. Biomasa może być używana na cele energetyczne w procesach
bezpośredniego spalania biopaliw stałych (drewna, słomy), gazowych w postaci
biogazu lub przetwarzana na paliwa ciekłe (olej, alkohol).
Mając na uwadze uwarunkowania przyrodnicze i administracyjne gminy
Dopiewo tj. lesistość na poziomie 15,6% oraz udział użytków rolnych rzędu 70% w
powierzchni gminy, należy stwierdzić, że choć istnieją pewne ograniczenia (duży udział
gleb dobrych), możliwości prowadzenia upraw nadających się pod produkcję biopaliw
są realne. Predysponowane do tego rodzaju upraw są zwłaszcza słabsze gleby, gdyż
inne rośliny, jak pszenica i buraki cukrowe cechują większe wymagania siedliskowe.
Energia wody
Wykorzystanie energii wodnej jako odnawialne źródło energii sprawdza się
przede wszystkim na terenach o wystarczających zasobach wodnych. Należy wskazać,
że gmina Dopiewo nie jest zlokalizowana w korzystnych warunkach klimatycznych i
uwarunkowaniach hydrograficznych, na terenie cechującym się niekorzystnym
bilansem wodnym, stąd ograniczone możliwości rozwoju tego rodzaju źródeł energii.
Budowa farm elektrowni wiatrowych oprócz korzyści, zwłaszcza możliwości
pozyskiwania czystej, bezodpadowej energii, niesie za sobą również zagrożenia,
szczególnie dla środowiska przyrodniczego. Dotyczą one przede wszystkim
negatywnego wpływu farm wiatrowych na szlaki migracyjne zwierząt, w szczególności
ptaków, a także populację nietoperzy, które lecąc mogą wejść w kolizję z turbiną.
Kolizja taka jest tym bardziej prawdopodobna, że celem zwiększenia efektywności
pracy elektrowni turbiny wiatrowe lokalizuje się często w miejscach występowania
prądów powietrznych, wykorzystywanych także przez migrujące ptaki. By zmniejszyć
śmiertelność ptaków, spowodowaną kolizjami z turbinami wiatrowymi, stosuje się
specjalne oznakowanie, zwiększające widoczność elektrowni, a nowe elektrownie
lokalizuje się z dala od tras migracyjnych ptaków. Na etapie badań jest wykorzystanie
sygnałów radiowych, których emisja mogłaby odstraszać ptaki z terenu elektrowni24 .
Dynamiczny rozwój gminy Dopiewo w zakresie budownictwa mieszkaniowego,
powoduje, że w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego nie przewiduje
23
24
http://www.ecoenergia.pl
www.elektrownie-wiatrowe.org.pl
52
się terenów pod budowę ferm wiatrowych, z uwagi na możliwość wystąpienia konfliktu
społecznego.
Dodatkowym ograniczeniem w lokalizacji tego typu inwestycji jest
występowanie na terenie gminy Tarnowo Podgórne, w miejscowości Wysogotowo
(działka o nr ewid. 6) stacji radarowej, będącej elementem systemu radarów
meteorologicznych POLRAD. Wskazane jest, bowiem żeby w odległości do 20 km od
stacji nie lokalizować ferm wiatrowych. Raport sporządzony w ramach europejskiego
programu badawczo-wdrożeniowego OPERA stwierdza, że pojedyncze turbiny
wiatrowe nie powinny być zlokalizowane w odległości mniejszej niż 5 km od obiektu
radarowego, a nawet jeśli znajdują się do km 20 od takiej stacji zakłócają obraz
radarowy. Prawidłowe działanie systemu radarów meteorologicznych POLRAD jest
bardzo istotne dla dostarczania prawidłowych i aktualnych informacji o stanie
atmosfery nad obszarem całego kraju, zwłaszcza o groźnych zjawiskach burzowych.
Informacje te są szczególnie przydatne dla służb zarządzania kryzysowego, drogowego
i nadzoru ruchu lotniczego, morskiego, itp.25
25
IMGW 2009
53
3. Priorytety ekologiczne, cele i zadania środowiskowe Gminy
Na podstawie aktualnego stanu środowiska, uwzględniając zapisy zawarte
w dokumentacji gminnej oraz uwarunkowania Gminy Dopiewo wyróżniono cztery
najważniejsze obszary działań (Priorytety) w zakresie ochrony środowiska oraz
odpowiadające im cele szczegółowe takie jak:
1. Ochrona wód i zrównoważona gospodarka wodno-ściekowa:
1.1. Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód powierzchniowych i
podziemnych
1.2. Stałe zapewnienie dostępności i jakości wody dla mieszkańców
1.3. Uregulowanie gospodarki ściekowej
2. Ochrona powierzchni ziemi i dziedzictwa przyrodniczego, rozwój turystyki
i rekreacji:
2.1. Zachowanie walorów przyrodniczych i krajobrazowych
2.2. Racjonalne gospodarowanie zasobami gleb i kopalin
2.3. Poprawa walorów turystyczno-rekreacyjnych
3. Ochrona powietrza i ochrona przed hałasem:
3.1.Osiągnięcie wymaganych standardów jakości powietrza
3.2.Ograniczenie liczby mieszkańców narażonych na oddziaływania hałasu i
promieniowania elektromagnetycznego
3.3. Efektywne wykorzystanie energii:
4. Poprawa gospodarki odpadami i edukacja ekologiczna.
4.1. Zorganizowanie gospodarki odpadami umożliwiającej osiągnięcie
wymaganych poziomów odzysków odpadów
4.2. Podniesienie świadomości ekologicznej mieszkańców gminy.
W tabeli 31 w obrębie czterech Priorytetów wyznaczono szczegółowe cele i zadania.
Wszystkie zadania podzielono na własne (W) i koordynowane (K). Zadania własne
przypisano Gminie. Określono w nich termin realizacji, jednostkę odpowiedzialną oraz
niezbędne nakłady finansowe. Zadania koordynowane z kolei są prowadzone na terenie
Gminy przez jednostki niezależne. Gmina nie ma wpływu na poziom ich realizacji, a
także ponoszone nakłady i osiągane efekty. W Programie odnotowano tylko fakt
realizacji tych zadań.
Wszystkie zadania podzielono na trzy kategorie: podstawowe (P), optymalne
(O) i maksymalne (M). Zadania podstawowe to tzw. wariant bazowy programu, który
powinien zostać zrealizowany w 100 %. Należy w pełni zgromadzić środki na ich
realizację. Zadania optymalne częściowo są współfinansowane ze środków
zewnętrznych. Środki te są potencjalne. W momencie tworzenia Programu środki te nie
zostały przyznane Gminie, dlatego stopień realizacji tych zadań nie jest oczywisty.
Zadania maksymalne mają charakter uzupełniający. Są to zadania przekraczające
oczekiwania, a ich realizacja w pełni zależy od uzyskania zewnętrznego wsparcia 26
Zadania zostały także podzielone na inwestycyjne (I) i pozainwestycyjne (N).
Ponadto w każdym zadaniu wskazano termin realizacji (krótkoterminowy: 2012 – 2015
oraz długoterminowy: 2016 – 2019).
26
Bernaciak A., Spychała M., Programowanie ochrony środowiska w gminie, Sorus, Poznań 2009
54
Tab. 31. Harmonogram planowanych przedsięwzięć
Okres realizacji
Cele
Zadania
Charakter
Jednostka
odpowiedzialna
1
2
3
4
2
0
1
2
2
0
1
3
2
0
1
4
2
0
1
5
2
0
1
6
5
6
7
8
9
2
0
1
7
2
0
1
8
2
0
1
9
10
11
12
Szacunkowe
nakłady [zł]
Potencjalne źródła
finansowania
13
14
PRIORYTET PIERWSZY – OCHRONA WOD I ZRÓWNOWAŻONA GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA
Poprawa
gospodarki wodnej
Budowa sieci
wodociągowej w m.
Dąbrowa rejon ul.
Wiejskiej dz. 292/9, 219/2
o średnicy 110mm, długość
360m
Budowa sieci
wodociągowej w m.
Dąbrowa ul. Bukowska
dz. 41/2, 41/6, 41/4, 42/12,
42/14, 42/60, o średnicy
110mm, długość 314,30
Budowa sieci
wodociągowej w m.
Dąbrówka ul. Widok
dz. 90/4, 99/42, 99/46,
99/58 o średnicy 110mm,
długość 526,70m
Budowa sieci
wodociągowej w m.
Gołuski ul. Stokrotki
dz. 139, 162/4 o średnicy
110mm, długość 130m
Budowa sieci
wodociągowej SkórzewoDąbrówka w rejonie ul.
Poznańskiej w obrębie
Skórzewo 425/124, 424 w
obrębie Dąbrówka 51/4,
51/2 o średnicy 200mm,
długość 950m
W, I, P
Zakład Usług
Komunalnych Sp. z o.o.
54.000
Środki własne
W, I, P
Zakład Usług
64.860
Środki własne
W, I, P
Zakład Usług
79.005
Środki własne
W, I, P
Zakład Usług
19.500
Środki własne
W, I, P
Zakład Usług
190.000
Środki własne
55
Poprawa
gospodarki wodnej
c.d.
Budowa sieci
wodociągowej w m.
Dąbrowa ul. Jabłoniowa i
Oliwkowa dz. 445/58 o
średnicy 110mm, długość
105m
Budowa sieci
wodociągowej w m.
Dąbrówka ul. Cisowa dz.
1/204, 1/362-1/369 o
70m
Budowa sieci
wodociągowej w m.
Skórzewo w rejonie ul.
Różanej w dz. 431/3,
431/1, 432/1 o średnicy
Budowa sieci
wodociągowej w m.
Zakrzewo w rejonie ul.
Słonecznej i Leśnej w dz.
13/7, 26/7, 56, 286/3, 16 o
340m
Budowa sieci
wodociągowej w m.
Zakrzewo rejon ul. Długiej
dz. 106, 105/29 o średnicy
Budowa sieci
wodociągowej w m.
Konarzewo rejon ul.
Dopiewskiej dz. 288/1,
287/3, 287/6 o średnicy
Magistrala JoankaDopiewiec – projekt
Zakład Usług
15.750
Środki własne
W, I, P
Zakład Usług
10.500
Środki własne
W, I, P
Zakład Usług
36.000
Środki własne
W, I, P
Zakład Usług
51.000
Środki własne
W, I, P
Zakład Usług
16.650
Środki własne
W, I, P
Zakład Usług
25.500
Środki własne
W, N, P
Zakład Usług
50.000
Środki własne
W, I, P
56
Poprawa
gospodarki wodnej
c.d.
Remont sieci
wodociągowej w m.
Skórzewo w rejonie ul.
Zakręt, Poznańska,
Zacisze, Spółdzielcza w
dz. 506/7, 507, 523/5,
523/6, 523/4, 527/1 o
500m
Budowa sieci
wodociągowej w m.
Skórzewo ul. Świerkowa
dz. 244/1 o średnicy
110mm, długość 165,20m
Budowa sieci
wodociągowej w m.
Zakrzewo ul. Leśna
dz. 25/3 o średnicy
Budowa sieci
wodociągowej w m.
Dąbrowa ul. Kokosowa,
Topolowa, Śliwkowa dz.
353/8, 273/2, 274/2, 281/4,
287/3, 288/3, 294/4, 359/8,
359/7, 450/1, 451/15,
451/6, 449/23 o średnicy
110mm, długość 363,50m
Modernizacja zestawu
pomp sieciowych na SUW
Skórzewo
Wykup sieci
wodociągowych
Wymiana wodomierzy na
istniejących przyłączach
wodociągowych
Naprawa i wymiana pomp
na stacjach uzdatniania
wody
Zakład Usług
125.000
Środki własne
Zakład Usług
24.780
Środki własne
Zakład Usług
22.500
Środki własne
Zakład Usług
54.525
Środki własne
W, I, P
Zakład Usług
100.000
Środki własne
W, I, P
Zakład Usług
165.000
Środki własne
W, I, P
Zakład Usług
287.000
Środki własne
Zakład Usług
60.000
Środki własne
W, I, P
W, I, P
W, I, P
W, I, P
W, I, P
57
Budowa magistrali
wodociągowej z Joanki
W, I, P
Poprawa
gospodarki
ściekowej
Budowa rurociągu
tłocznego kanalizacji
sanitarnej Skórzewooczyszczalnia ścieków
Dąbrówka dz. 507,3/1, 3/2,
424 o średnicy 200mm,
długość 588,46m wraz z
modernizacją
przepompowni ścieków
Budowa sieci kanalizacji
sanitarnej w m. Dąbrówka
ul. Cisowa dz. 1/204,
1/362-1/369 o średnicy
Rozbudowa systemu
monitoringu
przepompowni ścieków
Budowa rurociągu
sanitarnej Dąbrówka ul.
Malinowa-oczyszczalnia
ścieków Dąbrówka o
średnicy 2x225mm,
długość 2170m
sanitarnej w m. Konarzewo
ul. Sezamkowa dz. 281/16,
282, 38/3 średnica 200mm
długość 100m,
przepompownia ścieków,
rurociąg tłoczny długość
150m
12 000 000
Środki własne
Zakład Usług
451.346
Środki własne
Zakład Usług
42.000
Środki własne
Zakład Usług
40.000
Środki własne
Zakład Usług
2.000.000
Środki własne
Zakład Usług
192.500
Środki własne
Gmina Dopiewo
W, I, P
W, I, P
W, I, P
W, I, P
W, I, P
58
Poprawa
gospodarki
ściekowej c.d.
tłocznej wzdłuż drogi
powiatowej TrzcielinDopiewo na odcinku od ul.
Leśne Zacisze do
oczyszczalni ścieków w
Dopiewie o średnicy
Renowacja przepompowni
ścieków na oczyszczalni
ścieków Dąbrówka
Modernizacja
przepompowni ścieków w
m. Dąbrówka
Budowa rurociągu
sanitarnej Dąbrówka ul.
Komornicka-oczyszczalnia
ścieków Dąbrówka o
1700m wraz z
przepompownią ścieków
Renowacja studni
kanalizacji sanitarnej
Renowacja przepompowni
ścieków na sieci
Remonty na
oczyszczalniach ścieków
Naprawa i wymiana
mieszadeł i pomp na
oczyszczalniach ścieków
oraz przepompowniach
ścieków
Budowa kanalizacji
sanitarnej w miejscowości
Dąbrowa, Palędzie w
aglomeracji Skórzewo Dąbrowa etap I
Rozbudowa oczyszczalni
ścieków w Dąbrówce
Budowa kanalizacji
sanitarnej w miejscowości
Dąbrowa, Palędzie w
aglomeracji Skórzewo Dąbrowa etap I
Zakład Usług
280.000
Środki własne
W, I, P
Zakład Usług
50.000
Środki własne
W, I, P
Zakład Usług
100.000
Środki własne
Zakład Usług
950.000
Środki własne
W, I, P
Zakład Usług
75.000
Środki własne
W, I, P
Zakład Usług
120.000
Środki własne
W, I, P
Zakład Usług
110.000
Środki własne
W, I, P
Zakład Usług
300.000
Środki własne
W, I, P
Gmina Dopiewo
205595,21
Budżet Gminy
WFOŚiGW
W, I, P
Gmina Dopiewo
W, I, P
Gmina Dopiewo
W, I, P
W, I, P
59
7926845,04
4212755,77
Budżet Gminy
WFOŚiGW
Budżet Gminy
WFOŚiGW
Poprawa
gospodarki
ściekowej c.d.
Koncepcja kanalizacji
sanitarnej dla
miejscowości: Zborowo,
Fiałkowo, Więckowice,
Drwęsa, części Dopiewą
wraz z dokumentacją
projektową kanalizacji
sanitarnej dla ulic:
Klonowej, Lipowej,
Kasztanowej, Wierzbowej
i Młyńskiej w Dopiewie
Budowa kanalizacji
sanitarnej w Dopiewie ulice: Klonowa, Lipowa,
Kasztanowa, Wierzbowa i
Młyńska
Dopiewiec - kanalizacja
sanitarna - wykonanie
dokumentacji technicznej
Zakrzewo kanalizacji
sanitarna wsi - projekt
Gołuski kanalizacja
sanitarna - dokumentacja
projektowa
Skórzewo - odwodnienie i
utwardzenie ulic: Nizinnej,
Łanowej i Winoroślowej
Dąbrowa - budowa
kanalizacji sanitarnej na ul.
Ogrodowej do wysokości
Sadowej oraz na
Działkowej i Sadowej
Dąbrowa - kanalizacja w
ulicy Okrężnej –
dokumentacja projektowa
Dąbrowa – przyłącze
sanitarne – dokumentacja
projektowa
Zakrzewo - kanalizacji wsi
- projekt
Budowa kanalizacji w
miejscowości Zakrzewo,
rejon ulic: Niezłomnych,
Sportowej i Leśnej
8118,0
W, N, P
Gmina Dopiewo
W, I, P
Gmina Dopiewo
W, N, P
Gmina Dopiewo
89800
W, N, P
Gmina Dopiewo
89999,25
W, N, P
Gmina Dopiewo
14500
W, I, P
Gmina Dopiewo
23247,0
Gmina Dopiewo
57427
3701185,10
W, I, P
W, I, P
Gmina Dopiewo
1779,0
W, N, P
Gmina Dopiewo
3394,80
W, N, P
Gmina Dopiewo
75798,75
W, I, P
Gmina Dopiewo
60
665374,75
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
UMWW
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
WFOŚiGW
Poprawa
gospodarki
ściekowej c.d.
Budowa kanalizacji
sanitarnej w m.
Dopiewiec– ul.
Wierzbowa, Jesionowa,
Cicha, Osiedle, Brzozowa.
Budowa kanalizacji
sanitarnej w. m Palędzie
na ulicach: Olszynowa,
Radosna, Nowa
Budowa kanalizacji
sanitarnej w m. Skórzewo
na ulicy Wiosennej
Skórzewo – kanalizacja
sanitarna w rejonie ulicy
Skórzewskiej – projekt
Skórzewo – odwodnienie
ulic: Winoroślowej,
Łanowej, Nizinnej
Skórzewo – odwodnienie
ulicy Ogrodowej
Aktualizacja aglomeracji
Dopiewo - dokumentacja
Aktualizacja aglomeracji
Skórzewo- dokumentacja
Budowa kanalizacji
sanitarnej z przyłączeniem
do oczyszczalni gminnej
w Dopiewie oraz
wykonanie przyłącza
kanalizacyjnego do DPS
Lisówki
Dopiewiec - budowa
Dopiewo – budowa
ul. Klonowa, Kasztanowa,
Lipowa, Wierzbowa,
Młyńska, Różana
Budowa kanalizacji
sanitarnej w m. Palędzie
ul. Olszynowa, Radosna,
Nowa
Budowa kanalizacji
sanitarnej w m. Skórzewo
w rejonie ul. Skórzewskiej
Budżet Gminy
W, I, P
Gmina Dopiewo
100 000,0
W, I, P
Gmina Dopiewo
100 000,0
Budżet Gminy
W, I, P
Gmina Dopiewo
100 000,0
Budżet Gminy
W, N, P
Gmina Dopiewo
32600
Budżet Gminy
W, I, P
Gmina Dopiewo
201354
Budżet Gminy
W, I, P
Gmina Dopiewo
20541
Budżet Gminy
W, N, P
Gmina Dopiewo
17835
Budżet Gminy
W, N, P
Gmina Dopiewo
9225
Budżet Gminy
W, I, P
Gmina Dopiewo
655 000
Budżet Gminy
W, I, P
Gmina Dopiewo
2500 000
Budżet Gminy
1 003 000
Budżet Gminy
W, I, P
Gmina Dopiewo
1150 000
Budżet Gminy
700 000
Budżet Gminy
W, I, P
W, I, P
Gmina Dopiewo
Gmina Dopiewo
61
Budowa kanalizacji
sanitarnej w. m. Zakrzewo
rejon ul. Niezłomnych ul.
Sportowa, ul. Leśna
Ograniczenie
odpływu azotu ze
źródeł rolniczych
Odbudowa
melioracji,
porządkowanie
cieków, tworzenie
małej retencji
Monitoring jakości wód
powierzchniowych i
podziemnych
Obserwacja i ocena
zasobności gleb w azot i
fosfor, jakości płytkich
wód gruntowych w profilu
glebowym oraz ocena
zachodzących zmian
Kontrola gospodarstw w
zakresie realizacji
obowiązków wynikających
z Programu OSN
Obserwacja i ocena jakości
wód podziemnych
pobieranych do
zaopatrzenia ludności w
wodę
Usunięcie zatorów i
przymulisk oraz naprawa
skarpy na przepuście w ul.
Sosnowej na rzece
Wirynce w m. Zakrzewo
Konserwacja, usunięcie
zatorów i przymulisk na
rowie Ju-5 w m. Skórzewo
Konserwacja rowu W-D-1
w m. Dąbrowa
rowie W-C w m. Palędzie i
Dopiewiec.
zatorów i przymulisk oraz
śmieci na rowie W- B i WB-3 w m. Skórzewo
W, I, P
Gmina Dopiewo
900 000
Budżet Gminy
K, N, P
WIOŚ
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
środki własne
K, N
OSChR
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
środki własne
K, N
WIOŚ
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
środki własne
K, N
PWIS
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
środki własne
W, I, P
Gmina Dopiewo
Gmina Dopiewo
W, I, P
W, I, P
Gmina Dopiewo
W, I, P
Gmina Dopiewo
Gmina Dopiewo
W, I, P
62
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Odbudowa
melioracji,
porządkowanie
cieków, tworzenie
małej retencji c.d.
Konserwacja kanału
Trzcielińskiego w m.
Konarzewo
rowie Ju-5-1 w m.
Skórzewo
rowie ST-48 w m.
Więckowice
zatorów i przymulisk rowu
Ju-C (Plewianka ) w m.
Skórzewo
Konserwacja rowu W-C-11 m. Palędzie – Dąbrówka
WA w m. Gołuski,
Dopiewiec
W, I, P
Gmina Dopiewo
W, I, P
Gmina Dopiewo
Gmina Dopiewo
W, I, P
W, I, P
Gmina Dopiewo
W, I, P
Gmina Dopiewo
Gmina Dopiewo
W, I, P
Konserwacja rowu T-31 w
m. Dopiewo
W, I, P
Gmina Dopiewo
Konserwacja rowu T-31-1A w m. Dopiewo
W, I, P
Gmina Dopiewo
Konserwacja rowu T-28-1
w m. Dopiewo
Gmina Dopiewo
W, I, P
rowie W-B w m. Skórzewo
W, I, P
Gmina Dopiewo
Konserwacja rowu W-B-3
w m. Skórzewo
W, I, P
Gmina Dopiewo
W, I, P
Gmina Dopiewo
Konserwacja sieci
drenarskiej (na terenie
zabudowanym ul. Leśna) w
m. Dąbrowa.
Oczyszczenie studni z
uzupełnieniem
uszkodzonego kręgu i
pokrywy na studni w m.
Dopiewo ul. Młyńska
W, I, P
Gmina Dopiewo
63
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Odbudowa
melioracji,
porządkowanie
cieków, tworzenie
małej retencji c.d.
W, I, P
Gmina Dopiewo
Konserwacja rowu Tb-152-a w m. Konarzewo Glinki
W, I, P
Gmina Dopiewo
m. Dopiewo
W, I, P
Gmina Dopiewo
Konserwacja kanalizacji
deszczowej, oczyszczenie
studni, konserwacja rowu
w m. Palędzie
W, I, P
Gmina Dopiewo
m. Konarzewo
W, I, P
Gmina Dopiewo
W, I, P
Gmina Dopiewo
W, I, P
Gmina Dopiewo
W, I, P
Gmina Dopiewo
Konserwacja rowu T-31-1
w m. Dopiewo.
W, I, P
Gmina Dopiewo
Konserwacja rowu W-D w
m. Dąbrowa.
W, I, P
Gmina Dopiewo
W, I, P
Gmina Dopiewo
W, N, P
Gmina Dopiewo
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
Budżet Gminy
W, N, P
Gmina Dopiewo
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
Budżet Gminy
Oczyszczenie przepustu na
rowie Ju-5-1 pod ul.
Poznańską w m. Skórzewo.
Usunięcie zatorów i
przymulisk na rowie W-C1 w m. Dąbrówka
Partycypacja w kosztach
utrzymania Kanału
Trzcielińskiego.
Konserwacja Kanału
Trzcielińskiego w m.
Konarzewo.
Zmniejszenie ilości
ścieków
przedostających się
do gruntu z
nieszczelnych
zbiorników na
ścieki
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
Konserwacja rowu W-B w
m. Gołuski – Skórzewo
WB w m. Gołuski –
Skórzewo
Kontrola posiadania przez
właścicieli/posiadaczy
nieruchomości umów i
rachunków w zakresie
odbioru nieczystości
płynnych
Kontrole szczelności
zbiorników
bezodpływowych
64
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
wg środków
zaplanowanych w
budżecie
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Kontrola stopnia
wykonania przyłączy do
powstających kanalizacji
sanitarnych
Budowa przydomowych
oczyszczalni ścieków
W, N, P
Gmina Dopiewo
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
Budżet Gminy
K, I, O
Mieszkańcy
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
środki własne
inne fundusze
PRIORYTET DRUGI – OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI I DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO, ROZWÓJ TURYSTYKI I REKREACJI
Organizowanie szkoleń dla
wg środków
środki własne
rolników w zakresie
zaplanowanych
WODR, OSChR
Kodeksu Dobrej Praktyki
K
w budżecie
Rolniczej
Prowadzenie
wg środków
środki własne
specjalistycznego
K
WODR
zaplanowanych
doradztwa dla rolników
w budżecie
Budowa zbiorników na
wg środków
środki własne
gnojowicę i/lub gnojówkę
zaplanowanych
inne fundusze
K
Rolnicy
oraz płyt obornikowych w
w budżecie
gospodarstwach
Monitoring stanu rolnictwa
wg środków
środki własne
K
WODR
zaplanowanych
w budżecie
Badania gleb
wg środków
środki własne
K
OSChR
zaplanowanych
w budżecie
Uwzględnienie w zapisach
wg środków
środki własne
miejscowych planów
zaplanowanych
zagospodarowania
w budżecie
W, N, P
Gmina Dopiewo
przestrzennego ochrony
naturalnego ukształtowania
powierzchni ziemi
Rekultywacja stawów na
Budżet Gminy,
Poprawa walorów
terenie Gminy : Dopiewiec,
Budżet Urząd
przyrodniczych i
W, I, P
Gmina Dopiewo
254.000
Więckowice, Konarzewo,
Marszałkowski w
kulturowych oraz
Palędzie
Poznaniu
rewitalizacja
terenów gminnych
Bieżąca pielęgnacja i prace
porządkowe zabytkowego
W, N, P
Gmina Dopiewo
4.320
Budżet Gminy
parku w Skórzewie
Bieżące utrzymanie zieleni
gminnej (w szczególności
Budżet Gminy,
parków, koszenie traw,
wg środków
Budzet Starostwa
nasadzenia, wycinka drzew
W, N, P
Gmina Dopiewo
zaplanowanych
Powiatowgo,
i krzewów, cięcia
w budżecie
WFOŚiGW w
pielęgnacyjne drzew i
Poznaniu
krzewów)
Rozwój rolnictwa
oraz właściwe
wykorzystanie
istniejących
zasobów glebowych
65
Ochrona cennych
obszarów
Ponowna inwentaryzacja
istniejących pomników
przyrody
Powołanie nowych
pomników przyrody
Pielęgnacja pomników
przyrody
Poprawa warunków
rekreacyjnosportowych Gminy
Budowa placów zabaw na
terenie Gminy: Dąbrowa,
Palędzie,
Dokumentacja projektowa:
Zagospodarowanie działki
nr 237 na Wiejskie Centrum
Rekreacji w Więckowicach
Dokumentacja projektowa:
nr 48 w Palędziu na boisko
sportowe do gry w piłkę
nożną wraz z
odwodnieniem,
oświetleniem i
podstawowym
wyposażeniem
Konarzewo – rozbudowa
boiska
Budowa boiska
wielofunkcyjnego w
Konarzewie
Żarnowiec zagospodarowanie terenu
wokół wiaty
Zborowo:
Przebudowa budynku starej
przepompowni na budynek
przystani wodnej
Siłownie zewnętrzne:
Więckowice, Skórzewo,
Gołuski
Zakrzewo KS Korona –
modernizacja boiska
sportowego
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
W, N, P
Gmina Dopiewo
W, N, P
Gmina Dopiewo
W, N, P
Gmina Dopiewo
W, I , P
Gmina Dopiewo
60.000
W, N , P
Gmina Dopiewo
23.370
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
środki sołeckie
Budżet Gminy
W, N , P
Gmina Dopiewo
11.808
Budżet Gminy
W, I , P
Gmina Dopiewo
4797
Budżet Gminy
W, I , P
Gmina Dopiewo
510800
Budżet Gminy
Budżet Gminy,
Budżet
Urzędu
Marszałkowskiego w
Poznaniu
Budżet Gminy,
Budżet
Urzędu
Marszałkowskiego w
Poznaniu
W, I , P
Gmina Dopiewo
194138
W, I , P
Gmina Dopiewo
259489
W, I , P
Gmina Dopiewo
29.000
Budżet Gminy,
Fundusz sołecki
230.000
Budżet Gminy
W, I, P
Gmina Dopiewo
66
Poprawa warunków
rekreacyjnosportowych gminy
c.d.
Zagospodarowanie
zabytkowego parku w
Skórzewie
Żarnowiec modernizacja
harcówki w Żarnowcu
nr 237 na Wiejskie Centrum
Rekreacji w Więckowicach
- I Etap, budowa dwóch
wiat
Skórzewo
Bieżnia 60 m wraz z
odwodnieniem
Platforma 4 w 1 do grania w
gry plenerowe
W, I, P
Gmina Dopiewo
131.352
Budżet Gminy
W, I, P
Gmina Dopiewo
15.000
Budżet Gminy
W, I, P
Gmina Dopiewo
79.100
Budżet Gminy,
Budżet
Urzędu
Marszałkowskiego w
Poznaniu
W, I, P
Gmina Dopiewo
95.355
Budżet Gminy
36.298,40
Budżet Gminy,
Budżet
Urzędu
Marszałkowskiego w
Poznaniu
W, I, P
Gmina Dopiewo
PRIORYTET TRZECI – OCHRONA POWIETRZA I OCHRONA PRZED HAŁASEM
Obniżenie emisji
poziomu hałasu i
emisji
zanieczyszczeń
Dąbrowa – budowa
przepustu ulica Akacjowa
W, I, P
Gmina Dopiewo
Dąbrówka –budowa ulicy
Lipowej i Majątkowej
W, I, P
Gmina Dopiewo
Dąbrówka – przebudowa
ulicy Kolejowej
W, I, P
Gmina Dopiewo
Dopiewiec – budowa ulicy
Wierzbowej
W, I, P
Gmina Dopiewo
Dopiewo –budowa ulicy
Leśnej do autostrady
W, I, P
Gmina Dopiewo
W, I, P
Gmina Dopiewo
W, I, P
Gmina Dopiewo
W, I, P
Gmina Dopiewo
W, I, P
Gmina Dopiewo
W, I, P
Gmina Dopiewo
Dąbrówka –budowa ulicy
Komornickiej
Dopiewo – budowa ulicy
Niecałej
Dopiewo –budowa ulicy
Wodnej
Dopiewo Centrum –
budowa układu
komunikacyjnego
Budowa drogi wzdłuż
autostrady do węzła S5
67
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
1.100.000
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet
Gminy/Developer
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Obniżenie emisji
poziomu hałasu i
emisji
zanieczyszczeń c.d.
torów – odcinek od
oczyszczalni w Dąbrówce
do ulicy Kolejowej w
Skórzewie
torów – odcinek od ulicy
Kolejowej w Dopiewcu do
ulicy Poznańskiej w
Dąbrówce
torów – odcinek od ulicy
Poznańskiej w Dąbrówce
do oczyszczalni
Palędzie –budowa ulicy
Nowej
W, I, P
W, I, P
Gmina Dopiewo
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
Budżet Gminy
Gmina Dopiewo
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
Budżet Gminy
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
W, I, P
Gmina Dopiewo
W, I, P
Gmina Dopiewo
W, I, P
Gmina Dopiewo
W, I, P
Gmina Dopiewo
Skórzewo – budowa ulicy
Sportowej
W, I, P
Gmina Dopiewo
Szkolnej
W, I, P
Gmina Dopiewo
Wiśniowej
W, I, P
Gmina Dopiewo
W, I, P
Gmina Dopiewo
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
W, I, P
Gmina Dopiewo
1.508.447,92
K, I, P
Gmina Dopiewo
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
Skórzewo –przebudowa
ulicy Batorowskiej w
obrębie kościoła
Akacjowej do Porankowej
Zakrzewo-Dąbrowa –
budowa
nowoprojektowanej drogi
łączącej dwie
miejscowości
Budowa ul. Spółdzielczej i
Rzemieślniczej wraz z
odwodnieniem
Udzielenie pomocy
finansowej dla Powiatu
Poznańskiego na realizacje
zadania: przebudowa ulicy
poznańskiej w Skórzewie
od ul. Malwowej do ul.
Batorowskiej
68
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Państwa
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Gminy
Budżet Państwa
Budżet Gminy
Budżet Powiatu
Poznańskiego
Obniżenie emisji
poziomu hałasu i
emisji
zanieczyszczeń c.d.
Poprawa
bezpieczeństwa
pieszych
Ograniczenie
zużycia energii
Bieżące czyszczenie i
utrzymanie nawierzchni
ulic
Opracowanie aktualizacji
założeń do planu
zaopatrzenia w ciepło,
energie elektryczną i
paliwa gazowe dla Gminy
Dopiewo- dokumentacja
Wprowadzanie nasadzeń
ochronnych wzdłuż ciągów
komunikacyjnych oraz
współpraca z innymi
zarządcami dróg w tym
zakresie
Budowa chodnika –
Konarzewo – ul.
Dopiewska
Budowa chodnika –
Dopiewo – ul. Wyzwolenia
Budowa chodnika
Dopiewo – Dopiewiec
Budowa chodnika –
Skórzewo – ul. Poznańska
Budowa chodnika w m.
Gołuski – ul. Szkolna, na
odcinku od ul. Osiedle
Leśne do ul. Dopiewskiej
Remont ulicy Wodnej w
Dopiewcu
Gołuski/Palędzie –
budowa chodnika ulica
Dopiewska/Szkolna oraz
Księdza Mariana Żelazka
Masterplan Aglomeracji
Poznańskiej (adaptacja
dworców i terenów pod
parkingi) - dokumentacja
Wymiana stolarki okiennej
w pałacu w Dąbrówce
Montaż kolektorów
słonecznych i innych
alternatywnych źródeł
energii
W, N, P
Gmina Dopiewo
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
Budżet Gminy
W, N, P
Gmina Dopiewo
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
Budżet Gminy
W, K, N, O
Gmina Dopiewo
Zarządcy Dróg
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
Budżet Gminy
Budżet Powiatu
Poznańskiego
W, I, P
Gmina Dopiewo
1.467.036
Budżet Gminy
W, I, P
Gmina Dopiewo
152.776,52
Budżet Gminy
W, I, P
Gmina Dopiewo
346.337,73
Budżet Gminy
W, I, P
Gmina Dopiewo
269.620,22
Budżet Gminy
W, I, P
Gmina Dopiewo
232.287,59
Budżet Gminy
W, I, P
Gmina Dopiewo
94.956
Budżet Gminy
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
W, I, P
Gmina Dopiewo
W, N, O
Gmina Dopiewo
W, I, P
Gmina Dopiewo
4.674
K, I, O
Mieszkańcy
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
PRIORYTET CZWARTY – POPRAWA GOSPODARKI ODPADAMI I EDUAKCJA EKOLOGICZNA
69
Budżet Gminy
Budżet Gminy
inne fundusze
Budżet Gminy
środki własne
inne fundusze
Objęcie zbiórką
odpadów
komunalnych 100%
mieszkańców gminy
Prowadzenie ewidencji
podpisanych umów na
wywóz odpadów
komunalnych
Kontrola złożonych
deklaracji za
gospodarowanie odpadami
Informowanie
mieszkańców o
ustawowych obowiązkach
w ramach prawidłowego
gospodarowania odpadami
komunalnymi
Wzrost ilości
odpadów
zbieranych
selektywnie
W, N, P
Gmina Dopiewo
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
budżet Gminy
W, N, P
Związek Międzygminny
„Centrum
Zagospodarowania
Odpadów Selekt”
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
budżet CZO
Gmina Dopiewo
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
budżet Gminy
„Centrum
Zagospodarowania
Odpadów Selekt”
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
budżet CZO
Gmina Dopiewo
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
budżet Gminy
„Centrum
Zagospodarowania
Odpadów Selekt”
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
budżet CZO
Gmina Dopiewo
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
budżet Gminy
„Centrum
Zagospodarowania
Odpadów Selekt”
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
budżet CZO
Gmina Dopiewo
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
budżet Gminy
„Centrum
Zagospodarowania
Odpadów Selekt”
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
budżet CZO
Powiat Poznański
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
Gmina Dopiewo
Powiat Poznański,
WFOŚiGW w
Poznaniu
Gmina Dopiewo
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
budżet Gminy
„Centrum
Zagospodarowania
Odpadów Selekt”
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
budżet CZO
W, N, P
Kontynuacja systemu
segregacji odpadów
komunalnych „u źródła”
W, N, P
Kontynuacja systemu
zbiórek odpadów
wielkogabarytowych oraz
zużytego sprzętu
elektrycznego i
elektronicznego
W, N, P
Organizowanie zbiórek
opon i chemikalii
W, N, P
Wzrost ilości
odpadów
niebezpiecznych
zbieranych
selektywnie
Kontynuacja programu
utylizacji wyrobów
zawierających azbest
K, I, P
baterii
W, N, P
70
przeterminowanych leków
Gmina Dopiewo
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
budżet Gminy
„Centrum
Zagospodarowania
Odpadów Selekt”
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
budżet CZO
Gmina Dopiewo
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
budżet Gminy
„Centrum
Zagospodarowania
Odpadów Selekt”
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
budżet CZO
Gmina Dopiewo
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
budżet Gminy
„Centrum
Zagospodarowania
Odpadów Selekt”
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
budżet CZO
Gmina Dopiewo
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
budżet Gminy
Gmina Dopiewo
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
budżet Gminy
„Centrum
Zagospodarowania
Odpadów Selekt
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
budżet CZO
Gmina Dopiewo
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
budżet Gminy
„Centrum
Zagospodarowania
Odpadów Selekt
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
budżet CZO
W, N, O
Gmina Dopiewo
według środków
zaplanowanych
w budżecie
W, K, N
Gmina Dopiewo
22 109,03
W, N, P
Zmniejszenie ilości
odpadów
ulęgających
biodegradacji
przekazywanych do
składowania
Zachęcanie mieszkańców
do gromadzenia odpadów
ulegających biodegradacji
w przydomowych
kompostownikach
W, N, P
Zbiórka odpadów
W, N, P
Usuwanie odpadów
z miejsc nie
przeznaczonych do
składowania
Wzrost
świadomości
ekologicznej
mieszkańców
Likwidacja tzn. „dzikich
wysypisk śmieci”
Wydruk ulotek dla
mieszkańców z zakresu
prawidłowej gospodarki
odpadami
Organizowanie akcji
sprzątania świata dla dzieci
i młodzieży ze szkół z
terenu Gminy
Festyn ekologiczny –
„Święto drzewa”
Kampania edukacyjna
projektu pt. „Drugie życie
odpadu – od producenta do
konsumenta”
W, N. P
W, N, P
W, N, P
71
budżet Gminy
WFOŚiGW w
Poznaniu
budżet Gminy
NFOŚiGW
Wzrost
świadomości
ekologicznej
mieszkańców c.d.
Zakup materiałów
edukacyjnych dla
przedszkoli, szkół
podstawowych i
gimnazjów na terenie
Gminy Dopiewo
Zakup materiałów
edukacyjnych dla
przedszkoli i szkół
podstawowych (klasy 0) na
terenie Gminy Dopiewo
Ścieżka edukacyjna w
miejscowości Zborowo
Dalszy zakup materiałów
edukacyjnych dla
placówek oświatowych na
terenie Gminy Dopiewo
„Eko jest super” – cykl 8
filmów edukacyjnych
W, K, N
Gmina Dopiewo
16 933,14
budżet Gminy;
WFOŚiGW w
Poznaniu
W, I, O
Gmina Dopiewo
5 191,83
budżet Gminy
WFOŚiGW w
Poznaniu
W, K, I
Gmina Dopiewo
45 955,00
budżet Gminy
WFOŚiGW w
Poznaniu
W, N, O
Gmina Dopiewo
wg środków
zaplanowanych
w budżecie
budżet Gminy,
inne fundusze
W, N, O
Gmina Dopiewo
48.034,60
budżet Gminy
WFOŚiGW w
Poznaniu
Objaśnienia:
W – zadania własne przypisano Gminie
K – zadania koordynowane są prowadzone na terenie Gminy przez jednostki niezależne. Gmina nie ma wpływu na poziom ich realizacji, a także ponoszone nakłady i osiągane efekty.
P – zadania podstawowe to tzw. wariant bazowy programu, który powinien zostać zrealizowany w 100 %. Należy w pełni zgromadzić środki na ich realizację.
O – zadania optymalne częściowo są współfinansowane ze środków zewnętrznych. Środki te są potencjalne. W momencie tworzenia. Programu środki te nie zostały przyznane Gminie, dlatego stopień realizacji tych
zadań nie jest oczywisty
M – zadania maksymalne mają charakter uzupełniający. Są to zadania przekraczające oczekiwania, a ich realizacja w pełni zależy od uzyskania zewnętrznego wsparcia
I – inwestycyjne
N – nie inwestycyjne
OSChR – Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza
WIOŚ – Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
PWIS – Państwowa Wojewódzka Inspekcja Sanitarna
WFOŚiGW - Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
NFOŚiGW - Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
WODR – Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
72
4. Monitoring realizacji Programu
Podstawą oceny efektywności wdrażania Programu ochrony środowiska jest
wynik prowadzonego monitoringu. Koordynator wdrażania Programu, którym jest Wójt
Gminy Dopiewo, powinien co dwa lata oceniać stopień wdrożenia Programu Ochrony
Środowiska dla Gminy Dopiewo. Wyniki oceny rozbieżności pomiędzy celami i analiza
przyczyny tych rozbieżności będą stanowiły wkład do opracowania kolejnej aktualizacji
Programu Ochrony Środowiska dla gminy Dopiewo.
Pomiar stopnia realizacji Programu powinien odbywać się poprzez wskaźniki
realizacji (mierniki). W tabeli 32 został przedstawiony szczegółowy monitoring zadań
własnych przeznaczonych do realizacji przez Gminę Dopiewo w ramach Programu. Dla
każdego zadania przypisano zestaw mierników w 6-stopniowej skali ocen. Dzięki temu
można określić zarówno stopień realizacji danych zadań, celów, priorytetów czy całości
Programu. Poszczególne przedziały skali27 będą oznaczały:
> 4,5
3,50 – 4,49
2,50 – 3,49
1,50 – 2,49
0.50 – 1,49
< 0,5
Bardzo wysoki poziom realizacji Programu (osiągania celu), Program
(cel) zrealizowany w całości lub prawie w całości
Wysoki poziom zaawansowania Programu (osiągania celu)
Średni poziom zaawansowania Programu (osiągania celu)
Niski poziom zaawansowania Programu (osiągania celu)
Bardzo niski poziom zaawansowania Programu (osiągania celu),
Program (cel) zrealizowany w niewielkim stopniu, trudno mówić o jego
zaawansowaniu, Program (cel) w początkowym stopniu realizacji
Warty podkreślenia jest fakt, że poziom realizacji Programu powinien rosnąć w
czasie. W początkowej fazie – powinny być to oceny z dolnego przedziału skali, w
połowie - ze środkowego przedziału skali, a na końcu realizacji Programu – z górnego
przedziału skali.
27
(Bernaciak A., Spychała M., Programowanie ochrony środowiska w gminie, Sorus, Poznań 2009
73
Tab. 32. Mierniki realizacji przedsięwzięć
Cele
1
Poprawa gospodarki wodnej
Zadania
Miernik realizacji zadania
2
3
Skala ocen
4
PRIORYTET PIERWSZY – OCHRONA WOD I ZRÓWNOWAŻONA GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA
0 – brak działań
1 – zabezpieczenie środków finansowych
2 – wykonanie potrzebnej dokumentacji i uzyskanie
Budowa sieci wodociągowej w m. Dąbrowa rejon ul. Wiejskiej
Poziom realizacji zadania
niezbędnych pozwoleń
dz. 292/9, 219/2 o średnicy 110mm, długość 360m
3 – wykonanie zadania w 50%
Budowa sieci wodociągowej w m. Dąbrowa ul. Bukowska dz.
41/2, 41/6, 41/4, 42/12, 42/14, 42/60, o średnicy 110mm, długość
314,30
Budowa sieci wodociągowej w m. Dąbrówka ul. Widok dz. 90/4,
99/42, 99/46, 99/58 o średnicy 110mm, długość 526,70m
Budowa sieci wodociągowej w m. Gołuski ul. Stokrotki dz. 139,
162/4 o średnicy 110mm, długość 130m
Budowa sieci wodociągowej Skórzewo-Dąbrówka w rejonie ul.
Poznańskiej w obrębie Skórzewo 425/124, 424 w obrębie
Dąbrówka 51/4, 51/2 o średnicy 200mm, długość 950m
74
Cele
Zadania
1
2
3
c.d.
Budowa sieci wodociągowej w m. Dąbrowa ul. Jabłoniowa i
Oliwkowa dz. 445/58 o średnicy 110mm, długość 105m
Budowa sieci wodociągowej w m. Dąbrówka ul. Cisowa
dz. 1/204, 1/362-1/369 o średnicy 110mm, długość 70m
Budowa sieci wodociągowej w m. Skórzewo w rejonie
ul. Różanej w dz. 431/3, 431/1, 432/1 o średnicy 110mm, długość
240m
Budowa sieci wodociągowej w m. Zakrzewo w rejonie
ul. Słonecznej i Leśnej w dz. 13/7, 26/7, 56, 286/3, 16 o średnicy
Budowa sieci wodociągowej w m. Zakrzewo rejon ul. Długiej
dz. 106, 105/29 o średnicy 110mm, długość 111m
75
Skala ocen
4
Cele
Zadania
1
2
3
c.d.
Budowa sieci wodociągowej w m. Konarzewo rejon
ul. Dopiewskiej dz. 288/1, 287/3, 287/6 o średnicy 110mm,
długość 170m
Magistrala Joanka-Dopiewiec – projekt
Remont sieci wodociągowej w m. Skórzewo w rejonie ul. Zakręt,
Poznańska, Zacisze, Spółdzielcza w dz. 506/7, 507, 523/5, 523/6,
523/4, 527/1 o średnicy 160mm, długość 500m
Budowa sieci wodociągowej w m. Skórzewo ul. Świerkowa
dz. 244/1 o średnicy 110mm, długość 165,20m
Budowa sieci wodociągowej w m. Zakrzewo ul. Leśna dz. 25/3
o średnicy 110mm, długość 150m
76
Skala ocen
4
2 – wybór wykonawcy
Cele
Zadania
1
2
3
c.d.
Budowa sieci wodociągowej w m. Dąbrowa ul. Kokosowa,
Topolowa, Śliwkowa dz. 353/8, 273/2, 274/2, 281/4, 287/3,
288/3, 294/4, 359/8, 359/7, 450/1, 451/15, 451/6, 449/23 o
średnicy 110mm, długość 363,50m
Modernizacja zestawu pomp sieciowych na SUW Skórzewo
Wykup sieci wodociągowych
Wymiana wodomierzy na istniejących przyłączach
wodociągowych
Naprawa i wymiana pomp na stacjach uzdatniania wody
77
Skala ocen
4
2 – wykup sieci wodociągowej w 25%
5 –wykup sieci wodociągowej w 100%
0 –brak działań
2 – wymiana wodomierzy w 25%
Cele
Zadania
1
2
3
c.d.
Budowa magistrali wodociągowej z Joanki
Budowa rurociągu tłocznego kanalizacji sanitarnej Skórzewooczyszczalnia ścieków Dąbrówka dz. 507,3/1, 3/2, 424 o średnicy
200mm, długość 588,46m wraz z modernizacją przepompowni
ścieków
Budowa sieci kanalizacji sanitarnej w m. Dąbrówka ul. Cisowa
dz. 1/204, 1/362-1/369 o średnicy 250mm, długość 70m
Rozbudowa systemu monitoringu przepompowni ścieków
Poprawa gospodarki ściekowej
Budowa rurociągu tłocznego kanalizacji sanitarnej Dąbrówka
ul. Malinowa-oczyszczalnia ścieków Dąbrówka o średnicy
2x225mm, długość 2170m
Budowa sieci kanalizacji sanitarnej w m. Konarzewo ul.
Sezamkowa dz. 281/16, 282, 38/3 średnica 200mm długość 100m,
przepompownia ścieków, rurociąg tłoczny długość 150m
78
Skala ocen
4
Cele
Zadania
1
2
3
c.d.
Budowa sieci kanalizacji tłocznej wzdłuż drogi powiatowej
Trzcielin-Dopiewo na odcinku od ul. Leśne Zacisze do
oczyszczalni ścieków w Dopiewie o średnicy 160mm, długość
1400m
Renowacja przepompowni ścieków na oczyszczalni ścieków
Dąbrówka
Modernizacja przepompowni ścieków w m. Dąbrówka
Budowa rurociągu tłocznego kanalizacji sanitarnej Dąbrówka
ul. Komornicka-oczyszczalnia ścieków Dąbrówka o średnicy
200mm, długość 1700m wraz z przepompownią ścieków
Renowacja studni kanalizacji sanitarnej
79
Skala ocen
4
Cele
Zadania
1
2
3
c.d.
Renowacja przepompowni ścieków na sieci kanalizacji sanitarnej
Remonty na oczyszczalniach ścieków
Naprawa i wymiana mieszadeł i pomp na oczyszczalniach
ścieków oraz przepompowniach ścieków
Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowości Dąbrowa, Palędzie
w aglomeracji Skórzewo - Dąbrowa etap I
80
Skala ocen
4
3 – wystąpienie o dofinansowanie zewnętrzne
4 – realizacja zadania w ograniczonym zakresie – tylko przy
udziale środków własnych
5 – realizacja zadania w pełnym zakresie – przy udziale
środków zewnętrznych
Cele
Zadania
1
2
3
Rozbudowa oczyszczalni ścieków w Dąbrówce
Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowości Dąbrowa, Palędzie
w aglomeracji Skórzewo - Dąbrowa etap I
Koncepcja kanalizacji sanitarnej dla miejscowości: Zborowo,
Fiałkowo, Więckowice, Drwęsa, części Dopiewą wraz z
dokumentacją projektową kanalizacji sanitarnej dla ulic:
Klonowej, Lipowej, Kasztanowej, Wierzbowej i Młyńskiej w
Dopiewie
Budowa kanalizacji sanitarnej w Dopiewie - ulice: Klonowa,
Lipowa, Kasztanowa, Wierzbowa i Młyńska
Dopiewiec - kanalizacja sanitarna - dokumentacja techniczna
c.d.
81
Skala ocen
4
Cele
Zadania
1
2
3
Zakrzewo – kanalizacja sanitarna wsi – projekt
Gołuski – kanalizacja sanitarna wsi – dokumentacja projektowa
Skórzewo - odwodnienie i utwardzenie ulic: Nizinnej, Łanowej i
Winoroślowej
Dąbrowa - budowa kanalizacji sanitarnej na ul. Ogrodowej do
wysokości Sadowej oraz na Działkowej i Sadowej
Dąbrowa - kanalizacja w ulicy Okrężnej- dokumentacja
projektowa
c.d.
82
Skala ocen
4
Cele
Zadania
1
2
3
Dąbrowa – przyłącze sanitarne –dokumentacja projektowa
Zakrzewo – kanalizacji wsi – projekt
Budowa kanalizacji w miejscowości Zakrzewo, rejon ulic:
Niezłomnych, Sportowej i Leśnej
Budowa przyłączy sanitarnych
Budowa kanalizacji sanitarnej w m. Dopiewiec– ul. Wierzbowa,
Jesionowa, Cicha, Osiedle, Brzozowa.
c.d.
83
Skala ocen
4
Cele
Zadania
1
2
3
Budowa kanalizacji sanitarnej w. m Palędzie na ulicach:
Olszynowa, Radosna, Nowa
Budowa kanalizacji sanitarnej w m. Skórzewo na ulicy Wiosennej
Skórzewo budowa kanalizacji sanitarnej w rejonie ulicy
Skórzewskiej – projekt
Skórzewo – odwodnienie ulic: Winoroślowej, Łanowej, Nizinnej
Skórzewo – odwodnienie ulicy Ogrodowej
c.d.
84
Skala ocen
4
Cele
Zadania
1
2
3
Aktualizacja aglomeracji Dopiewo- dokumentacja projektowa
Aktualizacja aglomeracji Skórzewo – dokumentacja projektowa
Budowa kanalizacji sanitarnej z przyłaczeniem do oczyszczalni
gminnej w Dopiewie oraz wykonanie przyłącza kanalizacyjnego
do DPS Lisówki
Dopiewiec - budowa kanalizacji sanitarnej
Dopiewo – budowa kanalizacji sanitarnej ul. Klonowa,
Kasztanowa, Lipowa, Wierzbowa, Młyńska, Różana
c.d.
85
Skala ocen
4
Cele
Zadania
1
2
3
Budowa kanalizacji sanitarnej Palędzie ul. Olszynowa, Radosna,
Nowa
Budowa kanalizacji sanitarnej w m. Skórzewo w rejonie
ul. Skórzewskiej
Zakrzewo budowa kanalizacji sanitarnej rejon ul. Niezłomnych
Sportowa Leśna
Ograniczenie odpływu azotu ze
źródeł rolniczych
Monitoring jakości wód powierzchniowych i podziemnych
Obserwacja i ocena zasobności gleb w azot i fosfor, jakości
płytkich wód gruntowych w profilu glebowym oraz ocena
zachodzących zmian
86
Skala ocen
4
2 – wybór punktów pomiarowych
3 – wykonanie pomiarów
4 – interpretacja wyników pod kątem ochrony środowiska
5 – publikacja wyników
2 – zorganizowanie akcji
3 –przeprowadzenie akcji 1/3 gospodarstw
4 –przeprowadzenie akcji 1/3 gospodarstw
5 – przeprowadzenie akcji kontrola wszystkich gospodarstw
Cele
Zadania
1
2
3
Odbudowa melioracji,
porządkowanie cieków,
tworzenie małej retencji
tworzenie małej retencji c.d.
Kontrola gospodarstw w zakresie realizacji obowiązków
wynikających z Programu OSN
Obserwacja i ocena jakości wód podziemnych pobieranych do
zaopatrzenia ludności w wodę
Usunięcie zatorów i przymulisk oraz naprawa skarpy na
przepuście w ul. Sosnowej na rzece Wirynce w m. Zakrzewo
Konserwacja, usunięcie zatorów i przymulisk na rowie Ju-5 w m.
Skórzewo
Konserwacja rowu W-D-1 w m. Dąbrowa
87
Skala ocen
4
2 – zorganizowanie kontroli
3 – kontrola 1/3 gospodarstw
4 – kontrola 1/3 gospodarstw
5 – kontrola wszystkich gospodarstw
2 – wybór punktów pomiarowych
3 – wykonanie pomiarów
4 – interpretacja wyników pod kątem ochrony środowiska
5 – publikacja wyników
2 – podpisanie umowy partycypacyjnej pomiędzy gminą a
Poznańskim Związkiem Spółek Wodnych
3 – usunięcie zatorów
4 –usunięcie przymulisk
5 – naprawa skarpy na przepuście
3 – konserwacja rowu
5 – usunięcie przymulisk
Cele
Zadania
1
2
3
Konserwacja, usunięcie zatorów i przymulisk na rowie W-C w m.
Palędzie i Dopiewiec.
Poziom wykonania zadania
Konserwacja, usunięcie zatorów i przymulisk oraz śmieci na
rowie W- B i W-B-3 w m. Skórzewo
Konserwacja kanału Trzcielińskiego w m. Konarzewo
Konserwacja, usunięcie zatorów i przymulisk na rowie Ju-5-1 w
m. Skórzewo
Konserwacja, usunięcie zatorów i przymulisk na rowie ST-48 w
m. Więckowice
88
Skala ocen
4
5 – usunięcie przymulisk oraz śmieci
Cele
Zadania
1
2
3
Konserwacja, usunięcie zatorów i przymulisk rowu Ju-C
(Plewianka ) w m. Skórzewo
Konserwacja rowu W-C-1-1 m. Palędzie – Dąbrówka
Konserwacja, usunięcie zatorów i przymulisk rowu WA w m.
Gołuski, Dopiewiec
Konserwacja rowu T-31 w m. Dopiewo
Konserwacja rowu T-31-1-A w m. Dopiewo
89
Skala ocen
4
Cele
Zadania
1
2
3
Konserwacja rowu T-28-1 w m. Dopiewo
Konserwacja, usunięcie zatorów i przymulisk na rowie W-B w m.
Skórzewo
Konserwacja rowu W-B-3 w m. Skórzewo
Konserwacja sieci drenarskiej (na terenie zabudowanym ul.
Leśna) w m. Dąbrowa.
Oczyszczenie studni z uzupełnieniem uszkodzonego kręgu i
pokrywy na studni w m. Dopiewo ul. Młyńska
90
Skala ocen
4
Cele
Zadania
1
2
3
Konserwacja rowu W-B w m. Gołuski – Skórzewo
Konserwacja rowu Tb-15-2-a w m. Konarzewo - Glinki
Konserwacja rowu T-28 w m. Dopiewo
Konserwacja kanalizacji deszczowej, oczyszczenie studni,
konserwacja rowu w m. Palędzie
Konserwacja rowu T-32 w m. Konarzewo
91
Skala ocen
4
Cele
Zadania
1
2
3
Oczyszczenie przepustu na rowie Ju-5-1 pod ul. Poznańską w m.
Skórzewo.
Usunięcie zatorów i przymulisk na rowie W-C-1 w m. Dąbrówka
Partycypacja w kosztach utrzymania Kanału Trzcielińskiego.
Konserwacja Kanału Trzcielińskiego w m. Konarzewo.
Konserwacja rowu T-31-1 w m. Dopiewo.
Konserwacja rowu -D w m. Dąbrowa.
92
Skala ocen
4
Cele
Zadania
1
2
3
Zmniejszenie ilości ścieków
przedostających się do gruntu
z nieszczelnych zbiorników na
ścieki
Konserwacja, usunięcie zatorów i przymulisk rowu WB w m.
Gołuski – Skórzewo
Kontrola posiadania przez właścicieli/posiadaczy nieruchomości
umów i rachunków w zakresie odbioru nieczystości płynnych
Liczba skontrolowanych nieruchomości
Kontrola stopnia wykonania przyłączy do powstających
kanalizacji sanitarnych
Kontrole szczelności zbiorników bezodpływowych
Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków
Skala ocen
4
2 – opracowanie planu kontroli
3 – kontrola 50% nieruchomości
4 –kontrola 75% nieruchomości
2 – przygotowanie materiałów szkoleniowych
3 – zorganizowanie szkolenia dla 1/3 rolników
5 – zorganizowanie szkolenia dla wszystkich rolników
PRIORYTET DRUGI – OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI I DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO, ROZWÓJ TURYSTUKI I REKREACJI
93
Cele
Zadania
1
2
3
Rozwój rolnictwa oraz
właściwe wykorzystanie
istniejących zasobów
glebowych
Organizowanie szkoleń dla rolników w zakresie Kodeksu Dobrej
Praktyki Rolniczej
Liczba przeprowadzonych szkoleń oraz
liczba uczestników szkoleń
Prowadzenie specjalistycznego doradztwa dla rolników
Liczba przeprowadzonych szkoleń oraz
liczba uczestników szkoleń
Budowa zbiorników na gnojowicę i/lub gnojówkę oraz płyt
obornikowych w gospodarstwach
Liczba wybudowanych zbiorników lub
płyt w stosunku do gospodarstw
znajdujących się na terenie gminy
Monitoring stanu rolnictwa
Liczba przeprowadzonych badań w
ramach monitoringu
Badania gleb
Liczba przeprowadzonych badań w
ramach monitoringu
Uwzględnianie w zapisach miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego ochrony naturalnego
ukształtowania powierzchni.
Liczba miejscowych planów z
uwzględnionym zapisem o ochrony
naturalnego ukształtowania
powierzchni.
94
Skala ocen
4
2 – przygotowanie materiałów szkoleniowych
5 – zorganizowanie szkolenia dla wszystkich rolników
2 – zorganizowanie doradztwa dla rolników
3 – przeprowadzenie akcji dla 1/3 rolników
4 – przeprowadzenie akcji dla 2/3 rolników
5 – przeprowadzenie akcji dla wszystkich rolników
2 – realizacja zadania w 10%3 – realizacja zadania w 25%
4 – realizacja zadania w 50%
2 –wyznaczenie punków do badania
3 – pobranie próbek
4 – analiza próbek
5 – opracowanie wyników badania
2 –wyznaczenie punków do badania gleb
3 – pobranie próbek gleb
4 – analiza próbek gleb
5 – opracowanie wyników badania gleb
2 – uwzględnienie zapisu w 25 % opracowywanych planów
Cele
Zadania
1
2
3
Poprawa walorów
przyrodniczych i kulturowych
oraz rewitalizacja terenów
gminnych
Poprawa walorów
przyrodniczych i kulturowych
oraz rewitalizacja terenów
gminnych c.d.
Rekultywacja stawów na terenie Gminy : Dopiewiec,
Więckowice, Konarzewo, Palędzie
Bieżąca pielęgnacja i prace porządkowe zabytkowego parku w
Skórzewie
Bieżące utrzymanie zieleni gminnej (w szczególności parków,
koszenie traw, nasadzenia, wycinka drzew i krzewów, cięcia
pielęgnacyjne drzew i krzewów)
Ponowna inwentaryzacja istniejących pomników przyrody
Powołanie nowych pomników przyrody
Pielęgnacja pomników przyrody
Ochrona cennych obszarów
95
Skala ocen
4
2 – uzyskanie niezbędnych zezwoleń
4 – wyłonienie wykonawcy
2 – przeprowadzenie inwentaryzacji w terenie
4 – opracowanie dokumentacji z przeprowadzonej
inwentaryzacji w 50%
5 – opracowanie dokumentacji z przeprowadzonej
inwentaryzacji w 50%
2 –przygotowanie projektu uchwały i uzyskanie niezbędnych
uzgodnień
4 – podjęcie uchwały o powołaniu nowego ponika przyrody
5 – umieszczenie właściwego oznakowania na nowo
powołanym pomniku przyrody
2 – uzyskanie niezbędnych pozwoleń
Cele
Zadania
1
2
3
Poprawa warunków
rekreacyjno-sportowych
gminy
Poprawa warunków
gminy c.d.
Budowa placów zabaw na terenie Gminy: Dąbrowa, Palędzie,
Dokumentacja projektowa: Zagospodarowanie działki nr 237 na
Wiejskie Centrum Rekreacji w Więckowicach
Dokumentacja projektowa: Zagospodarowanie działki nr 48 w
Palędziu na boisko sportowe do gry w piłkę nożną wraz z
odwodnieniem, oświetleniem i podstawowym wyposażeniem
Konarzewo – rozbudowa boiska
Budowa boiska wielofunkcyjnego w Konarzewie
96
Skala ocen
4
Cele
Zadania
1
2
3
Żarnowiec - zagospodarowanie terenu wokół wiaty
Zborowo - przebudowa budynku starej przepompowni na
budynek przystani wodnej
Siłownie zewnętrzne: Więckowice, Skórzewo, Gołuski
Zakrzewo KS Korona – modernizacja boiska sportowego
Zagospodarowanie zabytkowego parku w Skórzewie
Poprawa warunków
gminy c.d.
97
Skala ocen
4
Cele
Zadania
1
2
3
Poprawa warunków
gminy c.d.
Obniżenie emisji poziomu
hałasu i emisji zanieczyszczeń
Skala ocen
4
Modernizacja harcówki w Żarnowcu
Zagospodarowanie działki nr 237 na Wiejskie Centrum Rekreacji
w Więckowicach - I Etap, budowa dwóch wiat
Skórzewo-bieżnia 60 m wraz z odwodnieniem
Platforma 4 w 1 do grania w gry plenerowe
PRIORYTET TRZECI – OCHRONA POWIETRZA I OCHRONA PRZED HAŁASEM
Dąbrowa – budowa przepustu ulica Akacjowa
98
Cele
Zadania
1
2
3
Dąbrówka –budowa ulicy Lipowej i Majątkowej
Dąbrówka – przebudowa ulicy Kolejowej
Dopiewiec – budowa ulicy Wierzbowej
Dopiewo –budowa ulicy Leśnej do autostrady
Dąbrówka –budowa ulicy Komornickiej
c.d.
99
Skala ocen
4
2 – wykonanie potrzebnej dokumentacji i
uzyskanie
uzyskanie
uzyskanie
uzyskanie
uzyskanie
Cele
Zadania
1
2
3
Dopiewo – budowa ulicy Niecałej
Dopiewo –budowa ulicy Wodnej
Dopiewo Centrum –budowa układu komunikacyjnego
Budowa drogi wzdłuż autostrady do węzła S5
Budowa drogi wzdłuż torów – odcinek od oczyszczalni w
Dąbrówce do ulicy Kolejowej w Skórzewie
c.d.
100
Skala ocen
4
uzyskanie
uzyskanie
uzyskanie
uzyskanie
uzyskanie
Cele
Zadania
1
2
3
Budowa drogi wzdłuż torów – odcinek od ulicy Kolejowej w
Dopiewcu do ulicy Poznańskiej w Dąbrówce
Budowa drogi wzdłuż torów – odcinek od ulicy Poznańskiej w
Dąbrówce do oczyszczalni
Palędzie –budowa ulicy Nowej
Skórzewo –przebudowa ulicy Batorowskiej w obrębie kościoła
Skórzewo – budowa ulicy Akacjowej do Porankowej
c.d.
101
Skala ocen
4
Cele
Zadania
1
2
3
Skórzewo – budowa ulicy Sportowej
Skórzewo – budowa ulicy Szkolnej
Skórzewo – budowa ulicy Wiśniowej
Zakrzewo - Dąbrowa –
budowa nowoprojektowanej drogi łączącej dwie miejscowości
Budowa ul. Spółdzielczej i Rzemieślniczej wraz z odwodnieniem
c.d.
102
Skala ocen
4
Cele
Zadania
1
2
3
Udzielenie pomocy finansowej dla Powiatu Poznańskiego na
realizacje zadania: przebudowa ulicy poznańskiej w Skórzewie od
ul. Malwowej do ul. Batorowskiej
Bieżące czyszczenie i utrzymanie nawierzchni ulic
Opracowanie aktualizacji założeń do planu zaopatrzenia w ciepło,
energie elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Dopiewodokumentacja
c.d.
Wprowadzanie nasadzeń ochronnych wzdłuż ciągów
komunikacyjnych oraz współpraca z innymi zarządcami dróg w
tym zakresie
Budowa chodnika - Konarzewo – ul. Dopiewska
Budowa chodnika – Dopiewo – ul. Wyzwolenia
Poprawa bezpieczeństwa
pieszych
103
Skala ocen
4
1 – zabezpieczenie środków finansowych w 50%
2 – zabezpieczenie środków finansowych w 50%
3 – podjęcie uchwały przez Radę Gminy o przekazaniu
środków
4 – przekazanie 50% zaplanowanych środków
5 – przekazanie 100% zaplanowanych środków
Cele
Zadania
1
2
3
Budowa chodnika Dopiewo – Dopiewiec
Budowa chodnika – Skórzewo, ul. Poznańska
Budowa chodnika – Gołuski – ul. Szkolna
Liczba zmodernizowanych kilometrów
Gołuski/Palędzie –
budowa chodnika ulica Dopiewska/Szkolna oraz Księdza Mariana
Żelazka
Liczba kilometrów wybudowanego
chodnika
Masterplan Aglomeracji Poznańskiej (adaptacja dworców i
terenów pod parkingi) – dokumentacja
Poprawa bezpieczeństwa
pieszych c.d.
104
Skala ocen
4
uzyskanie
uzyskanie
uzyskanie
uzyskanie
Cele
Zadania
1
2
3
Ograniczenie zużycia energii
Objęcie zbiórką odpadów
komunalnych 100%
mieszkańców gminy
Objęcie zbiórką odpadów
komunalnych 100%
mieszkańców gminy c.d.
Skala ocen
4
Wymiana stolarki okiennej w pałacu w Dąbrówce
Liczba wymienionych okien
Liczba zamontowanych kolektorów
Montaż kolektorów słonecznych i innych alternatywnych źródeł
słonecznych i innych alternatywnych
energii
źródeł ciepła
PRIORYTET CZWARTY – POPRAWA GOSPODARKI ODPADAMI I EDUAKCJA EKOLOGICZNA
0 – 80% podpisanych umów
1 – 81 – 85 % podpisanych umów
Prowadzenie ewidencji podpisanych umów na wywóz odpadów
Procent podpisanych umów
komunalnych
5 – 100 % podpisanych umów
0– 80% złożonych deklaracji
1 – 81 – 85 % złożonych deklaracji
Kontrola złożonych deklaracji za gospodarowanie odpadami
Procent złożonych deklaracji
5 – 100 % złożonych deklaracji
2 – informacje na stronie internetowej
3 – informacje na stronie internetowej i na tablicy ogłoszeń
Informowanie mieszkańców o ustawowych obowiązkach w
Urzędu Gminy
Liczba miejsc dostępu do informacji
ramach prawidłowego gospodarowania odpadami komunalnymi
4 – informacje a stronie internetowej i na tablicy ogłoszeń
Urzędu Gminy oraz w gazecie gminnej
5 – informacje na stronie internetowej i na tablicy ogłoszeń
Urzędu Gminy, gazecie gminnej i na tablicach ogłoszeń w
sołectwach
105
Cele
Zadania
1
2
3
Usuwanie odpadów z miejsc
nie przeznaczonych do
składowania
Likwidacja tzn. „dzikich wysypisk śmieci”
Liczba zlikwidowanych „dzikich
wysypisk śmieci
Wzrost ilości odpadów
zbieranych selektywnie
Wzrost ilości odpadów
niebezpiecznych zbieranych
selektywnie
Kontynuacja systemu segregacji odpadów komunalnych „u
źródła”
Procent mieszkańców korzystających z
segregacji
Kontynuacja systemu zbiórek odpadów wielkogabarytowych oraz
zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego
Organizowanie zbiórek opon i chemikalii
Kontynuacja programu utylizacji wyrobów zawierających azbest
106
Skala ocen
4
2 – wyłonienie wykonawcy
3 – likwidacja 50% zidentyfikowanych wysypisk śmieci
0 – 80% mieszkańców korzystających z segregacji
1 – 81 – 85 % mieszkańców korzystających z segregacji
5 – 100 % mieszkańców korzystających z segregacji
2 – opracowanie programu zbiórek
3 – wybór odbiorcy odpadów
4 – poinformowanie mieszkańców o zbiórce
5 – realizacja zbiórki
2 – opracowanie programu zbiórek
3 – wybór odbiorcy odpadów
5 – realizacja zbiórki
2 – opracowanie programu dofinansowania
3 – poinformowanie mieszkańców o możliwości
dofinansowania
4 – demontaż azbestu
5 – utylizacja azbestu
Cele
Zadania
1
2
3
Zmniejszenie ilości odpadów
ulęgających biodegradacji
przekazywanych do
składowania
Organizowanie zbiórek baterii
Liczba punków zbiórki
Organizowanie zbiórek przeterminowanych leków
Liczba punków zbiórki
Zachęcanie mieszkańców do gromadzenia odpadów ulegających
biodegradacji w przydomowych kompostownikach
Procent mieszkańców, do których
dotarły ulotki
Zbiórka odpadów ulegających biodegradacji
Procent mieszkańców korzystających ze
zbiórki
Zmniejszenie ilości odpadów
ulęgających biodegradacji
przekazywanych do
składowania c.d.
107
Skala ocen
4
1 – wybór odbiorcy baterii
2 – pojemniki w 50% placówek oświatowych
3 – pojemniki we wszystkich placówkach oświatowych
4 – pojemniki we wszystkich placówkach oświatowych i 50%
jednostek użyteczności publicznej
5 – pojemniki we wszystkich placówkach oświatowych i 50%
jednostek użyteczności publicznej oraz 50% punktów
handlowych
2 – zakup pojemników
4 – pojemniki w połowie aptek
5 – pojemniki we wszystkich aptekach
2 – przygotowanie projektu ulotki o przydomowym
kompostowaniu
3 – wybór wykonawcy ulotki
4 – ulotki trafiły do połowy mieszkańców
5 – ulotki trafiły do wszystkich mieszkańców
0 – 80% mieszkańców korzystających z odbioru odpadów
1 – 81 – 85 % mieszkańców korzystających z odbioru
odpadów ulegających biodegradacji
5 – 100 % mieszkańców korzystających z odbioru odpadów
Cele
Zadania
1
2
3
Wzrost świadomości
ekologicznej mieszkańców
Wydruk ulotek dla mieszkańców z zakresu prawidłowej
gospodarki odpadami
Procent mieszkańców, do których
dotarły ulotki
Organizowanie akcji sprzątania świata dla dzieci i młodzieży ze
szkół z terenu Gminy
Liczba zorganizowanych akcji
Festyn ekologiczny – „Święto drzewa”
Liczba uczestników biorących udział w
festynie
Kampania edukacyjna projektu pt. „Drugie życie odpadu – od
producenta do konsumenta”
Liczba uczestników biorących w
projekcie
Zakup materiałów edukacyjnych dla przedszkoli, szkół
podstawowych i gimnazjów na terenie Gminy Dopiewo
Liczba zakupionych materiałów
edukacyjnych
ekologicznej mieszkańców c.d.
108
Skala ocen
4
2 – opracowanie projektu graficznego ulotki
3 – wybór wykonawcy ulotki
4 – ulotki trafiły do połowy mieszkańców
5 – ulotki trafiły do wszystkich mieszkańców
2 – opracowanie programu akcji
3 –- poinformowanie szkół
4 – organizacja jednej akcji w roku
5 – organizacja dwóch akcji w roku
2 – opracowanie założeń i programu festynu
4 – poinformowanie szkół oraz mieszkańców o festynie
5 – zorganizowanie festynu
2 – przygotowanie planu projektu
4 – uzyskanie dofinansowania zewnętrznego
2- przygotowanie wykazy materiałów edukacyjnych
4 – realizacja zadnia w ograniczonym zakresie – tylko ze
środków własnych
Cele
Zadania
1
2
3
Zakup materiałów edukacyjnych dla przedszkoli i szkół
podstawowych (klasy 0) na terenie Gminy Dopiewo
edukacyjnych
Ścieżka edukacyjna w miejscowości Zborowo
Dalszy zakup materiałów edukacyjnych dla placówek
oświatowych na terenie Gminy Dopiewo
edukacyjnych
„Eko jest super” – cykl 8 filmów edukacyjnych
Liczba filmów edukacyjnych i liczba
ich emisji
ekologicznej mieszkańców c.d.
Źródło: opracowanie własne na podstawie Bernaciak, Spychała, 2009, w oparciu o informacje UG Dopiewo
109
Skala ocen
4
środków własnych
środków własnych
środków własnych
2 – przygotowanie planu realizacji poszczególnych odcinków
cyklu „Eko jest super”
środków własnych
5. Wdrażanie i zarządzanie Programem
Program Ochrony Środowiska dla gminy Dopiewo wchodzi do realizacji na
podstawie uchwały Rady Gminy Dopiewo. Efektywne wdrożenie i zarządzanie
niniejszym dokumentem wymaga dużego zaangażowania administracji samorządowej
oraz współpracy pomiędzy wszystkimi instytucjami włączonymi w zagadnienia
ochrony środowiska i działania proekologiczne. Można wyróżnić cztery grupy
podmiotów uczestniczących w realizacji Programu:
 podmioty uczestniczące w organizacji i zarządzaniu Programem,
 podmioty realizujące zadania Programu,
 podmioty kontrolujące przebieg realizacji i efekty Programu,
 społeczność, jako główny podmiot odbierający wyniki działań Programu.
Głównym wykonawcą Programu jest Wójt Gminy Dopiewo, który zgodnie ze
swoimi kompetencjami wynikającymi z prawa ochrony środowiska jest odpowiedzialny
za wdrożenie, koordynację, kontrolę realizacji i efektów Programu. Bezpośrednim
realizatorem Programu będą podmioty planujące i realizujące inwestycje zgodnie z
kierunkami określonymi w niniejszym dokumencie. Docelowym odbiorcą Programu
jest społeczeństwo gminy.
Zasady zarządzania środowiskiem, wynikają z układu kompetencyjnego
pomiędzy organami administracji rządowej i samorządowej, w tym samorządu
województwa, powiatu i gminy.
Do ustawowych zadań gminy należą:
 gospodarka odpadami komunalnymi,
 zaopatrzenie w wodę dla celów komunalnych,
 oczyszczanie ścieków komunalnych,
 tworzenie prawa miejscowego w zakresie gospodarki przestrzennej,
 tworzenie niektórych obszarów chronionych,
 ochrona i tworzenie terenów zieleni miejskiej i parkowej,
 wydawanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu,
 wydawanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach,
 prowadzenie kampanii i programów edukacyjnych.
Zarządzaniu środowiskiem i ocenie realizacji Programu służą odpowiednie
instrumenty, które wynikają z ustawy: Prawo ochrony środowiska, Prawo wodne,
Prawo geologiczne i górnicze, Prawo budowlane, o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym, o ochronie przyrody, o odpadach, o udostępnianiu informacji o
środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o
ocenach oddziaływania na środowisko. Są to instrumenty prawne, finansowe, społeczne
i strukturalne.
Instrumenty prawne
Do instrumentów prawnych należą:
 pozwolenia na wprowadzanie do środowiska substancji lub energii, w tym
pozwolenia zintegrowane, inne pozwolenia,
 koncesje geologiczne wydawane na rozpoznanie i eksploatację surowców
mineralnych.
Ponadto bardzo ważnym instrumentem służącym właściwemu gospodarowaniu
zasobami środowiska są: raport oddziaływania na środowisko oraz plan
zagospodarowania przestrzennego.
Instrumenty finansowe
110
Do instrumentów finansowych należą:
 opłaty za korzystanie ze środowiska - za emisję zanieczyszczeń do powietrza, za
pobór wody powierzchniowej i podziemnej, za odprowadzanie ścieków do wód
lub do ziemi, za składowanie odpadów, za powierzchnię, z której odprowadzane
są ścieki,
 administracyjne kary pieniężne,
 odpowiedzialność cywilna, karna i administracyjna,
 kredyty i dotacje z funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz
innych funduszy,
 pomoc publiczna na ochronę środowiska w postaci preferencyjnych pożyczek
i kredytów, dotacji, odroczeń, rozłożenia na raty i umorzeń płatności wobec
budżetu państwa i funduszy ekologicznych, zwolnień i ulg podatkowych i in.
Instrumenty społeczne
Wśród instrumentów o charakterze społecznym wyróżniamy dostęp do informacji,
komunikację społeczną, edukację i promocję ekologiczną. Wszystkie te elementy są ze
sobą ściśle związane.
Na instytucjach samorządowych i rządowych spoczywa obowiązek wzajemnego
informowania się i uzgadniania decyzji związanych z ochroną środowiska. Konstytucja
RP oraz ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko
zapewniają każdemu obywatelowi pełny dostęp do informacji o środowisku i jego
ochronie, a dostęp do informacji nie jest uzależniony od uczestnictwa w żadnym
konkretnym postępowaniu i posiadania jakiegokolwiek interesu w sprawie.
Edukacja ekologiczna stanowi wszystkie formy informacji i działalności
polegającej na propagowaniu konkretnych zachowań korzystnych dla środowiska
przyrodniczego
i upowszechnianie wiedzy o przyrodzie. Rzetelna informacja o stanie środowiska
i działaniach na rzecz jego ochrony oraz umiejętność komunikowania się ze
społeczeństwem są niezbędne dla sukcesu edukacji ekologicznej. Informacja i
komunikacja jest potrzebna do stymulacji wdrażania konkretnych działań. Informacje z
zakresu edukacji ekologicznej muszą docierać do wszystkich grup wiekowych i
społecznych, w związku z tym ważne jest zastosowanie odpowiednich form przekazu.
Szczególny oddźwięk w społeczeństwie mają kampanie ekologiczne, których celem jest
uświadomienie i nagłaśnianie problemów ekologicznych społeczeństwu. Udział
społeczeństwa w podejmowaniu decyzji pozwoli na uspołecznienie procesu planowania,
co zminimalizuje problemy oporu mieszkańców na różnego rodzaju przedsięwzięcie już
na etapie ich realizacji. Społeczeństwo będzie również świadome zagrożeń jakie niesie
rozwój cywilizacji oraz jak powinni postępować, aby podnoszące się standardy życia
nie kolidowały z zachowaniem środowiska w stanie jaki go zastali, lecz dążyć będą do
jego poprawy.
Instrumenty strukturalne
Do instrumentów strukturalnych należą programy strategiczne np. strategia rozwoju
wraz
z programami sektorowymi. Strategia jest dokumentem wytyczającym główne
tendencje i kierunki działań w ramach rozwoju gospodarczego, społecznego i ochrony
środowiska oraz jest bazą dla opracowania programów sektorowych.
111
Ocenę efektywności wdrażania Programu ochrony środowiska określa się na
podstawie wyniku prowadzonego monitoringu według mierników realizacji
przedsięwzięć opisanych w tabeli nr 32 Programu, jak również prac kontrolujących,
gdzie wyróżniamy monitoring jakości środowiska oraz monitoring polityki
środowiskowej.
Monitoring środowiska powinien być traktowany jako system kontroli stanu
środowiska, dostarczający informacji o uzyskanych efektach wszystkich działań na
rzecz ochrony środowiska. Jest także narzędziem wspomagającym prawne, finansowe i
społeczne instrumenty zarządzania środowiskiem. Zakres, sposób i częstotliwość
prowadzenia badań monitoringowych jest określony odpowiednimi rozporządzeniami
oraz
wskazówkami
i wytycznymi, dostępnymi w literaturze, z odniesieniem do poszczególnych
komponentów środowiska. Badania stanu środowiska realizowane są w ramach
Państwowego Monitoringu Środowiska koordynowanego przez organy Inspekcji
Ochrony Środowiska. Prace badawcze wchodzą w skład systemu pozyskiwania,
gromadzenia, przetwarzania i udostępniania informacji o środowisku pozwalającym na
ocenę prawidłowości realizowanej polityki ekologicznej. Ocenie podlegają oddzielnie
poszczególne elementy środowiska.
Monitoring polityki ochrony środowiska oznacza, że wdrażanie Programu
będzie podlegało regularnej ocenie w zakresie określenia stopnia wykonania zadań i
określenia stopnia realizacji przyjętych celów, jak również w zakresie oceny
rozbieżności pomiędzy celami i zadaniami oraz analizy przyczyn powstałych
rozbieżności.
112
6. Źródła finansowania realizacji Programu
Realizacja zadań wytyczonych w Programie Ochrony Środowiska wiąże się
z wysokimi nakładami pieniężnymi, często wykraczającymi poza możliwości finansowe
Gminy. Wdrażanie Programu będzie możliwe przede wszystkim dzięki stworzeniu
sprawnego systemu finansowania ochrony środowiska.
Podstawowymi źródłami finansowania działań proekologicznych są: fundusze
ekologiczne, fundacje i programy pomocowe, własne środki inwestorów, budżety gmin
i budżet centralny (budżet państwa).
W oparciu o prognozę źródeł finansowania realizacji polityki ekologicznej
państwa
w latach 2002 - 2011 przewiduje się, że struktura finansowania wdrażania Programu
w najbliższych latach będzie się kształtować podobnie – tabela 33.
Tab. 33. Prognozowana struktura finansowania wdrażania Programu
Źródło finansowania
Udział [%]
Środki własne inwestorów
Budżet gminy
Polskie fundusze ekologiczne
Budżet państwa
Fundusze zagraniczne
Razem
43
11
21
5
20
100
Źródło: Polityka ekologiczna państwa
Źródła finansowania można podzielić na dwie grupy: środki własne i środki
zewnętrzne. Środki zewnętrzne dzielą się na środki krajowe i środki zagraniczne.
Zakłada się, że głównymi źródłami finansowania wyznaczonych celów będą:
 Środki własne gminy,
 Środki własne powiatu,
 Środki własne inwestorów,
 Fundusze ekologiczne,
 Środki Unii Europejskiej,
Dokładne określenie źródeł, a szczególnie wielkości środków stwarza duże
trudności. Odnosi się to zarówno do środków własnych jak i innych, w tym szczególnie
dostępności środków unijnych w następnym okresie programowania. Specyfiką systemu
finansowania ochrony środowiska w Polsce jest to, że większą część wydatków ponoszą
przedsiębiorstwa, fundusze ekologiczne i samorządy terytorialne. Wiele samorządów
skorzystało w okresie programowania 2007 – 2013 ze środków dostępnych w
Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko (Fundusz Spójności i Europejski
Fundusz Rozwoju Regionalnego). Obecnie trwa procedura przydzielania środków na
nową perspektywę finansową na lata 2014-2020.
6.1. Środki własne samorządu terytorialnego
Na realizację części zadań jednostki samorządu terytorialnego będą musiały
przeznaczyć własne środki (wkład własny). Jest to niezbędne również z tego względu,
że do uzyskania niektórych dotacji konieczne jest zainwestowanie w przedsięwzięcie
własnych środków na wymaganym poziomie. Fundusze te pochodzą z bieżących
113
środków, takich jak np. podatki i opłaty lokalne, udziały w podatkach stanowiących
dochód budżetu państwa.
6.2. Środki zewnętrzne krajowe
6.2.1 Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW)
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wspólnie z
wojewódzkimi funduszami jest jednym z najważniejszych źródeł wspierania inicjatyw
związanych z ochroną środowiska. Wspiera finansowo przedsięwzięcia podejmowane
dla poprawy jakości środowiska w Polsce, traktując jako priorytetowe te zadania,
których realizacja wynika z konieczności wypełnienia zobowiązań Polski wobec Unii
Europejskiej.
NFOŚiGW oferuje trzy formy dofinansowywania:
1. finansowanie pożyczkowe (pożyczki udzielane przez NFOŚiGW, kredyty
udzielane przez banki ze środków NFOŚiGW, konsorcja czyli wspólne
finansowanie NFOŚiGW z bankami, linie kredytowe ze środków NF
obsługiwane przez banki),
2. finansowanie dotacyjne (dotacje inwestycyjne, dotacje nieinwestycyjne, dopłaty
do kredytów bankowych, umorzenia),
3. finansowanie kapitałowe (obejmowanie akcji i udziałów w zakładanych, bądź
już istniejących spółkach w celu osiągnięcia efektu ekologicznego).
Oferta programowa Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej na lata 2015 - 2020 z prognozą wydatkowania środków do roku 2023 r.
obejmuje następujące priorytety:
1. Ochrona i zrównoważone gospodarowanie zasobami wodnymi,
2. Racjonalne gospodarowanie odpadami i ochrona powierzchni ziemi,
3. Ochrona atmosfery,
4. Ochrona różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemów,
5. Programy międzydziedzinowe.
PRIORYTET 1: Ochrona i zrównoważone gospodarowanie zasobami wodnymi
W ramach tego priorytetu realizowane są 2 programy:
Program 1.1. Gospodarka wodno-ściekowa w aglomeracjach obejmuje działania w
zakresie:
1. gospodarki ściekowej w ramach Krajowego Programu Oczyszczania
Ścieków Komunalnych, takie jak:
 budowa, rozbudowa lub modernizacja oczyszczalni ścieków
komunalnych (także w zakresie dotyczącym przetwarzania osadów
ściekowych);
 budowa, rozbudowa lub modernizacja zbiorczych systemów
kanalizacji sanitarnej (zakres przedsięwzięć zgodny z
Rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie sposobu
wyznaczania obszaru i gra-nic aglomeracji) wraz z budową przyłączy
budynków do kanalizacji sanitarnej realizowanej w ramach
przedsięwzięcia będącego przedmiotem wniosku.
Wsparcie w postaci pożyczki do wysokości 100% kosztów
kwalifikowanych.
2. współfinansowanie projektów Programu Operacyjnego Infrastruktura i
Środowisko.
114

