Mini Przewodnik - Polska Niezwykła

Miasteczko Śląskie - Zatopiona
kopalnia
Dostałeś bezpłatny przewodnik z 7 atrakcjami. Chcesz więcej?
Za 2,46 zł otrzymasz wersję rozszerzoną z 21 miejscami. Kliknij w link:
http://www.polskaniezwykla.pl/miniprzewodnik/generate.aspx?lat=50,5117481765693&lng=18,9886021614075
Aby zobaczyć mapę miejsc zawartych w mini przewodniku kliknij lub skopiuj do przeglądarki poniższy link:
http://www.polskaniezwykla.pl/miniprzewodnik/map.aspx?lat=50.5117481765693&lng=18.9886021614075&pl=21
Miasteczko Śląskie
Zatopiona kopalnia
Około 1,5 km na północny zachód od osiedla Bibiela
znajduje się miejsce nazywane Pasiekami. Szczątki murów i
rozsiane po lesie jeziorka to pozostałość po dużej kopalni
"Bibiela", w której od 1889 r. wydobywano rudy żelaza,
ołowiu i srebra. Kres eksploatacji złoża położyła katastrofa
górnicza, jaka wydarzyła się 17 czerwca 1917 r. Do
wyrobisk gwałtownie wdarła się wówczas woda. Wszyscy
pracujący na dole ludzie zdołali uciec przed napierającym
żywiołem, jednak nie było mowy o ratowaniu sprzętu.
Wystarczyły dwie godziny, aby kopalniane szyby i chodniki
zostały całkowicie zalane. Ze względu na zakres zniszczeń
eksploatacji nie wznowiono. Dziś Pasieki to urokliwe
uroczysko z tajemniczymi jeziorkami lśniącymi między
pokopalnianymi hałdami porośniętymi bujnym lasem.
W południowej części osiedla Bibiela widać tzw. zameczek,
obiekt zbudowany w końcu XIX w. przez Donnersmarcków,
magnatów ze Świerklańca. W obecnej leśniczówce w latach
70. XX w. był leśny dwór Edwarda Gierka. Dla wygody
pierwszego proletariusza PRL-u rezydencję wyposażono w
kąpielowy basen.
Murowany, dwukondygnacyjny budynek odrestaurowano w
1965 roku. W 2000 roku został sprywatyzowany a po
przebudowie przystosowany do pełnienia roli restauracjihotelu .
50°29'49"N 18°56'18"E | na mapie:B
Miasteczko Śląskie
Kościół Narodzenia NMP (XIX w.)
Kościół Narodzenia NMP (XIX w.), kaplica (XVIII w.).
Odnalezienie drogi do Pasiek i "Gierkówki" ułatwiają
pomarańczowe znaki niedawno wytyczonego szlaku
rowerowego łączącego centrum Miasteczka Śląskiego z
leśnymi atrakcjami Bibieli.
50°29'16"N 18°56'54"E | na mapie:C
50°30'42"N 18°59'19"E | na mapie:A
Kalety
Zalew Zielona
Miasteczko Śląskie
Spichlerz dworski (XVIII w.)
Obiekt zlokalizowany przy ul. F. Wyciślika, został
zbudowany w 1795 roku. Należał do budynków
folwarcznych dóbr rodu Henkel von Donnersmarck .
Zalew Zielona na rzece Mała Panew składa się z dwóch
stawów, które powstały w wyniku zalania wyrobisk po
zakończeniu wydobycia rudy żelaza. Przez długi czas
stanowiły zapas wody do napędzania młota wodnego
służącego do obróbki wytapianej stali. Po przeprowadzeniu
prac konserwatorskich, wyczyszczenie i pogłębienie dna,
stały się atrakcją dla turystów i wędkarzy. Stawy są
2
zarybione prawie wszystkimi gatunkami ryb
słodkowodnych, co daje możliwość wędkowania przez cały
rok. W pobliżu zalewu jest ośrodek wypoczynkowy
"Zielona", camping oraz restauracja z pokojami gościnnymi.
Restauracja serwuje wspaniałe dania kuchni śląskiej.
Nawet w sezonie to urokliwe miejsce jest oazą ciszy i
spokoju, a jesienią pełne kolorowych klimatów.
50°32'45"N 18°58'21"E | na mapie:D
Miasteczko Śląskie
Drewniana dzwonnica
Drewniana dzwonnica konstrukcji słupowej.
