Dokument. - Komitet Rady Ministrów do spraw Cyfryzacji

Transkrypt

PROJEKTY
MINISTERSTWA
SPRAW WEWNĘTRZNYCH
W OBSZARZE
REJESTRÓW PAŃSTWOWYCH
I TELEINFORMATYKI
Nowe podejście
Warszawa, luty 2013
1
SPIS TREŚCI
Spis treści ................................................................................................................................................. 1
1. WSTĘP.................................................................................................................................................. 3
1.1.
Cel dokumentu ............................................................................................................................ 3
1.2.
Zadania Ministra Spraw Wewnętrznych w obszarze IT ............................................................... 3
1.2.1. Minister Spraw Wewnętrznych ............................................................................................ 3
1.2.2. Centralny Ośrodek Informatyki ............................................................................................ 4
1.3.
Doświadczenia z dotychczasowej realizacji projektów IT ........................................................... 4
1.4. Podstawowe zasady realizacji projektów informatycznych MSW ................................................... 5
1.5. Rejestry i systemy teleinformatyczne MSW w strategicznych dokumentach rządowych ............... 8
2. CENTRALNA EWIDENCJA POJAZDÓW i KIEROWCÓW (CEPiK) ............................................................. 9
2.1. Podstawa prawna ............................................................................................................................. 9
2.2. Historia projektu............................................................................................................................... 9
2.3. Finansowanie.................................................................................................................................. 11
2.4. Oczekiwania użytkowników ........................................................................................................... 14
2.5. Wprowadzane usługi ...................................................................................................................... 16
2.6. Planowane działania ....................................................................................................................... 17
2.6.1. Cel ....................................................................................................................................... 17
2.6.2. Architektura systemu.......................................................................................................... 19
2.6.3. Infrastruktura sprzętowa .................................................................................................... 20
2.6.4. Działania legislacyjne .......................................................................................................... 21
2.6.5. Harmonogram projektu ...................................................................................................... 21
2.7. Zarządzanie projektem ................................................................................................................... 21
3. EWIDENCJA LUDNOŚCI i DOWODY OSOBISTE ................................................................................... 22
3.1. Podstawa prawna ........................................................................................................................... 22
3.2. Historia projektu............................................................................................................................. 23
3.3. Finansowanie.................................................................................................................................. 25
3.6.1. Cel ....................................................................................................................................... 29
3.6.2. Architektura systemu.......................................................................................................... 30
2
3.6.3. Działania legislacyjne .......................................................................................................... 31
4. SIEĆ TELEINFORMATYCZNA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ................................................................. 34
4.1. Ogólna charakterystyka sieci .......................................................................................................... 34
4.2. Historia projektu............................................................................................................................. 35
4.3. Finansowanie.................................................................................................................................. 36
4.5.1. Określenie zasad utrzymania sieci i świadczenia usług ...................................................... 38
4.5.2. Utrzymanie infrastruktury .................................................................................................. 38
4.5.3. Podłączanie użytkowników i usługa utrzymania ................................................................ 39
4.6.1. Powołanie operatora i zdefiniowanie jego zadań .............................................................. 39
4.6.2. Nowi użytkownicy. Harmonogram działań ......................................................................... 40
4.6.3. Wykorzystanie sieci przez resort spraw wewnętrznych ..................................................... 40
4.6.4. System Powiadamiania Ratunkowego w oparciu o sieć OST 112 ...................................... 42
4.6.5. Wspólna sieć administracji publicznej ................................................................................ 43
5. SŁOWNIK SKRÓTÓW I TERMINÓW TECHNICZNYCH.......................................................................... 45
1. WSTĘP
1. WSTĘP
1.1. CEL DOKUMENTU
Celem opracowania jest zdefiniowanie podstawowych zasad i kierunku rozwoju systemów
teleinformatycznych i rejestrów publicznych pozostających we właściwości Ministra Spraw
Wewnętrznych, a także ustalenie podmiotów uczestniczących w ich budowie, utrzymaniu i rozwoju
oraz ich ról i zadań w tych procesach. Dokument stanowi efekt przeprowadzonego w 2012 r.
przeglądu strategicznych systemów teleinformatycznych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (MSW)
i realizowanych w ramach Ministerstwa projektów informatycznych.
W sposób ogólny i wspólny dla całego obszaru właściwości Ministra Spraw Wewnętrznych,
kierunki działań zostaną przedstawione we wstępie, natomiast w dalszej części dokumentu zostaną
doprecyzowane dla kluczowych systemów teleinformatycznych MSW: Systemu Informatycznego
Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców, Systemu Rejestrów Państwowych (m.in. rejestr PESEL)
oraz sieci teleinformatycznej administracji publicznej, budowanej na bazie OST 112. W części
końcowej zamieszczono słownik użytych w dokumencie skrótów i terminów technicznych.
1.2. ZADANIA MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH W OBSZARZE IT
1.2.1. Minister Spraw Wewnętrznych
Kompetencje Ministra Spraw Wewnętrznych w zakresie rejestrów państwowych,
teleinformatyki i łączności rządowej wynikają zarówno z norm kompetencyjnych regulujących
właściwość poszczególnych ministrów, jak i aktów prawnych regulujących poszczególne obszary
objęte niniejszym opracowaniem (ewidencja ludności, dowody osobiste, ewidencja pojazdów
i kierowców itp.). W pewnym zakresie podstawą do określenia kierunków rozwoju zadań Ministra
Spraw Wewnętrznych przedstawionych w niniejszym dokumencie są również porozumienia
i ustalenia pomiędzy ministrami kierującymi właściwymi działami administracji rządowej, a także
porozumienia Ministra Spraw Wewnętrznych z innymi podmiotami.
Minister Spraw Wewnętrznych kieruje działem „sprawy wewnętrzne”, który zgodnie z art. 29
ust. 1 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 65,
poz. 437 z późn. zm.) obejmuje m.in. zadania z zakresu: ewidencji ludności, dowodów osobistych
i paszportów, rejestracji stanu cywilnego oraz zmiany imienia i nazwiska oraz zarządzania
kryzysowego. Minister właściwy do spraw wewnętrznych sprawuje ponadto nadzór nad działalnością
m.in. Policji, Państwowej Straży Pożarnej i Straży Granicznej.
Na podstawie ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych
(t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 993 z późn. zm.) Minister Spraw Wewnętrznych prowadzi w systemie
teleinformatycznym: zbiór PESEL oraz ogólnokrajową ewidencję wydanych i unieważnionych
dowodów osobistych.
Projekty MSW w obszarze rejestrów państwowych i teleinformatyki. Nowe podejście
3
4
1. WSTĘP
Podstawę prawną prowadzenia przez Ministra Spraw Wewnętrznych centralnej ewidencji
pojazdów i centralnej ewidencji kierowców stanowi ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu
drogowym (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 1137 z późn. zm.).
Na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 września 2010 r. w sprawie
szczegółowych zasad wykonywania działalności telekomunikacyjnej w Sieci Łączności Rządowej
(Dz. U. z 2010 r. Nr 177, poz. 1192), Minister Spraw Wewnętrznych jest operatorem Systemu
Łączności Rządowej, na potrzeby którego wykorzystywana jest sieć OST 112. Głównymi
użytkownikami sieci są obecnie służby podległe Ministrowi Spraw Wewnętrznych: Policja
i Państwowa Straż Pożarna, a także Zakład Emerytalno-Rentowy MSW. Na podstawie porozumienia
zawartego 14 grudnia 2012 r. pomiędzy Skarbem Państwa – Ministrem Spraw Wewnętrznych,
Ministrem Administracji i Cyfryzacji oraz Centrum Projektów Informatycznych – a wykonawcą sieci,
Minister Spraw Wewnętrznych przejął zadania w zakresie finansowania utrzymania sieci OST 112.
Porozumienie umożliwia również przejęcie samej sieci i systemu teleinformatycznego służącego
do jej eksploatacji.
1.2.2. Centralny Ośrodek Informatyki
Wyspecjalizowaną agendą MSW powołaną do realizacji projektów informatycznych jest
Centralny Ośrodek Informatyki (COI). Podstawowa działalność COI obejmuje m.in. wykonywanie
na rzecz Ministra Spraw Wewnętrznych usług z zakresu prowadzenia centralnej ewidencji pojazdów
i centralnej ewidencji kierowców, innych usług pozwalających Ministrowi na realizację zadań
publicznych w zakresie prowadzenia ewidencji lub rejestrów państwowych, a także usług w zakresie
budowy, rozwoju i eksploatacji systemów teleinformatycznych.
COI jest instytucją gospodarki budżetowej, utworzoną w 2010 r. na podstawie art. 23 ustawy
z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 157, poz. 1240, z późn. zm.).
Zgodnie ze statutem Ośrodka, nadanym zarządzeniem Nr 48 Ministra Spraw Wewnętrznych
i Administracji z dnia 26 listopada 2010 r., realizuje on zadania w zakresie informatyzacji,
telekomunikacji i teleinformatyki oraz zarządzania informacją. Minister Spraw Wewnętrznych,
jako organ założycielski, sprawuje pełną kontrolę nad działalnością COI, m.in. powołuje i odwołuje
dyrektora Ośrodka, nadaje i zmienia statut Ośrodka oraz sprawuje nadzór nad jego działalnością
merytoryczną i finansową.
1.3. DOŚWIADCZENIA Z DOTYCHCZASOWEJ REALIZACJI PROJEKTÓW IT
W 2012 r. w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych przeprowadzono analizę stanu kluczowych
systemów teleinformatycznych i dotychczasowej realizacji projektów dotyczących ich budowy
i rozwoju. Wnioski z tej analizy są w dużej mierze zbieżne z ogłoszonym w kwietniu 2012 r.
przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji raportem Państwo 2.0 – Nowy start dla e-administracji.
Najważniejsze z nich to:
•
Brak kompleksowego podejścia do utrzymania i finansowania systemów. Dla poszczególnych
systemów została zbudowana odrębna infrastruktura sprzętowa i sieciowa (np. serwerownie,
1. WSTĘP
sieci transmisji danych). Model budowy, utrzymania i rozwoju poszczególnych systemów jest
różny. Dla przykładu zbiór PESEL utrzymywany jest przez departament ministerstwa,
a rozwijany był przez Centrum Projektów Informatycznych (w ramach projektu pl.ID – polska ID
karta), natomiast System Informatyczny CEPiK jest utrzymywany i rozwijany przez Centralny
Ośrodek Informatyki. Na ich potrzeby utrzymywane są oddzielne sieci transmisji danych
(PESEL-NET, WAN-CEPiK). Nie podjęto działań integracyjnych – tworzono oddzielną
infrastrukturę dla poszczególnych systemów, co znacząco zwiększało koszty ich budowy
i eksploatacji. Również modele finansowania są różne: utrzymanie zbioru PESEL finansowane
jest z budżetu państwa, a SI CEPiK – z funduszu celowego.
•
Nieuwzględnianie oczekiwań użytkowników systemów. Przy budowie i rozwoju systemów
teleinformatycznych nie uwzględniano w odpowiednim stopniu oczekiwań użytkowników,
zarówno obywateli i przedsiębiorców, jak i organów administracji. Rejestry służyły dotychczas
głównie gromadzeniu danych, a nie oferowaniu na ich podstawie powszechnie dostępnych,
odpowiedniej jakości usług, zwłaszcza dla obywateli.
•
Brak analiz kosztów przyszłego utrzymania sieci
oraz systemów teleinformatycznych na etapie
Niektóre
tworzenia
koncepcji
projektu.
inwestycje, zrealizowane ze środków unijnych,
nie miały zapewnionych w budżecie źródeł
finansowania dla ich utrzymywana i rozwoju.
Dochodziło również do błędów w szacunkach
kosztów
utrzymaniowych
po zakończeniu
finansowania unijnego.
•
rejestry służyły dotychczas głównie
gromadzeniu danych,
a nie oferowaniu na ich podstawie
powszechnie dostępnych,
odpowiedniej jakości usług,
zwłaszcza dla obywateli
Zaniedbania kadrowe i organizacyjne. Wiele
projektów było realizowanych w warunkach istotnej nierównowagi kompetencyjnej między
Ministerstwem jako zamawiającym a zewnętrznymi dostawcami w zakresie projektowania,
utrzymania i rozwoju systemów informatycznych. Przy przygotowywaniu zamówień i ich
realizacji korzystano ze wsparcia firm zewnętrznych, jednak dopuszczono się uchybień
w zakresie właściwego kontraktowania ich usług i nadzoru nad ich realizacją. Brak własnych
kompetencji naraża strategiczne projekty na bardzo wysokie ryzyko niepowodzenia, opóźnień
oraz korupcji wynikającej z braku realnego nadzoru i faktycznej możliwości merytorycznej
oceny jakości. Tylko posiadanie ww. kompetencji pozwoli na odpowiednie zabezpieczenie
interesów Skarbu Państwa i MSW jako zamawiającego i użytkownika systemów
teleinformatycznych, poprzez realizację strategicznych dla Państwa zadań ze sfery IT
we własnym zakresie lub ich zlecanie zewnętrznym wykonawcom w sposób gwarantujący
odpowiednią jakość zamawianych produktów i usług IT.
1.4. PODSTAWOWE ZASADY REALIZACJI PROJEKTÓW INFORMATYCZNYCH MSW
Na podstawie dotychczasowych doświadczeń w zakresie realizacji projektów informatycznych
w administracji rządowej, w tym również przedstawionych w raporcie Państwo 2.0. Nowy start dla e-
5
6
1. WSTĘP
administracji, zwłaszcza „projektu pl.ID – polska ID karta” przyjęto, że realizacja projektów IT przez
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych musi odbywać się z zachowaniem następujących zasad:
• Pełna kontrola Ministra nad strategicznymi projektami informatycznymi. Ze względu
na kluczową rolę rejestrów państwowych i systemów teleinformatycznych pozostających
we właściwości Ministra Spraw Wewnętrznych, a także znaczenie ich poprawnego
funkcjonowania dla bezpieczeństwa państwa, budowa, utrzymanie i rozwój strategicznych
rejestrów i systemów pozostaną w sektorze finansów publicznych. Nadzór nad portfelem
programów i projektów informatycznych oraz ich realizacją, a także nad utrzymaniem i rozwojem
systemów teleinformatycznych oraz rejestrów pozostanie w kompetencjach ministerstwa.
Budowa systemów teleinformatycznych, ich bieżące utrzymanie i rozwój zostaną powierzone
Centralnemu Ośrodkowi Informatyki. Przyjęte rozwiązanie
zabezpieczy interesy Skarbu Państwa oraz zapewni Ministrowi
pełną kontrolę nad systemami, kodami źródłowymi,
budowa, utrzymanie
przetwarzanymi danymi, a także umożliwi sprawny i płynny
i rozwój strategicznych
rozwój systemów i ich dostosowanie do zmieniających się
rejestrów i systemów
uwarunkowań prawnych i technologicznych.
pozostaną w sektorze
finansów publicznych
• Budowa kompetencji. W Ministerstwie i w Centralnym
Ośrodku Informatyki będą utrzymywane zespoły pracowników
posiadających odpowiednie kompetencje w zakresie realizacji
projektów informatycznych zgodnie z najlepszymi praktykami. Ograniczone zostanie zlecanie
usług na zewnątrz, zwłaszcza usług konsultingowych i doradczych. Wewnątrz MSW muszą istnieć
zasoby zdolne do właściwego sformułowania wymagań dla tworzonych lub modernizowanych
systemów, przygotowania umów w sposób zabezpieczający interesy Skarbu Państwa, a także
odpowiedniego nadzoru nad ich wykonaniem i odbiorem produktów. Kluczowe znaczenie będzie
mieć budowa odpowiednich kompetencji wewnątrz COI. Przy realizacji projektu zadania Ośrodka
nie będą ograniczone do zarzadzania projektem, ale będzie on dostawcą kompleksowych
rozwiązań informatycznych. W COI zostaną zbudowane zasoby zdolne do projektowania i budowy
infrastruktury teleinformatycznej, tworzenia aplikacji, utrzymania i rozwoju systemów, co pozwoli
ograniczyć korzystanie z zewnętrznych usług. Zasoby alokowane w COI, ze względu na ich
kluczowe znaczenie dla utrzymania strategicznych systemów i rejestrów, muszą być opłacane
na racjonalnym poziomie w stosunku do realiów rynku pracy w obszarze IT, bowiem tylko
to umożliwi pozyskanie i utrzymanie na potrzeby MSW kompetentnego zespołu specjalistów
najwyższej jakości, porównywalnej z najważniejszymi firmami sektora komercyjnego.
