Wymagania edukacyjne - Szkoła Podstawowa im. Janusza
Transkrypt
Wymagania edukacyjne - Szkoła Podstawowa im. Janusza
SZKOŁA PODSTAWOWA IM. JANUSZA KORCZAKA W ROZTOCE BRZEZINACH WYMAGANIA EDUKACYJNE KLASA II ROK SZKOLNY 2016/2017 Wychowawca: mgr Małgorzata Sośniewska Treści nauczania z podstawy programowej Umiejętności podstawowe z programu nauczania Umiejętności ponadpodstawowe z programu nauczania Edukacja polonistyczna 1.1 Uczeń korzysta z informacji: a) uważnie słucha wypowiedzi i korzysta z przekazywanych informacji, b) rozumie sens kodowania oraz dekodowania informacji; odczytuje uproszczone rysunki, piktogramy, znaki informacyjne, zna wszystkie litery alfabetu; czyta i rozumie teksty przeznaczone dla dzieci i wyciąga z nich wnioski, c) wyszukuje w tekście potrzebne informacje i w miarę możliwości korzysta ze słowników i encyklopedii przeznaczonych dla dzieci, d) zna formy użytkowe: życzenia, zaproszenie, zawiadomienie, list, notatka do kroniki; potrafi z nich Słucha wypowiedzi innych oraz tekstów czytanych przez nauczyciela, kolegów i je rozumie. Słucha nagrań audycji radiowych i telewizyjnych i je rozumie. Słucha ze zrozumieniem pytań, poleceń, krótkich instrukcji wypowiadanych przez nauczyciela i kolegów. W czasie rozmowy stawia dodatkowe pytania i udziela odpowiedzi (słucha i mówi). Ilustruje usłyszane teksty za pomocą prac plastycznych. Czyta po cichu „od jednego rzutu oka” ze zrozumieniem wyrazy oraz krótkie zdania. Czyta głośno w sposób płynny krótkie teksty. Czyta po cichu i głośno ze zrozumieniem: krótkie teksty informacyjne, uproszczone plany, pytania, polecenia, nazwy geograficzne, skróty, symbole, liczby zapisane cyframi i słownie, krótkie teksty encyklopedyczne, daty, zapisy w kalendarzu, niektóre znaki na mapie, niektóre schematy, niektóre rozkłady jazdy, plakaty teatralne, spisy treści. Czyta z podziałem na role. Korzysta z biblioteki. Korzysta z różnych źródeł wiedzy i informacji, np. z podręczników, albumów, encyklopedii, słowników. Korzysta pod kierunkiem nauczyciela z podręczników, ćwiczeń i innych pomocy dydaktycznych. Rozpoznaje teksty użytkowe, np. zawiadomienie, list, zaproszenie, życzenia z różnych okazji Formułuje i stawia pytania w celu uzyskania dodatkowych informacji. Odróżnia i właściwie reaguje na sygnały alarmowe w szkole oraz w najbliższym środowisku pozaszkolnym, np. na ulicy. Czyta głośno i po cichu ze zrozumieniem, wyciąga wnioski. Czyta poprawnie, płynnie, wyraziście, ze zrozumieniem krótkie teksty. Sprawnie korzysta z różnych źródeł wiedzy i informacji. Samodzielnie korzysta z podręczników, ćwiczeń, materiałów pomocniczych, słowników, encyklopedii i innych pomocy dydaktycznych. Wykorzystuje poznane formy użytkowe w życiu codziennym, np. życzenia, zaproszenie, list. korzystać; 1.2 Uczeń analizuje i interpretuje teksty kultury: a) przejawia wrażliwość Systematycznie poszerza zakres estetyczną, rozszerza zasób słownictwa słownictwa poprzez kontakt z dziełami literackimi b) w tekście literackim zaznacza Wyodrębnia w utworze osoby, wybrane fragmenty, określa czas zdarzenia oraz fragmenty tekstu i i miejsce akcji, wskazuje zdania na określony temat. głównych bohaterów c) czyta teksty i recytuje wiersze, z uwzględnieniem interpunkcji i intonacji, d) ma potrzebę kontaktu z literaturą i sztuką dla dzieci, czyta wybrane przez siebie i wskazane przez nauczyciela książki, wypowiada się na ich temat; 1.3 Uczeń tworzy wypowiedzi: a) w formie ustnej i pisemnej: kilkuzdaniową wypowiedź, krótkie opowiadanie, krótki opis, list prywatny, życzenia, zaproszenie, b) dobiera właściwe formy komunikowania się w różnych sytuacjach społecznych, c) uczestniczy w rozmowach, także inspirowanych literaturą: zadaje pytania, udziela odpowiedzi, prezentuje własne zdanie i formułuje wnioski; poszerza zakres słownictwa i struktur składniowych, Czyta i recytuje wiersze z uwzględnieniem: intonacji, siły głosu, tempa, pauz, akcentu logicznego oraz czyta krótkie fragmenty prozy. Czyta lektury wskazane przez nauczyciela i wypowiada się na ich temat. Czyta krótkie teksty o życiu dzieci w innych krajach. Tworzy kilkuzdaniowe ustne i pisemne wypowiedzi na określony temat. Pisze krótkie wypowiedzi na podstawie przeżyć, obserwacji, ilustracji, krótkich tekstów. Pisze zdania opisujące przedmioty, osoby, rośliny. Pisze krótkie listy, pozdrowienia, życzenia do bliskich, kolegów. Poprawnie adresuje list. Dostosowuje formy komunikowania się do oficjalnej i nieoficjalnej sytuacji komunikacyjnej. We właściwy sposób artykułuje swoje potrzeby, oczekiwania. Prowadzi rozmowę (mówi i słucha) oraz wypowiada się na temat własnych przeżyć, wydarzeń z życia, czytanych lub wysłuchanych utworów literackich, oglądanych sztuk teatralnych, filmów, wysłuchanych nagrań i audycji. Stawia pytania związane z wydarzeniami z życia, własnymi zainteresowaniami, Systematycznie poszerza zakres słownictwa Ustala kolejność wydarzeń. Wyodrębnia w tekście literackim postacie główne i drugorzędne, charakterystyczne cechy bohatera, czas i miejsce akcji. Recytuje wiersze z uwzględnieniem: intonacji, siły głosu, tempa, pauz, akcentu logicznego. Czyta krótkie teksty wybrane przez siebie. Czyta lektury i wyczerpująco wypowiada się na temat ich treści. Samodzielnie tworzy spójne wypowiedzi