pobierz plik ( 1,9 MB)

Biblioteka Policjanta Prewencji
Wojciech Daszkiewicz
Andrzej Dziąbkowski
Jacek Monczak
Przemysław Osadowski
STOSOWANIE SIŁY FIZYCZNEJ JAKO
ŚRODKA PRZYMUSU BEZPOŚREDNIEGO
CZĘŚĆ I. POSTAWY WALKI I CIOSY
Słupsk 2014
Szkoła Policji w Słupsku
Materiał dydaktyczny opracowany w Szkole Policji w Słupsku do użytku wewnętrznego
Policji – może być reprodukowany przez policjantów przygotowujących się do realizacji
zadań służbowych. Materiału nie wolno reprodukować ani wykorzystywać w innych celach lub dla innych podmiotów zewnętrznych bez zgody Wydawcy.
Według stanu prawnego na październik 2014 r.
Wydawnictwo Szkoły Policji w Słupsku
Redakcja techniczna i redakcja tekstu: Grażyna Szot
Fotografie: Andrzej Dziąbkowski
Projekt okładki: Marcin Jedynak
Wydanie II, poprawione
Szkoła Policji w Słupsku, 76–200 Słupsk, ul. Kilińskiego 42
www.slupsk.szkolapolicji.gov.pl
e-mail: [email protected]
Słupsk 2014
2
Spis treści
Wstęp ............................................................................................................................................................................ 5
Słowniczek używanych skrótów ............................................................................................................ 6
1. Teoretyczne aspekty użycia siły fizycznej jako środka przymusu
bezpośredniego ............................................................................................................................................. 7
1.1. Podstawy prawne użycia środków przymusu bezpośredniego ................... 7
1.2. Podstawy faktyczne użycia środków przymusu bezpośredniego ............. 7
1.3. Rodzaje środków przymusu bezpośredniego ............................................................ 7
1.4. Podstawowe pojęcia związane z użyciem środków przymusu
bezpośredniego .................................................................................................................................. 8
1.5. Zasady użycia środków przymusu bezpośredniego ........................................... 12
1.6. Czynności przed użyciem i po użyciu środków przymusu
bezpośredniego ................................................................................................................................ 12
1.7. Przypadki użycia siły fizycznej jako środka przymusu
bezpośredniego ................................................................................................................................ 13
1.8. Zakazy użycia środków przymusu bezpośredniego ........................................... 14
2. Postawy ............................................................................................................................................................. 15
2.1. Postawa wyczekiwania .............................................................................................................. 16
2.2 Postawa walki ................................................................................................................................... 16
2.3. Poruszanie się w czasie walki .............................................................................................. 17
2.4. Podstawowe odległości pomiędzy policjantem a napastnikiem .............. 18
2.5. Doskonalenia postawy walki, poruszania się oraz utrzymywania
dystansu ................................................................................................................................................. 19
3. Ciosy ................................................................................................................................................................... 20
3.1. Ciosy proste ........................................................................................................................................ 20
3.1.1. Prosty lewą ręką w głowę ........................................................................................ 20
3.1.2. Prosty lewą ręką w tułów ......................................................................................... 21
3.1.3. Prosty prawą ręką w głowę .................................................................................... 22
3.1.4. Prosty prawą ręką w tułów ..................................................................................... 22
3.1.5. Obrony przed ciosami prostymi ......................................................................... 23
3.2. Ciosy sierpowe ................................................................................................................................. 26
3.2.1. Sierpowy lewą ręką w głowę ................................................................................ 26
3.2.2. Sierpowy lewą ręką w tułów ................................................................................. 27
3.2.3. Sierpowy prawą ręką w głowę ............................................................................ 28
3.2.4. Sierpowy prawą ręką w tułów ............................................................................. 28
3.2.5. Obrony przed ciosami sierpowymi .................................................................. 29
3.3. Ciosy z dołu ........................................................................................................................................ 31
3.3.1. Z dołu lewą ręką w głowę ....................................................................................... 31
3.3.2. Z dołu lewą ręką w tułów ........................................................................................ 31
3.3.3. Z dołu prawą ręką w głowę .................................................................................... 32
3
3.3.4. Z dołu prawą ręką w tułów .....................................................................................
3.3.5. Obrony przed ciosami z dołu ................................................................................
4. Ćwiczenia ciosów .....................................................................................................................................
5. Ćwiczenia obron ........................................................................................................................................
6. Kontrciosy ......................................................................................................................................................
6.1. Kontrcios z odchyleniem w lewo ......................................................................................
6.2. Kontrcios z unikiem w prawo ..............................................................................................
6.3. Kontrcios ze zbiciem ręki napastnika lewym przedramieniem ................
Załączniki ...............................................................................................................................................................
Bibliografia ............................................................................................................................................................
4
33
33
36
38
39
39
40
40
42
49
Wstęp
Policja jako uzbrojona i umundurowana formacja służąca społeczeństwu
i przeznaczona do ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego została wyposażona w szereg uprawnień. Wiele
z nich wchodzi daleko w sferę wolności i swobód obywateli, a zastosowanie ich
może wiązać się z poważnymi dolegliwościami. Czasami zdarza się, że pomiędzy obywatelem a policjantem dojdzie do konfliktu fizycznego, a żeby go rozwiązać w jak najmniej dolegliwy sposób, potrzebna jest inteligencja i szybkość
działania policjanta oraz odpowiedni poziom wyszkolenia, czego dostarcza mu
szkolenie z zakresu taktyki i technik interwencji.
Zakład Interwencji Policyjnych Szkoły Policji w Słupsku zajmuje się
m.in. szkoleniem z zakresu taktyki i technik interwencji, odgrywając szczególną
rolę w procesie przygotowania policjantów do realizacji zadań służbowych. Istota tego szkolenia polega na przygotowaniu do służby policjanta w taki sposób,
aby bezpiecznie, skutecznie i zgodnie z prawem korzystał z uprawnienia, jakim
jest możliwość posługiwania się środkami przymusu bezpośredniego. Szkolenie
to ma także ogromny wpływ na zdrowie i harmonijny rozwój psychofizyczny
policjanta.
Niniejszy skrypt autorzy kierują do wszystkich policjantów, którzy pragną doskonalić swoje umiejętności z zakresu posługiwania się środkami przymusu bezpośredniego. Stanowi on pierwszą część zbioru materiałów pomocniczych. Rozpoczynamy od siły fizycznej z tego względu, że jest to najczęściej
używany przez policjantów środek przymusu bezpośredniego. Kompendium
wiedzy zawarte w skrypcie nie powinno w żadnym stopniu ograniczać policjantów w wzbogacaniu własnych umiejętności, doświadczenia i wiedzy u innych
instruktorów zajmujących się tą tematyką.
Autorzy publikacji pragną wyrazić podziękowania dla wszystkich wykładowców współpracujących przy jej opracowaniu.
5
Słowniczek używanych skrótów
PW
N
NN
LN
PN
R
RR
LR
PR
6
–
–
–
–
–
–
–
–
–
postawa wyjściowa
noga
nogi
lewa noga
prawa noga
ręka
ręce
lewa ręka
prawa ręka
1. Teoretyczne aspekty użycia siły fizycznej jako środka
przymusu bezpośredniego
1.1. Podstawy prawne użycia środków przymusu bezpośredniego
Podstawy prawne stosowania środków przymusu bezpośredniego to przepisy nie tylko dające Policji prawo użycia określonych rodzajów środków, lecz
również określające szczegółowe zasady, przypadki i sposób posługiwania się
nimi. Przepisy te to:
1. Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz.U. z 2011 r. Nr 287, poz. 1687
z późn. zm.).
2. Ustawa z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni
palnej (Dz.U. z 3 czerwca 2013 r., poz. 628 z późn. zm.).
1.2. Podstawy faktyczne użycia środków przymusu bezpośredniego
Uprawniony do użycia lub wykorzystania środków przymusu bezpośredniego lub broni palnej może użyć środka przymusu bezpośredniego lub broni
palnej lub wykorzystać je do celów określonych w ustawie wyłącznie w zakresie realizacji zadań ustawowych podmiotu, w którym pełni służbę albo
w którym jest zatrudniony. Funkcjonariusze Policji mogą użyć lub wykorzystać
środki przymusu bezpośredniego lub broń palną w sytuacjach określonych
w ustawie o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej w celu
ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz utrzymywania bezpieczeństwa i porządku publicznego (art. 1 ust. 1 ustawy o policji oraz art. 2 ust. 1 pkt 9 i art. 5
ustawy o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej).