przedsięwzięcia wymienione w Szczegółowym opisie priorytetów
Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007 – 2013 lub
Przedsięwzięcia wymienione w Szczegółowym opisie priorytetów
Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014 – 2020 w
zależności od Programu Operacyjnego, w ramach którego pozyskano
dofinansowanie z FS.
Program 1.2. Budowa, przebudowa i odbudowa obiektów hydro-technicznych
Celem programu jest poprawa bezpieczeństwa powodziowego, ograniczenie zjawiska
suszy oraz retencjonowanie wody. Rodzaje przedsięwzięć wchodzące w zakres
programu to: projektowanie, budowa, przebudowa i odbudowa obiektów gospodarki
wodnej: zbiorników, stopni wodnych, jazów, śluz, kanałów i innych urządzeń
gospodarowania wodami.
PRIORYTET 2: Racjonalne gospodarowanie odpadami i ochrona powierzchni
ziemi
W ramach tego priorytetu realizowane są 3 programy:
Program 2.1. Racjonalna gospodarka odpadami
Celem programu jest realizacja zasad gospodarki odpadami, a w szczególności
hierarchii sposobów postępowania z odpadami, poprzez:
 ustanowienie i utrzymanie powszechnych systemów selektywnego
zbierania odpadów;
 utworzenie i utrzymanie w kraju zintegrowanej oraz wystarczającej
sieci instalacji gospodarowania odpadami;
 zmniejszenie ilości odpadów poddawanych nielegalnemu, międzynarodowemu przemieszczaniu;
 intensyfikację zbierania i legalnego demontażu pojazdów wycofanych
z eksploatacji;
 budowanie świadomości ekologicznej społeczeństwa zgodnie z celem
programu.
W zakresie programu znajduje się:
1. Selektywne zbieranie i zapobieganie powstawaniu odpadów w ramach którego
mogą być realizowane przedsięwzięcia takie jak:
 budowa punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych;
 budowa systemów selektywnego zbierania odpadów;
 doposażenie systemów selektywnego zbierania odpadów.
2. Modernizacja stacji demontażu pojazdów w ramach której mogą być
realizowane
przedsięwzięcia takie jak:
 rozbudowa lub modernizacja stacji demontażu pojazdów
3. Dofinansowanie zbierania i demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji w
ramach którego mogą być realizowane przedsięwzięcia takie jak
 demontaż pojazdów wycofanych z eksploatacji;
 zbieranie i przekazanie do demontażu pojazdów wycofanych z
eksploatacji.
4. Międzynarodowe przemieszczanie odpadów w ramach którego mogą być
realizowane przedsięwzięcia takie jak:
 gospodarowanie odpadami pochodzącymi z nielegalnego obrotu;
115