ustne i pisemne na określony temat. Tworzy swobodne teksty na znane mu tematy. Wykorzystuje język symboli, wyrażeń, znaków, gestów, sygnałów niewerbalnych w procesie komunikowania się. W rozmowach prezentuje swój punkt widzenia oraz przyjmuje informacje zwrotne. W wypowiedziach używa wyrazów bliskoznacznych, wieloznacznych, o znaczeniu podobnym i przeciwnym. d) dba o kulturę wypowiadania się; poprawnie artykułuje głoski, akcentuje wyrazy, stosuje pauzy i właściwą intonację w zdaniu oznajmującym, pytającym i rozkazującym; stosuje formuły grzecznościowe, e) rozumie pojęcia: wyraz, głoska, litera, sylaba, zdanie; dostrzega różnicę między literą i głoską; dzieli wyrazy na sylaby; oddziela wyrazy w zdaniu, zdania w tekście, f) pisze czytelnie i estetycznie (przestrzega zasad kaligrafii), dba o poprawność gramatyczną, ortograficzną oraz interpunkcyjną, czytanymi i wysłuchanymi tekstami. Udzielając odpowiedzi na pytania, zwraca uwagę na poprawność gramatyczną formułowanych zdań. Wypowiada się na temat własnej pracy, omawia jej przebieg i efekty. Poprawnie formułuje i artykułuje zdania pytające, oznajmujące, rozkazujące, wykrzyknikowe. Stosuje zwroty grzecznościowe. Potrafi wskazać różnicę między głoską i literą. Dzieli wyraz na sylaby. Wyróżnia wyrazy w zdaniach i zdania w tekście. Zna alfabet. Pisze czytelnie, płynnie wyrazy i zdania, uwzględniając odpowiedni kształt liter oraz poprawne ich łączenie, jednolite pochylenie i właściwe rozmieszczenie. Właściwie stosuje w piśmie kropkę, pytajnik, wykrzyknik, wielką literę. Pisze liczby w zakresie 20 za pomocą cyfr i słownie. g) przepisuje teksty, pisze Przepisując teksty drukowane, z pamięci i ze słuchu; stosuje właściwe litery pisane, dwuznaki i zmiękczenia. Pisze z pamięci i ze słuchu zdania oraz krótkie teksty z: – wyrazami z rz i ó wymiennym, – wyrazami z rz po spółgłoskach, – wyrazami z h i ch najczęściej spotykanymi, – wyrazami z ą i ę w różnych pozycjach, – nie z czasownikami i przymiotnikami. 1.4 Uczeń wypowiada się w małych formach teatralnych: a) uczestniczy w zabawie Uczestniczy w zabawach teatralnej, ilustruje mimiką, teatralnych zainspirowanych gestem, ruchem zachowania tekstem, opowiadaniem, sztuką bohatera literackiego lub teatralną, historyjką obrazkową, Dba o kulturę wypowiedzi. Zna alfabet, porządkuje wyrazy w kolejności alfabetycznej według pierwszej litery. Pisze czytelnie, płynnie zdania i krótkie teksty z zachowaniem poprawnego kształtu liter, proporcji oraz właściwego rozmieszczenia. Przepisuje z podręcznika, tablicy i innych źródeł, pisze z pamięci i ze słuchu teksty, przestrzegając poznanych reguł gramatycznych, ortograficznych i interpunkcyjnych. Aktywnie uczestniczy w pracy grupowej, pełniąc w grupie różne funkcje związane z realizacją zadania. wymyślonego, b) rozumie umowne znaczenie rekwizytu i umie posłużyć się nim w odgrywanej scence. audycją. Ilustruje zachowania bohaterów poprzez mimikę, gest, ruch. Przedstawia sytuacje życiowe w grach dramowych. Wykorzystuje rekwizyty w zabawach teatralnych. Rozumie umowne znaczenie rekwizytu. Wiąże treść utworu literackiego, sztuki teatralnej, audycji, filmu z różnymi środkami ekspresji. Edukacja muzyczna 3.1 W zakresie odbioru muzyki: a) zna i stosuje następujące rodzaje aktywności muzycznej: – śpiewa proste melodie, piosenki z repertuaru dziecięcego; wykonuje śpiewanki i rymowanki; śpiewa w zespole piosenki ze słuchu (nie mniej niż 10 utworów w roku szkolnym); śpiewa z pamięci hymn narodowy, – odtwarza proste rytmy głosem, – odtwarza i gra na instrumentach perkusyjnych proste rytmy i wzory rytmiczne, – odtwarza i gra na instrumentach melodycznych proste melodie i akompaniamenty, – realizuje sylabami rytmicznymi, gestem oraz ruchem proste rytmy i wzory rytmiczne; reaguje ruchem na puls rytmiczny i jego zmiany, zmiany tempa, metrumi dynamiki (maszeruje, biega, podskakuje); realizuje proste schematy rytmiczne (tataizacją, ruchem całego ciała), – wyraża ruchem nastrój i charakter muzyki; tańczy podstawowe kroki i figury krakowiaka, polki oraz innego, prostego tańca ludowego, b) rozróżnia podstawowe elementy muzyki (melodia, rytm, wysokość dźwięku, akompaniament, tempo, dynamika) i znaki notacji muzycznej (wyraża ruchowo czas trwania wartości rytmicznych, nut i pauz), Śpiewa piosenki jednogłosowe indywidualnie i zespołowo. Gra na dostępnych mu instrumentach muzycznych. Akompaniuje do piosenek i zabaw za pomocą efektów akustycznych z wykorzystaniem różnych przedmiotów, instrumentów perkusyjnych niemelodycznych. Prezentuje „echo rytmiczne” i inscenizuje piosenki. Interpretuje ruchem zmiany dynamiczne słuchanych utworów. Zna kroki krakowiaka i polki oraz potrafi je zatańczyć. Śpiewa piosenki ze słuchu, zbiorowo, z zastosowaniem zmian tempa, artykulacji i dynamiki. Śpiewa z pamięci hymn narodowy. Gra proste melodie ze słuchu i częściowo z nut na dostępnych instrumentach melodycznych. Gra proste rytmy na instrumentach perkusyjnych. Wykonuje i interpretuje ruchem zmiany dynamiczne słuchanych utworów muzycznych. Wykonuje ćwiczenia rytmiczne i reaguje ruchem na zmianę rytmu. Odróżnia niektóre tańce, np. oberka. Tańczy podstawowe kroki, np. krakowiaka, polki, tańca śląskiego. Rozróżnia podstawowe elementy muzyki i znaki notacji muzycznej; zna podstawowe