• Pełen cykl życia projektów, jednolity model utrzymania i finansowania. Przy opracowywaniu
założeń projektów teleinformatycznych uwzględniany będzie pełen cykl życia projektu –
od planowania, poprzez realizację i odbiór produktów, aż po ich utrzymanie i modernizację
w okresie co najmniej pięciu lat od zakończenia projektu. Jest to horyzont czasowy umożliwiający
oszacowanie realnych kosztów utrzymania rezultatów projektu. Już na etapie planowania
systemów teleinformatycznych analizowane będą pełne koszty utrzymaniowe i odtworzeniowe.
Niedopuszczalna będzie sytuacja budowy rozwiązań, które nie będą miały zapewnionego
finansowania w zakresie bieżącej eksploatacji po odbiorze produktów projektu, wskutek np.
ustania finansowania unijnego. Ponieważ wdrożenie kluczowych systemów informatycznych
kreuje wydatki sztywne na ich utrzymanie, cykliczne odtwarzanie infrastruktury i rozwój, ich
finansowanie powinno się odbywać w oparciu o fundusz celowy wspólny dla wszystkich
1. WSTĘP
7
kluczowych systemów teleinformatycznych pozostających w gestii Ministra Spraw Wewnętrznych.
Pozwoli to na ujednolicenie modelu utrzymania systemów teleinformatycznych, zintegrowanie
infrastruktury i optymalizację kosztów z tym związanych. Systemy informatyczne obsługujące
rejestry muszą zostać zintegrowane i oparte na wspólnych centrach przetwarzania danych,
a transmisja danych na ich potrzeby powinna odbywać się z wykorzystaniem rozbudowanej sieci
OST 112.
• Zorientowanie na usługi i interoperacyjność. Przy budowie systemów informatycznych w znacznie
szerszym niż dotychczas zakresie będą uwzględniane
oczekiwania końcowych użytkowników, a systemy
zorientowane będą na świadczenie usług w oparciu
systemy informatyczne obsługujące
o dane zgromadzone w rejestrach, a nie tylko ich
rejestry muszą zostać zintegrowane
bezpieczne
przechowywanie.
Użytkownikom
i oparte na wspólnych centrach
(obywatelom, przedsiębiorcom i administracji) zostanie
przetwarzania danych, a transmisja
zaoferowany katalog usług, który będzie mógł być
danych na ich potrzeby powinna
rozszerzany dzięki interoperacyjności systemów i ich
otwartości
na współpracę
z aplikacjami
odbywać się z wykorzystaniem
alternatywnymi, z zachowaniem zasady równego
rozbudowanej sieci OST 112
traktowania
ich
dostawców.
Dokumentacja
interfejsowa budowanych systemów, jak i same
interfejsy, będą udostępniane nieodpłatnie na zasadach określonych w ustawie z dnia 17 lutego
2005 r. o informatyzacji podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. z 2005 r. Nr 64, poz.
565 z późn. zm.) i w wydanych na jej podstawie aktach wykonawczych, przede wszystkim
w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram
Interoperacyjności, minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany informacji
w postaci elektronicznej oraz minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych (Dz. U.
z 2012 r. poz. 562).
• Usprawnienie zarządzania. Ograniczenie zewnętrznych dostawców oprogramowania pozwoli na
szersze zastosowanie metodyk zwinnych (Agile) przy realizacji projektów. Nacisk zostanie
przeniesiony z tworzenia i utrzymywania dużej ilości dokumentacji projektowej na podejście
iteracyjne, szybkość reagowania na zmieniające się otoczenie oraz bardzo ścisłą współpracę
pomiędzy dostawcą a zamawiającym.
• Powiązanie z legislacją. Dzięki budowie i rozwojowi systemów w oparciu o własne zasoby będą
one szybko dostosowywane do zmieniającego się prawa, co pozwoli na skrócenie vacatio legis
nowych rozwiązań ustawowych. Prototypy nowych usług i funkcjonalności będą przygotowywane
odpowiednio wcześnie, już po zatwierdzeniu projektu założeń projektu ustawy, dzięki czemu
lepiej będzie można identyfikować korzyści i zagrożenia związane z ich wdrożeniem, a nawet
dokonywać niezbędnych korekt przygotowywanych rozwiązań podczas procesu legislacyjnego.
8
1. WSTĘP
1.5.
REJESTRY
I SYSTEMY
DOKUMENTACH RZĄDOWYCH
TELEINFORMATYCZNE
MSW
W STRATEGICZNYCH
Kluczowe znaczenie systemów teleinformatycznych pozostających we właściwości Ministra
Spraw Wewnętrznych znajduje potwierdzenie w strategicznych dokumentach rządowych
określających główne kierunki rozwoju Państwa. Koncepcja działań Ministerstwa Spaw
Wewnętrznych stanowi rozwinięcie założeń przyjętych w tych dokumentach.
Sprawnie funkcjonujące rejestry publiczne są jednym z kierunków interwencji celu 5. Strategii
Sprawne Państwo 2020 (efektywne świadczenie usług publicznych). Rejestr PESEL, stanowiący
referencyjny zbiór danych o obywatelach, dzięki swej interoperacyjności ma zapewnić uprawnionym
podmiotom dostęp do zintegrowanego, zmodernizowanego systemu rejestrów państwowych w celu
skutecznego przepływu informacji pomiędzy rejestrami, a także uspójnienia danych dotyczących
obywatela wraz z informacjami o jego dokumentach, które gromadzone są w rejestrach
państwowych. Obywatelom ma umożliwić załatwianie spraw urzędowych drogą elektroniczną,
bez konieczności
pojawiania
się
w urzędzie,
a w przypadku usług administracji świadczonych drogą
tradycyjną – odmiejscowioną obsługę bez konieczności
kierunki działań MSW w obszarze
dostarczania dodatkowych zaświadczeń, dokumentów
integracji infrastruktury
itp. Strategia podkreśla również konieczność rozszerzenia
teleinformatycznej stanowią
katalogu
usług
dla obywateli
i przedsiębiorców
rozwinięcie założeń Strategii
świadczonych w oparciu o rejestry, np. udostępnienie
Sprawne Państwo 2020
informacji o punktach karnych, ważności badania
technicznego czy polisy ubezpieczeniowej na podstawie
danych w rejestrze CEPiK.
Również kierunki działań MSW w obszarze integracji infrastruktury teleinformatycznej
stanowią rozwinięcie założeń Strategii Sprawne Państwo 2020, w której przewidziano wspólne,
redundantne centrum przetwarzania danych, gwarantujące wysoki poziom bezpieczeństwa i dostępu
do rejestrów, a także wykorzystanie sieci OST 112 do transmisji danych na potrzeby administracji
publicznej. Działania te pozwolą na znaczące ograniczenie wydatków ponoszonych ze środków
publicznych na utrzymywanie różnych centrów przetwarzania danych i sieci teleinformatycznych.
Rozwój Systemu Rejestrów Państwowych i SI CEPiK będzie ujęty w dokumencie wykonawczym do
strategii Sprawne Państwo – Programie Zintegrowanej Informatyzacji Państwa. Program umożliwi
wskazanie głównych kierunków działań w zakresie budowy, rozwoju i eksploatacji katalogu usług
udostępnianych przez administrację publiczną w ramach obecnie funkcjonujących i planowanych
rozwiązań teleinformatycznych. Usługi wspierane przez SI CEPiK i SRP stanowią integralną część tego
kompleksowego katalogu, co umożliwi opracowanie mapy kompatybilności systemów, projektów
i usług oraz zapewni koordynację ich utrzymania i rozwoju w okresie realizowania strategii
średniookresowej.
2. CENTRALNA EWIDENCJA POJAZDÓW i KIEROWCÓW (CEPiK)
2. CENTRALNA EWIDENCJA POJAZDÓW I KIEROWCÓW (CEPIK)
2.1. PODSTAWA PRAWNA
System Informatyczny Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców (SI CEPiK) służy
prowadzeniu przez Ministra Spraw Wewnętrznych dwóch rejestrów: Centralnej Ewidencji Pojazdów
(CEP), gromadzącej informacje o zarejestrowanych pojazdach i ich właścicielach lub niektórych
posiadaczach oraz Centralnej Ewidencji Kierowców (CEK), w której gromadzi się przede wszystkim
dane o osobach, które posiadają lub którym cofnięto uprawnienia do kierowania pojazdami
silnikowymi lub tramwajami. Podstawę ich prowadzenia stanowi ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r.
Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz. U. z 2012 r. Nr 1137 z późn. zm.).
W CEP gromadzi się przede wszystkim dane przekazywane w wyniku czynności związanych
z dopuszczeniem pojazdu do ruchu ze starostw powiatowych z wykorzystaniem systemu SI Pojazd,
a także z organów rejestrujących służb w zakresie pojazdów rejestrowanych w trybie art. 73 ust. 3
ustawy Prawo o ruchu drogowym z wykorzystaniem dedykowanej aplikacji. Dodatkowo w CEP
gromadzi się i udostępnia m.in. informacje o: kradzieży pojazdu oraz jego odnalezieniu, utracie
dowodu rejestracyjnego i tablic rejestracyjnych, pozwolenia czasowego i tablic tymczasowych
oraz karty pojazdu, a także ich odnalezieniu, zatrzymaniu dowodu rejestracyjnego albo pozwolenia
czasowego, zawartej umowie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza
pojazdu, wynikach okresowego badania technicznego lub dodatkowego badania technicznego.
Informacje do CEP są przekazywane m.in. przez starostwa (z wykorzystaniem systemu SI Pojazd),
Policję (przez KSIP), Inspekcję Transportu Drogowego, Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, stacje
kontroli pojazdów.
W CEK gromadzi się m.in. dane: o osobach posiadających lub którym cofnięto uprawnienia
do kierowania pojazdami silnikowymi lub tramwajami, o osobach nieposiadających uprawnień,
w stosunku do których orzeczono środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów,
o cofnięciu/przywróceniu uprawnienia oraz o utracie/odnalezieniu dokumentu stwierdzającego
uprawnienie, o zatrzymaniu dokumentu stwierdzającego uprawnienie oraz jego zwrocie. Informacje
te są przekazywane m.in. przez starostwa powiatowe (z wykorzystaniem systemu SI Kierowca), Biuro
Informacyjne Krajowego Rejestru Karnego, Policję (z wykorzystaniem KSIP), Inspekcję Transportu
Drogowego, Żandarmerię Wojskową.
Dane zawarte w CEP i CEK udostępniane są szerokiemu gronu odbiorców, m.in. administracji
rządowej i samorządowej, sądom, organom egzekucyjnym, podmiotom gospodarczym oraz osobom
fizycznym.
2.2. HISTORIA PROJEKTU
System Informatyczny CEPiK powstał w latach 2003-2004 na zlecenie Ministerstwa Spraw
Wewnętrznych i Administracji, a do roku 2010 system rozbudowywano o kolejne funkcjonalności,
obejmującem.in.:
9
10
•
centralną ewidencję pojazdów (CEP) z wydzielonym w ramach niej obszarem ewidencji
pojazdów służbowych (CEP-S) oraz centralną ewidencję kierowców (CEK),
•
zasilanie ewidencji CEP i CEK danymi od podmiotów zobowiązanych (m.in. organów
rejestrujących, Policji, UFG, SKP, ITD, ADR),
•
zasilanie ewidencji CEP-S danymi pojazdów służbowych rejestrowanych w trybie art. 73 ustawy
Prawo o ruchu drogowym, w tym wyposażenie organów rejestrujących pojazdy służbowe
w aplikację do rejestracji tych pojazdów,
•
udostępnianie danych dla podmiotów uprawnionych w trybie teletransmisji,
•
udostępnianie danych na wnioski kierowane w postaci papierowej, wspierane przez moduł
obsługi korespondencji i spraw oraz linię drukująco-kopertującą obsługującą wydruk
odpowiedzi na wnioski,
•
udostępnianie w trybie weryfikacji danych za pośrednictwem ePUAP umożliwiające weryfikację
danych z dokumentów rejestracyjnych oraz prawa jazdy z danymi zgromadzonymi
odpowiednio w CEP i CEK,
•
integrację CEP z systemem EUCARIS umożliwiającą wymianę danych o pojazdach i ich
właścicielach w ramach wypełnienia zobowiązań wynikających z członkostwa RP w UE,
•
mechanizmy analiz i raportów pozwalające na wykonywanie statystyk, zestawień danych,
jak również na monitorowanie działania SI CEPiK oraz jakości gromadzonych w ewidencjach
danych,
•
podsystem audytu zapewniający m.in. wypełnienie obowiązków ustawowych administratora
danych z zakresu ochrony danych osobowych.
Przy rozbudowie Systemu rozwijana była głównie warstwa aplikacji, natomiast zmiany
w minimalnym stopniu dotyczyły infrastruktury sprzętowej. Obecnie SI CEPiK jest w dużej mierze
technologicznie przestarzały, a jego architektura jest bardzo skomplikowana. W niektórych obszarach
SI CEPiK przyjęto nadmierną restrykcyjność klauzul niejawności systemu, co znacząco wpływa
na wzrost kosztów rozwoju i utrzymania, a mechanizmy bezpieczeństwa oparte są na technologiach
i rozwiązaniach aplikacyjnych zaprojektowanych prawie 10 lat temu. Obniżenie klauzul niejawności
poszczególnych grup danych pozwoliłoby znacząco uprościć przyjęty model architektury
oraz wyeliminować urządzenia wymagane do zapewnienia bezpieczeństwa. Dla pozostałych zbiorów
rozwiązania sprzętowe można w większości zastąpić nowoczesnymi rozwiązaniami na poziomie
oprogramowania. Te aktualnie dostępne gwarantują taki sam poziom bezpiecznego kodowania
i dekodowania, a ponadto eliminują przysyłanie niezaszyfrowanych danych w sieci lokalnej
użytkownika końcowego.
Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz.U. z 2011 r. Nr 30, poz. 151
z późn. zm.) przewiduje znaczne rozszerzenie zakresu danych gromadzonych w CEK, m.in.
o informacje dotyczące ośrodków szkolenia kierowców, instruktorów, egzaminatorów, lekarzy
i psychologów, a także dane o kierowcach naruszających przepisy ruchu drogowego i przydzielonych
im punktach karnych za te naruszenia, w tym w zakresie okresu próbnego dla młodych kierowców.
Przepisy te miały pierwotnie wejść w życie 19 stycznia 2013 r. i oznaczały konieczność wprowadzenia
bardzo znaczących zmian w SI CEPiK (tzw. „duży rozwój”). Postępowanie przetargowe na ich
wykonanie, ogłoszone dopiero w styczniu 2012 r., zostało unieważnione ze względu na istotną wadę
prawną. Unieważnienie postępowania zbiegło się w czasie z przeprowadzeniem przez MSW
przeglądu eksploatowanych systemów informatycznych, w wyniku którego zaczęto rozważać budowę
nowej wersji SI CEPiK (CEPiK 2.0). Wdrożenie znaczących zmian w obecnie eksploatowanym systemie
(szacowanych, tylko w zakresie dostosowania do ustawy o kierujących pojazdami na 15-20 mln zł, a
razem z innymi planowanymi do wprowadzenia modyfikacjami – na ponad 30 mln zł) zostało uznane
za niecelowe, dlatego w wyniku nowelizacji ustawy przesunięto termin wejścia w życie jej przepisów
dotyczących CEK na 4 stycznia 2016 r.
Do 2010 r. zadania związane z utrzymaniem i rozwojem Systemu realizował w większości jego
wykonawca, co w praktyce oznaczało nadmierne uzależnienie realizacji zadania publicznego, jakim
jest prowadzenie ewidencji pojazdów i kierowców, od podmiotów zewnętrznych. Sytuacja uległa
poprawie w roku 2011, kiedy zadania utrzymania i udostępniania danych z SI CEPiK przejął powołany
w tym celu przez MSWiA Centralny Ośrodek Informatyki.
Dotychczasowy koszt budowy systemu informatycznego CEPiK (w latach 2004-2010) wyniósł
ok. 325 mln zł, a obecny koszt utrzymania SI CEPiK kształtuje się na poziomie ok. 45,6 mln zł rocznie
(bez usług udostępniania danych).
Nakłady na SI CEPiK w latach 2004-2012 i ich przeznaczenie (w mln zł)
160
140
120
100
80
60
40
20
0
2004
2005
budowa
2006
2007
utrzymanie
2008
udostępnianie
2009
2010
2011
2012
usługi wsparcia i doradcze
Wykres 1. Nakłady na SI CEPiK w latach 2004-2012. Opracowanie własne na podstawie sprawozdań finansowych funduszu celowego
CEPiK.