szkolenie organów adm. publicznej wykonujących obowiązki RP
związane z kontrolą i nadzorem nad międzynarodowym
przemieszczaniem odpadów;
 zakup sprzętu i oprogramowania dla organów, o których mowa
powyżej;
 przygotowanie raportów, analiz, ocen, opracowań lub publikacji z
zakresu międzynarodowego przemieszczania odpadów;
 unieszkodliwienie substancji kontrolowanej w trybie określonym w
ustawie z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach.
5. Współfinansowanie projektów Programu Operacyjnego Infrastruktura i
Środowisko
Rodzaje przedsięwzięć objęte wsparciem obejmują przedsięwzięcia
wymienione w
Szczegółowym opisie priorytetów PO IiŚ 2007-2013 oraz w
Szczegółowym opisie
priorytetów PO IiŚ 2014-2020.
Program 2.2. Ochrona powierzchni ziemi
Celem programu jest ograniczenie negatywnego oddziaływania na środowisko
poprzez rekultywację/remediację terenów zdegradowanych, w tym zamykanych
składowisk oraz ochrona powierzchni ziemi poprzez wykonywanie prac
dokumentacyjnych, a w dalszej kolejności stabilizujących lub zabezpieczających
osuwiska.
W zakresie programu znajdują się:
1. Remediacja terenów zdegradowanych i rekultywacja składowisk odpadów, w
ramach której mogą być realizowane przedsięwzięcia:
 dotyczące unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych lub działań
naprawczych lub rekultywacji/remediacji zanieczyszczonej gleby,
ziemi i wód gruntowych, likwidujące zagrożenie dla środowiska
naturalnego o zasięgu regionalnym lub ponadregionalnym, które
uzyskają rekomendację GIOŚ;
 wykonanie dokumentacji dla przedsięwzięć z zakresu unieszkodliwwiania odpadów niebezpiecznych oraz działań naprawczych,
rekultywacji powierzchni ziemi oraz remediacji gleby, ziemi i wód
gruntowych, likwidujących zagrożenie dla środowiska naturalnego o
zasięgu regionalnym lub ponadregionalnym, które uzyskają
rekomendację GIOŚ lub GDOŚ, jako stwarzające szczególne
zagrożenie dla środowiska;
 przedsięwzięcia polegające na przeprowadzeniu działań naprawczych
lub rekultywacji/remediacji powierzchni ziemi na terenach
zdegradowanych, w tym terenach zanieczyszczonych przez przemysł;
 przedsięwzięcia dotyczące zamykania i rekultywacji składowisk
odpadów.
2. Przeciwdziałanie osuwiskom ziemi i likwidowanie ich skutków dla środowiska
w ramach którego mogą być realizowane przedsięwzięcia:
 wykonywanie projektów robót geologicznych, dokumentacji
geologiczno – inżynierskich osuwisk oraz projektów budowlanych
zabezpieczenia lub stabilizacji osuwisk; wykonywanie prac
stabilizacyjnych i zabezpieczających dotyczących osuwisk
stanowiących zagrożenie dla środowiska, urządzeń i obiektów
ochrony środowiska, gospodarki wodnej, obszarów cennych
przyrodniczo i zabytków kultury; prace nie obejmują remontów i
116
modernizacji dróg, budynków, urządzeń i obiektów zagrożonych lub
uszkodzonych przez osuwiska.
Program 2.3. Geologia i górnictwo
Celem programu jest rozpoznanie budowy geologicznej kraju oraz racjonalna
gospodarka zasobami złóż kopalin i wód podziemnych oraz ograniczenie negatywnego
oddziaływania na środowisko wynikającego z wydobycia kopalin i likwidacji zakładów
górniczych.
W zakresie programu mieszczą się:
1. Poznanie budowy geologicznej kraju oraz gospodarka zasobami złóż kopalin i
wód podziemnych, w ramach których mogą być realizowane takie działania
jak:
 zadania państwowej służby geologicznej określone w ustawie Pgg i
państwowej służby hydrogeologicznej określone w ustawie Prawo
wodne;
 badania i prace geologiczne dla ochrony środowiska;
 dokumentowanie zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych oraz
głównych zbiorników wód podziemnych;
 rozpoznawanie możliwości wykorzystania wód uznanych za kopaliny.
2. Zmniejszenie uciążliwości wynikających z wydobycia kopalin obejmujące
takie przedsięwzięcia jak:
 rekultywacja gruntów na terenach zdegradowanych działalnością
wydobywczą;
 wprowadzenie technologii ograniczających powstawanie odpadów
podczas wydobycia i przeróbki surowców;
 ochrona powierzchni ziemi i zasobów wód przed skutkami
eksploatacji podziemnej i otworowej między innymi poprzez
podsadzanie i lokowanie odpadów mineralnych;
 ujmowanie oraz uzdatnianie wód kopalnianych i wód zasolonych;
 doposażenie w aparaturę i sprzęt ratowniczy jednostek powołanych do
prowadzenia działań ratowniczych w górnictwie;
 wspieranie działalności Wyższego Urzędu Górniczego z zakresu
ochrony środowiska;
 doposażenie organów nadzoru górniczego w sprzęt służący do
monitorowania eksploatacji kopalin;
 badania i prace dla ochrony środowiska w górnictwie.
PRIORYTET 3: Ochrona atmosfery
W ramach tego priorytetu realizowane są 4 programy wraz z podprogramami:
Program 3.1. Poprawa jakości powietrza
Celem programu jest opracowanie programów ochrony powietrza i planów
działań krótkoterminowych. Program wspiera realizację postanowień Dyrektywy
Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie
jakości powietrza i czystego powietrza dla Europy (CAFE).
Rodzaje przedsięwzięć realizowane w ramach programu to:
 opracowanie programów ochrony powietrza;
 opracowanie planów działań krótkoterminowych.
Program 3.2. Poprawa efektywności energetycznej
Program obejmuje kilka podprogramów do których należą:
117
3.2.1. LEMUR - Energooszczędne Budynki Użyteczności Publicznej
Celem programu jest zmniejszenie zużycia energii, a w konsekwencji
ograniczenie lub uniknięcie emisji CO2 w związku z projektowaniem i budową
nowych energooszczędnych budynków użyteczności publicznej oraz
zamieszkania zbiorowego. Rodzaje przedsięwzięć wspierane w ramach
programu to inwestycje polegające na projektowaniu i budowie lub tylko
budowie, nowych budynków użyteczności publicznej i zamieszkania
zbiorowego.
3.2.2. Dopłaty do kredytów na budowę domów energooszczędnych
Celem programu jest zmniejszenie emisji CO2, poprzez dofinansowanie
przedsięwzięć poprawiających efektywność wykorzystania energii w nowo
budowanych budynkach mieszkalnych.
Rodzaje przedsięwzięć objęte wsparciem to:
 budowa domu jednorodzinnego;
 zakup nowego domu jednorodzinnego;
 zakup lokalu mieszkalnego w nowym budynku mieszkalnym
wielorodzinnym.
3.2.3. Inwestycje energooszczędne w małych i średnich przedsiębiorstwach
Celem programu jest ograniczenie zużycia energii w wyniku realizacji
inwestycji w zakresie
efektywności
energetycznej
i
zastosowania
odnawialnych źródeł energii w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw. W
rezultacie realizacji programu nastąpi zmniejszenie emisji CO2.
1. Inwestycje LEME - przedsięwzięcia których finansowanie w formie
kredytu z dotacją nie przekracza 250 000 euro obejmujące realizację działań
inwestycyjnych w
zakresie:
 poprawy efektywności energetycznej i/lub zastosowania odnawialnych
źródeł energii;
 termomodernizacji budynku/ów i/lub zastosowania odnawialnych
źródeł energii, realizowane poprzez zakup materiałów/ urządzeń/
technologii zamieszczonych na Liście LEME.
2. Inwestycje Wspomagane - przedsięwzięcia, których finansowanie w formie
kredytu z dotacją nie przekroczy 1 000 000 euro obejmujące realizację działań
inwestycyjnych, które nie kwalifikują się, jako Inwestycje LEME, w zakresie:
 poprawy efektywności energetycznej i/lub odnawialnych źródeł
energii w wyniku których zostanie osiągnięte min. 20% oszczędności
energii;
 termomodernizacji budynku/ów i/lub odnawialnych źródeł energii w
wyniku których zostanie osiągnięte minimum 30% oszczędności
energii.
Program 3.3. Wspieranie rozproszonych, odnawialnych źródeł energii
Program obejmuje kilka podprogramów:
3.3.1. BOCIAN - Rozproszone, odnawialne źródła energii.
Celem programu jest ograniczenie lub uniknięcie emisji CO2 poprzez
zwiększenie produkcji energii z instalacji wykorzystujących odnawialne źródła
energii.
Rodzaje przedsięwzięć objęte wsparciem:
118
1. Budowa, rozbudowa lub przebudowa instalacji OZE o mocy:
 elektrownie wiatrowe od 40kWe do 3 MWe;
 systemy fotowoltaiczne od 40 kWp do 1 MWp;
 pozyskiwanie energii z wód geotermalnych, od 5 MWt do 20 MWt;
 małe elektrownie wodne od 300 kWt do 5 MW;
 źródła ciepła opalane biomasą od 300 kWt do 20 MWt;
 wielkoformatowe kolektory słoneczne od 300 kWt do 2MWt wraz z
akumulatorem ciepła o mocy od 3 MWt do 20 MWt;
 biogazownie rozumiane jako obiekty wytwarzania energii elektrycznej
lub ciepła, z wykorzystaniem biogazu rolniczego o mocy od 40 kWe
do 2 MWe;
 instalacje wytwarzania biogazu rolniczego celem wprowadzenia go do
sieci gazowej dystrybucyjnej i bezpośredniej;
 wytwarzanie energii elektrycznej w wysokosprawnej kogeneracji na
biomasę o mocy od 40kWe do 5 MWe.
2. Dodatkowo w ramach programu mogą być wspierane:
 instalacje hybrydowe, przy czym moc każdego rodzaju źródła energii
musi mieścić się w przedziałach mocy określonych w pkt. 1;
 systemy magazynowania energii towarzyszące inwestycjom OZE o
mocach nie większych niż 10-krotność mocy zainstalowanej dla
każdego ze źródeł OZE.
3.3.2. Prosument – linia dofinansowania z przeznaczeniem na zakup i montaż
mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii
3.3.2.1. linia dofinansowania z przeznaczeniem na zakup i montaż
mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii dla samorządów.
Celem programu jest ograniczenie lub uniknięcie emisji CO2 w wyniku
zwiększenia produkcji energii z odnawialnych źródeł, poprzez zakup i montaż
małych instalacji lub mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii, do produkcji
energii elektrycznej lub ciepła i energii elektrycznej dla osób fizycznych oraz
wspólnot lub spółdzielni
mieszkaniowych.
1. przedsięwzięcie polegające na zakupie i montażu małych instalacji lub
mikroinstalacji OZE do produkcji energii elektrycznej lub do produkcji
ciepła i energii elektrycznej, na potrzeby istniejących lub będących w budowie
budynków mieszkalnych jednorodzinnych lub wielorodzinnych.
2. instalacje do produkcji energii elektrycznej lub do produkcji ciepła i energii
elektrycznej przeznaczone dla budynków mieszkalnych:
 źródła ciepła opalane biomasą - o zainstalowanej mocy cieplnej do
300 kWt;
 pompy ciepła - o zainstalowanej mocy cieplnej do 300 kWt;
 kolektory słoneczne - o zainstalowanej mocy cieplnej do 300 kWt;
 systemy fotowoltaiczne - o zainstalowanej mocy elektrycznej do
40kWp;
 małe elektrownie wiatrowe - o zainstalowanej mocy elektrycznej do
40kWe;
 mikrokogeneracja - o zainstalowanej mocy elektrycznej do 40 kWe,
3. Dopuszcza się zakup i montaż instalacji równolegle wykorzystującej więcej
niż jedno odnawialne źródło energii elektrycznej lub więcej niż jedno
119
odnawialne źródło ciepła w połączeniu ze źródłem (źródłami) energii
elektrycznej.
mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii poprzez bank
Celem programu jest ograniczenie lub uniknięcie emisji CO2 w wyniku
zwiększenia produkcji energii z odnawialnych źródeł, poprzez zakup i montaż małych
instalacji lub mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii, do produkcji energii
elektrycznej lub ciepła i energii elektrycznej dla osób fizycznych oraz wspólnot lub
spółdzielni mieszkaniowych.
1. Wsparciem finansowym objęte jest przedsięwzięcie polegające na zakupie i
montażu małych instalacji lub mikroinstalacji OZE do produkcji energii lub
do produkcji ciepła i energii elektrycznej: elektrycznej lub do produkcji ciepła i
energii elektrycznej, na potrzeby istniejących lub będących w budowie
budynków mieszkalnych jednorodzinnych lub wielorodzinnych.
2. Finansowane będą następujące instalacje do produkcji energii elektrycznej
przeznaczone dla budynków mieszkalnych:
300 kWt;
40kWp;
 małe elektrownie wiatrowe - o zainstalowanej mocy elektrycznej do
40kWe;
 mikrokogeneracja - o zainstalowanej mocy elektrycznej do 40 kWe,
niż
jedno odnawialne źródło energii elektrycznej lub więcej niż jedno
odnawialne źródło ciepła w połączeniu ze źródłem (źródła-mi) energii
elektrycznej.
mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii poprzez wojewódzkie fundusze
ochrony środowiska i gospodarki wodnej
Rodzaje przedsięwzięć objęte wsparciem:
1. Wsparciem finansowym objęte jest przedsięwzięcie polegające na zakupie i
montażu małych instalacji lub mikroinstalacji OZE do produkcji energii
elektrycznej lub do produkcji ciepła i energii elektrycznej, na potrzeby
istniejących lub będących w budowie budynków mieszkalnych
jednorodzinnych lub
wielorodzinnych.
2. Finansowane będą następujące instalacje do produkcji energii elektrycznej lub
do
produkcji ciepła i energii elektrycznej przeznaczone dla budynków
mieszkalnych:
300 kWt;
40kWp;
120

