113 Jerzemowski1_Layout 1
Transkrypt
113 Jerzemowski1_Layout 1
ed . Janusz Jerzemowski Katedra Nauk Przyrodniczych, Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Chair of Natural Sciences, Academy of Physical Education and Sports in Gdansk tio np roh ibit ŚRODKI WSPOMAGAJĄCE W DIECIE MŁODYCH MĘŻCZYZN UPRAWIAJĄCYCH I NIEUPRAWIAJĄCYCH SPORTU THE USE OF SUPPLEMENTS IN THE DIET OF YOUNG MEN PRACTISING AND NOT PRACTISING SPORTS Streszczenie ibu Słowa kluczowe: środki wspomagające, dieta, młodzi mężczyźni, sport Key words: supplements, diet, young men, sports rso na lu This copy is for personal use only - distribution prohibited. se - on ly - dis tr Wstęp. Celem pracy była próba oceny częstości stosowania wybranych środków wspomagających wysiłek fizyczny, łatwo dostępnych w handlu, wśród studentów I roku Wydziału Wychowania Fizycznego AWFiS oraz młodych mężczyzn w tym samym wieku – kandydatów do służby wojskowej, stanowiących grupę porównawczą oraz argumentów motywujących ich stosowanie. Materiał i metody. Badany materiał stanowiła 72-osobowa grupa studentów I roku AWFiS w wieku 18-19 lat, uprawiających przynajmniej jedną dyscyplinę sportu oraz 300osobowa grupa mężczyzn w tym samym wieku (kandydatów do służby wojskowej) o różnym stosunku do aktywności ruchowej. Badania przeprowadzono w oparciu o sondaż diagnostyczny w formie ankiety. Przedmiotem zainteresowania było stosowanie dodatkowo w diecie środków wspomagających, umotywowane w różny sposób. Wyniki. W oparciu o przeprowadzone badania respondentów stwierdzono, że częstość stosowania środków wspomagających była podobna w obu grupach i nie przekraczała 5%. Wśród czynników motywujących stosowanie substancji wspomagających badani najczęściej podawali: chęć uzyskania wysokich wyników w uprawianej dyscyplinie sportu, poprawę wyglądu zewnętrznego, uprawianie kulturystyki, podnoszenie ciężarów, poprawę wydolności fizycznej przy uprawianiu różnych form rekreacji ruchowej. Różnice statystycznie znamienne między grupami dotyczyły chęci uzyskania lepszych wyników w sporcie, poprawy wyglądu zewnętrznego i poprawy wydolności fizycznej. Wnioski. 1. Częstość stosowania środków wspomagających w diecie w grupach młodych mężczyzn uprawiających i nieuprawiających sportu była podobna. 2. Istotne statystycznie różnice między grupami występowały w zakresie czynników motywujących stosowanie środków wspomagających. Summary 2512 4 0 12 is c Word count: Tables: Figures: References: y is - for pe Background. The aim of the paper was to assess the frequency of occurrence of selected easily available performance enhancing agents among first year students of the Faculty of Physical Education at the Academy of Sports of Physical Education. The control group consisted of young men of the same age, who were candidates for military service. The results were compared to find the factors motivating the use of supplements. Material and methods. The sample comprised a group of 72 males aged 18-19, who were first year students of the Academy of Sports of Physical Education practicing at least one sport discipline and a group of 300 young men of the some age (candidates for army service) with different attitudes towards physical activity. The survey was performed using the questionnaire on the use of dietary supplements, and the subject’s motivation for that. Results. The results indicate that the frequency of using supplements was similar in both groups and did not exceed 5%. Among the factors motivating the use of supplements the subjects most frequently mentioned the desire to obtain better sports results, improving their appearance, body building, ability to lift heavy weights and physical fitness. The statistically significant between group differences concerned the desire to achieve better results in sport, physical appearance and improvement of physical ability Conclusions. 