Wystąpienie pokontrolne wydane po przeprowadzeniu kontroli

WOJEWODA MAZOWIECKI
WPS-S.431.2.9.2016.JZ
Warszawa, 30 grudnia 2016 r.
Pan
Andrzej Budrecki
Dyrektor
Ośrodka Pomocy Dziecku
Zielone Izdebno
Izdebno Kolonia 44
08-450 Łaskarzew
WYSTĄPIENIE POKONTROLNE
Na podstawie art. 197b ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy
zastępczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 575, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, zespół inspektorów
Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie Oddziału
w Delegaturze - Placówce Zamiejscowej w Siedlcach: Jolanta Zaorska – starszy inspektor
wojewódzki
i
Beata Trzcińska – starszy inspektor wojewódzki, przeprowadził w dniach
7 i 14 oraz 16 i 17 listopada 2016 r. kontrolę problemową w Ośrodku Pomocy Dziecku Zielone
Izdebno w Izdebnie Kolonii.
Kontrola została przeprowadzona zgodnie z Planem kontroli
zewnętrznych na 2016 r. Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie. Zakres kontroli
obejmował zaspokajanie potrzeb dziecka i respektowanie jego praw w okresie od dnia 1 stycznia
2015 r. do dnia kontroli.
Wyniki kontroli zostały przedstawione w arkuszu ustaleń kontroli, podpisanym przez Pana bez
zastrzeżeń w dniu 28.12.2016 r.
Na podstawie art. 197d ww. ustawy oraz na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki
Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz
wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 r. poz. 1477)
przekazuję niniejsze wystąpienie pokontrolne.
Ośrodek Pomocy Dziecku Zielone Izdebno zwany dalej Ośrodkiem jest całodobową placówką
opiekuńczo – wychowawczą, w ramach której, funkcjonuje placówka interwencyjna w Izdebnie
Kolonii 44 z liczbą miejsc 30 i placówka socjalizacyjna w Izdebnie Kolonii 45E z liczbą miejsc 5.
Ośrodek działa na podstawie Decyzji Wojewody Mazowieckiego Nr 35/2015 z dnia 7 stycznia 2015
r. i jest wpisany do Rejestru placówek opiekuńczo-wychowawczych, regionalnych placówek
opiekuńczo-terapeutycznych oraz interwencyjnych ośrodków preadopcyjnych województwa
mazowieckiego pod poz. 162. Podmiotem prowadzącym jest Powiat Garwoliński. W okresie
objętym kontrolą dyrektorem był p. Andrzej Budrecki. Ośrodek działa na podstawie Statutu
Ośrodka Pomocy Dziecku Zielone Izdebno nadanego Uchwałą Nr XXXV/229/2014 Rady Powiatu
Garwolińskiego z dnia 13 lutego 2014 r. oraz Regulaminu Organizacyjnego Ośrodka Pomocy
Dziecku Zielone Izdebno, wprowadzonego Zarządzeniem Nr 2/2014 Dyrektora Ośrodka z dnia
15.09.2014 r. z późn. zm. W § 25 pkt 1 Regulaminu zawarty jest zapis, że zespół do spraw
okresowej oceny dziecka opracowuje diagnozę psychofizyczną dziecka, co jest niezgodne z § 14
ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie
instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. z 2011 r. Nr 292 poz. 1720).
W pierwszym dniu kontroli, tj. 7.11.2016 r. w Ośrodku umieszczonych było łącznie
33 wychowanków, z tego: w placówce interwencyjnej- umieszczonych było 28 dzieci w wieku od
3 do 18 roku życia (dziewięcioro wychowanków było poniżej 10 r. ż., z tego 7 zostało
umieszczonych ze starszym rodzeństwem); w placówce socjalizacyjnej umieszczonych było
5 dzieci w wieku od 15 do 17 roku życia. W obydwu placówkach dzieci umieszczone były na
podstawie orzeczeń sądowych.
W dniu kontroli 22 wychowanków przebywało w placówce interwencyjnej przez ponad 3 miesiące.