1.3. Rodzaje środków przymusu bezpośredniego
Do środków przymusu bezpośredniego zaliczamy takie, jak:
1) siła fizyczna w postaci technik:
a) transportowych,
b) obrony,
c) ataku,
d) obezwładnienia,
2) kajdanki:
a) zakładane na ręce,
b) zakładane na nogi,
c) zespolone,
7
3) kaftan bezpieczeństwa,
4) pas obezwładniający,
5) siatka obezwładniająca,
6) kask zabezpieczający,
7) pałka służbowa,
8) wodne środki obezwładniające,
9) pies służbowy,
10) koń służbowy,
11) pociski niepenetracyjne,
12) chemiczne środki obezwładniające w postaci:
a) ręcznych miotaczy substancji obezwładniających,
b) plecakowych miotaczy substancji obezwładniających,
c) granatów łzawiących,
d) innych urządzeń przeznaczonych do miotania środków obezwładniających,
13) przedmioty przeznaczone do obezwładniania osób za pomocą energii
elektrycznej,
17) kolczatka drogowa i inne środki służące do zatrzymywania oraz unieruchamiania pojazdów mechanicznych,
18) pojazdy służbowe,
19) środki przeznaczone do pokonywania zamknięć budowlanych i innych
przeszkód, w tym materiały wybuchowe,
20) środki pirotechniczne o właściwościach ogłuszających lub olśniewających.
1.4. Podstawowe pojęcia związane z użyciem środków przymusu
bezpośredniego
Użycie środka przymusu bezpośredniego
Należy przez to rozumieć zastosowanie środka przymusu bezpośredniego
wobec osoby.
Wykorzystanie środka przymusu bezpośredniego
Należy przez to rozumieć zastosowanie środka przymusu bezpośredniego
wobec zwierzęcia albo zastosowanie go w celu zatrzymania, zablokowania lub
unieruchomienia pojazdu lub pokonania przeszkody.
Przymus bezpośredni
Polega na doprowadzeniu do wykonania obowiązku prawnego drogą zagrożenia lub drogą zastosowania bezpośrednio skutecznych środków, nie wyłączając siły fizycznej.
Uprawnienie nadane odpowiednim organom (podmiotom) przez ustawę
i akty wykonawcze do niej, na mocy których w przewidzianych przez prawo sytuacjach istnieje możliwość fizycznego (siłowego) oddziaływania na człowieka
8
w celu zmuszenia go do określonego zachowania, czego istotą jest sprawienie
dolegliwości fizycznej (bólu) lub unieruchomienie kończyn.
Może wyrażać się ponadto w stosowaniu urządzeń, które nie wywołują
wcześniej wspomnianych skutków, a wymuszają pożądane zachowanie (kolczatka drogowa, przeszkoda w postaci beczek z wodą, itp.) bądź zagrożenie stosowania środków przymusu bezpośredniego. Przymus bezpośredni tym się różni
od przymusu pośredniego (np. ukaranie mandatem karnym, zatrzymanie prawa
jazdy), że jest ingerencją w sferę zagwarantowanych konstytucją podstawowych
praw i wolności obywatelskich stanowiących główną kategorię praw człowieka.
Ich ograniczenia mogą być wprowadzone tylko ustawą. Aby była to więc ingerencja dozwolona musi mieć ścisłe oparcie w postanowieniach ustaw oraz wydanych na ich podstawie przepisów wykonawczych.
Czynna napaść
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny
Art. 223. § 1. Kto, działając wspólnie i w porozumieniu z inną osobą lub używając
broni palnej, noża lub innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu albo środka
obezwładniającego, dopuszcza się czynnej napaści na funkcjonariusza publicznego
lub osobę do pomocy mu przybraną podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych,
podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
Do znamion czynu w myśl art. 223 k.k. należy działanie wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, lub z użyciem broni palnej, noża lub podobnie niebezpiecznego przedmiotu lub środka obezwładniającego.
Określenie „wspólnie i w porozumieniu z inną osobą” oznacza, że
sprawca musi działać co najmniej z dwiema innymi osobami. Działanie tych
osób musi wypływać z porozumienia.
Określenie „lub z użyciem broni palnej” oznacza, że w sytuacji, gdy
sprawca posiada broń palną lub inne niebezpieczne narzędzie, dla bytu tego rodzaju przestępstwa wystarczająca jest obecność jednego sprawcy.
Mówiąc o czynnej napaści, nie należy zapominać o brzmieniu art. 13 k.k.
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny
Art. 13. § 1. Odpowiada za usiłowanie, kto w zamiarze popełnienia czynu zabronionego swoim zachowaniem bezpośrednio zmierza do jego dokonania, które jednak
nie następuje.
Mając powyższe na uwadze, należy pamiętać o tym, że wszelkie próby
dokonania czynnej napaści powodują odpowiedzialność karną sprawcy. Samo
zaatakowanie policjanta przez dwóch sprawców (lub jednego, jeżeli ten posiada
niebezpieczny przedmiot), powoduje wyczerpanie przesłanek wskazanych
w ustawie kodeks karny jako czynna napaść na funkcjonariusza publicznego. Na
przykład rzucanie w policjanta niebezpiecznymi przedmiotami, których użycie
stanowi zagrożenie życia lub zdrowia (mimo że nie trafiają w niego), w celu
9
zmuszenia policjanta do zaniechania czynności służbowych, jest usiłowaniem
dokonania czynnej napaści.
Istotny dla bytu tego przestępstwa jest również fakt wykonywania przez
policjanta zadań służbowych podczas służby (np. legitymowanie) lub w związku
z wykonywaniem czynności służbowych.
Naruszenie nietykalności cielesnej funkcjonariusza
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny
Art. 222. § 1. Kto narusza nietykalność cielesną funkcjonariusza publicznego lub
osoby do pomocy mu przybranej podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków
służbowych,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do
lat 3.
§ 2. Jeżeli czyn określony w § 1 wywołało niewłaściwe zachowanie się funkcjonariusza lub osoby do pomocy mu przybranej, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.
Zachowanie sprawcy polega na naruszeniu nietykalności cielesnej, np.
uderzeniu, szarpaniu, popychaniu, opluciu, ciągnięciu za ubranie lub części ciała
ludzkiego.
Aby można było zastosować ww. przepis, nie wymagany jest skutek
w postaci np. zasinienia ciała, uszkodzenia ubrania – przestępstwo jest popełnione w momencie zrealizowania czynności sprawczej.
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny
Art. 115 (…).
§ 13. Funkcjonariuszem publicznym jest:
1) Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej,
2) poseł, senator, radny,
2a) poseł do Parlamentu Europejskiego,
3) sędzia, ławnik, prokurator, funkcjonariusz finansowego organu postępowania przygotowawczego lub organu nadrzędnego nad finansowym organem postępowania przygotowawczego, notariusz, komornik, kurator sądowy, syndyk, nadzorca
sądowy i zarządca, osoba orzekająca w organach dyscyplinarnych działających na
podstawie ustawy,
4) osoba będąca pracownikiem administracji rządowej, innego organu państwowego lub samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba w zakresie, w którym uprawniona jest do wydawania decyzji
administracyjnych,
5) osoba będąca pracownikiem organu kontroli państwowej lub organu kontroli
samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe,
6) osoba zajmująca kierownicze stanowisko w innej instytucji państwowej,
7) funkcjonariusz organu powołanego do ochrony bezpieczeństwa publicznego albo funkcjonariusz Służby Więziennej,
8) osoba pełniąca czynną służbę wojskową,
9) pracownik międzynarodowego trybunału karnego, chyba że pełni wyłącznie
czynności usługowe.
10
Obrona konieczna
Zgodnie z art. 25 § 1 k.k. obrona konieczna polega na odpieraniu bezpośredniego i bezprawnego zamachu na jakiekolwiek dobro publiczne lub dobro
jednostki.