50°29'54"N 18°55'39"E | na mapie:F
Kalety
Pałac myśliwski
Pałac myśliwski z otoczeniem parkowym zbudowany został
w latach 1860-1861 przez hrabiego Guido Henckel von
Donnermarcka - właściciela fabryki celulozy i papieru w
Kaletach. Do hrabiego należało również ponad 2500 ha
lasów wokół Zielonej. W czasie II wojny światowej w
pałacu zakwaterowano ukraińską jednostkę SS. Wcześniej
Niemcy wywieźli z pałacu meble i wszystkie cenne
przedmioty. Po wojnie mieściła się tu baza Ośrodka
Transportu Leśnego. W tym czasie w części parterowej
pałacu urządzono warsztaty ślusarskie i stolarnię.
Zainstalowano tokarki i inne ciężkie maszyny. Od momentu
likwidacji bazy transportowej, tj. od 1991 r. budynek stoi
pusty. Został wpisany do rejestru zabytków. W chwili
obecnej zgodnie z tablicą informacyjną pałac myśliwski jest
własnością prywatną.
50°32'59"N 18°58'16"E | na mapie:E
3
zadaniu już ponad piętnaście lat. Dla upiększania tego
miejsca kwiatami przyczyniają się - od czasu do czasu również inni zacni mieszkańcy. Gdy na terenie w pobliżu
którego stał krzyż, prowadzono wykopy związane z budową
Huty Cynku, to znaleziono tam garnuszek ze złotymi
monetami. Ci którzy się nimi podzielili popadli w kolizję z
prawem i doświadczyli sporych kłopotów. Dbałość
Ślązaków o ten symbol wiary jest zdumiewająca i godna
propagowania .
50°29'43"N 18°55'31"E | na mapie:G
Sprawdz na sklep.polskaniezwykla.pl
Miasteczko Śląskie
Krzyż na Kolybce
Krzyż na Kolybce według starych, miejscowych przekazów
został wzniesiony w miejscu, gdzie grzebano zmarłych
wskutek zarazy. Usadowiono go na miejskich łąkach które
były wyraźnie oddalone od ówczesnych zabudowań i tam
mogły być przygotowane doły grzebalne dla zmarłych.
Wielka epidemia cholery azjatyckiej, która nawiedziła cały
Śląsk w 1831 roku została tu przywleczona przez wojska
rosyjskie z ogarniętego powstaniem Królestwa Polskiego.
Często położenie krzyża określano również nazwą
miejskiego lasu – krzyż przy Stadtwaldzie.
W 1847 roku gwałtowna wiosenna burza uszkodziła krzyż i
to w takim stopniu, że rodzina leśniczego Józefa
Kaczmarczyka zamieszkująca leśniczówkę na Kolybce
wystawiła nowy, zachowując Krucyfiks z poprzedniego.
Odnowiony krzyż był zwrócony w kierunku miasta i stał po
lewej stronie piaszczystej drogi prowadzącej w hrabiowskie
lasy aż do Jurnej Góry za którą droga rozwidlała się do
Truszczycy i Kuczowa oraz do Jędryska i Kalet.
Krzyż stał wiele wiele lat wśród łąk, lecz gdy część obszaru
Kolybki zajęta została pod budowę Huty Cynku to należało
coś przedsięwziąć. Po dokładnych oględzinach stwierdzono
mocne zbutwienie części osadzonej w ziemi. Wówczas
czterech zacnych mieszkańców podjęło się zadania
odnowienia krzyża i jego postawienia na gruncie należącym
do p. Kubanka (użyte zostało nowe drewno i oryginalne
wzmocnienie fundamentu krzyża), którego rodzina
pielęgnowała otoczenie krzyża. Na nowym drzewcu
zawieszono Krucyfiks, ten sam od wielu lat. Obecnie krzyż
stoi w tym samym miejscu przy ulicy Cynkowej.
Po rodzinie Kubanków dbałość o otoczenie krzyża przejęli
p. Paniczkowie, a po nich rodzina Parasów , która mieszka
przy ulicy Gajowej. Poświęcają się oni temu zbożnemu
Miasteczko Śląskie
Kościółek z Miasteczka
Znawcy architektury zaliczają miasteczkowski kościół pw.
Wniebowzięcia NMP i św. Jerzego do najpiękniejszych
świątyń na Śląsku. Stoi ona w centrum miasta, u zbiegu ul.