pojęcia. Wyraża ruchem czas trwania wartości rytmicznych i pauz. c) świadomie i aktywnie słucha muzyki (wyraża swe doznania werbalnie i niewerbalnie) oraz określa jej cechy: rozróżnia i wyraża środkami pozamuzycznymi charakter emocjonalny muzyki, rozpoznaje utwory wykonane: solo i zespołowo, na chór i orkiestrę; orientuje się w rodzajach głosów ludzkich (sopran, bas) oraz w instrumentach muzycznych (fortepian, gitara, skrzypce, trąbka, flet, perkusja); rozpoznaje podstawowe formy muzyczne – AB, ABA (wskazuje ruchem lub gestem ich kolejne części); 3.2 W zakresie tworzenia muzyki: a) wie, że muzykę można zapisać i odczytać, b) tworzy proste ilustracje dźwiękowe do tekstów i obrazów oraz improwizacje ruchowe do muzyki, c) improwizuje głosem i na instrumentach według ustalonych zasad, d) wykonuje proste utwory, interpretuje je zgodnie z ich rodzajem i funkcją. Rozpoznaje dźwięki wysokie i niskie ciche i głośne, głosy ludzkie (sopran, bas, alt, tenor) oraz brzmienie niektórych instrumentów i rytm. Rozpoznaje długości trwania dźwięków. Słucha utworów muzycznych i wypowiada się na ich temat. Słucha piosenek, pieśni, miniatur instrumentalnych, odróżnia cechy charakterystyczne niektórych utworów (np. tańce): rytm, tempo, dynamikę i nastrój. Odczytuje proste wzory melodii, znaki notacji muzycznej, nazwy dźwięków gamy. Tworzy proste tematy muzyczne, ilustracje muzyczne do wierszy i opowiadań. Improwizuje melodie do zrytmizowanych wierszy oraz do podanego tematu rytmicznego. Interpretuje ruchem piosenki, tematy rytmiczne i utwory instrumentalne Improwizuje głosem i na instrumentach, zgodnie z podanymi zasadami. Interpretuje wykonywane utwory zgodnie z ich rodzajem i funkcją. Określa charakter i nastrój utworu muzycznego. Tworzy ilustracje muzyczne do opowiadań i wierszy oraz swobodnie interpretuje ruchem tematy rytmiczne, piosenki, utwory instrumentalne. Wykonuje inscenizacje piosenek i zabaw przy muzyce Improwizuje melodie głosem i na instrumentach do zrytmizowanych wierszy oraz do podanego tematu rytmicznego. Gra na wybranym instrumencie krótkie utwory z nut. Edukacja plastyczna 4.1 W zakresie percepcji sztuki: a) określa swoją przynależność kulturową poprzez kontakt z wybranymi dziełami sztuki, zabytkami i z tradycją w środowisku rodzinnym, szkolnym i lokalnym; uczestniczy w życiu kulturalnym tych środowisk, wie o istnieniu placówek kultury działających na ich rzecz, b) korzysta z przekazów medialnych; stosuje ich wytwory Uczestniczy w życiu kulturalnym swojego środowiska rodzinnego i szkolnego. Poznaje placówki kultury działające w pobliżu miejsca zamieszkania Interesuje się życiem kulturalnym swojego środowiska lokalnego. Wie, co to jest przekaz medialny Wykorzystuje wytwory przekazów medialnych w swojej działalności twórczej (zgodnie z elementarną wiedzą o prawach autora); 4.2 W zakresie ekspresji przez sztukę: a) ilustruje sceny i sytuacje Przedstawia w swoich pracach (realne i fantastyczne) (rysunkach, pracach malarskich, inspirowane wyobraźnią, baśnią, rzeźbach, składankach, opowiadaniem, muzyką, korzysta pracach technicznych) zjawiska i z narzędzi multimedialnych, wydarzenia z otaczającej rzeczywistości. Uwzględnia w swoich pracach ruch postaci, sceny zbiorowe oraz wyraża swoje marzenia, wyobrażenia i nastrój. Wykorzystuje utwór literacki, muzyczny, sztukę teatralną, zmiany w przyrodzie w różnych porach roku do wyrażania siebie poprzez prace plastycznotechniczne. b) podejmuje działalność twórczą, Nazywa kolory, materiały, posługując się takimi środkami przybory i narzędzia wyrazu plastycznego wykorzystywane w działalności jak: kształt, barwa, faktura w plastyczno- -technicznej. kompozycji na płaszczyźnie i w Sprawnie posługuje się przestrzeni (stosując przyborami i narzędziami. określone materiały, narzędzia i Przestrzega zasad techniki plastyczne), bezpieczeństwa. Uwzględnia w swoich pracach: kształt, wielkość, barwę, proporcje, sytuacje przestrzenne, układ, fakturę. Dobiera techniki plastyczne, materiały, przybory do wykonywanych zadań plastyczno-technicznych, wykorzystując ich różnorodne zastosowanie. Przestrzega zasad bezpieczeństwa pracy. Elastycznie reaguje na propozycje zmian w czasie wykonywanej pracy. c) realizuje proste projekty w W procesie planowania, zakresie form użytkowych, w tym organizowania i realizacji służące kształtowaniu różnorodnych zadań własnego wizerunku i otoczenia edukacyjnych korzysta oraz upowszechnianiu z rysunków pomocniczych. kultury w środowisku szkolnym Stara się realizować proste (stosując określone narzędzia i projekty w zakresie form wytwory przekazów medialnych); użytkowych. Stara się przedstawiać i wyrażać w swojej działalności Ilustruje sceny realne i fantastyczne inspirowane wyobraźnią, literaturą, muzyką, otoczeniem społecznym i przyrodniczym. Bezpiecznie i rozważnie korzysta z dostępnych narzędzi multimedialnych i technologii informacyjnych. W swoich pracach plastycznych i technicznych korzysta z różnych technik plastycznych, wykorzystuje różnorodne materiały, przybory i narzędzia. Ma świadomość celu podejmowanych zadań i ocenia ich efekty. Projektuje oraz wykonuje płaskie i przestrzenne formy użytkowe, uwzględniając zasady kompozycji w swoich pracach własne przeżycia, obserwacje, marzenia, wyobrażenia, otaczającą rzeczywistość przyrodniczą i społeczną oraz świat fantazji. 