małe elektrownie wiatrowe - o zainstalowanej mocy elektrycznej do
40kWe;
 mikrokogeneracja - o zainstalowanej mocy elektrycznej do 40 kWe;
niż
jedno odnawialne źródło energii elektrycznej lub więcej niż jedno
odnawialne źródło ciepła w połączeniu ze źródłem (źródła-mi) energii
elektrycznej.
Program 3.4 System zielonych inwestycji (GIS – Green Investment Scheme)
3.4.1. SOWA – Energooszczędne oświetlenie uliczne
Celem programu jest ograniczenie emisji dwutlenku węgla poprzez
dofinansowanie przedsięwzięć poprawiających efektywność energetyczną
systemów oświetlenia ulicznego.
Rodzaje przedsięwzięć wspierane w ramach SOWY to:
 modernizacja oświetlenia ulicznego (m.in. wymiana: źródeł światła,
opraw, zapłonników, kabli zasilających, słupów, montaż nowych
punktów świetlnych w ramach modernizowanych ciągów
oświetleniowych, jeżeli jest to niezbędne do spełnienia normy PN EN
13201);
 montaż urządzeń do inteligentnego sterowania oświetleniem;
 montaż sterowalnych układów redukcji mocy oraz stabilizacji napięcia
zasilającego.
PRIORYTET 4: Ochrona różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemów
W ramach priorytetu realizowany jest jeden program.
Program 4.1. Ochrona i przywracanie różnorodności biologicznej
Celem programu jest powstrzymanie procesu utraty różnorodności biologicznej i
krajobrazowej, odtworzenie i wzbogacenie zasobów przyrody oraz skuteczne
zarządzanie gatunkami i siedliskami (w tym rozpoznanie pojawiających się zagrożeń).
Rodzaje przedsięwzięć podlegających wsparciu to:
 wspomaganie systemów gromadzenia i przetwarzania danych
związanych z dostępem do informacji o środowisku;
 przeciwdziałanie klęskom żywiołowym i likwidowanie ich skutków
dla środowiska;
 działania związane z utrzymaniem i zachowaniem parków oraz
ogrodów, będących przedmiotem ochrony na podstawie przepisów o
ochronie zabytków i opiece nad zabytkami;
 opracowywanie planów ochrony dla obszarów podlegających ochronie
na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie
przyrody oraz prowadzenie monitoringu przyrodniczego;
 przedsięwzięcia związane z przywracaniem chronionych gatunków
roślin lub zwierząt;
 przedsięwzięcia związane z ochroną przyrody, w tym urządzanie i
utrzymanie terenów zieleni, zadrzewień, zakrzewień oraz parków;
 zadania związane ze zwiększaniem lesistości kraju oraz
zapobieganiem szkodom w lasach i likwidacją tych szkód,
spowodowanych przez czynniki biotyczne i abiotyczne;
 współfinansowanie projektów inwestycyjnych, kosztów operacyjnych
i działań realizowanych z udziałem środków pochodzących z Unii
Europejskiej niepodlegających zwrotowi;
121