Jest to niezgodne z art. 103 ust. 6 ww. ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
który stanowi, że pobyt dziecka w placówce interwencyjnej nie może trwać dłużej niż 3 miesiące,
poza wyjątkami określonymi w ust. 7. Dyrektor wyjaśnił, że głównymi powodami przedłużania się
pobytu dzieci jest brak możliwości powrotu do domu rodzinnego, brak miejsc w formach rodzinnej
pieczy zastępczej i w placówkach opiekuńczo-wychowawczych typu socjalizacyjnego, trwające
postępowania sądowe, które przedłużają pobyt dzieci w placówce interwencyjnej.
W placówce interwencyjnej utworzone są 2 grupy wychowawcze. Wychowawca kieruje procesem
wychowawczym nie więcej niż 3 dzieci, co jest zgodne z § 16 ww. rozporządzenia.
Wychowawcy pełniący dyżur nocny dokonują co najmniej trzykrotnie w ciągu nocy obchodu
placówek zgodnie z § 12 ww. rozporządzenia, dokumentowanie trzykrotnych obchodów w zeszycie
raportów rozpoczęli od dnia kontroli, tj. od 7.11.2016 r.
Dyrektor, psycholog, pedagog, terapeuta, specjalista pracy socjalnej posiadają kwalifikacje zgodne
z wymaganiami określonymi w art. 97 ust. 3 oraz w art. 98 ust. 1 i ust. 3 ww. ustawy. Kwalifikacje
2
jednego wychowawcy są niezgodne z określonymi w art. 98 ust. 1 pkt. 1 ww. ustawy. Osoba
ukończyła studia wyższe na kierunku biologia oraz kurs kwalifikacyjny pedagogiczny. Zgodnie
z art. 98 ust. 1 pkt 1 w przypadku wychowawcy studia wyższe na dowolnym kierunku, powinny
być uzupełnione studiami podyplomowymi w zakresie psychologii, pedagogiki, nauk o rodzinie lub
resocjalizacji. Pozostali wychowawcy posiadają kwalifikacje określone w art. 98 ust. 1 i 3 ww.
ustawy.
Prawo do godziwych i bezpiecznych warunków życia, w tym do opieki zdrowotnej.
Ustalono, że wychowankowie mieli do dyspozycji pokoje mieszkalne, łazienki, miejsce do nauki,
miejsce do przygotowywania posiłków i wspólną przestrzeń mieszkalną wymienione w § 18 ust. 3
ww. rozporządzenia, jednakże nie we wszystkich pokojach były lampki nocne. Podczas kontroli
poinformowano dyrektora o zasadności uzupełnienia lampek we wszystkich pokojach dzieci.
Zgodnie z § 18 ust. 1 ww. rozporządzenia placówka zapewniała dzieciom: wyżywienie
dostosowane do ich potrzeb rozwojowych, podstawową i specjalistyczną opiekę zdrowotną, odzież,
obuwie, bieliznę, środki higieny osobistej, zabawki odpowiednie do wieku rozwojowego.
Podstawowe produkty żywnościowe dostępne były w aneksach kuchennych. Za kontakty
z lekarzami odpowiedzialni są wychowawcy kierujący procesem wychowawczym dziecka.
Zaopatrzenie w produkty lecznicze zapewnia placówka. Specjalista pracy socjalnej prowadzi zeszyt
wizyt lekarskich, w którym zawarte są informacje od lekarza o dawkowaniu poszczególnych leków.
Wychowankowie mają zapewniony dostęp do nauki w zależności od potrzeb, zaopatrzeni są
w podręczniki i przybory szkolne. Dzieci z trudnościami szkolnymi mają zapewnioną pomoc
w odrabianiu pracy domowej ze strony wychowawców i pedagoga.
Dzieci korzystają z pomocy psychologicznej i pedagogicznej na terenie placówki. Uczęszczają na
zajęcia
indywidualne:
m.in.
relaksacyjno-rozluźniające,
rozwijające
potencjał
dziecka,
kompensacyjne, wyrównawcze, psychoedukacyjne, profilaktyczne. Uczestniczą w zajęciach
grupowych m.in. wspierających rozwój społeczny, w tym prawidłową komunikację, rozwijających
potencjał dziecka, w Treningu Umiejętności Kontroli zachowań związanych z alkoholem
i narkotykami TUKAN.
