Niezależność sądownictwa i zawodów prawniczych

Niezależność sądownictwa
i zawodów prawniczych
jako fundamenty państwa prawa
Wyzwania współczesności
Independence of the Judiciary
and Legal Profession
as Foundations of the Rule of Law
Contemporary Challenges
Redakcja naukowa
Edited by
Tomasz Wardyński
Magdalena Niziołek
i" LexisNexis*
Warszawa 2009
Spis treści
Przedmowa
Wstęp
15
17
DZIEŃ PIERWSZY (14 listopada 2008)
Otwarcie konferencji
SESJA PIERWSZA. Zasada państwa prawa (rule of law) jako podstawa
rozwoju społeczeństwa demokratycznego
Francis Neate, Czym są rządy prawa?
Mirosław Wyrzykowski, O państwie prawa (skrót wystąpienia)
Rupert Wolff, Co się składa na rządy prawa?
Tomasz J. Stawecki, Niezależność zawodów prawniczych i rządy
prawa w społeczeństwie postkomunistycznym
Dyskusja
DZIEŃ DRUGI (15 listopada 2008)
SESJA DRUGA. Niezależność sądownictwa i niezawisłość sędziów
jako podstawa państwa prawa
1. Niezależność sędziowska jako gwarant konstytucyjnych praw
i wolności
Andrzej Rzepliński, Rola sędziów w demokratycznym państwie
prawa (skrót wystąpienia)
Annę Birgitte Gammeljord, Sędzia - kontroler czy sługa władzy
ustawodawczej i wykonawczej?
Katarzyna Gonera, Niezależność i niezawisłość sędziowska jako
podstawa państwa prawa. Wewnętrzna (intelektualna)
niezależność sędziego
Dyskusja
2. Niezależność sędziowska a podział władz
Stanisław Dąbrowski, Granice dopuszczalnej ingerencji władzy
wykonawczej i ustawodawczej we władzę sądowniczą
19
35
37
45
47
51
68
77
77
79
79
82
87
103
110
110
6
Spis treści
Renata Uitz, Rozważania na temat podstaw niezawisłości
sędziowskiej oraz dalsze uwagi o statusie konstytucyjnym
prokuratorów
Krzysztof Parulski, Instytucja polskiej prokuratury i jej faktyczne
usytuowanie ustrojowe
Dyskusja
121
148
158
3. Władza sędziów - fikcja czy rzeczywistość
162
Lord Neill of Bladen, Władza sędziów
162
Shimon Shetreet, Uwagi do projektu Międzynarodowych
Standardów Niezawisłości Sędziowskiej: innowacyjne koncepcje
i próba osiągnięcia konsensusu w warunkach prawnej kultury
różnorodności
165
Marcin Radwan-Róhrenschef, Czym jest władza sędziowska? ...
Dyskusja
SESJA TRZECIA. Niezależność zawodów prawniczych a wyzwania
współczesności
1. Zaufanie publiczne do zawodów prawniczych jako immanentna
cecha demokratycznego państwa prawa
Alejandro Ogarrio, Niezależność zawodów prawniczych jako
podstawowy element demokratycznego państwa prawnego . . .
Dan Person, Zaufanie publiczne do zawodów prawniczych jako
nieodłączny element demokratycznego państwa prawa
Tomasz Wardyński, Zaufanie publiczne do zawodów prawniczych
jako immanentna cecha demokratycznego państwa prawa . . . .
Dyskusja
2. Komponenty niezależności zawodów prawniczych
John Fish, Elementy niezależności w zawodzie prawnika:
perspektywa europejska
193
196
199
201
201
210
213
215
219
219
Daniel I. Ripley, Niezależność zawodu prawnika to profesjonalność
i wolność od wpływów
233
Dariusz Sałajewski, Niezależność to... zależność od zasad
240
Dyskusja
244
Spis treści
7
3. Modele wykonywania zawodów prawniczych
249
Annę Ramberg, Modele wykonywania zawodów prawniczych
i kwestia ich niezależności. Zmiany na europejskim rynku usług
prawniczych i w zawodach prawniczych
249
Łukasz Bojarski, Modele wykonywania zawodów prawniczych
- perspektywa klienta
Małgorzata Kożuch, Modele wykonywania zawodów
prawniczych
Dyskusja
266
279
Dodatek
283
262
Table of contents
Preface
Introduction
311
313
DAY ONE (14 November, 2008)
Opening of the conference
SESSION ONE. Rule of Law/Democratic State Ruled by Law
Francis Neate, The Rule of Law
315
329
331
Mirosław Wyrzykowski, The Rule of Law (summary of remarks)
338
Rupert Wolff, What Constitutes the Rule of Law
341
Tomasz Stawecki, Independence of the Legal Professions
and the Rule of Law in Post-Communist Society
Disscusion
DAY TWO (15 November, 2008)
SESSION TWO. Judicial Independence and Autonomy as the Basis
of the Rule of Law
1. Judicial Independence as a Guarantee of Constitutional Rights
and Freedoms
Andrzej Rzepliński, The Role of Judges in a Democratic State
under the Rule of Law (summary of remarks)
Anne Birgitte Gammeljord, Judges' Role - Controller or Servant
of Legislative and Executive Authority?
Katarzyna Gonera, Judicial Independence as the Foundation
of the Rule of Law. The Judge's Internal (Intellectual)
Independence
Discussion
345
362
377
373
375
375
378
383
399
2. Judicial Independence and the Separation of Powers
406
Stanisław Dąbrowski, The Boundaries of Permissible Interference
in the Judicial Branch by the Executive and Legislative Branches
406
Renata Uitz, Reflections on the Foundations of Judicial Independence with Additional Remarks of the Constitutional Position
of Prosecutors
417
10
Table of contents
Krzysztof Parulski, The Institution of the Polish Prosecution Service
and its Actual Systemic Role
443
Discussion
454
3. Judicial Independence - Fiction or Reality
Lord Neill of Bladen, Judical Independence
Shimon Shetreet, Reflections on Recent and Earlier Projects
of Drafting International Standards of Judicial Independence:
Innovative Concepts and the Effort to Attain Consensus in
a Legal Culture of Diversity
Marcin Radwan-Róhrenschef, Judical Authority
Discussion
SESSION THREE. Independence of the Legal Profession
and Contemporary Challenges
1. Public Trust in the Legal Profession as an Inherent Feature
of a Democratic State of Law
Alejandro Ogarrio, The Independence of Lawyers as a Vital
Feature of a Democratic State of Law
Dan Person, Public Trust in Legal Professions as Inherent
Feature of Democratic Rule of Law
Tomasz Wardyński, Public Trust in Legal Professions
as Immanent Feature of Rule of Law
Discussion
2. Elements of Independence of the Legal Profession
John Fish, Elements of Independence of the Legal Profession:
a European Perspective
Daniel I. Ripley, Independent Lawyer - Professional and Free
from Influence
Dariusz Sałajewski, Independence Means... Dependence
on Principles
Discussion
3. Models of the Legal Profession and its Independence
Anne Ramberg, Changes in the European Legal Market and
the Legal Profession
458
458
461
486
489
491
493
493
501
504
506
510
510
524
530
534
539
539
Table of contents
II
Łukasz Bojarski, Models for Delivery of Legal Services:
The Client's Perspective
Małgorzata Kożuch, Models for Practice of the Legal
Professions
Discussion
555
567
Appendix
571
551