przygotowywanie dokumentacji przedsięwzięć z zakresu ochrony
środowiska i gospodarki wodnej, które mają być współfinansowane ze
środków pochodzących z Unii Europejskiej, niepodlegających
zwrotowi;
współfinansowanie projektów inwestycyjnych, kosztów operacyjnych
i działań realizowanych z udziałem środków bezzwrotnych
pozyskiwanych
w
ramach
współpracy
z
organizacjami
międzynarodowymi oraz współpracy dwustronnej;
inne zadania służące ochronie środowiska i gospodarce wodnej,
wynikające z zasady zrównoważonego rozwoju i polityki ekologicznej
państwa;
PRIORYTET 5: Programy Międzydziedzinowe
Priorytet obejmuje 5 programów.
Program 5.1. Program Wsparcie Ministra Środowiska w zakresie realizacji polityki
ochrony środowiska.
Celem programu jest wsparcie działań Ministra Środowiska niezbędnych do realizacji
polityki ochrony środowiska. W jego zakres wchodzą ekspertyzy, opracowania,
realizacja zobowiązań międzynarodowych obejmujące:
 opracowania, raporty, ekspertyzy, opinie, prace studialne i naukowobadawcze służące wspieraniu i wypełnianiu zobowiązań Ministra
Środowiska;
 zadania określone w art. 401 c ust. 4 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r.
- Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r., poz. 1232, ze zm.)
i art. 90 ust. 1 pkt 6 i 7a ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne
(Dz. U. z 2015 r., poz. 469), głównie z przychodów wynikających z
wpływów z tytułu należności i opłat o których mowa w art. 142
ustawy Prawo wodne;
 zobowiązania wynikające z ratyfikowanych lub podpisanych przez
Polskę umów międzynarodowych w zakresie ochrony środowiska oraz
członkostwa w organizacjach międzynarodowych i ich Agendach,
poprzez finansowanie kosztów działalności podmiotów realizujących
te zobowiązania i wskazanych przez Ministra Środowiska;
 wsparcie systemu ocen oddziaływania na środowisko, poprzez
finansowe
wsparcie
organów
administracji
publicznej
zaangażowanych w postępowania ocen oddziaływania przedsięwzięć
na środowisko, strategicznych ocen oddziaływania na środowisko oraz
ocen oddziaływania na obszary Natura 2000;
 składki na rzecz organizacji międzynarodowych w części
przypadającej do sfinansowania przez ministra właściwego do spraw
środowiska oraz ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej, w
przypadku ujęcia w ustawie okołobudżetowej.
Program 5.2. Zadania wskazane przez ustawodawcę
W przypadku, gdy odrębne przepisy określają podmiot uprawniony do
otrzymania dofinansowania ze środków Narodowego Funduszu, wskazują jego
wysokość oraz przeznaczenie, nie zachodzi konieczność opracowania programu
priorytetowego. Przykładowo obejmuje to finansowanie przedsięwzięć lub zadań
wskazanych przez, m.in.: Ustawę z dnia 1 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy o
ustanowieniu programu wieloletniego „Program budowy Zbiornika Wodnego Świnna
122
Poręba w latach 2006-2010”; Ustawę z dnia 28 października 2002 r. o Funduszu
Żeglugi Śródlądowej i Funduszu Rezerwowym (Dz. U. z 2002 r., Nr. 199, poz. 1672, ze
zm.),
Program 5.3. Wspieranie działalności monitoringu środowiska
Celem programu jest wspomaganie systemu zarządzania jakością środowiska
oraz wspomaganie osłony hydrologicznej i meteorologicznej społeczeństwa i
gospodarki, ze szczególnym uwzględnieniem wywiązywania się Polski ze
zobowiązań międzynarodowych.
Zakres programu obejmuje:
1. Monitoring środowiska, w ramach którego możliwe jest wsparcie takich
działań jak:
 badania realizujące i wspierające państwowy monitoring środowiska
oraz przedsięwzięcia służące pozyskaniu danych i informacji o
środowisku, w szczególności wykonanie raportów prezentujących
wykonywane badania oraz prace badawczo – pomiarowe i metodyczne
dotyczące zadań określonych w programie Państwowego Monitoringu
Środowiska;
 zadania inwestycyjne związane z rozbudową zaplecza technicznego
oraz zakupy wyposażenia laboratoriów wykonujących badania służące
pozyskaniu danych i informacji o środowisku.
2. Służba hydrologiczno-meteorologiczna, w ramach której możliwe jest
wsparcie przedsięwzięć realizowanych przez państwową służbę hydrologicznometeorologiczną.
Program 5.4. Przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska z likwidacją ich skutków
Celem programu jest podniesienie poziomu ochrony przed skutkami zagrożeń
naturalnych (zgodnie z kierunkami działań zapisanymi w „Strategicznym Planie
Adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020
z perspektywą do roku 2030”) oraz poważnych awarii, usprawnienie usuwania
ich skutków oraz wzmocnienia wybranych elementów zarządzania
środowiskiem.
Zakres programu obejmuje:
1. Dostosowanie do zmian klimatu w ramach którego mieszczą się działania o
charakterze prewencyjnym, służące adaptacji do zmian klimatu, zgodnie z
założeniami „Strategicznego Planu Adaptacji dla sektorów i obszarów
wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030”, w
szczególności:
 działania infrastrukturalne;
 działania dotyczące opracowania oraz wdrożenia systemu monitoringu
zagrożeń i wczesnego ostrzegania przed zagrożeniami, w tym
budowa systemów monitoringu i ostrzegania przed nadzwyczajnymi
zjawiskami klimatycznymi;
 realizacja przedsięwzięć w zakresie metod i narzędzi do analizowania
zagrożeń spowodowanych zmianami klimatu, w tym lokalne i
regionalne plany oraz strategie w zakresie działań adaptacyjnych.
2. Zapobieganie i likwidacja skutków nadzwyczajnych zagrożeń obejmujące
działania skupione na usuwaniu skutków powstałych zagrożeń środowiska zdarzeń naturalnych (powodzi, pożarów, suszy) i awarii (zdarzeń wynikających
z działalności człowieka) oraz zakupie sprzętu wykorzystywanego w akcjach
123