Kwota pieniężna do własnego dysponowania przez dzieci (kieszonkowe) przyznawana jest na
podstawie Regulaminu przyznawania kieszonkowego opracowanego przez Dyrektora Ośrodka.
W okresie kontrolowanym w placówce interwencyjnej dzieci otrzymywały kieszonkowe
w wysokości 10 i 20 zł., w placówce socjalizacyjnej 30 zł. Dyrektor poinformował, że kwota
kieszonkowego była podwyższana ze względu na potrzeby uczniów szkół średnich. Kontrolujący
3
poinformowali Dyrektora o konieczności uszczegółowienia zapisów ww. Regulaminu np. o zasady
podwyższania kieszonkowego.
W związku z powyższym tę część zadania oceniono pozytywnie.
Prawa określone w art. 4 ustawy: prawo do powrotu do rodziny, utrzymywania osobistych
kontaktów z rodzicami, z wyjątkiem przypadków, w których sąd zakazał takich kontaktów.
Ośrodek umożliwia wychowankom regularne i bezpośrednie kontakty z rodzicami oraz z innymi
osobami bliskimi, z wyjątkiem przypadków, w których sąd zakazał lub ograniczył prawo rodziców
do osobistych kontaktów z dzieckiem. Ośrodek udostępnia pomieszczenia dla osób odwiedzających
wychowanków. Podczas odwiedzin pracownicy Ośrodka nawiązują bezpośredni kontakt
z rodzicami. Odwiedziny wychowanków przez rodziców odnotowywane są w zeszytach raportów
oraz w kartach pobytu dziecka prowadzonych przez wychowawców.
Dyrektor, pracownik socjalny i wychowawcy motywują rodziców do podejmowania działań
mających na celu poprawę ich sytuacji życiowej, utrzymywania stałego kontaktu z dzieckiem,
angażowania się w sprawy dziecka. Wychowawcy oraz specjaliści zatrudnieni w placówce wizytują
domy rodzinne, również podczas urlopowania wychowanków. Przed urlopowaniem wychowanka
zawiadamiają właściwy ośrodek pomocy społecznej w celu wsparcia rodziny. Pracownicy Ośrodka
współpracują również z innymi osobami i instytucjami zajmującymi się problematyką dziecka
i rodziny oraz wspomagającymi rodzinę, w szczególności z asystentem rodziny i kuratorem
sądowym.
W sprawdzonej dokumentacji (diagnozy psychofizyczne dzieci, plany pomocy, karty pobytu,
protokoły z posiedzeń zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka) uwzględnione były
zapisy dotyczące sytuacji rodzinnej dzieci oraz ich relacji z rodzicami i osobami bliskimi.
Diagnoza psychofizyczna zawierała informacje określone w § 14 ust. 3 i 4 ww. rozporządzenia.
W trakcie kontroli ustalono, że kilka diagnoz psychofizycznych dziecka z 2015 r. podpisanych było
przez dyrektora Ośrodka, ze wskazaniem kto sporządził poszczególne części dokumentu
(psycholog, pedagog), jednak bez podpisów tych osób. Zgodnie z § 14 ww. rozporządzenia
diagnozę psychofizyczną dziecka sporządza psycholog lub pedagog. Na niektórych diagnozach
brak jest daty sporządzenia dokumentu.
Plany pomocy dziecku, które powinny być opracowywane niezwłocznie po sporządzeniu diagnozy
psychofizycznej dziecka nie zawierają daty sporządzenia. Krótkoterminowe założenia zawierają
comiesięczne
wpisy.
Zdaniem
kontrolujących
zapisy
te
nie
noszą
znamion
celów
krótkoterminowych, natomiast w większości badanej dokumentacji stanowią opis przebiegu pobytu
4
dziecka
w
placówce,
informują
o
zdarzeniach.
Wychowankowie
nie
są
angażowani
w opracowywanie planu i nie praktykuje się uzyskania akceptacji planu w formie podpisu
wychowanka. Taka praktyka jest wyrazem niewielkiego uznania dla podmiotowości dziecka
i stanowi o nieprzestrzeganiu standardu określonego w § 15 ust. 2 ww. rozporządzenia. Wytyczone
cele pracy długo i krótko terminowej w części analizowanych przypadków nie były ze sobą spójne.