1. Frequency of using dietary supplements was similar in both groups of young men. 2. The statistically significant between group differences were found with respect to motivation for usage of supplements. op This copy is for personal use only - distribution prohibited. Author’s Contribution A – Study Design B – Data Collection C – Statistical Analysis D – Data Interpretation E – Manuscript Preparation F – Literature Search G – Funds Collection This copy is for personal use only - distribution prohibited. - Zaangażowanie Autorów A – Przygotowanie projektu badawczego B – Zbieranie danych C – Analiza statystyczna D – Interpretacja danych E – Przygotowanie manuskryptu F – Opracowanie piśmiennictwa G – Pozyskanie funduszy Th Adres do korespondencji / Address for correspondence Janusz Jerzemowski Katedra Nauk Przyrodniczych, Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu 80-336 Gdańsk, ul. Wiejska 1, tel./fax: (58) 554-71-09, e-mail: [email protected] Otrzymano / Received Zaakceptowano / Accepted 12.12.2007 r. 26.05.2010 r. - This copy is for personal use only - distribution prohibited. Medycyna Sportowa © MEDSPORTPRESS, 2011; 2(4); Vol. 27, 109-113 ARTYKUŁ ORYGINALNY / ORIGINAL ARTICLE 109 Wspomaganie wysiłku fizycznego w sporcie poprzez stosowanie niezbędnych składników odżywczych, suplementów diety (w tym różnych odżywek), a także niewielkich ilości niektórych używek (np. kawy) jest uważane za postępowanie dopuszczalne [1,2,3,4]. Natomiast sztuczne podnoszenie wydolności fizycznej i psychicznej zawodnika metodami stosowanymi w medycynie jest znane pod pojęciem dopingu. Niedozwolone substancje zwiększające wydolność fizyczną są również szeroko stosowane, mimo poważnych działań niepożądanych [2,5,6]. Dotyczy to w szczególności czynnych związków chemicznych, których użycie nie jest uzasadnione stanem zdrowia zawodnika. Poza dopingiem farmakologicznym spotykamy się również z innymi formami dopingu, np. doping fizjologiczny czy genetyczny. W piśmiennictwie istnieją liczne doniesienia na temat szczególnie niekorzystnego wpływu środków farmakologicznych, a także wpływu metod dopingu na układ krążenia, co może nawet prowadzić do nagłej śmierci [1,2,3,5,7,8,9]. Pomimo ograniczeń wprowadzonych przez liczne stowarzyszenia sportowe i ustawodawstwo, coraz więcej osób zwiększa zdolność psychofizyczną środkami farmakologicznymi uznanymi za zabronione [5,10, 11]. Środki te, sklasyfikowane jako środki pobudzające, a także narkotyczne środki przeciwbólowe, środki anaboliczne, moczopędne, hormony peptydowe i glikoproteinowe, zyskały dużą popularność wśród osób młodych (uprawiających kulturystykę, podnoszenie ciężarów), które chcą poprawić swój wygląd zewnętrzny czy też wydolność fizyczną za pomocą różnych form rekreacji ruchowej. Celem pracy była próba oceny częstości stosowania wybranych środków wspomagających wysiłek fizyczny, zarówno tych, których stosowanie (w ramach uzupełnienia diety) jest dopuszczalne, jak i tych, które wkraczają w sferę dopingu, łatwo dostępnych w handlu wśród studentów I roku AWFiS Wydziału Wychowania Fizycznego (grupa badana) oraz młodych mężczyzn w tym samym wieku – kandydatów do służby wojskowej (grupa porównawcza). Zakwalifikowani do grupy porównawczej uprawiali sport sporadycznie bądź nie uprawiali wcale. W obu grupach starano się ustalić czynniki motywujące do stosowania wymienionych środków jako uzupełnienia diety. Supporting physical effort using necessary nutrients, dietary supplements (including various meal replacements for athletes) as well as some stimulants in small amounts (e.g. caffeine) is acceptable [1,2,3,4]. Conversely, enhancement of physical and mental performance using medications or specific techniques is known as doping. Illegal substances enhancing physical fitness are also widely used despite severe adverse effects [2,5,6]. This is especially true of active chemical compounds, the use of which is not justified by the athlete’s health state. Apart from pharmacological doping there are other forms of doping, e.g. physiological or genetic. There are numerous reports on particularly adverse effects of pharmacological agents and on the effect of various forms of doping on the circulatory system which may even lead to sudden death [1,2,3,5,7,8,9]. Despite the limitations imposed by numerous sports associations and laws, increasingly more athletes enhance their physical fitness using pharmacological agents which are considered illegal [5,10,11]. These agents, classified as stimulant agents as well as narcotic pain relieving agents, anabolics, diuretics, peptide and glycoprotein hormones have become popular among many young individuals (involved in body building or weightlifting) and are used to improve