Zamach
Zamachem jest każdy czyn godzący w dobro pozostające pod ochroną
prawa (życie, zdrowie ludzkie lub mienie).
Według Słownika języka polskiego jest to szybkie, energiczne działanie mające na celu odebranie komuś życia, naruszenie lub odebranie czyjejś własności,
targnięcie się, porwanie się na coś lub kogoś, przeciw czemuś lub komuś1.
Według komentarzy do art. 22 k.k. przez zamach należy rozumieć zachowanie się człowieka godzące w dobro pozostające pod ochroną prawa w ogóle,
niekoniecznie pod ochroną prawa karnego. Zamach polega z reguły na działaniu, może jednak wyrażać się również w zaniechaniu, jeżeli na podmiocie zamachu ciążył obowiązek określonego działania.
Czynny opór
Czynny opór to użycie przemocy lub groźby bezprawnej w celu zmuszenia policjanta do zaniechania prawnej czynności służbowej (działanie takie może wyczerpywać znamiona art. 224 § 2 k.k.).
Bierny opór
Bierny opór to przeciwstawianie się wykonaniu prawnego żądania funkcjonariusza przejawiane bez użycia wobec niego przemocy lub groźby.
Stan wyższej konieczności
Działanie w stanie wyższej konieczności polega na poświęceniu jednego
dobra w celu ratowania innego. Formalnie zachowanie takie jest przestępstwem,
jednak przestępność czynu pod pewnymi warunkami jest wyłączona.
Podstawowymi znamionami stanu wyższej konieczności są:
– niebezpieczeństwo grożące dobru prawnemu,
– działanie w celu uchylenia zagrożenia, którego nie można inaczej uniknąć.
Ponadto dobro poświęcone nie może przedstawiać wartości oczywiście
większej niż dobro ratowane, a grożące niebezpieczeństwo musi być nie tylko
rzeczywiste, ale i bezpośrednie (art. 26 § 1 i 2 k.k.).
Niebezpieczne narzędzie
Niebezpiecznym narzędziem jest każdy przedmiot, który ze względu na
swoje właściwości lub sposób użycia może spowodować skutki takie, jak użycie
broni palnej. Ze względu na swoje właściwości niebezpiecznym narzędziem będzie przedmiot o odpowiednim rozmiarze, wielkości, ciężarze, posiadający
ostrze (ostrza), inne ostre lub wypukłe elementy, np. siekiera, nóż, łom żelazny.
Ze względu na sposób użycia niebezpiecznym narzędziem może być ten przed1
Słownik języka polskiego, Warszawa 1981, t. 3, s. 925.
11
miot, który wprawdzie nie ma ww. cech, lecz jest użyty w określony sposób, np.
w ważne (wrażliwe) części ciała, z dużą siłą, wielokrotnie. Sąd Najwyższy wyjaśnił, że ręczny miotacz gazowy, dopuszczony do produkcji i sprzedaży na
podstawie uzyskanego atestu, nie jest w zasadzie – że względu na swoją konstrukcję i przeznaczenie – niebezpiecznym narzędziem w rozumieniu art. 210
§ 2 k.k. Można jednak uznać go za takie narzędzie w konkretnej sytuacji, gdy
sprawca czynu świadomie posłuży się nim nieprawidłowo, wykorzystując
szczególne właściwości tego przedmiotu, i w ten sposób spowoduje lub może
spowodować śmierć albo ciężkie uszkodzenie ciała lub ciężki rozstrój zdrowia
ofiary przestępstwa, o którym jest mowa w art. 155 k.k. (OSNKW z 1992 r.,
z. 11–12, poz. 85).
1.5. Zasady użycia środków przymusu bezpośredniego
Środków przymusu bezpośredniego używa się lub wykorzystuje się je
w sposób niezbędny do osiągnięcia celów tego użycia lub wykorzystania, proporcjonalnie do stopnia zagrożenia, wybierając środek o możliwie jak najmniejszej dolegliwości.
Środków przymusu bezpośredniego używa się lub wykorzystuje się je
w sposób wyrządzający możliwie najmniejszą szkodę.
Od użycia lub wykorzystania środków przymusu bezpośredniego należy
odstąpić, gdy cel ich użycia lub wykorzystania został osiągnięty.
Środków przymusu bezpośredniego używa się lub wykorzystuje się je
z zachowaniem szczególnej ostrożności, uwzględniając ich właściwości, które mogą stanowić zagrożenie życia lub zdrowia uprawnionego lub innej osoby.
W przypadku gdy uzasadniają to okoliczności zdarzenia, uprawniony może użyć jednocześnie więcej niż jednego środka przymusu bezpośredniego
lub wykorzystać jednocześnie więcej niż jeden taki środek, na zasadach określonych w ustawie.
1.6. Czynności przed użyciem i po użyciu środków przymusu
bezpośredniego
Czynności przed użyciem środków przymusu bezpośredniego
Ustawa z dnia 24 maja 2013 r.
o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej
Art. 34. 1. Środków przymusu bezpośredniego można użyć po uprzednim bezskutecznym wezwaniu osoby do zachowania się zgodnego z prawem [pogrubienie
autorów] oraz po uprzedzeniu jej o zamiarze użycia [pogrubienie autorów] tych
środków.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się [pogrubienie autorów], w przypadku gdy:
1) występuje bezpośrednie zagrożenie życia, zdrowia lub wolności [pogrubie12
nie autorów] uprawnionego lub innej osoby lub
2) zwłoka groziłaby niebezpieczeństwem [pogrubienie autorów] dla dobra chronionego prawem, a środków przymusu bezpośredniego używa się prewencyjnie.
Czynności po użyciu środków przymusu bezpośredniego
Ustawa z dnia 24 maja 2013 r.
o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej
Art. 36. W przypadku gdy w wyniku użycia lub wykorzystania środków przymusu
bezpośredniego nastąpiło zranienie osoby lub wystąpiły inne widoczne objawy zagrożenia życia lub zdrowia tej osoby, uprawniony udziela jej niezwłocznie pierwszej
pomocy, a w razie potrzeby zapewnia wezwanie kwalifikowanej pierwszej pomocy
lub podmiotów świadczących medyczne czynności ratunkowe.
1. Uprawniony może odstąpić od udzielenia pierwszej pomocy, w przypadku gdy zachodzi jedna z następujących okoliczności:
1) udzielenie tej pomocy może zagrozić życiu, zdrowiu lub bezpieczeństwu
uprawnionego lub innej osoby;
2) udzielenie tej pomocy spowodowałoby konieczność zaniechania przez uprawnionego czynności ochronnych wobec osób, ważnych obiektów, urządzeń lub
obszarów lub w ramach konwoju lub doprowadzenia;
3) udzielenie pomocy osobie poszkodowanej zostało zapewnione przez inne osoby lub podmioty zobowiązane do jej udzielenia.
2. W przypadku odstąpienia od udzielenia pierwszej pomocy lub gdy osoba poszkodowana sprzeciwia się udzieleniu tej pomocy uprawniony zapewnia wezwanie
kwalifikowanej pierwszej pomocy lub podmiotów świadczących medyczne czynności ratunkowe.
3. Uprawniony nie może odstąpić od zapewnienia udzielenia medycznych czynności
ratunkowych kobiecie ciężarnej, wobec której użyto środków przymusu bezpośredniego.
Art. 37. W przypadku gdy w wyniku użycia lub wykorzystania środków przymusu
bezpośredniego nastąpiło zranienie osoby lub wystąpiły inne widoczne objawy zagrożenia życia lub zdrowia tej osoby albo nastąpiła jej śmierć, zranienie albo śmierć
zwierzęcia albo zniszczenie mienia, uprawniony:
1) zabezpiecza miejsce zdarzenia, także przed dostępem osób postronnych;
2) ustala świadków zdarzenia;
3) powiadamia o zdarzeniu właściwego przełożonego lub osobę pełniącą służbę
dyżurną.