2.3. FINANSOWANIE
Utrzymanie i rozwój SI CEPiK finansowane są z państwowego funduszu celowego,
utworzonego na podstawie art. 80d ustawy Prawo o ruchu drogowym (poprzednio, do końca 2004 r.
– środek specjalny). Dysponentem funduszu jest minister właściwy do spraw wewnętrznych.
11
12
Zapewnia to stabilne finansowanie systemu we wszystkich aspektach jego funkcjonowania
(utrzymanie infrastruktury i aplikacji, transmisja danych, udostępnianie informacji, rozwój).
Ograniczenie funduszu tylko do jednego systemu informatycznego powoduje jednak konieczność
utrzymywania odrębnej infrastruktury i zasobów ludzkich dla różnych rejestrów, a w konsekwencji –
utrudnia racjonalizację kosztów, która mogłaby nastąpić poprzez np. integrację infrastruktury
informatycznej, eliminację dublujących się sieci transmisji danych czy ujednolicenie modelu
utrzymaniowego.
Przychody funduszu stanowią:
•
opłaty ewidencyjne z tytułu umów ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych
pobierane na podstawie ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych,
Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych
(Dz. U. z 2003 r. Nr 124, poz. 1152 z późn. zm.); wysokość opłaty wynosi równowartość 1 euro
ustaloną przy zastosowaniu kursu średniego ogłoszonego przez NBP wg tabeli nr 1 w roku
zawarcia umowy,
•
opłaty ewidencyjne pobierane na podstawie ustawy Prawo o ruchu drogowym, m.in. za:
wydanie dowodu rejestracyjnego, wydanie pozwolenia czasowego, wydanie zalegalizowanych
tablic (tablicy) rejestracyjnych, wydanie nalepek kontrolnych, wydanie dokumentu
stwierdzającego uprawnienie do kierowania pojazdem, wymianę prawa jazdy lub innego
dokumentu uprawniającego do kierowania pojazdami lub potwierdzającego dodatkowe
kwalifikacje i wymagania do kierującego pojazdem, wpisanie do dowodu rejestracyjnego
przez uprawnionego diagnostę kolejnego terminu badania technicznego pojazdu, wpis
przedsiębiorcy do rejestru przedsiębiorców prowadzących ośrodek doskonalenia techniki
jazdy; wysokość opłaty wynosi od 50 gr do 1 zł,
•
opłaty ewidencyjne za dokonanie wpisu przedsiębiorcy do rejestru przedsiębiorców
prowadzących ośrodek szkolenia kierowców, pobierane na podstawie art. 39g ust. 9 pkt 2
ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 1265 z późn.
zm.),
•
opłaty za udostępnianie danych z centralnej ewidencji pojazdów i centralnej ewidencji
kierowców, pobierane na podstawie ustawy Prawo o ruchu drogowym,
•
odsetki od lokat i depozytów.
Najbardziej istotne pozycje wśród wydatków funduszu CEPiK stanowiły w 2012 r.:
•
utrzymanie SI CEPiK: 31,4 mln zł,
•
usługi transmisji danych dla SI CEPiK (w tym sieć WAN-CEPiK): 14 mln zł,
•
usługi udostępniania danych z SI CEPiK: 20,6 mln zł,
•
modernizacja infrastruktury SI CEPiK: 2,9 mln zł.
Przychody i wydatki funduszu celowego CEPiK w latach 2004-2012 (w mln zł)
140
120
100
80
Przychody
60
Koszty
40
20
0
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Wykres 2. Przychody i wydatki funduszu celowego CEPiK w latach 2004-2012. Opracowanie własne na podstawie sprawozdań
finansowych Funduszu.
Struktura przychodów funduszu celowego CEPiK (2012)
2%
4%
11%
opłaty ewidencyjne z tytułu polis
OC
pozostałe opłaty ewidencyjne
udostępnianie danych
odsetki
83%
Wykres 3. Struktura przychodów funduszu celowego CEPiK (2012). Opracowanie własne na podstawie sprawozdania finansowego
Funduszu.
13
14
Struktura wydatków funduszu celowego CEPiK (2012)
4% 1%
utrzymanie SI CEPiK
transmisja danych
30%
45%
udostępnianie danych
modernizacja infrastruktury
SI CEPiK
inne
20%
Wykres 4. Struktura wydatków funduszu celowego CEPiK (2012). Opracowanie własne na podstawie sprawozdania finansowego
Funduszu.
W 2012 r., w związku z planowaną gruntowną przebudową Systemu Informatycznego CEPiK,
której realizację zaplanowano na lata 2013-2015, zmniejszono wydatki funduszu celowego,
ograniczając je jedynie do zapewnienia bezpiecznej eksploatacji bieżącej wersji Systemu do końca
2015 r. Dzięki temu stan funduszu na koniec 2012 r. wyniósł 124,3 mln zł, co pozwala na rozpoczęcie
prac nad nową wersją systemu. Szacuje się, że wydatki na ten cel w latach 2013-2015 nie powinny
przekroczyć 150 mln zł. Ponieważ nowy system będzie posiadał znacznie rozbudowaną
funkcjonalność w stosunku do obecnego, koszty utrzymania systemu zależeć będą od katalogu
udostępnionych usług oraz liczby użytkowników korzystających z systemu w drodze teletransmisji.
w celu optymalizacji kosztów budowy i utrzymania systemu konieczne jest zintegrowanie
architektury sprzętowej i sieciowej z innymi rejestrami pozostającymi we właściwości Ministra Spraw
Wewnętrznych. Zarówno budowa, jak i utrzymanie systemu finansowane będą ze środków funduszu
celowego CEPiK. Planowane jest jego rozszerzenie o opłaty z tytułu prowadzenia rejestru
przedsiębiorców transportu drogowego.
Docelowy model finansowania zakłada stworzenie jednolitego funduszu celowego
dla rejestrów CEPiK i PESEL, co umożliwi elastyczne finansowanie rozwiązań w zakresie rejestrów
oraz usprawni zarządzanie i integrację rozwiązań technicznych.
2.4. OCZEKIWANIA UŻYTKOWNIKÓW
Centralna ewidencja pojazdów i centralna ewidencja kierowców, pomimo ogromnej wartości
informacyjnej danych w nich zgromadzonych, nie są w pełni wykorzystywane na potrzeby gospodarki
i społeczeństwa. Zastosowanie SI CEPiK powinno zapewnić Państwu efektywne zarządzanie
informacją, dotyczy to w szczególności usług realizowanych na rzecz jednostek administracji
państwowej i samorządowej, służb oraz innych podmiotów, które potrzebują dostępu do danych
z ewidencji pojazdów i kierowców do realizacji bieżących zadań. Biorąc pod uwagę potrzeby
użytkowników i możliwości techniczne oferowane przez współczesne technologie IT, zakres realizacji
tych usług należy uznać za niewystarczający. Usługi
są wprawdzie
realizowane
przy
pomocy
sieci
teleinformatycznych, co umożliwia dostęp do danych
centralna ewidencja pojazdów
online, jednak SI CEPiK nie można nazwać system
i centralna ewidencja kierowców,
referencyjnym, zawierającym wszystkie aktualne dane
pomimo ogromnej wartości
o pojazdach i kierujących pojazdami. W tej chwili
informacyjnej danych w nich
gromadzenie danych jest rozproszone pomiędzy różne
zgromadzonych, nie są w pełni
systemy, a ich jakość jest na tyle słaba, że ich użyteczne
wykorzystywane na potrzeby
wykorzystanie jest często niemożliwe.
gospodarki i społeczeństwa
Dotychczas nie stworzono kompletnego katalogu
usług dla ludności, które mogłyby być świadczone
w oparciu o dane z rejestru CEPiK. Aktualnie dostępne
usługi są ukierunkowane prawie wyłącznie na potrzeby instytucji lub podmiotów masowo
realizujących zadania wymagające danych z ewidencji. Dostęp np. dla Policji czy innych organów
Państwa przekłada się na bezpieczeństwo ruchu oraz innych procesów realizowanych przez resorty
czy urzędy, jednak z punktu widzenia obywatela nie przynosi bezpośrednich korzyści, które
przełożyłyby się na bardziej pozytywny odbiór rozwiązań CEPiK. Nawet te usługi, które przynoszą
obywatelowi pośrednią korzyść, np. sprawna obsługi w wydziałach komunikacji wynikająca
z bezpośredniego dostępu do CEP, giną w tle niezadowolenia z braku możliwości obsługi procesów
administracyjnych w formie elektronicznej czy telefonicznej bez wychodzenia z domu. Pierwsze próby
podjęte w tym zakresie nie przyniosły oczekiwanego efektu. Konieczne jest kontynuowanie działań
w tym kierunku. Należy dążyć do ograniczenia udostępniania danych w formie papierowej i statystyk
przygotowywanych przez operatorów na rzecz zdalnego dostępu do ewidencji. Możliwość
rozszerzenia katalogu usług wymaga również zmian w przepisach o udostępnianiu danych
z ewidencji.
Efektywne wykorzystanie danych, zgromadzonych zwłaszcza w centralnej ewidencji
kierowców, jest ograniczone ze względu na ich niską jakość, spowodowaną niewystarczającą
standaryzacją wprowadzania danych (niedostateczne wykorzystanie słowników – np. marek
samochodów, zbyt mała liczba zamkniętych pól wyboru, zbyt duża liczba formularzy opcjonalnych).
W efekcie ogromna część informacji wprowadzonych do systemu jest w praktyce niemożliwa
do wyfiltrowania, co utrudnia zwłaszcza tworzenie różnego rodzaju zestawień statystycznych,
posiadających olbrzymie znaczenie dla analiz z zakresu bezpieczeństwa ruchu drogowego czy stanu
rynku motoryzacyjnego w Polsce. Mechanizmy kontrolne i naprawcze w zakresie niezgodności
danych nie spełniają oczekiwań. Przy budowie nowego systemu należy wdrożyć mechanizmy
poprawy jakości danych w obecnej ewidencji, jak również nowe mechanizmy wprowadzania danych
i współpracy z systemami zewnętrznymi.
Dużych zmian w SI CEPiK wymagają już uchwalone lub procedowane akty prawne: ustawa
z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. z 2011 r. Nr 30, poz. 151 z późn. zm.; zmiany
dotyczące CEK wejdą w życie 4 stycznia 2016 r.) oraz znajdujący się na etapie prac legislacyjnych
projekt zmiany ustawy Prawo o ruchu drogowym, przewidujący wprowadzenie w ramach SI CEPiK
ewidencji kart parkingowych wydawanych osobom niepełnosprawnym. Ponadto pomiędzy
15
16
Ministerstwem Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej a Ministerstwem Spraw
Wewnętrznych prowadzone są rozmowy dotyczące włączenia do CEPiK krajowego rejestru
elektronicznego przedsiębiorców transportu drogowego, wprowadzonego na podstawie planowanej
nowelizacji ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 125, poz.
874 z późn. zm.), implementującej do prawa krajowego odpowiednie przepisy unijne.
2.5. WPROWADZANE USŁUGI
Nowy system CEPiK 2.0 będzie spełniał swoim zakresem wszelkie wymagania wynikające
z ustawy Prawo o ruchu drogowym i ustawy o kierujących pojazdami (Centralna Ewidencja Pojazdów
i Centralna Ewidencja Kierowców), a także projektowanych zmian w ustawie o transporcie drogowym
(rejestr przedsiębiorców transportu drogowego). Ponadto na etapie prac legislacyjnych znajduje się
projekt kolejnej nowelizacji ustawy Prawo o ruchu drogowym, przewidujący utworzenie centralnej
ewidencji kart parkingowych wydawanych osobom niepełnosprawnym. W przypadku jej uchwalenia,
również ta ewidencja byłaby prowadzona w SI CEPiK.
Częścią CEPiK 2.0 będzie centralna aplikacja webowa, która udostępni organom rejestrującym
funkcjonalności SI Pojazd i SI Kierowca w zakresie niezbędnym do realizacji zadania rejestracji w CEP
i CEK. Do systemu zostanie włączony moduł gromadzący dane osób ubiegających się o wydanie
uprawnień do kierowania pojazdami (profil kandydata na kierowcę) i bezpłatnie udostępniający je
podmiotom uczestniczącym w procesie szkolenia i egzaminowania (ośrodki szkolenia kierowców,
wojewódzkie ośrodki ruchu drogowego) na zasadach pełnej interoperacyjności. System zostanie
rozbudowany o nowe funkcjonalności, związane np. z obsługą badań okresowych pojazdów
czy postępowań egzekucyjnych, które zostaną zidentyfikowane i zaprojektowane przy udziale
przyszłych użytkowników.
Zgodnie z postulatem opisanym w poprzednim rozdziale, w oparciu o dane z CEPiK zostaną
rozwinięte usługi dla ludności, gospodarki i administracji publicznej. Aktualnie zidentyfikowano m.in.
następujące potrzeby w zakresie szeroko dostępnych usług:
Usługi dla obywatela
•
uzyskanie przez właściciela wszelkich danych na temat posiadanych pojazdów,
•
uzyskanie informacji o historii pojazdu przy jego zakupie,
•
uzyskanie informacji o liczbie posiadanych przez kierowcę punktów karnych,
•
uzyskanie informacji o posiadanych kategoriach uprawnień i okresach ich ważności,
•
możliwość opłacenia mandatu za wykroczenie drogowe,
•
uzyskanie informacji o okresie ważności posiadanych dokumentów,
•
uzyskanie informacji o okresie obowiązywania okresu próbnego dla kierowcy,
•
możliwość składania wniosków dotyczących aktualizacji danych bądź wydania dokumentu
drogą elektroniczną,
•
uzyskanie informacji o ośrodku szkolenia kierowców i instruktorze,
•
17
system przypomnień i powiadomień za pośrednictwem poczty elektronicznej lub SMS, np.:
o zbliżającym się terminie badań technicznych, zawarcia umowy OC, ważności prawa jazdy itp.
Usługi dla gospodarki i instytucji badawczych
•
narzędzia do zaawansowanej analizy statystycznej, np. w zakresie liczby rejestrowanych
pojazdów o zadanych parametrach w danym czasie i na danym terytorium, dynamiki
pierwotnego i wtórnego rynku samochodowego (rejestracje/wyrejestrowania), liczby
pojazdów itp.,
•
udostępnianie danych z bazy pojazdów, np. bazy dotyczącej floty pojazdów w poszczególnych
firmach na danym terytorium (usługa jest obecnie
dostępna
wyłącznie
offline
po
złożeniu
odpowiedniego wniosku),
•
oprogramowanie interfejsowe, wraz z odpowiednią
dokumentacją, które w granicach przewidzianych
przepisami, bez udostępniania danych osobowych,
pozwoli podmiotom trzecim rozwijać własne usługi
oparte na danych z ewidencji.
szczegółowy katalog usług
dla ludności, gospodarki
oraz instytucji badawczych zostanie
opracowany na podstawie
konsultacji społecznych
Szczegółowy katalog usług dla ludności,
gospodarki oraz instytucji badawczych zostanie opracowany na podstawie konsultacji społecznych,
przeprowadzonych w czasie prac nad nową wersją systemu i stale kontynuowanych. Należy również
zapewnić warunki techniczne i prawne, które umożliwią szybki i elastyczny rozwój katalogu usług
w odpowiedzi na pojawiające się zapotrzebowanie różnych grup społecznych i postęp technologiczny.
2.6. PLANOWANE DZIAŁANIA
2.6.1. Cel
Optymalnym rozwiązaniem jest budowa nowego systemu informatycznego obejmującego
ewidencję pojazdów i kierowców, a także – zależnie od wyniku prac legislacyjnych – przedsiębiorców
transportu drogowego i kart parkingowych dla osób niepełnosprawnych. System, roboczo nazwany
CEPiK 2.0, wykorzystując dotychczasowe rozwiązania, pozwoli na wdrożenie nowych możliwości
technologicznych i aplikacyjnych. Możliwość projektowania nowej wersji w oparciu o doświadczenia
z eksploatacji aktualnych rozwiązań nie tylko przełoży się na jej jakość, ale również skróci czas
budowy nowego systemu. Wyeliminowanie dostawcy zewnętrznego i zlecenie zadania podległemu
MSW Centralnemu Ośrodkowi Informatyki wymiernie skróci czas potrzebny na ustalenia pomiędzy
klientem a wykonawcą na każdym etapie budowy i rozwoju systemu oraz zmniejszy koszty realizacji
projektu. Doświadczenia z przejęcia zadań utrzymania obecnego systemu przez COI pokazują,
że realizacja usług w tym zakresie w oparciu o własne zasoby (grupa MSW) przyniosła w niektórych
obszarach nawet do 20% oszczędności w stosunku do kosztów ponoszonych przez MSW
na analogiczne usługi realizowane przez komercyjnego wykonawcę.