their appearance or physical fitness through various forms of motor recreation. The aim of this study was an attempt to assess the frequency of using selected agents enhancing performance during physical exertion, both legal (as dietary supplements) and illegal doping agents, easily available for the first year students of the Faculty of Physical Education at the University School of Physical Education (study subjects) and young males of the same age – candidates for military service (the control group). The control subjects hardly ever practised sports or did not practise any sports at all. For both groups attempts were made to establish the factors motivating the subjects to use the above mentioned agents and dietary supplements. Materiał i metody pe rso na lu se on ly - dis tr ibu tio np roh ibit ed . Background is c op y is for Badany materiał stanowiła 72-osobowa grupa studentów AWFiS (kierunek Wychowanie Fizyczne), w wieku 19-21 lat, uprawiających przynajmniej jedną dziedzinę sportu (grupa badana) oraz 300-osobowa grupa mężczyzn w zbliżonym wieku, kandydatów do służby wojskowej o różnym stosunku do zwiększonej aktywności fizycznej (na ogół nie uprawiali sportu), stanowiąca grupę porównawczą. Badania przeprowadzono w oparciu o sondaż diagnostyczny, polegający na zebraniu danych osób od członków zbiorowości lub od osób wchodzących w skład prób reprezentatywnych dla danej zbiorowości, przy zastosowaniu arkusza ankiety. Przedmiotem zainteresowania było stosowanie środków wspomagających wysiłek fizyczny jako uzupełnienia normalnej diety (dozwolone lub niedozwolone), a także motywacja do stosowania tych preparatów. Th This copy is for personal use only - distribution prohibited. This copy is for personal use only - distribution prohibited. This copy is for personal use only - distribution prohibited. - Wstęp - This copy is for personal use only - distribution prohibited. Jerzemowski J. Środki wspomagające w diecie młodych mężczyzn 110 Material and methods The sample comprised 72 students of the University School of Physical Education (Faculty of Physical Education) aged 19-21 years, involved in at least one sport discipline (the study subjects) and the control group of 300 males of the same age – military service candidates, generally not involved in any sport. The study was conducted based on the diagnostic poll involving collection of data from sport association members or representatives of specific populations using a questionnaire. The questions pertained to performance enhancement using dietary supplements (legal or illegal) and to the motivation to use such preparations. - Results and Discussion Wyniki badań poddano analizie statystycznej i przedstawiono w Tab. 1-3. Z przedstawionej analizy wynika, że liczba aktualnie stosujących środki wspomagające w diecie nie przekracza 5%. Jednak, jak wynika z odpowiedzi respondentów, w różnym okresie liczba stosujących środki wspomagające w badanej grupie nie przekraczała łącznie 20%, natomiast w grupie porównawczej 10% (Tab. 1-2). The results were statistically analysed and presented in Tables 1-3. The presented analysis indicates that less than 5% of the subjects used various dietary supplements and agents. However, as reported by the respondents, the total percentage of subjects using these agents was less than 20% while in the control group there were 10% of such individuals (Tab. 1-2). tio np roh ibit ed . Wyniki i Dyskusja Tab. 1. Częstość stosowania środków wspomagających w badanych grupach wyrażona w procentach Tab. 1. The frequency of supplement use in the examined groups (%) ibu dis tr on ly - Tab. 2. Najczęściej stosowane środki w obu grupach, w procentach Tab. 2. Most frequently used supplements by the members of the examined groups (%) se lu rso na for pe Tab. 3. Czynniki motywujące do stosowania środków wspomagających przez badanych i grupę porównawczą, wyrażone w procentach z uwzględnieniem istotności różnic między grupami Tab. 3. Percentage of factors motivating to use supplements by the study subjects and the control group considering the significance of the between group differences y is op is c Th - This copy is for personal use only - distribution prohibited. - This copy is for personal use only - distribution prohibited. - This copy is for personal