Dworcowej i Rynku, tuż obok nowszej, murowanej fary
pochodzącej z 1905 r. Otoczony sobotami (podcieniami)
stary kościół i pobliska dzwonnica to budowle drewniane,
wzniesione w 1666 r.
W świątyni zachował się niemal niezmieniony XVII-wieczny
wystrój wnętrza. Turyści zaglądają tu, by zobaczyć np.
zacheuszki, czyli namalowane na ścianach znaki
równoramiennego krzyża wpisanego w koła, będące
pamiątkami po konsekracji z 1670 r. Na drewnianych
belkach we wnętrzu są "autografy" szefów zespołu
budowniczych, Marcina Gebcka i Jana Dziejkowica oraz
data - 1666. Jest też osobliwy, także ryty w drewnie napis
o zarazie, która nawiedziła osadę na przełomie 1707 i 1708
r. Rzecz wymagająca podkreślenia - informację o
"morowym powietrzu" zapisano najprawdziwszą
polszczyzną, mimo że Miasteczko Śląskie (po niemiecku
Georgenberg) znajdowało się wówczas od dawna w
granicach państwa austriackich Habsburgów. Polskołacińska inskrypcja widoczna jest także na belce tęczowej.
Zawiera przekaz sprzed ponad 300 lat informujący o
okolicznościach i osobach zaangażowanych w budowę
4
świątyni. Geometryczne i roślinne motywy bogato
polichromowanego sufitu łudząco przypominają wiejskie
kościoły Podkarpacia.
50°29'32"N 18°55'22"E | na mapie:H
Parafialny kościół pw. Wniebowzięcia NMP został
zbudowany tuż obok swego drewnianego ,,kuzyna" kościoła św. Jerzego, pochodzącego z drugiej połowy XVII
wieku. W 1905 roku mieszkańcy Miasteczka Śląskiego
wówczas Georgenberg doszli do wniosku, że św. Jerzy jest
za mały by pomieścić coraz liczniejszą społeczność lokalną.
Postanowili zatem zbudować kościół znacznie większy i
trwalszy (murowany).
Projekt świątyni wykonał powiatowy inspektor budowlany
Hudemann, a ksiądz dziekan Józef Konieczko z
Radzionkowa 3 września 1905 roku poświęcił kamień
węgielny pod budowę. W listopadzie 1908 roku kościół
został uroczyście poświęcony i nadano mu statut nowej,
oddzielnej parafii.
50°29'31"N 18°55'22"E | na mapie:J
Miasteczko Śląskie
Ratusz
Jedna z najładniejszych budowli siedmiotysięcznego
Miasteczka Śląskiego została zbudowana pod koniec XIX
wieku i była budynkiem prywatnym. W roku 1900
miasteczkowi oficjele wykupili posiadłość od
dotychczasowego właściciela i ulokowali w niej swój urząd.
W centralnej części budynku znajduje się
czterokondygnacyjna wieża zwieńczona metalowym
hełmem z iglicą. Na ścianie frontowej oraz na obu ścianach
bocznych mieszczą się zegary. Uroku całej budowli dodaje
skromny, lecz bardzo ładnie wykonany balkonik.
Ożarowice
50°29'31"N 18°55'23"E | na mapie:I
Późnobarokowy kościół św. Barbary (1781).
Późnobarokowy kościół św. Barbary
(1781)
50°27'43"N 19°02'30"E | na mapie:K
Miasteczko Śląskie
Kościół pw. Wniebowzięcia
Najświętszej Marii Panny
Tąpkowice
5
Śląska linia Maginota
Polski Sztab Generalny w 1933 r. zatwierdził budowę linii
umocnień określanych mianem Obszaru Warownego
"Śląsk". Punkty oporu, czyli grupy żelbetowych schronów
bojowych, rozlokowano wzdłuż granicy polsko-niemieckiej
od Tąpkowic i Sączowa na północy, przez Bobrowniki, Rudę
Śląską aż do Mikołowa i Wyr na południu. Do 1939 r.
zbudowano ponad 200 schronów bojowych różnej
wielkości. Większość z nich stanowiła małe stanowiska dla
karabinów maszynowych, ale były też duże obiekty, nawet
dwukondygnacyjne, wyposażone w armaty i kopuły
pancerne. Zbudowane dużym wysiłkiem finansowym
umocnienia niestety nie zostały wykorzystane we wrześniu
1939 r. Do dziś większość z nich zachowała się w całkiem
niezłym stanie i stanowi atrakcję turystyczną.