1.7. Przypadki użycia siły fizycznej jako środka przymusu bezpośredniego
Siły fizycznej można użyć lub wykorzystać ją w przypadkach:
1) wyegzekwowania wymaganego prawem zachowania zgodnie z wydanym
przez uprawnionego poleceniem,
2) odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie, zdrowie lub wolność uprawnionego lub innej osoby,
3) przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do zamachu na
życie, zdrowie lub wolność uprawnionego lub innej osoby,
13
4) przeciwdziałania naruszeniu porządku lub bezpieczeństwa publicznego,
5) przeciwdziałania bezpośredniemu zamachowi na ochraniane przez uprawnionego obszary, obiekty lub urządzenia,
6) ochrony porządku lub bezpieczeństwa na obszarach lub w obiektach chronionych przez uprawnionego,
7) (nie dotyczy Policji),
8) przeciwdziałania niszczeniu mienia,
9) zapewnienia bezpieczeństwa konwoju lub doprowadzenia,
10) ujęcia osoby, udaremnienia jej ucieczki lub pościgu za tą osobą,
11) zatrzymania osoby, udaremnienia jej ucieczki lub pościgu za tą osobą,
12) pokonania biernego oporu,
13) pokonania czynnego oporu,
14) przeciwdziałania czynnościom zmierzającym do autoagresji.
Używając siły fizycznej lub wykorzystując siłę fizyczną, nie zadaje się
uderzeń, chyba że uprawniony działa w celu odparcia zamachu na życie lub
zdrowie własne lub innych osób albo na mienie lub przeciwdziała ucieczce.
1.8. Zakazy użycia środków przymusu bezpośredniego
Środków przymusu bezpośredniego nie stosuje się wobec (art. 9 ust. 2
ustawy o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej):
1) kobiet o widocznej ciąży,
2) osób, których wygląd wskazuje na wiek do 13 lat,
3) osób o widocznej niepełnosprawności.
W przypadku, gdy zachodzi konieczność odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie lub zdrowie uprawnionego lub innej osoby, a użycie siły fizycznej wobec ww. osób jest niewystarczające lub niemożliwe,
uprawniony może użyć innych środków przymusu bezpośredniego lub broni
palnej.
Zakazy przedmiotowe:
1. Używając siły fizycznej lub wykorzystując siłę fizyczną, nie zadaje się uderzeń, chyba że uprawniony działa w celu odparcia zamachu na życie lub
zdrowie własne lub innych osób albo na mienie lub przeciwdziała ucieczce.
2. Pałki służbowej nie stosuje się wobec osób:
a) w stosunku do których użyto środków przymusu bezpośredniego, o których
mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2–5 (kajdanki, kaftan bezpieczeństwa, pas obezwładniający, siatka obezwładniająca),
b) obezwładnionych wskutek użycia środków przymusu bezpośredniego, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 13 (przedmioty przeznaczone do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej)
– z wyjątkiem dźwigni transportowych stosowanych przy użyciu pałki służbowej.
14
3. Pałką służbową nie zadaje się uderzeń i pchnięć w głowę, szyję, brzuch
i nieumięśnione oraz szczególnie wrażliwe części ciała, z wyjątkiem sytuacji
gdy zachodzi konieczność odparcia zamachu stwarzającego bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia uprawnionego lub innej osoby.
4. Chemicznych środków obezwładniających nie używa się wobec osób, w stosunku do których użyto środków, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2–5
(kajdanki, kaftan bezpieczeństwa, pas obezwładniający, siatka obezwładniająca) lub 13 (przedmioty przeznaczone do obezwładniania osób za pomocą
energii elektrycznej).
5. Przedmiotów przeznaczonych do obezwładniania osób za pomocą energii
elektrycznej nie używa się wobec osób, w stosunku do których użyto środków, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2–5 (kajdanki, kaftan bezpieczeństwa, pas obezwładniający, siatka obezwładniająca).
6. Kolczatki drogowej nie wykorzystuje się w celu zatrzymania pojazdu jednośladowego.
Wrażliwe miejsca na ciele człowieka
Punktami wrażliwymi człowieka są miejsca dobrze unerwione i jednocześnie najsłabiej osłonięte powłoka mięśniową. Tym bardziej należy mieć świadomość skutków ich naruszenia.
Najbardziej wrażliwe miejsca na ciele człowieka to:
a) dolna szczęka,
b) boczna powierzchnia szyi – okolica tętnicy szyjnej,
c) pierś w okolicy serca,
d) górna część brzucha – splot słoneczny,
e) prawe podżebrze – okolica wątroby,
f) dolna część brzucha – krocze,
g) pachy i wszystkie stawy.
Silny cios lub kopnięcie skierowane dokładnie w określone miejsce ciała
mogą spowodować krótkotrwałą utratę przytomności, oddechu lub zdolności do
walki.
2. Postawy
Przez pojęcie postawy należy rozumieć takie ustawienie policjanta, z którego może w sposób dla siebie dogodny i w każdej chwili realizować wszystkie
czynności, uprzedzając równocześnie zamierzenia napastnika. Postawa wyczekiwania i postawa walki to w istocie uniwersalna postawa wyjściowa, zarówno
do obrony, jak i ataku. W postawach opisanych poniżej osoby leworęczne wykonują technikę odwrotnie (efekt lustra).
15
2.1. Postawa wyczekiwania
Opis techniki
Z postawy równoległej wykonujemy skręt stóp 45 stopni w prawo, następnie odstawiamy PN około 0,5 m w tył, kolana lekko uginamy, a RR swobodnie opuszczamy wzdłuż tułowia.
Fot. 1.
2.2. Postawa walki
Opis techniki
Z postawy równoległej wykonujemy skręt stóp 45 stopni w prawo i odstawiamy PN około 0,5 m w tył, kolana są lekko ugięte, a klatka piersiowa „nakryta barkami”. Głowa lekko pochylona w przód. Pięść LR na poziomie stawu
barkowego, a PR ułożona swobodnie przy prawym boku, pięść przy podbródku
z prawej strony. Łokcie opuszczone (blisko ciała).
Fot. 2.
Ćwiczenia metodyczne
– wykonanie PW zgodnie z opisem w tempie wolnym,
– po przyjęciu PW powrót do postawy wyczekiwania,
– po opanowaniu PW zwiększenie tempa ćwiczenia,
– po opanowaniu PW ćwiczymy ją w wariantach LN lub PN z przodu.
16
Istnieją również inne postawy, które mogą wystąpić w czasie konfrontacji
lub walki (np. postawa frontalna i postawa boczna).
Fot. 3.
2.3. Poruszanie się w czasie walki
W celu ustalenia dystansu i uzyskania dogodnych pozycji do ciosów
i kopnięć należy umieć poruszać się we wszystkie strony, jakby ślizgając się na
przednich częściach stóp. Posuwiste kroki pozwalają utrzymać równowagę i zachować dogodną pozycję ciała w czasie walki. Opanowanie techniki poruszania
się w trakcie walki jest jednym z pierwszych i zasadniczych warunków przy nauce elementów boksu czy kick boxingu. Każdy styl walki ma swój własny sposób poruszania się w trakcie konfrontacji (shotokan, goju ryu, hapkido, muay
thai, sawate) ze względu na charakterystykę ruchów (sztuki twarde lub miękkie)
lub ze względu na zasięg, w jakim operują (krótkie albo długie). Jednak w każdym z nich można doszukać się wspólnych cech, które są stosowane najczęściej.
Podstawowe sposoby poruszania się:
a) krok dostawny (pierwszy krok zawsze wykonuje noga stojąca bliżej kierunku
zamierzonego ruchu),
b) krok przestawny,
c) doskok – odskok.
Sposoby poruszania się zawarte w punktach b) i c) są stosowane jako sytuacyjne i polegają na szybkim zwiększeniu dystansu lub nagłym skróceniu dystansu.
W celu ustalenia dystansu i uzyskania dogodnych postaw do walki poruszamy się we wszystkich kierunkach, jakby ślizgając się na przednich częściach stóp.
W walce oprócz kroków pojedynczych bardzo często stosuje się drobne
podwójne kroki, a także płynne, posuwiste kroki, następujące nieprzerwanie jeden po drugim.
