Analityka: Na Białorusi zachowuje się wysoki popyt na walutę wśród

Analityka: Na Białorusi zachowuje się wysoki popyt na walutę wśród wszystkich sektorów
gospodarki
Przegląd rynku finansowego i systemu bankowego RB – styczeń-maj 2014 r.
Wśród najważniejszych wydarzeń w sektorze monetarnym mających miejsce w ciągu ostatnich
miesięcy, można wyróżnić odpływ depozytów rublowych ludności w maju br. na tle wzrostu
oczekiwań dewaluacyjnych, zmniejszenie po raz pierwszy w wystarczająco długim okresie czasu
zadłużenia gospodarki w bankach, oraz wpływ kredytu rosyjskiego w wysokości 2 mld USD pod
koniec czerwca.
System monetarny Białorusi nadal pracuje w warunkach wysokiej inflacji, pogorszającego się
stanu sektora realnego oraz od czasu do czasu brzmiących zastrzeżeń rządu w zakresie
zmniejszenia oprocentowania kredytów rublowych, a także wzrostu popytu na walutę obcą na
białoruskim rynku.
Tabela 1. Główne wskaźniki działalności sektora monetarnego Białorusi w 2014 r.
Stan faktyczny
Prognoza na 1 stycznia
na 1.06 2014
2015
minus 6,1
minus 12-13% rocznie
Zmiana wartości koszyka walut w
stosunku do 31 grudnia 2013 r., %
21,5*
18–20 na koniec roku (wg
Stopa redyskontowa, %
szacowań NB RB)
8.9
11 (16-17 - wg szacowań
Inflacja, % od początku roku
NB RB)
5,39
6,85 – 7,15
Międzynarodowe aktywa rezerwowe
Białorusi, SRD MFW, mld USD
8,6
17
Przyrost rublowej bazy pieniężnej, %
8,4
16 – 19
Przyrost zadłużenia gospodarki w
bankach, %
*na 19 maja 2014 r.
W maju, mimo dalszego spadku oprocentowań kredytów rublowych znacznie zwolnił przyrost
zadłużenia gospodarki w bankach. Wg danych NB RB, w V 2014 r. zadłużenie gospodarki
w bankach wyniosło 307,1 bln BYR (ok. 30,63 mld USD), tj. wzrost o 0,6%, po wzroście
w kwietniu – o 2,5%. Wzrost zadłużenia gospodarki w bankach od początku roku wyniósł 8,4%
przy prognozie rocznej wzrostu o 16-19%.
Spadek zadłużenia gospodarki w bankach w walucie wyniósł w maju o 0,2% do 15,8 mld USD.
Wzrost zadłużenia gospodarki w bankach w walucie od początku roku wyniósł 5,5%.
Nadal mające miejsce pogorszenie sytuacji finansowej białoruskich przedsiębiorstw
doprowadziło do wzrostu zadłużenia problemowego banków. Według regulatora, udział
aktywów problemowych w aktywach obarczonych ryzykiem kredytowym, wzrósł z 4,45% wg
stanu na dzień 1 stycznia 2014 r. do 4,92% wg stanu na dzień 1 czerwca. Jednak problemowe
(prolongowane i przeterminowane) zadłużenie klientów i banków w zakresie kredytów i innych
operacji wzrosło w tym samym okresie 1,84-krotnie do 4,7 bln BYR (ok. 480 mln USD).
Wysokie oczekiwania dewaluacyjne wśród ludności miały negatywny wpływ na lokaty w BYR.
W okresie marzec-kwiecień 2014 r. ilość lokat rublowych prawie się nie zmieniła, ale w maju
ten wskaźnik się zmniejszył mimo kapitalizacji wysokich stop procentowych.
Według NB RB, ogólna ilość terminowych depozytów w BYR w maju 2014 r. zmniejszyła się
o 0,5% do 28,1 bln BYR (2,8 mld USD), w kwietniu odnotowano wzrost o 1,3%. Od początku
roku terminowe depozyty w BYR wzrosły 22,8%.
Sytuacja na rynku depozytów walutowych ludności, mimo znacznie mniejszego dochodu
wygląda bardziej optymistycznie. Depozyty walutowe ludności w białoruskich bankach wzrosły
w maju br. o 1,5% do 7,65 mld USD (od początku roku – prawie 5%). Lokaty terminowe,
wzrosły w kwietniu o 0,9% do 7,08 mld USD, depozyty zbywalne – o 1,4% do 0,46 mld USD.
Podmioty prawne zwiększyły ilość depozytów walutowych w maju br. o 1,7% do 3,97 mld USD
(minus 1,1% od początku roku). Lokaty terminowe wzrosły o 7,7% do 1,74 mld USD (2,2%),
zbywalne - o 4,7% 1,22 mld USD (minus 16,1%).
