docZad. maturalne-roztwory p.p
download 
Reklamacja Transkrypt
Zad. maturalne-roztwory p.p
6 6 6 Roztwory – poziom podstawowy Egzamin maturalny z chemii Poziom podstawowy Egzamin maturalny z chemii Poziom podstawowy Egzamin maturalny z chemii Poziom podstawowy Zadanie 13. (2 pkt) Zadanie 13. z(2 tabeli pkt) rozpuszczalnoĞci, zaprojektuj doĞwiadczenie umoĪliwiające Korzystając Zadanie 1. 13. (2 pkt) Źródło: CKE 2010 (PP), zad. 13. Zadanie (2 pkt) rozpuszczalnoĞci, Korzystając z tabeli zaprojektuj doĞwiadczenie umoĪliwiające odróĪnienie umieszczonych w oddzielnych, nieoznakowanych probówkach dwóch Korzystając z tabelichlorku rozpuszczalnoĞci, doĞwiadczenie umoĪliwiające odróĪnienie umieszczonych w oddzielnych, nieoznakowanych dwóch chlorku potasu (KCl). probówkach wodnych roztworów: baru (BaCl2) izaprojektuj odróĪnienie umieszczonych w oddzielnych, nieoznakowanych probówkach dwóch wodnych roztworów: chlorku baru (BaCl22) i chlorku potasu (KCl). a) Wybierz z podanego poniĪej zestawu wodnych roztworów substancji jeden wodnych roztworów: chlorku baru (BaCl2) i chlorku potasu (KCl). a) Wybierz z podanego poniĪej zestawu wodnych roztworów substancji odczynnik potrzebny do przeprowadzenia doĞwiadczenia i napisz jego wzór. jeden a) odczynnik Wybierz zpotrzebny podanego poniĪej zestawu doĞwiadczenia wodnych roztworów substancji jeden do przeprowadzenia i napisz jego wzór. x NaBr potrzebny do przeprowadzenia doĞwiadczenia i napisz jego wzór. odczynnik x x NaBr AgNO3 x AgNO NaBr x x Na3PO334 x AgNO 33PO34 x Na 4 Wzór x wybranego Na3PO4 odczynnika: ..................................................................................................... Wzór wybranego odczynnika: ..................................................................................................... Wzór wybranego odczynnika: ..................................................................................................... b) Napisz, co zaobserwowano w kaĪdej z probówek po dodaniu wybranego odczynnika. b) Napisz, co zaobserwowano w kaĪdej z probówek po dodaniu wybranego odczynnika. b) Napisz,z co zaobserwowano w kaĪdej z probówek po dodaniu wybranego odczynnika. Probówka roztworem BaCl2: ..................................................................................................... Probówka z roztworem BaCl22: ..................................................................................................... : ..................................................................................................... Probówka zz roztworem roztworem KCl: BaCl2........................................................................................................ Probówka Probówka z roztworem KCl: ........................................................................................................ Probówka z roztworem KCl: ........................................................................................................ Informacja do zadania 14 i 15 Informacja do zadania 2 i 3 Informacja do zadania 14 i 15 których przebieg zilustrowano na poniĪszych Przeprowadzono trzy doĞwiadczenia, Informacja do zadania 14 i 15 których przebieg zilustrowano na poniĪszych Przeprowadzono trzy doĞwiadczenia, schematach. Przeprowadzono trzy doĞwiadczenia, których przebieg zilustrowano na poniĪszych schematach. HCl (aq) AgNO3 (aq) NaOH (aq) schematach. (aq) HCl (aq) AgNO33 (aq) NaOH (aq) (aq) (aq) HCl (aq) AgNO3 (aq) NaOH (aq) II III I I II III K2S (aq) III K2CO3 (aq) II H2SO4 (aq) I K22S (aq) K22CO33 (aq) (aq) (aq) (aq) H22SO44 (aq) K2S (aq) K CO H2SO4 (aq) 2 3 (aq) W jednej z probówek zaobserwowano wydzielanie gazu, a w innej wytrącenie osadu. W jednej z probówek zaobserwowano wydzielanie gazu, a w innej wytrącenie osadu. W jednej z probówek zaobserwowano wydzielanie gazu, a w innej wytrącenie osadu. Zadanie 14. (1 pkt) Zadanienumer 2. 14. (1 pkt) Źródło: CKE 2010 (PP), zad. 14. Zadanie (1 pkt) Podaj probówki, w której wydzieliá siĊ gaz, oraz numer probówki, w której Zadanie 14. (1 pkt) Podaj numer probówki, w której wydzieliá siĊ gaz, oraz numer probówki, w której wytrąciá siĊ osad. Podaj numer probówki, w której wydzieliá siĊ gaz, oraz numer probówki, w której wytrąciá siĊ osad. Numer probówki, wytrąciá siĊ osad.w której wydzieliá siĊ gaz: .............................................................................. Numer probówki, w której wydzieliá siĊ gaz: .............................................................................. Numer probówki, probówki, w w której której wytrąciá wydzieliásiĊ siĊosad: gaz: .............................................................................. .............................................................................. Numer Numer probówki, w której wytrąciá siĊ osad: .............................................................................. Numer probówki, w której wytrąciá siĊ osad: .............................................................................. Zadanie 3. 15. (2 pkt) Źródło: CKE 2010 (PP), zad. 15. Zadanie (2 pkt) Zadanie 15. (2 pkt) Napisz w formie jonowej skróconej równania reakcji przebiegających w probówkach Zadanie (2 pkt) Napisz w 15. formie jonowej równania reakcji przebiegających w probówkach oznaczonych numerami I i skróconej III. Napisz w formie jonowej równania reakcji przebiegających w probówkach oznaczonych numerami I i skróconej III. Równanie reakcji w probówce I: oznaczonych numerami I i III. Równanie reakcji w probówce I: Równanie reakcji w probówce I: ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Równanie reakcji w probówce III: Równanie reakcji w probówce III: Równanie reakcji w probówce III: ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 1 miejsca. Poziom podstawowy Egzamin maturalny z chemii Egzamin maturalny z chemii Poziom podstawowy Poziom podstawowy Fe, Sn, zPb, Egzamin maturalny chemii 7 7 Na, 16. Mg,(2 pkt) Al, ……., H2, ……., Ag, Au 7 Zadanie 3 Poziom podstawowy Przygotowano zlewki zawierające po 300 cm wody destylowanej z dodatkiem oranĪu Zadanie 16. dwie (2 pkt) b) Zapisz w formie jonowej skróconej równanie zachodzącej II. 3 Zadanie 16. (2 pkt) metylowego. Do pierwszej zlewki wprowadzono 5 kropli kwasu w solnego o stĊĪeniu Przygotowano dwie zlewki zawierające po 300 cm3reakcji wody destylowanej z probówce dodatkiem oranĪu Źródło: CKE 2010 (PP), zad. 16. Zadanie 4. (2 pkt) Przygotowano dwie zlewki zawierające po 300 cm wody destylowanej dodatkiem oranĪu Zadanie (2 pkt) 1metylowego. mol/dm3.16. NastĊpnie do drugiej dodawano (liczączsolnego dodawane krople) Do pierwszej zlewkizlewki wprowadzono 5 kroplami kropli kwasu o stĊĪeniu 3 5 kropli kwasu solnego o stĊĪeniu 3 3 metylowego. Do pierwszej zlewki1 wprowadzono Przygotowano dwie zlewki zawierające po 300 cmmomentu wody destylowanej z dodatkiemroztworu oranĪu ....................................................................................................................................................... roztwór kwasu