4.3 W zakresie recepcji sztuki: a) rozróżnia takie dziedziny działalności twórczej człowieka, jak: architektura, sztuki plastyczne oraz inne określone dyscypliny sztuki (fotografika, film) i przekazy medialne (telewizja, internet), a także rzemiosło artystyczne i sztukę ludową, b) rozpoznaje wybrane dzieła architektury i sztuk plastycznych należące do polskiego i europejskiego dziedzictwa kultury; opisuje ich cechy charakterystyczne (posługując się elementarnymi terminami właściwymi dla tych dziedzin działalności twórczej). Próbuje określać dziedziny sztuk plastycznych, specjalności zawodowe, narzędzia, działy sztuki użytkowej, związek funkcji i formy. Próbuje rozróżniać niektóre dziedziny działalności twórczej człowieka: architektura, sztuki plastyczne, fotografika, film, telewizja, internet. Rozróżnia niektóre dziedziny działalności twórczej człowieka, np. rzemiosło artystyczne, sztuka ludowa. Podaje przykłady obiektów z różnych dziedzin sztuki(w tym rękodzieła artystycznego i sztuki ludowej). Poznaje wybrane dzieła sztuki należące do polskiego i europejskiego dziedzictwa kultury. Rozumie podstawowe pojęcia z dziedziny sztuki. Rozwija zainteresowania związane ze sztukami plastycznymi. Edukacja społeczna 5.1 Uczeń odróżnia, co jest dobre, a co złe w kontaktach z rówieśnikami i dorosłymi; Stara się oceniać postępowanie Ocenia postępowanie własne i swoje i innych, potrafi odróżnić, co innych w sytuacjach typowych dla jest dobre, a co złe. ucznia zgodnie z przyjętymi normami i systemem wartości. 5.2 Uczeń odróżnia dobro od zła, Rozumie swoje role i przestrzega Uczestniczy w działaniach stara się być sprawiedliwym i norm postępowania jako członek charytatywnych na rzecz prawdomównym; nie krzywdzi różnych społeczności (np. dziecko, potrzebujących pomocy. innych, pomaga słabszym i uczeń, kolega, widz, pasażer). potrzebującym Rozumie potrzebę działania na rzecz osób potrzebujących 5.3 Uczeń zna podstawowe relacje Zna podstawowe relacje między Szanuje pracę rodziców. między najbliższymi; podejmuje najbliższymi. Rozumie, że trzeba dostosować obowiązki domowe i rzetelnie je Zna obowiązki domowe dziecka i swoje wymagania do sytuacji wypełnia; identyfikuje się ze swoją stara się je wypełniać. ekonomicznej rodziny. rodziną i jej tradycjami; ma Poznaje tradycje swojej rodziny. rozeznanie, że pieniądze Wykazuje poczucie przynależności otrzymuje się za pracę; rozumie, do rodziny. co to jest sytuacja ekonomiczna Wie, że pieniądze otrzymuje się za rodziny, i wie, że trzeba do niej pracę. dostosować swe oczekiwania 5.4 Uczeń współpracuje z innymi Zna zasady i przestrzega reguł Uczy się, jak właściwie reagować w zabawie, w nauce szkolnej i w życia społecznego. w sytuacjach trudnych, sytuacjach życiowych; Wykazuje poczucie przynależności niebezpiecznych. Szuka lub udziela przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej oraz świecie dorosłych; wie, jak należy zachowywać się w stosunku do dorosłych i rówieśników (formy grzecznościowe); rozumie potrzebę utrzymywania dobrych relacji z sąsiadami w miejscu zamieszkania; jest chętny do pomocy, respektuje prawo innych do pracy i wypoczynku; 5.5 Uczeń jest tolerancyjny wobec osób innej narodowości, tradycji kulturowej itp.; wie, że wszyscy ludzie mają równe prawa; 5.6 Uczeń zna prawa ucznia i jego obowiązki (w tym zasady bycia dobrym kolegą), respektuje je; uczestniczy w szkolnych wydarzeniach; 5.7 Uczeń zna najbliższą okolicę, jej ważniejsze obiekty, tradycje; potrafi wymienić status administracyjny swojej miejscowości (wieś, miasto); wie, w jakim regionie mieszka; uczestniczy w wydarzeniach organizowanych przez lokalną społeczność; 5.8 Uczeń wie, jakiej jest narodowości; wie, że mieszka w Polsce, a Polska znajduje się w Europie; zna symbole narodowe (barwy, godło, hymn narodowy) i najważniejsze wydarzenia historyczne; orientuje się w tym, że są ludzie szczególnie zasłużeni dla miejscowości, w której mieszka, dla Polski i świata; rozpoznaje flagę i hymn Unii Europejskiej; 5.9 Uczeń wie, jak ważna jest praca w życiu człowieka; wie, jaki zawód wykonują jego najbliżsi i znajomi; wie, czym zajmuje się np. kolejarz, aptekarz, policjant, weterynarz; 5.10 Uczeń wie, gdzie można bezpiecznie organizować do grup społecznych, w których funkcjonuje. Nawiązuje pozytywne kontakty w grupie. Wie, jak należy zachowywać się w stosunku do osób dorosłych. Podejmuje zadania wymagające troskliwości i opiekuńczości. pomocy w sytuacjach zagrożenia ze strony innych ludzi. Rozumie konieczność utrzymywania dobrych relacji z sąsiadami. Akceptuje różnice między ludźmi, Jest tolerancyjny wobec osób przejawia zachowania tolerancyjne innej narodowości, tradycji i szacunek dla odmienności. kulturowej. Zna i stara się respektować prawa i Chętnie uczestniczy w życiu szkoły obowiązki ucznia oraz zasady bycia i szkolnych wydarzeniach. dobrym kolegą. Zna prawa ucznia i zawsze ich przestrzega oraz chętnie wypełnia obowiązki ucznia, dziecka. Poznaje swoją najbliższą okolicę i Uczestniczy w wydarzeniach o jej najważniejsze obiekty oraz przez lokalną społeczność. nazwę regionu, w którym mieszka; zna tradycje tego region. Zna swoją narodowość i symbole narodowe oraz rozpoznaje