Wydaje się, że zrost w maju może być spowodowany przepływem części depozytów rublowych
w depozyty w walucie obcej ze względu na wysokie oczekiwania dewaluacyjne. W przyszłości,
dzięki otrzymaniu rosyjskiego kredytu można się spodziewać zmniejszenia oczekiwań
dewaluacyjnych.
Wysoka inflacja w maju, a także odpływ depozytów rublowych nie pozwoliły NB RB na
zmniejszenie stopy redyskontowej w czerwcu. Jednak w dniu 18 czerwca, zostały obniżone
stopy procentowe operacji dot. płynności z 27% do 26%, które na początku tego roku wynosiły
35%/rok. Średnia stopa rublowych kredytów overnight na rynku międzybankowym wzrosła
w maju do 26,9% rocznie w porównaniu z 25,2% w kwietniu br.
W maju miało miejsce zmniejszenie międzynarodowych aktywów rezerwowych. Wg danych NB
RB, na dzień 1.06.2014 r. międzynarodowe aktywa rezerwowe Białorusi wyniosły 5,39 mld
USD, tj. spadek od początku roku o 18,9% (o 1,26 mld USD) , w tym w maju – o 1,6%,
w kwietniu o 4,1%. Największy spadek od początku roku odnotowały aktywa rezerwowe
w walucie obcej o 31,1% do 2,58 mld USD (minus 1% w maju). Złoto monetarne - 1,79 mld
USD, tj. wzrost o 4,2%, specjalne prawa ciągnienia – wzrost o 0,1% do 0,57 mld USD, inne
aktywa – spadek o 27,1% do 0,46 mld USD.
Wśród oficjalnych przyczyn kurczenia się rezerw NB RB co miesiąc wymienia: " płatności przez
rząd i NB RB z tytułu zewnętrznych i wewnętrznych zobowiązań w walucie obcej oraz
zmniejszenie wartości złota na międzynarodowym rynku kamieni szlachetnych".
Presję na rezerwy walutowe wywołują nie tylko wysokie zobowiązania walutowe. Wysokie
oczekiwania inflacyjne i dewaluacyjne oraz duża ilość kredytów walutowych zaciągniętych
przez podmioty gospodarcze ze względu na niskie oprocentowanie, kształtują wysoki popyt na
walutowym rynku wewnętrznym. Według NB RB, popyt netto na walutę obcą we wszystkich
segmentach białoruskiego rynku walutowego w okresie styczeń-maj 2014 r. wyniósł 740 mln
USD (podaż 215 mln USD. Popyt na walutę ze strony społeczeństwa w okresie styczeń-maj
2014 r. wyniósł 207,4 mln USD (98,2 mln USD).
Popyt na walutę obcą ze strony przedsiębiorstw-rezydentów w okresie styczeń-maj br. wyniósł
245,1 mln USD (sprzedaż waluty w analogicznym okresie 2013 r. wyniosła 539,8 mln
USD). Głównym czynnikiem wzrostu popytu na walutę była konieczność spłaty kredytów
walutowych (ok. 40%) wcześniej zaciągniętych przez podmioty prawne.
Tradycyjnie wśród kupujących walutę są też nierezydenci, którzy w okresie styczeń-maj br.
kupili 287,8 mln USD (423,3 mln USD w okresie styczeń-maj 2013 r.).
W najbliższej przyszłości nie należy oczekiwać fundamentalnych zmian na rynku walutowym
Białorusi. Mimo wpływu kredytu rosyjskiego, będzie miał miejsce wzrost popytu na walutę obcą
zarówno ze strony ludności (oczekiwania dewaluacyjne i okres urlopowy), jak ze strony
podmiotów prawnych (spłata kredytów).
Prawdopodobnie polityka kursowa NB RB nie ulegnie dużym zmianom. Regulator będzie nadal
przeprowadzał płynną deprecjację białoruskiego rubla w stosunku do dolara na poziomie ok. 1%
miesięcznie (co stanowi około 12-13% w skali roku). Oficjalny kurs BYR od początku roku
obniżył się w stosunku do USD o 7,26% do 10200 BYR za 1 USD (wg stanu na dzień 30
czerwca br.), wobec EUR – o 6,19% do 13890 BYR za 1 EUR, wobec RUB – o 4,48% do 305,3
BYR za 1 RUB.
Oznacza to, że mimo utrzymującej się nierównowagi i niepokojących tendencji, - w sektorze
monetarnych ma miejsce zastój. NB RB zdecydował się na przerwę w obniżaniu stopy
redyskontowej, co spowodowało zwolnienie tempa kredytowania gospodarki. Wpływ kredytu
udzielonego przez rząd rosyjski pod koniec czerwca br. umożliwia kontynuowanie polityki
stopniowej deprecjacji białoruskiego rubla.