Punkt oporu w rejonie wsi Tąpkowice i Sączów składał się z
ośmiu schronów bojowych. Niektóre stoją blisko drogi nr
78. Jadąc od strony wsi Niezdara, przed Tąpkowicami, po
prawej stronie mija się schron z dwiema kopułami
pancernymi. W samych Tąpkowicach, przy drodze do
Ożarowic, na północnym skraju wsi warto zobaczyć jeden z
największych schronów całego Obszaru Warownego
"Śląsk". Był uzbrojony w małą armatę i trzy ciężkie
karabiny maszynowe. Poza widoczną z daleka kopułą
pancerną, niedawno pomalowaną w kamuflażowe łaty,
przetrwały tu stalowe opancerzenia strzelnic. Pomiędzy
Tąpkowicami a Sączowem, po południowej stronie drogi
można dostrzec jeszcze dwa schrony bojowe śląskiej linii
Maginota. Ocalały w nich cenione przez miłośników
fortyfikacji pancerne kopuły; w obiekcie znajdującym się
niedaleko przydrożnej stacji paliw, w grubym na kilka
centymetrów pancerzu widać przestrzelinę.
zbiornik zaporowy, który powstał ze spiętrzenia wód rzeki
Brynicy. Został stworzony w latach 1933-1939. Wiosną i
latem można tu pospacerować, pouprawiać Nordic Walking,
pojeździć na rowerze czy porobić zdjęcia.
50°26'30"N 18°56'14"E | na mapie:M
Świerklaniec
Kościół neogotycki (1896-1897)
Kościół neogotycki (1896-1897), połączony z kaplicą
grobową (1903-1905) rodu Henckel von Donnersmack.
50°26'16"N 18°57'04"E | na mapie:N
50°26'57"N 19°01'01"E | na mapie:L
Woźniki
Drewniany kościół cmentarny św.
Walentego (1696)
Drewniany kościół cmentarny św. Walentego (1696).
50°34'43"N 19°03'06"E | na mapie:O
Świerklaniec
Zbiornik wodny Kozłowa Góra
Zbiornik mieści się w granicach gminy Świerklaniec. Jest to
6
Park krajobrazowy, w nim mauzoleum rodu Henckel von
Donnersmarck (1898).
50°26'10"N 18°56'54"E | na mapie:Q
Sączów
Kościół eklektyczny (1872-1875)
Kościół eklektyczny (1872-1875).
50°26'19"N 19°02'00"E | na mapie:P
Świerklaniec
We włościach Donnersmarcków
Panami ziem wokół Bytomia i Tarnowskich Gór zostali w
pierwszej połowie XVII w. przedstawiciele rodu Henckel
von Donnersmarck. Bogactwa naturalne i umiejętne nimi
zarządzanie sprawiły, że Donnersmarckowie stali się
magnatami przemysłowymi. Zaliczani do grona
najbogatszych rodzin Europy, Donnersmarckowie
inwestowali swój kapitał w różne dochodowe
przedsięwzięcia na całym kontynencie. Świerklaniec i Nakło
pozostawały w ich rękach aż do 1945 r.
Sprawdz na sklep.polskaniezwykla.pl
Świerklaniec
Park krajobrazowy
Kompleks rezydencjonalny w Nakle (zamek, kościół
Najświętszego Serca Jezusowego oraz mauzoleum
Donnersmarcków) powstał z inicjatywy barona Karola
Łazarza Henckel von Donnersmarck. W Świerklańcu
inwestował jego syn Guido Henckel von Donnersmarck,
żyjący w latach 1830-1916. On także dokonał gruntownej
neogotyzacji tutejszego starego, średniowiecznego zamku.
Obiekt po przebudowie nadawał się jednak tylko dla
rozbudowanej magnackiej administracji. Baron i hrabia,
małżonek wymagającej Francuzki markizy Blanki de Paiva,
7
musiał zapewnić dla siebie i rodziny rezydencję godną
miana króla kopalń i hut. W Świerklańcu w latach 70. XIX
w. zbudowano "Mały Wersal" - założenie pałacowe
rozlokowane wśród zieleni angielskiego parku o
powierzchni blisko 160 ha! W pracach projektowych i
wyposażeniowych brali udział słynni francuscy artyści.