octowego o stĊĪeniu mol/dm do uzyskania zabarwienia 1 mol/dm 3 . NastĊpnie do drugiej zlewki dodawano kroplami (licząc dodawane krople) 3 1identycznego mol/dm . NastĊpnie do drugiej zlewki dodawano kroplami (licząc dodawane krople) metylowego. Do pierwszej zlewki wprowadzono 5 kropli kwasu solnego o stĊĪeniu z zabarwieniem roztworu w pierwszej zlewce. roztwór kwasu octowego o stĊĪeniu 1 mol/dm 3 do momentu uzyskania zabarwienia roztworu 3 roztwór kwasu octowego o stĊĪeniu 1 mol/dm do momentu uzyskania zabarwienia . NastĊpnie do drugiej zlewki dodawano kroplami (licząc dodawaneroztworu krople) 1 mol/dm identycznego zabarwieniem roztworu w pierwszej zlewce. Zadanie 11.z(3 pkt) 3 identycznego z zabarwieniem roztworu w pierwszej zlewce. roztwór kwasu octowego o stĊĪeniu 1 mol/dm do momentu uzyskania zabarwienia roztworu a) Zakáadając, Īe identyczne barwy wskaĨnika oznaczają takie samo pH roztworów równania trzechz chemii róĪnych reakcji, za pomocą których maturalny 6Napisz w formie cząsteczkowej Egzamin identycznego z zabarwieniem roztworu w pierwszej zlewce. w obu zlewkach, porównaj iloĞci roztworów CH COOH i HCl uĪytych do tego a) Zakáadając, identyczne barwy wskaĨnika oznaczają takie samo pH roztworów 3 moĪna otrzymaü Īe chlorek wapnia. Substraty reakcji wybierz spoĞród zaproponowanych Poziom podstawowy a) Zakáadając, Īe identyczne barwy wskaĨnika oznaczają takie samo pH roztworów doĞwiadczenia i naporównaj tej podstawie napisz wzór tego kwasu, którego wiĊcej. i HCluĪyto uĪytych do tego w obu zlewkach, iloĞci roztworów CH poniĪej. 3COOH w obu zlewkach, porównaj iloĞcinapisz roztworów CHkwasu, i HCl uĪytych do tego 3COOH a) Zakáadając, Īe identyczne barwy wskaĨnika oznaczają takie samo pH roztworów doĞwiadczenia i na tej podstawie wzór tego którego uĪyto wiĊcej. Zadanie 13. (1 pkt) doĞwiadczenia i naCa tej podstawie napisz wzór tego kwasu, którego uĪyto 2wiĊcej. w obuHCl zlewkach, porównaj iloĞci CH HCl Ca(NO CaO Cl(1, Ca(OH) (aq) 3)2 roztworów (aq) opisane (s) 3COOH 2(g)2 ii 3) (aq) do tego Przeczytaj poniĪsze zdania i zakwalifikuj reakcje do uĪytych egzotermicznych doĞwiadczenia i na tej podstawie napisz wzór tego kwasu, którego uĪyto wiĊcej. WiĊcej uĪyto ................................................................................................................................ lub endotermicznych. WiĊcej uĪyto ................................................................................................................................ 1. ................................................................................................................................................... W wyniku spalania tlenku wĊgla(II) powstaje tlenek wĊgla(IV). Tlenek wĊgla(II) jest WiĊcej uĪyto ................................................................................................................................ wysokoenergetycznym paliwem. WiĊcej uĪytojaka ................................................................................................................................ b) Napisz, jest przyczyna uĪycia róĪnych iloĞci tych kwasów. 2. ................................................................................................................................................... wyniku manganianu(VII) potasutych otrzymuje b) W Napisz, jaka ogrzewania jest przyczyna uĪycia róĪnych iloĞci kwasów. siĊ tlen. Przerwanie zaprzestanie siĊ gazu. b) ogrzewania Napisz, jakapowoduje jest przyczyna uĪyciawydzielania róĪnych iloĞci tych kwasów. Podczas jaka reakcji z kwasem solnym moĪna zaobserwowaü wzrost temperatury b) Napisz, jest cynku przyczyna uĪycia róĪnych iloĞci tych kwasów. 3. ................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... reagentów w probówce. ....................................................................................................................................................... Zadanie (1 pkt) Źródło: CKE 2009 (PP), zad. 12. ....................................................................................................................................................... Zadanie5. 12. (1 pkt) ....................................................................................................................................................... Z poniĪszych zbiorów podkreĞl ten, który zawiera wyáącznie wzory mocnych Reakcja 1. ............................................................... elektrolitów. Zadanie 17. (3 pkt) GĊstoĞü wodnego roztworu wodorotlenku sodu o stĊĪeniu cp = 20% masowych wynosi Zadanie 17.KCl, (3 pkt) A. H2. NaOH Reakcja ............................................................... 2O, 317. Zadanie (3 pkt) (w temperaturze °C). 1,22 g/cmwodnego GĊstoĞü roztworu20wodorotlenku sodu o stĊĪeniu c = 20% masowych wynosi B. Nawodnego SO4,(3KOH, H2S wodorotlenku sodu o stĊĪeniu cpp = 20% masowych wynosi 2317. GĊstoĞü roztworu Zadanie pkt) 1,22 g/cm3 (w temperaturze 20 °C). Reakcja 3. ............................................................... , temperaturze Ca(NO CH FeCl 1,22 g/cm (w 20wodorotlenku °C). 3ile 3)2,NaOH 3COOH GĊstoĞü wodnego roztworu sodu oaby stĊĪeniu cp =1 dm 20%3 wodnego masowychroztworu wynosi a) C. Oblicz, gramów naleĪy odwaĪyü, otrzymaü 3 3 1,22 g/cm (w temperaturze 20 °C). NaCl, HNO wodorotlenku sodu stĊĪeniu 20%odwaĪyü, masowychaby w temperaturze 203 °C. 2(SO 4)3,oNaOH 3 naleĪy a) D. Oblicz, ileFe gramów otrzymaü 1 dm wodnego roztworu roztworu a) Oblicz, ile gramów NaOH naleĪy odwaĪyü, aby otrzymaü 1 dm wodorotlenku sodu o stĊĪeniu 20% masowych w temperaturze 203 wodnego °C. Zadanie 6. (1 pkt) Źródło: CKE 2009 (PP), zad. 14. wodorotlenku sodu o stĊĪeniu 20% masowych w temperaturze 20 °C. a) Oblicz,14. ile (1 gramów Zadanie pkt) NaOH naleĪy odwaĪyü, aby otrzymaü 1 dm wodnego roztworu Obliczenia: wodorotlenkudoĞwiadczenie sodu o stĊĪeniu 20% masowych w temperaturze Przeprowadzono zilustrowane poniĪszym rysunkiem. 20 °C. Obliczenia: Obliczenia: 0,1g Zn pyá 0,1g Zn granulki 0,1g Zn pyá Obliczenia: Nr zadania Wypeánia Maks. liczba pkt egzaminator! Uzyskana liczba pkt 7. 1 8a 1 9. 1 II I 50 cm3 10% HCl (aq) 8b 1 50 cm3 20% HCl (aq) 10a 1 10b 1 11. 3 12. 1 III 50 cm3 OdpowiedĨ: 10% HCl (aq) OdpowiedĨ: Cynk caákowicie przereagowaá we wszystkich probówkach, ale reakcje przebiegaáy z róĪnymi OdpowiedĨ: szybkoĞciami (cynk roztworzyá w róĪnych czasach t). (po obliczeniu potrzebnej iloĞci OdpowiedĨ: b) Podaj kolejne czynnoĞci,siĊktóre naleĪy wykonaü aby otrzymaü ten roztwór. b) NaOH), Podaj kolejne czynnoĞci, które inaleĪy wykonaü czasy (po obliczeniu potrzebnej i t3) Przeanalizuj warunki doĞwiadczenia przyporządkuj przebiegu reakcji (t1, t2iloĞci b) Podaj kolejne czynnoĞci, które naleĪy (po obliczeniu iloĞci NaOH), aby otrzymaü ten roztwór. procesom zachodzącym w probówkach I, II i wykonaü III, jeĪeli wiadomo, Īe t1 >potrzebnej t2 > t3. NaOH),kolejne aby otrzymaü ten roztwór. b) Podaj czynnoĞci, które naleĪy wykonaü (po obliczeniu potrzebnej iloĞci ....................................................................................................................................................... NaOH), aby otrzymaü ten roztwór. ....................................................................................................................................................... Probówka Czas ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... I ............ ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Nr zadania 13a) 13b) 14. 15. 16a) 16b) 17a) 17b) Wypeánia Maks. liczba pkt 1 1 1 2 1 1 2 1 ....................................................................................................................................................... Nr zadania 13a) 13b) 14. 15. 16a) 16b) 17a) 17b) II egzaminator! ............ Wypeánia Nr zadania 14. 15. Uzyskana liczba Maks. liczba pktpkt 13a) 1 13b) 1 1 2 16a) 1 16b) 1 17a) 2 17b) 1 Wypeánia egzaminator! egzaminator! Wypeánia egzaminator! Maks. liczba pkt 1 1 1 2 Nr zadania Uzyskana liczba pkt 13a) 13b) 14. 15. Uzyskana liczba pkt Maks. liczba pkt 1 1 1 2 ............ Uzyskana liczbaIII pkt 2 1 1 2 1 16a) 16b) 17a) 17b) 1 1 2 1 Egzamin maturalny z chemii Poziom podstawowy Poziom podstawowy 7 Egzamin maturalny z chemii 7  ȱInformacja  ȱInformacja do do zadania zadania 15 15 ii 16 16Poziom podstawowy W poniĪszej tabeli przedstawiono wartoĞci rozpuszczalnoĞci trzech soli sodu w róĪnych W poniĪszej tabeli przedstawiono wartoĞci rozpuszczalnoĞci trzech soli sodu w róĪnych temperaturach. Informacja do zadania 7i8 temperaturach.  ȱInformacja do zadania 15 i 16 W poniĪszej tabeli przedstawiono wartoĞci rozpuszczalnoĞci RozpuszczalnoĞü, g w 100trzech g wodysoli sodu w róĪnych RozpuszczalnoĞü, g w 100 g wody temperaturach. Temperatura, K NaCl Na22SO44 NaNO33 Temperatura, K NaCl Na2SO4 NaNO3 35,9 RozpuszczalnoĞü, 19,2g w 100 g wody 87,3 293 35,9 19,2 87,3 293 Temperatura, K NaCl Na28,1 NaNO 2SO4 36,0 91,2 3 298 36,0 28,1 91,2 298 35,9 19,2 87,3 293 36,4 47,8 104,1 313 36,4 47,8 104,1 313 36,0 28,1 91,2 298 37,3 44,7 123,7 333 37,3 44,7 123,7 333 36,4 47,8 104,1 313 37,9 42,9 147,5 353 37,9 42,9 147,5 353 37,3 44,7 123,7 333 Na podstawie: J. Sawicka, A. Janich-Kilian, W. Cejner-Mania, G. UrbaĔczyk: Tablice chemiczne, Na podstawie: Sawicka, A. Janich-Kilian, W. Cejner-Mania, G. Na podstawie: J. J. Sawicka,Bis, A. GdaĔsk Janich-Kilian, G. UrbaĔczyk: UrbaĔczyk: Tablice Tablice chemiczne, chemiczne, Wydawnictwo Podkowa 2004 W. Cejner-Mania, 37,9 42,9 147,5 353 Wydawnictwo Podkowa Bis, GdaĔsk 2004 Uwaga:Na zmiany rozpuszczalnoĞci Na22SO44 są W. nietypowe. podstawie: J. Sawicka, A. Janich-Kilian, Cejner-Mania, G. UrbaĔczyk: Tablice chemiczne, Uwaga: zmiany rozpuszczalnoĞci Na2SO4 są nietypowe. Wydawnictwo Podkowa Bis, GdaĔsk 2004 Zadanie (1 pkt) Zadanie zmiany 7. 15. (1 pkt) Zadanie 15. (1rozpuszczalnoĞci pkt) Uwaga: Na2SO4 są nietypowe. Źródło: CKE 2009 (PP), zad. 15. a) Na podstawie danych w tabeli wpisz we wáaĞciwe miejsca zdania sáowa nasycony, a) Na podstawie danych w tabeli wpisz we wáaĞciwe miejsca zdania sáowa nasycony, nienasycony. Zadanie 15. (1 pkt) nienasycony. a) Na danych w tabeli333 wpisz wáaĞciwe sáowa nasycony, i otrzymano roztwór Do 100podstawie g wody w temperaturze K we dodano 44,7 miejsca g Na SOzdania Do nienasycony. 100 g wody w temperaturze 333 K dodano 44,7 g Na222SO444 i otrzymano roztwór ......................................., po czym roztwór ten zostaá scháodzony do 313 K i powstaá roztwór ......................................., po czym roztwór zostaá scháodzony i powstaá roztwór Do 100 g wody w temperaturze 333 Ktendodano 44,7 g Na2do SO313 otrzymano 4 i K ....................................... ....................................... po czym roztwór ten zostaá scháodzony do 313 K i powstaá roztwór ......................................., b) Na podstawie danych w tabeli uzupeánij zdanie, wpisując wzór wáaĞciwej soli. ....................................... b) Na podstawie danych w tabeli uzupeánij zdanie, wpisując wzór wáaĞciwej soli. W przedziale temperatur 313 K – 353 K wraz ze wzrostem temperatury najbardziej wzrasta W przedziale temperatur K – 353 K wrazzdanie, ze wzrostem temperatury najbardziej b) Na podstawie danych313 w tabeli uzupeánij wpisując wzór wáaĞciwej soli. wzrasta rozpuszczalnoĞü ..................................... rozpuszczalnoĞü ..................................... W przedziale temperatur 313 K – 353 K wraz ze wzrostem temperatury najbardziej wzrasta Zadanie 8. (2 pkt) Źródło: CKE 2009 (PP), zad. 16. Zadanie 16. pkt) Zadanie 16. (2 (2..................................... pkt) rozpuszczalnoĞü Na podstawie danych w tabeli uzupeánij poniĪsze zdania, wpisując odpowiednie wartoĞci Na podstawie danych w tabeli uzupeánij poniĪsze zdania, wpisując odpowiednie wartoĞci masy soli. masy soli. 16. (2 pkt) Zadanie Na podstawie danych w tabeli uzupeánij poniĪsze zdania, wpisując wartoĞci 1. W 50 g wody w temperaturze 353 K moĪna maksymalnie rozpuĞciüodpowiednie ............. g NaCl. 1. W 50 g wody w temperaturze 353 K moĪna maksymalnie rozpuĞciü ............. g NaCl. masy soli. 2. 2. 1. Do zlewki, w której znajdowaáo siĊ 140 g staáego NaNO33, dodano 100 g wody. ZlewkĊ Do zlewki, w wktórej znajdowaáo 140 g staáego NaNOrozpuĞciü 100 g wody. ZlewkĊ 3, dodano ............. W 50 g wody temperaturze 353siĊ K moĪna maksymalnie g NaCl. 2. ogrzano do 333 K, a jej zawartoĞü wymieszano. Na dnie naczynia pozostaáo ............ g soli. Poziom podstawowy ogrzano do 333 K, a jej zawartoĞü siĊ wymieszano. Na dnie naczynia pozostaáo g soli. Do zlewki, w której znajdowaáo 140 g staáego NaNO 100 g ............ wody. ZlewkĊ 3, dodano 8 Egzamin maturalny z chemii Informacja do zadań 9–11 17 – 19 ÂȱInformacja doK,zadaĔ ogrzano do 333 a jej zawartoĞü wymieszano. Na dnie naczynia pozostaáo ............ g soli. Przeprowadzono doĞwiadczenia zilustrowane poniĪszym rysunkiem. 5cm3 HCl(aq), Nr zadania cm = 0,1 mol·dm–3 13. 14. 0,1 g Na2O(s) zadania 13. 14. Wypeánia Nr liczba pkt 1 1 Wypeánia Maks. Maks. liczba pkt 1 1 egzaminator! egzaminator! Uzyskana liczba pkt Uzyskana Nr zadanialiczba pkt 13. 14. I Wypeánia Maks. liczba pkt II 1 1 egzaminator! Uzyskana liczba pkt 5cm3 NaOH(aq), cm = 0,1 mol·dm–3 H2O + fenoloftaleina Zadanie 17. (2 pkt) 3 15. 15. 1 1 16. 16. 2 2 KOH(aq) 15. 1 16. 2 III CuSO4(aq) H2O O+ + fenoloftaleina fenoloftaleina H 2 H2O + fenoloftaleina –3 5cm33 NaOH NaOH(aq),, ccm = = 0,1 0,1 mol·dm mol·dm–3 5cm (aq) m 3 –3 5cm NaOH(aq), cm = 0,1 mol·dm CuSO4(aq) CuSO 4(aq) CuSO4(aq) Zadanie 17. 17. (2 (2 pkt) Zadanie Zadanie 9. 17. (2 pkt) Źródło: CKE 2009 (PP), zad. 17. Zadanie (2 pkt) pkt) a) Napisz, jaką zmianĊ zaobserwowano zaobserwowano w w probówce probówce I, I, wpisując wpisując do do tabeli tabeli barwĊ barwĊ a) Napisz, jaką zmianĊ wpisując do tabeli barwĊ a) Napisz, jaką zmianĊ zaobserwowano w probówce I, roztworu przed przed reakcją reakcją ii po po reakcji. reakcji. roztworu roztworu przed reakcją i po reakcji. Barwa roztworu roztworu przed przed reakcją reakcją Barwa Barwa roztworu przed reakcją Barwa roztworu roztworu po po reakcji reakcji Barwa Barwa roztworu po reakcji b) Podaj, Podaj, co co moĪna moĪna zaobserwowaü zaobserwowaü podczas podczas reakcji reakcji zachodzącej zachodzącej w w probówce probówce III. III. b) b) Podaj, co moĪna zaobserwowaü podczas reakcji zachodzącej w probówce III. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 10.18. (2 pkt) Źródło: CKE 2009 (PP), zad. 18. Zadanie 18. (2 pkt) pkt) Zadanie (2 Zadanie 18. (2 pkt) Zapisz w formie jonowej skróconej równania reakcji przebiegających w probówkach II i III. Zapisz w formie jonowej skróconej równania reakcji przebiegających w probówkach II i III. Zapisz w formie jonowej skróconej równania reakcji przebiegających w probówkach II i III. Probówka II: II: ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. Probówka Probówka II: ................................................................................................................................. Probówka III: III: ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... Probówka Probówka III: ............................................................................................................................... Zadanie 11.19. (1 pkt) Źródło: CKE 2009 (PP), zad. 19. Zadanie (1 pkt) pkt) Zadanie 19. (1 Zadanie 19. (1roztworów, pkt) OkreĞl odczyny które powstaáy w probówkach I i II. OkreĞl odczyny roztworów, które powstaáy w probówkach I i II. OkreĞl odczyny roztworów, które powstaáy w probówkach I i II. Odczyn roztworu roztworu w w probówce probówce I: I: ................................................................................................. ................................................................................................. Odczyn Odczyn roztworu w probówce I: ................................................................................................. Odczyn roztworu roztworu w w probówce probówce II: II: ............................................................................................... ............................................................................................... Egzamin maturalny z chemii 9 Odczyn Odczyn roztworu w probówce II: ............................................................................................... Poziom podstawowy Zadanie 12.20. (2 pkt) Zadanie (2 pkt) Źródło: CKE 2009 (PP), zad. 20. Wodorotlenek sodu otrzymywano dawniej w wyniku reakcji wĊglanu sodu i wodorotlenku wapnia. Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji otrzymywania wodorotlenku sodu podaną metodą i wyjaĞnij, dlaczego moĪliwe jest oddzielenie jego roztworu od drugiego produktu reakcji poprzez sączenie lub dekantacjĊ. Równanie reakcji: ....................................................................................................................................................... WyjaĞnienie: ................................................................................................................................. ....................................................................................................................................................... Zadanie 21. (1 pkt) PodkreĞl wáaĞciwe zakoĔczenie zdania. W reakcji zilustrowanej równaniem: Al2O3 + 3Cl2 + 3C ĺ 2AlCl3 + 3CO A. chlor jest reduktorem. B. wĊgiel jest reduktorem. 4 Egzamin maturalny z chemii Egzamin maturalny z chemii Poziom podstawowy Egzamin maturalny z chemii Poziom podstawowy Poziom podstawowy 4 4 4 Informacja do zadaĔ 7. – 9. Informacja doprzedstawiono zadaĔ 7. – 9.wartoĞci rozpuszczalnoĞci dwóch wybranych substancji Informacja dotabeli zadań 13–15 W poniĪszej Informacja doprzedstawiono zadaĔ 7. – 9.wartoĞci rozpuszczalnoĞci dwóch wybranych substancji W poniĪszej tabeli w wodzie. W wodzie. poniĪszej tabeli przedstawiono wartoĞci rozpuszczalnoĞci dwóch wybranych substancji w w wodzie. RozpuszczalnoĞü, g/100 g H2O Wzór RozpuszczalnoĞü, g/100 g H2O Wzór związku 0qC 20qC RozpuszczalnoĞü, 40qC 60qC g H2O 80qC 100qC g/100 Wzór związku 0qC 20qC 40qC 60qC 80qC 100qC 0,17 0,16 0,13 0,11 0,09 0,07 Ca(OH) 2 związku 0qC 20qC 40qC 60qC 80qC 100qC 0,17 0,16 0,13 0,11 0,09 0,07 Ca(OH)2 PbI 0,04 0,07 0,12 0,19 0,30 0,46 2 Ca(OH) 0,17 0,16 0,13 0,11 0,09 0,07 2 PbI2 0,04 0,07 0,12 W. Mizerski 0,19 „Tablice chemiczne”, 0,30 0,46 Na podstawie: Warszawa PbI2 0,04 0,07 0,12 0,19 0,30 0,46 1997 Na podstawie: W. Mizerski „Tablice chemiczne”, Warszawa 1997 Na podstawie: W. Mizerski „Tablice chemiczne”, Warszawa 1997 Zadanie (1 pkt) Zadanie 13.7. Źródło: CKE 2008 (PP), zad. 7. Zadanie 7.(1(1pkt) pkt) Narysuj wykres zaleĪnoĞci rozpuszczalnoĞci Ca(OH)2 i PbI2 w wodzie od temperatury. Zadanie 7. (1 pkt) Narysuj wykres zaleĪnoĞci Ca(OH)2 i PbI2 w wodzie od temperatury. KaĪdą liniĊ podpisz wzoremrozpuszczalnoĞci odpowiedniej substancji. NarysujliniĊ wykres zaleĪnoĞci Ca(OH)2 i PbI2 w wodzie od temperatury. KaĪdą podpisz wzoremrozpuszczalnoĞci odpowiedniej substancji. KaĪdą liniĊ podpisz wzorem odpowiedniej substancji. 0,50 0,50 0,50 RozpuszczalnoĞü, RozpuszczalnoĞü, g/100 g/100 g 2H gO2HO2O RozpuszczalnoĞü, g/100 gH 0,40 0,40 0,40 0,30 0,30 0,30 0,20 0,20 0,20 0,10 0,10 0,10 0,00 0,00 0 0,00 0 0 20 20 20 40 40 Temperatura, 40 Temperatura, 60 qC 60 qC 60 Temperatura, qC Zadanie 14.8.(2(2pkt) Zadanie pkt) Zadanie 8. (2 pkt) oszacuj Na podstawie wykresu Zadanie 8. (2 pkt) oszacuj Na podstawie wykresu 80 80 80 100 100 100 Źródło: CKE 2008 (PP), zad. 8. a) rozpuszczalnoĞü Ca(OH) 2 i PbI2 w wodzie w temperaturze 70qC. Na podstawie wykresu oszacuj a) rozpuszczalnoĞü Ca(OH) 2 i PbI2 w wodzie w temperaturze 70qC. a) rozpuszczalnoĞü Ca(OH)2 i PbI2 w wodzie w temperaturze 70qC. RozpuszczalnoĞü Ca(OH)2: .................................... g/100 g H2O RozpuszczalnoĞü Ca(OH)2: .................................... g/100 g H2O RozpuszczalnoĞü Ca(OH)2: .................................... g/100 g H2O .................................... g/100 g H2O RozpuszczalnoĞü PbI2: .................................... g/100 g H2O RozpuszczalnoĞü PbI2: .................................... g/100 g H2O RozpuszczalnoĞü PbI2: b) temperaturĊ, w której rozpuszczalnoĞü obu soli jest jednakowa. b) temperaturĊ, w której rozpuszczalnoĞü obu soli jest jednakowa. b) temperaturĊ, w której rozpuszczalnoĞü obu soli jest jednakowa. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 5 Egzamin Egzamin maturalny maturalny zz chemii chemii Poziom Poziom podstawowy podstawowy 55 Zadanie 15.9.(1(1pkt) Zadanie pkt) Źródło: CKE 2008 (PP), zad. 9. DokoĔcz, DokoĔcz, wpisując wpisując sáowa sáowa roĞnie roĞnie lub lub maleje maleje,, nastĊpujące nastĊpujące zdania: zdania: RozpuszczalnoĞü RozpuszczalnoĞü Ca(OH) Ca(OH)22 w w wodzie wodzie ................................................ ................................................ ze ze wzrostem wzrostem temperatury. temperatury. RozpuszczalnoĞü RozpuszczalnoĞü PbI PbI22 w w wodzie wodzie ....................................................... ....................................................... ze ze wzrostem wzrostem temperatury. temperatury. Zadanie 16.10. (2 pkt) Zadanie (2 pkt) Źródło: CKE 2008 (PP), zad. 10. Dysponujesz Dysponujesz trzema trzema probówkami, probówkami, w w których których znajdują znajdują siĊ siĊ wodne wodne rozcieĔczone rozcieĔczone roztwory roztwory wodorotlenku wodorotlenku sodu, sodu, kwasu kwasu azotowego(V) azotowego(V) oraz oraz azotanu(V) azotanu(V) sodu. sodu. Nie Nie wiesz wiesz jednak, jednak, który który roztwór roztwór znajduje znajduje siĊ siĊ w w której której probówce. probówce. a) a) SpoĞród SpoĞród nastĊpujących nastĊpujących wskaĨników wskaĨników kwasowo-zasadowych kwasowo-zasadowych wybierz wybierz jeden, jeden, za za pomocą pomocą którego którego moĪna moĪna okreĞliü okreĞliü zawartoĞü zawartoĞü kaĪdej kaĪdej probówki: probówki: fenoloftaleina, metylowy, fenoloftaleina, oranĪ oranĪ metylowy, papierek papierek uniwersalny. uniwersalny. Egzamin maturalny z chemii 6 Poziom podstawowy Wybrany Wybrany wskaĨnik: wskaĨnik: ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... Zadanie 12. (2 pkt) b) przewidywane obserwacje, b) Napisz Napisz przewidywane obserwacje, wpisując wpisując do do tabeli tabeli barwy, barwy, jakie jakie wybrany wybrany Napisz w formie cząsteczkowej wskaĨnik przybiera w badanych roztworach. wskaĨnik przybiera w badanych roztworach. a) równania reakcji, za pomocą których moĪna z siarki otrzymaü tlenek siarki(VI). ....................................................................................................................................................... Barwa Barwa wskaĨnika wskaĨnika w w roztworze roztworze ....................................................................................................................................................... wodorotlenku wodorotlenku sodu sodu b) równanie reakcji otrzymywania tlenku wapnia z wĊglanu wapnia, zaznaczając, kwasu azotowego(V) kwasu azotowego(V) w jakich warunkach zachodzi ta reakcja. azotanu(V) azotanu(V) sodu sodu ....................................................................................................................................................... Zadanie 17.13. (1 pkt) 11. (2 pkt) Zadanie (1 Źródło: CKE 2008 (PP), zad. 13. OkreĞl (kwasowy lub wapnia ii tlenku siarki(VI). OkreĞl charakter charakter chemiczny (kwasowy lub zasadowy) zasadowy) tlenku wapnia tlenku siarki(VI). KamieĔ budowlany,chemiczny zawierający wĊglan wapnia (CaCO3) tlenku lub magnezu (MgCO ulega 3), áatwo Napisz formie równania kaĪdego zz tych tlenków odpowiednio Napisz w wkwaĞnego formie cząsteczkowej cząsteczkowej równania reakcji reakcji kaĪdego tychpowstają tlenków rozpuszczalne odpowiednio atakowi opadu atmosferycznego, w wyniku którego zz wodorotlenkiem sodu zz kwasem wodorotlenkiem sodu lub kwasem solnym. solnym. w wodzie sole wapnia lublub magnezu. Na podstawie: Peter O’Neill, „Chemia Ğrodowiska”, Warszawa – Wrocáaw 1997 Charakter Charakter chemiczny chemiczny Tlenek Równanie Tlenek poniĪszy schemat tak, aby otrzymaü skrócony Równanie reakcji DokoĔcz jonowyreakcji zapis równania opisanej tlenku tlenku reakcji z udziaáem wĊglanu wapnia. CaO CaO CaCO 3 2H o ............................................................................................................ SO SO33 Zadanie 14. (2 pkt) Przeprowadzono doĞwiadczenie, którego przebieg zilustrowano na poniĪszym rysunku. I II Nr Nr zadania zadania Wypeánia Wypeánia K Maks. liczba Maks. liczba pkt pkt (s) egzaminator! egzaminator! Uzyskana Uzyskana liczba liczba pkt pkt 7. 7. 11 6 8. 9. 8. 9. 10.1. 10.1. 10.2. 10.2. 11. 11. 22Na2SO 11 4(aq) 11 11 22 CaCO 3 2H o ............................................................................................................ Zadanie 18.14. (2pkt) Zadanie (2 pkt) Źródło: CKE 2008 (PP), zad. 14. przebieg zilustrowano na poniĪszym rysunku. Egzamin maturalny z chemii 4Przeprowadzono doĞwiadczenie, którego Poziom podstawowy I II Zadanie 7. (2 pkt) K(s) Na2SO4(aq) Napisz równanie reakcji magnezu z parą wodną. OkreĞl charakter chemiczny produktu reakcji zawierającego magnez. Równanie reakcji: ............................................................................................................................. Charakter chemiczny: ....................................................................................................................... H2O BaCl2(aq) Napisz w formie jonowej równania reakcji zachodzących w probówkach I i II (w razie Zadanie 8. (1 pkt) potrzeby skorzystajzakoĔczenie z tablicy rozpuszczalnoĞci). WskaĪ prawidáowe poniĪszego zdania. Do gaszenia páonącego magnezu nie naleĪy uĪywaü wody, gdyĪ Równanie I: A. powstaje substancja nierozpuszczalna w wodzie. ....................................................................................................................................................... B. wydziela siĊ palny gaz. Równanie II: C. wydziela siĊ trujący gaz. ....................................................................................................................................................... D. powstaje áatwopalny związek magnezu. Zadanie 19.9.(4(4pkt) Zadanie pkt) Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 9. Przedstaw projekt doĞwiadczenia, którego celem jest okreĞlenie charakteru chemicznego tlenku potasu i tlenku siarki(VI). W tym celu: a) uzupeánij poniĪszy opis doĞwiadczenia, wpisując nazwy potrzebnych odczynników wybranych spoĞród nastĊpujących: woda, oranĪ metylowy, fenoloftaleina. Tlenek potasu I ................................................................. Tlenek siarki(VI) II ......................................................................... b) napisz, jakie obserwacje umoĪliwią okreĞlenie charakteru chemicznego tlenków (uwzglĊdnij zmianĊ barwy wybranych wskaĨników). I: ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................... II: ...................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... c) napisz w formie cząsteczkowej równania zachodzących reakcji. I: ........................................................................................................................................................ II: ....................................................................................................................................................... 7 I II I II II: ...................................................................................................................................................... Zjawisko Substancje I II I II 1. kwaĞne deszcze A. tlenek wĊgla(IV) Zjawisko Substancje 1. .......… ........................................................................................................................................................... 1. kwaĞne deszcze A. tlenek wĊgla(IV) 1. .......… 2. eutrofizacja wód B. fosforany(V) 2. ........… c) napisz w formie cząsteczkowej równania zachodzących reakcji. 