flagę i hymn Unii Europejskiej. Wie, że są ludzie zasłużeni dla miejscowości, w której mieszka, dla Polski i dla świata. Wykazuje poczucie tożsamości kulturowej, historycznej i narodowej. Poznaje pracę ludzi różnych zawodów i rozumie jej znaczenie. Zna zawody osób, które mogą pomóc w trudnych i niebezpiecznych sytuacjach. Szanuje i docenia znaczenie pracy w życiu człowieka Przestrzega zasad bezpieczeństwa w domu, szkole, na drodze, w Podejmując różnorodne formy aktywności, uwzględnia zasady zabawy, a gdzie nie można ich organizować i dlaczego 5.11 Uczeń zna zagrożenia ze strony ludzi; potrafi powiadomić dorosłych o wypadku, zagrożeniu, niebezpieczeństwie; zna numery telefonów: pogotowia ratunkowego, straży pożarnej, policji oraz ogólnopolski numer alarmowy 112. środkach komunikacji, w czasie kąpieli, zabaw na śniegu. Unika sytuacji niebezpiecznych. Przestrzega zasad bezpieczeństwa przeciwpożarowego. Przestrzega bezpieczeństwa dotyczącego zatruć pokarmowych. Uczy się, jak właściwie się zachowywać w sytuacji zagrożenia. Szuka porady w sytuacjach zagrożenia lub udziela pomocy innym. Zna numery telefonów: pogotowia ratunkowego, policji, straży pożarnej i numer alarmowy 112. Rozpoznaje sygnały alarmowe (akustyczne) w sytuacjach szkolnych i pozaszkolnych, właściwie na nie reaguje. Stara się właściwie reagować w sytuacjach trudnych, niebezpiecznych, szuka lub udziela pomocy w sytuacjach zagrożenia ze strony innych ludzi. bezpieczeństwa. Właściwie reaguje w sytuacjach trudnych, niebezpiecznych, szuka lub udziela pomocy w sytuacjach zagrożenia. Edukacja przyrodnicza 6.1 Uczeń obserwuje i prowadzi proste doświadczenia przyrodnicze, analizuje je i wiąże przyczynę ze skutkiem; 6.2 Uczeń opisuje życie w wybranych ekosystemach: w lesie, ogrodzie, parku, na łące i w zbiornikach wodnych; wie, jakie warunki są konieczne do rozwoju roślin i zwierząt w gospodarstwie domowym, w szkolnych uprawach i hodowlach itp.; wie, jaki pożytek przynoszą zwierzęta środowisku, i podaje proste przykłady; 6.3 Uczeń nazywa charakterystyczne elementy typowych krajobrazów Polski: nadmorskiego, nizinnego, górskiego; 6.4 Uczeń nazywa oraz wyróżnia Wykazuje naturalną ciekawość poznawczą – stawia różnorodne pytania. Przeprowadza proste obserwacje, pomiary, ćwiczenia i doświadczenia. Dostrzega w swoim otoczeniu cykle i regularności Poznaje życie w wybranych ekosystemach: w lesie, ogrodzie, parku, w zbiornikach wodnych. Poznaje warunki konieczne do rozwoju roślin i zwierząt. Dokonuje różnorodnych pomiarów celem odkrywania, sprawdzania, wnioskowania. Bada związki przyczynowoskutkowe, przeprowadzając różnorodne doświadczenia. Prowadzi hodowle i uprawy. Podaje przykłady korzyści przynoszonych przez zwierzęta środowisku. Poznaje charakterystyczne cechy krajobrazów Polski: nadmorskiego, nizinnego, górskiego. Wymienia kilka typowych zwierząt Potrafi wymienić różne zwierzęta zwierzęta i rośliny typowe dla wybranych regionów Polski; rozpoznaje i nazywa niektóre zwierzęta egzotyczne; 6.5 Uczeń wyjaśnia zależność zjawisk przyrody od pór roku; wie, jak zachować się odpowiednio do warunków atmosferycznych; dla danego regionu Polski. Wymienia i rozpoznaje niektóre zwierzęta egzotyczne. żyjące w wybranym regionie Polski i rośliny rosnące na tym terenie. Obserwuje zmiany zachodzące w otoczeniu przyrodniczym (np. zmiany w przyrodzie, rośliny i zwierzęta w różnych ekosystemach i w różnych porach roku), otoczeniu społecznym (np. prace ludzi, ruch drogowy). Dostrzega przyczyny zmian. Świadomie podejmuje zachowania odpowiednie do warunków atmosferycznych. Rozumie konieczność ochrony środowiska przyrodniczego, również w najbliższej okolicy: nie śmieci, szanuje rośliny, zachowuje ciszę, pomaga zwierzętom. Wyjaśnia zależność zjawisk przyrody od pór roku. 6.6 Uczeń podejmuje działania na rzecz ochrony przyrody w swoim środowisku; wie, że należy segregować śmieci, rozumie sens stosowania opakowań ekologicznych; wie, że należy oszczędzać wodę; wie, jakie zniszczenia w przyrodzie powoduje człowiek (wypalanie łąk, zaśmiecanie lasów, nadmierny hałas, kłusownictwo); chroni przyrodę: nie śmieci, szanuje rośliny, zachowuje ciszę, pomaga zwierzętom; 6.7 Uczeń zna wpływ przyrody Dostrzega w swoim otoczeniu nieożywionej na życie ludzi, przyrodniczym i społecznym cykle i zwierząt i roślin: regularności, funkcjonujące prawa i zależności. a) wpływ światła słonecznego na Poznaje wpływ światła cykliczność życia na Ziemi, słonecznego na cykliczność życia na Ziemi. b) znaczenie powietrza i wody dla Poznaje wpływ powietrza i wody życia człowieka, roślin i zwierząt, na życie ludzi, roślin i zwierząt. c) znaczenie wybranych skał i Poznaje znaczenie wybranych skał minerałów dla człowieka (np. i minerałów. węgla i gliny); 6.8 Uczeń nazywa podstawowe Poznaje części ciała oraz organy części ciała i organy wewnętrzne wewnętrzne człowieka, np. serce, zwierząt i ludzi (np. serce, płuca, płuca, żołądek. żołądek); 6.9 Uczeń zna podstawowe zasady Dba o czystość ciała, higienę racjonalnego odżywiania się, osobistą oraz o ład i porządek rozumie konieczność otoczenia. kontrolowania stanu zdrowia i stosuje się do zaleceń lekarza i lekarza dentysty; Podejmuje działania na rzecz ochrony przyrody w swoim środowisku. Wie, jakie zniszczenia w przyrodzie powoduje człowiek. Rozumie konieczność właściwego odżywiania się. Rozumie konieczność systematycznej kontroli zdrowia. 