European deposits of black shale ores, in particular, the

Europejskie złoża rud czarnego łupka, szczególnie
tzw. "Kupferschiefer”, zawierają znaczne rezerwy metali nieżelaznych, rzadkich, a także metali szlachetnych (Cu, Ni, Zn, Pb, Ag, Zn, Co, Mo, Re, V, Se, Sn,
Bi, Au, Pt, Pd, etc.), których głównym konsumentem
jest gospodarka europejska.
Czarne łupki są rudami typowo polimetalicznymi ze
zmienną proporcją składników siarczkowych. Minerały
kruszcowe w czarnych łupkach są rozproszone w
postaci bardzo drobnych cząstek, a metale użyteczne
mogą znajdować się częściowo w fazie organicznej
składników petrograficznych rudy.
minerały siarczkowe. Bardzo realne są możliwości
zastosowania bioługowania do odzyskiwania innych
metali rzadkich i szlachetnych z innych minerałów i
surowców np. takich jak czarne łupki.
Główne cele projektu BIOSHALE:
• Ocena geologiczna zasobów (geologiczne modelowanie)
• Identyfikacja związków metalonośnych i wybór mikroorganizmów
do badań
• Ocena metod przetwarzania biologicznego oraz komplementarnych sposobów hydrometalurgicznego odzyskiwania metali
• Ocena ryzyka związanego z zagospodarowaniem odpadów
powstałych w nowych technologiach przetwarzania
• Techniczno-ekonomiczna ocena nowych procesów (od wydobycia do otrzymywania metali), z uwzględnieniem problemów społecznych i ekologicznych.
Powstałe nowe rozwiązania powinny wywrzeć trwały
wpływ na rozwój przemysłu wydobywczego w świetle
wyzwań związanych z tworzeniem nowych rozwiązań
technologicznych opartych na zaawansowanej wiedzy.
Rejon Mansfeld, Niemcy. (Źródło: GEOS)
Dwa główne czynniki ograniczają obecnie eksploatację
i wykorzystanie tych obfitych zasobów metali: niska
skuteczność konwencjonalnych technologii od wydobycia górniczego do metalurgicznego przetwarzania, a
także niekorzystne oddziaływanie tych technologii na
środowisko naturalne.
WP1 – ocena zasobów
geologia, mineralogia, geochemia,
socjoekonomia i mikrobiologia
PROJEKT
WP2 – przygotowanie czarnych
łupków
Górnictwo i przeróbka kopalin (od kruszenia
do flotacji)
Nowe metody przetwarzania (obejmujące bioprzetwarzanie)
uzasadnione ekonomicznie i bezpieczne ekologicznie
WP5 –
Charakterystyka
produktów
procesu
WP4 – Hydrometalurgia
Charakterystyka
mineralogiczna dla
przetwarzania i
badania środowiskowe
Selektywne wydzielanie metali i otrzymywanie metali w
formie produktów handlowych
Pozyskiwanie niektórych metali, np. Co, Cu, Au metodami biologicznymi (bioługowanie) stało się już
przemysłową rzeczywistością w procesach przetwarzania surowców, w których nośnikami metali są
Jako obiekty badań i działań rozwojowych całego
projektu wybrano trzy europejskie złoża czarnego
łupka: złoże przygotowane do wydobycia (Talvivaara),
aktualnie eksploatowane (Lubin) i po zakończeniu
eksploatacji (Mansfeld).
Społeczne i gospodarcze korzyści projektu, to przedłużenie czasu eksploatacji oraz lepsze, skuteczniejsze i bardziej racjonalne wykorzystanie europejskich
zasobów mineralnych zarówno aktualnie eksploatowanych (Lubin) jak i nowych, przygotowywanych do
eksploatacji znacznych rezerw metali (Talvivaara).
Organizacja Projektu, WP
WP3 – (Bio)przetwarzanie
Bakterie stosowane w bioługowaniu
metali (x 1000). (Źródło: UWB)
Złoże Talvivaara, Finlandia (Źródło: TKK)
WP6 – Synteza
Symulacja procesu
Modelowanie ekonomiczne, społeczne i środowiskowe
Ocena oddziaływania na środowisko
MULTIDYSCIPLINARNY
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Geologia,
Mineralogia,
Górnictwo,
Mikrobiologia,
Biologia Molekularna,
Biotechnologia,
Przeróbka kopalin,
Hydrometalurgia,
Symulacja procesów,
Oddziaływanie na środowisko,
• Ekologia,
• Ocena
socjoekonomiczna.
Zintegrowane podejście
uwzględniające aspekty
techniczne, ekologiczne i
biologiczne w każdym z
pakietów prac (WP).
INFORMACJE OGÓLNE
PARTNERZY PROJEKTU BIOSHALE:
•
BRGM - Geosciences for a sustainable Earth
BRGM – Koordynator projektu i lider WP5 - Francja
•
KGHM Cuprum. Sp. z o.o. Centrum Badawczo
– Rozwojowe, technologia - lider, WP1, WP2,
WP3, - Polska
Politechnika Wrocławska, PWR – WP4Hydrometalurgia, WP2, WP3, WP6, Polska
•
•
•
Czas trwania projektu:
3 lata (data uruchomienia 1. 10. 2004)
Całkowity budżet projektu:
3.4 Mln € (Środki UE - 2.3 Mln €)
Partnerzy:
13 Partnerów/8 krajów europejskich
Potencjał kadrowy projektu:
553 MM (+226 MM udział własny uczelni)
Raporty:
22 Opracowania (Deliverables)
Uniwersytet Opolski
UO – WP3 – Bioprzetwarzanie, Polska
Search for sustainable way of exploiting black
shale ores using biotechnologies
Poszukiwanie zrównoważonych dróg eksploatacji
rud czarnego łupka przy wykorzystaniu
biotechnologii
Uniwersytet Warszawski, Wydział Biologii
UW-FB – Środowisko - lider –WP3, WP5 - Polska
Geological Survey of Finland
GTK – lider WP1/WP6 - Finlandia
Helsinki University of Technology HUT – WP1,
WP6, WP4 – Hydrometalurgia, Finlandia
Tecnicas Reunidas
TR - lider WP4, WP6 - Hiszpania
University of Wales, Bangor
UWB – lider WP3, WP1, WP2 – Wlk. Brytania
Warwick University, Biological Science
WU-BS – WP3 - Biologia - lider - Wlk. Brytania
G.E.O.S. Freiberg, Ingenieurgesellschaft
mbH - GEOS – WP1, WP2, WP6 - Niemcy
University of Mining and Geology “St Ivan
Rilski” – Sofia, UMGS – WP3, WP5 - Bułgaria
Czech Geological Survey
CGS – WP1 - Republika Czeska
Wsparcie Komisji Europejskiej – Dyrektoriat
Badań – Technologie Przemysłowe
Instytucje współpracujące:
- KGHM Polska Miedź S.A. (Polska)
- TVK (Talvivaara Company, Finlandia)
Rejon Lubina, Polska – (Źródło: Cuprum)
KONTAKTY/KOORDYNACJA PROJEKTU
Dr. Patrick d’Hugues
Environment & Process Division
3 Avenue Claude Guillemin BP 6009
45060 Orléans cedex 2 – France
tel. +33 2 38 64 35 96, fax. +33 2 38 64 36 80
e-mail: [email protected] - [email protected]
STRONA INTERNETOWA PROJEKTU:
http://bioshale.brgm.fr
A Specific Targeted Research Project co-funded by
the European Commission
(FP6 programme)
Contract - NMP2 - CT - 2004 505710