W planach nie wskazano konkretnych działań, wynikających z przyjętych celów, mających
doprowadzić do ich realizacji. W żadnym z analizowanych planów pomocy dziecku nie
stwierdzono stopnia oceny jego realizacji. W trakcie kontroli ustalono, że w kilku analizowanych
planach pomocy dziecku nie wyznaczono celu, o którym mowa w § 15 ust. 3, pkt 2 ww.
rozporządzenia,
tj. celu pracy z dzieckiem, uwzględniającego powrót dziecka do rodziny,
umieszczenie dziecka w rodzinie przysposabiającej, umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej lub
przygotowanie dziecka do usamodzielnienia. Ustalono natomiast takie cele długoterminowe, jak:
umieszczenie w instytucjonalnej pieczy zastępczej, umieszczenie dziecka w placówce opiekuńczowychowawczej. W związku z powyższym wyznaczono cele niezgodne z zapisem § 15 ust. 3, pkt 2
ww. rozporządzenia.
Zgodnie z zapisem § 15 ust. 1 ww. rozporządzenia wychowawca kierujący procesem
wychowawczym dziecka, opracowuje plan pomocy dziecku we współpracy z asystentem rodziny
prowadzącym pracę z rodziną dziecka. Pomimo, że w analizowanej dokumentacji jednego
wychowanka znajdują się zapisy świadczące o pracy asystenta rodziny, to brak jest adnotacji
świadczącej o opracowaniu planu pomocy dziecku we współpracy z asystentem rodziny.
We wszystkich kontrolowanych planach brak też adnotacji, czy rodziny są objęte pomocą asystenta
rodziny.
Plan pomocy dziecku jest modyfikowany w zależności od zmieniającej się sytuacji dziecka lub jego
rodziny. Modyfikacja polega na ocenie aktualnej sytuacji dziecka i stanowi kontynuację planu
pomocy dziecku. Ustalono, że modyfikacji planów pomocy dziecku dokonywano podczas
posiedzeń zespołów do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka, które odbywają się rzadziej niż
co pół roku.
Na posiedzeniu zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka, zwanego dalej zespołem
dokonywano oceny aktualnej sytuacji rodzinnej dzieci, analizy stosowanych metod pracy
z dzieckiem i rodziną, modyfikacji indywidualnego planu pracy, oceny stanu zdrowia.
Podejmowano decyzję o zgłoszeniu dzieci do ośrodka adopcyjnego lub o potrzebie umieszczenia
dziecka w innej placówce.
Z analizy dokumentów wynika, że nie zostały zachowane terminy przeprowadzania przez zespół
oceny sytuacji dziecka, obowiązujące zgodnie z art. 138 ust. 1 ww. ustawy. Posiedzenia zespołu
5
odbywały się rzadziej niż co pół roku. W trakcie kontroli ustalono, że zespół nie wysłuchuje
dziecka dokonując oceny jego sytuacji, do czego zobowiązuje art. 4a ww. ustawy. Zespół często nie
ocenia możliwości powrotu dziecka do rodziny lub umieszczenia go w rodzinnej pieczy zastępczej.
Do właściwych sądów przesyłano protokoły z posiedzeń zespołu, odnoszące się głównie do
urlopowania wychowanków. Zespół nie formułował wniosków do sądu dotyczących zasadności
dalszego pobytu dziecka w placówce, co jest niezgodne z art. 138 ust. 2 ustawy.
Karta pobytu dziecka uzupełniana była zgodnie z zapisem § 17 ust. 4, tj. nie rzadziej niż
co 2 tygodnie w przypadku dziecka umieszczonego w placówce interwencyjnej i nie rzadziej niż
co miesiąc w placówce socjalizacyjnej
W związku z powyższym tę część zadania oceniono pozytywnie z uchybieniami.
Prawa określone w art. 4 ustawy: prawo do stabilnego środowiska wychowawczego,
kształcenia, rozwoju uzdolnień, zainteresowań i przekonań oraz zabawy i wypoczynku,
pomocy w przygotowaniu do samodzielnego życia, ochrony przed arbitralną lub bezprawną
ingerencją w życie dziecka, informacji i wyrażania opinii w sprawach, które go dotyczą,
ochrony przed poniżającym traktowaniem i karaniem, poszanowania tożsamości religijnej
i kulturowej, dostępu do informacji dotyczących pochodzenia dziecka.