18
Proponując to rozwiązanie, uwzględniono przyjęty w raporcie „Państwo 2.0” cel budowy
własnych kompetencji przez zapewnienie zasobów w ramach struktury MSW, które będą posiadały
potencjał na poziomie nie gorszym niż zewnętrzni
dostawcy. Budowa kompetencji w ramach grupy MSW
pozwoli na samodzielne realizowanie zadań lub zlecanie
częstym źródłem nieadekwatności
ich na zasadach konkurencji w sposób optymalny.
kosztów jest przyjmowanie, już
Dotychczasowe doświadczenia wskazują, iż częstym
na etapie projektowania systemu,
źródłem nieadekwatności kosztów jest przyjmowanie, już
rozwiązań powodujących
na
etapie
projektowania
systemu,
rozwiązań
uprzywilejowaną lub nawet
powodujących
uprzywilejowaną
lub
nawet
monopolistyczną pozycję
monopolistyczną pozycję określonego dostawcy, a także
brak
kompetencji
pozwalających
na świadome
określonego dostawcy
zarządzanie i kontraktowanie usług. Posiadanie zasobów
własnych, które można wykorzystać do realizacji zadania
i które potrafią dokładnie wyspecyfikować, a następnie wyegzekwować techniczne warunki realizacji,
nie tylko przyniesie oszczędności, ale przede wszystkich zagwarantuje oczekiwaną jakość produktów.
Budowa CEPiK 2.0 pozwoli nie tylko na realizację zadań ewidencyjnych, ale także na zbudowanie
szerokiej kadry specjalistów, których będzie można wykorzystywać przy przejmowaniu i budowaniu
kolejnych systemów zgodnie z planem modernizacji rejestrów państwowych.
Celem działań MSW w zakresie informatyzacji ewidencji pojazdów i kierowców jest
stworzenie systemu teleinformatycznego pozwalającego na efektywne zarządzania informacjami
zawartymi w ewidencjach na wszystkich etapach (zasilanie ewidencji, bezpieczne przechowywanie
danych, udostępnianie informacji i realizacja usług). System ten powinien być:
•
referencyjny – gromadzić wszystkie dane z rejestrów w obszarze ruchu i transportu drogowego
i stanowić podstawowe źródło danych w tym zakresie dla innych rejestrów,
•
zintegrowany – zapewniać możliwie największy poziom integracji rozwiązań technicznych,
•
bezpieczny – zapewniać należytą ochronę zawartych w nich danych osobowych oraz informacji
niejawnych,
•
efektywny – w udostępnianiu danych,
•
zorientowany na usługi – umożliwiać, w możliwie najszerszym stopniu, udostępnienie usług
dla ludności, gospodarki oraz sektora publicznego opartych na danych zgromadzonych
w CEPiK,
•
zoptymalizowany finansowo – zakres funkcjonalny i niefunkcjonalny oraz wynikające z niego
koszty budowy, rozwoju i utrzymania powinny zostać dostosowane do spodziewanych korzyści,
•
zabezpieczać interesy Skarbu Państwa – niedopuszczalne są praktyki dopuszczające,
w jakikolwiek sposób, naruszenie autonomii państwa w zakresie zarządzania i rozwoju
systemów – czy to przez brak pozyskania praw autorskich, czy przez uzależnienie od jednego
wykonawcy,
•
rozwijany i utrzymywany w obszarze sektora finansów publicznych – w tym celu konieczne jest
zapewnienie w sektorze publicznym odpowiednio wysokich kompetencji niezbędnych
do skutecznego rozwoju i utrzymania systemów,
•
elastyczny technologicznie – technicznie niezależny i neutralny, również dzięki dopuszczeniu
stosowania otwartych standardów.
2.6.2. Architektura systemu
System CEPiK 2.0, który zastąpi obecny SI CEPiK, oparty będzie na w pełni referencyjnej,
scentralizowanej bazie danych dotyczących pojazdów i kierowców oraz informacji powiązanych,
niezbędnych do kompletnej obsługi procesów dotyczących tych obszarów (np. profil kandydata
na kierowcę). Pozwoli to na rezygnację z obecnie eksploatowanych zbędnych replik oraz baz
lokalnych w starostwach, a także obniży koszt utrzymania danych. Przy centralnej bazie danych
i odpowiednich regulacjach niemożliwe będzie wyprodukowanie dokumentów, które nie zostaną
zarejestrowane w Systemie.
Architektura aplikacji nowego systemu będzie znacznie bardziej wydajna i skuteczniejsza
w zarządzaniu:
•
ograniczona zostanie liczba rodzajów komponentów (jeden wybrany serwer aplikacyjny, jeden
system zarządzania bazami danych), co wpłynie na poprawę skalowalności, stabilności
i dostępności systemu,
•
aplikacja będzie rozszerzalna przez stworzenie rzadko modyfikowalnego rdzenia
i wydelegowanie większości funkcji do słabo powiązanych (loosely coupled), a dzięki temu
łatwo modyfikowalnych modułów,
•
moduły CEPiK 2.0 będą odpowiadały produktom biznesowym,
•
proces instalacji środowiska będzie jasno zdefiniowany,
•
wprowadzony zostanie prostszy, biznesowy proces wprowadzania modyfikacji do systemu –
ten sam podmiot będzie utrzymywał i rozwijał system,
•
poprzez zastosowanie zunifikowanej konfiguracji, nierozproszonej pomiędzy różne moduły
systemu, procesy wykonywane przez administratorów będą prostsze i bardziej transparentne,
•
architektura CEPiK 2.0 będzie znacznie uproszczona, dzięki czemu konfiguracja i instalacja
Centrum Zapasowego, a także kolejnych środowisk testowych będzie tańsza i znacznie szybsza,
•
zastosowanie metodyki weryfikacji jakości kodu źródłowego i sporządzanej dokumentacji,
w tym komentarzy, przyspieszy proces przyszłych modyfikacji i rozszerzeń,
•
wprowadzenie regulacji dotyczących zasilania CEPiK 2.0 i zastosowanie bardziej adekwatnej
kontroli (walidacji) tego procesu pozwoli na znaczne zwiększenie jakości przechowywanych
danych,
•
dokumentacja nie będzie tworzona fazami, w metodyce kaskadowej – będzie jednolita
i aktualizowana na bieżąco wraz z kolejnymi modyfikacjami,
•
nowe rozwiązanie będzie spójne technologicznie, zarówno wewnątrz (pomiędzy modułami
samego systemu CEPiK), jak i w ramach innych aplikacji obsługujących SRP (analogiczna
19
20
architektura wszystkich systemów prowadzonych w ramach MSW) – obniży to koszty rozwoju
i utrzymania.
Przy tworzeniu systemu będą uwzględnione priorytety normy ISO 9241 dotyczącej ergonomii
systemów informatycznych oraz wytyczne WCAG 2.0. dotyczące dostępności (accessibility)
i przeciwdziałania wykluczeniu cyfrowemu. Prace projektowe w tym zakresie będą realizowane
iteracyjnie, wg metodyki User Centered Design, w oparciu o prowadzone na bieżąco jakościowe
i ilościowe badania z udziałem użytkowników. Dzięki zastosowaniu takiego podejścia poprawiony
zostanie workflow oraz ergonomia interfejsów, a w konsekwencji zwiększy się efektywność
operatorów systemu oraz jakość wprowadzanych danych.
2.6.3. Infrastruktura sprzętowa
Zintegrowanie infrastruktury sprzętowej
W ramach projektu powstaną dwa centra przetwarzania danych pracujące w trybie
active/active. Zostanie także ujednolicona infrastruktura sprzętowo-programowa w obszarze
ewidencji ludności oraz ewidencji pojazdów i kierowców, co pozwoli na stworzenie zintegrowanej
infrastruktury rejestrów prowadzonych przez MSW. Dodatkowo zastosowanie Centralnej Magistrali
Serwisowej pozwoli na unifikację dostępu systemów zewnętrznych do SI CEPiK. Dzięki temu możliwe
będzie zrezygnowanie z infrastruktury warstwy lokalnej SI CEPiK (obecnie eksploatowana w 400
starostwach).
Te działania pozwolą ograniczyć koszty budowy i utrzymania systemów teleinformatycznych
obsługujących rejestry państwowe, poprzez możliwość elastycznego zarządzania zasobami,
zwiększenie dostępności oraz zmniejszenie kosztów licencji, umów serwisowych i kosztów
osobowych).
W ramach CEPiK 2.0 stworzone zostaną środowiska deweloperskie, testowe, integracyjne
oraz produkcyjne. Zostaną one udostępnione uprawnionym podmiotom.
Niezależnie od działań w ramach projektu CEPiK 2.0 MSW podejmie działania zmierzające
do budowy pasywnego centrum przetwarzania danych, którego celem będzie zapewnienie
bezpieczeństwa przechowywanych danych oraz zapewnienie działania rejestrów w sytuacjach
kryzysowych.
W warstwie telekomunikacyjnej transmisja danych, realizowana obecnie przez sieć WANCEPiK, będzie realizowana w oparciu o sieć OST 112.
Neutralność technologiczna. Ochrona interesów Skarbu Państwa
Zastosowane zostaną rozwiązania neutralne technologicznie. Zakłada się zastosowanie
otwartych standardów oraz wykorzystanie komponentów tzw. otwartego oprogramowania. Skarb
Państwa (MSW) pozostanie właścicielem majątkowych praw autorskich do wytworzonego
oprogramowania.
2.6.4. Działania legislacyjne
W związku z planowanym wprowadzeniem katalogu usług dla ludności oraz włączeniem
do CEPiK rejestru przedsiębiorców transportu drogowego, konieczne będą zmiany legislacyjne
w obszarze regulowanym przez ustawę Prawo o ruchu drogowym i ustawę o transporcie drogowym.
Należy także rozważyć możliwość uchwalenia odrębnej ustawy, regulującej w sposób kompleksowy
zasady prowadzenia centralnej ewidencji pojazdów, kierowców i przedsiębiorców transportu
drogowego i udostępniania z nich danych.
2.6.5. Harmonogram projektu
Prace nad projektem CEPiK 2.0 rozpoczęły się w pierwszym kwartale 2013 r., a uruchomienie
produkcyjne CEPiK 2.0 planowane jest na 4 stycznia 2016 r.
Etapy prac
Prace projektowe, w tym stworzenie projektu założeń CEPiK 2.0,
projektu zintegrowanej infrastruktury rejestrów oraz katalogu e-usług
Prace programistyczne, budowa i testy systemu
Stworzenie zintegrowanej infrastruktury rejestrów dla dwóch
aktywnych centrów przetwarzania danych
Wdrożenie i szkolenia (administratorów i użytkowników) CEPiK 2.0
Testowe utrzymanie CEPiK 2.0
Uruchomienie produkcyjne CEPiK 2.0
Termin
I-II kwartał 2013
II kwartał 2013 - IV kwartał 2014
II kwartał 2013 - IV kwartał 2014
I-II kwartał 2015
III-IV kwartał 2015
4 stycznia 2016
2.7. ZARZĄDZANIE PROJEKTEM
Do zarządzania projektem rozwoju SI CEPiK zostanie powołany przez Ministra Spraw
Wewnętrznych zespół, w którego skład wejdą przedstawiciele MSW i COI.
Nadzór nad rozwojem Systemu będzie sprawował Departament Ewidencji Państwowych
MSW, w którego gestii pozostają działania merytoryczne w zakresie rejestrów prowadzonych przez
MSW. Dyrektor Departamentu wykonuje również, z upoważnienia Ministra Spraw Wewnętrznych,
czynności dysponenta funduszu celowego CEPiK. W pracach będą brać udział również: Departament
Strategii i Analiz, którego zadania obejmują m.in. warstwę zarządczą realizowanych projektów IT oraz
Departament Teleinformatyki, odpowiedzialny za technologie ICT. Działania wspierać będą:
Departament Prawny (legislacja i pomoc prawna), Biuro Administracyjno-Finansowe (obszar
zamówień publicznych) oraz Biuro Ochrony Informacji Niejawnych (część niejawna systemu).
Zadania techniczne, w tym budowę systemu, utrzymanie oraz rozwój będzie realizował
Centralny Ośrodek Informatyki.
21
22
3. EWIDENCJA LUDNOŚCI i DOWODY OSOBISTE
3. EWIDENCJA LUDNOŚCI I DOWODY OSOBISTE
3.1. PODSTAWA PRAWNA
Ewidencja ludności na szczeblu centralnym prowadzona jest przez Ministra Spraw
Wewnętrznych w systemie teleinformatycznym w formie zbioru danych osobowych PESEL. Ewidencja
prowadzona jest również na szczeblu lokalnym w postaci gminnych zbiorów meldunkowych: zbioru
danych stałych mieszkańców, zbioru danych byłych mieszkańców oraz zbiorów danych obywateli
polskich i cudzoziemców zameldowanych na pobyt czasowy.
Zbiór PESEL zawiera dane osób przebywających na terytorium RP, zameldowanych na pobyt
stały lub czasowy trwający ponad 3 miesiące oraz ubiegających się o wydanie dowodu osobistego lub
paszportu, a także osób, dla których odrębne przepisy przewidują potrzebę posiadania numeru
PESEL. W zbiorze PESEL gromadzone są m.in. następujące dane: nazwisko i imiona, nazwisko rodowe,
nazwiska i imiona poprzednie, imiona i nazwiska rodowe rodziców, data i miejsce urodzenia, stan
cywilny, płeć, numer PESEL, obywatelstwo (data nabycia obywatelstwa polskiego, data utraty
obywatelstwa polskiego), informacje o aktach stanu cywilnego związanych z osobą (urodzenia,
małżeństwa i zgonu), informacje o zawarciu i rozwiązaniu związku małżeńskiego, informacje
dotyczące małżonka (m.in. imię i nazwisko rodowe, numer PESEL, data zgonu), informacje
o zameldowaniu (adres i data zameldowania na pobyt stały wraz z poprzednimi adresami, adres
zameldowania na pobyt czasowy trwający ponad 3 miesiące wraz z określeniem okresu
zameldowania, tryb wymeldowania), informacje o dokumentach tożsamości (seria i numer
aktualnego dowodu osobistego oraz serie i numery poprzednich dowodów osobistych, daty ich
wydania i daty ważności oraz oznaczenie organów wydających). Źródłem zasilania zbioru są organy
gmin, które na mocy art. 46 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach
osobistych prowadzą ewidencję ludności w formie gminnych zbiorów meldunkowych. Organy
prowadzące ewidencję ludności są obowiązane do niezwłocznej aktualizacji każdej zmiany danych
osobowych zawartych w zbiorach meldunkowych oraz w zbiorze PESEL. Dane do aktualizacji
przekazywane są na informatycznym nośniku danych lub w drodze teletransmisji.
Rejestracja dowodów osobistych również prowadzona jest na szczeblu gminnym (głównie
na podstawie danych zgłoszonych przy ubieganiu się o wydanie lub wymianę dowodu osobistego)
oraz na szczeblu centralnym – przez Ministra Spraw Wewnętrznych w postaci ogólnokrajowej
ewidencji wydanych i unieważnionych dowodów osobistych (OEWiUDO). Ewidencja centralna,
zawierająca dane o dowodach osobistych wydanych po 31 grudnia 2000 r., stanowi zbiór danych
zgromadzonych w ewidencjach gminnych, powiększony o informacje o utraconych
niespersonalizowanych blankietach dowodów osobistych. W ewidencjach gromadzi się następujące
dane: nazwisko i imię (imiona), nazwisko rodowe, imię ojca, imię i nazwisko rodowe matki, datę
i miejsce urodzenia, numer PESEL, płeć, wzrost w centymetrach i kolor oczu, wizerunek twarzy
oraz podpis posiadacza dowodu osobistego lub informację o braku możliwości złożenia podpisu,
adres miejsca pobytu stałego lub czasowego trwającego ponad 3 miesiące na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej oraz informacje o aktualnych i poprzednich dowodach osobistych (seria
i numer, daty wydania i odbioru przez posiadacza, daty ważności, oznaczenie organu, który je wydał,
daty i przyczyny unieważnienia poprzednich dowodów osobistych).
Podstawę prawną prowadzenia zbioru PESEL stanowi ustawa z dnia 10 kwietnia 1974 roku
o ewidencji ludności i dowodach osobistych (t.j. Dz.U. z 2006 r. Nr 139, poz. 993 z późn. zm.).