use only - distribution prohibited. - This copy is for personal use only - distribution prohibited. Jerzemowski J. The use of supplements in the diet of young men 111 ibu tio np roh ibit ed . In order to enhance their physical activity the respondents used legal supplements as well as pharmacological agents regarded as doping. They most often reported using anabolic steroids and androgens, creatine, caffeine, theine and stimulating agents containing ephedrine preparations and mixtures of various compounds. There is little epidemiological data on using dietary supplements by youth and adults. It is believed that anabolic steroids are used by 4.9% of males and 2.4% of females. This is particularly true of over the counter medications. The study carried out by the National Collegiate Athletic Association showed that 13914 students involved in sports used these agents. 13% of this population used creatine and 1% used dehydroepiandrosterone [3] while the consumption of Indian hemp (hashish and marijuana) was reported by 1.2%-16% young population aged 15-24 years from 18 European countries [12]. ly - dis tr Tab. 4. Ankieta Tab. 4. Questionnaire on This copy is for personal use only - distribution prohibited. - W celu zwiększenia aktywności fizycznej respondenci stosowali dopuszczalne formy wspomagania, a także substancje farmakologiczne uznane za dopingowe. Najczęściej wymieniali sterydy anaboliczne i androgeny, kreatynę, kofeinę, teinę, substancje z grupy środków pobudzających zawierające preparaty efedryny oraz mieszaniny różnych związków. Istnieje niewiele danych epidemiologicznych dotyczących stosowania przez młodzież i dorosłych środków wspomagających w diecie. Uważa się, że steroidów anabolicznych używa 4,9% mężczyzn i 2,4% kobiet, w szczególności dotyczy to środków wspomagających dostępnych bez recepty. Badania prowadzone przez National Collegiate Athletic Association wykazały, że po wspomniane środki sięgnęło 13914 studentów zajmujących się sportem. W tej grupie 13% stosowało kreatynę, a 1% dehydroepiandrosteron [3], natomiast spożywanie substancji wywodzących się z konopii indyjskich (haszy- - Th is c op y is This copy is for personal use only - distribution prohibited. - for pe rso na lu This copy is for personal use only - distribution prohibited. se - This copy is for personal use only - distribution prohibited. Jerzemowski J. Środki wspomagające w diecie młodych mężczyzn 112 - lu se on ly - dis tr ibu tio np roh ibit ed . Alcohol as a stimulant enhancing psychophysical potential was not considered in the study. None of the respondents reported their preferences regarding specific preparations enhancing physical performance. The control subjects experienced some difficulties in assigning the chemical compounds they used to a particular group – legal or illegal ones (doping). The information on using various agents as dietary supplementation was obtained from the sample beyond the University. The consumption of specific agents was determined by their availability, the word of mouth from fellow students using these agents and the information contained in leaflets attached to the product. The between-group differences included motivation to use performance enhancing agents (Tab. 3). The first group of subjects mostly tended to improve their psychophysical condition (37.5%) and athletic performance (22.5%). In the control group, the subjects reported using the above agents to improve their physical appearance (33.3%), and less frequently, to improve their physical fitness when performing everyday activities and different forms of motor recreation. The between-group differences in factors motivating to the use of the above mentioned performance enhancing agents pertained only to the improvement of psychophysical condition and athletic performance by the first group subjects. As for the remaining factors, the differences were statistically insignificant. Wnioski pe rso na 1. Częstość stosowania środków wspomagających w diecie w grupach młodych mężczyzn uprawiających i nieuprawiających sportu była podobna. 2. Istotne statystycznie różnice między grupami występowały w zakresie czynników motywujących do stosowania środków wspomagających (poprawa stanu psychofizycznego i lepsze wyniki w sporcie). Conclusions 1. The frequency of using performance enhancing agents was similar in both groups of training and non-training young males. 