1 NADMIERNE USZCZELNIENIE MIESZKALNIA – BRAK STAŁEGO
Transkrypt
1 NADMIERNE USZCZELNIENIE MIESZKALNIA – BRAK STAŁEGO
NADMIERNE USZCZELNIENIE MIESZKALNIA – BRAK STAŁEGO DOPŁYWU POWIETRZA Wentylacja to jeden z najwa niejszych systemów instalowanych w domu. W zasobach naszej Spółdzielni Mieszkaniowej znakomita wi kszo budynków posiada system wentylacji grawitacyjnej. W niniejszym opracowaniu postaramy w sposób dost pny i skrócony wyja ni zasady, które zasady działania systemu wentylacji grawitacyjnej, zwi zane z ni nale y bezwzgl dnie przestrzega oraz wskaza , wynikaj ce z nieprawidłowo ci w jej działaniu, zagro enia. CO TO JEST WENTYLACJA GRAWITACYJNA? Najpro ciej mówi c, wentylacja to zorganizowany proces wymiany powietrza zanieczyszczonego na wie e. Powietrze dostaje si do pomieszcze (pokoje, kuchnia) przez przegrod zewn trzn (okno, ciana, drzwi), nasyca si do pomieszcze , w których znajduj si zanieczyszczeniami i przepływa kratki wentylacyjne (łazienka, kuchnia, WC), a stamt d kanałami wentylacyjnymi odprowadzane na zewn trz. Wentylacja grawitacyjna jest prostym rozszerzeniem pomysłu tzw. wentylacji naturalnej, która słu yła do wietrzenia pomieszcze od kiedy pojawił si w nich ogie . Otó w domach ogrzewanych kominkami czy innego rodzaju paleniskami otwartymi, zu yte powietrze uciekało z domu po prostu przez komin znad paleniska. Poniewa powietrze do podtrzymania procesu spalania pobierane było bezpo rednio z pomieszcze , powstałe w pomieszczeniu podci nienie wymuszało napływ do wn trza powietrza z zewn trz przez wszelkie szczeliny, szpary w oknach, drzwiach, i tak dalej. Cała podró powietrza w wentylacji grawitacyjnej zaczyna si w oknie. Przynajmniej tak powinno by w dzisiejszych budynkach, które według przepisów powinny mie okna wyposa one w nawiewniki. Szeroko rozumiane nieszczelno ci te s dobre, daj ten sam efekt, dlatego trzeba uwa a przy zakupie absolutnie szczelnych okien. Powietrze z zewn trz ogrzewa si , dzi ki obecno ci w domu grzejników lub ogrzewania podłogowego, i cyrkuluje sobie po pokoju. Przepływa z pomieszcze (salony, sypialnie) do pomieszcze takich jak kuchnia, toalety i łazienki. Zamkni te drzwi mog j blokowa , dlatego pod drzwiami powinna by szczelina o odpowiedniej powierzchni, aby powietrze bez przeszkód mogło si przemieszcza po domu. W ka dym razie w łazience powietrze si jeszcze troszk podgrzewa (w ko cu lubimy mie tam cieplej ni w sypialni czy salonie) i nast pnie stamt d usuwane jest przez przewody wentylacyjne w kominie wentylacyjnym. Zadaniem wentylacji jest m.in. zmniejszenie zawarto ci pary wodnej w powietrzu wewn trznym. ródłem wytwarzania pary wodnej w budynkach mieszkalnych s ludzie 1 (oddychanie, wydzielanie przez skór ) oraz tak e czynno ci domowe takie jak pranie, gotowanie, du a ilo ro lin doniczkowych, k piel czy zmywanie. W przypadku niedostatecznej wentylacji mo e wyst pi kondensacja pary wodnej na „zimnych”, wewn trznych powierzchniach cian czy te oknach. Zjawiska te wyst puj szczególnie w mieszkaniach gdzie ze wzgl dów oszcz dno ciowych ich u ytkownicy utrzymuj obni on temperatur lub temperatura jest odpowiednia natomiast zasłoni te (meble, zasłony, du e, g ste ro liny) s naro a w pomieszczeniach i ciepło oraz wie e powietrze nie maj dost pu. W takich przypadkach cz sto wyst