Ustalenia kontroli wskazują, że dzieci mają zapewnioną stałą opiekę wychowawczą, większość
wychowawców posiada długoletni staż pracy w placówkach opiekuńczo-wychowawczych.
Organizacja czasu wolnego dostosowana była do wieku dzieci i ich potrzeb. Ośrodek stwarzał
odpowiednie warunki do prowadzenia zajęć pozalekcyjnych i rekreacyjno – sportowych,
organizował wyjazdy na basen, do teatru, kina oraz na kolonie. Wychowawcy prowadzą zajęcia
kulinarne, plastyczne i komputerowe. Wychowankowie mają do dyspozycji plac zabaw oraz boisko
ze sztuczną nawierzchnią.
Wychowankowie Ośrodka przygotowywani są do samodzielności. Uczeni są utrzymywania higieny
osobistej, odpowiedniego do pory roku ubioru, zachowania przy stole. Młodzież nabywa
umiejętności
w
zakresie:
przygotowywania
posiłków,
prania,
sprzątania,
prasowania,
gospodarowania środkami finansowymi, załatwiania spraw urzędowych. Uczniowie szkół
ponadgimnazjalnych dojeżdżają samodzielnie do szkół i internatów, robią zakupy. W placówce
socjalizacyjnej wychowankowie codziennie przygotowują samodzielnie śniadania i kolacje. Starsi
wychowankowie placówki interwencyjnej samodzielnie przygotowują śniadania i kolacje w dni
wolne od nauki. Pracownicy Ośrodka umożliwiają wychowankom podejmowanie samodzielnych
decyzji oraz pomagają w ich realizacji. Pomagają w uzyskaniu odpowiednich warunków
mieszkaniowych, w wyborze szkoły lub pracy.
6
W 2015 r. usamodzielniło się 5 wychowanków (1- z placówki socjalizacyjnej, 4 z interwencyjnej), z
których 3 powróciło do domów rodzinnych. W 2016 r. usamodzielniło się 7 wychowanków
(3 z placówki socjalizacyjnej, 4 – z interwencyjnej), którzy powrócili do domów rodzinnych.
Podczas kontroli stwierdzono, że osoby usamodzielniane wskazywały opiekuna usamodzielnienia,
jednakże nie dotrzymywano terminu wskazania opiekuna, o którym mowa w art. 145 ust. 2 ww.
ustawy. W dokumentacji znajdują się zgody opiekunów usamodzielnienia. Zgodnie z art. 145 ust. 4,
co najmniej na miesiąc przed ukończeniem 18 roku życia osoba usamodzielniana wspólnie
z opiekunem usamodzielnienia opracowują indywidualny program usamodzielnienia, który
następnie jest zatwierdzany przez kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie.
W przypadku 2 wychowanków nie dotrzymano ww. terminu. Aktualnie w procesie
usamodzielnienia pozostaje 7 wychowanków, tylko czterech z nich wskazało opiekunów
usamodzielnienia, jednakże nie został dotrzymany termin wskazania opiekuna określony w art. 145
ust. 2 ww. ustawy. Opracowano indywidualny plan usamodzielnienia dla jednego wychowanka, dla
pozostałych są w trakcie opracowywania.
Prawa i obowiązki wychowanków oraz nagrody i kary zawarte są w Regulaminie Organizacyjnym
Ośrodka. Wychowankowie zgodnie z § 17 Regulaminu nagradzani są:
wyróżnieniem przez
wychowawcę wobec grupy, pochwałą dyrektora wobec wszystkich wychowanków i listem
pochwalnym do rodziców, nagrodą rzeczową, dyplomem pochwalnym.
Zgodnie z § 18 Regulaminu za naganne zachowanie wychowankowie mogą być dyscyplinowani:
naganą wychowawcy,
naganą dyrektora, ograniczeniem korzystania z imprez, sprzętu
elektronicznego i rekreacyjno-sportowego. Przed zastosowaniem kary dyrektor lub wychowawca
ma obowiązek wysłuchać wychowanka. Od wymierzonej kary wychowanek może odwołać się do
dyrektora lub zwrócić się o ponowne rozpatrzenie sprawy.