1 stycznia 2015 r. w miejsce wskazanej wyżej ustawy wejdą w życie: ustawa z dnia 24 września 2010
r. o ewidencji ludności (Dz. U. z 2010 r. Nr 217, poz. 1427 z późn. zm.) i ustawa z dnia 6 sierpnia 2010
r. o dowodach osobistych (Dz. U. z 2010 r. Nr 167, poz. 1131 z późn. zm.).
Integracja i przebudowa systemu rejestrów publicznych w Polsce, w tym referencyjnego
zasobu danych osób fizycznych w Polsce w systemie PESEL i powiązanych z nim systemów
informacyjnych, została rozpoczęta przez MSWiA w 2005 r. w ramach projektu PESEL2. Obejmował
on modernizację systemów teleinformatycznych do prowadzenia rejestrów PESEL i OEWiUDO i był
realizowany do 2008 r. Celem projektu było umożliwienie przedsiębiorcom oraz obywatelom
korzystania w trybie on-line z usług administracji oferowanych przez administrację różnych szczebli
oraz budowa systemu ZSI PESEL2 jako rejestru referencyjnego dla ewidencji ludności w ramach
budowy nowoczesnej infrastruktury informacyjnej. Z uwagi na poważne opóźnienia w realizacji
projektu, ograniczono jego zakres do elementów możliwych do zrealizowania w czasie pozostałym
do rozliczenia projektu.
Projekt pl.ID – polska ID karta, stanowiący kontynuację przedsięwzięcia PESEL2, jest
realizowany od 2008 r. przez Centrum Projektów Informatycznych (CPI). Celem projektu miała być
budowa elektronicznego systemu potwierdzania tożsamości osób fizycznych w oparciu o nowy
dokument tożsamości i podpis elektroniczny, utworzenie rejestru referencyjnego dla innych
rejestrów, aktualizacji danych, które gromadzone były w już istniejących ewidencjach oraz integracja
rejestrów na poziomie centralnym oraz lokalnym, w tym również rejestrów nienależących do MSWiA.
Założenia projektu pl.ID obarczone były istotnymi błędami. Projekt, powszechnie kojarzony
w odbiorze społecznym z wprowadzeniem dowodu elektronicznego z warstwą elektroniczną,
nie zapewniał finansowania kosztów będących skutkiem wdrożenia tego dokumentu. Przede
wszystkim jednak przyjęto niewłaściwą kolejność realizacji zadań: wprowadzenie dowodu
elektronicznego z warstwą elektroniczną powinno zostać poprzedzone opracowaniem jednolitej
polityki w zakresie uwierzytelniania obywateli w publicznych systemach teleinformatycznych, a nade
wszystko – integracją rejestrów państwowych umożliwiających efektywne wykorzystanie danych
o obywatelu zawartych w rejestrze PESEL. Bez tych działań, na obecnym etapie rozwoju e-usług
w Polsce, dowód elektroniczny nowego typu pozostałby mało przydatnym, drogim sposobem
identyfikacji obywatela w systemach teleinformatycznych.
W związku z brakiem testów potwierdzających pełną integrację rejestrów państwowych oraz
brakiem jednolitej polityki w zakresie uwierzytelniania obywateli w systemach teleinformatycznych
administracji publicznej, a także mając na względzie prace nad metodami uwierzytelniania
prowadzone na poziomie Unii Europejskiej, na początku 2012 r. Komitet Rady Ministrów
ds. Cyfryzacji zarekomendował przesunięcie terminu wdrożenia elektronicznych dowodów osobistych
stanowiących cel strategiczny projektu. Również Ministerstwo Spraw Wewnętrznych podjęło
działania naprawcze, podyktowane nieprawidłowościami w dotychczasowej realizacji projektu.
Zracjonalizowano jego zakres i założenia, m.in. zrezygnowano z warstwy elektronicznej dowodu
23
24
osobistego, dokonano zmian założeń architektury systemu w warstwie centralnej i lokalnej
wzmacniając neutralność technologiczną nowych rozwiązań. Ponadto rozszerzono zakres projektu
o kompleksową modernizację Centrum Personalizacji Dokumentów MSW oraz przebudowę
Centralnego Rejestru Sprzeciwów i Systemu Odznaczeń Państwowych, zapewniającą ich komunikację
ze zmodernizowanym rejestrem PESEL.
Zadania
usunięte
Zadania
dodane
Rysunek 1. Porównanie zakresu rzeczowego projektów pl.ID – polska ID karta oraz pl.ID (po zmianach). Opracowanie własne
na podstawie studium wykonalności Projektu pl.ID.
Na skutek braku sukcesu w realizacji projektu pl.ID w dotychczasowej formule, w wyniku
uzgodnień pomiędzy Ministrem Spraw Wewnętrznych a Ministrem Administracji i Cyfryzacji, podjęta
została decyzja o przeniesieniu projektu od stycznia 2013 r. do MSW.
W związku z faktem, że strategicznym celem w zakresie informatyzacji rejestrów ewidencji
ludności jest stworzenie systemów teleinformatycznych odpowiadającym potrzebom nowoczesnego
Państwa i zgodnie z rekomendacją KRMC w projekcie nowej wersji pl.ID przyjęto następujące cele:
•
usprawnienie obsługi przedsiębiorcy i obywatela przez przebudowę, standaryzację i integrację
procesów wewnątrz administracji – przeprojektowanie wewnętrznych procesów
administracyjnych w oparciu o systemy informacyjne a w rezultacie zwiększenie dostępności
usług elektronicznych i wolumenu zasobów informacyjnych administracji publicznej,
•
integracja rejestrów państwowych zmierzająca do zapewnienia referencyjności rejestrów
w zakresie danych o osobach,
•
stworzenie możliwości technicznych dla przyszłego wdrożenia systemu elektronicznej
tożsamości (eID), a tym samym - warunków organizacyjno-technicznych dla upowszechnienia
usług elektronicznej administracji w Polsce, zarówno w zakresie oprogramowania jak i sprzętu.
7 grudnia 2012 r. przesunięty został termin wejścia w życie ustawy z dnia 24 września 2010 r.
o ewidencji ludności (Dz. U. z 2010 r. Nr 217, poz. 1427 z późn. zm.) i ustawy z dnia 6 sierpnia 2010 r.
o dowodach osobistych (Dz. U. z 2010 r. Nr 167, poz. 1131 z późn. zm.) na 1 stycznia 2015 roku.
3.3. FINANSOWANIE
Budowa i rozwój pozostających w gestii MSW systemów informatycznych wspierających
ewidencję ludności współfinansowana jest z europejskich funduszy strukturalnych, uruchamianych
w ramach okresowych perspektyw finansowania. Nie wypracowano natomiast trwałego modelu
finansowania w pełnym cyklu życia projektu. Tymczasem koszty bieżącego funkcjonowania tych
systemów niejednokrotnie przewyższają nakłady poniesione na ich przygotowanie i wdrożenie.
Przykładowo projekt PESEL2 był współfinansowany ze środków europejskich w kwocie 31,5 mln zł,
a łączne wydatki na samą tylko infrastrukturę centralną (serwis urządzeń, licencje
na oprogramowanie i wsparcie producenta) w okresie od 2010 r. do marca 2013 r. wynoszą ponad 50
mln zł.
Projekt pl.ID jest współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Innowacyjna
Gospodarka – 7. Oś Priorytetowa – Społeczeństwo Informacyjne. Obecny budżet projektu wynosi
294 mln zł, z czego 249,9 mln stanowi wkład EFRR. Do 2012 r. w ramach projektu pl.ID wydano
ok. 108 mln złotych, a na lata 2013-2015 planowane jest wykorzystanie ok. 186 mln złotych.
W projekcie pierwotnie nie zapewniono środków na utrzymanie jego rezultatów (m.in. koszty
zatrudnienia pracowników, eksploatacji serwerowni, utrzymania warstwy centralnej i lokalnej
systemu), tymczasem ze względu na rozbudowaną architekturę będą one bardzo wysokie. Pomimo
uproszczenia architektury systemu w ramach podjętych działań naprawczych, szacuje się, że roczne
wydatki ponoszone z tego tytułu, uwzględniając niezbędne koszty odtworzeniowe, będą wynosić
od ok. 25 do ok. 70 mln zł.
Projekt pl.ID: koszty realizacji i utrzymania produktów
w latach 2009-2023 (w mln zł)
160
140
120
100
80
60
40
20
0
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023
Koszty projektu
Koszty utrzymania produktów
Wykres 5. Projekt pl.ID: koszty realizacji i utrzymania produktów w latach 2009-2023. Opracowanie własne na podstawie studium
wykonalności Projektu pl.ID.
25
26
Dla racjonalizacji kosztów utrzymania rejestrów państwowych pozostających w gestii
Ministra Spraw Wewnętrznych optymalnym rozwiązaniem jest integracja infrastruktury służącej
do ich eksploatacji oraz ujednolicenie zasad finansowania poprzez rozszerzenie funduszu celowego
CEPiK na pozostałe rejestry. Przychodami funduszu byłyby opłaty ewidencyjne i wpływy z tytułu
udostępniania danych. Ujednoliceniu ulec powinny również standardy bieżącego utrzymania
infrastruktury centralnej, lokalnej i sieciowej poprzez powierzenie zadań w tym zakresie Centralnemu
Ośrodkowi Informatyki.
Rejestr PESEL, jako zbiór referencyjnych danych o obywatelach, odgrywa kluczowe znaczenie
w procesie informatyzacji Państwa i realizacji zadań publicznych. Dla upowszechnienia się usług
elektronicznych niezbędne jest sprawne funkcjonowanie rejestrów publicznych, w oparciu o które te
usługi będą świadczone. Rejestry te powinny
funkcjonować w oparciu o zmodernizowany rejestr
ze zbioru PESEL, jako rejestru
PESEL, gromadzący informacje identyfikujące obywateli.
referencyjnego, powinny korzystać
Konieczna jest poprawa jakości danych w rejestrze PESEL,
inne systemy, dzięki czemu nie będą
zapewnienie jego referencyjności i aktualności. Dzięki
temu gromadzone informacje będą wysokiej jakości,
powielane dane zgromadzone
a błędy będą zdarzały się sporadycznie oraz będą szybko
w różnych rejestrach
i sprawnie wyjaśniane i usuwane.
Ze zbioru PESEL, jako rejestru referencyjnego,
powinny korzystać inne systemy, dzięki czemu nie będą powielane dane zgromadzone w różnych
rejestrach. Koniecznym będzie opracowanie i utrzymanie centralnego modelu danych infrastruktury
informacyjnej Państwa, definiującego obiekty informacyjne i powiązania pomiędzy nimi,
ustanowienie zasad dostępu do rejestrów, stworzenie centralnego systemu uwierzytelniania
użytkowników i udostępniania danych z rejestrów, a także zapewnienie wydajnych mechanizmów
dostępu do rejestrów pierwotnych, tj. zawierających informacje pochodzące bezpośrednio
od rejestrowanych obiektów. Już teraz z danych zgromadzonych w zbiorze PESEL korzysta wiele
instytucji, m.in. Ministerstwo Finansów, Ministerstwo Sprawiedliwości, Ministerstwo Pracy i Polityki
Społecznej, Ministerstwo Obrony Narodowej, Narodowy Fundusz Zdrowia, Zakład Ubezpieczeń
Społecznych, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Główny Urząd Statystyczny, Główny Urząd
Geodezji i Kartografii. W oparciu o usługi weryfikacji ze zbiorem PESEL działa Elektroniczna Platforma
Usług Administracji Publicznej ePUAP, Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
i System Informacji Oświatowej.
Obecny sposób udostępniania danych z rejestrów dla instytucji zewnętrznych przeważnie
opiera się na tzw. replikacji bazy, czyli stworzeniu kopii bazy danych i przekazaniu jej na nośnikach
magnetycznych właściwemu podmiotowi. Jest to rozwiązanie dalekie od oczekiwań użytkowników,
którym należy zapewnić efektywny i wydajny dostęp do aktualnych danych zgromadzonych w zbiorze
PESEL w czasie rzeczywistym, za pośrednictwem sieci teleinformatycznych. Działania związane
z replikacją baz danych podmiotom zewnętrznym stoją w sprzeczności z rekomendacjami byłego
Komitetu Rady Ministrów ds. Informatyzacji i Łączności, który zalecił, aby przy planowaniu
modernizacji rejestrów państwowych oraz centralnych systemów resortowych sukcesywnie
wprowadzać model pozwalający na ograniczenie ryzyka związanego z ciągłym powielaniem danych
poprzez stosowanie replik oraz praktyczne wdrożenie modelu referencyjnego realizowanego w trybie
on-line. Komitet stwierdził także, że istnieje potrzeba stworzenia rejestru referencyjnego
(wzorcowego) dla innych rejestrów, baz danych, aktualizacji danych, które gromadzone są w już
istniejących ewidencjach oraz integracji rejestrów na poziomie centralnym oraz lokalnym.
Realizacja projektu pl.ID ma również kluczowe znaczenie dla wdrożenia powszechnie
dostępnych e-usług z zakresu ewidencji ludności, wydawania dowodów osobistych i rejestracji stanu
cywilnego, a także odmiejscowienia usług administracji w tych obszarach oferowanych w tradycyjnej
formie. Dzięki modernizacji rejestru PESEL, uruchomieniu Rejestru Dowodów Osobistych i Bazy Usług
Stanu Cywilnego obywatel będzie mógł załatwić różne sprawy urzędowe drogą elektroniczną,
bez konieczności pojawiania się w urzędzie, a w przypadku usług administracji świadczonych drogą
tradycyjną – obsługa będzie odmiejscowiona i nie będzie się wiązała z koniecznością dostarczania
dodatkowych zaświadczeń, dokumentów itp. Obsługa firm i obywateli przez organy administracji
publicznej prowadzona będzie w sposób bezpieczny i z zachowaniem wysokiej jakości usług. Poprawi
się także bezpieczeństwo obrotu prawnego.
Zastosowanie systemów informatycznych do obsługi ewidencji ludności ma zapewnić
Państwu efektywne zarządzanie informacją zgromadzoną w zbiorze PESEL. Dotyczy
to w szczególności usług realizowanych na rzecz administracji rządowej i samorządowej, służb
oraz innych podmiotów, które potrzebują dostępu do danych ewidencji ludności do realizacji
bieżnych zadań. Oferowane usługi w ramach systemów ewidencji ludności powinny również
uwzględniać potrzeby obywateli (w tym przedsiębiorców) i udostępniać usługi oparte na rejestrach
państwowych np. dla sektora bankowego czy ubezpieczeniowego.
Dotychczas nie stworzono katalogu e-usług dla ludności opartych na danych z rejestru PESEL,
które mogłyby być świadczone np. poprzez Internet. Państwo nie dysponuje również rozwiązaniami
informatycznymi w zakresie ewidencji ludności, które spełniłyby oczekiwania obywateli,
przedsiębiorców i sektora publicznego.
Integracja, modernizacja i optymalizacja rejestrów umożliwi opracowanie szerokiego
katalogu usług dla ludności opartego na mechanizmach udostępniania czy weryfikacji danych
z rejestrów. Dane z PESEL mają być dostępne zarówno dla potrzeb funkcjonowania administracji
państwowej jak również dla obywateli w kontekście zapewnienia im wygody korzystania z usług
administracji publicznej i dla przedsiębiorców, którzy mogą wykorzystać referencyjność rejestrów
w swojej działalności. W obszarze tym można wskazać możliwość uruchomienia takich usług
i ułatwień, jak:
•
odmiejscowienie, w możliwie szerokim zakresie, realizacji spraw urzędowych dotyczących
dowodów osobistych czy rejestracji stanu cywilnego,
•
numeru PESEL, dowodu osobistego, zameldowania i wymeldowania na pobyt stały i czasowy,
27
28
•
weryfikacja statusu prawnego dokumentów tożsamości, co wyeliminuje konieczność
utrzymywania przez administrację czy przedsiębiorców własnych referencyjnych zbiorów
danych uwierzytelniających danego obywatela/klienta,
•
dostęp urzędów administracji do zintegrowanego systemu rejestrów państwowych, co będzie
przekładać się bezpośrednio na zwiększenie zakresu świadczonych przez nie e-usług,
•
umożliwienie przedsiębiorcom, dla których system PESEL pełni rolę „zaufanej trzeciej strony”,
weryfikacji niektórych danych osób fizycznych, ze szczególnym uwzględnieniem banków
i instytucji finansowych, ubezpieczycieli, firm telekomunikacyjnych, dostawców energii
elektrycznej i gazu, niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej itp.,
•
usługi Business Intelligence (BI) umożliwiające dokonywanie wieloaspektowych analiz,
np. zjawisk demograficznych, wykrywania anomalii w rejestrowanych danych itp.