Ćwiczenia metodyczne
Poruszanie się w różnych formach i kierunkach, np.:
– w przód, w tył,
– na boki: w lewo, w prawo, po kole,
17
–
–
–
–
po kwadracie,
zmiany postawy,
zmiany szybkości,
w lustrzanym odbiciu wobec partnera (wprowadzamy element „lustra”, którym jest partner stojący naprzeciw w odległości około 1,5 m – wykonuje on
kroki w sposób odwrotny).
2.4. Podstawowe odległości pomiędzy policjantem a napastnikiem
Policjant w czasie konfrontacji zachowuje długi dystans ze względów taktycznych w tych przypadkach, kiedy dąży do ułatwienia sobie obrony. Sam musi
umieć ocenić i określić dystans od zagrożenia odpowiednio do długości ramion,
wzrostu i długości kroku własnego czy też osoby, przed którą się znajduje. Duże
znaczenie przy obliczaniu dystansu ma szybkość jego reakcji i ruchów, a także
umiejętność odpowiedniej oceny przeciwnika i jego zamiarów.
a) dystans – określa się odległością, z której policjant pozostający w PW, wykonawszy krok do przodu, może dosięgnąć przeciwnika ciosem lub kopnięciem,
Fot. 4.
b) półdystans – jest to odległość od przeciwnika, z której bez kroku w przód
można zadawać ciosy proste, sierpowe i kopnięcia,
Fot. 5.
18
c) zwarcie – jest to odległość, w której policjant ma możliwość zadawania tylko ciosów krótkich (z dołu, sierpowe) i kopnięć z kolana oraz może stosować podcięcia i rzuty. W tej sytuacji osoby mogą opierać się o siebie lub
przytrzymywać się,
Fot. 6.
2.5. Doskonalenia postawy walki, poruszania się oraz utrzymywania
dystansu
Metodyka nauczania
a) ćwiczenia wykonywane samodzielnie:
– stosujemy pojedyncze kroki w przód, w tył,
– po opanowaniu stosujemy kroki podwójne, potrójne lub inne,
– zmiany szybkości,
b) ćwiczenia z partnerem w sposób jw.:
– osoby zwrócone do siebie przodem na odległość około 1,5 m,
– pierwsza osoba rozpoczyna ruch, druga wykonuje taki ruch, aby utrzymać
bezpieczny dystans (około 1,5 m),
– dokonujemy zmiany osoby rozpoczynającej,
c) ćwiczenie w formie zabawy i jako rozluźniające na zakończenie ćwiczenia:
– „walka” z partnerem z uderzeniami otwartą dłonią w barki, brzuch, ramiona. Zwracamy uwagę na zachowanie prawidłowej PW, gardy oraz postawy z utrzymaniem prawidłowego dystansu,
d) walka z „cieniem” bez partnera.
Uwaga! Doskonalenie poruszania się należy prowadzić razem z nauczaniem
podstawowych technik ręcznych. Samo poruszanie się jest mało atrakcyjne
i szybko nużące.
Najczęstsze błędy to:
 łączenie i krzyżowanie stóp,
 opuszczanie rąk.
19
3. Ciosy
Technika bokserska rozróżnia trzy podstawowe rodzaje ciosów: cios prosty, cios z dołu i cios sierpowy. Każdy z tych ciosów można zadawać lewą bądź
prawą ręką w głowę lub w tułów, stąd mamy 12 zasadniczych ciosów.
Należy pamiętać, że siła ciosu nie bierze się tylko z zamachu ręką. Silny
cios zadaje się ciałem. Aby mocno uderzyć, najpierw trzeba poprawnie opanować postawy i poruszanie się w postawie walki.
3.1. Ciosy proste
3.1.1. Prosty lewą ręką w głowę
Opis techniki
Cios zadaje się z dystansu bezpośrednio z PW. Ciężar ciała przed ciosem
rozkładamy równomiernie na obie NN bądź przesuwamy nieco na PN. LR skierowaną przed zadaniem ciosu w stronę przeciwnika szybko wyrzucamy
w przód, pięścią w cel, zgrywając cios LR z szybkim ruchem skrętnym tułowia
z lewej strony na prawo i w przód, zwiększając siłę ciosu.
Pięść w momencie, kiedy dotyka celu, powinna być zwrócona palcami
półobrotem ku dołowi, przedramię znajdować się w układzie pośrednim między
pronacją i supinacją.
W momencie zadawania ciosu – PR osłania otwartą dłonią podbródek,
a opuszczonym łokciem – tułów. Niezależnie od tego należy osłaniać podbródek
również lewym barkiem.
20
Fot. 7.–9.
3.1.2. Prosty lewą ręką w tułów
Cios może być zastosowany jako:
– pierwszy cios ataku,
– cios markowany (finta), mający spowodować odsłonięcie głowy przeciwnika,
– cios spotykający (stoping).
Opis techniki
Cios zadaje się z równoczesnym lekkim pochyleniem tułowia w przód
i w prawo, co zabezpiecza głowę od nieoczekiwanych kontrciosów przeciwnika.
Atakując tym ciosem, wykonujemy posuwisty krok LN w przód,
wzmacniając jeszcze ruch odbiciem się PN.
Fot. 10.–12.
21
3.1.3. Prosty prawą ręką w głowę
Cios należy do najsilniejszych, ponieważ przy zadawaniu go wykorzystany jest znaczny skręt tułowia w połączeniu z odbiciem się PN. Atakowanie tym
ciosem bez odpowiedniego przygotowania jest niecelowe.
Opis techniki
Aby cios skutecznie osiągnął cel, wykonujemy uprzednio LR kilka markowanych ciosów, które zmniejszą szczelność zasłony przeciwnika i pomogą
wybrać moment do zaatakowania PR.
PR z PW (z dłonią przy podbródku i łokciem opuszczonym przy prawym
boku) gwałtownie wysuwa się pięścią w przód po linii prostej do celu (bez
uprzedniego zamachu) z równoczesnym ruchem tułowia. PN, po odepchnięciu,
dostawia się na potrzebną odległość do LN, aby zachować równowagę, bądź też
pozostawia się ją z tyłu, rozluźniając jej mięśnie.
Po zadaniu ciosu, a szczególnie po nietrafieniu, jak najszybciej powrócić
do PW bądź też, gdy jest to możliwe, zadać następny cios LR, do czego może
być wykorzystane odbicie się LN.
Fot. 13.–15.
3.1.4. Prosty prawą ręką w tułów
Cios prosty PR w tułów stosuje się jako:
– cios atakujący – po wykonaniu przygotowawczej pracy przez LR,
– jako cios drugi po zadanym uprzednio prostym ciosie LR w głowę,
22
– jako kontrę „spotykającą” lub „odpowiedź” w połączeniu z obroną,
– jako jeden z ciosów serii w czasie przeprowadzania ataku bądź kontrataku.
Opis techniki
Przy ataku cios prosty PR w tułów zadaje się w podobny sposób jak cios
w głowę, lecz z dużym pochyleniem tułowia. Energicznie prostując PN, ciężar
ciała przenosimy częściowo na wysuniętą w przód i w lewo LN. Tułów, pochylamy w przód – w lewo i skręcamy z prawej strony na lewą. W momencie zadawania ciosu LN jest półzgięta w stawie kolanowym i opiera się na podłodze
przednią częścią stopy.
Fot. 16.–18.
3.1.5. Obrony przed ciosami prostymi
Silny cios lub kopnięcie, skierowane dokładnie w ściśle określone miejsca
ciała mogą doprowadzić do krótkotrwałej utraty przytomności (w najlepszym
przypadku). Każdy broniący się powinien umieć szczególnie starannie osłaniać
wrażliwe miejsca ciała w każdym momencie.
Zasadniczo obrony dzielimy na:
– wykonywane ruchami RR,
– wykonywane ruchami tułowia,
– wykonywane ruchami NN.
23
Najczęściej stosowane obrony przed ciosami prostymi:
– blok i zbicie – wykonujemy ruchami ręki,
Fot. 19.–24.
24
– unik – wykonujemy ruchami tułowia,
Fot. 25.–27.
– odchylenie – wykonujemy ruchami tułowia,
Fot. 28.
25
– odejście – wykonujemy ruchami NN.
Fot. 29.