puje zawilgocenie cian, rozwój ple ni i grzybów, a w konsekwencji niszczenie przegród budowlanych ale równie złe samopoczucie oraz choroby. ZALETY WENTYLACJI GRAWITACYJNEJ • działa bez zu ywania energii, czego nie mo na powiedzie o wentylacji wymuszonej, mechanicznej, która wymaga do działania pracy elektrycznego silnika, • w zwi zku z powy szym, działa te b dzie w sytuacji, w której na kilka godzin czy dni nast pi przerwa w dostawach pr du, • mo e korzysta z przewodów wentylacyjnych wymurowanych w jednym kominie razem z przewodami dymowymi czy spalinowymi z kotła centralnego ogrzewania, • no i przede wszystkim nie wymaga monta u centrali wentylacyjnej, układania przewodów wentylacyjnych nawiewnych i wywiewnych, i tak dalej. JAKIE S PRZYCZYNY NIEWŁA CIWEJ WENTYLACJI? Podstawowym warunkiem umo liwiaj cym działanie wentylacji grawitacyjnej jest zapewnienie stałego dopływu powietrza zewn trznego do mieszka . W wi kszo ci budynków wznoszonych 1990 r. nie było problemu z doprowadzeniem powietrza zewn trznego do mieszka . Stosowane w tamtych latach okna nie odznaczały si du a szczelno ci . Najcz ciej wyst powały skargi lokatorów na zbyt du e szczeliny w oknach, co powodowało nadmierne wyzi bienie mieszka . Sytuacja zmieniła si na przełomie 80. i 90 lat ubiegłego wieku, kiedy zacz to stosowa drewniane. Okna te charakteryzuj si okna PCV, wkrótce potem równie bardzo du szczelno ci szczelne i niewła ciwa ich eksploatacja jest najcz stsz przyczyn braku wła ciwej wentylacji. Co potwierdzaj równie biegli s dowi oraz stra po arna (http://www.kppsp.klodzko.pl/index.php/41-art/art-g/118nie-dla-czadu) na podstawie prowadzonych prac. 2 Inn przyczyn jest nadmierne uszczelnienie okien (starych drewnianych) powoduj ce brak napływu powietrza zewn trznego. Cz sto spotykane zakłócenia w działaniu wentylacji to niewła ciwe u ytkowanie mieszka . Zaliczy do nich mo na: - monta zbyt szczelnych przegród (okna, drzwi) - stosowanie systemów uszczelnie do okien wykonanych w starych (nieszczelnych) technologiach - samowolne dokonywanie przeróbek kanałów wentylacyjnych; - monta wyci gów kuchennych (okap) z silniczkiem – wentylatorem elektrycznym; - monta wentylatorów elektrycznych łazienkowych, toaletowych, kuchennych, które dodatkowo wypró niaj powietrze z pomieszcze tworz c podci nienie; JAKIE S SKUTKI NIEWŁA CIWEGO DZIAŁANIA WENTYLACJI GRAWITACYJNEJ? 1. wilgo w pomieszczeniach, powstawanie ple ni i grzyba, 2. złe samopoczucie osób przebywaj cych w pomieszczeniu, bóle głowy, choroby górnych dróg oddechowych, uczulenia itd., 3. podtrucia lub zatrucia tlenkiem w gla, 4. nieprzyjemny zapach w mieszkaniu, najcz ciej po długiej nieobecno ci u ytkowników, 5. kondensacja zanieczyszcze toksycznych emitowanych przez materiały wyko czeniowe, meble itp., 6. niedobór powietrza potrzebnego do spalania paliwa w gazowych podgrzewaczach wody, kuchenkach, kominkach itp., 7. trwałe uszkodzenia gazowych podgrzewaczy wody; EFEKTY, PRZYCZYNY GRAWITACYJNEJ, NIEWŁASCIWEGO ZAPOBIEGANIE ORAZ DZIAŁANIA WENTYLACJI USUWANIE POWSTAŁYCH NIEPRAWIDŁOWO CI Do najcz stszych efektów niewła ciwego działania wentylacji nale : 1. ple na cianach, 2. spuchni te tynki, 3. zbutwiałe meble, 4. nieprzyjemny zapach odzie y, po cieli itp., 3 5. choroby układu oddechowego, 6. uszkodzone urz dzenia