2. Statistically significant differences were found in the factors motivating the subjects to use performance enhancing agents (improvement of psychophysical condition and athletic performance). Piśmiennictwo / References is c op y is for 1. Arvers P, Choquet M. Sporting activities and psychoactive substance use. Data abstracted from the French part of the European School Survey on Alcohol and other Drugs (ESPAD 99). Ann Med Interne 2003; 154 (1): 525-534. 2. Johnston AM. Attention to doping controls required when prescribing for athletes. Chest 2006; Vol. 13094: 12831284. 3. Rubinstein ML, Federnab DG. Środki wspomagające w diecie sportowców. MpD 2001; 10 (5): 48-56. 4. Williams MH. Nutritional ergogenics and sports performance. Medicina Sportiva 1999; 3 (suppl. 1): 45-60. 5. Verroken M. Drug use and abuse in sport. Best Pract Res Clin Endocrinol Metab 2000; 14: 1-23. 6. Smorawiński J. Program walki z dopingiem w sporcie. Medicina Sportiva 1999; 3 (suppl. 1): 15-19. 7. Laos C, Metel JD. Performance – enhancing drug use in young athletes. Adolesc Med Clin 2006; 17 (3): 719-731. 8. Miah A. Rethinking enhacement in sport. Ann N Y Acad Sci 2006; Vol. 1093: 301-320. 9. Obmiński Z, Kwiatkowska D, Pokrzywka A, Michalak D, Wójcikowska B. Attitudes toward effect of androgenic-anabolic steroids (aas) use und the doping behaviors in weightlifting and judo players. Med Sport 2009; 25 (4): 265-269. 10. Avois L, Robinson N, Saudan C, Baume N, Mangin P, Saugy M. Central nervous system stimulants and sport Practice. Br J Sports Med 2006; 40 (suppl. 1): 16-20. 11. George AJ. Central nervous system stimulants. Best Pract Res Clin Endocrinol Metab 2000; 14: 79-88. 12. Saugy M, Avois L, Saudan C, Robinson N, Giroud C, Mangin P, Dvorak J. Cannabis and Sport. Brit J Sports Med 2006; 40 (suppl. 1): 13-15. Th This copy is for personal use only - distribution prohibited. This copy is for personal use only - distribution prohibited. This copy is for personal use only - distribution prohibited. - szu i marihuany) w grupie ludzi młodych w wieku 1524 lata w 18 krajach europejskich kształtowało się na poziomie od 1,2% do 16% [12]. Alkoholu jako środka wspomagającego zdolności psychofizyczne nie uwzględniano w opracowaniu. Wśród respondentów brak było preferencji odnośnie określonych preparatów wspomagających wysiłek fizyczny. Respondenci z grupy porównawczej i w mniejszym stopniu z grupy badanej mieli trudności w określeniu, do której grupy należałoby zakwalifikować przyjmowane przez nich związki chemiczne – czy jest to dopuszczalne wspomaganie, czy może jest to już doping. Uzyskiwane informacje odnośnie stosowania środków wspomagających jako uzupełnienia diety miały charakter pozauczelniany. O spożywaniu danego specyfiku decydowała łatwość uzyskania, dostępność, informacje przekazane od kolegów stosujących wymienione środki, a także informacje zawarte w ulotce dołączonej do danego specyfiku. Obie grupy różniły się między sobą motywacją odnośnie stosowania środków wspomagających (Tab. 3). W grupie badanej dominowała tendencja do poprawy stanu psychofizycznego (37,5%) oraz osiągania lepszych wyników w sporcie (22,5%). W grupie porównawczej stosowanie wymienionych środków motywowano poprawą wyglądu zewnętrznego (33,3%), a także, w mniejszym odsetku, poprawą wydolności fizycznej przy wykonywaniu czynności codziennych lub uprawianiu różnych form rekreacji ruchowej. Występujące różnice w zakresie czynników motywujących do stosowania środków wspomagających przez badanych dotyczyły, w stosunku do grupy porównawczej, jedynie poprawy stanu psychofizycznego oraz osiągania lepszych wyników w sporcie. W zakresie pozostałych wyników motywujących różnice nie były statystycznie znamienne. - This copy is for personal use only - distribution prohibited. Jerzemowski J. The use of supplements in the diet of young men 113 114 - is c Th op y is - lu rso na pe se This copy is for personal use only - distribution prohibited. for This copy is for personal use only - distribution prohibited. ly - - ed . This copy is for personal use only - distribution prohibited. tio np roh ibit ibu dis tr This copy is for personal use only - distribution prohibited. on -