2. eutrofizacja wód B. fosforany(V) 2. ........… 3. efekt cieplarniany C. tlenki siarki i azotu 3. ........… 3. efekt cieplarniany C. tlenki siarki i azotu I: ........................................................................................................................................................ 3. ........… D. freony D. freony II: ....................................................................................................................................................... Zadanie 14. (4 pkt) Zadanie 20.14. (4 wody pkt) Źródło:miĊdzy CKE 2007 (PP), zad. 14. Na etykiecie mineralnej podano informacjĊ, Īe zawiera ona innymi kationy: Zadanie (4 pkt) 2– + + 2+ – K , Ca wody oraz aniony: Cl , podano SO4 . informacjĊ, Īe zawiera ona miĊdzy innymi kationy: Na Na ,etykiecie mineralnej 2– + + potwierdzenia 2+ – W celu obecnoĞci jonów w tej wodzie przeprowadzono doĞwiadczenie, którego Na , K , Ca oraz aniony: Cl , SO 4 . przebieg przedstawiono na poniĪszym rysunku. Jako odczynników uĪyto stĊĪonych roztworów W celu potwierdzenia obecnoĞci jonów w tej wodzie przeprowadzono doĞwiadczenie, którego soli. We wszystkich probówkach zaobserwowano biaáych osadów. przebieg przedstawiono na poniĪszym rysunku. powstanie Jako odczynników uĪyto stĊĪonych roztworów soli. We wszystkich probówkach zaobserwowano powstanie biaáych osadów. BaCl2 Na2CO3 AgNO3 AgNO3 BaCl2 Na2CO3 I II III I II III badana woda badana woda Podaj wzory jonów, których obecnoĞü potwierdzono, a nastĊpnie napisz w formie jonowej skróconej równania przebiegaáy podczasadoĞwiadczenia. Podaj wzory jonów, reakcji, którychjakie obecnoĞü potwierdzono, nastĊpnie napisz w formie jonowej skróconej równania reakcji, jakie przebiegaáy podczas doĞwiadczenia. Potwierdzono obecnoĞü jonów I: ....………..…..… II: ………..………… III: ……..…………… Potwierdzono obecnoĞü jonów I: ....………..…..… II: ………..………… III: ……..…………… Równania reakcji (w formie jonowej skróconej): Równania reakcji (w formie jonowej skróconej): I ………………………………………………….....…………………………………………….. I ………………………………………………….....…………………………………………….. II ………………………………………………….....……………………………………….…… II ………………………………………………….....……………………………………….…… Egzamin maturalny z chemii Poziom podstawowy III …………………………………………….....…………………………………………..…..... 7 III …………………………………………….....…………………………………………..…..... Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 15. Zadanie 21.15. (2 pkt) Zadanie (2 pkt) Przeprowadzono reakcjĊ zobojĊtniania, która przebiegáa zgodnie z równaniem: 2NaOH + H2SO4 o Na2SO4 + 2H2O Uzupeánij poniĪszy zapis, podając, jaki jest stosunek molowy oraz masowy substratów w powyĪszej reakcji. Stosunek molowy: n .................... Stosunek masowy: m .................... Zadanie 16. (3 pkt) :n ........................ :m ........................ = ..................................................................... = ...................................................................... Przeprowadzono nastĊpujące doĞwiadczenia, podczas których otrzymano róĪne sole. 8 c) OkreĞl, jaką rolĊ w tej reakcji peáni chlorek glinu. Egzamin Egzamin maturalny maturalny zz chemii chemii Arkusz II Arkusz ....................................................................................................................................................... 4 4 Informacja do Informacja do zadania zadania 7. 7. ii 8. 8. Zadanie 22.6.(2(2pkt) Zadanie pkt) Źródło: CKE 2006 (PP), zad. 6. Tlenek magnezu ma do którymi wykáada siĊ wnĊtrza pieców Tlenek magnezu ma zastosowanie zastosowanie do produkcji produkcji cegieá, cegieá, Dysponujesz wodnymi roztworami nastĊpujących soli: którymi wykáada siĊ wnĊtrza pieców hutniczych. hutniczych. Związek Związek ten ten stosuje stosuje siĊ siĊ równieĪ równieĪ w w medycynie medycynie jako jako skáadnik skáadnik leków leków przeciw przeciw KNO , AgNO , Ba(NO ) nadkwasocie (dolegliwoĞci polegającej na nadmiernym wydzielaniu siĊ w Īoáądku 3 3 3 2 nadkwasocie (dolegliwoĞci polegającej na nadmiernym wydzielaniu siĊ w Īoáądku kwasu kwasu solnego). solnego). Korzystając z tablicy rozpuszczalnoĞci, wybierz spoĞród nich roztwór tej soli, za pomocą którego wytrącisz z wodnego roztworu chlorku glinu jony chlorkowe w postaci trudno Zadanie Zadanie 7. 7. (2 (2 pkt) pkt) rozpuszczalnego osadu. Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji a) Korzystając zz tablicy elektroujemnoĞci, oblicz zachodzącej w czasie mieszania tych roztworów. a) Korzystając tablicy elektroujemnoĞci, oblicz róĪnicĊ róĪnicĊ elektroujemnoĞci elektroujemnoĞci magnezu magnezu ii tlenu, a nastĊpnie okreĞl rodzaj wiązania chemicznego w tlenku magnezu. tlenu, a nastĊpnie okreĞl rodzaj wiązania chemicznego w tlenku magnezu. a) wzór odczynnika (wpisz ........................................................................................................... wzór soli): ........................................................................................ RóĪnica RóĪnica elektroujemnoĞci: elektroujemnoĞci: ........................................................................................................... b) równanie reakcji w formie jonowej skróconej: Rodzaj Rodzaj wiązania: wiązania: .......................................................................................................................... .......................................................................................................................... Egzamin maturalny z chemii 4 ....................................................................................................................................................... Arkusz I b) b) PoniĪej PoniĪej wymieniono wymieniono piĊü piĊü wáaĞciwoĞci wáaĞciwoĞci fizycznych fizycznych tlenku tlenku magnezu. magnezu. SpoĞród SpoĞród nich nich wybierz i podkreĞl dwie, uzasadniające zastosowanie tego związku do obudowy wnĊtrz Nr zadania 1 2 3.1 3.2 4.1 4.2 5.1 5.2 5.3 6.1 6.2 wybierz i podkreĞl dwie, uzasadniające zastosowanie tego związku do obudowy wnĊtrz Źródło:1CKE 2006 (PP), zad.18. Zadanie 23. (2 pkt)do Wypeánia pieców hutniczych. Informacja zadania 7. i 8. Maks. liczba pkt 1 1 2 1 1 2 1 1 1 pieców hutniczych. egzaminator! Tlenek ma magnezu ma zastosowanie do produkcji cegieá, którymi wykáada siĊ wnĊtrzawrzenia; pieców Uzyskana liczba pkt wysoką topnienia; ma temperaturĊ ma Związek wysoką tentemperaturĊ temperaturĊ topnienia;w medycynie ma wysoką wysoką temperaturĊ wrzenia; hutniczych. stosuje siĊ równieĪ jako skáadnik leków przeciw jest staáym; przewodzi prąd jest barwy jest ciaáem ciaáem staáym; stopiony stopiony przewodzi prąd elektryczny; elektryczny; jest biaáej biaáej nadkwasocie (dolegliwoĞci polegającej na nadmiernym wydzielaniu siĊ barwy w Īoáądku kwasu solnego). Zadanie Zadanie 8. 