Architekturą zajmował się np. Hector Lefuel, jeden z
autorów przebudowy paryskiego Luwru. W blisko stu
pałacowych komnatach pełno było złoceń, lśniły alabastry,
mieniły się kryształy. Donnersmarcków stać było na
stosowanie wszelkich, choćby najbardziej wyrafinowanych i
horrendalnie drogich rozwiązań technicznych. Ich siedziby
wyposażano w centralne ogrzewanie, w salonach
łazienkowych była bieżąca woda i kanalizacja. Bardzo
wcześnie pojawiło się oświetlenie elektryczne i telefony.
Ciekawostkę stanowiło nowatorskie oświetlenie parku.
Paliwem spalanym w latarniach był biogaz pozyskiwany na
terenie folwarku sąsiadującego z rezydencją.
Rok 1945 położył kres ponad 300-letniej obecności
Donnersmarcków na Śląsku. Pałac i stary zamek spłonęły,
mury rozebrano w latach 60. ubiegłego stulecia. Z "Małego
Wersalu" ocalały cztery ogrodowe żeliwne rzeźby i
fontanna autorstwa słynnego francuskiego artysty
Emanuela Fremieta oraz wysoki maszt stojący na tarasie na
brzegu stawu. Z innych budowli do dziś przetrwały:
kordegarda przy bramie wjazdowej, kościół z kolejnym
mauzoleum Donnersmarcków oraz neobarokowy Pałac
Kawalera. Dawniej stał w cieniu głównej rezydencji,
obecnie, niejako w zastępstwie, pełni rolę najważniejszego
obiektu całego założenia. Jest jeszcze jednym dowodem
niesłychanych możliwości finansowych Donnersmarcków.
Zbudowano go na pocz. XX w. specjalnie dla cesarza
Niemiec, Wilhelma II. Okazała budowla była myśliwską
kwaterą władcy goszczącego tutaj niekiedy na
polowaniach.
Do Świerklańca warto przyjechać, by pospacerować
alejkami jednego z największych zabytkowych parków
pałacowych w Polsce. W jego północnej części działa
gospodarstwo ogrodnicze ze szklarniami, ogrodem
ziołowym i małym zwierzyńcem. W Pałacu Kawalera
urządzono hotel z restauracją i kawiarnią tworząc tym
samym atrakcyjne miejsce wypoczynku dla weekendowych
podróży rodzinnych.
Świerklaniec
Eklektyczny amfiteatr (koniec XIX
w.)
Eklektyczny amfiteatr (koniec XIX w.).
50°25'41"N 18°57'14"E | na mapie:S
Woźniki
Kościół parafialny św. Katarzyny
(1607-1608)
Kościół parafialny św. Katarzyny (1607-1608, przebud.
XVIII, XIX w.).
50°35'14"N 19°03'38"E | na mapie:T
Hotel "Pałac Kawalera"
tel. 032 284 43 40, 032 284 44 90
www.palackawalera.pl
50°26'04"N 18°57'10"E | na mapie:R
8
Nakło
Kościół NS Pana Jezusa
W 1892 r. przystąpiono do budowy neoromańskiego
kościoła. Jego fundatorem był Łazarz Donnersmarck wraz z
małżonką Marią von Schweinitz. Budowę świątyni
zakończono w 1894 r. i jest to do dziś zabytek, który z
pewnością warto zobaczyć będąc w Nakle. Obok znajduje
się mauzoleum, w którym spoczywają zasłużeni dla Nakła
małżonkowie. Umieszczono tu również epitafia członków
rodziny hrabiowskiej, zmarłych poza granicami Polski po
1945 r.
50°26'27"N 18°53'58"E | na mapie:U
Autorzy zdjęć (w kolejności): jorgt65, jorgt65, jorgt65,
szczyga7, szczyga7, tomekk, jorgt65, szczyga7, 1989urbi,
1989urbi, jorgt65, jorgt65, andrzejthunderstorm, , jorgt65,
jorgt65, , fot. K. Chojnacki, tellmemore, WWAT, WWAT
Przewodnik wygenerowany w serwisie
www.polskaniezwykla.pl. Wszystkie prawa zastrzeżone.
Żadna część ani całość Mini przewodnika nie może być
reprodukowana ani przetwarzana w sposób elektroniczny,
mechaniczny, fotograficzny i inny; nie może być użyta do
innej publikacji oraz przechowywana w jakiejkolwiek bazie
danych bez pisemnej zgody Administratora serwisu.
Copyright © 2007 Polska Niezwykła
Wygenerowano:
poniedziałek 06 marca 2017 22:47:26
9