3.2. Ciosy sierpowe
3.2.1. Sierpowy lewą ręką w głowę
Opis techniki
Ruch przy ataku ciosem sierpowym LR rozpoczyna się odbiciem PN
z pochyleniem ciała w przód i z równoczesnym krokiem LN. Zgiętą LR w łokciu bez zamachu rozpoczynamy półkolisty ruch z dołu ku górze i następnie poziomo prowadzimy pięść do celu. Pięść obracamy paznokciami w dół i do siebie. Atakujący w momencie zadawania ciosu opiera się przednią częścią stopy
na podłodze, żeby nie stracić równowagi, osłaniając przy tym głowę PR przed
spotykającymi ciosami przeciwnika.
26
Fot. 30.–32.
3.2.2. Sierpowy lewą ręką w tułów
Opis techniki
Cios LR w tułów zadajemy w ataku podobnie jak cios w głowę, tylko ciało przy zadaniu ciosu pochylamy nieco bardziej, NN mocniej zginamy, zmieniamy kierunek ruchu ręki zadającej cios.
Fot. 33.–35.
27
3.2.3. Sierpowy prawą ręką w głowę
Opis techniki
Atakujący wykonuje szybki krok LN w kierunku przeciwnika (nieco
w lewo). Równocześnie PR, przyciągnięta nieco do tułowia i zaciśnięta w pięść
(skierowana palcami w półobrocie w dół i ku tułowiu), porusza się po łuku z dołu ku górze i dalej po linii poziomej do celu. LR osłania dłonią podbródek,
a łokciem żołądek. PN po odbiciu się należy dostawić ku lewej bądź też pozostawia się ją w tyle. W momencie zadawania ciosu LN opiera się przednią częścią stopy na podłodze, powstrzymując dalszy ruch ciała ku przodowi.
Fot. 36.–38.
3.2.4. Sierpowy prawą ręką w tułów
Opis techniki
Aby zadać cios w przednią lub boczną część tułowia przeciwnika, ruch
ciała należy skierować w lewo – w przód.
Cios zadajemy z postawy skupionej, chroniącej od kontrciosów „spotykających” w głowę. Ciężar ciała przenosimy na LN, która wcześniej wykonała
niewielki posuwisty krok w lewo – w przód. Tułów obracamy po osi pochyłej
w lewo, dodając potrzebnej dynamiki ręce zadającej cios. Ręka pozostaje zgięta
w stawie łokciowym i kieruje się po łuku do celu. Pięść dotyka celu główkami
kości śródręcza. W momencie zadania ciosu pięść zwrócona jest palcami w dół.
28
Fot. 39.–41.
3.2.5. Obrony przed ciosami sierpowymi
Najczęściej stosowane obrony przed ciosami sierpowymi to:
– obrona blokowaniem,
29
Fot. 42.–44.
– obrona przez unik (rotacyjny),
Fot. 45.–46.
– obrona przez odejście,
– zwarcie / klincz.
Fot. 47.
30
3.3. Ciosy z dołu
3.3.1. Z dołu lewą ręką w głowę
Cios z dołu LR w głowę stosujemy, gdy przeciwnik stoi, pochyliwszy się
w przód. Pozycja osoby, która zadaje krótki cios, może być boczna lub frontalna.
Opis techniki
W celu zadania ciosu z dołu ciężar ciała przenosimy w przód na LN.
W momencie zadawania ciosu tułów skręca się gwałtownie w prawo i równocześnie wyprostowuje. Ręka zadająca cios, zgięta w łokciu pod ostrym kątem,
wykonuje szybki ruch z dołu ku górze. Pięść jest zwrócona palcami do ciała, dotyka celu główkami kości śródręcza.
Fot. 48.–50.
3.3.2. Z dołu lewą ręką w tułów
Cios z dołu LR w tułów można w pełni stosować w ataku na dystans
i w półdystansie.
Opis techniki
Cios ten różni się od takiego samego ciosu w głowę jedynie kierunkiem
ustawienia uderzającej ręki.
Przy zadawaniu ciosu długiego ramię jest zgięte w łokciu pod kątem rozwartym.
31
Fot. 51.–53.
3.3.3. Z dołu prawą ręką w głowę
Cios z dołu PR w głowę zadaje się w obronie wówczas, kiedy atakujący
jest w stosunku do broniącego ustawiony frontalnie. W ataku jest to cios stosowany tylko wtedy, kiedy przeciwnik jest pochylony ku przodowi.
Opis techniki
Przy zadawaniu ciosu ciężar ciała przenosimy na LN. Aby ten cios był
silny, należy zaangażować siłę PN (mięśni prostujących) oraz siłę mięśni grzbietu i prawego barku. W walce krótki cios PR z dołu zadajemy zazwyczaj bez
kroku lub z krokiem w przód.
32
Fot. 54.–56.
3.3.4. Z dołu prawą ręką w tułów
Opis techniki
Cios PR w tułów kierujemy po linii pochyłej z dołu ku górze. Można go
zadawać, przenosząc ciężar ciała i LN na PN, zarówno z miejsca, jak i z krokiem. Ruch tułowia i NN jest podobny do ruchu przy zadawaniu ciosu w głowę.
Fot. 57.–59.
3.3.5. Obrony przed ciosami z dołu
Najczęściej stosowane obrony przed ciosami z dołu to:
– obrona blokowaniem (zatrzymanie),
33
Fot. 60.–62.
– obrona przez zbicie,
34
Fot. 63.–66.
– zejście w prawo lub w lewo, odchylenie lub unik.
Fot. 67.–70.
35
4. Ćwiczenia ciosów
Metodyka nauczania
– z PW – ćwiczenie ciosów w powietrze bez rękawic, w miejscu,
Fot. 71.
Fot. 72.
– z PW – ćwiczenie pojedynczych ciosów w rękawicach na worku treningowym, w miejscu, a następnie w ruchu,
36
Fot. 73.–78.
– z PW – ćwiczenie pojedynczych ciosów w rękawicach na tarcze, z partnerem, w miejscu, a następnie w ruchu,
37
Fot. 79.–81.
– łączenie ciosów w kombinacje,
– walka z „cieniem”.
5. Ćwiczenia obron
Ćwiczenia obron zaczynamy od pojedynczych obron w miejscu, na lewą
i prawą stronę, jeden atak – jedna obrona.
Techniki ataku wyprowadzamy wolno, dokładnie i jako sygnalizowane.
Kontrolujemy prawidłowy dystans i dokonujemy zmian ról (strony atakującej i broniącej się).
Po opanowaniu techniki w miejscu obrony ćwiczymy z krokiem w przód
u atakującego.
Uwaga! Technika ataku powinna być wyprowadzana dokładnie w cel.
Po opanowaniu zasad ruchu dodajemy inne sposoby poruszania się, np.:
– w przód, w tył,
– w lewo, w prawo,
– podwójne kroki,
– wprowadzamy serie ciosów.
Kolejne ćwiczenia to walka:
– uproszczona: kilka określonych technik, jedna osoba atakuje, a druga tylko
się broni,
– zadaniowa: konkretne zadanie do wykonania, jedna osoba atakuje dwoma
ciosami i dąży do zwarcia, broniący się nie zadaje ciosów, ale nie dopuszcza
ich do siebie,
– sparring: wolna walka.
38
6. Kontrciosy
Kontrciosy zadaje się tylko w momencie ataku przeciwnika. Jako kontrciosy stosuje się wszystkie, znane w technice boksu ciosy. Ciosy takie zawsze
muszą być połączone z jakimś rodzajem obrony, która pozwala uniknąć ciosu
atakującego napastnika. Kontrcios ma przeszkodzić przeciwnikowi w kontynuowaniu ataku dalszymi ciosami. Wybór takich czy innych kontrciosów jest
uwarunkowany rodzajem ataku oraz obrony stosowanej przez broniącego się.
Niżej zostały opisane i zaprezentowane tylko trzy rodzaje kontrciosów,
ale w miarę posiadanych umiejętności można je rozbudowywać o inne techniki.
6.1. Kontrcios z odchyleniem w lewo
Opis techniki
Kontrcios z odchyleniem w lewo wykonujemy, przenosząc ciężar ciała na
LN i przepuszczając cios napastnika nad swoim prawym barkiem. Z tej postawy
zadajemy cios LR z boku lub z dołu, w głowę lub w tułów.