grzewcze. Ch utrzymania komfortowych warunków mieszkalnych czasami powoduje wi cej negatywnych ni pozytywnych skutków. Pozornie podnosz c wygod naszego ycia, w rzeczywisto ci powodujemy szereg szkód maj cych wpływ nie tylko na stan techniczny naszych mieszka , ale równie na nasze zdrowie. Najcz stszym bł dem, jaki popełniaj ludzie w okresie jesienno – zimowym, jest nadmierne uszczelnianie mieszka . W zim priorytetem jest zwi kszenie temperatury w mieszkaniach, zapominamy o regularnym wietrzeniu pomieszcze , co w pó niejszym okresie powoduje powstawanie grzybów, ple ni, brunatnych wykwitów itd. Brunatne wykwity, grzyby, ple , zbutwiałe meble i podłogi to widoczne efekty braku prawidłowej eksploatacji pomieszcze mieszkalnych, na ich powstanie nara one jest ka de mieszkanie b d dom bez wzgl du na wiek. W przypadku nało enia si kilku niekorzystnych czynników np. niskiej temperatury w pomieszczeniu (b d jego cz ci) i utrudnionej wentylacji, pojawiaj si warunki sprzyjaj ce szybkiemu powstawaniu szkodliwych grzybów i ple ni. Najlepiej spróbowa znale w tej kwestii tzw. złoty rodek, bowiem naszemu zdrowiu nie sprzyja zarówno zbyt wysoka, jak zbyt niska temperatura w pomieszczeniach. I tak proponuje si w pokojach dziennych by temperatura nie przekraczała 21 st. C, w kuchni – gdzie temperatura podnosi si podczas gotowania 19 – 20 st. C. w sypialni najlepiej utrzymywa temperatur 17 -19 st. C, bowiem sen w zbyt ciepłym pomieszczeniu nie daje odpoczynku. W łazience powinno by najcieplej – do 25 st C. Głównym czynnikiem jaki wywołuje powstawanie ww. paso ytów jest wilgo . Nadmiernie uszczelnione mieszkania nie wpływa na oszcz dno ci na kosztach ogrzewania. Wr cz przeciwnie – przy niedostatecznej wentylacji z pomieszcze nie jest odprowadzana para wodna, a powietrze o du ej wilgotno ci potrzebuje znacznie wi cej ciepła do osi gni cia po danej temperatury. Tym samym koszty rosn . Wilgo jest normalnym i powszechnym zjawiskiem w naszych mieszkaniach. Nie odczuwamy jej w sposób bezpo redni, gdy unosi si ona w powietrzu w postaci skondensowanej pary wodnej. Przypomnijmy, e człowiek sam przyczynia si do jej powstawania poniewa ciało ludzkie jest głównym ródłem i generatorem wilgoci. Oprócz tego codziennie wytwarzamy dodatkow par wodn po przez oczywiste działania, o których ju wspominali my (pranie, suszenie, gotowanie, k piel, inne codzienne czynno ci emituj ce po rednio wod ). Zauwa y nale y, e wilgo w postaci brunatnych wykwitów bardzo cz sto wyst puje w łazienkach, kuchniach czy pralniach. Oczywi cie, krótkotrwałe podwy szenie 4 wilgoci w powietrzu lokalu nie jest niczym gro nym czy złym i nie spowoduje powstania ple ni. Głównie w okresie jesienno – zimowym do administracji napływaj zgłoszenia od mieszka ców, u których w mieszkaniu pojawiła si wilgo i powstały pierwsze zarodniki grzyba. Niestety wi kszo cianach ple osób zgłasza problem wilgoci w momencie, kiedy wyst puje na b d czarne plamy. Ludzie bardzo cz sto nie maj wiedzy, e w du ej mierze s sprawcami tego problemu. To głównie mieszka cy lokalu s odpowiedzialni za powstanie wilgoci. Nadmierne uszczelnianie mieszka i ch podwy szenia temperatury w pomieszczeniu powoduje gromadzenie si nie tylko pary wodnej, ale równie szkodliwych Grzyby dla człowieka substancji. rozwijaj si na innych