8. (2 (2 pkt) pkt) a) Napisz w formie cząsteczkowej a) Napisz w formie cząsteczkowej równanie równanie reakcji reakcji zachodzącej zachodzącej w w Īoáądku Īoáądku po po zaĪyciu zaĪyciu Zadanie 7. (2 pkt) przez osobĊ cierpiąca na nadkwasotĊ leku zawierającego tlenek magnezu. przez osobĊ cierpiąca na nadkwasotĊ leku zawierającego tlenek magnezu. a) Korzystając z tablicy elektroujemnoĞci, oblicz róĪnicĊ elektroujemnoĞci magnezu i....................................................................................................................................................... tlenu, a nastĊpnie okreĞl rodzaj wiązania chemicznego w tlenku magnezu. ....................................................................................................................................................... RóĪnica elektroujemnoĞci: ........................................................................................................... b) b) OkreĞl, OkreĞl, jaki jaki charakter charakter chemiczny chemiczny (kwasowy, (kwasowy, zasadowy, zasadowy, obojĊtny) obojĊtny) przejawia przejawia tlenek tlenek magnezu w tej reakcji. magnezu w tej reakcji. Rodzaj wiązania: .......................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... b) PoniĪej wymieniono piĊü wáaĞciwoĞci fizycznych tlenku magnezu. SpoĞród nich wybierz i podkreĞl dwie, uzasadniające zastosowanie tego związku do obudowy wnĊtrz Zadanie pkt) Zadaniehutniczych. 24.9. Źródło: CKE 2006 (PP), zad. 9. Zadanie 9.(2(2 (2pkt) pkt) pieców W W celu celu zbadania zbadania zachowania zachowania gazowego gazowego amoniaku amoniaku ii bromowodoru bromowodoru wobec wobec wody wody wykonano wykonano ma wysoką temperaturĊ topnienia; ma wysoką temperaturĊ wrzenia; doĞwiadczenia, które ilustruje poniĪszy rysunek. doĞwiadczenia, które ilustruje poniĪszy rysunek. jest ciaáem staáym; stopiony przewodzi prąd elektryczny; jest biaáej barwy Zadanie 8. (2 pkt) HBr HBr NH NH33 a) Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji zachodzącej w Īoáądku po zaĪyciu przez osobĊ cierpiąca na nadkwasotĊ leku zawierającego tlenek magnezu. ....................................................................................................................................................... H H H22O O O H22O + + wskaĨnik wskaĨnik + + wskaĨnik wskaĨnik b) OkreĞl, jaki charakter chemiczny (kwasowy, zasadowy, obojĊtny) przejawia tlenek B A B A magnezu w tej reakcji. OkreĞl odczyn OkreĞl odczyn roztworów roztworów otrzymanych otrzymanych w w obu obu probówkach. probówkach. ....................................................................................................................................................... Odczyn Odczyn roztworu roztworu w w probówce probówce A: A: ................................................................................................ ................................................................................................ Zadanie 9. (2 pkt) W celu zbadania w zachowania B: gazowego amoniaku i bromowodoru wobec wody wykonano Odczyn Odczyn roztworu roztworu w probówce probówce B: ................................................................................................ ................................................................................................ doĞwiadczenia, które ilustruje poniĪszy rysunek. HBr NH3 9 Egzamin maturalny z chemii Egzamin maturalny Arkusz I z chemii Arkusz I 5 5 Informacja do zadaĔ – 12. Informacja do zadania 25 i 2610. Informacja do zadaĔ 10. – 12. Przeprowadzono doĞwiadczenie, w którym rejestrowano wartoĞci Przeprowadzono doĞwiadczenie, w którym rejestrowano wartoĞci rozpuszczania wodorotlenku sodu a nastĊpnie azotanu(V) amonu rozpuszczania wodorotlenku sodu a nastĊpnie azotanu(V) amonu wykonanych pomiarów przedstawiają poniĪsze wykresy. wykonanych pomiarów przedstawiają poniĪsze wykresy. temperatury podczas temperatury podczas w wodzie. Rezultaty w wodzie. Rezultaty Wykres 1. Wskazania termometru w czasie rozpuszczania wodorotlenku sodu w wodzie. Wykres 1. Wskazania termometru w czasie rozpuszczania wodorotlenku sodu w wodzie. Wykres 2. Wskazania termometru w czasie rozpuszczania azotanu(V) amonu w wodzie. Wykres 2. Wskazania termometru w czasie rozpuszczania azotanu(V) amonu w wodzie. Zadanie (2 pkt) Zadanie 25.10. (2 pkt) Źródło: CKE 2006 (PP), zad. 10. Zadanie 10. (2 pkt) OkreĞl efekt energetyczny rozpuszczania w wodzie wodorotlenku sodu i azotanu(V) OkreĞl efekt energetyczny rozpuszczania w wodzie wodorotlenku sodu i azotanu(V) amonu. W tym celu uzupeánij nastĊpujące zdania. amonu. W tym celu uzupeánij nastĊpujące zdania. Rozpuszczanie wodorotlenku sodu w wodzie jest procesem ......................................................, Rozpuszczanie wodorotlenku sodu w wodzie jest procesem ......................................................, poniewaĪ w czasie tego procesu temperatura .............................................................................. poniewaĪ w czasie tego procesu temperatura .............................................................................. Rozpuszczanie azotanu(V) amonu w wodzie jest procesem ......................................................, Rozpuszczanie azotanu(V) amonu w wodzie jest procesem ......................................................, poniewaĪ w czasie tego procesu temperatura .............................................................................. poniewaĪ w czasie tego procesu temperatura .............................................................................. Zadanie 26.11. (1 pkt) Źródło: CKE 2006 (PP), zad. 11. Zadanie (1 pkt) Zadanie 11. (1 pkt) SpoĞród poniĪszych zdaĔ wybierz to, które jest poprawnie sformuáowanym wnioskiem SpoĞród poniĪszych zdaĔ wybierz to, które jest poprawnie sformuáowanym wnioskiem na temat efektów energetycznych procesów rozpuszczania związków jonowych na temat efektów energetycznych procesów rozpuszczania związków jonowych w wodzie, jaki moĪna wyciągnąü na podstawie tego doĞwiadczenia. w wodzie, jaki moĪna wyciągnąü na podstawie tego doĞwiadczenia. A. A. B. B. C. C. D. D. Na podstawie wyników tego doĞwiadczenia nie moĪna wnioskowaü o efekcie Na podstawie wyników tego doĞwiadczenia nie moĪna wnioskowaü o efekcie cieplnym rozpuszczania związków jonowych w wodzie, poniewaĪ wodorotlenek sodu cieplnym rozpuszczania związków jonowych w wodzie, poniewaĪ wodorotlenek sodu i azotan(V) amonu nie są związkami jonowymi. i azotan(V) amonu nie są związkami jonowymi. Rozpuszczaniu związków jonowych w wodzie zawsze towarzyszy wydzielenie ciepáa. Rozpuszczaniu związków jonowych w wodzie zawsze towarzyszy wydzielenie ciepáa. Rozpuszczaniu związków jonowych w wodzie zawsze towarzyszy pocháoniĊcie Rozpuszczaniu związków jonowych w wodzie zawsze towarzyszy pocháoniĊcie ciepáa. ciepáa. Rozpuszczaniu związków jonowych w wodzie moĪe towarzyszyü wydzielenie Rozpuszczaniu związków jonowych w wodzie moĪe towarzyszyü wydzielenie lub pocháoniĊcie ciepáa. lub pocháoniĊcie ciepáa. Wypeánia Wypeánia egzaminator! egzaminator! Nr zadania Nr zadania Maks. liczba pkt Maks. liczba pkt Uzyskana liczba pkt Uzyskana liczba pkt 7.1 7.1 1 1 10 7.2 7.2 1 1 8.1 8.1 1 1 8.2 8.2 1 1 9 92 2 10 10 2 2 11 11 1 1 6 6 Egzamin Egzamin maturalny maturalny zz chemii chemii Arkusz Arkusz II Zadanie 27.12. (2 pkt) Źródło: CKE 2006 (PP), zad. 12. Zadanie (2 Zadanie 12. (2 pkt) pkt) Napisz równanie dysocjacji jonowej zachodzącej podczas rozpuszczania Napisz równanie dysocjacji jonowej zachodzącej podczas rozpuszczania w w wodzie wodzie a) a) wodorotlenku wodorotlenku sodu. sodu. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... b) b) azotanu(V) azotanu(V) amonu. amonu. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 28. (2 pkt) Zadanie Zadanie 13. 13. (2 (2 pkt) pkt) Źródło: CKE 2006 (PP), zad. 13. o Nasycony Nasycony wodny wodny roztwór roztwór azotanu(V) azotanu(V) amonu amonu w w temperaturze temperaturze 20 20oC C moĪna moĪna otrzymaü otrzymaü przez rozpuszczenie 189,9 gramów azotanu(V) amonu w 100 gramach wody. przez rozpuszczenie 189,9 gramów azotanu(V) amonu w 100 gramach wody. Oblicz (w Oblicz stĊĪenie stĊĪenie procentowe procentowe (w procentach procentach masowych) masowych) nasyconego nasyconego roztworu roztworu tej tej soli soli o oC. w temperaturze 20 w temperaturze 20 C. Obliczenia: Obliczenia: OdpowiedĨ: OdpowiedĨ: 11 Arkusz I z chemii Egzamin maturalny Arkusz I z chemii Egzamin maturalny 7 7 Informacja do zadania 14. i 15. Arkusz I Do w kolbie wĊglanu umieszczonego Informacja do zadania 14. i sodu 15. dodawano z wkraplacza roztwór kwasu octowego. Informacja do zadania 29 i 30 Rurka doáączona do kolby byáa zanurzona w roztworze wodorotlenku wapnia, znajdującym Do umieszczonego w kolbie wĊglanu sodu z wkraplacza roztwór kwasu octowego. Informacja do zadania 14. i 15. dodawano siĊ w probówce. Rurka doáączona dow kolby zanurzona w roztworze wodorotlenku wapnia, znajdującym Do umieszczonego kolbiebyáa wĊglanu sodu dodawano z wkraplacza roztwór kwasu octowego. siĊ w probówce. Rurka doáączona do kolby byáa zanurzona w roztworze wodorotlenku wapnia, znajdującym siĊ w probówce. CH3COOH(aq) CH3COOH(aq) CH3COOH(aq) Na2CO3(s) Na2CO3(s) Na2CO3(s) Ca(OH)2(aq) Ca(OH)2(aq) Ca(OH)2(aq) Zadanie 14. (2 pkt) Zadanie 29.14. (2 pkt) Sformuáuj jedną dotyczącą reakcji zachodzącej Zadanie (2 obserwacjĊ, pkt) Sformuáuj jedną dotyczącą reakcji zachodzącej Zadanie 14. (2 obserwacjĊ, pkt) Źródło: CKE 2006 (PP), zad. 14. a) w kolbie.jedną obserwacjĊ, dotyczącą reakcji zachodzącej Sformuáuj a) w kolbie. ....................................................................................................................................................... a) w kolbie. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... b) w probówce. ....................................................................................................................................................... b) w probówce. ....................................................................................................................................................... b) w probówce. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 30.15. (2 pkt) Źródło: CKE 2006 (PP), zad. 15. Zadanie (2 pkt) Napisz w formie równanie reakcji zachodzącej Zadanie 15. (2 cząsteczkowej pkt) Napisz w formie równanie reakcji zachodzącej Zadanie 15. (2 cząsteczkowej pkt) a) w kolbie. Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji zachodzącej a) w kolbie. ....................................................................................................................................................... a) w kolbie. ....................................................................................................................................................... b) w probówce. ....................................................................................................................................................... b) w probówce. ....................................................................................................................................................... b) w probówce. ....................................................................................................................................................... Nr zadania 12 13 14 15 Wypeánia Maks. liczba pkt ....................................................................................................................................................... 2 2 2 2 Nr zadania egzaminator! Wypeánia Uzyskana liczba Maks. liczba pkt pkt Nr zadania egzaminator! Wypeánia Uzyskana liczba Maks. liczba pkt pkt egzaminator! Uzyskana liczba pkt 12 12 2 12 2 13 2 13 2 14 2 14 2 15 2 15 2 Egzamin maturalny z chemii Arkusz I z chemii Egzamin maturalny Arkusz I 8 8 Informacja do zadania 16. i 17. Zadanie 31. (1 CKE 2006 zad. 16. Informacja do zadania 16. i 17. Akwaforta jestpkt) techniką graficzną, w której wykorzystuje siĊŹródło: proces tzw.(PP), trawienia Akwaforta techniką graficzną, w pomocą której wykorzystuje siĊ proces tzw. tatrawienia (czĊĞciowegojestrozpuszczania) miedzi za chlorku Īelaza(III). Technika zostaáa (czĊĞciowego takĪe rozpuszczania) miedzi za pomocą drukowanych chlorku Īelaza(III). Technika W ta zostaáa zastosowana do wytwarzania obwodów w elektronice. trakcie zastosowana takĪereakcja do wytwarzania obwodów drukowanych w elektronice. W trakcie trawienia zachodzi opisana równaniem: trawienia zachodzi reakcja opisana równaniem: Cu + 2FeCl3 ĺ CuCl2 + 2FeCl2 Cu + 2FeCl3 ĺ CuCl2 + 2FeCl2 Zadanie 16. (1 pkt) Zadanie 16. (1 jonowej pkt) równanie powyĪszej reakcji. Napisz w formie Napisz w formie jonowej równanie powyĪszej reakcji. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 32. (3 pkt) Źródło: CKE 2005 (PP), zad. 10. Zadanie 17. (3 pkt) Zadanie 17. (3 utlenienia pkt) Īelaza a) Podaj stopnie miedzi oraz przed reakcją i po reakcji. a) Podaj stopnie utlenienia miedzi oraz Īelaza przed reakcją i po reakcji. stopieĔ utlenienia przed reakcją po reakcji stopieĔ utlenienia przed reakcją po reakcji miedzi miedzi Īelaza Īelaza b) Napisz poáówkowe równania procesu utleniania i procesu redukcji. b) Napisz poáówkowe równania procesu utleniania i procesu redukcji. Równanie procesu utleniania: ...................................................................................................... Równanie procesu utleniania: ...................................................................................................... Równanie procesu redukcji: ......................................................................................................... Równanie procesu redukcji: ......................................................................................................... Zadanie 18. (1 pkt) Zadaniepoprawne 18. (1 pkt) Wybierz sformuáowanie. Wybierz poprawne sformuáowanie. Chlorku miedzi(II) nie moĪna otrzymaü dziaáając Chlorku miedzi(II) nie moĪna otrzymaü dziaáając A. kwasem solnym na tlenek miedzi(II). solnym na wodorotlenek A. kwasem tlenek miedzi(II). B. miedzi(II). miedzi(II). B. kwasem wodorotlenek C. solnym na miedĨ. C. chlorem kwasem solnym na miedĨ. D. na miedĨ. D. chlorem na miedĨ. 13