ratowniczych, jak również związane z opracowaniem metod i narzędzi do
analizy wyżej wskazanych zagrożeń:
 usuwanie skutków awarii i zagrożeń środowiska na obiektach ochrony
środowiska i gospodarki wodnej, morskich obszarach przybrzeżnych
oraz naturalnych akwenach;
zakupy specjalistycznego sprzętu niezbędnego do skutecznego prowadzenia
akcji ratowniczych oraz prognozowania, zapobiegania, ograniczania i
usuwania skutków zagrożeń naturalnych i poważnych awarii;
wsparcie techniczne Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego w zakresie
ratownictwa ekologicznego i chemicznego i realizacji Planu Zarządzania
Kryzysowego;
realizacja przedsięwzięć w zakresie metod i narzędzi do analizowania awarii
oraz zagrożeń środowiska.
Program 5.5. Edukacja ekologiczna
Celem ogólnym programu jest podnoszenie poziomu świadomości ekologicznej i
kształtowanie postaw ekologicznych społeczeństwa poprzez promowanie zasad
zrównoważonego rozwoju.
W zakresie programu mieszczą się:
 programy w zakresie aktywnej edukacji ekologicznej oraz kampanie
informacyjno edukacyjne;
 szkolenia, warsztaty, konkursy, przedsięwzięcia upowszechniające wiedzę
ekologiczną, seminaria, kongresy i konferencje o zasięgu krajowym i
międzynarodowym, wydawnictwa;
 realizacja filmów, cyklicznych programów telewizyjnych i radiowych,
promocja zagadnień związanych z ochroną środowiska oraz edukacja
prowadzona na łamach prasy;
 rozwój bazy służącej edukacji ekologicznej;
 wyjazdy dzieci i młodzieży z obszarów, na których wystąpiły klęski
żywiołowe.
Program 5.6. Współfinansowanie programu LIFE
Celem programu jest poprawa jakości środowiska, w tym środowiska naturalnego, przy
wykorzystaniu przez Polskę środków dostępnych w ramach Programu LIFE.
W zakresie programu mieści się współfinansowanie projektów LIFE+ oraz
współfinansowanie projektów LIFE w perspektywie finansowej 2014 – 2020.
Program 5.7. SYSTEM – Wsparcie działań ochrony środowiska i gospodarki wodnej
realizowanych przez WFOŚiGW
Celem programu jest wspieranie działań ochrony środowiska i gospodarki wodnej, które
nie mogą być sfinansowane ze środków wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i
gospodarki wodnej poprzez udzielenie im przez Narodowy Fundusz Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej dofinansowania.
W zakresie programu znajduje się:
1. Usuwanie wyrobów zawierających azbest obejmujące:
 przedsięwzięcia w zakresie demontażu, zbierania, transportu oraz
unieszkodliwienia lub zabezpieczenia odpadów zawierających azbest, zgodne
z gminnymi programami usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest,
124

przedsięwzięcia w zakresie demontażu, zbierania, transportu oraz
unieszkodliwiania lub zabezpieczenia odpadów zawierających azbest na
obszarach dotkniętych klęską żywiołową.
Dopuszcza się, by gmina uznała jako równoważny gminnemu programowi
usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest, program związku
międzygminnego, którego jest członkiem lub powiatu, na którego terenie się
znajduje.
2. REGION – obejmujący dofinansowanie przedsięwzięć z zakresu ochrony
środowiska lub gospodarki wodnej ujętych w planach działalności
wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej.
Beneficjentami oferty NFOŚiGW są m.in.:
1. Jednostki samorządu terytorialnego do których skierowana jest oferta w zakresie:

Gospodarki wodno-ściekowej w aglomeracjach,

Racjonalnej gospodarki odpadami,

Ochrony powierzchni ziemi,

Geologii i górnictwa,

Poprawy efektywności energetycznej,

Wspierania rozproszonych, odnawialnych źródeł energii,

Systemu zielonych inwestycji (GIS - Green Investment Scheme),

Ochrony i przywracania różnorodności biologicznej,

Wspierania działalności monitoringu środowiska,

Przeciwdziałania zagrożeniom środowiska z likwidacją ich skutków,

Edukacji ekologicznej,

SYSTEMu – Wsparcia działań ochrony środowiska i gospodarki wodnej
realizowanych przez WFOŚiGW,

Współfinansowanie programu LIFE (zielone gminy).
2. Osoby fizyczne do których skierowana jest oferta w zakresie:
 Poprawy efektywności energetycznej,
 Wspierania rozproszonych, odnawialnych źródeł energii.
3. Przedsiębiorcy do których skierowana jest oferta w zakresie:

Racjonalnej gospodarki odpadami,

Ochrony powierzchni ziemi,

Poprawy efektywności energetycznej,

Wspierania rozproszonych, odnawialnych źródeł energii,

Wspierania działalności monitoringu środowiska,

Przeciwdziałania zagrożeniom środowiska z likwidacją ich skutków,

Edukacji ekologicznej,

Współfinansowania programu LIFE.
6.2.2. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w
Poznaniu
(WFOŚiGW) - tworzy listę priorytetowych zadań, określając zasady i
kryteria ich właściwego doboru. Wspiera inwestycje regionalne, które wpisują się w
ramy zasad zrównoważonego rozwoju. Wsparcie finansowe realizowane jest poprzez
pożyczki, dotacje, dopłaty do oprocentowania kredytów bankowych. Fundusz
przekazuje także środki dla państwowych jednostek budżetowych.
Głównymi kierunkami finansowania są:
 przedsięwzięcia związane z ochroną wód,
125





