powierzchniach zawilgoconych i w materiałach. Najcz ciej spotykane grzyby ple niowe w naszych mieszkaniach rozwijaj si w miejscach gdzie nast puje koncentracja pary wodnej. Grzybnia głównie wyst puje w naro nikach cian wewn trznych, zł czach stropów, nadpro ach, o cie ach okien. Jak ju cian i wcze niej zostało wspomniane najwa niejsza jest prawidłowa eksploatacja lokali mieszkalnych. Wa ne jest podj cie działa profilaktycznych oraz zabezpieczenie mieszkania przed mog ca pojawi si w przyszło ci wilgoci . Do tego mo na zastosowa dost pne na rynku preparaty, które b d tworzy ochron przed wnikaniem wilgoci wewn trz budynku. Nast pnie nale y systematycznie usuwa wilgo i wyprowadza na zewn trz przez kanały wywiewne. Gdy zauwa ymy pierwsze oznaki wilgoci, nale y jak najszybciej zlokalizowa jej ródło i je usun . Z kolei miejsca w których pojawiła si ple nale y dokładnie umy rodkiem ple niobójczym. Oczywi cie najlepsz i najskuteczniejsz metod walki z grzybem jest osuszanie mieszkania, jednak jest to sposób do kosztowny. Osobom, które nara one s na wysoki poziom wilgoci w mieszkaniu radzimy pozby si wszystkich zb dnych ródeł tworz cych par wodn . Dlatego w takich przypadkach nie nale y u ywa nawil aczy powietrza lecz odwrotnie czyli pochłaniacze wilgoci maj ce za zadanie zbieranie skondensowanie pary wodnej, nie nale y posiada wielolitrowych otwartych akwariów, suszy prania w zamkni tych pomieszczeniach, posiada du ych ilo ci kwiatów doniczkowych. WSTECZNY CI G W PRZEWODACH KOMINOWYCH Jak ju wcze niej zostało napisane w budynkach wentylowanych w sposób naturalny (grawitacyjny) zanieczyszczone powietrze jest usuwane przez kanały wentylacyjne. Skuteczno ich działania zale y od siły ci gu, jaka jest wytwarzana dzi ki siłom natury. Naturalny ci g kominowy powstaje dzi ki ró nicy g sto ci powietrza wewn trz budynku i w 5 otaczaj cej go atmosferze. G sto g sto powietrza zale y głównie od jego temperatury. Gdy powietrza wewn trz budynku jest mniejsza ni na zewn trz (w budynku jest cieplej ni na zewn trz), wtedy ci g jest prawidłowy. Gdy sytuacja jest odwrotna mamy do czynienia z ci giem wstecznym - powietrze zamiast wydostawa si z budynku przez kanały wentylacyjne, wpada przez nie do wn trza. Cz sto dzieje si tak w upalne letnie dni gdy temperatura na zewn trz jest wy sza ni wewn trz. Z reguły mieszka cy nie zauwa aj tego zjawiska poniewa wietrz mieszkania otwieraj c okna. Niewła ciw wymian powietrza łatwiej stwierdzi gdy temperatura na zewn trz spada (jesie – zima) i mniej intensywnie wietrzy si mieszkania, a zimne powietrze wpadaj ce przez kanały wentylacyjne (w łazience i toalecie) nieprzyjemnie wyzi bia pomieszczenia. Jest to zjawisko nieprawidłowe. Innym powodem zaburzania siły ci gu kominowego jest brak dopływu powietrza niezb dnego do wentylacji i funkcjonowania urz dze gazowych. Zbyt szczelne okna nie zapewniaj odpowiedniej ilo ci wie ego powietrza, a grzewcze urz dzenia gazowe powoduj zasysanie go przez kanały wentylacyjne co równie powoduje powstanie ci gu wstecznego. – z kratek wyci gowych powietrze napływa do pomieszcze , zamiast by nimi wywiewane. Dzieje si tak, gdy w domu s szczelne okna i brakuje specjalnych otworów nawiewnych. Lekarstwem na to powinno by rozszczelnienie okien(mo liwo ingerencji – nie stały dopływ powietrza) lub zamontowanie nawiewników okiennych (bez mo liwo ci regulacji – stały dopływ powietrza). Niestety, wi kszo osób w takiej sytuacji zakleja kratki wentylacyjne, z których „wieje”. A wówczas, gdy w domu znajduje si urz dzenie spalaj ce du e ilo ci jakiegokolwiek paliwa (piecyk gazowy, kominek, kocioł grzewczy), bardzo cz sto tragicznym nast pstwem złego działania wentylacji staje si zatrucie tlenkiem w gla – nierzadko miertelne. Dzieje si tak, bo przyczyn jego powstawania jest ograniczenie dopływu powietrza do paleniska i niezupełne spalanie w gla obecnego w ka dym paliwie. Przy prawidłowym spalaniu spaliny zawieraj około 1% CO – tlenku w gla, a przy niedoborze tlenu mo e to by nawet 30%. Odwrócenie ci gu mo e by bardzo niebezpieczne. Mo e doj do zasysania spalin wydostaj cych si z przewodów spalinowych oraz dymowych i wtłaczania ich do mieszkania, budynku. Ponadto niewła ciwie działaj ca wentylacja nie odprowadza gazów (produktów spalania), które mog si wydostawa z wadliwie działaj cych urz dze 6 grzewczych. Najniebezpieczniejszym z nich jest tlenek w gla powoduj cy bardzo gro ne zatrucia, nawet miertelne. Obligatoryjnie, zgodnie z Polsk Norm PN B-02431-1 /IV.1999/ - w pomieszczeniu, w którym zainstalowane jest urz dzenie grzewcze gazowe powinien znajdowa si niezamykany otwór wentylacji nawiewnej o powierzchni nie mniejszej ni 200 cm2 , którego dolana kraw d powinna by umieszczona nie ni ej ni 30 cm od podłogi. Według normy PN-83/B-03430 strumie obj to ci powietrza wentyluj cego dla mieszka okre la si jako sum strumieni powietrza usuwanego z pomieszcze kuchni, łazienki, oddzielnego ust pu i ewentualnie garderoby, w temperaturze wewn trznej zgodnie z PN82/B-02402, bez uwzgl dnienia ró nicy ci nie spowodowanej działaniem wiatru. W takich warunkach wymagany normatywny strumie powietrza wywiewanego (niezale nie od wielko ci mieszkania) wynosi: - kuchnia z oknem zewn trznym wyposa ona w kuchenk gazow lub w glow – 10m3/h. - kuchnia z oknem zewn trznym wyposa ona w kuchenk elektryczn – 30m3/h w mieszkaniu do 3 osób, 50m3/h w mieszkaniu dla wi cej ni 3 osób. - kuchnia bez okna zewn trznego wyposa ona w kuchenk elektryczn – 50m3/h. - kuchnia bez okna zewn trznego wyposa ona w kuchenk gazow obowi zkowo z mechaniczn wentylacj wywiewn – 70m3/h. - łazienka z wc lub bez – 50m3/h. - oddzielny wc – 30m3/h - pomieszczenia bezokienne (garderoba) – 15m3/h. - pokój mieszkalny oddzielony od pomieszcze kuchni, łazienki i wc wi cej ni dwojgiem drzwi lub pokój znajduj cy si na wy szym poziomie w wielopoziomowym domu jednorodzinnym lub w wielopoziomowym mieszkaniu domu wielorodzinnego – 30m3/h. wymiana powietrza w ci gu godziny powinna by równa co najmniej kubaturze pokoju. Ł czny strumie obj to ci powietrza wentyluj cego w zale no ci od układu mieszkania mo e wynosi : - dla mieszka typu A – 120m3/h, - dla mieszka typu B – 150m3/h, - dla mieszka typu C – 165m3/h. Mieszkania typu A – lokal gdzie łazienka i wc to jedno pomieszczenie, Mieszkania typu B – łazienka oraz wc to oddzielne pomieszczenia, 7 Mieszkanie typu C – łazienka i wc jako oddzielne pomieszczenia oraz dodatkowo w tym mieszkaniu znajduje si pomieszczenie bezokienne. Noc strumie obj to ci powietrza wentyluj cego mo e by zredukowany do 20 m3/h/osob . W przypadku naszych mieszka zaleca si najcz ciej monta nawiewników okiennych – podstawa prawna /Dz. U. nr. 201 z dnia 13 listopada 2008 r. §155 ust. 3 / ilo 3 dobiera si 3 według wyliczenia 120m /h : rednia wydajno nawiewnika ok.30m /h = 4 nawiewniki/. ! ! ! UWAGA ! ! ! 