6.10 Uczeń dba o zdrowie i bezpieczeństwo swoje i innych (w miarę swoich możliwości), orientuje się w zagrożeniach ze strony roślin i zwierząt, a także w zagrożeniach typu burza, huragan, śnieżyca, lawina, powódź itp.; wie, jak trzeba zachować się w takich sytuacjach; Podejmując różnorodne formy aktywności bierze pod uwagę bezpieczeństwo własne i innych. Dostrzega niebezpieczeństwa związane ze zjawiskami atmosferycznymi (burza, huragan, powódź, śnieżyca). Orientuje się w zagrożeniach ze strony roślin i zwierząt. Edukacja matematyczna 7.1 Uczeń klasyfikuje obiekty i tworzy proste serie; dostrzega i kontynuuje regularności; Klasyfikuje obiekty, tworzy serie, kontynuuje regularności. Tworzy i klasyfikuje zbiory. Porządkuje i numeruje elementy rosnąco i malejąco. 7.2 Uczeń liczy (w przód i w tył) od Przelicza zbiory w zakresie 100. danej liczby po 1, dziesiątkami od Liczy (w przód i w tył) od danej danej liczby w zakresie 100 i liczby po 1. setkami od danej liczby w zakresie Liczy dziesiątkami w zakresie 100 i 1000; setkami w zakresie 1000 (w przód i w tył). 7.3 Uczeń zapisuje cyframi i Zapisuje liczby za pomocą cyfr i odczytuje liczby w zakresie 1000; słownie. rozumie dziesiątkowy system Wyodrębnia w zapisie liczby pozycyjny; jednocyfrowe, dziesiątki, setki. 7.4 Uczeń ustala równoliczność Porównuje dowolne dwie liczby w porównywanych zestawów zakresie 100. elementów mimo obserwowanych Stosuje znaki: <, >, =. zmian w ich układzie; porównuje dowolne dwie liczby w zakresie 1000 (słownie i z użyciem znaków <, >, =); 7.5 Uczeń dodaje i odejmuje liczby Dodaje i odejmuje dowolne liczby w zakresie 100 (bez algorytmów w zakresie 100. działań pisemnych); sprawdza Korzysta z przemienności wyniki odejmowania za pomocą dodawania. dodawania; Sprawdza dodawanie za pomocą odejmowania i odwrotnie. Rozumie odwrotność tych działań. 7.6 Uczeń mnoży i dzieli liczby w Mnoży i dzieli liczby w zakresie 30 zakresie tabliczki mnożenia (bez oraz mnoży w zakresie 50. algorytmów działań pisemnych); Sprawdza dzielenie za pomocą podaje z pamięci iloczyny; mnożenia i odwrotnie. sprawdza wyniki dzielenia za Rozumie odwrotność tych działań. pomocą mnożenia; Korzysta z przemienności mnożenia. 7.7 Uczeń rozwiązuje łatwe Rozwiązuje łatwe równania równania jednodziałaniowe jednodziałaniowe z niewiadomą w z niewiadomą w postaci okienka postaci okienka. (bez przenoszenia na drugą Zachowuje regularność w prostych motywach. Zapisuje wyrażenia mianowane, używając skrótów. Zapisuje daty dowolnymi sposobami. Porównuje dowolne dwie liczby w zakresie 1000 słownie i z użyciem znaków: <, >, =. Sprawnie dodaje i odejmuje liczby w zakresie 100. Sprawdza wyniki odejmowania za pomocą dodawania i odwrotnie. Wykonuje łatwe równania jednodziałaniowe z niewiadomą w postaci okienka. Pamięciowo mnoży i dzieli liczby w zakresie tabliczki mnożenia. Sprawdza wyniki dzielenia za pomocą mnożenia i odwrotnie. Korzysta z własności działań. stronę); 7.8 Uczeń rozwiązuje proste zadania tekstowe (w tym zadania na porównywanie różnicowe, ale bez porównywania ilorazowego); 7.9 Uczeń wykonuje łatwe obliczenia pieniężne (cena, ilość, wartość) i radzi sobie w sytuacjach codziennych wymagających takich umiejętności; zna będące w obiegu monety i banknoty; zna wartość nabywczą pieniędzy; rozumie, czym jest dług; 7.10 Uczeń mierzy i zapisuje wynik pomiaru długości, szerokości i wysokości przedmiotów oraz odległości; posługuje się jednostkami: milimetr, centymetr, metr; wykonuje łatwe obliczenia dotyczące tych miar (bez wyrażeń dwumianowanych i zamiany jednostek w obliczeniach formalnych); używa pojęcia kilometr w sytuacjach życiowych, np. jechaliśmy autobusem 27 kilometrów (bez zamiany na metry); 7.11 Uczeń waży przedmioty, różnicuje przedmioty cięższe, lżejsze; używa określeń: kilogram, pół kilograma, dekagram, gram; wykonuje łatwe obliczenia, używając tych miar (bez wyrażeń dwumianowanych i zamiany jednostek w obliczeniach formalnych); 7.12 Uczeń odmierza płyny różnymi miarkami; używa określeń: litr, pół litra, ćwierć litra; Rozwiązuje proste zadania tekstowe oraz układa treść zadań do sytuacji, rysunku, schematu, zapisu matematycznego. Rozwiązuje proste zadania tekstowe na porównywanie różnicowe. Dokonuje prostych obliczeń pieniężnych (cena–ilość–wartość). Rozwiązuje trudniejsze zadania tekstowe. Uczy się, jak radzić sobie w codziennych sytuacjach wymagających umiejętności obliczeń pieniężnych. Dokonuje obliczeń użytecznych w Poznaje pojęcie kilometra w życiu, związanych z długością. sytuacjach życiowych. Oblicza długości łamanych. Mierzy i zapisuje wyniki pomiarów, stosując jednostki miary. Uczy się rysować przy linijce, odczytuje wskazania linijki w centymetrach. Dokonuje obliczeń użytecznych w życiu związanych z masą. Poznaje miary masy. Waży przedmioty, używa jednostek masy. Odczytuje wskazania wagi. Stosuje określenia kilogram, pół kilograma. Dokonuje obliczeń użytecznych w życiu związanych z ilością płynów. Odmierza płyny różnymi miarkami, używa określeń: litr, pół litra, ćwierć litra. 