wspomaganie osłony hydrologicznej i meteorologicznej społeczeństwa oraz
gospodarki,
rozpoznawanie, kształtowanie i ochrona zasobów wodnych kraju,
przedsięwzięcia związane z ochroną wód podziemnych w celu ich racjonalnego
wykorzystania,
przedsięwzięcia związane z ochroną przeciwpowodziową i realizacja obiektów
małej retencji wodnej,
przedsięwzięcia związane z gospodarką odpadami komunalnymi i
problemowymi
(w
tym
zadań
przeciwdziałających
nielegalnemu
przemieszczaniu odpadów),
przedsięwzięcia związane z ochroną powierzchni ziemi;
badania i upowszechnianie ich wyników oraz postęp techniczny w zakresie
ochrony środowiska i gospodarki wodnej;
rozwój sieci stacji pomiarowych, laboratoriów i ośrodków przetwarzania
informacji, służących badaniu stanu środowiska;
wspomaganie realizacji zadań państwowego monitoringu środowiska, innych
systemów kontrolnych i pomiarowych oraz badań stanu środowiska,
działania polegające na zapobieganiu i likwidowaniu poważnych awarii i
zapobiegania skutkom zanieczyszczenia środowiska lub usuwania tych skutków,
przedsięwzięcia związane z ochroną powietrza,
wspomaganie wykorzystania lokalnych źródeł energii odnawialnej,
wspomaganie ekologicznych form transportu,
działania związane z utrzymaniem i zachowaniem parków oraz ogrodów,
będących przedmiotem ochrony na podstawie przepisów o ochronie zabytków i
opiece nad zabytkami,
opracowywanie planów ochrony dla obszarów podlegających ochronie oraz
prowadzenie monitoringu przyrodniczego,
przedsięwzięcia związane z ochroną przyrody (w tym urządzanie i utrzymanie
terenów zieleni, zadrzewień oraz parków, przedsięwzięcia związane z ochroną i
przywracaniem chronionych gatunków roślin lub zwierząt),
zadania związane ze zwiększaniem lesistości kraju oraz zapobieganiem
szkodom w lasach i likwidacją tych szkód,
edukację ekologiczną oraz propagowanie działań proekologicznych i zasady
zrównoważonego rozwoju,
przygotowywanie i obsługę konferencji krajowych i międzynarodowych z
zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej,
wojewódzkie programy ochrony środowiska, programy ochrony powietrza,
programy ochrony przed hałasem, programy ochrony i rozwoju zasobów
wodnych, plany gospodarki odpadami, plany gospodarowania wodami, krajowy
program oczyszczania ścieków komunalnych i inne ustawowo wymagane
programy, jak również ich wdrażanie,
współfinansowanie projektów inwestycyjnych, kosztów operacyjnych i działań
realizowanych z udziałem środków pochodzących z Unii Europejskiej
niepodlegających zwrotowi.
6.2.3. Banki udzielające kredytów na preferencyjnych warunkach
Instytucje bankowe w współpracy z funduszami ochrony środowiska i
gospodarki wodnej proponują w swojej ofercie kredytowej pożyczki preferencyjne
przeznaczone na działalność związaną z ochroną środowiska. Kredyty pochodzą ze
środków własnych banków, a fundusze udzielają dopłat do wysokości oprocentowania.
126
Bank Ochrony Środowiska S.A. (BOŚ) przy udzielaniu pożyczek kieruje się
podobnymi kryteriami jak FOŚiGW – do głównych kryteriów zalicza się efektywność
ekologiczną zadania i jego zgodność z priorytetami dla polityki ekologicznej
województwa.
Bank Gospodarstwa Krajowego - Fundusz Termomodernizacji i Remontów
Podstawowym celem Funduszu jest pomoc finansowa dla Inwestorów realizujących
przedsięwzięcia termomodernizacyjne, remontowe oraz remonty budynków
mieszkalnych jednorodzinnych z udziałem kredytów zaciąganych w bankach
komercyjnych. Pomoc ta zwana odpowiednio:
 „premią termomodernizacyjną",
 „premią remontową",
 „premią kompensacyjną"
stanowi źródło spłaty części zaciągniętego kredytu na realizację przedsięwzięcia lub
remontu.
6.3. Środki zewnętrzne zagraniczne
Programy Operacyjne stworzone zostały, aby obsługiwać poszczególne fundusze
unijne. W programach wyznaczono priorytety, w których określono cele dotacji w
poszczególnych zakresach, oraz działania i poddziałania, w których opisane są
szczegółowo rodzaje projektów podlegających dofinansowaniu. Do głównych
programów należą:
6.3.1. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko:
Celem programu jest poprawa atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów
poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu
środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności
terytorialnej. Komisja Europejska zatwierdziła Program Infrastruktura i Środowisko na
lata 2007-2013. W ramach programu realizowanych jest 15 priorytetów:
1. Gospodarka wodno-ściekowa
2. Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi
3. Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska
4. Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony
środowiska
5. Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych
6. Drogowa i lotnicza sieć TEN-T
7. Transport przyjazny środowisku
8. Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe
9. Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna
10. Bezpieczeństwo energetyczne, w tym dywersyfikacja źródeł energii
11. Kultura i dziedzictwo kulturowe
12. Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia
13. Infrastruktura szkolnictwa wyższego
14. Pomoc techniczna - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
15. Pomoc techniczna - Fundusz Spójności
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 (POIiŚ 2014-2020) to
krajowy program wspierający gospodarkę niskoemisyjną, ochronę środowiska,
przeciwdziałanie i adaptację do zmian klimatu, transport i bezpieczeństwo
energetyczny. Środki unijne z programu przeznaczone zostaną również w
127
ograniczonym stopniu na inwestycje w obszary ochrony zdrowia i dziedzictwa
kulturowego. POIiŚ 2014-2020 będzie kontynuował główne kierunki inwestycji
określone w jego poprzedniku – POIiŚ 2007-2013. Dotyczą one przede wszystkim
rozwoju infrastruktury technicznej kraju w najważniejszych sektorach gospodarki. W
ramach programu realizowane będą następujące priorytety:
1. Promocja odnawialnych źródeł energii i efektywności energetycznej (FS):
 produkcja, dystrybucja oraz wykorzystanie odnawialnych źródeł energii (OZE),
np. budowa, rozbudowa farm wiatrowych, instalacji na biomasę bądź biogaz;
 poprawa efektywności energetycznej w sektorze publicznym i mieszkaniowym;
 rozwój i wdrażanie inteligentnych systemów dystrybucji, np. budowa sieci
dystrybucyjnych średniego i niskiego napięcia.
2. Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu (FS):
 rozwój infrastruktury środowiskowej (np. oczyszczalnie ścieków, sieć
kanalizacyjna oraz wodociągowa, instalacje do zagospodarowania odpadów
komunalnych, w tym do ich termicznego przetwarzania);
 ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej, poprawa jakości
środowiska miejskiego (np. redukcja zanieczyszczenia powietrza i rekultywacja
terenów zdegradowanych);
 dostosowanie do zmian klimatu, np. zabezpieczenie obszarów miejskich przed
niekorzystnymi zjawiskami pogodowymi, zarządzanie wodami opadowymi,
projekty z zakresu małej retencji oraz systemy zarządzania klęskami
żywiołowymi.
Przewidywany wkład unijny – 3 808,2 mln euro.
3. Rozwój infrastruktury transportowej przyjaznej dla środowiska i ważnej w skali
europejskiej(FS):
 rozwój drogowej i kolejowej infrastruktury w sieci TEN-T, połączeń
kolejowych poza tą siecią oraz w aglomeracjach;
 niskoemisyjny transport miejski, transport śródlądowy, morski i intermodalny;
 poprawa bezpieczeństwa w ruchu lotniczym.
4. Zwiększenie dostępności do transportowej sieci europejskiej (EFRR):
 poprawa przepustowości infrastruktury drogowej (w tym obwodnice, trasy
wylotowe).
5. Rozwój infrastruktury bezpieczeństwa energetycznego (EFRR):
 rozwój inteligentnych systemów dystrybucji, magazynowania i przesyłu gazu
ziemnego i energii elektrycznej, np. budowa sieci przesyłowych i
dystrybucyjnych gazu ziemnego lub energii elektrycznej.
6. Ochrona i rozwój dziedzictwa kulturowego (EFRR):
 inwestycje w ochronę i rozwój dziedzictwa kulturowego oraz zasobów kultury,
np.
instytucji
kultury,
czy
też
szkół
artystycznych.
7. Wzmocnienie strategicznej infrastruktury ochrony zdrowia (EFRR):
 wsparcie infrastruktury szpitali ponadregionalnych i współpracujących z nimi
jednostek diagnostycznych w zakresie chorób „aktywności zawodowej” i opieki
nad matką i dzieckiem;
 wsparcie infrastruktury systemu państwowego ratownictwa medycznego, np.
wsparcie szpitalnych oddziałów ratunkowych, lotnisk, lądowisk i baz lotniczego
pogotowia ratunkowego.
8. Pomoc techniczna (FS):
 pomoc techniczna dla instytucji realizujących program oraz największych
beneficjentów.
128
6.3.2. Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka
oraz Program Operacyjny Inteligentny Rozwój
Program Innowacyjna Gospodarka to jeden z 6 programów krajowych
Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia, który finansowany jest ze środków
europejskich. Jest to program skierowany przede wszystkim do przedsiębiorców, którzy
zamierzają realizować innowacyjne projekty, związane z badaniami i rozwojem,
nowoczesnymi technologiami, inwestycjami o dużym znaczeniu dla gospodarki lub
wdrażaniem i stosowaniem technologii informacyjnych i komunikacyjnych.
Oś priorytetowa 1. Badania i rozwój nowoczesnych technologii
Oś priorytetowa 2. Infrastruktura sfery B+R
Oś priorytetowa 3. Kapitał dla innowacji
Oś priorytetowa 4. Inwestycje w innowacyjne przedsięwzięcia
Oś priorytetowa 5. Dyfuzja Innowacji
Oś priorytetowa 6. Polska gospodarka na rynku międzynarodowym
Oś priorytetowa 7. Społeczeństwo informacyjne – budowa elektronicznej administracji
Oś priorytetowa 8. Społeczeństwo informacyjne – zwiększanie innowacyjności
gospodarki
Oś priorytetowa 9. Pomoc techniczna
W ramach nowej perspektywy finansowej 2014-2020, następcą Programu Operacyjnego
Innowacyjna Gospodarka (PO IG), realizowanego w latach 2007-2013 jest Program
Operacyjny Inteligentny Rozwój (PO IR). Skupia się on na wsparciu badań naukowych,
rozwoju nowych, innowacyjnych technologii oraz działań na rzecz podnoszenia
konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw. Program ukierunkowany jest na
następujące obszary wsparcia:
 budowa nowych i wzmacnianie istniejących powiązań między sektorem nauki a
przedsiębiorstwami,
 rozwój innowacyjności przedsiębiorstw,
 wzmocnienie jakości badań oraz pozycji krajowych jednostek naukowych w
ramach Europejskiej Przestrzeni Badawczej.
Ze względu na wysokie ryzyko związane z realizacją innowacyjnych projektów,
finansowanie badań naukowych i innowacyjności w ramach PO IR będzie opierać się w
dużej mierze na wsparciu dotacyjnym kierowanym do: przedsiębiorstw (w
szczególności MŚP), jednostek naukowych, klastrów i instytucji otoczenia biznesu.
Koncentracja tematyczna będzie ukierunkowana na wsparcie celów wskazanych
w Strategii Europa 2020, tj. na inteligentny i zrównoważony wzrost, sprzyjający
włączeniu społecznemu.
6.3.3. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW)
Pomoc finansowa z PROW 2007-2013 udzielana: rolnikom, przedsiębiorcom i
lokalnym samorządom oraz właścicielom lasów przeznaczana jest na budowę
nowoczesnego, konkurencyjnego sektora rolno-spożywczego i leśnictwa, prowadzenie
działalności rolniczej zgodnej z ochroną środowiska naturalnego, na rozwój kultury i
zachowanie tradycji na wsi oraz działania na rzecz podniesienia jakości życia
mieszkańców wsi i ich aktywizacji gospodarczej.
Główne cele, których realizację ułatwia pomoc finansowa z PROW 2007-2013
to: przyspieszanie modernizacji gospodarstw rolnych; podwyższanie konkurencyjności
przetwórstwa spożywczego i jakości żywności; ożywienie przemian w rolnictwie i
rynku ziemi przez przyznawanie rent strukturalnych oraz premii ułatwiających star
zawodowy młodym rolnikom i finansowanie scalania gruntów; zachęcanie rolników do
129
gospodarowania w sposób przyjazny środowisku oraz do zachowania rodzimych ras i
cennych przyrodniczo siedlisk roślin; wspieranie dopłatami ONW działalności rolniczej
na terenach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania;
polepszanie lesistości kraju przez udzielanie pomocy finansowej na zalesianie gruntów
o małej przydatności rolniczej; pobudzanie przedsiębiorczości i tworzenie nowych
miejsc pacy na terenach wiejskich; odnowa wsi, rozbudzanie aktywności jej
mieszkańców i budowa kapitału społecznego na wsi; podwyższanie kwalifikacji
rolników i właścicieli lasów oraz ułatwianie im dostępu do płatnych usług doradczych;
polepszanie jakości życia na terenach wiejskich.
Przyjęty przez Radę Ministrów 15 kwietnia projekt Programu Rozwoju
Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (PROW 2014-2020), został przekazany do
Komisji Europejskiej. Aktualnie powinien on zostać zatwierdzony i możliwe będzie
rozpoczęcie rozdysponowywania środków z tego Programu.
W programie zawarto sześć głównych priorytetów, w ramach których będą
finansowane działania. Należą do nich:
 Ułatwianie transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie, leśnictwie i na obszarach
wiejskich.
 Poprawa rentowności gospodarstw rolnych i konkurencyjności wszystkich
rodzajów gospodarki rolnej we wszystkich regionach, promowanie
innowacyjnych technologii rolnych oraz zrównoważone zarządzanie lasem.
 Poprawa organizacji łańcucha żywnościowego, w tym przetwarzania i
wprowadzania do obrotu produktów rolnych, dobrostanu zwierząt i promowanie
zarządzania
ryzykiem w rolnictwie.
 Odtwarzanie, chronienie i wzmacnianie ekosystemów zależnych od rolnictwa i
leśnictwa.
 Wspieranie efektywnego gospodarowania zasobami i przechodzenia na
gospodarkę niskoemisyjną i odporną na zmianę w sektorach rolnym,
spożywczym i leśnym.
 Zwiększanie włączenia społecznego, ograniczenie ubóstwa i promowanie
rozwoju gospodarczego na obszarach wiejskich.
6.3.4. Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego (MFEOG)
oraz Norweski Mechanizm Finansowy (NMF)
Środki finansowe w tych programach pochodzą z trzech krajów Europejskiego
Stowarzyszenia Wolnego Handlu i Europejskiego Obszaru Gospodarczego, tj.
Norwegii, Liechtensteinu i Islandii. Wśród obszarów związanych z ochroną środowiska
odpowiadających celom i zadaniom ustanowionym w niniejszym Programie znalazł się:
1. Program Operacyjny „Ochrona różnorodności biologicznej i ekosystemów”
w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 20092014. Zakres Programu Operacyjnego koncentruje się na ochronie różnorodności
biologicznej i ekosystemów poprzez realizację projektów zmierzających do zatrzymania
procesu zmniejszania się oraz zanikania różnorodności biologicznej.
Rodzaje wspieranych projektów:
 wzrost efektywności zarządzania oraz monitorowania obszarów Natura 2000;
 wzrost odporności rodzimych ekosystemów na presję inwazyjnych gatunków
obcych;
 wzrost świadomości społecznej nt. różnorodności biologicznej oraz edukacja w
tej dziedzinie w powiązaniu ze zmianami klimatycznymi i ekonomiczną
wartością ekosystemów;
130

zwiększony potencjał ekologiczny organizacji pozarządowych do promowania
różnorodności biologicznej.
2. Program Operacyjny „Oszczędzanie energii i promowanie odnawialnych źródeł
energii” w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego
2009-2014. Zakres Programu Operacyjnego koncentruje się na promowaniu
oszczędności energii poprzez realizację projektów termomodernizacji (wraz z wymianą
oświetlenia wbudowanego) i możliwości wymiany istniejących, często przestarzałych
źródeł energii zaopatrujących ww. termomodernizowane budynki nowoczesnymi w tym
wykorzystującymi energię ze źródeł odnawialnych (OZE).
Rodzaje wspieranych projektów:
 projekty mające na celu poprawę efektywności energetycznej budynków,
obejmujące swoim zakresem termomodernizację (wraz z wymianą oświetlenia
wbudowanego) budynków użyteczności publicznej, przeznaczonych na
potrzeby: administracji publicznej, oświaty, opieki zdrowotnej, społecznej
lub socjalnej, szkolnictwa wyższego, nauki, wychowania, turystyki, sportu,
 projekty mające na celu modernizację lub zastąpienie istniejących źródeł ciepła
zaopatrujących
budynki
użyteczności
publicznej,
nowoczesnymi,
energooszczędnymi i ekologicznymi źródłami ciepła lub energii elektrycznej o
łącznej mocy nominalnej do 5 MW, w tym: pochodzącymi ze źródeł
odnawialnych lub źródłami ciepła i energii elektrycznej wytwarzanych w
skojarzeniu (kogeneracji/trigeneracji),
 projekty mające na celu instalację, modernizację lub wymianę węzłów cieplnych
o łącznej mocy nominalnej do 3 MW, zaopatrujących budynki użyteczności
publicznej.
Nie przewiduje się dofinansowania projektów polegających na budowie nowych źródeł
ciepła lub budowie/modernizacji/wymianie źródeł zastępczych bądź awaryjnych, a
także projektów polegających na zastosowaniu współspalania węgla z biomasą.
Priorytetowo będą traktowane projekty dotyczące modernizacji źródeł ciepła o
najwyższym wskaźniku redukcji emisji dwutlenku węgla (CO2). Minimalna wymagana
wartość ograniczenia/uniknięcia emisji CO2/rok dla projektu wynosi 100 000 Mg/rok.
6.3.5. Program LIFE
LIFE+ będący kontynuacją Instrumentu Finansowego LIFE, utworzonego przez
Komisję Europejską w 1992 roku funkcjonowała w latach 2007-2013. Instrument
finansowy LIFE+ to bardzo wymagający program, obejmujący różnorodne zagadnienia
poczynając od ochrony przyrody i różnorodności biologicznej, przez zmiany klimatu,
ochronę powietrza, ochronę gleb i wód, przeciwdziałanie hałasowi, ochronę zdrowia aż
po działania mające na celu wzrost świadomości społecznej w dziedzinie środowiska.
Na program LIFE+ złożyły się trzy bloki tematyczne:
 Przyroda i różnorodność biologiczna
 Polityka i zarządzanie w zakresie środowiska
 Informacja i komunikacja
Obecny Program LIFE to program działań na rzecz środowiska i klimatu, obejmujący
perspektywę finansową 2014-2020. Jest kontynuacją instrumentu finansowego LIFE+
131
funkcjonującego w latach 2007-2013. W programie zostały wydzielone dwa główne
podprogramy:
1. Podprogram działań na rzecz środowiska obejmuje trzy obszary priorytetowe:
 ochronę środowiska i efektywne gospodarowanie zasobami;
 różnorodność biologiczną;
 zarządzanie i informację w zakresie środowiska.
W ramach tego podprogramu co najmniej 50 % środków z budżetu przydzielonych na
projekty przeznaczone jest na wspieranie ochrony przyrody i różnorodność biologiczną.
2. Podprogram działań na rzecz klimatu obejmuje trzy priorytety:
 łagodzenie skutków klimatycznych
 dostosowywanie się do skutków zmiany klimatu;
 zarządzanie i informację w zakresie klimatu.
Ponadto, program zakłada również wsparcie dla tzw. projektów zintegrowanych.
Beneficjentem programu może być każdy podmiot (jednostki, podmioty i instytucje
publiczne lub prywatne) zarejestrowany na terenie państwa należącego do Wspólnoty
Europejskiej.
6.3.6. Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny
Celem głównym programu jest wzmocnienie potencjału rozwojowego
Wielkopolski na rzecz wzrostu konkurencyjności i zatrudnienia. W ramach
Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego, Beneficjenci mogą ubiegać
się o dofinansowanie projektów realizowanych w ramach siedmiu priorytetów:
1. Konkurencyjność przedsiębiorstw
2. Infrastruktura komunikacyjna
3. Środowisko przyrodnicze
4. Rewitalizacja obszarów problemowych
5. Infrastruktura dla kapitału ludzkiego
6. Turystyka i środowisko kulturowe
7. Pomoc techniczna
Z punktu widzenia realizacji zadań ujętych w programie najistotniejszy jest
Priorytet trzeci. Środowisko przyrodnicze zakłada poprawę stanu środowiska i
racjonalne gospodarowanie zasobami przyrodniczymi regionu. W ramach tego
priorytetu działania ukierunkowane są na: zmniejszenie rozmiarów emisji
zanieczyszczeń do środowiska, poprawę zaopatrzenia w wodę, poprawę gospodarki
odpadami, ochronę przyrody, ochronę powietrza, rozbudowę systemów bezpieczeństwa
środowiskowego i technologicznego, zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł
energii, a także racjonalne gospodarowanie energią.
 Racjonalizacja gospodarki odpadami i ochrona powierzchni ziemi
 Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku
 Wsparcie ochrony przyrody
 Gospodarka wodno-ściekowa
 Wzmocnienie ochrony przeciwpowodziowej zagrożonych obszarów oraz
zwiększenie retencji na terenie województwa
 Poprawa bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego
 Zwiększenie wykorzystania odnawialnych zasobów energii
Program skierowany jest do: jednostek samorządu terytorialnego, ich związków
i stowarzyszeń; jednostek organizacyjnych, posiadających osobowość prawną;
administracji rządowej; PGL Lasów Państwowych i jego jednostek organizacyjnych;
przedsiębiorców/MSP; organizacji pozarządowych; jednostek naukowych; szkół
132
wyższych; osób prawnych i fizycznych, będących organizacjami prowadzącymi szkoły
i placówki oświatowe; instytucji kultury; zakładów opieki zdrowotnej, działających w
publicznym systemie ochrony zdrowia; parków narodowych i krajobrazowych;
jednostek sektora finansów publicznych, posiadających osobowość prawną; spółdzielni
i wspólnot mieszkaniowych, TBS; spółek wodnych; partnerów społecznych i
gospodarczych.
Obecnie trwają prace nad Regionalnym Programem Operacyjnym dla Województwa
Wielkopolskiego na lata 2014-2020. W projekcie programu wskazano 10 osi
priorytetowych, w ramach których wyszczególniono priorytety. Należą do nich:
Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka
 Udoskonalenie infrastruktury badań i innowacji i zwiększenie zdolności do
osiągnięcia doskonałości w zakresie badań i innowacji oraz wspieranie
ośrodków kompetencji, w szczególności tych, które leżą w interesie Europy;
 Promowanie inwestycji przedsiębiorstw w badania i innowacje, rozwijanie
powiązań i synergii między przedsiębiorstwami, ośrodkami badawczorozwojowymi i sektorem szkolnictwa wyższego, w szczególności promowanie
inwestycji w zakresie rozwoju produktów i usług, transferu technologii,
innowacji społecznych, ekoinnowacji, zastosowań w dziedzinie usług
publicznych, tworzenia sieci, pobudzania popytu, klastrów i otwartych
innowacji poprzez inteligentną specjalizację, oraz wspieranie badań
technologicznych i stosowanych, linii pilotażowych, działań w zakresie
wczesnej walidacji produktów, zaawansowanych zdolności produkcyjnych i
pierwszej produkcji, w szczególności w dziedzinie kluczowych technologii
wspomagających, oraz rozpowszechnianie technologii o ogólnym
przeznaczeniu;
 Promowanie przedsiębiorczości, w szczególności poprzez ułatwianie
gospodarczego wykorzystywania nowych pomysłów oraz sprzyjanie tworzeniu
nowych firm, w tym również poprzez inkubatory przedsiębiorczości;
 Opracowywanie i wdrażanie nowych modeli biznesowych dla MŚP, w
szczególności w celu umiędzynarodowienia;
 Wspieranie tworzenia i poszerzania zaawansowanych zdolności w zakresie
rozwoju produktów i usług;
 Wspieranie zdolności MŚP do wzrostu na rynkach regionalnych, krajowych i
międzynarodowych oraz do angażowania się w procesy innowacji.
Społeczeństwo informacyjne
 Rozwój produktów i usług opartych na TIK, handlu elektronicznego oraz
zwiększanie zapotrzebowania na TIK;
 Wzmacnianie zastosowań TIK dla e-administracji, e-uczenia się, e-włączenia
społecznego, e-kultury i e-zdrowia.
Energia
 Wspieranie tworzenia i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych
(Cel: Wzrost udziału OZE w zużyciu energii)
 Promowanie efektywności energetycznej i korzystania z odnawialnych źródeł
energii w przedsiębiorstwach;
 Wspieranie efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i
wykorzystywania odnawialnych źródeł energii w infrastrukturze publicznej, w
tym w budynkach publicznych, i sektorze mieszkaniowym.
133

Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich obszarów rodzajów
terytoriów, w szczególności dla obszarów miejskich, w tym wspieranie
zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej i działań adaptacyjnych
mających oddziaływanie łagodzące na zmiany klimatu.
Środowisko

Wspieranie inwestycji ukierunkowanych na konkretne rodzaje ryzyka zagrożeń
przy jednoczesnym zwiększeniu odporności na klęski i katastrofy i rozwijaniu
systemów zarządzania klęskami i katastrofami;

Inwestowanie w sektor gospodarki odpadami celem wypełnienia zobowiązań
określonych w dorobku prawnym Unii w zakresie środowiska oraz zaspokojenia
wykraczających poza te zobowiązania potrzeb inwestycyjnych określonych
przez państwa członkowskie;

Inwestowanie w sektor gospodarki wodnej celem wypełnienia zobowiązań
określonych w dorobku prawnym Unii w zakresie środowiska oraz zaspokojenia
wykraczających poza te zobowiązania potrzeb inwestycyjnych, określonych
przez państwa członkowskie;

Zachowanie, ochrona, promowanie i rozwój dziedzictwa naturalnego i
kulturowego;

Ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej, ochronę i rekultywację
gleby oraz wspieranie usług ekosystemowych, także poprzez program „Natura
2000” i zieloną infrastrukturę;

Podejmowanie przedsięwzięć mających na celu poprawę stanu jakości
środowiska miejskiego, rewitalizację miast, rekultywację i dekontaminację
terenów poprzemysłowych (w tym terenów powojskowych), zmniejszenie
zanieczyszczenia powietrza i propagowanie działań służących zmniejszeniu
hałasu.
Transport

Zwiększanie mobilności regionalnej poprzez łączenie węzłów drugorzędnych i
trzeciorzędnych z infrastrukturą TEN-T, w tym z węzłami multimodalnymi;

Rozwój i rehabilitacja kompleksowych, wysokiej jakości i interoperacyjnych
systemów transportu kolejowego oraz propagowanie działań służących
zmniejszeniu hałasu.
Rynek Pracy

Dostęp do zatrudnienia dla osób poszukujących pracy i osób biernych
zawodowo, w tym długotrwale bezrobotnych oraz oddalonych od rynku pracy,
także poprzez lokalne inicjatywy na rzecz zatrudnienia oraz wspieranie
mobilności pracowników;

Praca na własny rachunek, przedsiębiorczość i tworzenie przedsiębiorstw, w tym
innowacyjnych mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw;