Fot. 82.–84.
39
6.2. Kontrcios z unikiem w prawo
Kontrcios z unikiem w prawo to tzw. unik rotacyjny przed ciosem sierpowym z LR.
Opis techniki
Pochylając się, wykonujemy skręt w prawo, równocześnie przepuszczając
cios przeciwnika ponad głową. W tej sytuacji ruch uniku jest przygotowaniem
do zadania kontrciosu z naturalnym zamachem na głowę lub na tułów.
Fot. 85.–87.
6.3. Kontrcios ze zbiciem ręki napastnika lewym przedramieniem
Opis techniki
W trakcie obrony za pomocą kontrciosu ze zbiciem ręki napastnika lewym przedramieniem cios napastnika zbijamy lewym przedramieniem lub prawą dłonią, zależnie od tego, czy pięść zmierza do głowy, czy tułowia.
Tułów w trakcie zbijania skręcamy nieco w prawą stronę, ciężar ciała
znajduje się częściowo na PN. W tym ustawieniu można szybko zadać dowolny
kontrcios PR w głowę.
40
Fot. 88.–90.
41
Załączniki
Załącznik 1.
Organizacja jednostki lekcyjnej
Zajęcia z zakresu kształtowania umiejętności bokserskich powinny być
realizowane jako jednostki lekcyjne (treningowe) dwugodzinne, podzielone na
trzy części, takie jak:
1. Część wstępna (około 25 proc. czasu trwania zajęć), na którą składają się:
1) Czynności organizacyjno-porządkowe.
2) Rozgrzewka o charakterze ogólnym i specjalnym (przygotowującym do
realizacji zadań części głównej).
2. Część główna (około 60–65 proc. czasu trwania zajęć) – realizacja celów zajęć.
3. Część końcowa (około 10–15 proc. czasu trwania zajęć).
1) Ćwiczenia relaksujące (uspokojenie organizmu).
2) Czynności organizacyjno-porządkowe.
Obowiązki prowadzącego zajęcia:
1. Każde zajęcia rozpocznij od omówienia zasad bhp.
2. Uświadom ćwiczącym rolę prowadzącego, który jest organizatorem i realizatorem zajęć, odpowiedzialnym za bhp.
3. Zajęcia prowadź w miejscu do tego przeznaczonym, zgodnie z wymogami
bhp.
4. Dokładnie sprawdź i zabezpiecz miejsce ćwiczeń, przybory i przyrządy.
5. Do zajęć dopuszczaj tylko osoby zdrowe, bez przeciwwskazań do wysiłku
fizycznego.
6. Dopasuj ubiór do charakteru ćwiczeń.
7. Dopilnuj, aby ćwiczący przed zajęciami zdjęli zegarki oraz elementy ozdobne.
8. Zajęcia rozpocznij od rozgrzewki.
9. Każde ćwiczenie poprzedź omówieniem i pokazem.
10. Intensywność ćwiczeń dopasuj do możliwości ćwiczącego.
11. Przestrzegaj porządku i dyscypliny przed zajęciami, w trakcie, po zajęciach.
Przykładowa jednostka lekcyjna
Temat jednostki lekcyjnej: Nauczanie i doskonalenie ciosów prostych w miejscu
i w ruchu.
Miejsce jednostki lekcyjnej: sala sportowa.
Jednostka lekcyjna:
1. Część wstępna.
2. Część główna – nauczanie i doskonalenie ciosów prostych:
1) Ciosy proste w miejscu (ćwiczenia bez rękawic w tarczę utworzoną
z dłoni partnera):
a) łączenie ciosów prostych w krótkie serie (lewy i prawy),
42
b) lewy prosty z krokiem w przód,
c) podwójny lewy prosty z krokami w przód,
d) lewy prosty z krokiem w tył,
e) podwójny lewy prosty z krokami w tył,
f) lewy prosty po odskoku,
g) lewy i prawy prosty z doskokiem.
2) Ciosy proste w tułów:
a) lewy prosty w tułów,
b) prawy prosty w tułów.
3. Część końcowa:
1) Ćwiczenia rozciągające.
2) Ćwiczenia rozluźniające i oddechowe.
43
Załącznik 2.
Rozgrzewka
Każdy trening sportowy czy zajęcia fizyczne powinny rozpoczynać się od
rozgrzewki. Ma ona spore znaczenie w zapobieganiu kontuzjom. Wysiłek w rozgrzewce powinien być o średniej intensywności. Chodzi o przygotowanie układu
sercowo-naczyniowego, nerwowego i mięśniowo-szkieletowego do intensywnego
ruchu. Prawidłowa rozgrzewka daje wiele korzyści w związku z podniesieniem
temperatury ciała i mięśni. Pozwala osiągnąć większą sprawność podczas ćwiczeń fizycznych, ponieważ podnosi wydajność mięśni, zmniejsza możliwość ich
naciągnięcia, polepsza czas reakcji oraz prędkość ruchową mięśni i więzadeł.
Może również pomóc w zmniejszeniu powysiłkowego bólu mięśni.
Rozgrzewka o charakterze specjalnym
Rozgrzewka specjalistyczna jest wstępem do specjalistycznego wysiłku,
gdyż przypomina go zarówno charakterem, jak i natężeniem. Szczególnie końcowa część rozgrzewki ma zawierać te elementy ruchowe, które będą wykonywane. Sprawia to, że układ nerwowo-mięśniowy oraz wszelkie inne mechanizmy biorące udział w wysiłku są optymalnie pobudzone.
Przykładowy zestaw ćwiczeń do rozgrzewki specjalistycznej
1. Trucht.
2. „Pajacyk w rozkroku”. PW: RR wzdłuż tułowia, NN w wąskim rozkroku.
Wznos RR bokiem w górę z jednoczesnym rozkrokiem NN i powrót do
PW – 10 powtórzeń.
3. „Pajacyk w wykroku”. PW: RR wzdłuż tułowia, NN w wąskim rozkroku.
Wznos RR w przód w górę z jednoczesnym rozkrokiem NN i powrót do
PW – 10 powtórzeń.
Uwaga! Można wykonywać ćwiczenie nr 2 i ćwiczenie nr 3 naprzemiennie jako
jedno ćwiczenie.
4. „Bieg bokserski”. PW: pionowy skurcz RR, dłonie zamknięte w pięści, NN
w wąskim rozkroku.
Naprzemianstronne unoszenie kolan z naprzemianstronnym wyprostem
RR – 15 sekund.
5. „Bieg bokserski z wyskokiem”. PW: pionowy skurcz RR, dłonie zamknięte
w pięści, NN w wąskim rozkroku.
Ruch jw., a na sygnał wyskok NN w górę z naprzemianstronnym wyprostem RR w górę – 15 sekund.
6. PW: RR wzdłuż tułowia, NN w wąskim rozkroku.
Jednoczesne krążenie RR w przód z ruchem NN do rozkroku i powrót do
NN złączonych – 10 powtórzeń.
7. PW: RR wzdłuż tułowia, NN w wąskim rozkroku.
44
Jednoczesne krążenie RR w tył z ruchem NN do rozkroku i powrót do NN
złączonych – 10 powtórzeń.
8. „Bieg bokserski ze zmianą tempa”.
Na sygnał tempo biegu naprzemiennie wzrasta i obniża się – 15 sekund.
9. PW: RR garda, NN w wąskim rozkroku.
Naprzemianstronne wykroki NN z jednoczesnym ruchem naprzemianstronnym RR (cios prosty), np. LN – PR, PN – LR – 15 sekund.
10. PW: RR wzdłuż tułowia, NN w wąskim rozkroku.
Naprzemianstronne wykroki z jednoczesnym krążeniem RR – jedna ręka
w przód, druga ręka w tył – 10 powtórzeń.
11. PW: poziomy skurcz RR, NN w wąskim rozkroku.
Podskoki ze skrętem tułowia – 10 powtórzeń.
12. PW: poziomy skurcz RR, NN w wąskim rozkroku.
Podskoki ze skrętem tułowia, na sygnał wyskok w górę i skręty tułowia –
10 powtórzeń.
13. PW: RR garda, NN w wąskim rozkroku.
Wymach nogi w przód z jednoczesnym wyprowadzeniem ciosu prostego
ręką różnoimienną – 10 powtórzeń.