1. Spalanie gazu w gazowym, przepływowym podgrzewaczu wody, potocznie zwanym „junkersie”, wymaga du ej ilo ci powietrza: - do spalenia 1 m/3 gazu potrzeba go a 10 m/3. Dlaczego tak du o? Spalenie 1 m/3 gazu wymaga 2 m/3 tlenu a tlen stanowi tylko około 20% (pi t cz 3 3 3 ) 3 powietrza, czyli 1 m/ tlenu to a 5 m powietrza, a 2 m/ tlenu to ju 10 m/ powietrza. 2. Dla osób, które chc dla własnego i domowników bezpiecze stwa kontrolowa st enie tlenku w gla w mieszkaniu zaleca si monta czujek dopuszczonych do handlu. 3. Prawidłowa wilgotno powietrza w pomieszczeniach zamkni tych powinna by w granicach 30-65%. Optymalna wilgotno wynosi 40-60%. Taka wilgotno powietrza, w której człowiek najlepiej si czuje słu y nie tylko zdrowiu człowieka, ale równie jest korzystna dla ubra , podłóg, mebli oraz ksi ek. Wilgotno powinna by ni sza ni 30%. Tak minimaln warto powietrza w domach nie wilgotno ci powietrza w mieszkaniach okre la polska norma PN-78/B-03421. Zbyt suche powietrze w domach powoduje uczucie sucho ci w ustach i nosie. Ponadto mo na odczuwa drapanie w gardle i ogólnie trudniej jest oddycha człowiekowi. Suche powietrze powoduje ponadto pojawianie si drewnianych meblach oraz w parkiecie. Z kolei nadmierna wilgotno szczelin w (70-90%), która sprawia, e odczuwamy chłód, mo e nas bole głowa. Ponadto taka wysoka wilgotno powietrza mo e równie powodowa choroby górnych dróg oddechowych. Nadmierna wilgotno jest nie tylko niekorzystna dla zdrowia i dobrego samopoczucia człowieka, zbyt du a ilo pary wodnej w powietrzu powoduje wilgo na cianie i "spocone" szyby. Przy du ej wilgotno ci powietrza nie chce schn nam pranie. Warto zwróci uwag na fakt, e wilgotne powietrze znacznie trudniej ulega podgrzaniu ni powietrze suche. Czynnik ten ma znaczenie podczas pory jesienno-zimowej czyli w sezonie grzewczym. Chc c osi gn dan temperatur w pomieszczeniu, znacznie łatwiej i szybciej, a co za tym idzie taniej, odb dzie si to w pomieszczeniu do którego jest stały dopływ wie ego powietrza. 8 SCHEMATY DZIAŁANIA WENTYLACJI GRAWITACYJNEJ W BYDYNKACH ORAZ URZ DZENIA ZAPEWNIAJ CE PRAWIDŁOWE JEJ FUNKCJONOWANIE 9 10 11 BRAK DOPROWADZENIA POWIETRZA DO BUDYNKU 12 ZBYT DU Y CI G KOMINOWY. KANAŁY „CHC ” PRZETRANSPORTOWA WI CEJ POWIETRZA, NI DOPŁYWA PRZEZ NAWIETRZAKI 13 W DOMU ZIMNIEJ NI NA ZEWN TRZ NAWIETRZAKI CIENNE 14 NAWIETRZAK CIENNY NAWIETRZAK CIENNY 15 NAWIETRZAN CIENNY NAWIEWNIK OKIENNY (w skrzydle okna) 16 NAWIEWNIK OKIENNY (w skrzydle okna) NAWIEWNIK OKIENNY (w o cie nicy - „futrynie” - okna) 17 NAWIEWNIK OKIENNY (w skrzydle okna) ródła opracowania: 1. Stowarzyszenie Polska Wentylacja 2. Polskie Zrzeszenie In ynierów i Techników Sanitarnych 3. Federalny Urz d ds. rodowiska (Niemcy) 4. Rozporz dzenie Ministra infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. (Dz. U. z dnia 15 czerwca 2002 r.) w sprawie warunków technicznym jakim powinny odpowiada budynki i ich usytuowania (Dz. U. nr 75 poz. 609 z 2002 r, z pó niejszymi zmianami) 5. Wydawnictwo MURATOR 6. Norma PN-83/B-03430 7. Norma PN-78/B-03421 18