7.13 Uczeń odczytuje temperaturę Dokonuje obliczeń użytecznych w (bez konieczności posługiwania się życiu, związanych z temperaturą. liczbami ujemnymi, np. 5 stopni Odczytuje wskazania termometru. mrozu, 3 stopnie poniżej zera); Zapisuje wyniki pomiaru masy. Zapisuje wyniki pomiaru ilości płynów. Uczy się odczytywania i zapisywania wyników pomiarów w formie tabelek, kalendarzy, wykresów, diagramów. 7.14 Uczeń odczytuje i zapisuje liczby w systemie rzymskim od I do XII; 7.15 Uczeń podaje i zapisuje daty; zna kolejność dni tygodnia i miesięcy; porządkuje chronologicznie daty; wykonuje obliczenia kalendarzowe w sytuacjach życiowych; odczytuje wskazania zegarów w systemach: 12- i 24-godzinnym, wyświetlających cyfry i ze wskazówkami; posługuje się pojęciami: godzina, pół godziny, kwadrans, minuta; wykonuje proste obliczenia zegarowe; Odczytuje i zapisuje liczby w systemie rzymskim od I do XII. Zna kolejność dni tygodnia, miesięcy. Posługuje się kalendarzem. Dokonuje obliczeń kalendarzowych (pełne miesiące). Uczy się zapisywać i porządkować chronologicznie daty. Dokonuje obliczeń użytecznych w życiu związanych z czasem. Odczytuje wskazania zegarów, posługuje się pojęciami: godzina, pół godziny, kwadrans, minuta. Wykonuje proste obliczenia zegarowe (pełne godziny). 7.16 Uczeń rozpoznaje i nazywa Rozpoznaje i nazywa figury koła, prostokąty (w tym kwadraty) geometryczne: koło, kwadrat, i trójkąty (również położone w prostokąt, trójkąt. Rozpoznaje różny sposób oraz w sytuacji, i nazywa figury nietypowe, np. gdy figury zachodzą na siebie); zachodzące na siebie. rysuje odcinki o podanej długości; Rysuje odcinki o podanej długości. oblicza obwody trójkątów i prostokątów (bez wyrażeń dwumianowanych i zamiany jednostek w obliczeniach formalnych); 7.17 Uczeń wyprowadza kierunki Sprawnie określa kierunki w od siebie i innych osób; określa przestrzeni. położenie obiektów względem Wyprowadza kierunki od siebie i obranego obiektu, używając innych osób. określeń: góra, dół, przód, tył, w Sprawnie określa stosunki prawo, w lewo, oraz ich przestrzenne względem kombinacji; obranego obiektu 7.18 Uczeń dostrzega symetrię Rysuje drugą połowę figury (np. w rysunku motyla); rysuje symetrycznej drugą połowę symetrycznej figury; 7.19 Uczeń zauważa, że jedna Rysuje figury płaskie w figura jest powiększeniem powiększeniu i pomniejszeniu lub pomniejszeniem drugiej; (odcinki, linie proste, równoległe, rysuje figury w powiększeniu i w prostokąty, kwadraty, trójkąty), pomniejszeniu. wykorzystując przyrządy geometryczne Czyta znaki rzymskie (I–XII i więcej). Zapisuje daty różnymi sposobami. Porządkuje chronologicznie daty. Odczytuje wskazania zegarów w systemach: 12- i 24-godzinnym, wyświetlających cyfry i ze wskazówkami. Dokonuje obliczeń zegarowych. Oblicza długości linii łamanych, obwody prostokątów, trójkątów, kwadratów. Rysuje figury symetryczne Zajęcia techniczne 9.1 Uczeń zna środowisko techniczne na tyle, że: a) orientuje się w sposobach wytwarzania przedmiotów codziennego użytku („jak to zrobiono?”): mebli, samochodów, Dowiaduje się, w jaki sposób powstały przedmioty codziennego użytku, np. meble. Interesuje się zagadnieniem „jak to zrobiono ?”. sprzętu gospodarstwa domowego, b) rozpoznaje rodzaje maszyn i Rozpoznaje rodzaje środków Rozpoznaje podstawowe urządzeń: transportowych transportu (samochody, narzędzia i przyrządy. (samochody, statki, samoloty), statki, samoloty). Zna zasady działania prostych wytwórczych (narzędzia, Rozpoznaje urządzenia urządzeń. przyrządy), informatycznych informatyczne(komputer, (komputer, laptop, telefon laptop, telefon komórkowy). komórkowy); orientuje się w Rozróżnia rodzaje budowli: rodzajach budowli (budynki budynki mieszkalne, wieże, tunele, mieszkalne, biurowe, mosty. przemysłowe, mosty, tunele, Rozpoznaje urządzenia wieże) i urządzeń elektryczne, np. latarkę elektrycznych (latarka, prądnica rowerowa), c) określa wartość urządzeń Poznaje różne warunki wpływające technicznych z punktu widzenia na wartość urządzeń technicznych cech użytkowych (łatwa (cechy użytkowe, ekonomiczne, lub trudna obsługa), estetyczne). ekonomicznych (tanie lub drogie w zakupie i użytkowaniu), estetycznych (np. ładne lub brzydkie); 9.2 Uczeń realizuje „drogę” powstawania przedmiotów od pomysłu do wytworu: a) przedstawia pomysły rozwiązań technicznych: planuje kolejne czynności, dobiera odpowiednie materiały (papier, drewno, metal, tworzywo sztuczne, materiały włókiennicze) oraz narzędzia, Uczy się planować kolejne czynności. Uczy się dobierać właściwy materiał i narzędzia. Ustala niezbędne czynności prowadzące do zrealizowania zadania. Modyfikuje swoje działania w czasie wykonywanych zadań. b) rozumie potrzebę Potrafi pracować indywidualnie. organizowania działania Umiejętnie działa w zespole. technicznego: pracy indywidualnej W czasie działania technicznego i zespołowej, przestrzega kolejności zadań. Ocenia efekty własnej pracy. Ma świadomość, że każda praca musi być zakończona w określonym czasie. c) posiada umiejętności: Uczy się odmierzać potrzebną ilość – odmierzania potrzebnej ilości materiału. materiału, Potrafi ciąć papier. – cięcia papieru, tektury itp., Korzysta z prostych instrukcji i – montażu modeli papierowych i z schematów rysunkowych. tworzyw sztucznych, korzystając z Uczy się montować modele z prostych instrukcji i schematów papieru i tworzyw