Systemy tworzone w ramach pl.ID będą wspierać realizację następujących procesów
w obszarze zadań publicznych:
•
procesy związane z ewidencją ludności, dostęp z poziomu gminy do danych z rejestru PESEL,
nadawanie numeru PESEL, opracowywanie i udostępnianie informacji statystycznych,
udostępnianie informacji, m.in. w trybie urzędowym i w trybie teletransmisji oraz wymiana
danych poprzez Szynę Usług z innymi rejestrami, w szczególności Systemem Odznaczeń
Państwowych (ewidencja odznaczeń, opracowywanie i udostępnianie informacji
statystycznych, udostępnianie informacji w trybie urzędowym) i Centralnym Rejestrem
Sprzeciwów (obsługa sprzeciwów zgłaszanych do Centrum Organizacyjno-Koordynacyjnego
ds. Transplantacji Poltransplant, udostępnianie informacji statystycznych, udostępnianie
informacji w trybie urzędowym),
•
procesy związane z ewidencją wydanych i unieważnionych dowodów osobistych, obsługą
wniosków o wydanie dowodu osobistego, zleceniami personalizacji dokumentów, dostęp
do Rejestru Dowodów Osobistych z poziomu gminy, opracowywanie i udostępnianie informacji
statystycznych, udostępnianie informacji, m.in. w trybie urzędowym i w trybie teletransmisji,
wymiana danych z innymi rejestrami poprzez Szynę Usług oraz wymiana informacji z Systemem
Informacyjnym Schengen (SIS),
•
procesy prowadzenia w postaci elektronicznej ksiąg stanu cywilnego, aktualizacja danych
na podstawie danych z systemu elektronicznego prowadzonego w USC, generowanie
zupełnych i skróconych odpisów aktów stanu cywilnego, rejestracja urodzin z jednoczesnym
nadaniem numeru PESEL, opracowywanie informacji statystycznych oraz wymiana danych
z innymi systemami poprzez Szynę Usług.
Zakłada się, że projekt przyniesie usprawnienie obsługi obywateli (w tym jej
odmiejscowienie), poprawę jakości danych w ewidencjach, oszczędności czasu i papieru.
Spodziewane korzyści obejmą w szczególności:
•
udogodnienia dla obywateli spowodowane odmiejscowieniem obsługi,
•
wyeliminowanie w maksymalnym stopniu błędów i sprzeczności w centralnych rejestrach
państwowych poprzez systemowe powiązanie danych,
•
zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa danych obywateli oraz rozliczalności osób
korzystających z tych danych zgodnie z przepisami,
•
stworzenie możliwości automatycznej aktualizacji i przekazywania określonych danych
w rejestrach państwowych bez potrzeby czynienia tego bezpośrednio przez obywatela,
•
wzrost bezpieczeństwa obrotu gospodarczego,
•
zwiększenie poczucia bezpieczeństwa obywatela,
•
zwiększenie zaufania obywatela do administracji publicznej,
•
poprawę wizerunku państwa.
Szacuje się, że tylko korzyści w zakresie oszczędności czasu i papieru oraz odmiejscowienia
obsługi przyniosą w latach 2015-2023, w przeliczeniu na wartości finansowe, ok. 7,23 mld zł. Będą
one wielokrotnie wyższe od zakładanych kosztów utrzymania produktów projektu pl.ID w tym
okresie.
SRP: prognoza korzyści społecznych i kosztów utrzymania w latach 2015-2023
(w mln zł)
1000
800
600
400
200
0
-200
2015
2016
2017
2018
Koszty utrzymania
2019
2020
2021
2022
2023
Wartość korzyści społecznych
Wykres 6. SRP: prognoza korzyści społecznych (oszczędność czasu i papieru oraz odmiejscowienie obsługi – w przeliczeniu na wartości
finansowe) i kosztów utrzymania w latach 2015-2023 (w mln zł). Opracowanie własne na podstawie studium wykonalności Projektu
pl.ID.
3.6.1. Cel
W ramach projektu pl.ID planowana jest kompleksowa modernizacja całego obszaru
informatyzacji rejestrów związanych z ewidencją ludności i dowodów osobistych. Wykorzystane
29
30
zostaną, w możliwie szerokim zakresie, dotychczasowe produkty projektu, jednak znacznemu
uproszczeniu ulegnie architektura systemu. Zgodnie z ogólnymi założeniami rozwoju systemów
teleinformatycznych w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych oraz zalecaną w raporcie Państwo 2.0
budową własnych kompetencji w obszarze IT, dalsza budowa, bieżące utrzymanie i rozwój systemu
powierzone zostaną Centralnemu Ośrodkowi Informatyki. Wyeliminowanie dostawcy zewnętrznego
wymiernie skróci czas potrzebny na ustalenia pomiędzy klientem a wykonawcą na każdym etapie
budowy i rozwoju systemu oraz zmniejszy koszty realizacji projektu, co jest szczególnie istotne
w sytuacji krytycznego stanu projektu i bardzo krótkiego czasu pozostałego do produkcyjnego
uruchomienia systemu.
Rezultatem projektu powinien być system teleinformatyczny do obsługi ewidencji ludności,
dowodów osobistych i rejestracji stanu cywilnego, który zapewni efektywne zarządzanie
informacjami zawartymi w rejestrach na wszystkich etapach (zasilanie rejestru bezpieczne
przechowywanie danych, udostępnianie informacji i realizacja usług) i będzie:
•
referencyjny – będzie gromadzić aktualne dane osobowe i związane ze statusem prawnoadministracyjnym obywateli, stanowiąc podstawowe źródło tych informacji dla innych
rejestrów,
•
bezpieczny – zapewni należytą ochronę zawartych w niej danych osobowych oraz informacji
niejawnych; waga danych zgromadzonych w zbiorze PESEL wymaga ich szczególnego
zabezpieczenia,
•
efektywny w udostępnianiu danych,
•
zorientowany na usługi dla ludności, gospodarki oraz sektora publicznego oparte na danych
zgromadzonych w rejestrach,
•
zoptymalizowany finansowo – zakres funkcjonalny i niefunkcjonalny oraz wynikające z niego
koszty budowy, rozwoju i utrzymania powinny zostać dostosowane do spodziewanych korzyści,
•
stanowić własność Skarbu Państwa i wyeliminuje praktyki, które w jakikolwiek sposób
ograniczałyby autonomię państwa w zakresie zarządzania i rozwoju systemów – czy to przez
brak pozyskania praw autorskich, czy przez uzależnienie od jednej technologii lub jednego
wykonawcy,
•
elastyczny technologicznie – również dzięki dopuszczeniu stosowania otwartych standardów,
•
rozwijany i utrzymywany w obszarze sektora finansów publicznych. W tym celu konieczne jest
zapewnienie w sektorze publicznym odpowiednio wysokich kompetencji niezbędnych
do skutecznego rozwoju i utrzymania systemów,
•
zintegrowany – zapewniać możliwie największy poziom integracji rozwiązań technicznych.
3.6.2. Architektura systemu
Rejestr PESEL, rejestr dowodów osobistych i baza usług stanu cywilnego oparte będą
na w pełni referencyjnej, scentralizowanej bazie danych.
Architektura informacji systemu i graficzne interfejsy użytkownika będą projektowane
zgodnie z priorytetami normy ISO 9241 dotyczącej ergonomii systemów informatycznych oraz
wytycznymi WCAG 2.0. dotyczącymi dostępności (accessibility) i przeciwdziałania wykluczeniu
cyfrowemu. Proces projektowy w tym zakresie będzie realizowany iteracyjnie, wg metodyki User
Centered Design, a więc w oparciu o prowadzone na bieżąco, w trakcie procesu projektowego,
jakościowe i ilościowe badania z użytkownikami. Dzięki zastosowaniu takiego podejścia poprawiony
zostanie workflow oraz ergonomia interfejsów. W konsekwencji zwiększy się efektywność
operatorów systemu oraz jakość wprowadzanych danych.
W ramach projektu powstaną dwa centra przetwarzania danych pracujące w trybie
active/active. Zostanie także ujednolicona infrastruktura sprzętowo-programowa w obszarze
ewidencji ludności oraz ewidencji pojazdów i kierowców, co pozwoli na stworzenie zintegrowanej
infrastruktury rejestrów prowadzonych przez MSW. W porównaniu do pierwotnego kształtu projektu
pl.ID, znacznemu uproszczeniu ulegnie architektura systemu, zwłaszcza w warstwie lokalnej.
Te działania pozwolą ograniczyć koszty budowy, zwiększą ich niezawodność oraz obniżą koszty
utrzymania systemów teleinformatycznych obsługujących rejestry państwowe, poprzez możliwość
elastycznego zarządzania zasobami, zwiększenie dostępności oraz zmniejszenie kosztów licencji,
umów serwisowych i kosztów osobowych.
Niezależnie od działań w ramach projektu pl.ID, MSW podejmie działania zmierzające
do budowy pasywnego centrum przetwarzania danych, którego celem będzie zapewnienie
bezpieczeństwa przechowywanych danych oraz zapewnienie działania rejestrów w sytuacjach
kryzysowych.
W warstwie telekomunikacyjnej transmisja danych będzie się odbywać z wykorzystaniem
rozbudowanej sieci OST 112.
Neutralność technologiczna i ochrona interesów Skarbu Państwa
Zastosowane zostaną rozwiązania neutralne technologicznie. Zakłada się wykorzystanie
otwartych standardów i komponentów tzw. otwartego oprogramowania. MSW pozostanie
właścicielem majątkowych praw autorskich do wytworzonego oprogramowania.
3.6.3. Działania legislacyjne
W zakresie ewidencji ludności i obsługi dowodów osobistych podejmowane działania będą
dostosowane do przepisów ustawy z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności (Dz. U. z 2010 r.
Nr 217, poz. 1427 z późn. zm.) i ustawy z dnia 6 sierpnia 2010 r. o dowodach osobistych (Dz. U. z 2010
r. Nr 167, poz. 1131 z późn. zm.), które wejdą w życie 1 stycznia 2015 r. W obszarze rejestracji stanu
cywilnego przyjęta zostanie nowa regulacja ustawowa, która zastąpi obowiązującą obecnie ustawę
z dnia 29 września 1986 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 212, poz. 1264
z poźn. zm.).
31
32
Ze względu na krytyczny stan projektu i krótki czas pozostały do jego zakończenia, działania
w zakresie budowy poszczególnych modułów systemu muszą być prowadzone równolegle.
Powierzenie zadań we wszystkich obszarach jednemu wykonawcy – Centralnemu Ośrodkowi
Informatyki – pozwoli na skrócenie realizacji zadań i usprawni komunikację z głównym
użytkownikiem na wszystkich etapach budowy systemu.
Etapy prac
Infrastruktura centralna
Termin zakończenia
Budowa centrum podstawowego i modernizacja ośrodka zapasowego
IV kwartał 2013
Modernizacja parku maszynowego CPD
II kwartał 2014
Testy zewnętrzne systemu
Wdrożenie i szkolenia
Budowa i modernizacja rejestrów państwowych
Modernizacja SRP
II kwartał 2014
Rozwój BUSC
II kwartał 2014
Budowa RDO
II kwartał 2014
Budowa SOP/CRS
II kwartał 2014
System do zarządzania CPD
II kwartał 2014
Szyna rejestrowa i aplikacje lokalne
Optymalizacja ZMOKU – do CMOKU
II kwartał 2014
Dostosowanie części niejawnej CMOKU
II kwartał 2014
Infrastruktura gminna
Dostawa infrastruktury IT do gmin wraz z wdrożeniem CMOKU
III kwartał 2014
III kwartał 2014
III kwartał 2014
Usługi transmisji danych
Zapewnienie pasma transmisyjnego dla SRP
IV kwartał 2014
Do zarządzania programem pl.ID zostaną powołane struktury zarządcze, w skład których
wejdą przedstawiciele MSW oraz MRR. Ponadto w charakterze obserwatorów do udziału w pracach
projektowych zapraszani będą przedstawiciele MAiC oraz pozostałych interesariuszy programu.
Nadzór nad projektem będzie sprawował Departament Strategii i Analiz MSW, którego
zadania obejmują m.in. warstwę zarządczą realizowanych projektów IT oraz współpracę
z instytucjami zaangażowanymi we wdrażanie funduszy strukturalnych, w szczególności w zakresie
rozliczania i sprawozdawczości. W struktury projektowe bezpośrednio zaangażowane będą również,
odpowiedzialne za rozwój i eksploatację poszczególnych produktów: Departament Ewidencji
Państwowych, Departament Spraw Obywatelskich, Departament Teleinformatyki oraz Centrum
Personalizacji Dokumentów MSW. Działania wspierać będą: Departament Prawny (legislacja i pomoc
prawna), Biuro Administracyjno-Finansowe (obszar zamówień publicznych) oraz Biuro Ochrony
Informacji Niejawnych (część niejawna systemu).
Zadania techniczne, w tym budowę systemu, utrzymanie oraz rozwój będzie realizował
Centralny Ośrodek Informatyki.
Dalsza realizacja dotychczasowego projektu pl.ID prowadzona będzie w formule programu,
składającego się z kilku mniejszych projektów, co umożliwi sprawniejsze zarządzanie zgodnie
z właściwymi i sprawdzonymi metodykami. W ramach programu przewidziane są następujące
projekty:
•
projekt SRP, obejmujący zadania związane z rejestrem PESEL, Centrum Certyfikacji, Systemem
Odznaczeń Państwowych, Centralnym Rejestrem Sprzeciwów i Szyną Usług,
•
projekt RDO, obejmujący zadania związane z komponentami logicznymi Rejestru Dowodów
Osobistych oraz modernizacją Centrum Personalizacji Dokumentów,
•
projekt RSC, obejmujący zadania związane z komponentem logicznym Bazy Usług Stanu
Cywilnego,
•
projekt Legalizacja, obejmujący zadania związane z komponentami niejawnymi SRP,
•
projekt Serwerownia, obejmujący zadania związane z modernizacją istniejącego głównego
centrum przetwarzania danych oraz budową rezerwowego centrum przetwarzania danych
i jego integracją z głównym centrum przetwarzania danych.
33
34
4. SIEĆ TELEINFORMATYCZNA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ
4.1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA SIECI
Sieć zbudowana w ramach projektu OST 112 jest nowoczesną siecią teletransmisyjną
o zasięgu ogólnopolskim, dzięki której można realizować usługi transmisji danych, głosu i obrazu
dla administracji publicznej. Węzły sieci składające się z urządzeń umożliwiających oferowanie tych
usług znajdują się w miastach wojewódzkich i powiatowych, co w praktyce stwarza możliwość
dotarcia z ofertą do znacznej części instytucji administracji publicznej. Stanowi ona jednolitą
w warstwie sprzętowej infrastrukturę sieciową, zbudowaną w oparciu o technologię MPLS
i wykorzystującą dzierżawione łącza wykonane w technologii światłowodowej. Zastosowana
technologia daje możliwość tworzenia odseparowanych wirtualnych sieci IP VPN dla nowych usług
oraz użytkowników. Wysoki poziom bezpieczeństwa i niezawodności sieci został zagwarantowany
poprzez zastosowanie odpowiednich protokołów transmisji, zoptymalizowanej topologii,
mechanizmów QoS, centralnego systemu zarządzająco-monitorującego.
Rysunek 2. Mapa węzłów sieci OST 112. Źródło: Centrum Projektów Informatycznych
35
Sieć szkieletowa została zaprojektowana i zbudowana w trzech warstwach:
•
POL 20 – warstwa obejmująca 20 lokalizacji w Warszawie i pozostałych miastach
wojewódzkich, wykorzystująca łącza o przepustowości 10 Gb/s i 1 Gb/s,
•
POL 35 – warstwa obejmująca 41 lokalizacji, umiejscowionych głównie w dawnych miastach
wojewódzkich, wykorzystująca łącza 1 Gb/s, 155 Mb/s, 32 Mb/s,
•
POL 300 – warstwa na poziomie miast powiatowych, obejmująca 272 lokalizacje,
wykorzystująca łącza o przepustowości 32 Mb/s.
Użytkownikami sieci są obecnie: Policja, Zakład Emerytalno-Rentowy MSW (ZER MSW)
oraz podłączane w ramach Systemu Powiadamiania Ratunkowego część jednostek Państwowej Straży
Pożarnej (PSP) i Państwowego Ratownictwa Medycznego (PRM), w tym Lotniczego Pogotowia
Ratunkowego. Infrastruktura jest również wykorzystywana na potrzeby Sieci Łączności Rządowej,
m.in. do organizowana wideokonferencji przez urzędy administracji publicznej.