Równość mężczyzn i kobiet we wszystkich dziedzinach, w tym dostęp do
zatrudnienia, rozwój kariery, godzenie życia zawodowego i prywatnego oraz
promowanie równości wynagrodzeń za taką samą pracę;

Przystosowanie pracowników, przedsiębiorstw i przedsiębiorców do zmian;

Aktywne i zdrowe starzenie się.
Włączenie społeczne

Aktywne włączenie, w tym z myślą o promowaniu równych szans oraz
aktywnego uczestnictwa i zwiększaniu szans na zatrudnienie;
134

Ułatwianie dostępu do przystępnych cenowo, trwałych oraz wysokiej jakości
usług, w tym opieki zdrowotnej i usług socjalnych świadczonych w interesie
ogólnym;

Wspieranie przedsiębiorczości społecznej i integracji zawodowej w
przedsiębiorstwach społecznych oraz ekonomii społecznej i solidarnej w celu
ułatwiania dostępu do zatrudnienia.
Edukacja

Ograniczenie i zapobieganie przedwczesnemu kończeniu nauki szkolnej oraz
zapewnianie równego dostępu do dobrej jakości wczesnej edukacji elementarnej
oraz kształcenia podstawowego, gimnazjalnego i ponadgimnazjalnego, z
uwzględnieniem formalnych, nieformalnych i pozaformalnych ścieżek
kształcenia umożliwiających ponowne podjęcie kształcenia i szkolenia;

Wyrównywanie dostępu do uczenia się przez całe życie o charakterze
formalnym, nieformalnym i pozaformalnym wszystkich grup wiekowych,
poszerzanie wiedzy, podnoszenie umiejętności i kompetencji siły roboczej oraz
promowanie elastycznych ścieżek kształcenia, w tym poprzez doradztwo
zawodowe i potwierdzanie nabytych kompetencji;

Lepsze dostosowanie systemów kształcenia i szkolenia do potrzeb rynku pracy,
ułatwianie przechodzenia z etapu kształcenia do etapu zatrudnienia oraz
wzmacnianie systemów kształcenia i szkolenia zawodowego i ich
jakości, w tym poprzez mechanizmy prognozowania umiejętności, dostosowania
programów nauczania oraz tworzenia i rozwoju systemów uczenia się poprzez
praktyczną naukę zawodu realizowaną w ścisłej współpracy z pracodawcami.
Infrastruktura dla kapitału ludzkiego

Inwestycje w infrastrukturę zdrowotną i społeczną (...);

Wspieranie rewitalizacji fizycznej, gospodarczej i społecznej ubogich
społeczności na obszarach miejskich i wiejskich;

Inwestowanie w kształcenie, szkolenie oraz szkolenie zawodowe na rzecz
zdobywania umiejętności i uczenia się przez całe życie poprzez rozwój
infrastruktury edukacyjnej i szkoleniowej.
Pomoc techniczna
W programie określono cele szczegółowe priorytetów inwestycyjnych i
oczekiwane rezultaty, opisano typy i przykłady przedsięwzięć, które mają zostać objęte
wsparciem, ich oczekiwany wkład w realizację celów szczegółowych, oraz, w
stosowanych przypadkach, wskazano główne grupy docelowe, poszczególne terytoria
docelowe i typy beneficjentów oraz określono kierunkowe zasady wyboru projektów.
6.3.7. JEREMIE (ang. Joint European Resources for Micro-to-Medium Enterprises –
Wspólne zasoby dla małych i średnich przedsiębiorstw) to nowa inicjatywa
pozadotacyjnego wsparcia powołana w 2007 r. przez Komisję Europejską i Europejski
Bank Inwestycyjny. JEREMIE to mechanizm, którego działanie odchodzi od
tradycyjnego dotacyjnego wsparcia na rzecz mechanizmu odnawialnego
(rewolwingowego) (kredyty, pożyczki oraz poręczenia dla firm a także inne instrumenty
kapitałowe). Jej ideą jest ułatwienie dostępu do finansowania dla mikro, małych
i średnich przedsiębiorstw poprzez oferowanie im dedykowanych instrumentów
inżynierii finansowej.
Inicjatywa JEREMIE dla rozwoju innowacyjnej wielkopolski wspiera
przedsiębiorców poprzez kredyty, pożyczki, poręczenia, które muszą być przeznaczone
135
na finansowanie działalności gospodarczej w zakresie budowy, rozbudowy lub
rozszerzania działalności gospodarczej w tym w szczególności na:
 realizację zasadniczych zmian procesu produkcyjnego - wdrażanie nowych
rozwiązań technicznych lub technologicznych,
 unowocześnienie składników majątku trwałego - zakup wyposażenia
w maszyny, urządzenia, aparaty w tym także zakup środków transportu
bezpośrednio związanych z celem realizowanego przedsięwzięcia,
 budowę instalacji i urządzeń sprzyjających oszczędności surowców
i energii,
 informatyzację,
 dostosowanie przedsiębiorstwa do standardów i norm krajowych
i unijnych,
 tworzenie nowych, trwałych miejsc pracy,
 inne cele gospodarcze przyczyniające się do rozwoju przedsiębiorstwa.
W ramach działań o charakterze innowacyjnym28 kredyty, pożyczki, poręczenia
muszą być przeznaczone na finansowanie wydatków niezbędnych do wdrożenia
przez MŚP rozwiązania technologicznego, opisanego w Opinii o Innowacyjności29,
w ramach realizacji przedsięwzięcia inwestycyjnego o charakterze innowacyjnym,
tj. na:
1. nabycie lub wytworzenie środków trwałych, w tym m.in.:
 budowli i budynków oraz gruntów i nieruchomości zabudowanych pod
warunkiem, że ich nabycie pozostaje w bezpośrednim związku z celami
przedsięwzięcia inwestycyjnego objętego pożyczką,
 maszyn i urządzeń,
 narzędzi, przyrządów i aparatury,- wyposażenia technicznego dla prac
biurowych,
 infrastruktury technicznej związanej z przedsięwzięciem inwestycyjnym
objętym pożyczką, w szczególności drogi wewnętrznej, przewodów lub
urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych,
gazowych lub telekomunikacyjnych;
2. nabycie wartości niematerialnych i prawnych związanych z transferem
technologii poprzez nabycie patentów, licencji, know-how lub nieopatentowanej
wiedzy technicznej, jeżeli będą podlegać amortyzacji zgodnie z przepisami
o rachunkowości.
Otrzymane wsparcie w ramach JEREMIE nie może być przeznaczone na:
pokrywanie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej, finansowanie
celów konsumpcyjnych, spłatę pożyczek i kredytów, spłatę zobowiązań publicznoprawnych.
JEREMIE ma na celu przede wszystkim pomóc w kreowaniu aktywności
gospodarczej mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Inicjatywa skierowana jest
28
Obejmującego m.in. wdrożenie w przedsiębiorstwie rozwiązania technologicznego, które jest
stosowane na świecie przez okres nie dłuższy niż 3 lata
29
Opinia o Innowacyjności wydana przez jednostki naukowe w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy z dnia 30
kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. z 2014 r., poz. 1620)
136
przede wszystkim dla firm, które: rozpoczynają działalność (startup-y), nie posiadają
historii kredytowej, nie posiadają zabezpieczeń o wystarczającej wartości.
Z Inicjatywy JEREMIE może skorzystać przedsiębiorca, który zatrudnia od 1 do
250 pracowników, ma obrót roczny w wysokości do 50 mln € oraz posiada sumę
bilansową do 43 mln €, posiada siedzibę lub prowadzi działalność gospodarczą lub
deklaruje chęć prowadzenia działalności gospodarczej w województwie wielkopolskim,
nieposiadający wystarczających środków finansowych na realizację projektu,
nieposiadający zabezpieczeń o wystarczającej wartości.
137
7. Streszczenie
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Dopiewo na lata
2012 - 2014 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2015 – 2019 została opracowana
zgodnie
z art. 17 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2013 r.,
poz. 1232, ze zm.) przez organ wykonawczy gminy i będzie służyła realizacji polityki
ekologicznej państwa. Po zaopiniowaniu przez Regionalną Dyrekcję Ochrony
Środowiska, Państwowy Wojewódzki Inspektorat Sanitarny oraz Zarząd Powiatu,
Program zostanie przedłożony do zatwierdzenia w drodze uchwały przez Radę Gminy
Dopiewo.
Opracowanie swym zakresem obejmuje: charakterystykę stanu aktualnego
gminy Dopiewo wraz z zagrożeniami i planowanymi kierunkami działań do roku 2019;
priorytety, cele i zadania środowiskowe wraz z harmonogramem ich realizacji i
nakładami finansowymi; mierniki realizacji Programu; wdrażanie i zarządzanie
Programem oraz potencjalne źródła finansowania zadań zawartych w Programie.
W części dotyczącej charakterystyki gminy Dopiewo zawarto ogólne informacje
dotyczące lokalizacji gminy, struktury zaludnienia w poszczególnych miejscowościach,
a także istniejących szlaków komunikacyjnych. Następnie skupiono się na
przedstawieniu aktualnego stanu poszczególnych komponentów środowiska gminy
Dopiewo, takich jak: klimat i powietrze atmosferyczne, środowisko gruntowo-wodne,
zasoby geologiczne i środowisko przyrodnicze, wskazując potencjalne zagrożenia
wpływające na ich stan oraz proponując działania zmierzające do ich poprawy.
Priorytety, cele i zadania środowiskowe wraz z harmonogramem ich realizacji
zostały wybrane i uszeregowane według właściwej kolejności na podstawie analizy
stanu aktualnego środowiska na terenie gminy Dopiewo oraz przeglądu dokumentów
strategicznych na szczeblu krajowym, wojewódzkim powiatowym i gminnym, a także
uwarunkowań finansowych Gminy. Spośród zaproponowanych zadań najistotniejszymi
są te, które mają służyć poprawie i uregulowaniu gospodarki wodno-ściekowej,
poprawie jakości powietrza atmosferycznego oraz zmniejszeniu emisji hałasu.
Pomiar stopnia realizacji Programu odbywać się będzie poprzez wskaźniki
realizacji - mierniki. Dla każdego zadania przypisano zestaw mierników w 6-stopniowej
skali ocen. Dzięki temu można będzie określić zarówno stopień realizacji danych zadań,
celów, priorytetów czy całości Programu.
W niniejszym Programie zawarto propozycje procedur zarządzania jego
realizacją,
a także propozycje systemu oceny skuteczności jego wdrażania oraz wskazano wybrane
źródła finansowania zadań określonych w opracowaniu.
Ocena wdrażania Programu, wraz z ewentualną weryfikacją zadań, dokonywana
będzie co dwa lata i przedstawiana Radzie Gminy w formie sprawozdania, natomiast
program ochrony środowiska dla gminy Dopiewo będzie aktualizowany co 4 lata.
138
8. Bibliografia
Akty prawne
 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013,
poz.1232, ze zm.),
 Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2015 r., poz. 469),
 Ustawa z dnia 9 czerwca 2011r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2015,
poz. 196),
 Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r., poz.
627, ze zm.),
 Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r. poz. 21 ze zm.),
 Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. z 2014 r., poz. 1153, ze zm.),
 Ustawa z dnia 3 października 2008 o udostępnianiu informacji o środowisku i
jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r., poz.1235, ze zm.),
 Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
(Dz. U. z 2013 r. poz. 1399, ze zm.),
 Ustawa z dnia27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym (Dz. U. z 2015 r., poz. 199),
 Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami
(Dz. U. z 2014 r., poz. 1446).
 Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i
zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2015, poz. 139),
 Ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. z
2014 r. poz. 1620),
 Ustawa z dnia 28 października 2002 r. o Funduszu Żeglugi Śródlądowej i
Funduszu Rezerwowym (Dz. U. z 2002 r., Nr. 199, poz. 1672, ze zm.),
 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości
wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2007 r. Nr 61, poz. 417
ze zm.) i rozporządzenie zmieniające z dnia 20 kwietnia 2010 r. (Dz. U. z 2010
r. Nr 72, poz. 466).
 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014 r. w sprawie
warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do
ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska
wodnego (Dz. U. z 2014 r., poz.1800),
 Rozporządzenie z dnia 12 stycznia 2011 r. Ministra Środowiska w sprawie
obszarów specjalnej ochrony ptaków (Dz. U. z 2011r., Nr 25, poz. 133),
 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007r. w sprawie
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2014 r., poz. 112),
 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 grudnia 2006 r. w sprawie dróg,
linii kolejowych i lotnisk, których eksploatacja może powodować negatywne
oddziaływanie akustyczne na znacznych obszarach, dla których jest wymagane
sporządzenie map akustycznych, oraz sposobu określenia granic terenów
objętych tymi mapami (Dz. U. z 2007 r., Nr 1, poz.8),
 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2007 r. w sprawie
zakresu i sposobu prowadzenia okresowych badań poziomów pól
elektromagnetycznych w środowisku (Dz. U. z 2007 r., Nr 221, poz. 1645),
139
 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie
dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz
sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. z 2003 r., Nr 192,
poz. 1883),
 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie
przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2010
r., Nr 213 poz. 1397, ze zm.),
 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie
standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz. U., 2002, nr 165,
poz. 1359),
 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 sierpnia 2001 r. w sprawie
określenia rodzajów siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie (Dz. U. z
2001 r. Nr 92, poz. 1029),
 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 17 grudnia 2008 r. w sprawie oceny
poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. z 2009 r. Nr 5, poz. 31),
 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie
wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2010 r. Nr
16, poz. 87),
 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 sierpnia 2012 roku w sprawie
stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz. U. z 2012 r., poz.
914),
 Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 13 grudnia 2010 r. w sprawie
wymagań w zakresie wykorzystania wyrobów zawierających azbest oraz
wykorzystywania i oczyszczania instalacji i urządzeń, w których były lub są
wykorzystywane wyroby zawierające azbest (Dz. U. z 2011 r., Nr 8, poz. 31)
Dokumenty programowe














Aktualizacja programu usuwania azbestu oraz wyrobów zawierających azbest na
terenie powiatu poznańskiego,
II Polityka ekologiczna Państwa, Rada Ministrów, Warszawa, czerwiec 2000 r.,
Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2014,
Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych, Ministerstwo
Środowiska,
Plan gospodarki odpadami dla gminy Dopiewo na lata 2004 - 2011Plan odnowy
miejscowości Sołectwo Dopiewiec na lata 2011-2018,
Plan gospodarki odpadami dla Powiatu Poznańskiego na lata 2008-2011 z
perspektywą na lata 2012-2015,
Plan odnowy miejscowości Palędzie na lata 2011-2018,
Plan odnowy miejscowości Sołectwo Gołuski na lata 2012-2019,
Plan odnowy miejscowości Sołectwo Konarzewo na lata 2012-2019,
Plan odnowy miejscowości Sołectwo Więckowice na lata 2011-2018,
Plan Rozwoju Lokalnego dla Gminy Dopiewo na lata 2007-2016,
Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2009 – 2012 z uwzględnieniem
perspektywy do roku 2016, Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2008 r.,
Polityka energetyczna Polski do 2030 r.,
Polityka Leśna Państwa, Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów
Naturalnych
i Leśnictwa, Warszawa 1997 r.,
140














Program ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej
oraz Plan działań na lata 2014-2020,
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Dopiewo na lata 2008-2011 z
uwzględnieniem perspektywy na lata 2012-2015,
Program ochrony środowiska dla Powiatu Poznańskiego na lata 2012 – 2015
z perspektywą na lata 2016 – 2019,
Program ochrony środowiska województwa wielkopolskiego na lata 2012-2015,
Program usuwania azbestu oraz wyrobów zawierających wraz z inwentaryzacją
na terenie Gminy Dopiewo (Uchwała Nr XLIV/337/10 Rady Gminy Dopiewo z
dnia 25 stycznia 2010 r.),
Program wykonawczy do II Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2001 - 2010,
Rada Ministrów, Warszawa, listopad 2002 r.,
Projekt Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami na lata 2014 – 2017,
Projekt Programu Opieki nad Zabytkami dla Gminy Dopiewo na lata 20142017,
Projekt Strategii Rozwoju Gminy Dopiewo na lata 2013 – 2025 (2013),
Strategia Gospodarki Wodnej, Warszawa 2005 r.,
Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015,
Warszawa 2003 r.,
Wojewódzki Plan gospodarki odpadami dla Województwa Wielkopolskiego na
lata 2012-2017 z uwzględnieniem lat 2018-2023,
Zaktualizowana Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do roku
2020.
Bibliografia





Bernaciak A., Spychała M. (2009) Programowanie ochrony środowiska w
gminie, Sorus, Poznań
Kondracki J. (2001) Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa.
Kozacki L., Macias A., Markuszewska I., Rosik W. (2004) Komentarz do Mapy
Sozologicznej w skali 1:50 000. Arkusz N-33-142-A. Stęszew, UAM, Poznań
Wylegała P., Kuźniak S., Dolata P. T. (2008) Obszary ważne dla ptaków w
okresie gniazdowania oraz migracji na terenie województwa wielkopolskiego,
WBPP, Poznań.
Wytyczne do sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu
regionalnym i lokalnym, Ministerstwo Środowiska, Warszawa, 2002 r.
Strony internetowe








Baza danych odnawialnych źródeł energii http://www.baza-oze.pl/ ,
Portal internetowy Banku Danych o Lasach http://www.bdl.lasy.gov.pl/portal/,
Serwis BTSearch http://beta.btsearch.pl/,
Strona Banku Ochrony Środowiska www.bosbank.pl,
Strona funduszy europejskich www.funduszeeuropejskie.gov.pl,
Strona Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad www.gddkia.gov.pl,
Strona Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska www.gdos.gov.pl oraz
http://geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/,
Strona Gminy Dopiewo www.dopiewo.pl,
141










Strona internetowa http://www.ecoenergia.pl/index.php?cms=29,
Strona internetowa www.energiaodnawialna.net,
Strona Lasów państwowych www.lasypanstwowe.poznan.pl,
Strona Ministerstwa Ochrony Środowiska www.mos.gov.pl.,
Strona Ministerstwa Rozwoju Regionalnego www.mrr.gov.pl,
Strona Państwowej Służby Hydrologicznej psh.gov.pl,
Strona Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Poznaniu
http://bip.poznan.rdos.gov.pl,
Strona Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Poznaniu
www.poznan.rdos.gov.pl.
Strony Natura 2000 www.natura2000.mos.gov.pl/natura2000
i www.natura2000.org.pl,
Strony Państwowego Instytutu Geologicznego- Państwowego Instytutu
Badawczego geoportal.pgi.gov.pl, http://mineralne.pgi.gov.pl,
http://geoportal.pgi.gov.pl/midas-web,
Pozostałe dane i materiały źródłowe















Dane Głównego Urzędu Statystycznego, Bank Danych Lokalnych,
Informacja o stanie środowiska i działalności kontrolnej Wojewódzkiego
Inspektora Ochrony Środowiska w powiecie poznańskim w roku 2012,
Informacje z Urzędu Gminy Dopiewo,
Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego dla gminy Dopiewo,
Monitoring pól elektromagnetycznych w 2012 i 2013 r., WIOŚ, Poznań,
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Przewodnik po
programach priorytetowych NFOŚiGW 2015-2020,
Projekt operatu ogólnego – Planu Ochrony Wielkopolskiego Parku
Narodowego, BULiGL, 2013,
Projekt operatu wodnego – Planu Ochrony Wielkopolskiego Parku Narodowego,
BULiGL, 2013,
Propozycja zmiany planu Aglomeracji dla Aglomeracji Dopiewo, Gmina
Dopiewo” DK Studio, 2014,
Propozycja zmiany planu Aglomeracji dla Aglomeracji Skórzewo, Gmina
Dopiewo” DK Studio, 2014,
RDLP (2008) Plan urządzenia lasu Nadleśnictwa Konstantynowo na okres od 1
stycznia 2008 r. do 31 grudnia 2017 r. Opis ogólny lasów nadleśnictwa
(elaborat), Poznań,
Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy
Dopiewo (2013) (Uchwała Nr XLIII/308/13 Rady Gminy Dopiewo z dnia 07
marca 2013 r. w sprawie zmiany Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gminy Dopiewo,
WIOŚ (2013) Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2012,
Biblioteka Monitoringu Środowiska Poznań, Poznań,
WIOŚ (2014) Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2013,
Biblioteka Monitoringu Środowiska Poznań, Poznań,
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu, Monitoring pól
elektromagnetycznych w 2012 i 2013 r.
142

Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Dopiewo na

Transkrypt

Podobne dokumenty

Lista osób, które przeszły pozytywnie ocenę formalną w dniu 25

Poznań, dnia 22.08.2016 roku Ogród Zoologiczny Dot.

Karta do głosowania DBO 2017 - Dopiewski Budżet Obywatelski

Karty usługi - Uznanie zagranicznego rozwodu państwa spoza UE

Powrót do nazwiska noszonego przed zawarciem zw. małżenskiego

Oświadczenie o rozliczeniu podatku dochodowego od osób

OGŁOSZENIE Wójt Gminy Dopiewo ogłasza nabór na stanowisko

Cennik biletów na linie 791, 792 i 798

Karta usługi - Deklaracje na podatek od nieruchomości, rolny i leśny