sztucznych, np. rysunkowych, np. buduje latawce, latawce, samoloty, makiety. makiety domów, mostów, modele samochodów, samolotów i statków, Projektuje i wykonuje płaskie i przestrzenne formy użytkowe, uwzględniając zasady kompozycji. Planuje kolejne czynności. Dobiera właściwy materiał i narzędzia. Rozumie potrzebę organizowania działania technicznego Potrafi ciąć tekturę. Wykorzystuje gotowe zestawy do montażu prostych obwodów elektrycznych. – w miarę możliwości, montażu obwodów elektrycznych, szeregowych i równoległych z wykorzystaniem gotowych zestawów; 9.3 Uczeń dba o bezpieczeństwo własne i innych: a) utrzymuje ład i porządek wokół siebie, w miejscu pracy; sprząta po sobie i pomaga innym w utrzymaniu porządku, Utrzymuje ład i porządek w miejscu pracy. Porządkuje miejsce pracy po zakończeniu działań. Wykazuje nawyk właściwego, oszczędnego wykorzystywania narzędzi i urządzeń technicznych. b) właściwie używa narzędzi i Bezpiecznie korzysta z urządzeń urządzeń technicznych, technicznych, narzędzi, materiałów. Potrafi uzasadnić dobór narzędzi, materiałów, urządzeń technicznych do wykonywanych działań. c) wie, jak należy bezpiecznie Dostrzega niebezpieczeństwa poruszać się po drogach (w tym na związane z ruchem drogowym. rowerze) i korzystać ze Rozumie potrzebę poznawania środków komunikacji; wie, jak zasad bezpiecznego poruszania się trzeba zachować się w sytuacji po drodze i korzystania ze środków wypadku. lokomocji. Ma świadomość konieczności właściwej organizacji stanowiska pracy. Sprawnie posługuje się różnymi narzędziami potrzebnymi do pracy. Poznaje sposób korzystania z urządzeń informatycznych: telefonu komórkowego, komputera, laptopa. Świadomie przestrzega przepisów ruchu drogowego. Etyka 11.1 Uczeń rozumie, że ludzie mają równe prawa, niezależnie od tego, gdzie się urodzili, jak wyglądają, jaką religię wyznają, jaki mają status materialny; okazuje szacunek osobom starszym; Ocenia postępowanie swoje i innych jako członek różnych społeczności. Przestrzega reguł obowiązujących w grupie dziecięcej. Współpracuje z dziećmi w zabawach i w sytuacjach zadaniowych. Grzecznie zwraca się do innych osób. Wie, że ludzie żyją w różnych warunkach i dlatego nie można się chwalić bogactwem. Okazuje szacunek starszym. Ustępuje miejsca w autobusie, podaje upuszczony przedmiot, przepuszcza starszych w drzwiach. 11.2 Uczeń zastanawia się nad Wie, że nie można dążyć do tym, na co ma wpływ, na czym mu zaspokojenia swoich pragnień zależy, do czego może dążyć, nie kosztem innych i kosztem krzywdząc innych; stara się nieść niszczenia przyrody. pomoc potrzebującym; Niesie pomoc potrzebującym, także w sytuacjach codziennych. Rozumie, że wszyscy ludzie mają równe prawa. Nie chwali się posiadanymi dobrami materialnymi. Zastanawia się nad tym, na czym mu zależy, do czego może dążyć, nie krzywdząc innych. 11.3 Uczeń wie, że dzieci niepełnosprawne znajdują się w trudnej sytuacji, i pomaga im; 11.4 Uczeń wie, na czym polega prawdomówność i jak ważna jest odwaga przeciwstawiania się kłamstwu i obmowie; potrafi z tej perspektywy oceniać zachowania bohaterów baśni, opowiadań, legend, komiksów; 11.5 Uczeń wie, że nie można zabierać cudzej własności, i stara się tego przestrzegać; wie, że należy naprawić wyrządzoną szkodę; dostrzega, kiedy postaci z baśni, opowiadań, legend, komiksów nie przestrzegają reguły „nie kradnij”; pamięta o oddawaniu pożyczonych rzeczy, nie niszczy ich; 11.6 Uczeń nawiązuje i pielęgnuje przyjaźnie w miarę swoich możliwości; Zdaje sobie sprawę, w jak trudnej sytuacji znajdują się dzieci niepełnosprawne. Stara się nieść pomoc niepełnosprawnym w sytuacjach codziennych. Zdaje sobie sprawę z tego, jak ważna jest prawdomówność. Stara się przeciwstawiać kłamstwu i obmowie. Wie, że nie wolno zabierać cudzej własności bez pozwolenia. Pamięta o oddawaniu pożyczonych rzeczy i nie niszczy ich. Stara się nawiązywać przyjaźnie. Współpracuje z dziećmi w zabawach i sytuacjach zadaniowych. 11.7 Uczeń przestrzega reguł Przestrzega norm postępowania obowiązujących w społeczności jako członek społeczności szkolnej, dziecięcej (grzecznie zwraca domowej, lokalnej oraz jako się do innych, współpracuje w pasażer, widz, opiekun przyrody, zabawach i w sytuacjach uczestnik ruchu drogowego. zadaniowych) oraz w świecie Wykazuje poczucie przynależności dorosłych (grzecznie zwraca się do do grup społecznych, w których innych, ustępuje osobom starszym funkcjonuje: klasa, szkoła, rodzina, miejsca w autobusie, podaje środowisko lokalne. upuszczony przedmiot itp.); 11.8 Uczeń wie, że jest częścią Rozumie, że jest częścią przyrody. przyrody, chroni ją i szanuje; nie Wie, że nie może dążyć do niszczy swojego otoczenia. zaspokojenia swoich potrzeb i pragnień kosztem niszczenia przyrody. Rozumie, jak ważna jest odwaga przeciwstawiania się kłamstwu i obmowie, i ocenia z tej perspektywy zachowania bohaterów baśni, opowiadań, legend, komiksów. Wie, że należy naprawić wyrządzoną szkodę. Dostrzega, kiedy postaci z baśni, opowiadań, legend, komiksów nie przestrzegają reguły „nie kradnij”. Pielęgnuje przyjaźnie w miarę swoich możliwości Aktywnie uczestniczy w pracy grupowej, pełniąc w grupie różne funkcje związane z realizacją zadania. Współpracuje w zabawach Uczestniczy w inicjatywach na rzecz ochrony przyrody.