14. PW: dłonie na biodrach, NN w wąskim rozkroku.
Krążenie biodrami – 10 powtórzeń.
15. PW: RR w górze, NN w wąskim rozkroku.
Krążenie tułowia – 10 powtórzeń.
16. PW: RR w bok, NN w wąskim rozkroku.
Skrętoskłony w przód i w tył – 10 powtórzeń.
17. PW: RR wzdłuż tułowia, NN w wąskim rozkroku.
Skłony tułowia w przód i wyprost do PW – 10 powtórzeń.
18. PW: RR wzdłuż tułowia, NN w wąskim rozkroku.
Skłony tułowia w bok – 10 powtórzeń.
19. PW: RR garda, NN w wąskim rozkroku.
Wymach nogi ugiętej w kolanie w przód z jednoczesnym wyprowadzeniem ciosu sierpowego ręką różnoimienną – 10 powtórzeń.
20. PW: RR garda, NN w wąskim rozkroku.
Wymach nogi w przód z jednoczesnym wyprowadzeniem ciosu sierpowego ręką różnoimienną – 10 powtórzeń.
21. PW: RR garda, NN w wąskim rozkroku.
Wyprowadzenie ciosu sierpowego, a następnie półprzysiad ze skrętoskłonem z dotknięciem ręki zadającej cios N różnoimiennej – 10 powtórzeń.
45
22. PW: RR w bok, NN w wąskim rozkroku.
Naprzemianstronne krążenie przedramion do wewnątrz – 10 powtórzeń.
23. PW: RR w bok, NN w wąskim rozkroku.
Naprzemianstronne krążenie przedramion na zewnątrz – 10 powtórzeń.
24. PW: RR w bok, NN w wąskim rozkroku.
Krążenie obu przedramion do wewnątrz – 10 powtórzeń.
25. PW: RR w bok, NN w wąskim rozkroku.
Krążenie obu przedramion na zewnątrz – 10 powtórzeń.
26. PW: RR w bok, przedramiona w górę, NN w wąskim rozkroku.
Naprzemianstronne wymachy przedramion w płaszczyźnie pionowej
z jednoczesnym skrętem głowy w stronę przedramienia bliższego głowy –
10 powtórzeń.
27. PW: RR wzdłuż tułowia, NN w wąskim rozkroku.
Krążenie głową w prawą i lewą stronę – 10 powtórzeń.
28. PW: RR wzdłuż tułowia, NN w wąskim rozkroku.
Skłony głowy do przodu i do tyłu – 10 powtórzeń.
29. PW: RR wzdłuż tułowia, NN w wąskim rozkroku.
Skłony głowy w bok, w prawą i lewą stronę – 10 powtórzeń.
30. PW: RR wzdłuż tułowia, NN w wąskim rozkroku, głowa pochylona do
przodu, broda przy klatce piersiowej.
Skręty głowy w prawą i lewą stronę – 10 powtórzeń.
31. PW: RR wzdłuż tułowia, dłonie na kolanach, NN w wąskim rozkroku.
Jednoczesne krążenie kolanami do wewnątrz w przeciwnych kierunkach –
10 powtórzeń.
32. PW: RR wzdłuż tułowia, dłonie na kolanach, NN w wąskim rozkroku.
Jednoczesne krążenie kolanami na zewnątrz w przeciwnych kierunkach –
10 powtórzeń.
33. PW: RR wzdłuż tułowia, dłonie na kolanach, NN złączone.
Jednoczesne krążenie kolanami do wewnątrz w tym samym kierunku –
10 powtórzeń.
34. PW: RR wzdłuż tułowia, dłonie na kolanach, NN złączone.
Jednoczesne krążenie kolanami na zewnątrz w tym samym kierunku –
10 powtórzeń.
35. PW: RR wzdłuż tułowia, dłonie na kolanach, NN złączone.
Z PW wykonanie półprzysiadu na całych stopach, a następnie powrót do
PW – 10 powtórzeń.
46
36. PW: RR wzdłuż tułowia, NN w wąskim rozkroku.
Ugięcia i wyprosty NN w stawach kolanowych z jednoczesnym naprzemianstronnym wymachem RR w przód – 10 powtórzeń.
37. PW: RR wzdłuż tułowia, NN w wąskim rozkroku.
Ugięcia i wyprosty NN w stawach kolanowych z jednoczesnym wymachem RR w bok – 10 powtórzeń.
38. PW: RR wzdłuż tułowia, NN w wąskim rozkroku.
Ugięcia i wyprosty NN w stawach kolanowych z jednoczesnym wymachem RR w tył – 10 powtórzeń.
39. PW: RR wzdłuż tułowia, NN w wąskim rozkroku.
Skrętoskłon tułowia z dotknięciem lewą dłonią prawej stopy, wyprowadzenie ciosu prawego z dołu, potem skrętoskłon tułowia z dotknięciem prawą
dłonią lewej stopy, a następnie wyprowadzenie ciosu lewego z dołu –
10 powtórzeń.
40. PW: RR wzdłuż tułowia, NN w wąskim rozkroku.
Skrętoskłon tułowia z dotknięciem lewą dłonią prawej stopy, wyprowadzenie ciosu prawego sierpowego, potem skrętoskłon tułowia z dotknięciem
prawą dłonią lewej stopy, a następnie wyprowadzenie ciosu lewego sierpowego
– 10 powtórzeń.
41. PW: RR wzdłuż tułowia, NN w wąskim rozkroku.
Krążenie RR w przód ze złączeniem przedramion z przodu z jednoczesnym przemieszczaniem się krokiem dostawnym w różnych kierunkach –
10 powtórzeń.
42. PW: RR wzdłuż tułowia, NN w wąskim rozkroku.
Krążenie RR w tył ze złączeniem przedramion z przodu z jednoczesnym
przemieszczaniem się krokiem dostawnym w różnych kierunkach – 10 powtórzeń.
43. PW: jedna ręka wzdłuż tułowia druga ręka w bok, NN w wąskim rozkroku.
Naprzemianstronne skręty tułowia w kierunku ręki trzymanej w bok, druga ręka postawie walki, pięść przy policzku – 10 powtórzeń.
44. PW: RR w bok, przedramiona w górę, NN w wąskim rozkroku.
Krążenie nadgarstkami do wewnątrz, a następnie na zewnątrz w przeciwnych kierunkach – 10 powtórzeń.
47
Załącznik 3.
Miejsca wrażliwe na ciele człowieka
Źródło: www.sfd.pl/punkty wrażliwe, według stanu na 26 listopada 2012 r.
48
Bibliografia
Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz.U. Nr 30, poz. 179 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 z późn.
zm.).
Ustawa z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni
palnej (Dz.U. z 3 czerwca 2013 r., poz. 628 z późn. zm.).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 września 1990 r. w sprawie określenia przypadków oraz warunków i sposobów użycia przez policjantów środków
przymusu bezpośredniego (Dz.U. Nr 70, poz. 410 z późn. zm.).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 lipca 2005 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu użycia oddziałów i pododdziałów Policji oraz Sił
Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w razie zagrożenia bezpieczeństwa publicznego lub zakłócenia porządku publicznego (Dz.U. Nr 135, poz. 1134).
Duriasz M., Trening bokserski, Warszawa 1993.
Gradopałow K.W., Boks, Warszawa 1969.
Kaczmarek A., Kuświk M., Zasiadły S., Zimoch Z., Samoobrona, Kalisz
1998.
Kondratowicz K., Ju-Jitsu – sztuka walki obronnej, Warszawa 1991.
Pawluk J., Wybrane zagadnienia teorii treningu sportów walki, Warszawa
1973.
Skut B., Samoobrona, Warszawa 1992.
Słownik języka polskiego, t. 3, Warszawa 1981.
Staniszewski T., Sporty walki, Warszawa 1999.
Sterkowicz S., Ju-jitsu (wybrane aspekty sztuki walki obronnej), Kraków
1998.
Świerczyński J., Karate, Warszawa 1983.
Wieczorek K., Kick-boxing, Siemiatycze 1994.
www.sfd.pl/punkty wrażliwe, według stanu na 26 listopada 2012 r.
49