Działania związane z budową ogólnopolskiej sieci teleinformatycznej, określanej jako sieć
na potrzeby obsługi numeru alarmowego 112 i innych numerów alarmowych, zostały zainicjowane
w 2008 r. w Komendzie Głównej Policji poprzez zgłoszenie projektu do realizacji w ramach 7. Osi
Priorytetowej POIG 2007-2013. Decyzją Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w lutym
2009 roku projekt został powierzony do realizacji Centrum
Projektów Informatycznych. CPI powierzyło realizację dostawy
obecnie sieć jest
urządzeń i wdrożenia OST 112 zewnętrznemu wykonawcy,
wykorzystywana
zawierając z nim w styczniu 2010 r. (na podstawie art. 4 pkt 5
w niewielkim stopniu
ustawy Prawo zamówień publicznych) odrębne umowy
na budowę sieci i na zapewnienie transmisji.
w stosunku do możliwości
założonych na etapie
Prace projektowe i wdrożeniowe prowadzone były przez
projektu
CPI i wykonawcę we współpracy z KGP, ponieważ jednym
z podstawowych założeń budowy sieci była migracja
funkcjonujących usług sieci POLWAN oraz wykorzystanie
istniejącej, ogólnokrajowej infrastruktury logistycznej Policji. Budowa sieci została zakończona
w pierwszym kwartale 2012 roku. Obecnie sieć jest wykorzystywana w niewielkim stopniu
w stosunku do możliwości założonych na etapie projektu, zarówno pod względem wydajności
urządzeń, dostarczonych licencji, jak i przepustowości łączy.
Celem budowy OST 112 było zastąpienie poprzednio eksploatowanej sieci rozległej
Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji (obecnie MSW), czyli sieci POLWAN,
przy jednoczesnym wdrożeniu koncepcji wspólnej platformy teleinformatycznej dla jednostek
administracji państwowej. Wobec ograniczeń technologicznych wcześniej eksploatowanego systemu,
podjęto decyzję o wybudowaniu nowej sieci rozległej, która:
36
•
zrealizuje potrzeby Komendy Głównej Policji w zakresie komunikacji głosowej, oraz transmisji
danych,
•
pozwoli na migrację innych sieci eksploatowanych w MSWiA (obecnie MSW) do nowej sieci
rozległej,
•
stworzy możliwość udostępnienia usług w zakresie: transmisji danych i głosu, dostępu
do zasobów, takich jak rejestry państwowe, oraz dostępu do Internetu dla innych jednostek
administracji,
•
stanie się dla służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo publiczne i ratownictwo, wspólną,
nowoczesną siecią teletransmisyjną zapewniającą szeroko dostępne i bezpieczne usługi
transferu głosu, obrazu i danych w ramach tworzonego Systemu Powiadamiania Ratunkowego
(SPR).
Tworzony obecnie przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji system SPR jest zatem jedną
z usług, które są możliwe do realizacji w oparciu o medium transmisyjne, jakim jest sieć administracji
OST 112. Głównymi użytkownikami systemu SPR będą: Policja, PSP, PRM, WCPR oraz WCZK.
4.3. FINANSOWANIE
Sieć OST 112 została zbudowana głównie ze środków Unii Europejskiej. Dotychczasowe
wydatki poniesione z tytułu budowy sieci OST 112 i dzierżawy łączy wyniosły ponad 300 mln zł,
w tym:
•
wydatki inwestycyjne - zakup infrastruktury technicznej: 159,73 mln zł,
•
wydatki inwestycyjne - uruchomienie łączy: 99,22 mln zł,
•
wydatki bieżące - dzierżawa łączy do sierpnia 2012 r.: 45,29 mln zł.
Istotnym problemem zarządczym był brak źródeł finansowania utrzymania, eksploatacji
i rozwoju sieci po zakończeniu projektu. Sam koszt utrzymania produktów projektu w zakresie
dzierżawy łączy telekomunikacyjnych (bez innych kosztów eksploatacji sieci oraz kosztów osobowych)
wynosi ponad 40 mln zł rocznie. W 2012 r. Minister Spraw Wewnętrznych podjął działania mające
na celu zapewnienie finansowania w roku budżetowym 2012 oraz 2013. W grudniu 2012 r. zaległe
płatności za usługi transmisji zostały zrealizowane przez MSW na podstawie porozumienia zawartego
14 grudnia 2012 r. pomiędzy CPI, MSW, MAiC i wykonawcą sieci. Porozumienie to przeniosło
obowiązek finansowania usług transmisji danych do końca 2013 r. na MSW oraz stworzyło podstawy
do przejęcia w 2013 r. całej sieci w zakresie dostarczonego przez wykonawcę sprzętu i aplikacji.
W związku z poniesionymi przez budżet państwa oraz pochodzącymi z dofinansowania Unii
Europejskiej środkami na budowę i dotychczasowe utrzymanie sieci, konieczne jest zapewnienie jej
właściwego wykorzystania oraz trwałości również w warstwie finansowania. Przewidywana kwota
na sfinansowanie funkcjonowania szkieletu sieci w zakresie transmisji danych nie powinna
przekroczyć w latach 2014-2016 ok. 120 mln zł. Jako docelowe źródła finansowania należy wskazać:
•
środki z budżetu państwa na zapewnienie funkcjonowania, eksploatacji i rozwoju szkieletu
sieci, czyli infrastruktury wspólnie wykorzystywanej przez wszystkich użytkowników; były one
dotychczas alokowane na potrzeby teleinformatyczne różnych jednostek administracji
publicznej, a w przyszłości powinny być przekazywane w ustalonej wysokości do budżetu
MSW,
•
środki budżetowe MSW w zakresie usług na potrzeby MSW,
•
środki z funduszu celowego CEPiK w zakresie usług na potrzeby SI CEPiK oraz migracji sieci
WAN CEPiK,
•
środki budżetowe przeznaczone na potrzeby rejestrów państwowych w tym PESEL,
a w przyszłości – środki dedykowanego funduszu celowego,
•
środki budżetowe organizacji i służb podległych MSW w zakresie świadczonych im usług,
•
środki MAiC z projektu SPR,
•
środki pochodzące z opłat od użytkowników za dostęp do sieci i usługi operatorskie.
Koszty podłączania do sieci nowych podmiotów (na odcinku tzw. ostatniej mili, tj. od węzła
brzegowego sieci szkieletowej do siedziby użytkownika), wdrażania dla nich usług, jak również
utrzymania infrastruktury i sprzętu teleinformatycznego na ich potrzeby, finansowane będą przez
użytkowników. Model finansowania sieci oraz operatora będzie przedmiotem prac w roku 2013.
Podstawowym założeniem przy tworzeniu operatora
nie jest generowanie przez niego zysków, ale efektywna
realizacja zadań w zakresie utrzymania trwałości infrastruktury,
bezpieczeństwa sieci, dysponowania kompetentną kadrą
inżynierską oraz zapewnienie środków na odtworzenie
infrastruktury, jej rozbudowę i wprowadzanie nowych usług.
Podstawowym założeniem
przy tworzeniu operatora
nie jest generowanie przez
niego zysków, ale efektywna
realizacja zadań
W obszarze finasowania należy wyraźnie podkreślić,
że zarówno wdrażanie nowych usług w sieci, jak i podłączanie
użytkowników musi być połączone z wyraźnym wskazaniem
źródeł finansowania. Rozbudowa sieci szkieletowej, budowa lub dzierżawa infrastruktury
dostępowej, wdrażanie nowych usług będą realizowane tylko pod warunkiem wskazania konkretnych
źródeł finansowania kosztów utrzymania, eksploatacji i rozwoju w przewidywanym okresie. Koszty te
powinny być pokrywane przez podmiot wprowadzający usługę lub zabezpieczone w budżecie
projektu zakładającego wykorzystanie sieci jako medium transmisyjne.
Od 2000 r. pomysł budowy sieci transmisji danych wspólnej dla administracji publicznej był
podejmowany wielokrotnie. W trakcie dyskusji nad koncepcją sieci poruszane były zawsze dwa
aspekty: bezpieczeństwo oraz optymalizacja kosztów ponoszonych przez budżet państwa
na informatyzację, w tym zapewnienie transmisji danych.
Optymalizacja ponoszonych przez Państwo kosztów będzie odbywać się poprzez
wprowadzanie dla administracji usług realizowanych w jak najszerszym zakresie w oparciu
o zbudowaną sieć.
37
38
Funkcjonowanie operatora sieci zapewniającego nowoczesną, wydajną infrastrukturę
telekomunikacyjną oraz świadczącego usługi z gwarancją SLA daje podmiotom administracji
publicznej możliwość realizowania swoich potrzeb w zakresie sieci rozległych przy jednoczesnym
bardzo przejrzystym modelu nadzoru nad operatorem, jego działaniami oraz finansowaniem.
4.5.1. Określenie zasad utrzymania sieci i świadczenia usług
W najbliższym czasie w ramach MSW zostaną podjęte działania w obszarze formalnoprawnym oraz organizacyjnym zmierzające do określenia zasad utrzymania sieci, powołania
docelowego operatora sieci oraz warunków świadczenia usług. Prace te obejmą m.in.:
•
stworzenie katalogu usług dla administracji publicznej wraz z zasadami ich świadczenia,
•
stworzenie aktów prawnych stanowiących podstawę świadczenia usług operatorskich
dla administracji publicznej,
•
opracowanie modelu finansowania i procedur eksploatacyjnych.
Zgodnie z przedstawionym w dalszej części dokumentu planem działania usługi będą
wprowadzane stopniowo:
•
w ramach MSW oraz instytucji i służb podległych ministerstwu,
•
w ramach projektu SPR
•
dla szeroko rozumianej administracji publicznej,
i obejmą standardowe usługi transmisji danych, głosu i obrazu oraz dostęp do internetu jak również
usługi polegające na dostępie do rejestrów państwowych oraz innych systemów i baz danych.
4.5.2. Utrzymanie infrastruktury
Przez sieć szkieletową dla administracji publicznej należy rozumieć system teletransmisyjny
zbudowany w ramach projektu sieci OST 112, obejmujący swoim zasięgiem miasta wojewódzkie, byłe
miasta wojewódzkie oraz miasta powiatowe. Nie jest wykluczone, że w przyszłości zasięg sieci
szkieletowej będzie powiększany wraz z rozwojem zapotrzebowania na usługi.
Zadaniem operatora będzie zapewnienie łączy teletransmisyjnych w szkielecie sieci,
jak również utrzymanie infrastruktury sprzętowej i zapewnienie zasobów kadrowych do jej
eksploatacji i rozwoju. W zakresie jego zadań będzie również utrzymanie i rozwój usług dostępnych
dla użytkowników.
Poza standardowymi usługami, takimi jak transmisja danych , głosu i obrazu oraz dostęp
do Internetu, rozwijane będą usługi polegające na udostępnianiu poprzez sieć rejestrów
państwowych, baz danych i systemów czy też na dostępie do specjalnych zasobów, np. System
Powiadamiania Ratunkowego.
Planowane jest jednocześnie pilne uzupełnienie infrastruktury szkieletowej o łącza
zapewniające redundancję na poziomie węzłów powiatowych. Zadanie to zostało pominięte
na etapie budowy obecnego szkieletu sieci, a ma zasadniczy wpływ na świadczenie usług
z wymaganym wysokim parametrem dostępności.
4.5.3. Podłączanie użytkowników i usługa utrzymania
Zgodnie z opisanym wyżej zasięgiem sieci szkieletowej, węzły sieci będą stanowiły punkty
podłączania użytkowników. Oznacza to, że infrastruktura pomiędzy lokalizacją użytkownika a węzłem
sieci będzie traktowana jako tzw. ostatnia mila. Jej realizacja będzie zależała od decyzji użytkownika
o pokryciu kosztów budowy lub dzierżawy łącza oraz pokrycia kosztów utrzymania.
Operator będzie wydawał warunki podłączenia użytkownika w danej lokalizacji oraz na bazie
posiadanej wiedzy, w tym o infrastrukturze lokalnej, wspierał proces realizowania ostatniej mili.
Utrzymanie infrastruktury dostępowej wraz z urządzeniami końcowymi będzie możliwe
w różnych wariantach. Zakładany jest zarówno model, w którym operator będzie odpowiedzialny
za świadczenie pełnej usługi obejmującej utrzymanie szkieletu sieci z zapewnionym poziomem SLA,
monitorowanie łączy ostatniej mili i urządzeń końcowych oraz usuwanie awarii, jak również model,
w którym działania operatora ograniczą się do utrzymania usługi w szkielecie sieci
oraz monitorowania portu dostępowego. W drugim modelu całość zarządzania ostatnią milą oraz
urządzeniem końcowym będzie się znajdować po stronie użytkownika. Wybór modelu usługi będzie
uzależniony od potrzeb, możliwości kadrowych i technicznych użytkownika oraz od środków
przeznaczonych na usługę operatorską.
W zależności od wyboru modelu usługi dobierany będzie sprzęt dedykowany
dla użytkownika, tak aby w przypadku wyboru pełnej usługi operator dysponował odpowiednim
zapasem urządzeń na wypadek awarii oraz zapewniał jednolity system zarządzania.
4.6.1. Powołanie operatora i zdefiniowanie jego zadań
W zakresie planowanych na 2013 rok działań związanych z rozpoczęciem świadczenia usług
telekomunikacyjnych dla administracji publicznej w oparciu o sieć transmisji danych zbudowaną
w ramach projektu OST 112 wykonane zostaną prace w następujących obszarach:
•
powołanie operatora i określenia struktury organizacyjno-zarządczej,
•
zdefiniowanie zadań operatora w zakresie utrzymania sieci szkieletowej,
39
40
•
zdefiniowanie zadań operatora w zakresie podłączania użytkowników, utrzymania
infrastruktury dostępowej oraz usługi utrzymania świadczonej użytkownikowi,
•
finansowanie sieci.
Podmiotem przewidzianym do realizacji zadań operatora sieci jest Centralny Ośrodek
Informatyki.
4.6.2. Nowi użytkownicy. Harmonogram działań
Oprócz działań związanych z powołaniem operatora sieci istotne będzie ustalenie kolejności
wprowadzania nowych użytkowników. W tym zakresie rozwój sieci jest rozpatrywany w trzech
obszarach:
•
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych oraz służby i jednostki organizacyjne podległe MSW,
•
System Powiadamiania Ratunkowego,
•
szeroko rozumiana administracja publiczna w zakresie dostępu do usług teleinformatycznych,
ze szczególnym uwzględnieniem: transmisji danych pomiędzy oddziałami terenowymi, dostępu
do Internetu, dostępu do rejestrów państwowych (CEPiK, PESEL itd.) oraz transmisji głosu.
4.6.3. Wykorzystanie sieci przez resort spraw wewnętrznych
Obecnie największym użytkownikiem sieci zbudowanej w ramach projektu OST 112 są
jednostki Policji. Sieć stanowi podstawową infrastrukturę zapewniająca transmisję głosu, obrazu
i danych do jednostek szczebla wojewódzkiego, miejskiego i powiatowego.
Państwowa Straż Pożarna nie posiada własnej sieci teleinformatycznej, a jej jednostki
organizacyjne podłączone do OST 112 głównie w ramach projektu SPR korzystają z oferowanej w tej
sieci usługi transmisji danych. Dotyczy to ponad 200 jednostek, wśród których znajdują się Komenda
Główna, komendy wojewódzkie, miejskie i powiatowe, a także jednostki ratowniczo-gaśnicze. Pełne
wykorzystanie sieci dla potrzeb PSP będzie możliwe po zapewnieniu wszystkim jednostkom
organizacyjnym (łącznie ponad 500 lokalizacji) dostępu do usług. Jak już wspomniano są one
podłączane do szkieletu sieci w ramach działań związanych z projektem budowy SPR, natomiast
konieczne jest ustalenie zakresu docelowego wykorzystania przez PSP omawianej sieci, również dla
celów innych niż przekazywanie wywołań alarmowych. Zgodnie z omawianym w tym dokumencie
modelem finansowania usług, konieczne będzie też wskazanie, w jaki stopniu utrzymanie
infrastruktury dostępowej do PSP będzie pokrywane ze środków przeznaczonych na utrzymanie SPR,
a w jakim przez PSP.