Dzieci zapoznawane są z zasadami i prawami obowiązującymi w Ośrodku wkrótce po przybyciu,
informacje te najczęściej przekazuje wychowawca lub dyrektor. W przypadku naruszenia praw
dziecka – dzieci zwracają się do Dyrektora Ośrodka, który podejmuje działania wyjaśniające lub
piszą bezpośrednio do sądu rodzinnego. Zdaniem kontrolujących wychowankowie powinni
potwierdzać podpisem fakt zapoznania się z prawami i zasadami obowiązującymi w Ośrodku.
Prawa dziecka wywieszone są w widocznym miejscu, przy wejściu na stołówkę. Zarówno
w placówce interwencyjnej jak i socjalizacyjnej wywieszone są numery telefonów: do Rzecznika
Praw Dziecka, do Policji, do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie. Wskazane jest uzupełnienie
telefonów o numer do Niebieskiej Linii.
7
W czasie kontroli przeprowadzono rozmowę z 3 wychowankami z placówki interwencyjnej
w wieku 9,10 i 11 lat (przy czym jedna z nich przebywa w placówce od miesiąca) i anonimową
ankietę wśród 13 wychowanków (w wieku od 10 do 17 r. ż.) na temat obowiązujących w placówce
zasad związanych z opieką i wychowaniem.
Większość
ankietowanych
wychowanków
wykazała
znajomość
zasad
obowiązujących
w placówce. 10 wychowanków odpowiedziało, że nie zna swoich praw, a 9, że nie zna instytucji do
których można zwrócić się w przypadku nieprzestrzegania praw dziecka. W przeprowadzonych
ankietach większość wychowanków potwierdziła możliwość otrzymywania nagród, 6 osób
odpowiedziało, że w placówce nie można otrzymać nagrody.
Wychowankowie stwierdzili, że w placówce stosowane są kary, wśród których wymienili:
dodatkowe dyżury, wcześniejszą ciszę nocną, zakaz korzystania z komputera. Wymienione kary nie
miały poniżającego charakteru. Karę można otrzymać za bójki, palenie papierosów, za pyskowanie,
niesubordynację, przezywanie, nie wykonywanie poleceń wychowawcy, za byle co. 1 wychowanek
stwierdził, że nie ma kar. Jako osobę wyznaczającą karę wychowankowie wymienili wychowawcę.
1 dziecko wskazało także nauczycieli. 10 wychowanków uważa, że w sytuacji gdy wychowankowie
nie zgadzają się z wymierzoną karą nie mają się do kogo zwrócić. Natomiast 2 dzieci
odpowiedziało, że może zwrócić się do wychowawcy. 1osoba wskazała na dyrektora, a jeśli to nie
poskutkuje, to do sądu lub rzecznika praw dziecka.
Nie wszystkie wymienione przez dzieci kary (dodatkowe dyżury, wcześniejsza cisza nocna,
czynności porządkowe) były zgodne z wymienionymi w Regulaminie. Zdaniem kontrolujących,
należy podjąć czynności zmierzające do stosowania kar zgodnych z § 18 Regulaminu lub zmienić
zapisy Regulaminu.
Dzieci otrzymywały pomoc w odrabianiu lekcji, utrzymywały kontakt ze swoimi kolegami,
decydowały o sposobie spędzania wolnego czasu. 8 wychowanków nie uczęszczało na zajęcia
dodatkowe. 10 dzieci odpowiedziało, że może przyrządzić sobie coś do jedzenia w aneksie
kuchennym, zaś 6 nie zawsze ma możliwość przyrządzania sobie jedzenia.
Dzieci otrzymywały kieszonkowe w wysokości od 10 do 30 zł, decydowały o sposobie jego
wydawania. Większość wychowanków odpowiedziało, że może bezpiecznie przechowywać swoje
osobiste rzeczy w Ośrodku i ich zdaniem nikt do nich nie zagląda. Ankietowani wychowankowie
utrzymują kontakt i spotykają się
z rodzicami lub rodziną. 8 wychowanków odpowiedziało,
że zdarzyło się aby ktoś za karę nie mógł pojechać do domu.
