Kiedy fiskus nie może nas ukarać dodatkowym zobowiązaniem za

Kiedy fiskus nie może nas ukarać dodatkowym zobowiązaniem za błędną deklarację VAT?
Wpisany przez Sylwia Tylenda
Sankcja nie powinna być stosowana w sytuacji, kiedy tej samej osobie grozi odpowiedzialność
karna skarbowa za ten sam czyn.
W przypadku wykazania w deklaracji kwoty zobowiązania podatkowego niższej od
należnej, podatnik może zostać ukarany sankcją w postaci dodatkowego zobowiązania
podatkowego równego 30% zaniżonej kwoty. To samo dotyczy sytuacji, w której
podatnik zawyżył w deklaracji zwrot różnicy podatku lub zwrot podatku naliczonego wtedy sankcja wynosi 30% zawyżenia.
Tylko korekta deklaracji w odpowiednim czasie, tj. przed rozpoczęciem kontroli naczelnika
urzędu skarbowego lub organu kontroli skarbowej oraz wpłacenie różnicy wraz z odsetkami,
może uchronić podatnika przed przykrymi konsekwencjami. Jeżeli podatnik nie zdąży tego
zrobić, czeka go kara. Wtedy naczelnik urzędu (lub organ kontroli skarbowej) ustali wysokość
dodatkowego zobowiązania. W stosunku do osoby fizycznej może to oznaczać podwójną karę.
Stanie się tak jeśli podatnik poniesie jednocześnie odpowiedzialność karną skarbową - za
wykroczenie karne skarbowe oraz odpowiedzialność administracyjną w postaci ustalenia
dodatkowego zobowiązania.
Trybunał Konstytucyjny wypowiedział się w tej kwestii w czasie, kiedy obowiązywała poprzednia
ustawa VAT z 8 stycznia 1993 r. Na gruncie tamtej ustawy również obowiązywała sankcja VAT.
Trybunał w wyroku z 29 kwietnia 1998 r. uznał to rozwiązanie za niezgodne z Konstytucją w
zakresie, w jakim przepisy dopuszczały stosowanie wobec tej samej osoby, za ten sam czyn
sankcji administracyjnej (dodatkowego zobowiązania podatkowego) i odpowiedzialności za
wykroczenia skarbowe.
Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu podkreślił, że dodatkowe zobowiązanie w rozumieniu
zaskarżonych przepisów jest sankcją administracyjną, nakładaną na podatnika za
nieprawidłowe naliczenie podatku. Jeśli podatnik złożył nieprawidłową deklarację podatkową,
można mu zarzucić pewien stopień niedbalstwa przy składaniu tej deklaracji, co pozwala na
postawienie mu zarzutu popełnienia wykroczenia karnego skarbowego. Mamy wtedy do
czynienia ze zbiegiem odpowiedzialności za wykroczenia skarbowe oraz administracyjne.
Stosowanie wobec tej samej osoby za ten sam czyn sankcji administracyjnej (dodatkowe
zobowiązanie podatkowe) oraz odpowiedzialności za wykroczenia skarbowe w postępowaniu
przed finansowymi organami orzekającymi jest nie do pogodzenia z konstytucyjną zasadą
państwa prawa. Należy przyjąć, że dotyczy to również odpowiedzialności za przestępstwo
skarbowe.
Zważywszy, że przepisy obecnie i wówczas obowiązujące są niemal tej samej treści,
argumentacja użyta przez Trybunał w wyroku z 1998 r. znajduje zastosowanie przy ocenie
zgodności z Konstytucją obecnych uregulowań.
Podobnie wypowiedział się na ten temat Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z 16
1/2
Kiedy fiskus nie może nas ukarać dodatkowym zobowiązaniem za błędną deklarację VAT?
Wpisany przez Sylwia Tylenda
października 2006 r. uznając, że przepisy dotyczące sankcji VAT w ustawie z 8 stycznia 1993 r.
w świetle powołanego wyżej wyroku TK nie mogą stanowić podstawy do ustalenia osobie
fizycznej dodatkowego zobowiązania podatkowego w sytuacji, gdy grozi jej odpowiedzialność
za przestępstwo skarbowe. Organy prawa publicznego mają obowiązek stosować przepisy
prawa zawsze w zgodzie z Konstytucją. W związku z tym sankcja nie powinna być stosowana w
sytuacji, kiedy tej samej osobie grozi odpowiedzialność karna skarbowa za ten sam czyn.
Możliwe, że owa sankcja zniknie z ustawy VAT, ponieważ rządowy projekt zmiany ustawy
przewiduje jej likwidację.
2/2