Straż Graniczna obecnie użytkuje rozległą sieć teleinformatyczną, funkcjonującą w oparciu
o usługę operatorską w technologii MPLS zakupioną od dostawcy komercyjnego. W sieci istnieje
ponad 200 węzłów. Dodatkowo, w ramach współdziałania, w sieci obsługiwane są jednostki
organizacyjne podległe MSW, MAiC i MON. SG jest związana umową z operatorem
telekomunikacyjnym do marca 2014 r. Do tego terminu nie będzie możliwa pełna migracja sieci SG do
sieci stworzonej w ramach OST 112, ale już na tym etapie SG powinna:
•
przeprowadzić testy współpracy sieci dzierżawionej od operatora z siecią administracji
państwowej i przedstawić informacje o ich wynikach,
•
rozpocząć migrację obszarów sieci, w których wykorzystanie szkieletu sieci OST 112 będzie
możliwe,
•
współpracować z MSW przy prowadzeniu postępowania i zawieraniu umowy na usługę
operatorską, która musi umożliwiać wypowiadanie pojedynczych lokalizacji SG lub całych
obszarów sieci i ich migrację do sieci administracji państwowej.
Efektem tych działań będzie optymalizacja kosztów i właściwe wykorzystanie posiadanej
przez Państwo infrastruktury. Poziom jakości usług możliwy do uzyskania w sieci administracji
państwowej nie odbiega od oferowanego przez operatora komercyjnego. Jednocześnie nie ma
przeszkód do stworzenia układu hybrydowego, w którym sieć SG przez pewien czas korzysta z dwóch
sieci i jest na bieżąco, w miarę dostępności odpowiednich łączy, migrowana do sieci administracji
państwowej.
MSW eksploatuje rozległe, ogólnokrajowe sieci transmisji danych WAN-CEPiK i PESEL-NET,
bazujące na protokole MPLS i dostarczane przez operatorów komercyjnych. Sieć WAN-CEPiK,
wykorzystywana do transmisji danych w zakresie na potrzeby ewidencji pojazdów i kierowców,
posiada ponad 400 punktów dostępowych. W 2013 roku rozpocznie się proces jej migracji do sieci
administracji państwowej. Sieć PESEL-NET swoim zasięgiem pokrywa obszar całego kraju (do poziomu
gminy) i posiada ok. 900 węzłów dostępowych. Zapewnia dostęp do zasobów zbiorów PESEL, a także
do zasobów bazodanowych Głównego Geodety Kraju, Urzędu do Spraw Cudzoziemców, Ministerstwa
Sprawiedliwości oraz prokuratury. Planowana jest migracja tej sieci do OST 112.
ZER MSW jest już użytkownikiem sieci OST 112, wykorzystując ją do transmisji danych
pomiędzy swoimi oddziałami.
W roku 2013 przez Departament Teleinformatyki MSW wykonane zostaną następujące prace:
•
migracja sieci UdSC,
•
zaplanowanie i rozpoczęcie migracji sieci WAN CEPiK,
•
zaplanowanie i testy migracji sieci SG oraz rozpoczęcie procesu migracji,
•
prace przygotowawcze do migracji sieci PESEL-NET,
•
planowanie i rozpoczęcie integracji sieci administracji państwowej z innymi systemami
pozostającymi w gestii MSW w tym: govnet, SŁR. W zakresie tych prac na terenie Warszawy
przewidywana jest m.in. modernizacja wymienionych systemów i ich migracja do sieci
dostępowej Ethernet, która jest spójna technologicznie z siecią administracji. Prace te będą
prowadzone w oparciu o strategiczną współpracę z Policją, by tak jak w przypadku OST 112
zapewnić optymalne wykorzystanie infrastruktury zbudowanej ze środków publicznych
przy jednoczesnym zapewnieniu właściwego funkcjonowania systemów łączności służb
odpowiedzialnych za bezpieczeństwo.
41
42
4.6.4. System Powiadamiania Ratunkowego w oparciu o sieć OST 112
Projekt stworzenia SPR, prowadzony przez MAiC, zakłada wykorzystanie jako platformy
transmisyjnej sieci OST 112. Na jej bazie zapewniony ma być wszystkim podmiotom realizującym
zadania z zakresu bezpieczeństwa publicznego i ratownictwa dostęp do:
•
dystrybucji wywołań i danych pomiędzy służbami powołanymi ustawowo do niesienia pomocy,
•
wymiany danych pomiędzy systemami wspomagania dowodzenia służb i centrami
powiadamiania ratunkowego,
•
dystrybucji danych dotyczących lokalizacji osób dzwoniących na numery alarmowe wraz z ich
lokalizacją geograficzną,
•
usług głosowych w tym w technologii VoIP,
•
dostępu do usług przekazu wizyjnego i wideokonferencyjnego,
•
scentralizowanego dostępu do Internetu.
Projekt jest obecnie w fazie realizacji. MAiC koordynuje działania związane z wdrożeniem
wszystkich elementów systemu SPR. W gestii MSW pozostaje utrzymanie i administrowanie
szkieletem sieci stworzonej w ramach projektu OST 112. W tym celu MSW:
•
poprzez działania Departamentu Teleinformatyki będzie koordynowało prace związane
z utrzymaniem, eksploatacją i rozwojem szkieletu sieci,
•
przeprowadzi, w roku 2013, postępowanie na usługę transmisji danych oraz łącza w szkielecie
sieci,
•
będzie koordynować działania CPI, przynajmniej w zakresie określenia standardów
technicznych, harmonogramu podłączenia i warunków finansowania użytkowania sieci
szkieletowej) w ramach działań związanych z budową OSAP-OSR (w 2012 roku Komitet Rady
Ministrów ds. Cyfryzacji pozytywnie zaopiniował opracowany przez CPI projekt
teleinformatyczny, przewidywany do realizacji w 2013 roku, w ramach 7. Osi Priorytetowej
POIG, pod nazwą Zaprojektowanie i wdrożenie systemu telekomunikacyjnego umożliwiającego
włączenie starostw powiatowych oraz terenowych jednostek organizacyjnych Państwowej
Straży Pożarnej (PSP) i Lotniczego Pogotowia Ratunkowego (LPR) do Ogólnopolskiej Sieci
Teleinformatycznej na potrzeby obsługi numeru alarmowego 112 (OST 112) – Ogólnopolska
Sieć Administracji Publicznej – Ogólnopolska Sieć Ratownictwa OSAP-OSR).
Działania prowadzone przez MAiC i CPI muszą zmierzać do zrealizowania infrastruktury
o akceptowalnym koszcie budowy i utrzymania oraz zapewnić źródła utrzymania i eksploatacji
budowanej infrastruktury przez użytkownika końcowego. Ponadto dla właściwego funkcjonowania
SPR w oparciu o szkielet sieci dla administracji koniczne jest dokończenie budowy szkieletu, tak by
każdy z węzłów sieci posiadał co najmniej dwa niezależne łącza zwiększające niezawodność
świadczonych usług. W chwili obecnej tylko część węzłów sieci spełnia to kryterium.
4.6.5. Wspólna sieć administracji publicznej
Zbudowana w ramach projektu OST 112 sieć, ze względu na zastosowaną technologię i zasięg
działania, może być docelowo rozważana jako sieć teleinformatyczna dla potrzeb innych jednostek
organizacyjnych administracji publicznej. Oprócz komunikacji pomiędzy jednostkami organizacyjnymi,
zasoby sieci mogą zapewnić szerokiemu spektrum użytkowników dostęp do wspólnych dla całej
administracji usług, takich jak: transmisja danych, zintegrowany dostęp do Internetu, dostęp
do rejestrów państwowych, wspólna platforma usług głosowych, wideokonferencje i inne.
W ramach wspólnej sieci możliwa będzie optymalizacja kosztów operacyjnych we wszystkich
aspektach (personel, wyposażenie, utrzymanie i zabezpieczenie pomieszczeń, media). Może być
również opracowana i stosowana spójna polityka bezpieczeństwa, odpowiednia dla infrastruktury
krytycznej Państwa.
Na 2013 rok zaplanowano:
Etapy prac
Przygotowanie wstępnego katalogu usług dla administracji
Termin zakończenia
marzec 2013
Opracowanie koncepcji utrzymania, finansowania i nadzoru Ministra
Spraw Wewnętrznych nad OST 112
maj 2013
Przygotowanie zamówienia publicznego, ogłoszenie przetargu, wybór
dostawców. Udzielenie zamówienia publicznego dla dostawców łączy
grudzień 2013
Dalszy harmonogram prac nad projektem OST112 będzie tworzony po wyjaśnieniu, w 2013
roku, zagadnień kluczowych dla realizowania nadzoru MSW nad siecią administracji publicznej:
•
przejęcie od CPI produktów umowy na budowę sieci, czyli ustalenie rzeczywistego zakresu
i stanu realizacji wdrożenia sieci zbudowanej w ramach projektu OST112,
•
ustalenie źródeł finansowania – wskazanie źródeł budżetowych, ich akceptacja oraz pozyskanie
środków wynikających z pierwszych migracji sieci w ramach MSW oraz instytucji i służb
podległych,
•
zapewnienie kadry inżynierskiej do nadzoru nad siecią i stworzenie wstępnego modelu
operatora sieci.
43
44
W celu zapewnienia właściwego zarządzania infrastrukturą oraz usługami planuje się wdrożyć
model zarządzania, w którym:
•
Rada Użytkowników, skupiająca przedstawicieli użytkowników sieci, będzie współdecydowała
o kierunkach jej rozwoju,
•
zespół złożony z przedstawicieli MSW i COI opracuje zasady finansowania i utrzymania sieci,
•
Departament Teleinformatyki MSW będzie sprawował nadzór nad funkcjonowaniem sieci
i operatora,
•
COI będzie wykonywał zadania operatora.
5. SŁOWNIK SKRÓTÓW I TERMINÓW TECHNICZNYCH
ABW
Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego
Agile
metodyki zwinne; grupa metodyk nastawionych na szybkie wytwarzanie oprogramowania
wysokiej jakości w oparciu o programowanie iteracyjne (model przyrostowy). Kolejne etapy
wytwarzania oprogramowania zamknięte są w iteracjach, w których za każdym razem
przeprowadza się testowanie wytworzonego kodu, zebranie wymagań, planowanie rozwiązań
itd.
BI
ang. Business Intelligence; analityka biznesowa
BŁiI
Biuro Łączności i Informatyki KGP
BOR
Biuro Ochrony Rządu
BUSC
Baza Usług Stanu Cywilnego
CBA
Centralne Biuro Antykorupcyjne
CC
Centrum Certyfikacji
CEIDG
Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
CEK
Centralna Ewidencja Kierowców
CEP
Centralna Ewidencja Pojazdów
CEPiK
Centralna Ewidencja Pojazdów i Kierowców
CMOKU
Centralny Moduł Obsługi Końcowego Użytkownika
COI
Centralny Ośrodek Informatyki MSW
CPD
Centrum Personalizacji Dokumentów MSW
CPI
Centrum Projektów Informatycznych
CRS
Centralny Rejestr Sprzeciwów
DEP
Departament Ewidencji Państwowych MSW
DEPiT
Departament Ewidencji Państwowych i Teleinformatyki MSW
DSiA
Departament Strategii i Analiz MSW
DSO
Departament Spraw Obywatelskich MSW
DT
Departament Teleinformatyki MSW
EFRR
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
eID
Narodowy dokument identyfikacyjny
ePUAP
Elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej
GUGiK
Główny Urząd Geodezji i Kartografii
ICT
ang. Information and Communication Technologies; teleinformatyka
ISO 9241
norma ISO dotycząca ergonomii interakcji człowieka z systemem informatycznym; tekst
dostępny na stronie :
http://www.iso.org/iso/home/store/catalogue_tc/catalogue_detail.htm?csnumber=52938
ITD
Inspekcja Transportu Drogowego
KEP
Krajowa Ewidencja Podatników
KGP
Komenda Główna Policji
KRMC
Komitet Rady Ministrów do spraw Cyfryzacji
45
46
KRMIiŁ
Komitet Rady Ministrów ds. Informatyzacji i Łączności
KSIP
Krajowy System Informacyjny Policji
MAiC
Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji
MF
Ministerstwo Finansów
MPiPS
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
MPLS
ang. Multiprotocol Label Switching; zespół protokołów do wydajnego kierowania, przenoszenia
i przełączania strumieni ruchu w sieci teleinformatycznej
MRR
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego
MSW
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych
MSWiA
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji
NIK
Najwyższa Izba Kontroli
OCSP
ang. Online Certificate Status Protocol standard opisujący protokół komunikacyjny pomiędzy
systemem informatycznym odbiorcy usług certyfikacyjnych a serwerem usługowym
OEWiUDO
Ogólnokrajowa Ewidencja Wydanych i Unieważnionych Dowodów Osobistych
OPD
Ośrodek Przetwarzania Danych
OST 112
Sieć Administracji Państwowej zbudowana jako produkt Projektu OST 112 Ogólnopolska sieć
teleinformatyczna na potrzeby obsługi numeru alarmowego 112
PESEL
Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności
PESEL2
projekt Przebudowa i integracja systemu rejestrów państwowych, realizowany w latach 20052008
PESEL-NET
cyfrowa sieć teletransmisji danych systemu PESEL
PLI CBD
Platforma Lokalizacyjno-Informacyjna z Centralną Bazą Danych
PO IG
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka
PRM
Państwowe Ratownictwo Medyczne
PSI
komunikator internetowy
PSP
Państwowa Straż Pożarna
QoS
ang. Quality of Service; mechanizmy służące dostarczeniu określonego poziomu jakości usług
sieciowych poprzez zapewnienie parametrów transmisji
RAP
ang. Remedial Action Plan; Plan Działań Naprawczych
RDO
Rejestr Dowodów Osobistych
REGON
Krajowy Rejestr Urzędowy Podmiotów Gospodarki Narodowej
SG
Straż Graniczna
SI CEPiK
System informatyczny CEPiK
SI Kierowca
system teleinformatyczny wspomagający proces wydawania uprawnień do kierowania
pojazdami przez starostów
SI Pojazd
system teleinformatyczny wspomagający proces rejestracji pojazdów przez starostów
SIS
System Informacyjny Schengen
SKP
Stacja Kontroli Pojazdów
SLA
ang. Service Level Agreement; ustalony poziom jakości usług teleinformatycznych
SOP
System Odznaczeń Państwowych
SPR
System Powiadamiania Ratunkowego
SRP
System Rejestrów Państwowych
SU
Szyna Usług
UdSC
Urząd do Spraw Cudzoziemców
UE
Unia Europejska
UFG
Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny
UKE
Urząd Komunikacji Elektronicznej
user
centered
design
projektowanie zorientowane na użytkownika; podejście, w którym potrzeby, wymagania
i ograniczenia końcowego użytkownika są szczegółowo badane na każdym etapie procesu
projektowego
user
experience
doświadczenie użytkownika; całość wrażeń jakich doświadcza użytkownik podczas korzystania
z produktu interaktywnego
VoIP
ang. Voice over Internet Protocol – technologia umożliwiająca przesyłanie głosu za pomocą sieci
wykorzystujących protokół IP
WAN-CEPiK
ang. Wide Area Network, rozległa sieć komputerowa CEPiK
WCAG 2.0
ang. Web Content Accessibility Guidelines; zalecenia dotyczące tworzenia interfejsów
webowych w sposób przeciwdziałający wykluczeniu cyfrowemu osób z dysfunkcjami; tekst
dostępny jest na stronie organizacji World Wide Web Consortium (W3C):
http://www.w3.org/TR/WCAG/
WCPR
Wojewódzkie Centrum Powiadamiania Ratunkowego
WCZK
Wojewódzkie Centrum Zarządzania Kryzysowego
workflow
sposób przepływu informacji pomiędzy rozmaitymi obiektami biorącymi udział w jej
przetwarzaniu
ZER MSW
Zakład Emerytalno-Rentowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych
ZMOKU
Zintegrowany Moduł Obsługi Końcowego Użytkownika
ZSI PESEL2
Zintegrowany System Informatyczny PESEL2
47

Dokument. - Komitet Rady Ministrów do spraw Cyfryzacji

Transkrypt

Podobne dokumenty

Uzyskanie dostępu do portalu www.cepik.gov.pl

Zespół Wokalny MSW w Olsztynie zwraca się z

Pobierz - pl.ID :: obywatel.gov.pl

Informacja o uzyskiwaniu danych z Centralnej Ewidencji Pojazdów i

ROLA WALKI W śYCIU MĘśCZYZNY

badania środowiskowe (ocena higieniczno

Centralna Ewidencja Pojazdów i Kierowców.

Państwowa Inspekcja Sanitarna MSW DOBRA PRAKTYKA

Gazele Biznesu po raz trzeci dla SP ZOZ MSW w Zielonej Górze