7 wychowanków deklaruje, że uczestniczy w decyzjach podejmowanych w ich sprawach, zaś
6 twierdzi, że nie uczestniczy.
8
6 wychowanków odpowiedziało twierdząco na pytanie: czy zdarzało się, że ktoś Cię w placówce
skrzywdził lub obraził; 3 spośród nich wskazało na wychowawcę (nie podając okoliczności
zdarzenia), 1 na kolegę (w sytuacji, gdy na niego doniósł), 1 nie wskazał osoby (ale podał
okoliczności – gdy nie ma wychowawcy). Ponadto 2 wychowanków podaje, że nikt ich nie
skrzywdził, ale zdarzało się, że byli obrażani przez kolegów, 4 ankietowanych napisało, że nie byli
krzywdzeni
ani obrażani. Wszyscy
wychowankowie
potwierdzają występowanie
kłótni
z wychowawcami, nie podając ich powodów. 2 osoby wskazały na stosowanie kar jako powód
kłótni. Występujące nieporozumienia pomaga rozwikłać inny wychowawca, wyciągane są
konsekwencje. O złym samopoczuciu badani informują najczęściej wychowawcę.
Rozmowy z wychowankami oraz analiza ankiet wskazują na niedostateczną znajomość praw
dziecka oraz instytucji do których mogą się zwrócić w razie nieprzestrzegania tych praw.
Anonimową ankietę dotyczącą działalności opiekuńczo – wychowawczej Ośrodka wypełniło
10 wychowawców oraz psycholog. Pracownicy merytoryczni wypełniający ankiety potwierdzili
znajomość praw dziecka. Wychowawcy lub dyrektor nagradzają wychowanków za właściwe
zachowanie, wyniki w nauce, pracę na rzecz placówki.
9 wychowawców odpowiedziało, że w Ośrodku nie są stosowane kary. Nieodpowiednie
zachowanie omawiane jest z dzieckiem. Jeśli rozmowa nie przynosi efektu, na krótki czas
odbierane są przywileje, np. korzystanie z komputera. 2 osoby odpowiedziały, że są stosowane kary,
takie jak: rozmowa dyscyplinująca, nagana dyrektora, upomnienie, zakazy lub prace porządkowe.
Kary stosowane są za palenie, wulgarne słownictwo, za zachowania przekraczające granice innych
wychowanków czy też pracowników, przemoc wobec innych dzieci, łamanie regulaminu. Zdaniem
wychowawców, dzieci wiedzą w jaki sposób i za co mogą być ukarane, a w przypadku
niekorzystnego dla dziecka rozstrzygnięcia sporu pomiędzy wychowawcą a wychowankiem
dziecko może skorzystać z procedury odwoławczej. 1 z wychowawców napisał, że dziecko może
napisać pismo lub porozmawiać z dyrektorem czy psychologiem. Stosowane kary, wymienione
przez wychowawców są zgodne z katalogiem kar obowiązującym w Ośrodku.
Wszyscy ankietowani potwierdzają, że dzieci otrzymują kieszonkowe w całości, a o jego wysokości
decyduje dyrektor. Nie zdarza się, aby dzieci były pozbawiane kieszonkowego i same mogą
decydować na co je wydają.
Nie było przypadków ograniczania kontaktów dzieci z rodzicami, osobami bliskimi, za karę.
Ankietowani odpowiedzieli, że nie kontrolują rzeczy osobistych wychowanków, które są
przechowywane w ich szafkach w sypialni. Są to zazwyczaj pamiątki z domu. Wychowawcy
twierdzą, że nie rozmawiają o sprawach dzieci na forum publicznym, dzieci znają swoją sytuację
9
prawną i rodzinną, a informacje te są przekazywane przez wychowawców, pedagoga, psychologa
i dyrektora w czasie rozmów indywidualnych.
Analiza ankiet przeprowadzonych wśród pracowników nie wykazała nieprawidłowości w realizacji
praw dziecka w placówce.
W związku z powyższym tę część zadania oceniono pozytywnie z uchybieniami.
Na podstawie art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy
zastępczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 575 z późn. zm.) i wobec stwierdzonych uchybień kieruję do
Pana następujące zalecenia pokontrolne:
1. Podjąć działania zmierzające do skrócenia okresu pobytu dzieci w placówce interwencyjnej,
zgodnie z art. 103 ust. 6 ww. ustawy.
2. Podjąć działania w celu uzupełnienia kwalifikacji wychowawcy zgodnie z art. 98 ust. 1
pkt 1 ww. ustawy.
3. Dotrzymywać terminu wskazania opiekuna usamodzielnienia oraz terminu opracowywania
indywidualnego programu usamodzielnienia zgodnie z art. 145 ust. 2 i ust. 4 ww. ustawy.
4. Dokonując oceny sytuacji dziecka wysłuchać dziecko oraz stosownie do okoliczności
uwzględnić jego zdanie zgodnie z art. 4a ww. ustawy; prowadzić dokumentację w tym
zakresie.
5. Sporządzać diagnozę psychofizyczną niezwłocznie po przyjęciu dziecka do placówki
opiekuńczo-wychowawczej zgodnie z § 14 ww. rozporządzenia; zamieszczać datę i podpis
osoby sporządzającej.
6. Sporządzać plan pomocy dziecku zgodnie z § 15 ww. rozporządzenia; wyznaczać cel pracy
z dzieckiem w oparciu o § 15 ust. 2 ww. rozporządzenia; przy opracowaniu dokumentu
uwzględniać zapis o współpracy z asystentem rodziny oraz wychowankiem, datę
sporządzenia planu, podpis osoby sporządzającej.
7. Dokonywać oceny sytuacji dziecka zgodnie z terminem wskazanym w art. 138 ust. 1 ww.
ustawy; formułować na piśmie wniosek dotyczący zasadności dalszego pobytu dziecka
w placówce i przesyłać go do sądu zgodnie z art. 138 ust. 2 ww. ustawy.
8. W związku z wynikami przeprowadzonej ankiety wśród wychowanków:
- zapoznać wychowanków z prawami dziecka i instytucjami, ze strony których dzieci mogą
otrzymać pomoc w przypadku łamania ich praw (potwierdzić to podpisem wychowanka);
- nie stosować kary zakazu wyjazdu do rodziców czy osób bliskich wobec wychowanków;
- informować dzieci o ich sytuacji, w tym o badaniach specjalistycznych.
10
Uwagi:
Ponadto należałoby:
1. Dostosować zapisy § 25 pkt 1 Regulaminu Organizacyjnego Ośrodka do aktualnie
obowiązujących przepisów prawa; stosować kary zgodne z § 18 Regulaminu lub
zmienić zapisy Regulaminu.
2. Uszczegółowić
zapisy
Regulaminu
przyznawania
kieszonkowego
o
zasady
podwyższania kieszonkowego.
3. Podjąć działania w celu wyposażenia pokoi mieszkalnych w lampki nocne.
Stosownie do postanowień art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny
i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 575 z późn. zm.) oraz § 14 ust. 1
rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie
przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do
przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 r. poz. 1477) kontrolowana jednostka może w
terminie 7 dni od dnia otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zgłosić do wojewody
mazowieckiego zastrzeżenia do wydanego wystąpienia lub/i do zawartych w nim zaleceń
pokontrolnych na adres: Mazowiecki Urząd Wojewódzki, Wydział Polityki Społecznej, Plac
Bankowy 3/5, 00-950 Warszawa.
W przypadku nieuwzględnienia zgłoszonych zastrzeżeń, kontrolowana jednostka jest
obowiązana w terminie 30 dni od dnia otrzymania stanowiska wojewody w tej sprawie
powiadomić o sposobie realizacji zaleceń pokontrolnych Wydział Polityki Społecznej
Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie, a w przypadku ich uwzględnienia
należy mieć na uwadze zmiany wynikające z powyższego faktu.
STARSZY INSPEKTOR WOJEWÓDZKI
z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO
Jolanta Zaorska
Marcin Wodziński
Zastępca Dyrektora
Wydziału Polityki Społecznej
STARSZY INSPEKTOR WOJEWÓDZKI
Beata Trzcińska
Do wiadomości:
Pan Marek Chciałowski
Starosta Powiatu Garwolińskiego
11